De wijnen van Mallorca – een reisverslag Door Paul Op ten Berg Half maart is een prachtige periode om een reis te maken door de wijnstreken van Mallorca, het grootste eiland van de Balearen groep. Een reis die in maart 2012 werd gerealiseerd door ICEX Baleares en Vinos de España. Het toeristenseizoen is nog niet begonnen en het voorjaar zorgt voor nieuwe energie en ontluikende natuurpracht. Het eiland is een van de meest geliefde toeristenbestemmingen van Spanje, in het hoofdseizoen lopen er 15 keer zoveel toeristen als inwoners rond. Bovendien hebben de wijnproducenten nu alle tijd voor je. Uitvalbasis was de hoofdstad Palma de Mallorca. Het is een flinke stad met tegen de 400.000 inwoners. Palma is tevens de hoofdstad van de Spaanse autonome eilandengroep de Balearen. Het centrum wordt gedomineerd door een grote kathedraal uit de 13e eeuw en een uitgestrekte jachthaven.
Geschiedenis De eerste wijnen op Mallorca werden al 123 jaar voor Christus door de Romeinen gemaakt. Voordat de phylloxera aan het eind van de 20e eeuw toesloeg, beschikte Mallorca over meer dan 27.000 hectare wijngaard en exporteerde men meer dan 300.000 hectoliter wijn per jaar. Na de phylloxera werden de wijngaarden echter grotendeels vervangen door amandelboomgaarden. De hierop volgende opleving van de wijngaarden werd gestimuleerd door de opkomende toeristenmarkt die geïnteresseerd bleek in kwaliteitswijn, hoewel veel inheemse druivenrassen verloren zijn gegaan. Het oudste wijnbedrijf in dit gebied dateert uit het begin van de 18e eeuw. Huidige situatie Dertig jaar geleden telde Mallorca slechts 5-6 wijnbedrijven, nu zijn het er circa 45. De kwaliteit van de wijnbouw is enorm verbeterd. Mallorca telt nu twee D.O.’s, Binissalem in het westen en Pla i Llevant in het oosten. Wijnen die niet onder de beide D.O.’s vallen, bijvoorbeeld vanwege niet toegestane druivenrassen of afwijking van de wettelijke bepalingen, vallen onder de benaming Vi de la terra Mallorca (vins de table). Het met wijngaarden beplante oppervlak is circa 6.000 hectare. Grond kopen is op Mallorca erg duur, tot tien keer zo duur als op het vasteland van Spanje. Van de in 2011 geproduceerde 40.000 hl wijn was 59% rood, 28% wit en 13% rosé. De meeste wijnen worden op Mallorca en Ibiza zelf gedronken. Ruim 12% wordt geëxporteerd naar de EU (meer dan de helft naar Duitsland), 5% naar andere landen en slechts 1,5% naar Spanje. Van export naar Nederland is slechts zeer beperkt sprake. Autochtone druivenrassen Op Mallorca zijn enkele inheemse druivenrassen te vinden, die meestal in blends worden verwerkt, maar soms ook puur.
Witte druivenrassen:
prensal blanc (ook wel moll genoemd) – langwerpige druiventrossen – krachtig grote bladeren - grote druiven - vormt veel suikers - karakteristiek aroma - lage zuurgraad; giró blanc -
Rode druivenrassen:
manto negro – de meest aangeplante druif op Mallorca - lichte, aromatische wijnen - zeer geschikt voor crianza’s - veel geblend met druivenrassen die meer kleur hebben - grote druiven - rijk aan suikers (veel alcohol) en aroma’s – oxideert snel - zeer goed rijpingspotentieel; callet – grillig ras met grote bladeren, grote druiven, wijnen met een lichte kleur en gemiddeld alcoholgehalte die snel gedronken moeten worden, meestal verwerkt in blends; heeft het kruidige van cabernet franc en de kracht van syrah; fogoneu – zeer productief, vroeger zeer geliefd voor de productie van eenvoudige wijnen met weinig alcohol, nu steeds minder gebruikt; gargollasa -
Crianza en reserva Ook op Mallorca gelden de regels van de Spaanse wijnwet, inclusief die voor minimale rijpingstijd. Om nog even het geheugen op te frissen: Crianza - mogen pas verkocht mogen worden na tenminste 24 maanden rijping op hout of op fles, waarvan tenminste 6 maanden op eikenhouten vaten; Reserva - mogen pas verkocht mogen worden na tenminste 36 maanden rijping op hout of op fles, waarvan tenminste 12 maanden op eikenhouten vaten; voor witte – en rosé wijnen geldt ten minstens 24 maanden rijping, waarvan tenminste 6 maanden op eikenhouten vaten; Gran Reserva – mogen pas verkocht mogen worden na tenminste 60 maanden rijping op hout of op fles, waarvan tenminste 24 maanden op eikenhouten vaten.
