Burgerjaarverslag 2009

Burgerjaarverslag 2009

Burgerjaarverslag Eerder werd een tamelijk uitgebreid burgerjaarverslag uitgebracht. Ik kies voor een meer beknopte versie. Dat houdt aan de ene kant verband met het feit dat ik de ontwikkelingen in Bedum vorig jaar als relatieve buitenstaander heb gevolgd; ik kan dus maar zeer beperkt een oordeel vormen over zaken als kwaliteit van de gemeentelijke dienstverlening en burgerparticipatie. Daarnaast moet ik ook constateren dat een burgerjaarverslag maar een beperkte lezerskring kent. Ik weet bijvoorbeeld dat de eerste jaarverslagen van mijn voorganger in Bedum met name via het internet met regelmaat geraadpleegd werden; de ‘kijkcijfers’ namen echter gestaag af. Werd het eerste jaarverslag dat digitaal werd aangeboden nog ongeveer 1.700 keer geraadpleegd; het verslag over 2008 moest het stellen met enige tientallen raadplegingen. Tenslotte vind ik zo’n verslag ook onderdeel van de gemeenterekening. In die rekening wordt aan de gemeenteraad verantwoording afgelegd over allerlei zaken. Ik kies er dus om meerdere redenen voor u beknopt en zakelijk verslag te doen. U EN DE GEMEENTE De relatie tussen bestuur en burgers staat onder druk. De onvrede over het handelen (en het nalaten?) van de overheid vertaalt zich bijvoorbeeld in een toename van het aantal bezwaaren beroepschriften, disputen in media over overheidsbeleid en een afnemend vertrouwen in overheid en ‘de politiek’. Hoe die kloof te dichten? Door als overheidsorganisatie helderder te maken waar je mee bezig bent; welke doelen je nastreeft en op welke wijze je dat wilt bereiken. Maar ook: duidelijk maken waarom iets niet kan en grenzen stellen. Dus moet je belanghebbenden in een zo vroeg mogelijk stadium bij de vormgeving van beleid te betrekken en hen serieus (blijven) nemen. Op basis van wederzijds respect. Voor zover ik dat kan overzien, wordt met name dat laatste aspect in Bedum doorgaans goed geregeld. Belanghebbenden krijgen, vooral als het om wat grootschaliger projecten die betrekking op de woonomgeving hebben, ruimschoots én bijtijds de gelegenheid hun zegje te doen. Aangedragen suggesties worden – als ze binnen de kaders passen – in de planvorming meegenomen. Ik wijs bijvoorbeeld op de wijze waarop de herinrichtingsplannen voor Onderdendam tot stand zijn gekomen. ‘Voor het dorp en vooral dóór het dorp’. De invloed van de dorpsbewoners op de planvorming – waar ook in 2009 hard aan is gewerkt – kan zonder overdrijven groot worden genoemd. Ik wijs verder op de totstandkoming van de nieuwe sporthal in Zuidwolde. Ook in dat proces is het dorp - bewoners én gebruikers – nauw betrokken geweest. Een delegatie van dorpsbewoners heeft verder in 2009 van meet af aan kunnen meedenken over de vormgeving van het kunstwerk dat in het centrum aan het Boterdiep wordt geplaatst. In 2009 vroegen gemeente en provincie u uw mening kenbaar te maken over een nieuw aan te leggen 'fietpad-plus' tussen Bedum en de stad Groningen. De belangstelling hiervoor was alleszins redelijk. Er wordt momenteel gewerkt aan verdere planvorming. In de verdere uitwerking wordt rekening gehouden met de wensen van de toekomstige gebruikers. Op het gasfabrieksterrein aan de Wilhelminalaan/Boterdiep Wz in Bedum wordt op dit moment gewerkt aan een ingrijpende sanering. De locatie geldt als de meest vervuilde in de gemeente. In overleg met onder meer de woningstichting Wierden en Borgen wordt gewerkt aan planvorming voor de invulling na afronding van de sanering. Ook daarin hebben omwonenden en andere belangstellenden nadrukkelijk een stem.

Vorig jaar ontving de gemeente een verzoek van een groep jongeren om een ontmoetingsplek ('JOP') te realiseren. Het gemeentebestuur stond in beginsel positief tegenover het initiatief en vormde een werkgroep waarin een delegatie van de jongeren zelf, de politie, het jeugdwerk en de gemeente waren vertegenwoordigd. Onderzoek naar een mogelijke lokatie voor de 'JOP' leidde naar een plek in en - in een later stadium - bij het Bedumerbos. Het gemeentebestuur ging, zonder zelf een voorkeur voor een lokatie uit te spreken, in gesprek met omwonenden; voornamelijk bewoners van de Waldadrift. Die laatsten bleken verdeeld over de komst van een dergelijk voorzieningen. Daarop volgde intensief overleg. Duidelijk werd dat 'de neuzen' niet in één en dezelfde richting waren te krijgen; een deel van de buurtbewoners bleef mordicus tegen de plannen. Uiteindelijk resulteerde dat er in dat de 'lokatie Waldadrift' werd verlaten. Inmiddels is overigens gebleken dat de behoefte aan een JOP onder de bewuste groep jongeren verdwenen is. Begin 2009 werd een begin gemaakt met het opstellen van een gemeentelijk waterplan. Daarover werd, onder meer via www.bedum.nl, uw mening gevraagd. Kennelijk 'leeft' het onderwerp niet onder de bevolking: de oproep leverde zegge en schrijven één reactie op. In april van het vorig jaar kondigde burgemeester Wilte Everts, na 18 jaar in Bedum bestuurlijk actief te zijn geweest, zijn vertrek aan. De gemeenteraad besloot de bevolking te raadplegen over het profiel van de opvolger. De mening van de Bedumers zou zwaar gaan wegen. De ronde die daarop werd gehouden, was een doorslaand succes. Daar waar in andere gemeenten de respons van de bevolking op zulke 'consultatierondes' maximaal hooguit anderhalf tot twee procent bedraagt, daar lieten de Bedumers zich bepaald niet onbetuigd: bijna zeven procent van de kiesgerechtigden liet de mening horen. De gemeenteraad heeft die mening gebruikt als basis voor de op te stellen profielschets. De procedure die daarop volgde, resulteerde uiteindelijk in november in de voordracht van ondergetekende. Ik wijs tot slot op de vaststelling door de raad van een nieuwe communicatienota, in april 2009. Die nota volgde onder meer op de evaluatie van de procedure rond de opstelling van een nieuwe structuurplan voor Bedum en Onderdendam. Uit die evaluatie bleek dat de gemeente steken had laten vallen. De vorige communicatienota van eind jaren ’90 was ook verouderd; aan aspecten als de ontwikkeling van het internet en digitale dienstverlening werd slechts zijdelings aandacht besteed. Het nieuwe communicatiebeleid steekt sterk in op verbetering van de informatievoorziening via het internet en de verdere ontwikkeling van de e-dienstverlening. Maar ook de persoonlijke contacten zijn belangrijk: aan het loket, in het overleg met ambtenaren en zeker tussen bestuurders en burgers/ondernemers. Nadat in 2008 in Zuidwolde succesvol was geëxperimenteerd met een geheel nieuwe vormgeving van de dorpenrondes, is besloten - en formeel vastgelegd - die lijn ook voor de andere kernen door te trekken. Besloten is verder om voor Bedum te kiezen voor een meer wijkgerichte aanpak. Over de vraag hoe gemeenteraadsleden een nadrukkelijker rol binnen die rondes kunnen krijgen, wordt nog nagedacht. Een ander aspect dat voortvloeit uit de nieuwe communicatienota is het inzichtelijker maken van de besluitvorming en de voortgang van gemeentelijke projecten. Daarin wordt natuurlijk ook meegenomen, welke invloed burgers/belanghebbenden op de planvorming hebben gehad. Het nieuwe beleid is al ingezet en zal de komende tijd verder worden verfijnd. DE KWALITEIT VAN DE DIENSTVERLENING De gemeentelijke dienstverlening is beoordeeld in een klanttevredenheidsonderzoek van begin 2006. Die dienstverlening wordt door u in doorsnee als 'goed' beoordeeld; alleen de

afhandeling van correspondentie (brieven en mails) liet te wensen over. Tot die laatste conclusie kwam de rekenkamercommissie in een later gehouden onderzoek ook. Hoe de dienstverlening nu door u wordt beoordeeld, is onbekend; er heeft nog geen herhalingsonderzoek plaats gehad. Vergelijkingsmateriaal ontbreekt. Dit jaar wordt echter een vervolgonderzoek naar de klanttevredenheid gehouden. Ik verwacht daarom ook dat ik in mijn verslag over 2010 uitgebreider kan ingaan op de ontwikkelingen die de afgelopen jaren hebben plaats gevonden. Een indicatie vormt wellicht het onderzoek dat in 2009 onder gebruikers van WMOvoorzieningen is gehouden. Die gebruikers zijn goed te spreken over de kwaliteit van de dienstverlening. Dat blijkt ook uit het aantal bezwaar en beroepsprocedures die betrekking hebben op de WMO: de aantallen zijn verwaarloosbaar klein. In 2009 werd vijf keer bezwaar tegen een gemeentelijke beschikking aangetekend; met daarbij de kanttekening dat drie daarvan van een en dezelfde persoon afkomstig waren. Ook het aantal bezwaren dat tegen bouw en sloopvergunningen werd ingesteld, stemt tot tevredenheid: in 2009 vond niemand het nodig in het geweer te komen. Het aantal bezwaar en beroepschriften op het gebied van de ruimtelijke ordening was vorig jaar ook beperkt: vier bezwaarschriften, waarvan de helft niet ontvankelijk omdat er geen sprake was van een nadere motivering. En daarnaast twee beroepschriften waarop in beide gevallen door de rechter in het voordeel van de gemeente werden beslist. Tegen gemeentelijke belastingen en heffingen werd in 2009 82 keer bezwaar gemaakt. Iets meer dan de helft van die bezwaren (45) werd gegrond verklaard. In 32 gevallen werd het bezwaar niet gegrond bevonden; drie bezwaren waren niet ontvankelijk en twee werden door de indieners ingetrokken. In twee gevallen werd beroep ingesteld; de uitkomst daarvan is nog niet bekend. Het aantal mensen dat een beroep doet op bemiddeling door de gemeentelijke ombudsman, de heer mr. J.J. van Vliet, laat al jaren lang eenzelfde beeld zien: dat is letterlijk op de vingers van één hand te tellen. Voor zo ver dat momenteel te overzien is - het verslag van de ombudsman over 2009 is nog niet ontvangen - is er ook vorig jaar maar in heel beperkte mate een beroep op hem gedaan. Het gaat waarschijnlijk om een viertal gevallen. Dat is vergelijkbaar met voorgaande jaren. En ook bij de Nationale Ombudsman zijn geen bezwaren aangebracht. Per 2010 is een geautomatiseerd systeem voor de registratie van meldingen en klachten in gebruik genomen. De gemeente moest het jarenlang zonder stellen. Nu dit systeem operationeel is, wordt inzicht verkregen in de omvang en de aard van de klachten. Ook kan nauwgezet worden nagegaan hoe adequaat de organisatie op klachten en meldingen reageert. Daarmee krijgen we een belangrijk instrument in handen; het biedt de mogelijkheid interne processen verder te vervolmaken en de kwaliteit van onze dienstverlening op een hoger plan te brengen. Ik wijs tenslotte op de ontwikkelingen op het gebied van de samenwerking met de gemeenten De Marne en Winsum. Hoewel Bedum de boontjes vooralsnog prima zelfstandig kan doppen, is samenwerking onontkoombaar. Er komen nogal wat ontwikkelingen op de gemeenten af de komende jaren. En dan staan we samen sterker. Die samenwerking is echter geen doel op zich. Er moet wat te 'winnen' zijn, hetzij in financiële zin, hetzij in verbetering van de kwaliteit van de dienstverlening. Ik hoop daar in mijn verslag over 2010 nader over te kunnen berichten.

