(c) Liberaal Archief - Kramersplein Gent. anderpoorten-prijs voor Verhofstadt

(c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent

Liberaal Vlaams Tijdschrift Maandblad - Jaargang 123, nr.5 - december 2000

wenst u prettig nteuwjser

!

anderpoorten-prijs voor Verhofstadt

HOUD Niet stilstaan

/2 Een liberale kijk op Kyoto

/3

Adriaan Verhuist en de "foute vlaming"

/6 HISTORIES

150 jaar

Willemsfonds

/7 WERKEN Het liberaal

Archief onder het stof

/2

Een glunderende premier Verhofstadt met het Pallieterbeeldje, de gelijkenissen zijn, aldus LW-voorzitter Clair Ysebaert, treffend ...

E

erste Minister Guy Verhofstadt heeft in Lier de vijfde Herman Vanderpoorten-prijs gekregen. De prijs, genoemd naar de gewezen liberale staatsman, wordt om de drie jaar uitgereikt door het Liberaal Vlaams Verbond (LW). Premier Verhofstadt werd door de jury verkozen wegens de "vechtlust en het doorzettingsvermogen" waarmee hij sinds meer dan 20 jaren zijn uitgesproken ideeën rechtlijnig volhoudt. Het was de eerste keer dat de prijs uit handen van weduwe mevrouw Vanderpoorten werd uitgereikt aan een nog actieve politicus. Eerdere laureaten waren Albert Maertens, gewezen directeur-generaal van Het Laatste Nieuws, , prof. Walter

Prevenier, hoogleraar aan de Gentse Universiteit, wijlen minister van Staat Frans Grootjans en Piet van Brabant, gewezen hoofdredacteur van het Volksbelang. Lees meer op blz. 4 en 5.


Editoriaal

Niet stilstaan "De rol van Verhofstadt is vooral geweest: de macht tot twijfel of verandering te dwingen. En dat is tenslotte gebeurd, zoals blijkt uit de privatiseringsgolf in de overheidsbedrijven. die nota bene door socialisten en christen-democraten op gang is gebracht. Niemand weet hoe het morgen met de VLD afloopt. hoe haar sterkte en zwakke punten uiteindelijk beoordeeld zullen worden. Maar zolang ze ongewoon kan blijven, is ze interessan~. Zo schreef wijlen Frans Verleyen, in het fotoboek "Hemel en aarde in de Wetstraa~ in 1998 over Guy Verhofstadt. Twee jaar. een verkiezingsoverwinning van de VLD, een Vlaamse liberaal als premier, later. zei Marc Platel tijdens de uitreiking van de Prijs Herman Vanderpoorten aan Guy Verhofstadt het volgende: "Mag ik eerlijk zijn en zeggen dat ik het vandaag een beetje mis7 Dat boeiende verbale elan dat zich aanbod met echt zicht op nieuwe maatschappelijke perspectieven. Ik weet het. het systeem niet ~aar7 De onvermijdelijke afspraken. De afstand tussen de grote droom en wat in het dagelijks Wetstraatleven maar kan. Hoelang voor dat iets kan."

VOLKSBELANGwordt maandelijks uitgegeven door de vzw Liberaal Vlaams Verbond, Stichting A. Vanderpoorten VERANnNOORDELUKE UITGEVER: Piet van Brabant Sorellaan 27 8670 Koksijde

• Hoofdredadie: Bert Cornelis

•

Vormgeving: M&S Publishing

•

Secretariaat: Luc Pareyn Liberaal Archief Kramersplein 23 9000 Gent tel: 09/221.75.05 fax: 09/221.12.15

-...vlaams

2 / VOLKSBELANG

J

e kan niet alles willen, zo zou je kunnen denken. Na 61 jaar, jawel zolang, nog eens een liberale premier, een regering waarin de Vlaamse liberalen een toonaangevende rol spelen en een land waar er eindelijk iets beweegt, waar de discussies,ook niet tussen meerderheidspartners uit de weg worden gegaan. En toch overviel ons tijdens de uitreiking van de Vanderpoortenprijs aan Guy Verhofstadt de heimwee naar het oprichtingscongres van de VLD in november 1992. Het Vlaams liberalisme stond toen klaar om één van de meest boeiende ideologische tochten te ondernemen uit haar lange geschiedenis. Politieke clubs zagen in Vlaanderen het levenslicht, heilige huisjes, verstarde structuren in de samenleving werden genadeloos neergesabeld, jongeren werden naar de vernieuwingsideeën gedreven met als belangrijke doel: geef de burger terug wat hem toekomt. De VLD werd gesticht als een partij met een sterke ideologische onderbouw, democratisch, sociaal en vooral politiek eerlijk. In de eerste jaren van haar bestaan had ze het niet gemak-

kei ijk. De kiezer had zijn tijd nodig om overtuigd te geraken van de zin van verandering. Waar staat de VLD nu? Guy Verhofstadt wordt opgeslorpt door de moeilijke opdracht om veel partijen in een regering samen te houden. En soms heeft hij wellicht heimwee naar de periode toen hij als oppositieleider met gloed het liberaal gedachtengoed kon verdedigen. In zijn toespraak in Lier zei hij immers nog: "Het wordt mij als premier niet vaak meer gegund voor eigen gelederen het woord te mogen voeren. Van een eerste minister wordt immers een politiek bijna geslachtsloos profiel verwacht. waarin alle leden van de coalitie zich kunnen herkennen". Het is aannemelijk dat discussies over de eigen ideologie wat stilvallen als een partij in een regering stapt. De indruk ontstaat dat er dag aan dag geleefd wordt, dat er vooral moet bestuurd worden en krachtdadig moet gezocht worden naar oplossingen voor problemen. Maar moet daarom het ideologisch discours stilvallen? Zeker niet. Terwijl andere partijen, wil-

lens nillens, zich herbronnen, op zoek gaan naar een nieuwe naam, hun gezichtseinder verruimen of zelfs zichzelf in vraag stellen, moet, en we citeren Guy Verhofstadt, het liberalisme zich bezinnen over haar uitdaging voor de 21ste eeuw. Iedereen zegt dat hij liberaal is, maar liberale partijen profiteren daar nauwelijks van. Er zijn te weinig liberale krachten die het succes van het liberalisme kunnen verzilveren. Economisch hebben we de strijd gewonnen, politiek moet alles nog beginnen. Verhofstadt heeft het terecht over "waakzaamheid". De VLD mag haar voorsprong op de andere partijen niet prijsgeven. Zij heeft het patent op de vernieuwing en verandering. Indien zij blijft stilstaan, kan dit tot verschraling en achteruitgang leiden. Dit is wellicht één van de weinige historische kansen die het liberalisme krijgt om een volwaardige politieke kracht te worden in Vlaanderen en in Europa. Bert CORNELIS

DECEMBER 2000

EEN LIBERALE KIJK OP DE KLIMAATVERANDERING


Klimaatverandering is één van de belangrijkste uitdagingen waarmee de wereld in de 21 ste eeuw wordt geconfronteerd. Broeikasgassen (C02, methaan, ozon, distikstofoxide, CFK's fluorkoolwaterstoffen, volledig gefluoreerde fluorkoolwaterstoffen en zwavelhexafluoride, alsook waterdamp) houden zonnewarmte vast in de dampkring rond de aarde. Als de concentratie broeikasgassen in de dampkring stijgt, wordt meer warmte vastgehouden en stijgt de temperatuur op aarde.