D.O. Binissalem Ligging en bodem Hier wordt al ruim 5 eeuwen wijn gemaakt. Deze D.O. dateert van 1991, nieuwe regels zijn van 2005. Binissalem bevindt zich op een glooiende hoogvlakte ten noordoosten van Palma de Mallorca. De D.O. strekt zich uit over de gemeentes Binissalem, Consell, Santa Maria, Santa Eugènia en Sencelles. In 2011 telde de D.O. Binissalem 595 ha aan wijngaarden, met een productie van 17.000 hl. Ze liggen op een hoogte van 75 tot 300 m boven de zeespiegel. Slechts één wijnbedrijf, Bodega Mortixt, heeft wijngaarden die zijn aangeplant op hellingen aan de voet van de bergen. Over het algemeen wordt dat niet zo nodig gevonden, er is hier al zon genoeg. In het noorden liggen de bergketens Serra de Tramuntana en Serra de Alfabia, die de wijngaarden in de winter beschermen tegen de koude, vochtige, noordelijke winden. De losse bodems zijn laag in voedingswaarde. Ze bestaan uit kalksteen op bruine klei, afkomstig van vier soorten continentaal sediment, met kalksteenhaarden net onder de oppervlakte. Deze zorgen voor een beschermende laag die ervoor zorgt dat de bodem het vocht goed vasthoudt. De wijngaarden zijn verspreid over 4 dorpen.
Klimaat Binissalem heeft het voor Mallorca karakteristieke Middellandse-Zeeklimaat met hete, droge zomers (max. 35-38 ºC) en korte, zachte winters (+5 ºC tot -2 ºC). Het grootste probleem voor de wijnbouwers is de zomerhitte, hoewel de hoogte ervoor zorgt dat de temperatuur ’s nachts laag blijft. De gemiddelde hoeveelheid zon bedraagt 2.800 uur per jaar. Nu en dan ontstaan er problemen door wind, vorst en hagel. De gemiddelde hoeveelheid regen bedraagt 450 mm per jaar. Deze valt vooral in de herfst, in hevige buien tijdens kortdurend noodweer. Wijnbouw De inheemse manto negro druif beslaat 68% van het wijngaardareaal, dat beplant is met blauwe druiven, terwijl de moll druif ongeveer 72% van het gedeelte met witte druivenrassen voor zijn rekening neemt. De overige aangeplante rassen zijn cabernet sauvignon, callet, tempranillo, monastrell, syrah en merlot, macabeo, parellada, chardonnay en moscatel. Hier en daar staat ook wat van de experimentele gargollasa aangeplant. De rechthoekige plantwijze zorgt voor een plantdichtheid tussen de 2.225 en 5.200 wijnstokken per hectare. De snoeiwijzen die worden gebruikt zijn gobelet en espalier, met maximaal 14 knopen per wijnstok (max. 28 hl/ha). De oogst begint in de tweede helft van augustus en is klaar aan het eind van september. Wijnen Om het D.O. Binissalem Mallorca-etiket te krijgen moeten rode wijnen tenminste 30%
manto negro bevatten en witte wijnen tenminste 50% moll (prensal) en/of moscatel. Recentelijk is het gebied ook gestart met de productie van traditioneel geproduceerde mousserende wijnen, vooral van moll en parellada druiven. D.O. Pla i Llevant
Ligging en bodem Deze D.O. – anno 1999, nieuwe regels in 2005 - is vernoemd naar één van de districten (‘comarcas’) van het eiland Mallorca en betekent, in het Mallorquin, ‘de vlakte en het oosten’. De wijngaarden zijn verspreid over 18 gemeentes. Ze liggen in het platte, centrale en oostelijke deel van het eiland, dat optimale bodemcondities biedt. De bodem bestaat uit rotsen van kalksteen (leem en dolomiet) met een rode of witte bovenlaag van kalkhoudende klei en heeft een goede afwatering. Klimaat Er heerst hier een typisch mediterraan klimaat met een gemiddelde jaartemperatuur van 17C. De winters zijn koel en de zomers heet en droog. De nabijheid van de zee geeft verkoeling. De jaarlijkse neerslag ligt tussen 400 en 450 mm en het aantal zonuren is 2.800. Wijnbouw Al in de Romeinse tijd was hier sprake van wijnbouw. De D.O. Pla i Llevant telde in 2011 355 ha aan wijngaarden. Ze liggen gemiddeld op een hoogte van 100 m boven de zeespiegel. In 2011 bedroeg de productie van D.O. Pla i Llevant 11.271 hl wijn. Voor rood mogen de volgende druivenrassen worden gebruikt: manto negro, callet, fogoneu, tempranillo, monastrell, cabernet sauvignon, merlot, syrah en pinot noir. Voor wit: prensal blanc, moscatel, macabeo, parellada, chardonnay, moll, giro blanc en riesling. De rechthoekige plantwijze zorgt voor een plantdichtheid tussen de 2.500 en 5.000 wijnstokken per hectare. De snoeiwijzen die worden gebruikt zijn gobelet en espalier, met maximaal 14 knopen per wijnstok. De oogst begint in de tweede helft van augustus en is klaar aan het eind van september.