’t Kan minder’, zeg ik op zijn Gronings. En dat is niet alleen mijn conclusie. Uit diverse onderzoeken door derden blijkt die conclusie ook. Een jaarlijks landelijk onderzoek van het weekblad Elsevier wees bijvoorbeeld uit dat Bedum van alle Noord Groninger gemeenten het beste woon en leefklimaat heeft. Het Verweij Jonker-instituut bestempelde Bedum verder zelfs als een van de meest 'kindvriendelijke' gemeenten van Noord Nederland. Dat zijn gegevens waarop én het gemeentebestuur én u trots mogen zijn. Natuurlijk is dit geen reden voor zelfgenoegzaamheid. Ook in de komende jaren blijft de opgave om de kwaliteit van de gemeentelijke dienstverlening verder te verbeteren en de fraaie rapportcijfers die onder meer uit landelijke onderzoeken voortvloeien, op zijn minst te evenaren.

Bedum, mei 2010. drs. H.P. Bakker, burgemeester.

Jaarverslag en jaarrekening 2009

Gemeente Bedum

2

Inhoudsopgave 1. Inleiding ......................................................................................................................................................................... 5 2 . Algemeen ....................................................................................................................................................................... 7 2.1 Samenstelling Bestuur ................................................................................................................................................. 7 2.2 Kerngegevens .............................................................................................................................................................. 8 3. Jaarverslag .................................................................................................................................................................... 11 3.1 Programmaverantwoording ....................................................................................................................................... 13 3.1. 1 Algemeen Bestuur ................................................................................................................................................. 15 3.1. 2 Openbare orde en veiligheid .................................................................................................................................. 21 3.1. 3 Verkeer, vervoer en waterstaat .............................................................................................................................. 25 3.1. 4 Economische Zaken ............................................................................................................................................... 29 3.1. 5 Onderwijs............................................................................................................................................................... 31 3.1. 6 Cultuur en recreatie................................................................................................................................................ 35 3.1. 7 Sociale Voorzieningen en Maatschappelijke Dienstverlening ............................................................................... 41 3.1. 8 Volksgezondheid en milieu ................................................................................................................................... 47 3.1. 9 Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting ........................................................................................................... 53 3.1.10 Financiën .............................................................................................................................................................. 59 3.1.11 Algemene dekkingsmiddelen ................................................................................................................................ 61 3.1.12 Onvoorzien ........................................................................................................................................................... 65 3.2 Paragrafen .................................................................................................................................................................. 67 3.2.1 Lokale heffingen .................................................................................................................................................... 68 3.2.2 Weerstandsvermogen ............................................................................................................................................. 71 3.2.3 Onderhoud kapitaalgoederen .................................................................................................................................. 77 3.2.4 Financiering ........................................................................................................................................................... 79 3.2.5 Bedrijfsvoering ...................................................................................................................................................... 82 3.2.6 Verbonden partijen ................................................................................................................................................ 86 3.2.7 Grondbeleid ........................................................................................................................................................... 91 3.2.8 Gemeentelijke subsidies ........................................................................................................................................ 99 3.2.9 Controle en Onderzoek ........................................................................................................................................ 100 4. Jaarrekening ................................................................................................................................................................ 103 4.1 Inleiding .................................................................................................................................................................... 105 4.3 Balans per 31 december 2009 ................................................................................................................................... 110 4.4 Toelichting op de balans ........................................................................................................................................... 112 4.5 Programmarekening .................................................................................................................................................. 122 4.6 Toelichting op de programmarekening ..................................................................................................................... 124 5. Accountantsverklaring ................................................................................................................................................ 137 6. Vaststellingsbesluit ..................................................................................................................................................... 141 7. Bijlagen....................................................................................................................................................................... 145 7.1 Overzicht begrotingswijzigingen .............................................................................................................................. 147 7.2 Toelichting investerings- en financieringsstaat......................................................................................................... 150 7.2.1 Kredieten ............................................................................................................................................................... 150 7.2.2 Exploitaties ............................................................................................................................................................ 153 7.2.3 Reserves en voorzieningen .................................................................................................................................... 154 7.3 Single Information Single Audit (Sisa)..................................................................................................................... 160 7.4 Over te hevelen budgetten ........................................................................................................................................ 166

3

4

1.

Inleiding

Hierbij presenteren wij u de jaarstukken 2009. Deze jaarstukken bestaan uit het jaarverslag en de jaarrekening. In het jaarverslag leggen wij verantwoording af over het gevoerde beleid en beheer 2009. Deze verantwoording vindt per programma plaats. Daarnaast wordt in de paragrafen ingegaan op diverse verplichte onderwerpen. In de jaarrekening komt o.a. het financieel resultaat aan de orde. Daar waar nodig wordt een toelichting gegeven op de posten. De wijze van presenteren sluit aan bij de begroting 2009 en de jaarstukken 2008. De jaarrekening 2009 sluit met een batig resultaat van € 6.680.917. Zoals u hierna kunt zien wordt dit vooral veroorzaakt door de opbrengst uit de verkoop van de Essent aandelen. Het resultaat kan in grote lijnen als volgt worden uitgesplitst: Resultaat 2009 Voordelig: a. Verkoop aandelen Essent b. Overheveling budgetten (doorlopende posten, raad 29-4-2010) c. Lagere kapitaallasten d. Vrijval voorziening negatieve exploitatie 'Locatie Vogelzang' e. Mutatie voorziening 'Vervanging riolering' f. Vrijval voorz. ‘Vervanging riolering’ g. WWB participatiebudget h. overige verschillen per saldo Totaal voordeel Nadelig: i. Saldo voor- en najaarsnota exclusief aandelenverkoop Essent j. Begraafplaatsrechten k. WWB uitkeringen l. Leerlingenvervoer m. BTW afrekening voorgaande jaren n. Herijking voorziening wethouderspensioenen

€ 6.680.917 € 6.012.436 € 1.068.966 € 364.500 € 117.400 € 114.000 € 20.567 € 68.500 € 138.777 € 8.105.146

€ 1.140.955€ 91.500€ 77.000€ 31.500€ 38.274€ 45.000€ 1.424.229€ 6.680.917

Voor een meer gedetailleerde beschrijving van de verschillen van de realisaties met de begroting verwijzen wij u naar paragraaf 4.6 (blz. 124 e.v.) van de jaarrekening. In het jaar 2009 is een aantal activiteiten ontplooid en zijn projecten ontwikkeld waarvan de meest in het oogspringend zijn: -

aandelenverkoop Essent;

-

nieuw financieel pakket (Civision Middelen);

-

herinrichting Wilhelminalaan/Stationsweg;

-

voortgang in de ontwikkeling van het centrumplan;

5

-

ontwikkeling van bestemmingsplannen zoals bijvoorbeeld Buitengebied, Bedum kern en Bedrijventerrein fase 2;

-

voorbereiding herstructurering en start uitbreiding op o.a. het terrein Vogelzang en Ter Laan 4;

-

voorbereiding herinrichting Onderdendam;

-

voorbereiding sanering en ontwikkeling terrein voormalige gasfabriek;

-

Mauritshal;

-

voorbereiding voor de totstandkoming van een Centrum voor Jeugd en Gezin;

-

actieplan jeugdwerkloosheid;

-

implementatie OGGZ;

-

omvorming Ability van productiebedrijf naar leerwerkbedrijf;

-

elektronische overheid: het ELO-BMW project;

-

samenwerking BMW;

-

BAG;

-

integrale veiligheid;

-

actualisering gemeentelijke plannen, zoals bijvoorbeeld de nota sportbeleid, de communicatienota, het beheerplan wegen e.a.

Wij stellen u voor het resultaat voor een bedrag van € 1.068.966 te bestemmen voor nog uit te voeren werkzaamheden 2009 (zie uw besluit van 29-4-2010), voor een bedrag van € 220.567 een bestemmingsreserve ‘Vervanging riolering’ te vormen en het restant ad. € 5.391.384 toe te voegen aan de vrij aanwendbare algemene reserve. De algemene reserve komt hiermee uit op € 9.812.415. Hierop liggen claims voor een bedrag van € 2.835.613. Verder zal een deel van de algemene reserve eventueel incidenteel ingezet worden voor bezuinigingen die niet of niet volledig gerealiseerd zijn of kunnen worden. Op deze bezuinigingen en de wijze waarop het vrij aanwendbare deel van de algemene reserve ingezet kan worden komen we in een later tijdstip bij u terug.

Bedum,

1 juni 2010.

Burgemeester en wethouders van Bedum, drs. H.P. Bakker, burgemeester.

R.Wiltjer

, gemeentesecretaris.

6

2.

Algemeen

2.1 Samenstelling Bestuur De samenstelling van de raad gedurende het jaar 2009 is als volgt geweest: Leden van de raad J.H. Bonnema A. van den Assem P.C.J.S. Draaisma G. Slob T. Rietsema J.G.A. Peters J. de Vries A.R. Wijnstra J. Berghuis P.W. Vlas W.J. Feenstra F. Klasens R.G. Pruis J. van der Veur K.W. Hoekzema

PvdA PvdA PvdA PvdA CDA CDA CDA CDA Christen Unie Christen Unie Christen Unie Gemeentebelangen Gemeentebelangen Gemeentebelangen VVD

H. Reijsoo

Griffier

Namens

De samenstelling van het college van burgemeester en wethouders gedurende het jaar 2009 is als volgt geweest: Leden van het college van burgemeester en wethouders W.H. Everts (tot 1-11-2009) E. Zwart H. te Velde S.J. Haan (tot 1-12-2009)

Burgemeester PvdA CDA ChristenUnie

R. Wiltjer

Gemeentesecretaris

7

2.2

Kerngegevens

Sociale structuur Aantal inwoners waarvan: jonger dan 20 jaar 65 jaar en ouder Bijstandsverlening Bijstandsbesluit zelfstandigen IOAW IOAZ Aantal werknemers werkzaam bij sociale werkgemeenschappen WAO/WAZ/Wajong

31-12-2008

31-12-2009

10.462

10.444

2.860 1.475 82 2 1 2

2.637 1.616 93 3 7 2

60 600

54 600

Bevolkingsverloop (per 1 januari)

1997

1998

1999

2000

2001

10.649

10.660

10.859

10.913

577

586

563

561

690

4-16 jaar

1.981

1.985

1.967

2.033

1.585

17-50 jaar

5.262

5.332

5.193

5.196

5.254

51-64 jaar

1.466

1.528

1.676

1.780

2.057

65 jr.& ouder

1.199

1.218

1.261

1.289

1.327

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

10.916

10.883

10.816

10.733

10.675

10.550

10.462

10.444

0-4 jaar

689

684

682

659

653

600

538

513

5-14 jaar

1.587

1.582

1.555

1.537

1.486

1.462

1.446

1.387

15-49 jaar

5.256

5.150

5.059

4.963

4.867

4.728

4.642

4.485

50-64 jaar

2.056

2.118

2.185

2.210

2.255

2.314

2.361

2.443

65 jr.& ouder

1.328

1.349

1.335

1.364

1.414

1.446

1.475

1.616

aantal inwoners waarvan:

10.485 0-3 jaar

aantal inwoners waarvan:

Vanaf 2001 is de opbouw aangepast in verband met gewijzigde voorschriften van het CBS.

8

Fysieke structuur per 31 december 2008 oppervlakte gemeente waarvan: binnenwater historische kern aantal woningen aantal eenheden bijzondere woonbestemming aantal wooneenheden aantal woonschepen lengte van de wegen waarvan: wegen buiten de bebouwde kom wegen binnen de bebouwde kom lengte fiets / ruiter- en wandelpaden rest verharding (trottoirs / parkeerplaats) totaal verharding lengte waterwegen aantal m2 openbaar groen aantal m2 sportaccommodaties aantal m2 begraafplaatsen

2008 (opp.)

2009

4.496 ha 39 ha 0 ha

2009 (opp.) 4.496 ha 39 ha 0 ha

4.210 308

4.250 308

3 22 91,2 km 40,5 km

417.459 m2 154.554 m2

3 22 92,9 km 40,9 km

423.227 m2 155.167 m2

50,6 km

262.905 m2

52,1 km

268.060 m2

13,5 km

29.748 m2 151.156 m2

14,0 km

31.547 m2 156.951 m2

598.363 m2 12,0 km

611.725 m2 12,0 km

330.901 m2 155.530 m2 61.178 m2

9

330.901 m2 155.530 m2 61.178 m2

10

3.

