(c) Liberaal Archief - Kramersplein Gent. nieuwe feit

(c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent

Uitgegeven door de vzw liberaal Vlaams Vertlond. Stichting A. Vanderpoorten :Redactie: leopoIdstraat 10 2000 Antwerpen IHoofdredacteur en verantwoordelijke uitgever 'Fr. Strieleman, H. Kennisstraat 36 2520 Edegem ,Administratie Tel. 021230.37.73 Eburonenstraat 33 1040 Brussel

Liberaal Vlaams Tiidschrift Maandblad jaargang 110 - nr. 1 - januari 1988

• feit Het nieuwe

Vietnam herschreven

•

Wat velen zelfs na 13 december nog onmogelijk leek, maakt nu grote kans om werkelijkheid te worden: gewestregeringen die asymmebisch zijn ten opzichte van de nationale coalitie. Als deze regels verschijnen zullen extrapartijcongressen van CVP en PVV zich uitgesproken hebben over een hernieuwd samengaan van beide partijen in de Vlaamse Executieve. Zonder de socialisten dus, die aan franstalige kant wel aanwezig zullen zijn. Hoe het fonnatieberaad op landelijk vlak ook zal evolueren, in één van de «deelstaten» zal het beleid alvast op een verschillend draagvlak steunen, bijaldien het resultaat van de onderhandelingen terzake bekrachtigd en ook uitgevoerd wordt. Oorspronkelijk leek het touwtrekken rond de Executieven op een show. En dat zal het in belangrijke mate ook wel geweest zijn in hoofde van PS en CVP.De Waalse socialisten zagen in dit vertoon de mogelljkheid om de cluisten~emocraten onder druk te zetten, die van hun kant de socialistische familie als overwinnaar van de kiesslq (althans aan Waalse kant) tot meer bescheidenheid in hun aanspraken wensten te bewegen. Kennelijk heeft, bij de CVP. het ultimatum van Karel Van Miert van twijfel werkelijkheid gemaakt. Vandaar de enorme reactie bij de SP en... 's Konings raadgever Willy Oaes. Laatstgenoemde legde onmiddellijk en tegen de traditie van terughoudendheid in - al zijn kaarten, behalve de Voerense,op .tafel om de CVP-achterban diets te maken welke «enorme kans» de leiding ingevolge haar «gehoorzaamheid aan Verhofstadt» wel verkeken had. De lokroep van de rode sirene hielp echte niet meer en het RoomsBlauwe akkoord kwam voor Vlaanderen tot stand. Het zal wel juist zijn dat dit nieuwe, zelfs historische feit de taak van J.L. Dehaene en zij die hem eventueel of waarschijnlijk nog gaan opvolgen, niet gemakkelijker zal maken. AI gaan sommigen al zover de mogelijkheid te opperen dat men, na nog een aantal omzwervingen, uiteindelljk zal terugkeren naar de fonnule van de uittredende nationale coalitie, opnieuw onder leiding van Wilfried Martens. De toekomst zal uitwijzen waar hier de grens ligt tussen wens en realiteit. Het verzet tegen de gewestelijke asymmetrie is vanuit partijpolitiek standpunt begrijpelijk, maar niet logisch. Een onafhankelijker koers in de twee grote landsdelen is niet enkel confonn de uiteenlopende stembusuitslagen. Hij was tevens op termijn voorspelbaar, als uitvloeisel van de grondwetsher.de-

ning zoals die voornamelijk door Waalse socialisten en Vlaamse Ouisten-democraten gewild werd onder druk van de nationalistische stromingen wederzijds de taalgrens. Men hoeft daarover nu geen krokodillentranen te storten. In elk ander federaal gestructureerd land is het de gewoonste zaak van de wereld dat de deelstaten andere coalities kennen dan de nationale bovenstructuur. Het Belgisch-stelsel stoot op een dubbele handicap: de tweeledigheid van de formule, waardoor de gewestelijke tegenstellingen elkaar niet opheffen zoals elders het geval is, en de aanhorigheid van de gekozenen zowel aan het nationale parlement als aan de regionale raden. Het doet nochtans weinig af aan het beginsel. En of de gevolgen uiteindelijk nadelig dan wel positief zullen zijn dient nog afgewacht. Sommigen zien in het gQbeuren én, vooral, in eventuele afzonderlijke .verkiezingen voor de nationale Kamers en de deelparlementen, de ultieme voorbode van het definitieve einde van België. Maar anderzijds kan de aanpassing in belangrijke mate de frustraties opheffen die het «tweestromenland» in beide grote gewesten verwekte, de jongste jaren - Happart ten spijt - vooral op sociaal-economiSChgebied. De mist die de dwaze crisis van het najaar 1987 over het politieke landschap legde, is nog lang niet opgetrokken en niets laat voorlopig toe de uiteindelijke ontwikkeling met enige zekerheid te voorspellen. In afwachting mogen de socialisten er toch wel toe uitgenodigd worden wat minder hoog van de toren der opperste verwontwaardiging te blazen. Want het menselijk geheugen kan dan in deze materies erg kort zijn vervalst als het wordt door demagogie en jaskeerderij velen zullen zich toch herinneren hoe de partij van de h. Spitaels na de voorgaande stembusronde poogde een Waalse tegenregering in het zadel te brengen. Wat PRL en PSC ertoe bracht, op overigen&~inig democratische wijze, een VU-kamerlid te neutraliseren dat door het spel van de apparentering in het Waalse Nijvel verkozen was. De intentie bestond toen dus ook en de Vlaamse kameraden verlustigden zich niet weinig in deze oppositie-taktiek. Vandaag hangen ze niet alléén de heilige onschuld uit, zij tonen zich bovendien slechte verliezers door, eens temeer, de boyoot van de nieuwe grondwetsherziening af te kondigen. Die dient dan plots het landsbelang niet meer? Waarom werd er dan alweer zo sterk op aangedrongen? Fr. STRIELEMAN

De verkiezingen van 13 december 1987


Het herstel op de helling Het liberaal Vlaams Verbond onder voorzitterschap van C. Paulus, kwam op woensdag 16 december in de lokalen van «Het Laatste Nieuws», in vergadering bijeen. De samenkomst van de Raad van Bestuur stond volledig in het teken van de wetgevende verkiezingen. Teneinde de gedachtenwisseling in goede banen te leiden werd geopteerd voor een deskundige inleiding. De door ziekte weerhouden algemeen secretaris, Piet Van Brabant, werd als inleider vervangen door Frans Strieleman. De Hoofdredacteur van «De Nieuwe Gazet» en «Volksbelang» stelde ter inleiding dat wij als liberalen de verkiezingen, zoals in 1985, met gemengde gevoelens evalueren. Enerzijds zijn wij de grote winnaars in Vlaanderen, maar anderzijds betekent de electorale klap die de andere meerderheidspartijen geleden hebben, dat de verderzetting van het liberaal herstelbeleid zeer ernstig op de helling komt te staan. Naast het feit dat de liberale deelname aan de regering sterk in het gedrang komt, zal de hertekening van de politieke kaart van België, en zullen meer bepaald de uiteenlopende resultaten in Noord en Zuid, de vorming van eender welke coalitie enorm moeilijk maken. De grote triomfator van de verkiezingen, Guy Spitaels, ondervond als informateur vlug dat zijn overwinning wel eens een boomerang-effect zou kunnen hebben op de regeringsonderhandelingen. Zoals reeds verschillende politieke commentatoren voor de verkiezingen geschreven en gezegd hebben zou een socialistische overwinning in het Zuiden van het land, de regeerbaarheid van ons land zeker niet vergroten. De manier waarop de SP de verkiezingscampagne gevoerd had, kon alleen maar de tegenstellingen met het noorden van het land verscherpen. De franstalige socialisten nl. maakten van het communautaire het belangrijkste item van hun verkiezingscampagne, met H. uit V. als Waals boegbeeld. Aan die communautair georiënteerde kiescampagne koppelden zij doelbewust de sociaal-economische achteruitgang in Wallonië, die volgens de franstalige socialisten niet het gevolg is van eigen politieke en sociaal-economische tekortkomingen, maar