Vi de la Terra Mallorca Ligging en bodem Dit zijn de ‘vins de table’ van het eiland. De regelgeving hiervoor dateert uit 2007. Deze wijnen komen van 355 ha aan wijngaarden, verspreid over alle gemeenten van Mallorca. Er mogen uitsluitend druiven voor worden gebruikt die op Mallorca worden verbouwd. Het bottelen moet op Mallorca plaatsvinden. In 2011 bedroeg de productie van Vi de la Terra Mallorca wijnen 1.494 hl. Bodega Toni Gelabert www.vinstonigelabert.com/deutsch/cultiu.html Toni Gelabert werkte vroeger in de bouw, begon in 1979 vanuit het niets met wijnbouw en heeft sinds 1999 een eigen wijnbedrijf te Son Fangos bij Manacor, in de D.O. Pla i Llevant. Aanvankelijk samen met zijn broer Miquel (zie laatste bezoek), maar op een zeker moment gingen beiden hun eigen weg. Biodynamische wijnbouw Toni bezit nu 5 hectare wijngaarden met diepe bodems, vroeger eigendom van zijn schoonouders. Hij was een van de eerste wijnproducenten van Spanje die de principes van de biodynamie volgde, een permanente zoektocht naar evenwicht tussen bodem, beplanting, klimaat en mensenwerk. Er wordt uitsluitend biologisch bemest en niet geïrrigeerd. De pluk gebeurt met de hand. Voor het bepalen van het juiste moment van oogsten let Toni niet alleen de fysiologische rijpheid van de druiven, maar kijkt hij ook naar de maankalender. “Je kunt het beste plukken bij afnemende maan, waarbij de juiste dag afhankelijk is van het druivenras. Bepaalde druivenrassen hebben dan meer aroma’s van fruit, of van bloemen. Dat is allemaal op de maankalender te vinden.” aldus Toni Gelabert. Dit jaar zal de regionale regering een certificaat voor biodynamische wijnproductie afgeven. Toni wil echter geen aansluiting bij internationale organisaties zoals Ecocert of Demeter. Nachtvorst De snoeiwijze is cordon de royat, waarbij 8 ogen per wijnstok resteren (gemiddeld 2-3 kg druiven). Er wordt vrij laat gesnoeid, omdat in het voorjaar in Pla I Llevant kans op nachtvorst bestaat. In een gemiddeld jaar valt hier 5 dagen sneeuw, maar dit jaar 30 dagen. Door het late snoeien wordt eventuele vorstschade beperkt. Wijnkelder De kelder biedt plaats aan 220 hl wijn. Het is er onberispelijk schoon. Toni vinifieert uitsluitend met autochtone gisten. De gisting vindt plaats op rvs tanks van 1.500 tot 2.000 liter met temperatuurcontrole. Voor de rijping op vat gebruikt Toni Frans eiken van de allerbeste kwaliteit. De rode wijnen rijpen 12 maanden op nieuwe barriques, de witte Chardonnay en Torre des Canonge 4 maanden. De wijnen worden niet geklaard en niet gefilterd. De wijnen rijpen 6 maanden tot 3 jaar op fles alvorens op de markt te komen. Ze hebben een fraaie capaciteit tot ouderen, de witte wijnen tot 10 jaar en de rode tot 15 jaar.
Productie 60% van de productie bestaat uit rode wijnen, 40% uit witte. Volgend jaar zal de verhouding 50/50 zijn. Het assortiment bestaat uit 4 witte wijnen, een rosé en 10 rode. Ze worden gemaakt van macabeo, prensal, moscatel, chardonnay, giró blanc, callet, manto negro, cabernet sauvignon, syrah, merlot en pinot noir. Toni Gelabert heeft 300 stokken gargollasa, een bijna uitgestorven autochtoon rood druivenras. Ze komen van Bodegues Ribas (zie verderop), waar Maria Antonia Oliver zich heeft voorgenomen gargollasa in ere te herstellen. In april 2011 werden zowel gargollasa als giró blanc officieel toegelaten op de Balearen. Toni produceert in totaal 27.000 flessen wijn per jaar. Daarvan blijft 80% op Mallorca, 10% gaat naar het vasteland van Spanje en 10% wordt geëxporteerd naar Duitsland. Er is nog geen importeur in Nederland.