Jaarverslag 2009

11

12

3.1 Programmaverantwoording Inleiding Op de volgende bladzijden zijn de programma’s opgenomen. Een programma is een samenhangend geheel van activiteiten om bepaalde maatschappelijk gewenste effecten te verwezenlijken. Het programma is voor de raad een handvat om op hoofdlijnen te kunnen besturen. Het is kaderstellend, budgetbepalend en biedt mogelijkheden om te kunnen controleren. Hiervoor wordt per programma in de begroting aangegeven: - wat we willen bereiken; - wat we er voor gaan doen; - wat het mag gaan kosten. Na afloop van het jaar leggen wij verantwoording af door opnieuw de programma’s te presenteren en daarbij aan te geven: - wat hebben we bereikt; - wat hebben we er voor gedaan; - wat heeft het gekost. NB: in deze jaarrekening verantwoorden we ons op basis van het raadsprogramma 2006 – 2010 zoals vastgesteld door de raad op 4 april 2006. Na de programma’s is een hoofdstuk “Algemene dekkingsmiddelen” opgenomen. De presentatie sluit aan bij de presentatie zoals die is gegeven in de begroting 2009. Ook treft u aan een hoofdstuk “Onvoorzien”. De voorschriften bepalen dat bij het onderdeel “programmaverantwoording” ook wordt ingegaan op het verloop van de post onvoorzien gedurende het rekeningsjaar. Tenslotte is ervoor gekozen om het Burgerjaarverslag 2009 deel te laten uitmaken van deze rekening en verantwoording over het afgelopen jaar.

13

14

3.1.1 Programma 0: Algemeen Bestuur Wat willen we bereiken? 1. Politieke en bestuurlijke agenda In het duale stelsel is het aan de raad om gewenste ontwikkelingen aan te geven en daarin te sturen. Het college geeft daar vervolgens uitvoering aan en stelt de raad in de gelegenheid via bestuursrapportages zijn controlerende taak uit te oefenen. Die controle wordt mede bevorderd door een adequate en actieve informatievoorziening door het college. De behandeling van de voorjaarsnota en de begroting blijven bij uitstek de gelegenheid voor de raad om politieke en bestuurlijke prioriteiten (bij) te stellen. Dit bestuursprogramma vormt mede de basis voor de lange termijn agenda. 2. Samenwerking Partijen kiezen voor een zelfstandige gemeente Bedum, die zoveel mogelijk zelf verantwoordelijk is voor de diensten aan de burger. Dit staat samenwerking met andere gemeenten op gelijkwaardig niveau niet in de weg. Die samenwerking moet gericht zijn op verbetering van de kwaliteit van de dienstverlening aan de burgers en op efficiencyvoordeel. De directe dienstverlening aan burgers moet zoveel mogelijk plaatsvinden vanuit het gemeentehuis. Bij samenwerking moet de nadruk liggen op de bedrijfsvoering. De invloed op het beleid moet verzekerd zijn. 3. Externe subsidies De gemeente probeert haar beleidsdoelstellingen mede te realiseren met inzet van externe subsidies. 4. Relatie met de burger Bestuur en organisatie werken extern gericht. Het participeren van inwoners en (belangen) organisaties bij het tot stand komen en uitvoeren van het lokale beleid is vanzelfsprekend. De gemeente geeft daarbij duidelijk aan wat de doelstelling is van het betrekken van inwoners en (belangen)organisaties bij gemeentelijk beleid en bij de uitvoering daarvan en welke de randvoorwaarden zijn. Van tevoren moet duidelijk zijn wat de procesgang zal zijn. De werkwijzen van gemeenteraad, commissies, college en organisatie worden hierop afgestemd. De organisatie werkt klantgericht. Bij dit laatste horen voldoende ruime openingstijden, avondopenstelling, een goede telefonische dienstverlening en begrijpelijke brieven. Naast externe gerichtheid is er nadrukkelijk aandacht voor de interne planning- en controleaspecten. De gemeente voert een actief voorlichtingsbeleid. In de communicatie met de burger en voor het eigentijds aanbieden van gemeentelijke diensten worden de ICT-mogelijkheden verder uitgebouwd, onder meer via deelname aan het programma Elektronische Gemeenten, dat wordt uitgewerkt in het project ELO-Grunn. 5. Betrokkenheid met de burger De jaarlijkse dorpenronde wordt voortgezet. De agenda dient actuele onderwerpen en/of gerichte thema’s te bevatten. Om de belangstelling in het dorp Bedum te vergroten wordt deze meer wijken/of themagericht ingevuld. Voor de andere dorpen wordt de huidige werkwijze voortgezet. Om de burgers meer te betrekken bij hun eigen woonen leefomgeving willen wij het nemen van verantwoordelijkheid belonen. Bewoners die initiatieven nemen om de leefbaarheid in de eigen straat of wijk te verbeteren moeten een beroep kunnen doen op gemeentelijke faciliteiten. 6. De gemeente als werkgever De gemeente probeert het beste uit haar medewerkers te halen. Zij voert daarom een modern personeelsbeleid met ruimte voor het combineren van werk en zorgtaken. Van de medewerkers wordt gevraagd om door scholing en een flexibele werkhouding in veranderende omstandigheden aan burger en organisatie de juiste kwaliteit te bieden. De personeelsformatie moet zijn afgestemd op de eisen die wij aan ons ambtelijk apparaat stellen. 7. Integriteit De gemeente hanteert een gedragscode voor bestuurders en ambtenaren. 8. Bedum over de grenzen De gemeente stimuleert de kennis van en belangstelling voor de wereld om ons heen. Zij zet daarom de contacten met Zbąszynek en Amt Peitz voort en biedt daarmee een solide basis aan uitbouw door particulier initiatief.

15

9. Jongeren en politiek De gemeente stimuleert belangstelling van jongeren voor politiek. 10. Handhaving Tegen niet-naleving van rechtsregels moet consequent worden opgetreden. Het vastgestelde handhavingsbeleid en de daarop gebaseerde uitvoeringsprogramma’s bieden daarvoor het kader.

Uitvoering raadsprogramma 2009 Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het raadsprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2009. 1. Politiek bestuurlijke agenda In het verslagjaar is onverkort invulling gegeven aan onze actieve plicht, uw raad te voorzien van informatie. Openbaarheid van informatie is daarin regel en geheimhouding uitzondering. Voorts is onverkort ingezet op uitvoering van het bestuursprogramma. 2. Samenwerking Procesmatig is er op dit dossier weinig voortgang geboekt. Voor een belangrijk deel is dit toe te schrijven aan mutaties in de colleges van Winsum, De Marne en Bedum. Verder hebt u ons voorstel geamendeerd betreffende de keus voor de samenwerkingspartners. Samenwerking dient wat u betreft plaats te vinden met die partners waar de burgers van Bedum het meest mee gediend zijn en dit hoeven niet uitsluitend Winsum en De Marne te zijn. Dit amendement heeft geleid tot hernieuwd overleg met de buurgemeenten en een bezinning op de vraag hoe we binnen dit amendement toch met Winsum en De Marne tot samenwerking komen en tevens recht kunnen doen aan uw besluit ter zake. Inhoudelijk is doorgezet op de realisering van onze ambities in het kader van ELO – BMW. Geconstateerd is dat het een omvangrijk project betreft waarop lastig is te sturen. Aanpassingen in de projectstructuur moeten naar de toekomst toe realisatie van het programma waarborgen. Ook de geplande samensmelting van de taakvelden I&A van de drie gemeenten is verder voorbereid. Op dit moment wordt het serverpark van de drie gemeenten ingericht in De Marne. Bedum gaat in deze plannen fungeren als uitwijkvoorziening voor de drie gemeenten. De Marne financiert op dit moment al kosten voor. Deze kosten worden ingebracht in de begroting voor de I&A – samenwerking. Met de colleges van BMW is afgesproken dat de drie burgemeesters de Stuurgroep zullen vormen, bijgestaan door de drie gemeentesecretarissen. Ook wordt Elo Grunn onder de verantwoordelijkheid van deze stuurgroep gebracht. Voor de zomer van 2010 wordt uw raad hierover nader geïnformeerd. 3. Externe subsidies Bij de realisering van onze beleidsdoelstellingen is er permanent aandacht voor de verwerving van externe subsidies. In het verslagjaar hebben we extern geld gekregen voor o.a.: groenterrein Zuidwolde, bijdrage Regiovisie, fietspad Fraamklap en gebiedsgericht werken. Het door PNO te starten onderzoek is in de uitvoering gestagneerd. Uitvoering is nu voorzien in 2010. 4. Relatie met de burger In uw vergadering van 23 april 2009 is de herziene communicatienota vastgesteld. Als uitvloeisel van die nota is de opzet van de informatierubriek in de krant gewijzigd. Meer informatie en een gewijzigde opmaak moeten, nog meer dan voorheen, voorzien in de informatiebehoefte van de burger. Verder zal in 2010 invulling worden gegeven aan de benchmark www.waarstaatjegemeente.nl. Doel van de benchmark is om (nog) meer te sturen op het oordeel van de burger over de kwaliteit van onze dienstverlening. In 2009 is de Gemeentewinkel operationeel geworden; op dit moment kunnen 16 producten digitaal worden afgenomen. Verder is de voorbereiding van ons digitaal WOZ – loket opgepakt. Ingezet wordt op de digitale ontsluiting van de WOZ –beschikkingen 2010. Het programma Melddesk was in Bedum al operationeel maar kende in het gebruik beperkingen. Samen met Winsum en De Marne zijn aanpassingen in voorbereiding die het aanbrengen van klachten en meldingen moet vergemakkelijken. De aangepaste versie 16

van het systeem, gekoppeld aan de verbeterde gebruiksmogelijkheden, stelt ons verder in staat om te sturen op de ingestelde servicenormen. Per 1 juli 2009 hebben wij ons lidmaatschap van GovUnited opgezegd. Afhankelijk van de ontwikkelingen zullen we in de toekomst bekijken of de functionaliteit die GovUnited kan bieden voor ons meerwaarde heeft. Het tijdig bij het beleid betrekken van burgers is in het verslagjaar onverkort doorgezet. Het project Wilhelminalaan/ Stationsweg en de herinrichting Onderdendam zijn sprekende voorbeelden waarop we veelvuldig met betrokkenen om de tafel hebben gezeten. 5. Betrokkenheid met de burger De opzet van de dorpenrondes is gewijzigd. In Zuidwolde is de proef met de gewijzigde opzet geslaagd. Van de zijde van Plaatselijk belang Noordwolde is aangegeven dat er in 2009 geen behoefte bestond aan overleg in de vorm van een dorpenronde. Hetzelfde gold voor Onderdendam vanwege het intensieve overleg over de herinrichting. Voor de komende jaren geldt dat ook moet worden ingezet op overleg met de wijken in Bedum. 6. De gemeente als werkgever Het project organieke functiewaardering is afgerond. In december heeft de bezwarencommissie voor de personele aangelegenheden de bezwaarden gehoord en begin 2010 heeft ons college de adviezen overgenomen. De notitie leeftijdsbewust personeelsbeleid is in voorbereiding en zal in 2010 worden opgeleverd. In het kader van dit beleid wordt in 2010 bij wijze van proef gestart met het aanbieden van bedrijfsfitness voor medewerkers in de leeftijd van 50 jaar en ouder evenals onze vrijwilligers bij de brandweer. Dit heeft het oogmerk deze medewerkers (nog) beter toe te rusten op de belasting die de verrichte werkzaamheden met zich meebrengen 7. Integriteit De integriteitsnota zal in 2010 worden herzien. 8. Bedum over de grenzen Met inzet van de werkgroep hebben we ook in 2009 vol overgave invulling gegeven aan onze uitwisseling met onze partnergemeenten. Vermeldenswaard is de sponsorfietstocht van Bedum naar de beide partnergemeenten. Deze tocht heeft in totaal € 6.000 opgeleverd voor een welzijnsinstelling in het Amt Peitz en een mobiliteitsproject voor het gehandicapt kind in Zbaszynek. 9. Jongeren en politiek Waar mogelijk zijn en worden jongeren bij hun leefomgeving betrokken. Dat betekent in gesprek gaan met de jongeren en podia creëren waarop jongeren hun mening kunnen laten horen. Met name via het jongerenwerk wordt de aansluiting gezocht. Samen met de Stichting Welzijn Bedum en de leden van de fracties in de gemeenteraad wordt gewerkt aan een vervolg op het gepresenteerde jeugddebat om de jeugd ook in 2010 meer bij de politiek te betrekken. 10. Handhaving Het beleid wordt onverkort doorgezet.