2

wel van de «état belgo-flamand». Bij de meer subjectief denkende Waalse burger sloeg dergelijke aanpak goed aan, met alle electorale gevolgen vandien. Van de Waalse meerderheidspartijen was de P.S.C., de grote verliezer; zij verloor immers één zetel alhoewel zij de verkiezingen uit electorale en politiekopportunistische redenenen uitgelokt had. Het verlies van de P .R.L. was nadrukkelijker omdat zij als enige Waalse partij de communautaire kaart niet radicaal getrokken had. Koos Wallonië voor het communautaire en voor de terugkeer naar een travaillistisch beleid, dan koos Vlaanderen voor de verderzetting van het herstelbeleid, door van de P.V.V. de overwinnaar in Vlaanderen te maken. De P. V.V., onder leiding van Vice-Premáer Guy Verhofstadt, kende voor de eerste maal na regeringsdeelname een belangrijke sprong voorwaarts. Deze winst is voornamelijk het resultaat van twee jaar consequente regeringsdeelname vanwege de P.V.V. Vooral dank zij de bezielende inzet van Guy Verhofstadt kon het begrotingstekort op twee jaar tijd in aanzienlijke mate teruggedrongen worden. De terugdringing werd bovendien gerealiseerd met het integraal behoud van de fiscale stop. De door de P .S.C. uitgelokte verkiezingen verhinderden echter dat het akkoord in verband met de belastingvermindering, de privatisering en de verdere terugdringing van het overheidstekort in wetgevende teksten gegoten werden. Een ander positief resultaat, nl. de vermindering van de werkloosheid, vooral bij de jongeren, vormde een bijkomend argument om voor de P.v.V. en dus voor de verderzetting van het herstelbeleid te stemmen. Tegenover het duidelijk profiel van de P.V.V. kon de C.V.P. slechts een wazig programma verdedigen, daar de C.V.P.-kopstukken binnen de regering een ander beleid voorstonden dan de leiders van hun zuilorganisaties. Dat de Vlaamse kiezer niet communautair gestemd heeft, maar wel sociaal-economisch wordt o.a. duidelijk geïllustreerd door het status quo van de V.U. Ook het socialistisch alternatief kon ondanks twee jaar impopulaire maatregelen, slechts een zeer beperkte winst boeken.

Een negatief fenomeen in Vlaanderen was de duidelijke stemmenwinst van het Vlaamse Blok. Stemmenwinst die niet behaald werd om communautaire redenen, maar wel omwille van de extreme houding van het Vlaams Blok ten opzichte van de in ons land verblijvende vreemdelingen. Deze wending in het kiesgedrag van een bepaalde groep burgers, vraagt tot een ernstige aanpak van de vreemdelingenproblematiek in België. Na de inleiding werd de traditionele rondvraag ingezet en werden een aantal standpunten ingenomen. De meeste L.V.V.-Ieden onderschreven de visie van de inleider dat het electoraal succes van de P.V.V., wel eens een Pyrrhusoverwinning zou kunnen zijn voor het herstelbeleid. Voor het L.V.V. kan de P.V.V. slechts deelnemen aan een regering waarin het herstelbeleid, zoals het de laatste twee jaar gevoerd werd, onverkort verder gezet wordt. _ Dit impliceert de terugdringing van het tekort tot het Europees gemiddelde vóór 1992, de doorvoering van de belastingvermindering zonder verhoging van de indirecte belastingen, de privatisering en een tewerkstellingsbeleid gebaseerd op meer arbeidsplaatsen-creërende investeringen, deregulering en flexibilisering. Alhoewel men in de politiek «nooit nooit» mag zeggen, kan dit herstelbeleid volgens het L.V.V. momenteel slechts samen met de christendemocratische partijen uitgevoerd worden .. Voor het L.V.V. hebben de politieke strubbelingen van de laatste maanden en weken overduidelijk aangetoo ti dat de staatshervorming die in 1980 onafgewerkt bleef, dringend aan een voltooiing toe is. Het L.V.V. hoopt dat de P.V.V. erover zal waken dat bij de uitwerking van de grondwetsherziening de nodige waarborgen zullen ingebouwd worden zodat de ideologische minderheden ook in beide gemeenschappen ongemoeid aan bod kunnen blijven komen. Dit betreft meer bepaald het rijksonderwijs in Vlaanderen. Tot slot drukt het L.V.V. de wens uit dat de politieke crisis zo kort mogelijk zou gehouden worden, zodat de geleverde inspanningen van de laatste jaren niet tevergeefs zouden geweest zijn. Hedwig DE KOKER

S.G.-algemeen beheerder Lamy: schietschijf

Andre

De Italiaanse zakenman Carlo De Benedetti heeft een openbaar bod gedaan op 15 procent van de aandelen van 's lands grootste holding. de eerbiedwaardige «oude weduwe» ofte Generale Maatschappij van België. Omdat De Benedetti via het Franse Cerus en de Franse zakenbank Duménil-Leblé al een belang heeft opgebouwd van 18.6 procent zou een bijkomende 15 procent hem een controlerende minderheid van 33 procent bezorgen. Bij de Generale is men op zondagavond 17 januari nadat De Benedetti zijn bedoelingen aan gouverneur van de Generale Lamy had bekendgemaakt fel geschrokken. Inderdaad werd een .raad van bestuur bijeengeroepen - in het holst van de nacht. zo zegde een van de directeuren op maandag 18 januari - en daar werd besloten snel-snel het aantal kapitaalsaandelen van 28 miljoen stuks tot 44 miljoen op te trekken en dat gedeelte te plaatsen bij bevriende"groepen. Met dien verstande, dat slechts 25 procent zou volgestort worden, zodat ze enkel zouden kunnen aangewend worden in het voordeel van de Generale bij een eventuele buitengewone algemene vergadering waar over een machtsverschuiving zou moeten gestemd worden.

Vluchtweg Inmiddels is het hek van de dam. Voor het eerst in een periode van vrede is de notering van het Generale-aandeel (Part de Réservel geschorst gedurende één week. Er worden juridische kunststukjes uitgehaald, waarbij niet kan verheeld worden, dat «nationalistische» reflexen spelen zowel van de zijde van minister van Financiën Eyskens als vanwege het voogdij-orgaan , van dergelijke transacties. de Bankcommissies. Laatstgenoemde instelling interpreteert thans een eigen aanbeveling van het jongste jaarverslag zodanig, dat de Generale alvast

Generale krijgt wat ze verdient


gedeeltelijk een vluchtweg geboden wordt; een mogelijkheid om uit de greep van De Benedetti te blijven. De Bankcommissie stelt het aankopen van grote pakken aandelen op de Beurs door De Benedetti in de week voor de 17de januari gelijk met de aanloop tot een openbaar bod en daardoor is de inderhaaste kapitaalsverhoging van de Generale, waartoe zondagnacht 17 januari besloten werd, rechtsgeldig. Blijft dat standpunt ook overeind in rechte en in feite dan verwatert meteen het aandeel, dat De Benedetti al bezit en zal hij zijn openbaar bod moeten verruimen tot veel meer dan de oorspronkelijke 15 procent van de 28 miljoen Generale-aandelen, die bestonden voor 17 januari. De Benedetti heeft in de Brussel-se handelsrechter Duplat een objectieve partner gevonden. Van Duplat weet men, dat hij onkreukbaar is en dat hij oordeelt op grond van hetgeen de wet voorziet. Eerst heeft hij geoordeeld, dat de kapitaalsverhoging van de Generale NA het openbaar bod van De Benedetti is gekomen (N.v.d.r.: ze is dus ongeldig) en ten tweede heeft hij al het stemrecht onttrokken aan de nieuwe aandelen, want de Generale heeft met het eerste bevelschrift van Duplat geen rekening gehouden. Er zal dus nog een juridisch robbertje . gevochten worden vooraleer deze zaak in het reine is. Feit is, dat de Bankcommissie blijkbaar het sein op groen zal zetten voor het openbaar bod van De Benedetti, want het dossier wordt normaal verder onderzocht.