Proeverij *** Fangos Blanc 2010 Blend van 70% prensal en 30% moscatel. De bedoeling van de blend is dat het neutrale karakter van de prensal niet wordt gedomineerd door dat van de muscat. De productie van 6.000 flessen is meestal snel uitverkocht. Alc. 13%. De horeca op Mallorca betaalt € 7,50. K bleek geelgroen G mineraal, planten en bloemen, limoen en mandarijn S fris, sappig, strak-droog, iets metalig, wit fruit, appel, perzik, citrus A gemiddelde lengte T nog mooi fris ***(*) Chardonnay 2010 Van een diepe klei-kalkbodem, 25 jaar oude stokken. Gisting en 4 maanden rijping op 100% nieuwe Franse barriques, met batonnage. Toni vindt de meeste Spaanse chardonnay wijnen te veel hout hebben. Alc. 13,5%. De horeca op Mallorca betaalt € 15,00. K goudgeel G citrus en rijp fruit S iets vanille, citrus, vrij veel hout, maar het druivenmateriaal is erg goed A hazelnoot T Toni is van mening dat deze wijn 2 jaar nodig heeft om het hout te laten integreren; particulieren doen dat vaak wel, maar restaurants niet; wij vinden de wijn – in tegenstelling tot Toni – echter nog steeds teveel hout hebben en stellen voor om voortaan 2 jaar oude barriques te gebruiken; maar Toni heeft een te kleine productie (1.500 flessen van deze wijn) om voldoende oudere vaten te kunnen inzetten ***- Chardonnay 2007 Druiven van hetzelfde perceel. Alc. 13,5%. K dieper goud met olijfgroen
G krachtig en expressief, veel hout, haast medicinaal S vol, rijk, veel hout (na 3 jaar nog steeds niet versmolten met het fruit) A flinke bitters, hazelnoot T het argument van Toni dat de wijn na 2 jaar rijping het hout heeft opgenomen, wordt hier gelogenstraft: het hout blijft nog steeds de dienst uitmaken
***(*) Negre de sa Colónia 2010 Van 100% callet uit een wijngaard op 400 m van de zee, met een arme zandbodem. Opgevoed gedurende 12 maanden op nieuwe en gebruikte barriques. Alc. 13,5%. De horeca op Mallorca betaalt € 13,00. K vitaal paarsrood met gemiddelde concentratie G bloemen, sigaren, peper, rokerig, zeer aangenaam en levendig S zacht kersenfruit met wat specerijen en de levendigheid van de zee, karaktervol, frisse zuurgraad, goede tanninestructuur A iets leer, behoorlijke lengte T puur en eerlijk, fraai bij gerechten van de plaatselijke keuken, serveren op 16C
*** Negre Selecció 2007 Van 100% ruby cabernet (een kruising tussen cabernet sauvignon en carignan van de hand van Dr. Harold Olmo, professor aan de Davis University). Toni Gelabert is de enige producent op Mallorca die deze druif heeft aangeplant. Alc. 13%. De horeca op Mallorca betaalt € 21,00. K diep G rijp fruit van zwarte kersen met, specerijen, wat leer, heel even wat vluchtige zuren en een medicinaal accent S sappig, fruitig, een zoetje A stevige tannines en specerijen, iets drogend T rustiek ***(*) Ses Hereves 2005 2005 was hier een topjaar. Blend van 35% cabernet sauvignon, 35% syrah en 30% merlot. 12 maanden rijping op nieuwe barriques. Alc. 14,5%. De horeca op Mallorca betaalt € 18,00. K zeer vitaal, goede concentratie G boeiend, enige complexiteit S zeer mooi rijp fruit van pruimen en bessen, tabak, enige complexiteit, fraaie balans, rijpe tannines A veel materie van pruimen, levendig en rijp T prima wijn, breed en vol, wat meer internationaal van stijl ****- Pinot Noir 2009 12 maanden rijping op nieuwe barriques. Is gebaat bij nog 2 jaar flesrijping. Alc. 14%. De consument op Mallorca betaalt € 18,00. K helder kersenrood, stralend G tuinaarde, mineraal, bessen, frambozen, bosaardbeien, goede typiciteit, vrij elegant
S zuiver, jeugdig en levendig met nog veel jonge tannines, heeft veel te bieden, vlezige materie A prima lengte, het fruit is fris en niet jammy T de wijn heeft balans en is zeker zijn prijs waard; een prestatie om in dit warme klimaat zo’n goede pinot noir te maken, en dan nog biodynamisch ook!
Toni Gelabert Bodega Mesquida Mora te Porreres www.jaumemesquida.com Bodega Jaume Mesquida – D.O. Pla i Llevant - werd opgericht in 1945. Het familiebedrijf wordt sinds 2004 onder de naam Bodega Mesquida Mora op ambitieuze wijze geleid door de vierde generatie: Jaume Mesquida Mora en zijn zus Bàrbara. Ze ontvangen ons in de wijngaarden, 22,2 hectare in totaal. Geen uitgestrekte wijngaarden, maar kleine percelen met veel biodiversiteit. Er wordt nu pas gesnoeid, om minder risico te lopen voor nachtvorst.