Uitvoering overige zaken aangegeven in de begroting 2009 In de begroting 2009 hebben we naast de uitvoering van het raadsprogramma geen andere zaken aangegeven.

17

Wat hebben we in 2009 nog meer gedaan Naast de diverse onderwerpen die staan opgenomen in de begroting 2009 hebben diverse andere onderwerpen aandacht gehad in 2009. Op deze plaats willen wij het volgende onderwerp noemen. APV / Evenementenbeleid In het verslagjaar is voornamelijk in voorbereidende zin ingezet op herziening van de APV en de formulering van een gemeentelijk evenementbeleid. Beide onderwerpen zullen begin 2010 ter besluitvorming aan u worden voorgelegd. In de uitwerking is rekening gehouden met de intentie om de regeldruk voor burgers en bedrijven te verminderen.

Bestaand beleid Bestuurlijke kaders: • Nota ICT, vastgesteld d.d. 19 december 2002. • Inspraakverordening, vastgesteld d.d. 29 januari 2004. • Verordening straatnaamgeving, vastgesteld d.d. 29 januari 2004. • Nota jeugd en veiligheid, vastgesteld d.d. 29 januari 2004. • Integriteitscode, vastgesteld d.d. 19 februari 2004. • Regeling burgerinitiatief, vastgesteld d.d. 25 maart 2004. • Algemene Plaatselijke Verordening, vastgesteld d.d. 26 april 2007. • Financiële verordening gemeente Bedum, vastgesteld d.d. 22 maart 2007. • Verordening voor de controle op het financieel beheer en op de inrichting van de financiële organisatie van de gemeente Bedum (art. 213), vastgesteld d.d. 20 december 2007. • Verordening onderzoeken doelmatigheid en doeltreffendheid gemeente Bedum, vastgesteld 20 december 2007. • Nota Pragmatisch Handhaven, d.d. 16 september 2005. • Organisatiebesluit 2008, d.d.01 juli 2008. • Mandaatstatuut 2009, d.d. 06 januari 2009. • Regeling faciliteiten voor studie en persoonlijke ontwikkeling d.d. 01 januari 2008. • Communicatienota. d.d. 23 april 2009.

Wat heeft het gekost?

Baten Lasten Resultaat voor bestemming

Raming Raming Realisatie verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging voor wijziging na wijziging met realisatie 158.706 162.184 169.945 7.761 1.289.808 1.414.448 1.370.087 -44.361 -1.131.102 -1.252.264 -1.200.142 52.122

Extra middelen 2009 Voor de uitvoering van dit programma zijn, naast de structurele middelen die beschikbaar zijn, in de begroting 2009 de volgende extra middelen beschikbaar gesteld: Externe subsidieverwerving (aanvullend) Uitgegeven in 2009 Restant 31-12-2009 Toelichting:

€ € €

18

4.560,00 0,00 14.560,00

In de voorjaarsnota 2008 is al € 10.000 beschikbaar gesteld om onderzoek te laten doen naar de mogelijkheden om extra subsidies te kunnen verwerven. In 2009 is extra € 4.560 beschikbaar gesteld. Het onderzoek is gaande en zal in 2010 worden afgerond. Inhuur begeleiding samenwerking BMW Uitgegeven in 2009 Restant 31-12-2009 Toelichting: Uitvoering in 2010.

€ € €

16.000,00 0,00 16.000,00

Vervanging ka-server omgeving € 50.000,00 Uitgegeven in 2009 € 0,00 Restant krediet per 31-12-2009 € 50.000,00 Toelichting: Vervanging is afhankelijk van de ontwikkelingen in de samenwerking binnen de BMW gemeenten. Carillon Uitgegeven in 2009 Restant krediet per 31-12-2009 Toelichting: Het benodigde onderhoud zal in 2010 plaatsvinden.

€ € €

5.000,00 0,00 5.000,00

Stoomcleaner buitendienst Uitgegeven in 2009 Restant krediet per 31-12-2009 Toelichting: Nieuwe stoomcleaner zal in 2012 worden aangeschaft.

€ € €

2.689,00 0,00 2.689,00

Extra in 2009 beschikbaar gesteld krediet bij begrotingswijziging: In 2009 zijn geen extra kredieten beschikbaar gesteld bij dit programma.

Producten die onder dit programma vallen 00100 Raad en commissies 00200 College van burgemeester en wethouders 01200 Bestuurssecretariaat en -ondersteuning 01300 Voorlichting algemeen 01400 Kabinetszaken 01450 Representatie 02000 Rij- en reisdocumenten 02200 Burgerlijke stand 02400 Naturalisatie en geslachtsnaamwijziging 02500 Straatnaamgeving en huisnummering 02600 Gemeentelijke basisadministratie 02700 Verkiezingen 02800 Leges algemeen 02850 Secretarieleges 02900 Bestuurlijke samenwerking 02910 Internationale contacten 02950 Raadsgriffie 02970 Ondersteunende activiteiten raad en rekenkamer

19

20

3.1.2 Programma 1: Openbare orde en veiligheid Wat willen we bereiken? 1. Integraal Veiligheidsbeleid (IVB) Er wordt een startnotitie IVB opgesteld waarin de van belang zijnde veiligheidsthema’s worden benoemd en waarin wordt aangegeven hoe de regierol van de gemeente wordt vormgegeven. 2. Politie Jaarlijks zullen de prioriteiten van de gemeenteraad met betrekking tot de lokale politiezorg aan de politieorganisatie kenbaar worden gemaakt. In elk geval moet de politie in voldoende mate bereikbaar en herkenbaar in de gemeente aanwezig zijn. Stadswachten dragen bij aan een veilige samenleving, onder andere door de politie te ondersteunen in eenvoudige handhavings- en toezichtstaken. 3. Bestrijding van rampen en calamiteiten Plannen ter bestrijding van rampen en calamiteiten dienen actueel te zijn. De betrokken functionarissen dienen door regelmatige oefening goed geprepareerd te zijn. Ter voorkoming van calamiteiten dienen de regels inzake brandveiligheid strikt en zorgvuldig te worden gehandhaafd. 4. Sociale veiligheid In de wijze van inrichting en verlichting van de openbare ruimte wordt sociale veiligheid bevorderd. 5. Huiselijk geweld Huiselijk geweld moet worden teruggedrongen. De gemeente wil er via voorlichting aan bijdragen dat slachtoffers en derden worden gestimuleerd tot het doen van aangifte. 6. Toezicht in de buurt Ter vergroting van de betrokkenheid en sociale cohesie van de burgers stimuleert de gemeente het toezicht in de buurt en het gemeenschappelijk verantwoordelijkheidsgevoel voor gemeentelijke voorzieningen zoals speeltuinen, speelveldjes en andere plekken voor sport, spel en recreatie.

Uitvoering raadsprogramma 2009 Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het raadsprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2009. 1. Integraal veiligheidsbeleid (IVB) In mei 2009 werd door gemeenteraad vastgesteld de notitie “IVB Bedum in beeld”. Daarin werden verschillende relevante activiteiten in beeld gebracht. Deze waren mede gebaseerd op de ervaringen die zijn opgedaan met het project overlast uit 2008. Verschillende activiteiten zijn inmiddels in uitvoering. Een en ander vormt in feite het lokale veiligheidsplan. Een actualisering van dat activiteitenoverzicht moet nog worden opgepakt. 2. Politie Ook in 2009 werd weer periodiek met de politie overleg gevoerd. Met name actuele zaken worden daarin doorgesproken. Incidenteel had overleg plaats wanneer daarvoor aanleiding was. De (auto)branden zijn uiteraard regelmatig onderwerp van gesprek geweest. Dat heeft tot extra inzet van de politie geleid, niet alleen om verdachten in kaart te brengen en zo mogelijk aan te houden, maar ook om de onrust onder de bevolking te beperken. 3. Bestrijding van rampen en calamiteiten Op dit onderdeel was sprake van een relatief rustig jaar. De nieuwe fundamenteel wijzigende planvorming is gericht op de komst van de Veiligheidsregio, in het jaar 2010 wordt daaraan gewerkt. Zoals te doen gebruikelijk worden modellen daarvoor regionaal voorbereid. Een noodzakelijke actualisatie van de bestaande planvorming (rampenplan en draaiboeken van de verschillende gemeentelijke deelprocessen) is op dit moment onder handen. 21

4. Sociale veiligheid Er is in samenwerking met een zevental andere Groningse gemeenten een beleidsontwikkelingtraject gevolgd voor het op te stellen beleidsplan Openbare Verlichting, dat in 2010 verder zal worden uitgewerkt. 5. Huiselijk geweld Op 1 januari 2009 is een nieuwe wet Tijdelijk huisverbod in werking getreden. Daarin is een specifieke rol weggelegd voor de burgemeester. De juridische en maatschappelijke aspecten daarin zijn regionaal opgepakt. Provinciaal wordt de uitvoering van de wet Tijdelijk huisverbod verder vorm gegeven. Er zijn gesprekken geweest met het Advies- en Steunpunt Huiselijk Geweld (ASHG) over voorlichting over huiselijk geweld. Afgesproken is om de professionals in voorlichtingsbijeenkomsten weer alert te maken op de signalen en wat er met de signalen gedaan kan worden. 6. Toezicht in de buurt Over 2009 zijn hierover geen bijzonderheden te melden, anders dan wat hierboven onder punt 2 is gemeld.

Uitvoering overige zaken aangegeven in de begroting 2009 In de begroting 2009 hebben we aangegeven dat we naast de uitvoering van het raadsprogramma nog aan een aantal andere zaken uitvoering gaan geven. De stand van zaken geven wij hieronder aan. Wet antidiscriminatie De “Wet gemeentelijke antidiscriminatievoorzieningen” is op 1 januari 2009 van kracht geworden. Met het Discriminatie Meldpunt Groningen is een intentieverklaring tot samenwerking afgesloten. De rijksmiddelen die de gemeente ontvangt, worden doorgesluisd naar genoemd Meldpunt. De wettelijke taken, waaraan het Meldpunt uitvoering geeft, zijn de kerntaken “klachtenbehandeling” en “registratie”. Daarnaast zal het Meldpunt ook de taak “Voorlichting en advies” voor haar rekening nemen.

Wat hebben we in 2009 nog meer gedaan Integraal veiligheidsbeleid De activiteiten voor dit programma worden, zoals aangegeven, met name bepaald en gedomineerd door het Plan IVB Bedum in beeld. In dit verband is het van belang op te merken dat alle gemeenten in 2009 een bedrag hebben gevoteerd voor een gemeentelijk vertegenwoordiger in het Veiligheidshuis. Het Veiligheidshuis in Groningen is eind 2008 geopend en richt zich op alle gemeenten in de provincie Groningen. In het Veiligheidshuis vindt ketenafstemming plaats rondom allerlei veiligheidsthema’s (o.a. veelplegers, jeugd, overlast, huiselijk geweld). Het gaat om nauwe samenwerking van de ketenpartners op het gebied van preventie, repressie en nazorg in een persoonsgebonden en soms thematische aanpak. De bestuurlijke functionaris vormt de “linking pin” tussen de gemeenten en het Veiligheidshuis en dient ervoor te zorgen dat de samenwerking tussen gemeenten en Veiligheidshuis goed verloopt. Hij/zij zorgt ervoor dat de expertise en informatie die beschikbaar is binnen het Veiligheidshuis, ten goede komt aan de gemeenten. Inmiddels kon recent een functionaris worden benoemd: onze voormalige coördinator van het JOT. Veiligheidsbeleid wordt voornamelijk geformuleerd op basis van beschikbare informatie. Een belangrijke bron was de Veiligheidsmonitor, verzorgd door de politie. Deze tweejaarlijkse monitor is vervallen. Daarvoor in de plaats konden gemeenten besluiten om voor eigen kosten een dergelijke monitor te laten uitvoeren. Daarvoor hebben verschillende gemeenten gekozen, waaronder Bedum. De resultaten van de eind 2009 uitgevoerde monitor worden in mei/juni 2010 verwacht. Een dergelijke bron vinden wij onmisbaar, vooral omdat daarmee informatie uit de bevolking beschikbaar komt.