Ongestoord

ke ondergeschikte maatschappijen communicatiestoornissen waren (en nog zijn). Hoe kan anders verklaard worden, dat hergroeperingen (Gechem), herstructureringen (FN, ACEC) zó verkeerd ingeschat werden en dat men vanuit die ondernemingen of in naam van die ondernemingen soms totaal misleidende informatie verstrekte. Gechem-aandeelhouders kregen op drie maand tijd een heel ander beeld voorgeschoteld. Wat eerst rozegeur en maneschijn was, werd plots zware ellende. ACEC zou verrijzen uit de as, maar helaas bleef het manna van de staats bestellingen uit!

Burggraaf Davignon stapte van de Europese Commissie over naar de holding en hij heeft de verdienste een totale hergroepering van alle Generale-deelnemingen omheen een zevental polen te willen doordrukken. Daarvoor is tijd nodig en zijn doelstellingen heeft hij nog niet kunnen verwezenlijken. Deze hergroepering is inderdaad dringend en noodzakelijk, om uit de «feodale» toestand - zoals De Benedetti dat zegt - te geraken. Men had immers al lang een aantal van de 1200 ondernemingen en bedrijfjes moeten hergroeperen. Komt De Benedetti aan de macht dan zal dat ook gebeuren.

Kleine aandeelhouder

Benevens deze onoverzichtelijke wildgroei, die wellicht historisch

En wat met het «respect van de

Veronachtzaming

Gevaert, redder in nood? Het bod van De Benedetti werd op maandag 25 januari «gecounterd» door de topman de Gevaert-holding, de h. André Leysen. Hij heeft op een minimum van tijd 10 miljoen van de nieuwe, maar door De Benedetti op hun rechtsgeldigheid aangevochten aandelen van de Generale, geplaatst bij bevriende Belgische en buitenlandse groepen. De bevriende groepen zijn enerzijds bestaande aandeelhouders van de Generale, zoals de verzekeringen van de Boerenbond en Gevaert zelf, maar anderzijds komen er als «Belgische» deelnemers ook Ibel, Cobepa en Royale Belge bij. In hoeverre op deze deelnemingen, waarvan men nog niet weet hoe groot de percentages zijn, het etiket «Belgisch» mag plakken is niet duidelijk. Ingevolge kruisposities is het immers zo, dat vele lijnen- teruglopen naar de machtige Paribas-groep en de Zwitserse holding van die groep, Pargesa. Erg belangrijk in dit voorstel van André Leysen is de eis, dat de Generale een Vlaamse inbreng moet aanvaarden en dat het toezicht binnen 's lands grootste holding gescheiden wordt van het dagelijks bestuur. Aangezien de Generale Leysens optreden goedkeurt moet aangenomen worden, dat de huidige raad van bestuur een gedeeltelijke vervlaamsing aanvaardt. Inmiddels staat het zo goed als vast, dat de Bankcommissie haar «nihil obstat» zal verlenen aan het openbaar. bod van De Benedetti. De Italiaan biedt 3.400 fr. per gewoon Generaleaandeel, nadat hij aanvankelijk slechts tot 3.250 fr. wilde gaan. De speculatie op het Generale-aandeel heeft evénwel zijn initieel bod achterhaald, want de koers ervan is op enkele dagen van minder dan 3.000 fr. tot 3.370 fr. gestegen.

De les van dit alles? De belangrijkste Belgische houdstermaatschappij moet thans de flank bieden en dat is haar eigen fout. De Generale is ouder dan de Belgische staat, want zij werd opgericht onder koning Willem I van de Nederlanden in 1822. In 1836 dreigde al een nationalisering en dat leidde tot een politiekleine aandeelhouder», dat door ke crisis. De Generale overleefde die «aanslag» en kende eigenlijk . de opeenvolgende gouverneurs tot zowat het einde van de jaren zo geroemd werd en wordt? Dat is een lachertje. De Generale zestig geen problemen. Hoewel! betaalt weliswaar jaarlijks een Toen bleken er al stevige barsten dividend, maar in een aantal te zitten in het algemeen beleid. De zware industrie (Cockerill- grote overnames of verkopen is gebleken, dat de «kleine aandeelSarnbre] en mijnontginning (steenkool) kregen lood in de houder» mocht protesteren, NAvleugels. Ook in de non-ferro- DAT de meerwaarde aan zijn sector tekende zich d~ eerste neus was voorbijgegaan, of NADAT een soms erg dure (en dus vermoeidheid af. De Generale keek vanaf de ivoren in zijn nadeel) beslissing al toren aan de Koningsstraat te gevallen was. Denken we maar Brussel' neer op haar 1200 parti- aan de Genstar-zaak en aan cipaties, maar lieverlede zag ze Tanks Limited. van de bomen het bos niet meer. Van een echte vernieuwing en Waarnemers kregen steeds meer verjonging binnen de raad van de indruk, dat er tussen de top bestuur van de Generale is er de van de holding en zelfs belangrij- jongste jaren niet echt sprake.

kan verklaard worden, is de echte verzwakking van de Generale de samenstelling van wat men als het «vaste» aandeelhouderschap kan bestempelen. Wie ter beurze gaat haalt goedkoop geld op, maar moet er toch altijd over waken, dat de beslissingsmacht gevrijwaard wordt al ware het maar om de strategie van de groep, in goede, winstgevende banen te houden. Welnu, toen verleden zomer een geheimzinnige koper pakken aandelen van -de Generale kocht op en buiten beurs, besloot de Generale het kapitaal te verhogen. Dan bleek, dat bij het tellen van de «vaste koppen» slechts 10

Corlo de dokter?

Benedetti:

dief

of

procent van het kapitaal bijeengebracht kon worden. Al de rest van de aandelen zat elders, bij het groot publiek, of bij enkele onbekenden. Nieuwe grote aandeelhouders werden aangetrokken, zodat men nu 20 procent «getrouwen» heeft. Van die 20 procent is de helft nagenoeg van Franse origine, zodat de top van de Generale niet al te veel moet zwaaien met het «Belgische» argument. Het is natuurlijk juist, dat de overige aandelen grotendeels bij Belgische, kleine beleggers zitten. Maar zelfs met 20 procent heeft men nog geen statutaire blokkeringsminderheid (25 procent). De Generale had dus zich eigenlijk al sedert lang bloot gegeven aan om het even welke kapitaalkrachtige koper. Of het nu een De Benedetti is, een Berlusconi, een Murdoch, een machtige Britse of Amerikaanse groep, het moest er eens van komen, want de Generale bevat heel wat degelijke onderdelen. Met het oog op de vrijmaking van de interne Europese markt in 1992 is het vormen van een grote Europese groep, zoals De Benedetti dat wil, nodig en nuttig. Dergelijke groep zal ook overigens maar net groot genoeg zijn om de strijd aan te binden met b.v. ATT, Mitsubishi en andere Ericsons. De lessen van de zaak van de Royale Belge verleden jaar en van de Generale dit jaar zijn duidelijk: in een geïnternationaliseerde kapitaalmarkt kan men niet meer ongestraft de macht uit handen laten glippen, hoe handig men dat ook heeft pogen te verdoezelen. Daarenboven is de tijd van de salon-jonkers die af en toe eens zakendoen, voorbij. Het volstaat niet «politieke» invloed te hebben. Die invloed eindigt immers aan de nationale grenzen. Wie dat bij de Generale, en in andere groepen niet wil inzien, wordt vroeg of laat opgepeuzeld, of hij het nu wil of niet. H.S.