Biodynamie Jaume en Bàrbara waren niet tevreden met de kwaliteit van de geproduceerde wijnen. Ze voelden zich verantwoordelijk voor het erfgoed en het land. Ze beseften dat ze een kans hadden om de natuur te helpen en stopten in 2004 met kunstmest en bestrijdingsmiddelen. In 2007 kwam Jaume – afgestudeerd in biologie – terug in het bedrijf en werd besloten om naar biodynamische wijnproductie om te schakelen. In 2014 hopen ze het certificaat van Demeter te krijgen. De verandering was er niet een van 100, maar van 200 procent. Een goede gezonde bodem van de wijngaarden en gezonde wijnen gaven het antwoord op vele vragen. In niet-biodynamische wijngaarden worden problemen bestreden in plaats van oorzaken. Maar biodynamie is een raamwerk en geen wet, je moet wel blijven nadenken. Zo is de buurman bijvoorbeeld niet biodynamisch bezig.
Jaume Mesquida Mora en zijn zus Bàrbara Gezonde bodem Broer en zus hebben zichzelf een voortrekkersfunctie toebedeeld voor de andere wijnproducenten van Mallorca. Ze willen hen overtuigen van de noodzaak om de bodem van de wijngaarden weer gezond te maken. Elk perceel van hun wijngaarden heeft een ecosysteem dat rijk en complex genoeg is om zichzelf te beschermen en eigen problemen op te lossen. Pesticiden, insecticiden en kunstmest zijn uiteraard uit den boze. In plaats daarvan is gekozen voor homeopatische alternatieven, waarbij gebruik wordt gemaakt van de bosjes en struiken rond de wijngaard, zodat de bodem vitaliteit krijgt. Tussen alle rijen wijnstokken staat gras en kruiden. Het werk in de wijngaard gebeurt niet meer met machines, om de bodem zo veel mogelijk te ontzien. Het gezond maken van de planten trekt goede insecten aan. Ieder jaar verschijnen meer wormen, vogels en slakken. Paarden en koeien Bodega Mesquida Mora heeft alle machines weggedaan en heeft drie paarden die worden ingezet in de wijngaarden. Tijdens ons bezoek ploegt een stevig paard uit de Franse Ardennen, dat wordt gemend door Eric Martin, de oppervlakkige wortels weg, waarbij de grond wordt omgeploegd en op de voet van de 40 jaar oude wijnstokken terechtkomt. In die hoop grond ontstaat dan een ecosysteem met insecten en planten. Met paarden gaat alles in een rustig tempo. Gedurende 8 maanden van het jaar wordt er geploegd. De bodem vindt dan langzamerhand – er staat 40 jaar voor - zijn balans terug, waarbij het ploegen steeds makkelijker zal gaan. Eric Martin ploegt wijngaarden in verschillende wijnsteken van Frankrijk. Jaume en Bàrbara hebben hem gevraagd ook in hun
wijngaarden het ploegwerk te doen. De eerste koeien arriveren morgen. Dan kan worden gestart met eigen productie van koemest.
Eric Martin met zijn Franse paard
Druivenrassen De aangeplante druivenrassen zijn voor wit prensal, chardonnay, macabeo en moscatel. Voor rood zijn het callet, manto negro, cabernet sauvignon, merlot, fogoneu, syrah en grenache. In een perceel staan diverse druivenrassen op een rij, alle 40 jaar oud. Er wordt niet geïrrigeerd, behalve de jonge stokken in juli en augustus. De plantdichtheid bedraagt 4.000 stokken/ha en het rendement gemiddeld 44 hl/ha.
Vinificatie en export De wijnen worden gevinifieerd en opgevoed door Luis Mariano Herrerías en Bàrbara Mesquida Mora. Wijnmaker Francesc Grimalt, oenoloog van Bodega 4 Kilos, hielp Jaume en Bàrbara bij het opzetten van het wijnbedrijf. De export van de wijnen is pas sinds kort op gang gekomen. Omdat de EU kraan nu dicht zit, is uitbreiding van wijngaarden op Mallorca niet aan de orde. Bodega Mesquida Mora focust daarom op kwaliteit. Dat betekent meer koeien en meer insecten.
Proeverij Op een oude korenmolen aan de rand van de wijngaard proeven wij enkele wijnen.