22

Bestaand beleid Bestuurlijke kaders: • Startnotitie IVB, vastgesteld d.d. 21 september 2006; • Rampenplan Bedum, vastgesteld d.d. 28 juni 2005. • Verordening brandweerzorg en rampenbestrijding, vastgesteld d.d. 27 juni 2002. • Notitie “IVB Bedum in beeld”, vastgesteld d.d. 28 mei 2009.



Raming Raming Realisatie verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging voor wijziging na wijziging met realisatie 1.000 3.989 1.010 -2.979 667.290 727.023 648.421 -78.602 -666.290 -723.034 -647.411 75.623

Extra middelen 2009 Voor de uitvoering van dit programma zijn, naast de structurele middelen die beschikbaar zijn, in de begroting 2009 de volgende extra middelen beschikbaar gesteld: Beveiliging Grand Café Koning jaarwisseling € Uitgegeven in 2009 € Restant per 31-12-2009 € Toelichting: De raad heeft op 17 december 2009 ingestemd met een eventueel hoger bedrag.

1.000,00 1.755,95 755,95 (neg.)

22 stuks alarmontvangers Uitgegeven in 2009 Restant krediet per 31-12-2009 Toelichting: Alarmontvangers zijn aangeschaft, het restantkrediet valt vrij.

€ € €

3.300,00 2.914,80 385,20

Vervanging ademluchtcompressor Uitgegeven in 2009 Restant krediet per 31-12-2009 Toelichting: Compressor is aangeschaft.

€ € €

9.000,00 8.967,78 32,22

Uitgaanstenue brandweer Bijstelling najaarsnota Uitgegeven in 2009 Restant krediet per 31-12-2009 Toelichting: Tenues zijn begin 2010 aangeschaft.

€ € € €

7.200,00 1.200,00 0,00 8.400,00

Extra in 2009 beschikbaar gesteld krediet bij begrotingswijziging: In 2009 zijn geen extra kredieten beschikbaar gesteld bij dit programma.

23

Producten die onder dit programma vallen 04000 Personeelsbeleid en –beheer brandweer 04100 Materiaal en materieel brandweer 04200 Brandmelding en alarmering brandweer 04300 Regionale taken brandweer 04400 Rampenbestrijding 06000 Uitvoering bijzondere wetten 06500 Openbare orde en veiligheid

24

3.1.3 Programma 2: Verkeer, vervoer en waterstaat Wat willen we bereiken? 1. Infrastructuur Het structuurplan vormt onder meer de basis voor de te treffen infrastructurele maatregelen op het terrein van verkeer en vervoer en moet een oplossing aanreiken voor knelpunten. Het centrum van het dorp Bedum moet goed bereikbaar blijven. Woonwijken dienen op een goede wijze te worden ontsloten. 2. Verkeersveiligheidsplan Er wordt planmatig verder gewerkt aan de uitvoering van het verkeersveiligheidsplan. De volgorde wordt bepaald aan de hand van urgentie, financiële ruimte en de mogelijkheid tot combinatie met regulier onderhoud en uitvoering van infrastructurele werken. Onderzocht wordt waar scheiding van langzaam en snel verkeer de verkeersveiligheid bevorderd en of op doorgaande routes fietsstroken kunnen worden aangeduid met een afwijkende kleur. 3. Openbaar vervoer In verband met de sterke vervoersoriëntatie op de stad Groningen en ter beperking van automobiliteit wordt optimaal frequent openbaar vervoer van en naar Groningen nagestreefd. Het gebruik van openbaar vervoer wordt gestimuleerd door goed geoutilleerde instapplaatsen. 4. Verkeersdruk Onderdendam De inzet van de gemeente Bedum zal gericht zijn op het beperken van doorgaand verkeer door Onderdendam. 5. Parkeerruimte centrum Bedum In combinatie met de verdere ontwikkeling van het centrum van Bedum dient verruiming van de parkeergelegenheid te worden gezocht. 6. Parkeervoorziening vrachtauto's De mogelijkheid om in Bedum te komen tot een centrale parkeergelegenheid voor vrachtauto’s wordt nagegaan. Indien de aanleg haalbaar blijkt, kan het parkeren in woonwijken worden geweerd.

Uitvoering raadsprogramma 2009 Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het raadsprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2009. 1. Infrastructuur Centrumplannen Het structuurplan is vastgesteld. In de centrumplannen wordt ook de bereikbaarheid van het centrum en omliggende voorzieningen meegenomen. In het structuurplan wordt aangegeven dat er een knip wordt aangebracht in het ‘doorgaand verkeer’ in het centrum. Daarvoor is er onder andere een verkeersonderzoek uitgevoerd (intensiteits- en een kentekenonderzoek), dat bij de verdere planvorming wordt betrokken. Herinrichting Wilhelminalaan/Stationsweg De herinrichting van Traverse Bedum is in 2009 op enkele restpunten na geheel gereedgekomen. Het laatste deel zal plaatsvinden na realisatie van de herontwikkeling van de locatie van de voormalige gasfabriek. Het restant budget van ruim € 504.000 is daarom overgeheveld naar 2010. Fietsroute Plus Bedum-Groningen. Vanuit de Regiovisie Assen-Groningen wordt door de provincie in samenwerking met de gemeente Bedum gewerkt aan de realisering van een zogenaamde fietsroute Plus tussen Bedum en Groningen: een fietspad met een hoog comfort gehalte. Het tracé ligt in grote lijnen vast en past binnen het beschikbare budget van

25

€ 2.900.000 dat voor het plan beschikbaar is (Regiofonds en Provinciale gelden). De grondverwerving door de provincie is gestart; aansluitend zal de planologische procedure worden gestart. De start van de aanleg is hiervan afhankelijk. N361 (wegverbinding Mensingeweer-Winsum-Groningen) en N360 (weg Delfzijl – Groningen). Deze projecten zijn doorgelopen, maar hebben nog geen zichtbaar resultaat. 2. Verkeersveiligheidsplan In het voorjaar van 2009 zijn de uitgangspunten voor een nieuw op te stellen GVP vastgesteld door de gemeenteraad. Aan de verdere uitwerking wordt nu gewerkt. 3. Openbaar vervoer In het kader van het stimuleren van het openbaar vervoer en een betere toegankelijkheid voor gehandicapten zijn er diverse aanpassingen gerealiseerd aan het treinstation. Het betreft een project in het kader van de bereikbaarheid regio Groningen-Assen. 4. Verkeersdruk Onderdendam Nadat in 2007 door de werkgroep, die bestaat uit bewoners uit Onderdendam, medewerkers van provincie en gemeente, de laatste hand is gelegd aan de inrichtingschetsen voor het centrum van Onderdendam, is het jaar 2008 gebruikt voor de verdere detaillering van de plannen en het zoeken naar financiële middelen. In 2009 heeft de aanbesteding plaatsgevonden. Onlangs, voorjaar 2010, is gestart met de werkzaamheden. Een GDUbijdrage is aangevraagd en inmiddels (voorjaar 2010) toegezegd (50 % van de subsidiabele kosten met een maximum van € 200.000). Het budget ad. € 1.400.000 is daarom overgeheveld naar 2010. 5. Parkeerruimte centrum Bedum Bij de centrumplannen heeft het aspect parkeren bijzondere aandacht. 6. Parkeervoorziening vrachtauto’s Er is nog geen centrale parkeervoorziening gerealiseerd. Wij hebben ervoor gekozen niet zelf een centrale parkeervoorziening op het bedrijvenpark Boterdiep te realiseren. Momenteel (voorjaar 2010) zijn we bezig om samen met een ondernemer de mogelijkheid hiervan te onderzoeken.

Uitvoering overige zaken aangegeven in de begroting 2009 In de begroting 2009 hebben we aangegeven dat we naast de uitvoering van het raadsprogramma nog aan een aantal andere zaken uitvoering gaan geven. De stand van zaken geven wij hieronder aan. Uitvoering beheerplan wegen 2005-2009 In 2009 is besloten om minimaal onderhoud uit te voeren, bestaande uit het vullen van scheuren in asfaltverhardingen en het vervangen van gescheurde betonplaten. Tevens is klein onderhoud aan de elementenverhardingen uitgevoerd. In 2010 zal groot asfaltonderhoud gaan plaatsvinden. In 2009 is het oude beheerplan wegen vervangen door een nieuw beheerplan wegen voor de periode 20092013. In navolging op dit beheerplan wegen 2009-2013 zal in 2010 worden begonnen met de uitvoering hiervan. Uitvoering meerjaren vervangingsplan Openbare Verlichting Met het oog op het beleidsontwikkelingtraject 2009 is besloten om te wachten met het uitvoeren van het meerjaren vervangingsplan Openbare Verlichting tot het beleidsplan Openbare Verlichting gereed is. Wel is in verband met het niet langer leverbaar zijn van de TLEM-lamp besloten in 2009 alle TLEM armaturen te vervangen. Meerjaren onderhoudsplan bruggen In 2009 heeft groot onderhoud van alle houten bruggen plaatsgevonden. Tevens is de renovatie van de brug bij het gemeentehuis voorbereid. Deze is in 2010 uitgevoerd.

26

Wat hebben we in 2009 nog meer gedaan Naast de diverse onderwerpen die staan opgenomen in de begroting 2009, hebben de volgende vermeldenswaardige activiteiten plaatsgevonden. Bereikbaarheid station Eén van de projecten uit het programma Kolibri van de Regio Groningen-Assen is het verbeteren van de bereikbaarheid van het station in Bedum. Geconstateerde problemen zijn: ontbreken van voldoende parkeergelegenheid, ontbreken van een directe en veilige fietsverbinding tussen de wijk Ter Laan en het station en het ontbreken van een fysieke koppeling tussen trein en bus. Doel is om het station beter bereikbaar te maken en de buslijnen fysiek te koppelen aan het station. In 2009 is gestart met de planvoorbereiding.

Bestaand beleid Bestuurlijke kaders: • Verkeersveiligheidsplan vastgesteld in 1998. • Beheerplan wegen 2009 – 2013, vastgesteld in 2009. • Beheerplan bruggen 2008 – 2012, vastgesteld in 2008.



Raming Raming Realisatie verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging voor wijziging na wijziging met realisatie 18.524 42.311 104.122 61.811 2.419.663 5.706.754 3.457.931 -2.248.823 -2.401.139 -5.664.443 -3.353.809 2.310.634

Extra middelen 2009 Voor de uitvoering van dit programma zijn, naast de structurele middelen die beschikbaar zijn, in de begroting 2009 de volgende extra middelen beschikbaar gesteld: Reconstructie Wilhelminalaan Uitgegeven in 2009 Restant budget 31-12-2009 Toelichting: In de raming zit ook een bedrag van € 25.000 voor apparaatskosten.

€ € €

Meerjarenplan openbare verlichting (2009) Uitgegeven in 2009 Restant krediet 31-12-2009 Toelichting: De uitvoering zal in 2010 worden voortgezet.

€ € €

99.160,00 13.401,60 85.758,40

Uitvoering verkeersveiligheidsplan 2009 Uitgegeven in 2009 Restant krediet 31-12-2009 Toelichting: Uitvoering loopt door in 2010.

€ € €

45.000,00 0,00 45.000,00

27

1.054.160,00 524.786,48 504.373,52

Extra in 2009 beschikbaar gesteld krediet bij begrotingswijziging: Kunstwerk brug Zuidwolde (raming 2008) Aanvulling 2009 Uitgegeven Restantkrediet per 31-12-2009 Toelichting: Uitvoering loopt door in 2010.