3

Zuid-Afrikaanse thuislanden

(1)


De «droom» van Verwoerd De in Amsterdam geboren en in Kaapstad vermoorde vroegere Zuidafrikaanse eerste minister. Hendrik Frensch Verwoerd. was een man met een droom en een missie. Zijn droom: een blank Zuid-Afrika waaruit alle zwarte mensen verdwenen zouden zijn. Zijn missie: het doen slagen van het «Bantoestanv-beleid, dus de opdeling van Zuid-Afrika in tien zwarte thuislanden en een groot blank hartland. In dat blanke gebied mochten wel zwarten wonen, maar slechts op tijdelijke basis. Elke zwarte Zuidafrikaan zou in de droom van Verwoerd uiteindelijk het Zuidafrikaanse staatsburgerschap verliezen om daarvoor in de plaats burger te worden van een thuisland waar hij of zij qua etnische afkomst aan toebehoren zou. Zwarte «locaties». zoals Soweto bij Johannesburg en Mamelodi bij Pretoria. waren slechts tijdelijke onderkopmens voor mensen die na verloop van tijd. als de blanke industrie ze niet meer nodig had. naar hun eigen «Bantoestan» moesten terugkeren. De over geheel Zuid-Afrika verspreide «zwarte plekken». waar zich kleine kolonies zwarten in blank gebied bevonden. moesten worden opgeruimd. Onder Verwoerd kwam de gedwongen migratie op gang. die uiteindelijk 4 miljoen zwaren zou ontwortelen. Hartverscheurende gevallen waren er bij. van mensen die al sinds mensenheugenis op een bepaalde plaats verbleven om op een kwade dag te moeten vernemen dat zij daar illegaal woonden. De autoriteiten dwongen de dorpelingen tot deportatie naar een thuisland. waarvan ze in vele gevallen nooit gehoord hadden. Miljoenen anderen (in dit verband wordt het cijfer 18 miljoen genoemd) werden op andere manieren het slachtoffer van Verwoerds «grote apartheid». Zij werden gearresteerd onder de notoire pasjeswetten.

wording ordelijk en niet overlijk. ook al wil de rest van de grote apartheid zijn volgelingen haast zou verlopen. Het thuislanwereld hun bestaan niet erken- voor. dat de zwarte thuislanden denbeleid kreeg hiermee een nen. Gezien vanuit de optiek van die hem voor ogen stonden Het was Zuid-Afrika is dit een onbegrijmodelstaten zouden worden. een morele ondergrond. voorbeeld voor de rest van Afri- gebaseerd op het principe van pelijke zaak. temeer daar andere ka. Verwoerd deed het voorko- het zelfbeschikkingsrecht. geprovolkeren door de wereld worden gesteund in hun streven om een men alsof het verlenen van grammeerd door de Verenigde eigen thuisland te stichten (Pale- zelfbestuur aan de verschillende ' Naties. Maar de wereld had hier stijnen en Tamils. om er maar zwarte volkeren gelijk stond aan geen oog voor. wél voor de verhuizingen die een paar te noemen). de de-kolonisering, in die jaren gedwongen een alledaags feit Daarbij komt dat sommige van de hét gesprek van de dag in Afrika spoedig zwarte thuislanden van Zuiden Europa. En natuurlijk had hij werden. Afrika een veel grotere economi* * wel een beetje gelijk. vooral ten sche en politieke levensvatbaaraanzien van die thuislanden die * heid hebben dan menig ander hun onafhankelijkheid onder het Van 1960 tot 1982 steeg het land in Afrika en daarbuiten. Britse koloniale bewind van de aantal zwarte inwoners van de Toegegeven: van de tien thuisthuislanden van 40 % naar 54 % 19de eeuw waren kwijtgeraákt landen zijn er negen die hun (Transkei, KwaZoeloe). Het grote van de totale Zuidafrikaanse nationale begroting niet klopzwarte bevolking. De regering verschil tussen de thuislanden pend kunnen maken zonder fi- en de onafhankelijkheid van kocht grote stukken grond op die nanciële injecties van Pretoria. zoveel zwarte staten in Afrika zij bij de thuislanden voegde. Dit Maar welk land in Afrika kan was. volgens Verwoerd. dat al «consolideringsproces» is nog zonder westerse ontwikkelingsdie andere landen geen homoge- steeds gaande. ook al is de hulp rondkomen? regering thans ne bevolkingssamenstelling be- Zuidafrikaanse De thuislanden zijn een feit. of zaten. De koloniale machthebminder geneigd om te verklaren men dit nu aangenaam vindt of bers hadden grenzen getrokken dat de thuislandpolitrek de niet. Zelfs de huidige Zuidafridie volkeren verdeelden en stam- hoeksteen van haar beleid vormt. kaanse regering zegt dat de men bij elkaar op een hoop zoals in de dagen van Verwoerd. apartheid iets van het verleden gooiden zonder dat er enig Maar Pretoria gaat er van uit dat is. een achterhaald concept en nationaal besef bestond. In Zuid- de beloften. die in de loop der zelfs een mislukking. Maar daar- Afrika waren al die thuislanden jaren aan de thuislanden zijn mee bedoelt Pretoria geenszins waargemaakt moeten homogene staten. met één taal. gedaan. dat die thuislanden ook een één cultuur. één godsdienst (en worden. Daarbij komt (en dit feit mislukking zijn geworden. al- één casino per thuisland. voeg- wordt door de rest van de wereld thans politiek gezien. Econo- den cynici hieraan toe). In de vrijwel altijd veronachtzaamd) misch zijn de «nationale staten». jaren die volgden op de thuisdat miljoenen thuislandbewozoals ze tegenwoordig officieel landwetgeving (1959) werd de ners wel degelijk in hun onafworden genoemd. geen toonbeel- wereld geconfronteerd met de hankelijke status geloven. den van welslagen. Er moet gevolgen van het wegtrekken van Zij hebben door de jaren heen steeds meer geld bij. Maar ook een koloniaal bestuur uit een een zeker nationaal besef en trots hier geldt: welk ander land in zwart Afrikaans land: in 1961 gekregen. Tegenstanders van het Afrika heeft er wél een succes begon de ellende in de vroegere thuislandenbeleid zeggen navan gemaakt? Die zijn op de Belgische Congo. het huidige tuurlijk dat deze mensen een vingers van één hand te tellen. Zaïre. kleine minderheid vormen en * * voornamelijk bestaan uit ambteDat zou in de thuislanden nooit * kunnen gebeuren! Verwoerd zei naren die hun bestaansrecht ontHendrik Verwoerd hield in die dat blank Zuid-Afrika er wel voor lenen aan de onafhankelijkheid prille jaren van het begin van de zorgen zou dat de onafhankelijkvan hun thuisland. Met andere

* * *

Dit alles is nu geschiedenis. De gedwongen verhuizingen zijn gestaakt. de pasjeswetten afgeschaft en de inwoners van Soweto kunnen nu hun huizen kopen. Maar de herinnering en de verbittering blijven voortbestaan. Bovendien hebben de inwoners van de thuslanden nog steeds de grootste moeite om een Zuidafrikaans paspoort te bemachtigen. Ongeveer 9 miljoen thuislandbewoners worden door de Repuoliek Zuid-Afrika nog altijd als buitenlanders beschouwd. Er is geen land ter wereld. dat de thuisland paspoorten erkend. De zwarte thuislanden van ZuidAfrika zijn in feite anachronismen. Toch bestaan we wel dege-