***(*) Arcollam Blanc 2011 Arcollam is Mallorca omgedraaid, het geeft aan dat deze bodega alles anders doet. Blend van premsal, parellada en chardonnay. Handmatige pluk met selectie in de wijngaard. Koude inweking vooraf. Aparte vinificatie van de 3 druivenrassen. Geen hout, geen malo. Alc 13%. Deze wijn is nog niet op de markt, wij hebben de primeur in het glas. Exportprijs circa € 10,00. K zeer bleek goudgeel G floraal en mineraal S mooi fruit met veel expressie, aroma’s van bloemen en vooral planten A veel lengte, je proeft de kracht van het land T fraai glas wijn met opvallende zuiverheid ***- Arcollam Rosat 2011 Blend van cabernet sauvignon en merlot. Handmatige pluk. Gescheiden vinificatie. Rosé de saignée met koude inweking vooraf. 6 gram restsuiker. Alc. 13,5%. K roze met vrij veel concentratie G flink aroma, veel fruit S zeer veel fruit van aardbeien en frambozen, vrij zoet, maar met voldoende zuren A redelijke lengte T prachtige zuiverheid, iets te zoet en te makkelijk voor de Nederlandse markt, zal mooi combineren bij aardbeien zonder suiker
****- Trispol 2010 Blend van 50% cabernet sauvignon met shiraz en callet. Een jaar opvoeding op Franse en Amerikaanse barriques, 1e en 2e jaars. Alc. 13,5%. Exportprijs circa € 12,00. K robijnrood met gemiddelde concentratie G zeer aantrekkelijk, verleidelijk fruit van kersen en cassis met tabak S prachtig fruit van callet en syrah, structuur van cabernet, mineraal, vlezig en niet zwaar A mooie lengte T veel karakter, de wijn geeft energie
Importeur: Lekker Sapje Wijnhandel
[email protected] - www.lekkersapje.nl Bodega Son Prim te Sencelles www.sonprim.com/en
Deze bodega van de familie Llabrés afficheert zich als Petit Celler. De naam Son Prim is die van het grondgebied. Geschiedenis De familie Llabrés maakt al sinds mensenheugenis wijn, aanvankelijk voor eigen consumptie en vrienden. Maar Jaime Llabrés wilde betere wijnen en als eerste werd de wijngaard aangepakt. In 1993 werden de 6 hectare wijngaarden aan de weg van Inca naar Sencelles herplant met merlot, cabernet sauvignon, syrah en manto negro. Het huidige bezit omvat 10 ha.
Jaime Llabrés Wijngaard De bodem van de 6 hectare wijngaarden, aan de weg van Inca naar Sencelles, bestaat uit rode klei, die in Mallorca ‘call vermell’ wordt genoemd, en verder uit zand en kalksteen met veel keien. De rode klei slaat veel voedingstoffen op voor de wortels en houdt regenwater vast dat, hoewel het hier vlak is, niet wegloopt of de grond in zakt. De wortels dringen daardoor diep de bodem in en vormen hun eigen wortelstelsel, waardoor de plant betere voedingstoffen opneemt. Om de bodemstructuur te bewaren en bij te dragen aan de microbiologische flora, wordt geen minerale kunstmest gebruikt. In plaats daarvan wordt om de 2 of 3 jaar bemest met organisch materiaal. Wel is het nodig om te irrigeren.
Uitbreiding Het plan is om van de huidige productie van 80.000 flessen per jaar naar 110.000 flessen te gaan. We zien dan ook een nieuwe wijngaard in aanleg. Eerst worden met grote machines alle stenen, rotsen, planten, bomen en wortelstelsels verwijderd. De wijnstokken die daarna worden geplant komen uit Frankrijk en Portugal.
Vinificatie De nieuwe winery die wij bezoeken, werd gebouwd in 2003 en voorzien van moderne apparatuur. De eerste oogst die hier werd gevinifieerd was die van 2004. Intussen is er sprake van een stabiele kwaliteit. Wijnmaker is Jaime Llabrés. Hij streeft een Franse wijnstijl na, met grote Bordeaux wijnen als voorbeeld.
Productie Slechts enkele wijnen worden bij Son Prim geproduceerd, de rode monocepage wijnen syrah, cabernet sauvignon en een rode blend. Een witte merlot is er ook bij, en dit jaar voor het eerst een rosé. Als Son Prim zich zou houden aan de regels (minimaal 35% lokale druivenrassen), zou er recht zijn op de D.O. Binissalem. Maar dat wordt hier niet gedaan, vandaar dat de wijnen de herkomstbenaming Vi de la Terra Mallorca dragen.
Proeverij *** Son Prim Blanc de Merlot 2011 Blanc de noirs van 100% merlot. Snelle, maar zachte persing bij 18C om de druiven zo veel mogelijk te ontzien. Daarna wordt de most vlug gescheiden van de schillen. Vergist als witte wijn met autochtone gisten. Geproefd uit de tank. Is op Mallorca zeer geliefd. Niet in Nederland te koop, exportprijs € 7,40. K bleek goud-roze G meloen en abrikoos, levendig S fris en dorstlessend door goede zuurgraad, iets tannine geeft de wijn structuur A iets munt T goed glas wijn, in balans ***+ Son Prim Rosé 2012 Nieuwe wijn, geproefd uit tank. Saignée van 60% manto negro en 40% cabernet sauvignon. Uitstekende, karaktervolle rosé met balans en niet te veel restsuiker. Fruit van citrus en kersen, prima lengte.