D

e algemene temperatuur is de laatste 100 jaar met 0.3-O.6°Cgestegen en als we niet ingrijpen, zal de temperatuur naar 2100 toe stijgen met 1.5° tot 6°C. Natuurlijk dient er een onderscheid gemaakt te worden tussen het natuurlijk broeikaseffect, dat onontbeerlijk is voor het leven op aarde, en de versterking van het broeikaseffect door de menselijke tussenkomst. Door het natuurlijke broeikaseffect nemen allerlei gassen de infraroodstraling op uit de zonnestraling die door het aaroppervlak weerkaatst wordt. Een toenemende concentratie van broeikasgassen verbonden aan menselijke activiteit versterkt het natuurlijk broeikaseffect en de aarde koelt niet meer zo goed af, waardoor de gemiddelde terperatuur stijgt en de vochtigheidsgraad en de neerslag toenemen.

Deze temperatuunstijging zou kunnen leiden tot: • een wijziging van de kringloop van het water, wat een verandering van de geografische spreiding en van de verdeling over de seizoenen van de neerslag, de winden en de bewolking met zich mee kan brengen, evenals een mogelijke toename van extreme klimatologische omstandigheden (droogte, overstromingen, stormen ... )

• thermische uiteenzetting van de oppervlaktelagen van de oceaan en stijging van het gemiddeld peil van de oceaan (minimum met 15 cm.) en vaker voorkomende overstromingen van de kuststreken.

Maatregelen

Welke maatregelen werden er op internationaal vlak genomen ? In 1992 hebben de ondertekenaars van het Raamverdrag inzake klimaatveranderingen van de VN tijdens de klimaattop van Rio de Janeiro beloofd toen tegen het jaar 2000 de broeikasgasemissies op het niveau van 1990 te stabiliseren. In december 1997 werd het Kyoto-Protocol door 84 partijen ondertekend en de Europese Unie beloofde haar emissies tegen 2008-2012 met 8% terug te dringen ten opzichte van het niveau van 1990. Dit Protocol zal pas van kracht worden als 55 van de 84 ondertekenaars het protocol hebben geratificeerd. Weze opgemerkt dat de ontwikkelingslanden in het Kyoto-Protocol geen toezeggingen hebben gedaan inzake het terugdringen van de emissies. In november 1998 heeft de Conferentie van Partijen in Buenos Aires zich akkoord verklaard een actieplan vast te leggen voor "toekomstige werkzaamheden inzake een aantal kwesties die in het Kyoto-Protocolwaren opgenomen.

DECEMBER 2000

DOOR WARD BEYSEN. EUROPARLEMENTSLID

Tijdens de wereldconferentie over het klimaat in Lyon op 16 september 2000 heeft men geen noemenswaardige vooruitgang geboekt. Door de verhoging van de brandstofprijzen raakte het debat over het broeikaseffect op de achtergrond. Bovendien hangt er veel af van de uiteindelijke uitslag van de Amerikaanse verkiezingen en welk beleid de verkozen president zal voeren. In het debat heeft men de rol van bomen als opslorpers van de schadelijke gassen onderstreept. Zo zou het planten van bossen een deel van de schadelijke uitlaatgassen kunnen compenseren. Milieubewegingen vrezen echter dat het aanplanten van bossen gebruikt zal worden als een excuus om "niets" tegen de emissies te ondernemen. Op 13 november 2000 ging de Klimaattop in Den Haag van start. De Europese Unie had toegezegd na deze Conferentie het ratificatieproces van het Kyoto-Protocol te beginnen. De Milieuraad van 22 juni 2000 stipuleerde trouwens dat het Kyoto-Protocol uiterlijk in 2002 moest zijn geratificeerd en ten uitvoer gelegd. Er zijn twee evoluties die de Kyoto-norm in het gedrang brengen. Ten eerste is er de economische groei, die gepaard gaat met een toename aan uitstoot van C02. Een tweede element is dat zelfs wetenschappers en meer bepaald de klimatologen het onderling niet eens zijn over de gevolgen van de opwarming van de aarde. Liberale economen baseren zich op de twijfels van James Hansen, klimatoloog van de NASA. Jonathan Adler, erkend Amerikaans milieuspecialist, gaat zelfs verder door te stellen dat ondoordachte maatregelen van overheidswege, zoals quota voor uitstoot van vervuilende gassen, de economische groei remmen en technologische vooruitgang tegenhouden, met als gevolg dat de algemene levensstandaard verlaagt, wat dan weer een impact heeft op het leefmilieu en de volksgezondheid. De toekomstige kosten wegen niet op tegen het zeer onzeker voordeel dat men uit die maatregelen zou halen. Adler is van oordeel dat in de eerste plaats alle regelgeving moet verdwijnen die vernieuwing afremt. Zijn visie is dat de huidige milieuwetgeving bijvoorbeeld de ontwikkeling van zuiniger productietechnieken in de weg staat. Ten tweede vindt hij subsidiëring van nieuwe energieën overbodig. Als men de elektriciteitssector zou vrijmaken, zou niet alleen de productiviteit toene-

men, maar ook de ontwikkeling van alternatieve energiebronnen gestimuleerd worden. Aardgas zou in elk geval de populairste energiebron worden, aangezien het ook de goedkoopste is.

Neutraal Het energiebeleid moet met andere woorden neutraal zijn, dus geen subsidies noch voor de ontwikkeling van minder vervuilende energiebronnen, noch voor de vervuilende energiesector. Adler stelt het resiliêntiebeginsel tegenover het voorzorgsbeginsel, namelijk dat rekeninq ' dient gehouden te worden met de capaciteit van de bevolking om zich aan te passen. Ook Mendelsohn, professor in forestry and environmental studies te Yale, beweert dat de opwarming eigenlijk het grootste deel van de bevolking goed uitkomt. Er is minder gas en olie nodig voor verwarming binnenshuis. Vele planten groeien beter in een warmer klimaat. Er komen meer badplaatsen. Oudere bossen zullen vervangen worden door productievere ... De bevolking heeft tijd genoeg om zich aan de klimaatsveranderingen aan te passen.... Het is natuurlijk niet toevallig dat welvarende landen meer weerstand hebben dan arme landen, want de vrije markt economie creëert de nodige instrumenten voor aanpassing en welvaart. Het is dus nuttiger de armoede te bestrijden en de armere landen te ondersteunen bij het overschakelen naar een vrije markt economie, dan maatregelen te nemen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Mendelsohn merkt op dat, paradoxaal genoeg, de welvarende landen die het meeste uitlaatgassen produceren, ook het meeste voordeel zullen hebben bij een opwarming van klimaat. Voor de meeste landen van de Europese Unie is een warmer klimaat bijvoorbeeld gunstiger voor de landbouw, hetgeen bijvoorbeeld niet kan gezegd worden voor de eerder arme niet-geïndustrialiseerde landen uit Afrika, waar de voortdurende droogte bron is van een hoop ellende. In het Protocol van Kyoto heeft men het mechanisme van "handel in broeikasgasemissierechten" opgenomen dat tot doel heeft enige flexibiliteit aan te brengen in de methoden die worden gebruikt om de doelstellingen ervan te verwezenlijken en om de economische kosten te matigen. Dit systeem van permis negociable is een systeem waarbij bedrijven rechten toegewezen krijgen voor een bepaalde uitstoot van broeikasgassen naargelang van de milieuambities van hun regering. (lees verder blz 8) VOLKSBELANG