4

--


woorden: zij hebben nogal wat te verliezen als hun thuisland verdwijnt. Dat is inderdaad zo. Maar nationale trots heeft bij de verschillende zwarte stammen altijd bestaan. Een inwoner van Bophuthatswana voelt zich in de eerste plaats een Tswana en dan pas een Zuidafrikaan. Hetzelfde geldt voor de Zoeloes. Bij de Tswana's heeft die stammentrots (noem het: tribalisme) zich vertaald in een algemeen aanvaarde onafhankelijkheid. Bij de Zoeloes echter is dit anders: Zoeloechief Buthelezi wenst wel degelijk zelfbestuur maar op het aanbod om dan maar meteen de onafhankelijkheid te grijpen is hij nooit ingegaan, omdat hij meent dat Zuid-Afrika een eenheidsstaat is, desnoods met een federatief karakter. Buthelezi vindt dat er een systeem van «ene-man, one-vote» moet komen, maar dan wel zodanig dat de verschillende ethnische minderheden niet door andere groeperingen onder de voet worden gelopen. Zijn mening verschilt wat dit betreft maar weinig van de thans door de regering-Botha gehuldigde opvatting.

* * *

Past men op Zuid-Afrika zondermeer een «one man, one vete»systeem toe, dan komt er binnen de kortste keren een bloedige burgeroorlog, volgens Pretoria, en gezien de gebeurtenissen elders in Afrika is men geneid het hiermee eens te zijn •.Trouwens, ook de gebeurtenissen in de zwarte thuislanden veroorzaken niet dat men enthousiast raakt voor een «zwarte meerderheidsregering», een op zichzelf racistische term (omdat «zwart» hier het criterium is dat de meerderheid aanduidt) die wordt gebezigd door met name Westerse landen als zij het over hun ideale toekomstbeeld van ZuidAfrika hebben. De verschillende thuislanden zijn, op een enkele uitzondering na, afspiegelingen van de veelal dictatoriaal geregeerde zwarte staten in Afrika. Er zijn, zoals gezegd, tien thuislanden waarvan er vier onafhankelijk zijn en de rest zelfbestuur bezitten, in meer of mindere mate. De onafhankelijk «nationale staten» zijn: Transkei, Ciskei, Venda en Bophuthatswana, De zes andere zijn: Lebowa, Kwa• Zoeloe, Qwaqwa, KaNgwane, Gazankulu en KwaNdebele. Laatstgenoemd thuisland zou in december van dit jaar onafhankelijk worden maar de wetgevende vergadering besloot de vorige maand met meerderheid van stemmen de onafhankelijkheid niet te eisen. Het is de moeite waard om na te gaan hoe er in de onafhankelijke thuislanden wordt omgesprongen met de mensenrechten.

Van de regen

De crisis heeft al enkele politici in de schijnwerpers gebracht. Guy Spitaels, Willy Claes, JeanLuc Dehaene ... De keuze van het Hof laat geen twijfel over de trend: wij stevenen af op een rooms-rood kabinet. Dit is de terugkeer naar de oude socialistische formules en gebruiken. Voor de CVP vergt het enige inspanning. De «ommekeer» wordt immers gedreven door een Waals-rode as, die het duo Spitaels-Deprez met de christelijke arbeidersbeweging van Maystadt en Willy Peirens verbindt. We krijgen allicht een regering die geschraagd is op het Happartsyndroom (waaruit Spitaels en Deprez hun politiek belang putten) en op de anti-Martensstrekking in de CVP. CVP-voorzitter Swaelen beseft ongetwijfeld dat zijn partij in een moeilijk parket is beland. Hij zwalkt nu in het politiek landschap als een dronken zeeman, in het gezelschap van mensen, die tot voor kort aan de zijde van Wilfried Martens en met de liberalen voor een economisch en financieel herstel ijverden. Zij waren Verhofstadt «beu». Zij waren er vooral voor beducht een beleid voort te zetten, dat al te duidelijk zijn stempel droeg. Nu krijgen zij waarschijnlijk een regering, die de stempel zal dragen van Happart en de nazaten van André Renard.

De «nee-socialisten»

De PW was met Guy Verhofstadt in de regering op weg naar een kentering ten goede. De basis werd gelegd van een nieuwe welvaart. Maar dit «te liberaal» geacht beleid, dat inmiddels door het kiezerskorps werd onderschreven, dreigde een aantal heilige huisje te slopen. Niet in het minst de heilige huisjes van ziekenkassen en van vakbonden! De reconduétie van de roomsblauwe regering van Wilfried Martens en Guy Verhofstadt werd door het verzet van de PSC - weeral die ene kleine partij naar wier pijpen de CVP danst gekelderd. Meteen ging er een zucht van verlichting op in de rangen van de vakbonden en van de mutualiteiten. En meteen vielen ABVV-voorzitter Vanden Broucke en zijn ACV-collega Willy Peirens in elkaars armen. De CVP zal in de naderende rooms-rode coalitie de wet van de sterksten de Waalse socialisten - ondergaan. In vrijwel alle opzichten gaat zij door (wordt vervolgd) de knieën: er komt geen belastinghervorming, geen decumul, Er W.S. VAN KETEL geen fiscale vermindering.

•

In

de .drop Daarom zou men er in de CVP de voorkeur aan geven een socialist met de karwei te belasten. Zo zou de CVP zonder scrupules in een regering kunnen stappen om ze binnen de kortste keren opnieuw naar huis te zenden.

«des Konings»

Jean Defraigne ruimen

moet

de plaats

wacht ons integendeel een reeks (para)- fiscale «aanpassingen». Van de verdere nochtans hoogstnoodzakelijke sanering van de openbare 'financiën is er al geen sprake meer. Misschien zullen de neo-socialisten van de CVP enige lippendienst bewijzen aan het beleid dat door Verhofstadt als prioritair werd vooruitgeschoven, maar de dagdagelijkse praktijk zal beslist anders uitvallen. Bovendien zullen de socialisten hun gewillige partners een nieuwe zwellende bureaucratie opdringen. Meer staat betekent weer meer staatsbeambten, een meer geld en tijd verslindende overheid. De CVP zal vooral de vernederende gedachte moeten verdragen dat de Vlaamse kiezer opgezadeld wordt met de regering die de meerderheid van de Walen wenst maar door de meerderheid van de Vlamingen wordt afgewezen. Zo ziet men nog maar eens dat de Belgische democratie vooral steunt op verworven machtsposities (zoals de invloed van de PSC aan het Hof, in sommige machtige holdings, in de bankwereld en in financiële instellingen) en op de vrees voor chantage en bedreigingen vanwege het front der rode en roomse vakbonden. De minachting voor de uitspraak van de kiezers zal in Vlaanderen ongetwijfeld trauma's veroorzaken.

Socialistische premier? Met de vorming van een roomsrode regering krijgen we waarschijnlijk een herhaling van de toestanden, die in november 1981 geleid hebben tot de liberale zege en de terugkeer van Wilfried Martens.

Willy Claes was in 1979 al eens door de Koning met een bemiddelingsopdracht belast, na een mislukte formatie-poging van Wilfried Martens. Claes beval toen een overgangskabinet aan, met Paul Vanden Boeynants als eerste minister. Maar uiteindelijk kwam er een regering uit de bus, met Martens als premier. Nu heeft het Hof hem met een onderhandelingsopdracht belast. Hij bracht het er niet beter van af. Want na hem diende [ean-Luc Dehaene alles te herbeginnen. Claes kan er in elk geval prat op gaan een koninklijke titel te dragen. Spitaels werd gewoon «informateur», [ean-Luc Dehaene ook. Maar Claes werd. een «onderhandelaar des konings» genoemd.