***- Son Prim Cabernet 2006 Van 100% cabernet sauvignon. Vergist op rvs tank bij 27C. Opgevoed gedurende 5-6 maanden op barriques (50% Amerikaans, 25% Frans en 25% Hongaars eiken). Alc. 14%. Deze jaargang is al lang uitverkocht, ze verkopen nu 2009. K goede concentratie met evolutie G expressief, cassis, groen accent S vlezig zwart fruit, specerijen, peper, toast, groene toon, stevig met enige elegantie A redelijke goede lengte, bitters na T helaas een groene toon; geen goede fles?
***(*) Son Prim Syrah 2006 Magnum. Van 100% syrah. Vergist op rvs tank bij 27C. Opgevoed gedurende 12 maanden op barriques (50% Hongaars, 25% Frans en 25% Amerikaans eiken). Alc. 14%. K prima concentratie, iets evolutie G vol, rijp en kruidig, leer, kreupelhout S rijke smaak met veel fruitvulling en een zilt mineraal accent, zachte tannines A erg spicy en zilt: zwarte olijven T mooi glas wijn, fris en elegant, heeft zich harmonisch ontwikkeld ***- Son Prim Merlot 2009 Opgevoed gedurende 12 maanden op barriques. K diep G floraal, zeer fruitig, zwoel S wat vrijblijvend, iets te veel tuttifrutti A drogend, met ‘gekookt’ en overrijp fruit T mist balans
***(*) Son Prim Cabernet 2009 Opgevoed gedurende 12 maanden op barriques. Horecaprijs bij Les Généreux € 12,40 ex. BTW K diep G fris, munt, zuiver S veel beter dan de merlot 2009, rijp en in balans A chocolade T uitstekende wijn met erg goede typiciteit ***(*) Son Prim Syrah 2008 Opgevoed gedurende 12 maanden op barriques. K diep tot zeer diep G zuiver fruit van kwaliteit S vlezig fruit met veel materie, stevig en animaal A kruiden, fraaie zuurgraad T ook dit is een uitstekende wijn ****- Son Prim Cup 2009 Blend van manto negro, cabernet sauvignon en merlot. K diep tot zeer diep G levendig en karaktervol, rijp fruit, leer, specerijen S stevig en elegant, goede vulling, fraaie tannines A mooie lengte T zeer geslaagde, geschakeerde blend, de drie druivenrassen vullen elkaar goed aan Importeur: Les Généreux (De wijnen waar geen prijs bij is vermeld zijn uitsluitend op basis van inschrijving verkrijgbaar). Bodega José Luis Ferrer te Binissalem www.vinosferrer.com
De grootste wijnproducent van Mallorca. José Luis Ferrer Ramonell, telg uit een wijnbouwergeslacht, vestigde zijn bodega in 1931 in het stadje Binissalem. Hij studeerde in Frankrijk en Californië en introduceerde bijvoorbeeld houten vaten van Amerikaans eiken. Het bedrijf staat bekend als de ‘Torres’ van Mallorca en als de beste van de 4 grote producenten.
V.l.n.r. eigenaar José Luis Roses Ferrer, wijnmaker Arnau Galmés, zoon Pepe Roses Wijngaarden Tot het bezit behoren 100 hectare wijngaarden. Ze zijn beplant met de witte druivenrassen moll (spreek uit moi, synoniem voor prensal blanc), macabeo en parellada en met de rode rassen manto negro, callet, tempranillo en monastrell. Alle geproduceerde wijnen hebben de D.O. Binissalem-Mallorca. De lokale druiven nemen 70% van de productie in beslag. De oogst gebeurt met de hand, waarbij de druiventrossen worden geselecteerd.
Kelders De oude wijnkelders uit 1931 omvatten o.a. 54 betonnen gistingstanks die van binnen betegeld zijn. Nu worden ze uitsluitend nog voor opslag gebruikt. Er staat een oude basket press. Een verdieping eronder ligt de vatenkelder en een groot proeflokaal. Het geheel werd in 1996 uitgebreid met een productiehal waarin moderne apparatuur, rvs tanks en een nieuwe kelder met 1.800 barriques en 600.000 flessen. De laatste jaren worden meer en meer barriques van Frans eiken gebruikt in plaats van Amerikaans. Maar er wordt ook geëxperimenteerd met eikenhout uit landen als Roemenië en China. Vergist wordt zowel met autochtone gisten als met gistculturen.
Productie De jaarlijkse productie bedraagt circa 1 miljoen flessen, waarvan 1/3 afkomstig is van de eigen wijngaarden en de rest binnen de D.O. wordt bijgekocht. Circa 4/5 van de productie bestaat uit rode wijn.