13

PRIJS VANDERPOORTEN


Een laureaat "buiten categorie" LIER- "De jury is er zich van bewust dat ze met haar keuze een bijzonder cachet geeft aan deze Vanderpoorten-prijs. Maar voor deze vijfde editie hebben we geopteerd voor een toekenning "buiten categorie"; het is voor het eerst dat de Vlaamse liberalen een Eerste Minister uit hun rangen mogen leveren". Zo schreef de jury in haar motivering waarbij zij de vijfde Herman Vanderpoorten-prijs in Lier toekende aan premier Guy Verhofstadt. Hij mocht dan ook uit handen van mevrouw weduwe Vanderpoorten, het gegeerde Pallieterbeeldje ontvangen. Beeldje dat voortaan het bureau van de eerste minister in de Wetstraat 16 zal sieren. Pallieter in de Wetstraat? Het heeft wel wat. Talrijke sympathisanten, LW'ers en ander goed liberaal volk waren afgezakt naar het Hof van Beatrijs, een gerestaureerd complex aan de rand van Lier, de stad waar minister van Staat Vanderpoorten thuis was. Op het menu, niet alleen konijn "op zijn Liers", maar ook een niet te missen muzikaal aanbod, bijeengesprokkeld, met de nodige sponsoring door LW-voorzitter Clair Ysebaert. Trouwe gast Miguel Wieis, de nieuwe huiszanger van de liberalen Peter Vandevivere en topact Raf Van Brussel, (ex Sunny Side Up) leverden onberispelijk hun waar af. Van Brussel persifleerde zonder moeite: "Talk to me (van de serie Flikken)" werd "LW, oh LW" en "He's the One" knutselde hij om tot "Guy's the One".

Brutale eerlijkheid Het zwaardere werk kwam van minister van Onderwijs Marleen Vanderpoorten, dochter van. Zij schetste de overeenkomsten tussen haar vader en Guy Verhofstadt. Twee figuren uit twee verschillende generaties, de oude en de nieuwe politiek, hun onvervalst liberalisme, hun rechtlijnigheid en hun onkreukbaarheid. LW-voorzitter Clair Ysebaert sprak de hoop uit dat door de prijs de herinnering zal blijven voortleven aan de grote kwaliteiten van Vanderpoorten, bezielend LWvoorzitter en mede-oprichter van de Vlaamse PW, nu de VLD. Ysebaert greep terug naar de periode waarin hij Verhofstadt leerde kennen: "Ik zie hem nog binnenkomen, eind 1977, op de

Dulz IIngwekkende vrijheid -De Ultd~l~ van de dulzen.· wekkende v held-, zo titelde minister van tut Willy De Clercq ziJn laudatio voor de prijs Yaride~rten. De C1ercq was als baas van Yemofstllclt (hIJwas partijvoorzitter, v.rhofltHt ziJn politiek secretaris) ~ geplaatst om die laudatIO te hOuden.

0'"

WIlly De CIMq: de uitdaging van de duizelingwekkende vrijheid.

De Clercq typeerde Verhofstadt als de politicus dl steeds op zoek was nur echte oplossingen voor wat hij als de -Belgische ziekteomschreef en wat moest I kien tot een doorzichtige samenleving, minder betutt ling, mlnd r staat en minder verzuiling. Verhofstadt werd omschreven als de steppenwolf naar het boek van Hemllnn H , de man dl door d woestijn gut op zoek naar zichzelf, naar de z Ifwordlng. De Clercq haalde persoonlijke herinneringen op on de tijd,*, het Radicaal Manifest, toen de jongeren onder het voorzitterschap van de jonge Verhofstadt de partij In nieuwe richting n stuurd . later zou dat maniMst trouwens In drie burgermanlfesten ultmOf\den. Toch mukte De Oercq er g•• n -eresaluut- van maar een -appeleren •• n de eigenschappen ZCMIIs verdraagzaamheid en politieke rechtlljnklh id. De ontvoogding van het individu. de rechtlijnigheid. de vrij'heid van mening, de geliJk.. held en de ve~raagza.rriheld zijn eigenschappen die volgens De Oercq In Verhofstadt zijn terug te vinden. 4 / VOLKSBELANG

Premier Guy Verhofstadt kreeg uit handen van weduwe mevrouw Herman Vanderpoorten de vijfde prijs genoemd naar de gewezen Lierse minister van Staat. Het Pallieterbeeldje zal op het bureau van de eerste minister in de Wetstraat 16 te Brussel terechtkomen.

partijzetel in de Brusselse Regentlaan, met wat verward blond sluikhaar, zijn klein boekentasje, zijn onafscheidelijke wat afgewassen blauwe regenmantel en zijn brico-brilletje". Zelden eerder werd een liberale maatschappij-keuze met zoveel brutale eerlijkheid uitgedragen zoals dat de voorbije jaren het geval was met Guy Verhofstadt. Maar tussen het liberalisme als beleden ideologie en de reêle beleidsinvulling durft wel eens een kloof te gapen, stelde Ysebaert.

Verzoening De LW-voorzitter maakte vervolgens de motivering van de jury bekend: "De Prijs Herman Vanderpoorten die om de drie jaar wordt toegekend door het Liberaal Vlaams Verbond (LVV) en die verleend wordt aan een persoon die blijk geeft van kwaliteiten die kenmerkend waren voor wijlen minister Herman Vanderpoorten, gaat dit jaar naar Eerste Minister Guy Verhofstadt. De jury onder voorzitterschap van LW-voorzitter Clair Ysebaert stelt dat het de eerste keer is dat de Prijs aan een nog actieve politieke personaliteit wordt uitgereikt. De vorige laureaten waren Albert Maertens, gewezen directeurgeneraal van Het Laatste Nieuws, dr. Walter Prevenier, hoogleraar aan de Gentse Universiteit, wijlen Minister van Staat Frans Grootjans en gewezen Wetstraat journalist en hoofdredacteur van het Volksbelang Piet van Brabant. De jury is er zich van bewust dat ze met haar keuze een bijzonder cachet geeft aan deze Vanderpoorten-prijs. Maar voor deze vijfde editie hebben we geopteerd voor een toekenning "buiten cateqorle": het is voor het eerst dat de Vlaamse liberalen een Eerste Minister uit hun rangen mogen leveren. Het staat buiten kijf dat bij Herman Vanderpoorten ideologische onkreukbaarheid en politieke rechtlijnigheid voor alles golden. De jury wijst op de vechtlust en het doorzettingsvermogen

waarmee Guy Verhofstadt sedert meer dan 20 jaar zijn uitgesproken ideeên consequent gestand doet en dit heeft bij de beoordeling zeker de doorslag gegeven. Sedert zijn intrede op de politieke scène heeft Verhofstadt heel wat in beweging gezet. Als regeringsleider heeft hij inmiddels bewezen met een grote dosis overredingskracht een aantal moeilijke en delicate eigentijdse maatschappelijke problemen te kunnen aanpakken. Niet in het minst dient gewezen op zijn gedrevenheid om mede een dam op te werpen tegen extreem-rechtse tendenzen die de kop opsteken. De jury erkent voorts de hardnekkigheid waarmee Verhofstadt erin geslaagd is het vastgeroeste politieke landschap te hertekenen en naderhand een open politieke debatcultuur op gang te trekken, die verfrissend werkt in het verwelkend politiek klimaat. De jury waardeert tenslotte zijn niet-aflatende inspanning om de communautaire verzoening tot stand te brengen, een streven dat als geen ander verwoord staat in het politiek testament van Herman Vanderpoorten. Het LW is er in dit verband overigens van overtuigd dat de Eerste Minister borg staat voor de vooruitgang en het realiseren van gerechtvaardigde eisen van de Vlaamse gemeenschapn. Aldus de motivering. DECEMBER 2000

Guy Verhofstadt: Nog niet genoeg olijven.