€ € € €

40.000,00 7.500,00 22.068,88 25.431,12

Herinrichting Onderdendam (voorjaarsnota) Uitgegeven in 2009 Restant budget per 31-12-2009 Toelichting: Uitvoering in 2010.

€ € €

1.400.000,00 0,00 1.400.000,00

Baggeren (primitieve begroting) € 125.000,00 Baggeren (restant eerdere jaren) € 267.041,00 Baggeren (voorjaarsnota) € 187.500,00 Baggeren (extra krediet) € 214.500,00 Herstel beschoeiing € 20.000,00-/Uitgegeven in 2009 € 587.840,60 Restant per 31-12-2009 € 186.200,40 Toelichting: Uitvoering loopt door in 2010. Bij de voorjaarsnota zijn de bedragen voor 2010 en 2011 naar voren gehaald.

Producten die onder dit programma vallen 07000 Deklagen en bestratingen buiten de bebouwde kom 07100 Deklagen en bestratingen binnen de bebouwde kom 07102 Gereedschappen wegen 07200 Onderhoud wandelpaden 07300 Bermen en sloten buiten de bebouwde kom 07400 Onderhoud goten, bermen en sloten en schoonhouden straten binnen de bebouwde kom 07500 Onderhoud en bediening bruggen 07600 Openbare verlichting 07700 Straatmeubilair en abri’s 07800 Gladheidbestrijding 07900 Voorlichting en klachtenafhandeling 08000 Inritvergunningen 08100 Overige zaken (binnen bebouwde kom) 08200 Onderhoud duikers 09000 Bewegwijzering en straatnaamborden 09100 Verkeer en verkeersveiligheid 09500 Openbaar vervoer en verkeer 10000 Onderhoud kade, kademuur en beschoeiing

28

3.1.4 Programma 3: Economische Zaken Wat willen we bereiken? 1. Economische aangelegenheden De gemeente voert een actief voorwaardenscheppend beleid ter versterking van de lokale economie. Met het bedrijfsleven vindt gestructureerd overleg plaats. De gemeente stimuleert de lokale werkgelegenheid en ontwikkelt daartoe de realisering van de tweede fase van het Bedrijvenpark Boterdiep. Ter verbetering van het vestigingsklimaat is de gemeente alert op mogelijkheden om de ICT-infrastructuur te versterken. 2. Verbetering winkelstructuur Het Basisplan Detailhandel Bedum vormt het uitgangspunt voor verbetering van de winkelstructuur. De haalbaarheid is mede afhankelijk van de financiële positie van de gemeente. 3. 24-uurs economie Het restrictieve beleid ten aanzien van de openstelling van winkels op zondag blijft gehandhaafd. 4. Landbouw Met inachtneming van geldende milieuregels is agrarische activiteit in het buitengebied leidend. De gemeente stimuleert initiatieven vanuit de landbouw om te komen tot milieuvriendelijke productie. 5. Project provinciering In 2002 is de provincie het project “provinciering” gestart. Aanleiding voor de provincie om de uitrol van breedband (glasvezel) te stimuleren is het stagneren van breedband in de provincie. De provincie wil samen met gemeenten en andere overheidsinstellingen een open glasvezelnetwerk aan laten leggen, waar alle dienstenaanbieders hun diensten op kunnen aanbieden.

Uitvoering raadsprogramma 2009 Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het raadsprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2009. 1. Economische aangelegenheden Naast fase1 van het Bedrijvenpark Boterdiep is fase 2 in uitgifte genomen. Fase 1 is op één kavel na geheel uitgegeven; in fase 2 is in 2009 een viertal kavels verkocht. Ondanks de economische crisis zijn er verschillende bedrijven met initiatieven om te kijken of ze nieuwbouw kunnen realiseren. Het aantal opties op kavels loopt gestaag door, maar van veel opties wordt uiteindelijk geen gebruik gemaakt. 2. Verbetering winkelstructuur De verbetering van de winkelstructuur is afhankelijk van het centrumplan. Momenteel is dit vooral ‘ruimtelijk’; zie verder paragraaf 8. 3. 24-uurs economie Dit beleidspunt is in 2009 doorgezet. 4. Landbouw In het vastgestelde bestemmingsplan Buitengebied is het beleidsuitgangspunt “agrarische activiteit in het buitengebied is leidend” opgenomen. Initiatieven voor ontwikkeling van milieuvriendelijke productie zijn er niet geweest.

Uitvoering overige zaken aangegeven in de begroting 2009 In de begroting 2009 hebben we aangegeven dat we naast de uitvoering van het raadsprogramma nog aan een aantal andere zaken uitvoering gaan geven. De stand van zaken geven wij hieronder aan. 29

Uitwerking beleidsnotitie bestuurlijke kaders taakveld Economische Zaken. In 2009 is de notitie “Economisch beleid in de gemeente Bedum” opgesteld en in december door de raad vastgesteld. In deze notitie is de rol van de bedrijvencontactfunctionaris beschreven en zijn verschillende doorlopende actiepunten vastgelegd die de komende periode zullen worden uitgevoerd.

Wat hebben we in 2009 nog meer gedaan Naast de diverse onderwerpen die staan opgenomen in de begroting 2009, hebben de volgende vermeldenswaardige activiteiten plaatsgevonden. Overleg bedrijvenvereniging Het goedlopende overleg met de bedrijvenvereniging in Bedum is in 2009 gecontinueerd. Daarnaast zijn we doorgegaan met het bezoeken van bedrijven in Bedum. In 2009 zijn we onder andere geweest bij de Domo, Vaatstra, Smit Bedum prefab beton, Scholma Druk en Kids2B. Verkoop aandelen Essent De geplande verkoop van aandelen Essent aan RWE is in 2009 geëffectueerd. Hierover bent u reeds uitvoering ingelicht. Naast de opbrengst van de aandelen, is er ook sprake van aandelen in een B.V. i.v.m. een vordering op Enexis B.V (de zgn. bruglening). Het gaat hier om de overdracht en verkoop van het economische eigendom van de gas- en elektriciteitsnetten binnen de Essent-groep aan Enexis. Deze vordering wordt boekhoudkundig ook verwerkt als een opbrengst van bijna € 1.282.000. Inzetten van dit bedrag is daarom niet verstandig.

Bestaand beleid • • •

APV, vastgesteld d.d. 26 april 2007; Gemeentelijke marktverordening, vastgesteld d.d. 22 september 2005. Notitie “Economisch beleid in de gemeente Bedum”, vastgesteld d.d. 17 december 2009.



Raming Raming Realisatie verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging voor wijziging na wijziging met realisatie 61.600 4.644.185 6.515.308 1.871.123 103.252 107.394 700.765 593.371 -41.652 4.536.791 5.814.544 1.277.753

Extra middelen 2009 Voor de uitvoering van dit programma is, naast de structurele middelen die beschikbaar zijn in de begroting, in 2009 € 25.000 extra beschikbaar gesteld voor uitvoering projecten herstructurering. Deze middelen zijn in de voorjaarsnota 2009 weer afgeraamd, om het tekort in de meerjarenraming te verkleinen.

Producten die onder dit programma vallen 12000 Straatmarkten 12100 Economische zaken, incl. promotie en acquisitie 12500 Marktgelden 13000 Nutsbedrijven

30

3.1.5 Programma 4: Onderwijs Wat willen we bereiken? 1. Lokaal onderwijsbeleid Aangezien de lokale rol van de gemeente in het (algemene) onderwijsbeleid verandert en de verantwoordelijkheid van de lokale schoolbesturen toeneemt, hoeven wij ons in de komende jaren minder te richten op specifieke onderwijsvoorzieningen, zoals huisvesting. Wij kunnen de aandacht dan meer richten algemene welzijnsvoorzieningen ten behoeve van de leeftijdscategorie tot 23 jaar. Daarbij willen wij met name noemen het creëren van kinderopvang (bijv. peuterspeelzalen), buitenschoolse opvang en voorzieningen met een breder aanbod voor de doelgroep. Lokaal onderwijsbeleid wordt daarmee meer en meer lokaal welzijnsbeleid. 2. Openbaar onderwijs Met de verzelfstandiging en uitbreiding van Marenland geeft de gemeente invulling aan haar verantwoordelijkheid om de kwaliteit en de continuïteit van het openbaar basisonderwijs voor de toekomst zeker te stellen. Het toezicht op Marenland zal zich richten op de wijze waarop Marenland invulling geeft aan de uitgangspunten van openbaar basisonderwijs en de door de gemeente overgedragen schoolbestuurlijke taken.

Uitvoering raadsprogramma 2009 Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het raadsprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2009. 1. Lokaal onderwijsbeleid De afgelopen jaren zijn belangrijke overheidstaken voor het onderwijs gedecentraliseerd van het Rijk naar de gemeenten. Daarnaast gaan steeds meer geldstromen van het Rijk niet meer naar de gemeenten maar rechtstreeks naar de scholen of schoolbesturen. De gemeente krijgt hierdoor een andere rol en wordt steeds meer een gelijkwaardige gesprekspartner die zelf de regie in handen moet nemen. De Lokale Educatieve Agenda is geïntroduceerd als een instrument om het lokaal onderwijsbeleid vorm en inhoud te geven na de wetswijzigingen in het onderwijs(achterstanden)beleid in 2006. Het is een instrument voor gemeenten, schoolbesturen en overige partners om in ‘nieuwe verhoudingen’ (meer gelijkwaardige verhoudingen) tot gezamenlijke afspraken te komen over het onderwijs- en jeugdbeleid. Brede School 2009 is een jaar van herbezinning geworden voor de “Brede School in samenwerking”. De schoolbesturen hebben een belangrijke rol in de vorming van een “Brede School in samenwerking”. Door de krimp zijn de schoolbesturen zich op dit moment aan het bezinnen hoe de toekomst er uit zal gaan zien en wellicht zal de Brede School in het kader van mogelijke samenvoegingen van scholen een rol van betekenis gaan spelen. Onderwijshuisvesting Midden 2009 is het beleidsmatig integraal onderwijshuisvestingplan gepresenteerd aan de raad. In dit beleidsmatige plan is een doorkijk gemaakt voor de korte, middellange en lange termijn. Nu het plan gepresenteerd is zijn de schoolbesturen aan zet. De twee grootste schoolbesturen dienen nu aan te geven of ze willen samenwerken. Als dit duidelijk is kunnen er plannen, in samenwerking met de gemeente, worden ontwikkeld voor de toekomst. De krimp zal in deze ontwikkelingen wellicht een grote rol spelen. De kwaliteit van het binnenklimaat van schoolgebouwen staat al jaren ter discussie. Tal van onderzoeken hebben uitgewezen dat de kwaliteit van het binnenklimaat verbetering behoeft. Het kabinet heeft geld beschikbaar gesteld voor energiebesparing en verbetering van het binnenmilieu in basisscholen. Op 3 juli 2009 heeft de ministerraad besloten dat voor het basisonderwijs € 100 miljoen via gemeenten verdeeld wordt. Het kabinet heeft daarbij gekozen voor een specifieke uitkering, waarbij als uitkeringsvoorwaarde cofinanciering wordt geëist. De verhouding tussen ministerie en cofinanciering is 60% ministerie en 40% gemeente. Voor Bedum is maximaal een bedrag van € 64.947 gereserveerd. 31

Dit betekent dat Bedum zelf een bedrag van € 43.298 dient bij te leggen om maximaal gebruik te maken van de subsidieregeling “Regeling verbetering binnenklimaat huisvesting primair onderwijs”. Op 31 december 2010 dienen alle toegekende voorzieningen te zijn uitgevoerd. 2. Openbaar onderwijs De vorming van de Stichting openbaar onderwijs Marenland heeft de verhoudingen tussen het schoolbestuur en de gemeente veranderd. Wij zijn niet langer bestuurlijk verantwoordelijk voor het openbaar onderwijs. Op grond van de Wet op het Primair Onderwijs hebben wij nog wel een algemene toezichthoudende taak en een beperkt aantal beslissende taken, voornamelijk ten aanzien van de instandhouding van het onderwijs. Bij de verzelfstandiging van Stichting Marenland is de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van deze wettelijke taken in handen gelegd van het ‘gemeenschappelijk toezichtorgaan’. Dit orgaan bestaat uit de portefeuillehouders onderwijs van de vijf gemeenten en de voorzitter van bestuur van Stichting Marenland.