Twee maten Iedereen in het Parlement vindt Jean Defraigne een uitstekende Kamervoorzitter. Deze (tweetalige) Luikenaar heeft zich de jongste jaren inderdaad ontpopt tot een gezaghebbende en objectieve voorzitter. Ook de socialistische oppositie en de VU-fractie van de Kamer waren van oordeel, dat deze Waalse liberaal een waardige voorzitter was, die gerust kon aanblijven. Ook al zou er nu een rooms-rood kabinet tot stand komen. In 1966 hebben de christendemocraten en de liberalen, onder de regering Vanden Boeynants-De Clercq eveneens gedoogd, dat de socialist Achiel van Acker het voorzitterschap van de Kamer zou blijven uitoefenen. De socialisten belandden in de oppositie, maar Achiel van Acker mocht blijven. Nu het om een liberale Kamervoorzitter gaat, die nochtans door iedereen gewaardeerd wordt, moet hij de plaats ruimen voor een CVP-er, met name ... Rik Van Keirsbilck. Nu blijkt plots, dat het voorzitterschap van de Kamer deel uitmaakt van het «onderhandelingspakket» ... Dat zal dan het enige geweest zijn waarover Willy Claes «onderhandeld» heeft. P.v.B.

5

Vietnam-geschiedenis

wordt herschreven

Het aandeel van de propaganda in de Amerikaanse nederlaag


Terwijl het mirakel van «glasnost» in alle toonaarden wordt bezongen. wordt in het Westen al te gemakkelijk vergeten. dat deze openheid hier al vele generaties lang deel uitmaakt van het beschavingspatroon. Het is zelfs zo. dat het recht op meningsuiting. openbare discussie. het voeren van oppositie en het organiseren van manifestaties in de Verenigde Staten heeft geleid tot het terugtrekken van de Amerikaanse troepen uit Vietnam. Een ramp en een vernedering die nog steeds doorwegen op het Amerikaans buitenlands beleid. dat sedert Vietnam herhaaldelijk de indruk van stuurloosheid en gebrek aan samenhang heeft gewekt. Amerikaanse generaals hebben altijd beweerd. dat de Vietnamese oorlog niet op het slagveld werd verloren maar in de straten van Washington. San Francisco en New York en nog meer voor de TV-schermen in de Amerikaanse huiskamers. Het debat over de Vietnamese oorlog duurt trouwens onverminderd voort en begint de laatste tijd zelfs een ietwat verrassende wending te nemen. Steeds meer critici van destijds geven namelijk toe. dat ze de toestand lichtvaardig hebben ingeschat. dat. ze de drijfveren van de opeenvolgende Amerikaanse achterdochtig in het oog wordt presidenten en hun administragehouden. ties altijd negatief hebben beoorWas er sprake van een negatieve deeld en dat ze daarentegen stroming in de Amerikaanse menooit een eerlijke poging hebben dia. dan was dat in nog sterker ondernomen om de positieve mate het geval in West-Europa. bedoelingen van de Amerikaanse Er heerste niet alleen een begrijregering toe te lichten. Bovenpelijke afschuw voor het oorlogsdien hebben ze tijdens de oorlog geweld. De Vietnam-oorlog was in Indochina altijd een overdre«gefundenes Fressen» voor de ven gunstig vooroordeel aan de belangrijke anti-Amerikaanse dag gelegd ten opzichte van het fractie onder de intellectuelen. communistisch regime van Noord- Vietnam. Ogen en oren werden gesloten voor de abomiOlivier Todd :ik werd naties van het stalinisme en maobedrogen isme. Journalisten. TV -commenVan deze Saulussen zijn er tateren, intellectuelen maakten zich tot «nuttige idioten» deer de sedertdien al heel wat in Pauluswestelijke openbare opinie te sen veranderd. In de rangen van de bekeerlingen bevindt zich ook misleiden. niet altijd- over het Olivier Todd, niet de eerste de verloop van de vijandelijkheden. maar wel over de ware aard en beste. Todd is een vermaard Frans reporter en commentaarbedoelingen van de Noordvietnaschrijver met internationale mese communisten. Noord-Vietnam voerde geen be- faam. Inzake Vietnam zijn hem sedert het begin van de jaren vrijdingsoorlog. het had alleen zeventig geleidelijk de schellen de verovering van het veel rijkere van de ogen gevallen. Het is een en welvarender Zuid-Vietnam op ervaring die ook vóór hem al heel het oog. Daarna stond de inlijwat intellectuele meelopers was ving van Laos en Cambodja in overkomen. De auteur Arthur het Vietnamees machtssysteem Koestler, vóór de Tweede Weop het programma. En zo gebeurreldoorlog communist en tijdens de. Bij dat alles heeft het commuzelfs nistisch regime van Hanoi altijd - de Spaanse Burgeroorlog geheim agent van Moskou. heeft kunnen rekenen op de actieve deze evolutie van blinde trouw. steun van Moskou. De Russen over twijfel naar afvalligheid werden beloond met invloed en reeds in de jaren veertig en viiftig een vlootbasis. die vanuit China

6

Uit de film «The Killing Fields» - Na de kritiek de schaamte boeiend beschreven. o.a. in het boek «De God die faalde». waaraan hij samen met andere ontgoochelden meewerkte. Todd bracht voor de linkse «Nouvel Observateur» verslag uit over de Vietnamoorlog. Thans heeft hij in een boek (<
rea u - die Vietnamees sprak door te dringen tot in de Vieteong-zone. Omdat de Vietcongkaders. militanten en soldaten geen bevelen hadden gekregen over de manier waarop ze hem moesten aanpakken. stonden ze hem verrassend openhartig te woord. Toen werd het Todd duidelijk. dat vrijwel de hele westerse pers om de tuin was geleid. Noord-Vietnam en de Vieteong waren helemaal niet van plan om een verzoening met het Zuidvietnamees regime te bewerken. De in Parijs gesloten akkoorden zouden niet worden nageleefd. Over geheel Indochina zou na het vertrek van de Amerikanen pas voorgoed de hel losbarsten. Toen Todd met zijn volgens hem sensationele gegevens in Parijs terugkeerde weigerde de «Nouvel Observateur» zijn verslag te publiceren. Een tijdschrift, «Réalités» , interviewde hem en publiceerde verklaringen onder de titel: «Olivier Todd : hoe ik door Hanoi werd bedrogen».