Guy Vertaofstacltzal de Belgische politiek nog niet snel verlaten. Er groeien Immers nog niet genoeg olijven aan ziJn bomen In Tosanll om voldoende wiJn te brouwen. Voor hem werd de toekenning van de priJ. Vanclerpoorten._n emotioneel moment. met ietwat schroom want aas liberaal premier stut hiJ eigenlijk toch maar pas aan het begin van de rit. de ronde I. nog lang niet uitgereden. zo zei hiJ In ziJn toespraak:

"Het is met een gevoel van schroom dat Ik de vijfde Prijs Herman Vanderpoorten in ontvangst neem. Schroom, omdat ik als liberaal premier pas aan het begin van de rit sta, en de Ronde nog lang niet is uitgereden. Prijzen worden pas aan de eindmeet uitgereikt. Het verschil met mijn voorgangers die met de Herman Vanderpoortenprljs werden bekroond - Albert Maertens, Walter Prevenier, wijlen Frans Grootjans en Piet Van Brabant - is me ook niet ontgaan. Om al gelauwerd te worden, voel ik mij eigenlijk nog te jong. Ik zal nog hard moeten knokken om deze laurierkrans te verdienen.

Schroom is er ook, omdat deze prijs alleen op mezelf wordt betrokken. De vernieuwing die de partij de voorbije decennia heeft doordesemd, was en blijft het werk van velen. In die zin voel ik mij hier eerder de vertegenwoordiger van een politieke generatie, de generatie die sinds de jaren tachtig het partIjroer rnam en die in de jaren negen 19 in de vernieuwing van het partijpolitieke landschap het voortouw nam. Voor mij is het die hele generatie die hier wordt gelauwerd. Het is met hen allen allen, tochten leeftijdsgenoten dat ik deze prijs wil delen. Hen allemaal bij naam opsommen kan ik niet. Wel zal niemand het mij ten kwade duiden als ik hierop een uitzondering maak, meer bepaald voor Patrick die vanaf het eerste uur steeds een metgezel en vriend is gebleven.

Geslaagde generatiewissel

De aanwezigheid van U allen stijft mij trouwens in mijn overtuiging dat het een geslaagde generatiewissei is die we vandaag vieren. De liberale partij, vrienden, was de eerste die al in de jaren zestig de meest succesrijke vernieuwing inzette die ons politieke landschap in de 20ste eeuw doorploegde. Mag ik hier herinneren aan het stichtingscongres van de toenmalige PW in 1961, aan de grote figuur van Omer Vanaudenhove en aan de nooit geziene verkiezingsoverwinning van 1965. Daar is het allemaal mee begonnen.

Maar het is er niet bij gebleven. Ik durf stellen dat de partij zich sinds de jaren zestig vrijwel om de tien jaar ingrijpend bleef herbronnen. In de jaren zestig hebben we de oude gewaden afgelegd. Tien jaar later stichtten onze voorgangers een autonome Vlaams liberale partij, in de jaren tachtig was er de revolutie DECEMBER 2000

van het offensief radicaal liberalisme, tien jaar later de oprichting van de VLD. Mij hoor je niet zeggen dat het hierbij zal blijven. Slechts een partij die zich blijft vernieuwen, heeft toekomst. Het is trouwens in die permanente vernieuwing, in een snel veranderende wereld, dat de herinnering aan Herman Vanderpoorten mij zo lief is. Herman Vanderpoorten behoorde niet. hij wàs samen met Willy De Clercq en wijlen Frans Grootjans de top van onze partij. Zelf een monument van standvastigheid, heeft hij ons, Jonge Turken, altijd gest~nd en aangemoedigd. Vanuit zijfl trouw ..aan de liberale uitgangspunten, was hij bijzonder gevoelig voor de noden en verwachtingen van vandaag en morgen. Orthodox en rechtlijnig, was hij tegelijk van een zelden geziene openheid voor wat anderen minder orthodox of minder rechtlijnl~ voorkwam. Als geen ander wist hij dat trouw geen conservatisme kan verdragen. Dat trouw ook geen kwestie is van tucht, maar van vrijheid en standvastigheid. Trouw ben je slechts door het te worden.

Het anker Van Herman Vanderpoorten leerde ik dat trouwen vernieuwing elkaar aanvullen, elkaar corrigeren, elkaar verrijken. Vaak liet hij 6ns begaan zoals op dat memorabel ideologisch congres van Kortrijk. Meer dan wie ook besefte hij dat je dus nooit vernieuwen kan in het luchtledige. Je doet het om je ankers te behouden, niet om ze te vervangen. En zo'n anker was Herman Vanderpoorten. Zwaar genoeg om het schip telkens weer een haven binnen te loodsen, zonder het aan kettingen vast te leggen. In dit subtiele evenwicht tussen traditie en toekomst - was Herman een grootmeester. Een stuurmanskunst die we veel te vroeg hebben moeten missen. Vrienden, soms vraag ik me af hoe Herman Vandepoorten, de wereld van vandaag zou bekijken. Ik denk niet dat hij ooit kon voorzien dat we ooit in een zo liberale wereld zouden leven. Wel zou hij er - denk ik - de bevestiging in gevonden hebben van de rustige uitgangspunten die hem zijn hele leven voor ogen stonden. Dat mensen slechts in vrijheid creatief en vernieuwend genoeg zijn om welvaart en welzijn te scheppen. Dat vrijheid een oplossing is, en geen oorzaak van problemen. Dat vrijheid en democratie twee vlammen van hetzelfde vuur zijn. En dat dit universele vlammen zijn die vandaag reeds de halve wereld verlichten.

Politiek liberalisme Dat lijkt mij ook de eerste uitdaging te zijn voor alle liberale partijen in de toekomst. We leven merkwaardig genoeg in de meest liberale wereld die we ons kunnen voorstellen Als liberaal premier echter ben ik een eenzaat in de Europese Unie, al is dat - alweer - de meest liberale unie uit onze geschiedenis. Op wereldschaal constateren we een gelijkaardig contrast. Tegenover de

vrije markt en de nieuwe economie staan te weinig liberale krachten. Of ze zijn er wel, maar ze zijn nog te zwak. Het politieke liberalisme weegt nog niet door, daar waar het economische liberalisme de dienst uitmaakt. Het is een contrast dat ons als liberalen tot de hoogste activiteit moet aanzetten. Iedereen heeft de mond vol over e-commerce, e-government, e-bussiness. Ik vind dat we de e-politics niet mogen vergeten, en daarmee bedoel ik dat we als liberalen op Europees en wereldvlak een evenwaardige politieke tegenhanger moeten ontwikkelen voor de steeds vrijere geglobaliseerde wereld waarin wij leven. M.a.W. ook de politieke flank van de samenleving moet worden versterkt. Potentieel hebben de liberalen thans de beste troeven in handen om het politieke forum te beheersen De vernieuwing die andere partijen thans met mondjesmaat aanvatten, zit ons al veertig jaar in het bloed. Laat ons die voorsprong aangrijpen om het politieke liberalisme binnen en buiten onze grenzen gevoelig te versterken. Ik zie overigens nog een tweede uitdaging. Als liberaal moeten we ons resoluut inschrijven in de kennisrevolutie die zich thans voltrekt, resoluut een beleid voeren om onze achterstand om dit vlak in een voorsprong om te buigen. Voor mij is dat een absolute prioriteit. Iedereen op het internet aan de laagste prijzen. Het is onze enige kans om maximaal van de nieuwe economie te kunnen genieten, en tegelijk een duurzame sociale bescherming te garanderen, ons overheidsapparaat te moderniseren, onze politieke democratie gevoelig versterken. Elke voorsprong op dit vlak zal ons duizendvoudig worden vergoed, elke achterstand zal ons vele jaren worden aangerekend. Eenzelfde uitdaging stelt zich op het vlak van onze zorg voor onze leefomgeving. liberalisme is geen egoïsme, geen egoïsme tussen mensen, geen egoïsme ook tussen groepen, kasten of klassen, geen egoïsme vooral tussen generaties, tussen ouders en hun nazaten. En daar gaat het bij onze leefomgeving om. Wij kunnen onze kinderen geen wereld laten erven met ozongaten, geen uit de hand gelopen broeikaseffect en klimatologische catastrofen of. In dat opzicht betreur ik ten zeerste het mislukken van de wereld-klimaatconferentie. Wie aan de oorsprong hiervan ligt laat ik in het midden. Wel weet ik dat niets of niemand ons Europeanen moet beletten om zelf onze verantwoordelijkheid op te nemen, Kyoto na te leven en snel de meest dringende maatregelen te treffen. Natuurlijk zou een mondiaal antwoord het beste zijn. Maar zoals de Fransen zeggen, "Ie mieux c'est I'ennemi du bien". Het betere mag ons er niet van weerhouden nu al het goede te verrichten. Europa moet desnoods eenzijdig Kyoto implementeren of de V.S. nu