Uitvoering overige zaken aangegeven in de begroting 2009 In de begroting 2009 hebben we aangegeven dat we naast de uitvoering van het raadsprogramma nog aan een aantal andere zaken uitvoering gaan geven. De stand van zaken geven wij hieronder aan. Schoolbegeleiding en Voor- en Vroeg schoolse Educatie In 2009 is de wet Oke in voorbereiding genomen (harmonisering van de regelgeving van kinderopvang, peuterspeelzaalwerk en voor- en vroegschoolse educatie). Vanaf 2010 krijgen gemeenten de wettelijke verantwoordelijkheid om een goed voorschools aanbod te doen aan alle jonge kinderen met een taalachterstand. De gemeenten krijgen een inspanningsverplichting om al deze kinderen te bereiken. Doel van de wet is meer en betere voorschoolse educatie in de kinderopvang en peuterspeelzalen. Daarom moeten peuterspeelzalen en instellingen voor kinderopvang meer samenwerken (harmonisatie). In Bedum zijn we op de goede weg. Met ingang van 1 januari 2010 is de stichting peuterspeelzalen gemeente Bedum overgenomen door kinderopvangorganisatie Kids2b. In het kader van het gebiedsprogramma 2009-2010 zijn de gemeenten Bedum, Eemsmond, De Marne en Winsum in 2009 gestart met het opstellen van een gezamenlijke beleidsvisie op deze nieuwe wetgeving. Lokale educatieve agenda Binnen het lokale onderwijsbeleid zijn de verhoudingen tussen gemeenten en het onderwijs veranderd. Vanaf 1 augustus 2006 hebben scholen en schoolbesturen meer beleidsvrijheid en beleidsverantwoordelijkheid gekregen, terwijl gemeenten andere taken en minder financiële sturingsmogelijkheden hebben gekregen. Centraal in de dialoog met het onderwijsveld over de kwaliteit van het lokale onderwijs komt de Lokale Educatieve Agenda (LEA) te staan. De Lokale Educatieve Agenda is door het ministerie als instrument gecreëerd om houvast te geven aan het overleg tussen de gemeente en de schoolbesturen. De gemeente en de schoolbesturen kunnen punten voor deze “agenda” aandragen. De gemeente wordt door het rijk ook verplicht een aantal onderwerpen op de agenda te zetten. Het uitgangspunt is dat in gezamenlijk overleg de agenda en de prioriteiten worden vastgesteld. De gemeente heeft hierbij de regierol maar zal op basis van gelijkwaardigheid in overleg moeten gaan met de andere instellingen. In 2009 is het verplichte OOGO-overleg (op overeenstemming gericht overleg, verplicht voor o.a. onderwijshuisvesting) omgedoopt tot LEA-overleg. Het van oorsprong onderwijshuisvestingsoverleg is uitgebreid met tal van onderwerpen zoals, voor– en vroegschoolse educatie, Brede School, schoolmaatschappelijkwerk, samenwerking kinderopvang en peuterspeelzaalwerk etc. De gemeente Bedum, De Marne en Winsum hebben gekozen voor een gezamenlijke beleidsnotitie. Regionaal willen de gemeenten op het gebied van de LEA samenwerken om zo te komen tot regionale afspraken (REA) die weer vertaald kunnen worden naar de lokale situatie. Het LEA-overleg in Bedum, dat nu nog geen duidelijk kader heeft, zal straks door het opstellen van de gezamenlijke beleidsnotitie gevoerd worden volgens een door alle partijen vastgesteld stramien.

32

Wat hebben we in 2009 nog meer gedaan Naast de diverse onderwerpen die staan opgenomen in de begroting 2009 hebben diverse andere onderwerpen onze aandacht gehad in 2009. Op deze plaats willen wij de volgende onderwerpen noemen. Peuterspeelzaal/kinderopvang In 2009 is onderzocht of een mogelijke overname van Stichting peuterspeelzalen gemeente Bedum door kinderopvangorganisatie Kids2b haalbaar zou zijn. Dit bleek het geval en op 1 januari 2010 was de daadwerkelijke overname een feit. Uitvoering Leerplichtwet 1969 Gedurende het jaar is uitvoering gegeven aan de normale gemeentelijke leerplichttaken.

Bestaand beleid Bestuurlijke kaders: • Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs gemeente Bedum, vastgesteld d.d. 20 april 2006; • Verordening leerlingenvervoer gemeente Bedum, vastgesteld d.d. 2 september 2008; • Regionale notitie “Sluitende aanpak voortijdig schoolverlaters” • Statuten “Stichting openbaar primair onderwijs Appingedam, Bedum, Delfzijl, Loppersum en Ten Boer”.



Raming Raming Realisatie verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging voor wijziging na wijziging met realisatie 21.230 21.230 24.115 2.885 887.463 999.164 895.970 -103.194 -866.233 -977.934 -871.854 106.080

Extra middelen 2009 Voor de uitvoering van dit programma zijn, naast de structurele middelen die beschikbaar zijn, in de begroting 2009 de volgende extra middelen beschikbaar gesteld: IHP 2009 (20 jaar) Regenboog Uitgegeven in 2009 Restant krediet 31-12-2009 Toelichting: Investering is uitgevoerd in 2009. Wordt afgesloten.

€ € €

3.534,00 3.736,60 202,60 (neg.)

IHP 2009 (20 jaar) Schilderschool € 7.237,00 Bijstelling raming voorjaarsnota 2009 € 7.237,00 (neg.) Uitgegeven in 2009 € 0,00 Restant krediet 31-12-2009 € 0,00 Toelichting: In de voorjaarsnota is al gemeld dat het project is afgerond en dat het budget ruim toereikend was. IHP 2009 (40 jaar) Schilderschool Bijstelling raming voorjaarsnota 2009 Uitgegeven in 2009 Restant krediet 31-12-2009 Toelichting:

€ € € € 33

53.338,00 53.338,00 (neg.) 0,00 0,00

Zie opmerking IHP 2009 (20 jaar) Schilderschool. IHP 2009 (t.l.v. ABR) Regenboog € 1.700,00 Uitgegeven in 2009 € 1.700,00 Restant krediet 31-12-2009 € 0,00 Toelichting: De opdracht is in 2009 verstrekt, uitvoering zal plaatsvinden in 2010. Daarom is het bedrag opgenomen als nog te betalen.

Extra in 2009 beschikbaar gesteld krediet bij begrotingswijziging: Regeling binnenklimaat huisvesting onderwijs € 101.691,00 Uitgegeven in 2009 € 0,00 Restantkrediet 31-12-2009 € 101.691,00 Toelichting: Uitvoering in 2010, dit krediet wordt voor € 64.947 gedekt door een subsidieregeling van het Rijk. IHP Mgr. Nienhausstichting (Walfridus) (15jr) Uitgegeven in 2009 Restantkrediet 31-12-2009 Toelichting: Investering uitgevoerd in 2009. Wordt afgesloten.

€ € €

14.087,00 14,086,67 0,33

Producten die onder dit programma vallen 15000 Openbaar basisonderwijs – algemeen 15100 Godsdienst- en vormingsonderwijs (openbaar) 15200 Gymnastiekonderwijs (openbaar) 15250 Openbaar basisonderwijs huisvesting algemeen 15300 Togtemaarschool: huisvesting 15400 De Kleine Wereld: huisvesting 15500 RA Venhuisschool: huisvesting 17000 Bijzonder onderwijs – algemeen 18300 Gymnastiekonderwijs (bijzonder) 18400 Overschrijding (art.102 WBO) 19000 Bijzonder basisonderwijs huisvesting algemeen 19200 Dr. K.Schilderschool 19100 Sint Walfridusschool 19300 De Regenboog 19400 De Haven Onderdendam 19500 De Akker Zuidwolde 21000 Onderwijsbegeleiding

34

21100 Leerplichtwet 21200 Overige voorzieningen 21300 Leerlingenvervoer 22000 Inburgering nw.komers-educatie

3.1.6 Programma 5: Cultuur en recreatie Wat willen we bereiken? 1. Recreatie en toerisme Particulier initiatief tot uitbreiding en verbetering van recreatieve voorzieningen wordt ondersteund. Toeristische trekpleisters worden nadrukkelijker onder de aandacht gebracht. Daarbij is een rol voor de VVV weggelegd. 2. Fiets- en wandelpaden Een goede bewegwijzering met toelichting voor fietsers en wandelaars moet de toeristische belangstelling voor het platteland vergroten. Uitbreiding van het aantal fiets- en wandelpaden wordt nagestreefd, zo mogelijk met cofinanciering vanuit het Investeringsbudget Landelijk Gebied of vanuit andere bronnen. De mogelijkheden van agrarische themaroutes, ondersteund met een aanbod van streekeigen producten, moeten in regionale samenwerking worden benut. Lokaal kunnen dorpsroutes worden uitgezet. 3. Sport De uit 1996 daterende Sportnota wordt geactualiseerd. In de nota wordt in het kader van de breedtesport in elk geval aandacht besteed aan stimulering van de deelname aan sportactiviteiten door alle bevolkingsgroepen. Via het stimuleringsfonds wordt deelname door de lagere inkomensgroepen mogelijk gemaakt. Speciaal voor de jeugd wordt aan een drempelverlagend sportkennismakingsprogramma gewerkt. 4. Vrijwilligerswerk De gemeente zorgt voor een goede ondersteuningsstructuur voor het vrijwilligerswerk. De maatschappelijke waardering voor vrijwilligerswerk wordt tot uitdrukking gebracht door regelmatig vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties in het zonnetje te zetten. 5. Bibliotheek De bibliotheek moet in staat worden gesteld om een voortrekkersrol te blijven vervullen om nieuwe vormen van informatie voor een grote groep toegankelijk te maken. 6. Kunst en Cultuur Zo mogelijk in combinatie met uitvoering van infrastructurele werken wordt aandacht besteed aan kunsttoepassingen in de openbare ruimte.

Uitvoering raadsprogramma 2009 Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het raadsprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2009. 1. Recreatie en toerisme Gestaag wordt uitvoering gegeven aan dit onderdeel van het raadsprogramma. Zo is er aandacht besteed aan het versterken van de toeristisch recreatieve functie van de toervaart in het Damsterdiep met het “Rondje om de Noord”. Het betreft hier het aanbrengen van vaarfaciliteiten en verhoging van de doorvaart onder de kunstwerken. Dit circuit doet Onderdendam aan. Hierbij is het vermeldenswaardig dat in het kader van de bereikbaarheid, toegankelijkheid en bruikbaarheid de recreatiehaven in Onderdendam in dit begrotingsjaar is gebaggerd. Ook is met het bestuur van de Stichting Recreatiehaven Overleg gevoerd over de plaatsing van een vuilwaterstortplaats voor pleziervaartuigen. Tevens is een verbetering/uitbreiding van het aantal Gereguleerde Ontmoetingsplaatsen (GOP’s) voor kampeerautobezitters gerealiseerd. Dit heeft te maken met de toegenomen belangstelling. De “Men- en ruiterpaden” in het concept van “bak-en-breakfast” zijn in ontwikkeling. Dit zal in 2010 ongetwijfeld een vervolg krijgen.