Amerika geïsoleerd En thans. meer dan veertien jaar later. is Todds boek over die dramatische «laatste dagen van Saigon» verschenen. Todd zegt tijdens het schrijven van het boek


meer en meer in een «revisionisregime een dictatuur was, dat kende, maar ook ietwat beschatische» richting te zijn geëvoalle leiders er corrupt waren en mende lectuur, niet alleen omlueerd. Zijn sympathie gaat thans dat het Zuidvietnamese leger . wille van de onnozelheden waarniets dan een bende plunderaars uit naar het onder de voet toe prominente schrijvers, filozogelopen Zuidvietnamese bewind en lafaards was. «Als Zuid- fen en politici zich lieten verleien hij oordeelt thans dat de steun Vietnam een dictatuur was ge- den, maar meer nog door het die de Amerikanen aan dit be- weest had het veel langer stand gemak waarmee ze bezweken wind gaven volkomen gewettigd kunnen houden». voor de VIP-behandeling, de was. «De Amerikanen hebben uitgerolde loper en de platste zich, over het algemeen genovleierij. Terwijl Stalins terreur men, volstrekt niet te schamen Propaganda volop woedde werd G.B. Shaw over wat ze in Vietnam poogden Todd staat nu versteld over de van het ene Potemkim-dorp naar te doen», zegt hij. Todd is wel mate waarin de ver van subtiele het andere rondgeleid en tweevan mening dat de VS na 1954 Noordvietnamese en communismaal door de grote leider zelf op niet alléén in Vietnam hadden tische propaganda door zovelen het Kremlin ontvangen. En in mogen ingrijpen. Ze hadden, - waaronder hijzelf - werd een spoorwegrestaurant had hij volgens Todd, iets moeten opzetgeslikt als klokspijs. Een van de zowaar een «toevallige» ontmoeten zoals de geal-lieerde strijdredenen moet geweest zijn dat de ting met twee diensters die hem macht tijdens de Koreaanse oormeeste westerse verslaggevers en uitvoerig onderhielden over zijn log. Nu ze op hun eentje ten intellectuelen niets liever vroe- werken. Shaw verzuchtte dat de strijde trokken raakten ze geïsogen. dan ze te slikken. Het was Engelse diensters toch zoveel leerd. Een tweede kwestie betreft een van de laatste uitlopers van minder belezen waren dan de hun manier van oorlogvoeren. de «linkse manie» die sedert de Russische. Hadden ze het anders moeten Tweede Wereldoorlog had ge- Jean-Paul Sartre noteerde dat doen? Todd antwoordt daarop woed, vooral in Frankrijk. Zoals . Fidel Castro en Che Guevara, in volmondig: «ja». De Amerikanen men blindelings de - lof had tegenstelling tot gewone stervehadden hun Zuidvietnamese gezongen van Stalin en Mao, zo lingen, geen slaap nodig hadden. bondgenoten moeten toelaten om bewierookte men ook Ho Tsji Sterker nog: hij kon op Cuba zelf het noorden binnen te trekken, ze Minh, Le Duc To, generaal Giap ook opeens zonder slaap. hadden de handen van de milien de anderen. Simone de Beauvoir reisden door tairen niet mogen binden. Een Amerikaans auteur. Paul het China van Mao en van de Daarenboven bewondert Todd de Hollander. heeft in een boek. culturele revolutie. Maar wat zag manier waarop de Amerikanen getiteld «Political Pelgrims», zij? Chinese gevangenissen met schrijven en spreken over de eens een compilatie gemaakt van «ruime, zonnige kamers die uitVietnamese oorlog, sedert hun de dwaasheden die werden uit- kwamen op tuinen en mooie aftocht van 1975. «De Amerikagekraamd door westerse «fellow- bibliotheken. Alleen 's nachts nen bespreken en onderzoeken traveIlers» na bezoeken aan het ging het hekken dicht». Vietnam veel grondiger dan de aards paradijs. Het is lachwek- Dit is slechts een greepje uit de Fransen niet alleen de Algerijnse oorlog maar ook de bezetting bespreken. Zelfs vandaag slaag je er niet in om twee mensen op een redelijke manier voor de-fFranse) TV met elkaar over de Algerijnse oorlog te laten spreken». Het voeren van een beperkte oorlog is altijd een probleem Van 2 tot en met 5 maart wordt bij meer algemene informatievoor een grote democratie met het Anspach Center te Brussel sessies of bij praktisch gerichte een zeer machtige pers zoals in weer een trefpunt voor vele demonstraties. de Verenigde Staten. Margaret duizenden jongeren en volwasse- - UITGEVERSEN HET TALENThatcher stelde de censuur in op nen die met hun taalkennis de berichtgeving over de FalkBOEK (vrijdag 4 en zaterdag 5 vensters willen openen op ande- maart 88 - 5e en 6e verdieping). land-oorlog. Zij bracht haar «tour re culturen; die zich in hun Welke is de plaats van het de force» tot een goed einde, beroep willen vervolmaken of talenboek in deze eeuw van terwijl de Amerikaanse regering voor hun bedrijf ruimere kansen nieuwe technologieën? Wat zijn thuis in de wielen werd gereden willen. Deze Talenbeurs is uniek de nieuwigheden en mogelijken journalisten en Congresleden voor Europa, een «Made in heden? in Vietnam iedereen voor de Belgium» van hoog (communicavoeten liepen. Margaret Thatcher De Talenbeurs stelt U een gigantie)niveau. blokkeerde de nieuwsgaring over tische boekhandel voor waar U Het hele beursgebeuren is ge- rustig de boeken kan inkijken en de Falkland-oorlog, «en ze had groepeerd rond vier belangrijke waarschijnlijk gelijk», meent infonnatie vragen aan de uitgeaandachtspunten: Todd. vers die U graag te woord zullen Hij herinnert zich ook eerr uitla- TECHNOLOGIE TEN staan. ting van Malraux over de SpaanDIENSTE VAN TALEN (woens- - DE TAALCURSUSSEN (vrijse burgeroorlog: «In' Spanje hieldag 2 tot zaterdag 5 maart 88 - 4e dag 4 en zaterdag 5 maart 88 - 5e pen de fascisten de fascisten, de verdieping). en 6e verdieping). communisten hielpen de com- De computer als hulpmiddel bij Welke formule beantwoordt het munisten, maar de democraten het aanleren van talen, bij het meest aan uw wensen? In België hielpen de democraten niet». vertalen en bij het opstellen van of in het buitenland? Een cursus Zoals alle vergelijkingen wel de tenninologie. Iedereen heeft in uw bedrijf, sociale promotie, ergens mank lopen is dat ook er al over horen praten. Hoe staan een loopbaan inde talen, enz ... er voor de vergelijking Spanje- Viet- de zaken er nu voor? bestaan ontelbare mogelijkhenam het geval. Maar, oordeelt Wat mag men verwachten? Wel- den: een groot aantal ervan zijn Todd, het is wel zo dat de ke zijn de reële mogelijkheden in op de Talenbeurs aanwezig en democratieën de grote democraBelgië? Wat is de kostprijs? Tot hun vertegenwoordigers staan tie . niet hebben geholpen. «Wij wie kan men zich richten en voor klaar om U raad te geven en te dragen een even grote verantwie is het bestemd: scholen, adviseren, om samen met U uw woordelijkheid als de Amerika- ondernemingen •...? Zoveel vra- ideeën duidelijk te omlijnen, nen voor de geschapen toe- gen waarop de Talenbeurs een kortom om op uw vragen te stand». antwoord probeert te geven. Wij antwoorden. Todd bestrijdt ook de bewerinnodigen U uit om te komen - TAALANIMATIE OP DE TAgen, die destijds algemeen op- dialogeren met de exposanten en LENBEURS (Vrijdag 4 en zatergang maakten en volgens dewel- gespecialiseerde lezingen bij te dag 5 maart 88). ke het Zuidvietnamese Thieu- wonen. Verder kan je ook terecht Theater-spektakel. theater-ani-

(De elfde Talenbeurs

overvloed. Meestal hebben de bedrogenen ingezien en toegegeven, dat ze bij de neus werden genomen, maar toen hadden ze hun diensten al bewezen. Zoals dat insgelijks met Olivier Todd het geval was.

Lege overwinning Todds ommekeer is geen alleenstaand feit. Maar sedert Koestler nog voor «verrader» werd uitgekreten, is er wel wat veranderd. In Frankrijk hebben de «nieuwe filozofen» de vloer aangeveegd met de laatste restanten van communistische intellectuele pretenties. Allicht is heel de bedoening rond glasnost en perestroika niet alleen het gevolg van de ver van rooskleurige economische toestand van het Sovjet-imperium, maar ook van de wereldwijde ontluistering van het communistische en collectivistische ideeëngoed op de «kil.ling fields» van Stalin, Mao en Pol Pot. De drang om tot elke prijs te winnen heeft nog nooit gelijk welk idee goed gedaan. Wanneer dan de laatste morele overwegingen worden opgeofferd aan de overwinning, verliest die overwinning haar inhoud en betekenis. R.S.