PRIJS VANDERPOORTEN mee willen of niet. Hoewel we dat natuurlijk op een verstandige manier moeten doen. Niet blind met de kop vooruit, bedrijven sluitend! Maar intelligent en efficiênt detecterend welke bronnen ons het meest nadeel berokkenen. Een ranking makend van hoe we ze in volgorde zullen aanpakken. Ook dat is vrijheid en democratie. Verantwoordelijkheid dragen, niet wachten tot wanneer anderen het doen, tot het te laat is. Er zelf mee beginnen. Hic et nunc, hier en nu. Dat was de geest waarin Herman Vanderpoorten ons voorging. Dat blijft de geest waarin wij moeten verder werken. In die geest wil ik de vijfde Herman Vanderpoortenprijs graag in ontvangst nemen, om hem hier met de hele generatie veertigers te delen".

Guy Verhofstadt: ·Om al gelauwerd te worden, voel ik mij eigenlijk nog te jong. Ik zal nog hard moeten knokken om deze laurierkrans te verdienen·.

Geen accident de parcours Gewezen VRT-radloJoumalist Marc Platel bek_k de laureaat _ns van •• n andere ziJde. van die van politiek VVe~aatobservato~ Vertaofstadt I. In menig opzicht voor VVetstraatJournalisten •• n dankbaar object. Platel ging terug naar de tijd van de liberale jongeren, hun stormramperiode, toen ook ene Karel Van Miert en die andere Eric Van Rompuy de politieke vijver deden trillen. "Alleen bij de liberalen kwam er echte verandering", zo moet Platel toegeven: "Guy Verhofstadt was en is op het toch honkvaste Vlaamse en het Belgische plateau geen voorbijgaande toevalligheid, geen accident de parcours". Verhofstadt is voor Platel een politicus, wellicht de enige, die het aandurfde het vastgeroeste systeem in vraag te stellen, maar ook eigen antwoorden uitwerkte. "Het sprak ons als journalisten aan, we waren benieuwd hoe een en ander zou verlopen". Platel geeft wel toe dat hij het verbale elan van "Verhofstadt de Vernieuwer" nu wel mist: "ik zou u willen vragen om te blijven denken en vooral te blijven werken aan dat elan, dat zovelen misschien niet overtuigde, maar toch boeide. Er zijn vandaag voldoende uitdagingen die meer vragen dan een zoveelste dag aan dag-oplossing", besloot Platel.

Tekst: Bert CORNELIS Foto's: Wim BEDDEGENOOOTS

VOlKSBELANG I 5

BOEKEN


Adriaan Verhuist over Vlaamsgezindheid op vele fronten Bij uitgeverij Pelckmans verscheen een bijzonder meeslepend boek. ·Zoon vaneen -foute- vader- (1), door prof. em. Adri•• n Verhuist, tot 1995 hoogleraaraan de RUG,gewezen algemeen voorzitter van het Willemsfonds en gewezenvoorzitter van de raad van beheer van de toenmalige BRT.Het zijnautobiografische herinneringen, in een eerste fase, aan de jaren dertig enveertig, in een tweede fase aan de jaren vijftig en zestig. Deze tweede fase weerspiegelt de eerste naoorlogse opflakkering vanVlaamsgezindheid na het anti-Vlaamse repressieklimaat, vervolgens deradicalisering van de politieke standpunten van het LVSVen van hetWillemsfonds. De eisen van Verhuist en generatiegenoten hebben mede tot degrondwetsherziening van de jaren zeventig geleid. De herinneringen bevattenzodoende een historiek die, hoewel opgesteld vanuit het standpunt vanpersoonlijk werk en persoonlijke ervaringen, voor de geschiedschrijving vande liberale Vlaamsgezindheid aan duidelijkheid niets te wensen laat. Integendeel. Van de studententijd in 1947 tot het einde van de jaren 60 telt het boek 45pagina's. Het deel over Adriaan Verhulsts kinderjaren en jeugd in eenDuitsgezind en collaborerend milieu, 84 pagina's. De herinneringen tot enmet de repressie vormen dus wel de hoofdbrok van de publicatie. Met reden.Heet het boek niet "Zoon van een "foute" Vlaming"? Een voorspel tijdens en na de Eerste Wereldoorlog stelt de vaderfiguurvoor, Willem Verhuist, zoon van de Antwerpse diamantslijper Jozef Verhulst.ln 1927 huwde Willem met Hermina Wyers, de oudste dochter van hereboerWyers uit Zevenaar bij Arnhem aan de Duitse grens. De moeder van de auteurwas in die tijd een geëmancipeerde jonge vrouw, intellectueel gevormd dooreen onderwijzer en een dominee, waar zij veel aan huis kwam. Daar ontmoetteze op een dag de in Nederland rondzwervende Vlaming. Hij had in Den Haagkennis gemaakt met activisten die het materieel zeer moeilijk hadden, enmet KeesBoeke, een hervormer op pedagogisch gebied, later stichter van eenschool waaraan koningin Juliana na de Tweede Wereldoorlog haar kinderentoevertrouwde. Hij had ook op een bepaald ogenblik deel uitgemaakt van eensoort commune met communistisch-christelijke ideeën. Hoewel een eersteaanzoek van Willem Verhuist door hereboer Wyers werd afgewezen en tijdenshet latere huwelijksleven van Willem en Hermina het antimilitarisme van devrouw en de collaboratie van de man de echtelieden volledig uit elkaarzouden drijven, is het begrijpelijk dat in 1927 de boerendochter (dieliever dominee had willen worden dan met een boer te trouwen) voor deidealistische jonge Vlaming belangstelling koesterde.