Proeverij *** Brut Veritas Mousserende wijn zonder dosage, gemaakt van 90% moll, 5% macabeo en 5% parellada, volgens de Méthode Traditionnelle. Minimaal 16 maanden flesrijping op de lie. Vrij grove mousse. Levendige geur, doet denken aan oesters. Vol mondgevoel, veel mousse met grove bellen, grapefruit en iets brioche. Tamelijk goede lengte. *** José L. Ferrer Blanc de Blancs 2011 Blend van 90% moll (prensal blanc), 5% chardonnay en 5% moscatel de alejandria. Geen houtopvoeding. Aromatische geurimpressie. Lichte, levendige wijn met mineraal karakter. Keurige lengte, fris, zuiver en opwekkend. Doet aan Gascogne denken. ***(*) Veritas Fermentado en Barrica 2011 Van 50% moll en 50% chardonnay. Vergist en gedurende 4,5 maand opgevoed op nieuwe Franse barriques met lichte toast, waarvan een klein deel acacia, met elke 10
dagen batonnage. Productie 6.000 flessen. Exportprijs € 7,50. Zeer geslaagd. Het hout is keurig geïntegreerd en geeft elegantie. Goede balans zonder een deken van hout. ***+ Pedra de Binissalem Rosat 2011 Rosé de saignée van manto negro en cabernet sauvignon. Uit de wijngaard Finca Sa Pareteta met certificaat voor biologische wijnbouw. Inweking op de schillen van 24 uur, vergist op rvs tank bij 14C. Tankmonster. Restsuiker 2,5 – 3 gr/l, alc. 14%. K vrij veel kleur G kersen, iets kruidig, stevig S aangenaam zwoel fruit, stevig genoeg voor bij de maaltijd, rijp fruit geeft zoetimpressie A prima lengte T kruidige rosé, heerlijk bij Spaanse ham
**** José L. Ferrer Crianza 2010 Deze wijn met zijn oranje etiket is de meest verkochte op Mallorca. Vanwege dit succes is oranje de huiskleur van José L. Ferrer geworden. Dit is een blend van manto negro, cabernet sauvignon, tempranillo, callet en syrah. Sinds kort krijgen de druiven een koude inweking vooraf, waardoor de wijn meer kwaliteit heeft. Vergisting gedurende 10-12 dagen bij 28-30. De opvoeding op vat duurt minimaal 12 maanden. Productie 300.000 flessen. Exportprijs € 6,00 à 7,00. K diep tot zeer diep G aantrekkelijk zwart en rood fruit, zeer zuiver en serieus, munt, steranijs, speculaaskruiden S bramen, vlezig en zacht, munt, koriander, laurier, salie, eucalyptus A goede lengte, eindigt zacht T boeiende wijn met enige complexiteit, nu drinken, zeer goede kwaliteit voor deze prijs
***- Dues Sirah Callet 2010 Blend van 55% syrah en 45% callet. Omdat syrah binnen de D.O. Binissalem geen toegestane druif is, is dit een Vi de la Terra Mallorca. Vergist op tank bij 28-30 en 12 maanden opgevoed op Frans en Amerikaans eiken. Alc. 14%. Exportprijs € 5,50. K diep G zwoel en jammy fruit van pruimen met enige onrijpheid S idem, met wat onrijpe tannines, het zoetje van de alcohol stoort A rammelt wat T geen interessante wijn, wat simpel en vrijblijvend ***- Reserva de Familia 2007 Deze blend – ter viering van het 80-jarig jubileum in 2011 - van 60% manto negro en 40% callet werd wel vóór 2007 gemaakt, maar daarna niet. Vergist op de schillen gedurende 21 dagen, op rvs tank bij 28C. Rijping gedurende 24 maanden op barriques van Amerikaans eiken (de ene helft nieuw, de andere helft een jaar oud), gevolgd door 12 maanden flesrijping. K zeer diep, geen evolutie G complex fruit met een zwoel karakter S zacht fruit, leer, karamel, duidelijke invloed van het Amerikaanse hout A kort, pruimen, de alcohol is branderig en de finale drogend T is al over het hoogtepunt heen, het hout is teveel voor het fruit ****- Veritas Dolç Vin doux naturel van laat geoogste druiven (met 18,5% potentiële alcohol), 100% muscat à petits grains. Koude inweking op de schillen, daarna persing en gisting bij 12C gedurende 4-5 weken. De gisting werd gestopt door de temperatuur naar 0C te brengen. K helder goudgeel G floraal, aromatisch, elegant, fraaie typiciteit, zeer overtuigend S verfijnd fruit van perzik en abrikoos, mooie zoetzuur balans (niet plakkerig), iets mineraal A sinaasappelschil, danig goede lengte T spannende wijn
José L. Ferrer zoekt een importeur in Nederland.