)

matie: Hêt Vlaams Theater Instituut, The Micron Theatre Co., The English Teaching Theatre, The Convenant Players, Word and Action. enz ... zijn de gasten van de 11e Talenbeurs. Ze nodigen U uit om hen te komen ontmoeten. naar hen te luisteren en met hen mee te spelen in het Engels, het Frans, het Nederlands en het Duits. Het Junior festival: het taalto neelfestival voor lager en middelbaar onderwijs. In 1987 hebben tientallen jongeren bewezen dat ze in een vreemde taal kunnen spelen, zich vermaken, zich uiten, dat het theater hen geholpen heeft uit hun schulp te kruipen. Op deze 11de Talenbeurs wordt bovendien het startsein gegeven voor een grootse campagne: JAAR 2000: BELGIE,HET MEERTALIG HART VAN EUROPA. In 1992: eenmaking van de Europese markt! In 2000: venster open voor de hele wereld. De Talenbeurs vindt plaats in het Anspach Center. Anspachlaan 30, 1000 Brusse1. Aan geïnteresseerden wordt op hun verzoek gratis, het bijzonder Talenbeursnurnmer van ACI1JA toegestuurd, mits een briefkaart aan: Animatiecentrum voor Talen, Lambermontplaats 25, 2000 Antwerpen.

7


Terugblik op 1987: Hectorissime!

8

FIL:M:

«Boy Soldier», «Wish you were here» en «The Kitchen Toto». Deze laatste twee prenten wachten nog op hun Belgische première. En dan waren er natuurlijk ook nog een hele serie Vietnam-films met als koplopers «Platoon- van Oliver Stone (wiens «Salvador- overigens stukken beter was), «Full Metal Jacket» van Stanley Ku- brick en «Hamburger Hill», de hardste uit de reeks. Als antioorlogsprenten zeker te waarderen, alleen kwamen ze véél te laat om degenen, die deze waanzin organiseren tot andere inzichten te brengen, In 1987 namen er ook vele «groten» definitief afscheid, [ohn Huston deed dat met «The Dead», letterlijk en figuurlijk zijn testament. De serene verfilming van de gelijknamige novelle van James Joyce, een van de kleinnoden van de Angelsaksische literatuur, was voor Huston, omringd door zijn kinderen bij de realisatie van deze aangrijpende film, een waardig adieu. Maar de mensen gaan meestal niet naar de cinema om eens goed uit te huilen. Urbanus, met Sylvia Millecam en Herbert Flack op de foto: Als het lachen geblazen is, ongenaakbare box-office kampioen! gaan ze gewilliger in het rijtje staan. Dat bleek nog eens bij de start van «Hector», de Terwijl het festival van filmjaar, dat al bij al nog niet pocnsie. Een echte cult-film, eerste film van Urbanus. die in Brussel reeds een voorsmaakje ook voor de komende generazo kwaad was te noemen. feite zijn stempel drukte op ties en vóór alles een uniek Deze indrukwekkende «cogaf van al het filmlekkers dat héél de bioskoop-exploitatie studiedosons in de eerstvolgende we- me back» van Bernardo Berto- maatschappelijk in Vlaanderen, de grote kasken te wachten staat, willen lucci over China's, laatste kei- sier. kloppers als «The Living Dayzerlijke heerser in de schaduw Van James Ivory, die met we ons bij de aanvang van het lights» en «The Untouchanieuwe jaar toch niet onttrek- is een vaak adembenemend zijn «Room With a View» alle bles» onverbiddellijk van de ken aan een verplichting, een historisch fresco, dat als dus- rekords brak (meer dan een affiches haalde, tot grote woejaar vertoond in dezelfde zaal traditie veeleer, die door de danig een zeer breed publiek de van de Amerikaanse verdemeeste cinefielen nog steeds aanspreekt. Dat laatste mag te Antwerpen!) kregen we een lers, een reeks processen op gewaardeerd wordt, met name ook gezegd van «The Untounieuwe delikate E.M. Festergang bracht en de jonge Belgiverfilming «Maurice», waarin chables» van Brian de Palma, een terugblik op de merkwaardie hiermee tot op heden zijn de auteur (postuum) zijn «CO- sche distributiemaatschappij digste rolprenten van 1987. «Independent Films» op kostBij vorige gelegenheden ming out» toelicht in het meest overtuigende werkstuk baar fluweel zette. «Hector- is hebben we reeds uitgelegd Edwardiaanse Engeland, dat afleverde. Een gangsterfilm nl. dé Vlaamse films met de waarom we niet zo warm van epische allure met een wel van de Griekse kunst maar grootste recette sinds jàren. niet van de «Griekse beginselopen voor deze gewoonte, reeks overgetelijke vertolkinNiet alleen bij ons overigens met als voornaamste reden dat gen, zoals Robert de Niro in de len» hield. maar ook in Nederland. waarDaarin is de laatste jaren deze appreciatie zéér persoon- rol van de bloeddorstige lijk is en uiteraard onvolledig, machtswellusteling Al Capo- wel enige verandering geko- de Urbanus-rage de kassa's omdat we nu eenmaal niet in ne en Sean Connery, die na men, getuige daarvan «My eveneens doet rinkelen als de gelegenheid waren alle zijn populaire 007-reeks te- Beautiful Laundrette» en de nooit te voren. Men kan daarover natuurlijk een hele boom vitrioolachtige autobiografie films die in de loop van 1987 rugkeert naar zijn acteursamopzetten, zeker als men hoort op de Belgische bioskoop- bities van «The Hill» en dit van Joe Orton «Prick up Your dat mensen die in geen tijden Ears», beide van Stephen schermen afgerold werden, te maximum cum laude. laatste film een voet in de bioskoop zetten Dat wat de «grote machi- Frears, wiens zien en van een waardecijfer «Sammy and Rose get laid» in door «Hector» weer naar de te voorzien. De kans zit er dus nes» betreft, maar het spreekt dik in dat bepaalde films, die vanzelf dat ook ettelijke films Amerika juichend werd inge- cinema werden gelokt en er daarna vaak weerkeerden! De haald. met een kleiner budget getuiz('~or voor een bijzondere tweede Urbanus-film zal dus Het betreft hier allemaal vennelding in aarunerking ko- genis aflegden van de heropleBritse producties en dat is wel niet lang op zich laten ving van de cinema. Uitschiemen, niet in het hiernavolgenwachten maar voor de lachede lijstje weer te vinden zijn. ter, hoewel geen spek voor geen toeval want andermaal bekken komen er nog eerst de bleek 1987 voor Groot-BrittanOm te beginnen is er na- ieders bek, in deze categorie tuurlijk «The Last Emperor» , was ongetwijfeld «Blue Vel- nië een buitengewoon filmjaar nieuwe avonturen van Gaston die net zoals verleden keer vet» van David Lynch, die op met o.m. nog «Hope and en Leo in ... Hongkong. Ja, ja, «De Naam van de Roos» de hallucinante wijze een beeld Glory», [ohn Boormans nostal- Vlaanderen zendt nog steeds gische terugblik op zijn oor- zijn zonen uit! brug legt tussen 1987 en 1988 schiep van het kleinsteedse logsjeugd in Londen onder de als waardige uitsmuiter (en Amerika met zijn schijnwaarF. PAPON spectaculair begin) van een den en alles toedekkende hy- Duitse raids, Karl Francis'

(c) Liberaal Archief - Kramersplein Gent. nieuwe feit

Recommend Documents