Jeugd en collaboratie Het verhaal dat na hun huwelijk te Gent begint leest in één ruk door,terwijl de relevante bijzonderheden van de tijdspiegel zich moeiteloos maardiep in het geheugen griffen. Het gaat hier inderdaad om getuigenissen vanabsolute authenticiteit, van de lagere school tot de universiteit. De collaboratie, de repressie en de eigen weg worden voortreffelijkopgeroepen, en

6/ VOLKSBELANG

Adriaan Verhuist: persoonlijke ervaringen zijn een bijdrage tot de geschiedschrijving van de Vlaamse liberale beweging.

wel op een manier die niet overeenstemt met de meer bekendepartijdige belichting door schrijvers van memoires. De serene beschouwingvan zijn jeugd en studententijd dankt de auteur aan zijn moeder, HerminaVerhulst-Wyers. Zij werd de spil van het gezin en, in het leven van zoonAdriaan, de bezieler van het intellectueel en ethisch klimaat. Het zal waarschijnlijk sommige lezers zwaar vallen, het geluk van dekinderjaren in het decor van de collaboratie te ontmoeten, evenals defatale aspecten van de repressie. Maar dit boek is geschreven om deervaring te analyseren in verband met Vlaamsgezindheid en de Vlaamse strijd. Spijt om de verloren bibliotheek van Oom Richard De Cneudt, gewezen lid van de Raad van Vlaanderen, dichter en HBS-leraar met rust, hoort hierdus bij het onderwerp, evenals de diep gewortelde haat voor alles wat Frans was in Vlaanderen. Willem Verhuist woonde met zijn gezin te Gent in de Oudburg, in een huis"met grote magazijnen" en "onmetelijke ruimten", de elektriciteitszaakMEGA. Hij was er conciërge en zijn vrouw kantoorbediende, zodat hij ook alshandelsreiziger voor de firma werkte. TIjdens de Eerste Wereldoorlog hadhij te Gent kennis gemaakt met de Groeningerwacht en was bevriend geraaktmet Edmond Vandermeulen, te Vilvoorde met Hendrik Elias.Beelden van Gentin de late jaren 30 in het Sint-Jorishof voor de viering van "Oom"Richard De Cneudt, roepen het decor op waarin de toen 10-jarige auteurmet zijn zusjes leefde. Vriend van de Frontpartij, trouwe klant van caféE/ckerlyc aan de Korte Kruisstraat, lid van VNV, lezer van De Schelde,nam vader Verhuist de kinderen mee naar zangfeesten met veieVlaamse leeuwenvlaggen en liet ze spelen op het kasteel Roeland teMariakerke.

-Foute- Vader Toen vader Verhuist bij de komst van de Duitse bezetter openlijk in decollaboratie trad en door zijn functie in de Radiodistributie zijnbetrekking

bij MEGA moest opgeven, vertrok de familie naar een huis in deVeerdamstraat nu het Drongenhof, aan de rand van het Patershol. Na debevrijding in 1944 stond moeder Verhuist alleen met de kinderen, zondermiddelen van bestaan. Zij richtte het huis in om kamers te kunnen verhuren,waardoor zij zelf met haar dochters een enkel vertrek deelde en zoonAdriaan op een zolderkamer zijn intrek nam. Het geluk dat uit deherinneringen aan de studententijd straalt zet de lezer spontaan op hetactief van de intelligente, vastberaden en moedige moeder. Studie, studentenleven en vriendschapsbanden vloeien grotendeels hieruitvoort. leon De Meyer en Marcel Bots woonden in bij moeder Verhuist, deeerste vier jaar lang als kamergenoot van de schrijver, de tweedekortstondiger. Dit zijn echter al figuren van de jaren vijftig en zestig.De ontmoetingen in de herinneringen vernoemd zullen op dat ogenblik alsbakens fungeren van een politieke geschiedenis. Volledigheidshalve keren we terug naar de zoon van de "foute" vader. Zijnlager onderwijs geniet hij op het François laurent-Instituut aan deOnderstraat, daarna gaat hij naar het Atheneum aan de Ottogracht. Eenhoofdstuk heet "Pijnlijke ervaringen op school". Andere noemenswaardigeervaringen zijn o.a. zijn bijdragen in het schoolblaadje IRISen zijncontact met Herman Mussche, zoon van Achilles. Het einde van zijnatheneumtijd, in 1947, valt samen met de veroordeling van zijn ondertussengevluchte en daarna gevangen genomen vader. De geldboete is zwaar. AdvocaatAndré De Potter, eigenaar van het huis waarin moeder en kinderen Verhuistmet de huurders samenwonen, verdedigt vader en raadt moeder aan, eenscheiding van tafel en bed aan te vragen. Na een maturiteitsexamen krijgtAdriaan een studiebeurs van de Universitaire Stichting te Brussel, beursdie hij later, zo schrijft hij, volledig heeft terugbetaald. In oktober 1947 begint een nieuw leven: twee jaar Rechten, en daarna deovergang naar de studie van de geschiedenis. Professoren oefenen een groteinvloed op hem uit: Frank Baur, Franz De Backer, Hans Van Werveke, maar voor allen François-louis Ganshof, die zijn leermeester in de geschiedeniswordt, evenals zijn promotor. langs verschillende kanalen komt studentAdriaan terecht in het politiek studentenleven. Eerst door Willy Welvaertin het café PAX. waar de "rechtse katholieke studenten van min of meergrijze of zwarte afkomst mekaar vonden". De lijst met namen is interessant.Adriaan voelt zich hier niet thuis. Volgens hem is "niet-katholiek zijn"onverenigbaar met "zwart zijn". Wim Jorissen die hem meetroont naar zijnORANJEKRING,vindt integendeel dat de Dietse beweging "linksen nodigheeft" . Wanneer op een dag Juul de Clercq toegeeft dat hij eenfascist is, blijft de latere auteur van de herinneringen weg.

Studentenleven Een tweede contact brengt Walter Van de Veegaete, dit keer in het aloude 'TZAl WEL GAAN. Adriaan maakt kennis met een ander uiterste: de fanatiekeanti-godsdienstige vrijzinnigheid. In die tijd was de vereniginggedomineerd door Antwerpenaars die er een soort bierclub van haddengemaakt. Van een ander niveau was hier echter Hein Picard, zoon van leoPicard. Hein introduceerde Adriaan bij de NSG, de NATIONAlESTUDENTENGROEPERING (met haar secretariaat in de Voldersstraat te Gent),waar hij DECEMBER 2000

150 JAAR WILLEMSFONDS

De vergeten pareltjes


In 2001 bestaat het Willemsfonds 150 jaar. Dat zal geweten zijn en gevierd worden. Het hele jaar door. Het was het eerste 'fonds' met het doel het Nederlands, zijn letterkunde en cultuur te bevorderen. Opgericht op 23 februari 1851 in Gent ging het Willemsfonds haast een kwarteeuw het uitgesproken katholieke Davidsfonds vooraf. Het Vermeylenfonds dook pas in 1945 op, als socialistische tegenhanger van het katholieke Davidsfonds en het meestal als vrijzinnig-liberaal geldende Willemsfonds. Het vlaggeschip van het Willemsfonds was, na het verdwijnen van de spoortrekkers 'Het Nederlandsch Museum' (1874-1894) en "Tijdschrift van het Willemsfonds' (18951904), 'De Vlaamsche Gids' opgestart in 1905 als een 'algemeen tweernaandelijksch tijdschrift" met als oprichters Pol de Mont. Paul Fredericq. MD Roo.s en Jozef VercouIIie.

D

e Mont (1857-1931) was opgevoed als katholiek, maar werd later een overtuigd vrijzinnige en was o.m. een wegbereider van de nieuwere lyriek in Vlaanderen. Over zijn waarde als dichter zijn de meningen verdeeld, maar niemand twijfelt aan zijn verdiensten als kunstcriticus en volkskundige. Als leraar Nederlands aan het Atheneum van Antwerpen had deze latere conservator van het Antwerps Museum voor Schone Kunsten o.m. Willem Elsschot als leerling. Dr. Prof. Paul Fredericq (1850-1920) was een gezaghebbend historicus, strijdend liberaal flamingant (zijn "De Nederlanden onder Keizer Karel den Vijfden" is in deze (na)dagen van de feestelijke herdenkingen van de vijfhonderdste verjaardag van Keizer Karels geboorte een mini-conditio sine qua non voor bezoekers en belangstellenden aan diverse aan Karel V gewijde tentoonstellingen). Max Rooses (1839-1914), die een militante rol speelde in de literaire kritiek uit die tijd en de vernieuwing door 'Van Nu en Straks' voorafging, was de eerste redactie-secretaris van de 'Vlaamsche Gids'. Prof. Dr. Jozef Vercoullie (1857-1937) schreef hoogstaande filologische essays.

Zuiver water

Het letterkundig gedeelte bleef, ondanks aardig wat andere rubrieken - geschiedenis, politiek, pers, onderwijs, filosofie, beeldende kun-

Adriaan Verhuist

Jonckeere de vijftig gepasseerd was, een soort visuele balans, een afrekening ook. Nieuw proza ook van Jonckheere in "Ik heb eens...••, literaire herinneringen aan reismomenten; beleefd in ontmoetingen met dichters, schrijvers, liefhebbers van literatuur. Zoals meestal schreef Jonckheere hierin een persoonlijk gestileerd, evocatief Nederlands: zwevend maar precies daarom zo charmant.

Sterke verhalen Minder bekend, maar daarom nog niet minder interessant is ook Lode Monteyne die in zijn jeugd romans schreef, sterk realistische verhalen uit het Antwerpse volksleven ("Geerten Basse", "De tweede lente van mijnheer Quistwater", "Aan wal", "Het schoone avontuur") vooraleer zich te wijden aan beschouwend en literair-historisch werk. Of Matthieu Rutten, die als redacteur van de 'Vlaamsche Gids' zich een gezagvol criticus en chroniqueur toonde van de moderne Nederlandse poëzie. Ook Jan Schepens (van 1945 tot 1960 redactiesecretaris van 'De Vlaamse Gids') schreef naast beschouwende poëzie interessante blografiëen (over Jan Grenshoff, Johan Daisne, Marcel Coole, Richard Minne e.a.)

84ste jaargang Later zouden andere bekende namen het roer in handen nemen: Jan Walravens, Jaak Brouwers, Willem M. Roggemans, Paul de Wispelaere, Paul Snoek om er maar enkelen te noemen. Even zag het ernaar uit dat het geestesleven en de exacte wetenschappen het literaire op de achtergrond zouden verdringen, maar telkens werden de verhoudingen op een of andere manier opnieuw hersteld. Intussen zit 'De Vlaamse Gids' aan zijn 84ste jaargang en verschijnt hij theoretisch om de twee maanden. Als een krasse grijsaard heeft hij het wel af en toe moeilijk om de meedogenloze deadline op tijd te halen. John RIJPENS

(vervolg)

kennis maakt met latere vriend en collega Paul Eeckman. Samen metHein Picard, Raf Verhaest en Etienne Yperman afgevaardigd van de NSG op deWS te Brussel, de VERENIGING VAN VLAAMSE STUDENTEN,komt hij in aanrakingmet de Vlaamsgezinde studenten uit Brussel, Leuven en Antwerpen. Hij zetelteen tijdlang in de overkoepelende FSB, de Federatie van Belgische Studentenen in 1949 werkt hij mee aan HET ALGEMEENVLAAMS CONGRES,na de bevrijdingde eerste grote manifestatie van de Vlaamse Beweging, die zich, zoals deauteur het formuleert "in het anti-Vlaamse repressieklimaat, door de schuldvan de collaboratie van een groot aantal Vlaamsgezinden, zo moeilijkopnieuw had kunnen manifesteren". Daar ontmoet student Adriaan AloisGerlo als communist en voorstander van federalisme, Hendrik Fayat,Achilles Mussche. Ten slotte brengen zijn atheneumvrienden Leon

DECEMBER 2000

sten, film, muziek - steeds het belangrijkst. Telkens we het lijstje overlopen van de belangrijkste medewerkers valt het ons op dat aardig wat parels van het zuiverste water van die medewerkers - vooral uit de periode 'entre deux guerres' - zo goed als vergeten zijn. En dat is betreurenswaardig. Van Maurits Sabbe (18731938) moesten wij tijdens onze atheneumjaren het toneelspel ·Bietje" als cursorische lectuur verorberen en dat was een onheilspellende ervaring, maar dat leidde dan weer tot interessanter werk van Sabbe. "Aan 't Minnewater" b.V. met de uitgebreide vertellingen "Cieltje", "Twee kalverliefden· en hoe in "Stientje uit Den Anker· gevrijd werd, met het leven van eenvoudige mensen tegen de achtergrond van het oude Brugge: gevoelig, maar zeker niet zonder humor. Uit 1919 dateert Sabbe's " 't Pastorken van Schaerdycke", een roman gesitueerd in de pruikentijd van de achttiende eeuw. Van Franz De Backer, aanvankelijk leraar aan de krijgsschool in Aalst, later hoogleraar in Gent en lid van de Koninklijke Vlaamse Academie, herinner ik mij vooral "Longinus", een verhaal uit de Eerste Wereldoorlog in Vlaanderen, een 'histoire intime' van een gewonde, nobele mens. En wat dan gezegd van het schitterende "Het Huis te Borgen" , de geromanceerde autobiografie van Raymond Brulez, over het leven in het mondaine strandhotel van Brulez' ouders circa 1900. Met milde ironie beschrijft Brulez de vele zonderlinge bewoners en wat zij er meemaken. Brulez kreeg er de Staatsprijs voor Letterkunde voor. Hij had tot dan toe niet veel laten verschijnen, maar alles wat wij van hem bezitten, draagt de stempel van een pittige persoonlijkheid. Een scherpzinnig boek, boeiend ook hoewel zonder indrukwekkende gebeurtenissen, waarheidsgetrouw. De ironische waarschuwing waarmee Brulez zijn boek inleidt en waarin hij erop wijst, dat iedere gelijkenis met nog levende of overleden personen niet toevallig maar opzettelijk gewild is, werden sindsdien door tientallen auteurs nageaapt. Poëzie tussen traditie en experiment bracht Karel Jonckheere, o.m. in "Ogentroost" toen

De Meyer en Walter Van deVeegaete Adriaan Verhuist naar het LVSV,waarvan hij lid wordt. Hij ontmoeter Lucienne Michielsens. Hans Van Werveke, F.-L.Ganshof, Nico Gunzburg,Adriaan Hegmans en André Devreker komen er spreken. Penningmeesteres StellaBastiaenssens brengt Adriaan in contact met de Oud-leden bond van het LVSV,Albert Maertens, directeur van HET LAATSTENIEUWS,zijn vrouw Lea Verkein, die Verhuist voorstelt om in de redactie te treden van het LVSV-bladNEOHUMANISMEen Baan Van Male die tijdens de oorlog te Gent zijnatheneumleraar Duits geweest was. Bij de oud-leden van het LVSVis daar ook deveelzijdig belezen Jacques Verhéé, die de activiteiten van het LVSVinspireert en als mentor van de jeugd gastvrij het vriendenduo Verhuist -De Meyer bij hem aan huis ontvangt, lectuur aanbeveelt en boeken uitleent. NEOHUMANISME geraakte in polemieken

gewikkeld met de katholieke en met desocialistische studenten, welke laatsten, volgens de auteur, enkele knappetheoretici telden: Gaston Vandewalle, de prominente economist, en FernandeFazzi (mevrouw Willy De Clercq), later bekeerd tot het liberalisme Een hoofdstuk apart heet "Protestante opflakkering" en bevat voor Gent deevocatie van vrijzinnigen van Paul Frederic tot prof. Ganshof en veleanderen die in de protestants hervormde kerk aan de Brabantdam, devrijzinnigheid met geloofsovertuigingen verzoenden. In 1949-50 stichttehier Adriaan Verhuist een CHRISTENSTUDENTENVERENIGING.De bezieler in dietijd was Pichalsopvolger dominee Van Stipriaan. (1)Uitgeverij Pelckmans, Kapellen. 140 blz.; 550 fr. Nicole VERSCHOORE

VOLKSBELANG /7


EEN LIBERALE KIJK OP DE KLIMAATVERANDERING Hoe meer uitstoot, hoe hoger de prijs van deze rechten. Wanneer een bedrijf overschakelt op minder vervuilende productiemethoden, kan het zijn dure toelating doorverkopen aan een ander bedrijf. Anderzijds kunnen bedrijven die verwachten hun uitstootrechten te zullen overschrijden, proberen andere bedrijven te vinden die een kleinere behoefte aan deze rechten hebben en die bereid zijn om een deel van hun overschot te verkopen. In principe is het dus voor bedrijven het voordeligst om zo weinig mogelijk vervuilende gassenuit te stoten. Dit is uiteraard een manier om de globale uitstoot van de schadelijke gassen terug te dringen. Het programma voor de internationale handel in emissierechten zou in 2008 van start gaan. Uiteraard zou het verstandig zijn om de maatregelen vooral te richten op bedrijven die veel broeikasgassen uitstoten, zoals elektriciteitscentrales en de chemische industrie. Het is belangrijk dat de gestelde normen haalbaar zijn, wat bij Kyoto niet het geval is. De Kyoto doelstellingen moeten tegen 2010 bereikt zijn. Deze doelstellingen zijn echter vastgelegd onder verwijzing naar het uitstootniveau van 1990, en niet van 2000. De werkelijkheid achter de cijfers is dat de kloof groter is geworden, zodat het niet anders kan dan uitdraaien op een fiasco.

Bovendien moet er ook rekening worden gehouden met een bijkomende verwikkeling, met name de sluiting van de kerncentrales. Belangrijk is toch te vermelden dat kernenergie geen C02 uitstoot. Door de sluiting zal een wezenlijk deel van de inspanningen worden tenietgedaan die geleverd werden om de Kyoto-doelstellingen te bereiken. In termen van uitstoot in de atmosfeer en bij gelijkblijvende elektriciteitsproductie is de oplossing nog steeds niet voorhanden om de sluiting van de centrales te compenseren. Weze opgemerkt dat ook niet alle landen dezelfde keuze hebben gemaakt. Zo heeft Japan bijvoorbeeld beslist nieuwe kernreactoren te bouwen .... Men moet ertoe komen internationale conventies te sluiten die enerzijds haalbaar zijn, maar die anderzijds ook afdwingbaar zijn, minstens reeds op Europees vlak. Overeenkomsten en vastleggen van doelstellingen dienen te gebeuren na grondig overleg met de industrie. Het staat immers vast dat verschillende bedrijven vestigingen hebben in verschillende lidstaten. De toepassing van Kyoto zal nu een variabele kostprijs hebben van het ene land tot het andere, wat uiteraard de nodige concurrentieverstoringen met zich meebrengt. Indien de volledige druk wordt gelegd op de industrie, zal zij op

(vervolg pagina 3)

haar beurt niet anders kunnen dan de absolute kosten af te wentelen op de consument. Goedbedoelde maatregelen zullen bijgevolg in de toekomst geen steun meer genieten onder de bevolking en men zal bovendien de bevolking moeilijker kunnen aanzetten om zelf milieubewust te handelen. Industrie moet overtuigd worden om gebruik te maken van de meest efficiênte instrumenten om doelstellingen te bereiken zonder haar economische slagkracht in het gedrang te brengen. Hoe dan ook, elke beslissing op het gebied van klimaatverandering moet worden genomen na raadpleging van alle belanghebbende partijen en op basis van analyses en studies die wetenschappelijk onderbouwd zijn. Klimaatverandering dient onderzocht te worden in een context van duurzame ontwikkeling, rekening houdend met zowel de milieudimensie als de sociaaleconomische dimensie. -etsstitekb-OenHaag mislukt Wat door velen reeds werd voorspeld, is uiteindelijk bewaarheid geworden. De VN-klimaatconferentie in Den Haag is mislukt. Europa heeft vele, zo niet al haar standpunten moeten prijsgeven ten voordele van de Verenigde Staten. De handel in emissierechten wordt in het eindvoorstel van Mr Pronk, Nederlands minister van Milieu en Voorzitter van de Conferentie, zonder enige beperking aanvaard. Verder mogen bomen en

DOOR WARD BEYSEN, EUROPARLEMENTSLID

gewassen in de berekening van de emissiereductie gebracht worden om zo een deel van de schadelijke uitlaatgassen te compenseren. En het belangrijkste mag zeker niet vergeten worden : er komen GEENfinanciêle sancties voor wie de normen niet eerbiedigt. Het besluit dat we hieruit trekken is dat de gestelde Kyoto-normen niet worden gehaald. Ondertussen taant het vetrouwen van de publieke opinie in de internationale verdragen... en dat op een moment dat de burger steeds bewuster wordt van de mogelijke gevolgen van de klimaatverandering. In de toekomst verdient het dan ook aanbeveling om de onderhandelingen aan te vangen met een gezonde dosis realisme om zo tot een plan met haalbare normen te komen. Zo kunnen mislukkingen als deze vermeden worden en blijft het vertrouwen van de burger in de internationale conventies onaangetast.

Het liberaal Archief onder het stof Opgepast "Werken" Het Uberaal Archief zit onder het stof, letterlijk dan. De verbouwingswerken aan een van de belangrijkste archieven van Vlaanderen zijn goed en wel gestart, zo meldt ons archivaris Luc Pareyn.

W

egens het nijpend plaatsgebrek werd de volgorde van de werken omgegooid en is eerst de westvleugel aangepakt. In de zes "klaslokaten van deze vleugel zullen we, door middel van een zelfdragende constructie, over twee verdiepingen opbergruimte voor 4.500 strekkende meter archief beschikbaar stellen, weet Pareyn die samen met zijn medewerkers bergen werk verzet. Tegen het einde van het jaar zou reeds één archiefruimte volledig moeten ingericht zijn. Een en ander kan natuurlijk niet zonder geld, om u maar een idee te geven: de kostprijs van de rekken voor één lokaal bedraagt meer dan een half miljoen. De uitdaging waarvoor het archief nu staat is de inrichting van de leeszaal die voor het grote publiek en vooral voor de studenten natuurlijk het visitekaartje van het archief zal moeten worden. Concreet betekent dit bijvoorbeeld computervoorzieningen voor elke bezoeker.

8 / VOLKSBELANG

Dit alles kost geld, en daarom doet het liberaal Archief een oproep aan iedereen om te helpen bij de vernieuwing. Giften vanaf 1.000 frank zijn fiscaal aftrekbaar. Iets meer mag ook, want de fiscale aftrekbaarheid herleidt een storting van 2.000 frank tot een reêle uitgave van 1.000 frank en er is meer. De Stichting Albert Maertens zal daarenboven eenzelfde bedrag als uw gift bijpassen waardoor het totale bedrag verdubbelt. Op deze manier betekent een gift van bijvoorbeeld 7.500 frank voor u een reêle uitgave van 3.750 frank met daarenboven recht op een bonus) en voor ons een inkomst van 15.000 frank. Dit is geen Hollandse rekenkunde, maar echte hulp.

Bovendien bent u van harte welkom op •• n Opendeurd.-g die plaats vindt op zaterdag 25 november 2000 van 10u.30 tot 16u. Eén adres, Kramersplein 23, 9000 Gent. Meer info: Luc Pareyn, tel. 09/221.75.05, e-mail: Uberaal.arcbiefOplanetlntemet.be

httQ:lfwww.llberularcbief.be

DECEMBER 2000

(c) Liberaal Archief - Kramersplein Gent. anderpoorten-prijs voor Verhofstadt

Recommend Documents