35

Een lang gekoesterde wens van het bestuur en de medewerk(st)ers van het lokale VVV-kantoor is met medewerking van de gemeente Bedum in vervulling gegaan. Van een gezamenlijk gebruik van “De Meenschaar” is men verhuisd naar een aantrekkelijke zichtlocatie in de Kapelstraat met een eigen onderkomen. De presentatie van de (streekeigen) producten komt hierdoor beter tot zijn recht. De bezoekersaantallen van de VVV-locaties in het werkgebied Lauwersland lopen over de brede linie terug. De vestiging in Bedum steekt daar in positieve zin bij af. Onder meer door de verhuizing heeft men in 2009 een recordaantal bezoekers binnen de deuren gehad. Een toename met bijna 600 bezoekers t.o.v. 2008 (2458 vs. 1878). 2. Fiets- en wandelpaden In opdracht van de provincie Groningen ontwikkelt de Grontmij een basisplan voor een provinciaal fietsroutenetwerk, gebaseerd op het knooppuntensysteem. Deze plannen bevinden zich in een afrondende fase. Daarnaast heeft de gemeente in 2009 bijgedragen aan de ontwikkeling van fietsroutes langs (opengestelde) agrarische bedrijven (Agrarische Vereniging). 3. Sport BOS impuls Het jaar 2009 betekende het derde jaar van de Buurt-Onderwijs-Sport (BOS) Impuls. Dit jaar stond in het teken van de continuering van het in voorgaande jaren ingezette beleid op het gebied van sportstimulering en –ontwikkeling. Belangrijk is de voorgenomen deelname aan het Nationaal Actieplan Sport en Bewegen. Dit rijksoverheidprogramma is een vervolg op de eerdere Impulsen. Het betreft hier een extra inspanning om mensen met een lage(re) sociaal economische score (SES) aan te zetten meer aan sport en bewegen deel te nemen. Uit onderzoek blijkt dat mensen uit deze groepen minder bewegen en er een minder gezonde leefstijl op na houden. Dit Actieplan zal na afloop van de BOS-Impuls in 2011 van start gaan. Ook zijn de voorbereidingen getroffen om in 2010 een besluit te nemen over de deelname aan de Combinatiefuncties. Deze functionarissen (m/v) worden ingezet om de beleidsterreinen onderwijs, cultuur en sport te versterken en (zo mogelijk) te verbinden. Sportcomplex Noordwolde De renovatie van het westelijk voetbalveld op het complex in Noordwolde is afgerond. Het aanbrengen van verlichting is in voorbereiding. Nota sportbeleid De nota sportbeleid gemeente Bedum 2009 – 2013 is in januari 2009 vastgesteld en daarmee geactualiseerd. De acties die inmiddels zijn opgepakt zijn de volgende: • Ons college heeft (zoals aangegeven) besloten deel te nemen aan het Nationaal Actieplan Sport en Bewegen. • Door het Huis voor de Sport Groningen is een tussentijdse evaluatie opgesteld van de BOS-Impuls. Van de inhoud van deze evaluatie over 2009 kunt u binnenkort via de leesmap kennis nemen. • Met (een deel van) de directies van het primair onderwijs zijn gesprekken gaande om het Groninger Sport Model in de huidige vorm na de BOS-Impuls te continueren. • De renovatie van het westelijke voetbalveld is in 2009 uitgevoerd. • De vervanging van de lichtmasten op sportcomplex “De Beemden” is in gang gezet. • Voor de mogelijke aanleg van een kunstgrasvoetbalveld is een werkgroep, bestaande uit vertegenwoordigers van de beide Bedumer voetbalclubs en de gemeente, in het leven geroepen. • De clubs die de gemeentelijke buitensportaccommodaties gebruiken, hebben de geactualiseerde huurovereenkomsten in concept ontvangen. • Uit een reactie van de tennisclub in Bedum is duidelijk geworden dat zij geen belang hebben bij een blaashal. • De vervanging van de tennisbanen 5 en 6 staan op het punt om aanbesteed te worden teneinde de uitvoering voor de start van de competities in 2010 afgerond te hebben.

36

Mauritshal te Zuidwolde De voorbereidingen van de nieuwbouw van een multifunctioneel centrum is in het eerste half jaar van 2009 afgerond en in juli is begonnen met de nieuwbouw. De gemeente Bedum verschilde van mening met de provincie Groningen inzake een beschikking op titel van de “bijdrageregeling investeringen in multifunctionele gebouwen”. Uiteindelijk heeft de geschillencommissie gemeend om de beschikking te betrekken bij een toekenning uit de bijdrageregeling Leader+/Dienst Landelijk Gebied. De bouwwerkzaamheden vorderen snel, aangezien de weersomstandigheden tot medio december gunstig bleven. Oplevering en de in gebruik name wordt verwacht in mei/juni 2010. 4. Vrijwilligerswerk De uitvoering van de makelaarsfunctie van de maatschappelijke stage en de ondersteuning van vrijwilligers en mantelzorgers wordt uitgevoerd door de Stichting Welzijn Bedum (SWB). In 2009 heeft de SWB zich bezig gehouden met het bemiddelen tussen scholieren en organisaties waar de stage uitgevoerd kon worden. Daarnaast is een website (www.jijindemaatschappij.nl) opgezet. Deze site is een vacaturebank voor maatschappelijke stages in de gemeenten Bedum, De Marne, Winsum, Haren en Groningen. De vrijwilligersvacaturebank wordt ook bijgehouden door de SWB. 5. Bibliotheek In 2009 is door Biblionet in samenspraak met de gemeente gekeken hoe de bibliotheek in Bedum aantrekkelijker gemaakt zou kunnen worden. In eerste instantie zou de bibliotheek in Zuidwolde hier ook bij worden betrokken. Gezien de ontwikkelingen met de Mauritshal en een mogelijke samenwerking tussen de twee schoolbesturen is dit op een laag pitje gezet. Het plan voor Bedum zag er goed uit maar heeft van het bestuur van Biblionet geen goedkeuring gekregen. Het plan voor de bibliotheek in Bedum voor de aanpassing van de huisstijl is vorig jaar aangepast. Het ontwikkelde model voor Bedum voldeed inmiddels niet meer aan de gestelde eisen met betrekking tot de nieuwe huisstijl. In 2010 zullen de gemeente en Biblionet weer om tafel gaan en kijken welke mogelijkheden er zijn om de bibliotheek aantrekkelijker te maken voor het publiek. 6. Kunst en cultuur Walfridusvoettocht In 2008 is voor het eerst de Walfridusvoettocht in de gemeente Bedum georganiseerd. In 2009 is hiervoor een stichting Walfridusvoettochten in het leven geroepen om zodoende met meer succes subsidiënten bereid te vinden het evenement te subsidiëren. Voor het jaar 2010 staat de tweede Walfridusvoettocht gepland en wel op 11 september. Mooi Bedum In samenwerking met het Regionaal Cultuurplan Noord-Groningen heeft de Kulturele Kommissie Bedum (KKB) in 2008 MOOI BEDUM georganiseerd. Dit was een eenmalig project met financiële steun van de provincie Groningen. In 2009 heeft de KKB zelf en met succes het evenement georganiseerd. Mede door financiële steun van de Vereniging Leve(n)de dorpen en de gemeente Bedum was ook het tweede MOOI BEDUM een groot succes en trok het evenement tussen de 5000 en 6000 bezoekers. Het ligt in de bedoeling om in 2010 opnieuw een MOOI BEDUM te organiseren in samenwerking met de Historische Vereniging Bedum en de stichting Walfridusvoettochten. De drie organisaties willen dan gezamenlijk Bedum op de kaart zetten met veel muziek, zang, dans, cultuur en een grote kunstmarkt langs het Boterdiep Zz en in de Grotestraat. Kunstwerk Zuidwolde Met de realisering van het kunstwerk ’t Oeverschip (werknaam) is in 2009 een begin gemaakt. De realisatie zal worden afgerond in 2010. De onthulling zal medio 2010 plaats vinden. Stichting culturele activiteiten Bedum i.o. In december 2007 heeft het bestuur van de Historische Vereniging Bedum en de Stichting Muziekschool Hunsingo de gemeente gevraagd om een nieuwe stichting culturele activiteiten op te richten. Een en ander is in overleg met de KKB gegaan. Aanvankelijk lag het in de bedoeling dat de nieuwe stichting in 2008 van start zou gaan en 2009 zou dan als overgangsjaar gelden voor de KKB. Laatstgenoemde kommissie heeft in 37

2007 de intentie uitgesproken, mede door het vertrek van de secretaris en het niet herkiesbaar zijn van een aantal leden, te stoppen. In 2009 is van beide eerder genoemde stichtingen bericht ontvangen dat zij er niet in zijn geslaagd om een nieuwe stichting culturele activiteiten in het leven te roepen. Dit betekent nu dat er in de loop van 2010 een eind is gekomen aan het bestaan van de Kulturele Kommissie Bedum. We zullen ons beraden hoe nu verder te handelen. De activiteiten voor 2009 hebben nog normaal doorgang kunnen vinden en dat zal ook het geval zijn voor 2010, zoals het organiseren van de jaarlijkse Anjercollecte, de Avondwandelvierdaagse, MOOI BEDUM en het dichtersfestival voor alle leerlingen van de basisscholen.

Uitvoering overige zaken aangegeven in de begroting 2009 In de begroting 2009 hebben we aangegeven dat we naast de uitvoering van het raadsprogramma nog aan een aantal andere zaken uitvoering gaan geven. De stand van zaken geven wij hieronder aan. Groenbeleidsplan Het Groenbeleidsplan is in 2009 opgesteld en in januari 2010 vastgesteld. Ruilverkaveling Sauwerd In het kader van de ruilverkaveling Sauwerd is het wandelgebied Noordwolde/Zuidwolde gerealiseerd. Het project is, op enige kleine zaken en de financiële afwikkeling na, afgerond.

Wat hebben we in 2009 nog meer gedaan Naast de diverse onderwerpen die staan opgenomen in de begroting 2009 hebben diverse andere onderwerpen onze aandacht gehad. Op deze plaats willen wij de volgende onderwerpen noemen. Consulent VVV Een vertegenwoordiging (bestuurlijk en ambtelijk) namens de aangesloten gemeenten heeft het bestuur en de directie van de VVV-Lauwersland ondersteuning geboden bij haar ontwikkeling naar meer transparantie en zichtbare vertegenwoordiging in het werkgebied. Dit heeft onder meer geleid tot de aanstelling van een consulent die leden en betrokken gemeenten adviseert op het terrein van toerisme en recreatie

Bestaand beleid Bestuurlijke kaders: • Nota Breedtesportimpuls; • Projectplan Buurt-Onderwijs-Sport Impuls • Notitie Stimulering Vrijwilligerswerk gemeente Bedum (vastgesteld); • Convenant “Groninger Sport Model” (ondertekent); • Subsidieverordening gemeente Bedum, vastgesteld d.d. 28 februari 2002; • Nota sportbeleid gemeente Bedum 2009 – 2013, vastgesteld d.d. 25 juni 2009; • Groenbeleidsplan gemeente Bedum, vastgesteld d.d. 21 januari 2010.

38




Extra middelen 2009 Voor de uitvoering van dit programma zijn, naast de structurele middelen die beschikbaar zijn, in de begroting 2009 de volgende extra middelen beschikbaar gesteld: Openbaar groen oostzijde Schoolstraat € 20.000,00 Uitgegeven in 2009 € 14.466,80 Restant 31-12-2009 € 5.533,20 Toelichting: Restant moet in 2010 beschikbaar blijven voor inboet (niet aangeslagen nieuwe beplanting). Aanpassing hekwerk/herstel kunstgras Cruijfcourt Uitgegeven in 2009 Restant 31-12-2009 Toelichting: De benodigde aanpassingen zijn gedaan. Krediet kan worden afgesloten.

€ € €

12.010,00 9.000,00 3.010,00

Maaimachine sportvelden Bedum € 40.000,00 Uitgegeven in 2009 € 49.742,00 Restant krediet 31-12-2009 € 9.742,00 (neg.) Toelichting: Ten aanzien van de BTW is een aanvullende claim ingediend bij de Belastingdienst. Waarschijnlijk zal de Belastingdienst deze claim honoreren, waardoor er € 7.942 ten gunste van dit krediet zal worden gebracht. Schrob-zuigmachines gymlokalen Schoolstraat/De Vlijt Uitgegeven in 2009 Restant krediet 31-12-2009 Toelichting: Machines zijn aangeschaft. Krediet kan worden afgesloten.

€ € €

6.800,00 6.748,86 51,14

Renovatie westelijk voetbalveld Noordwolde € 20.000,00 Uitgegeven in 2009 € 32.818,15 Restant krediet 31-12-2009 € 12.818,15 (neg.) Toelichting: Bij de renovatie zijn een aantal extra werkzaamheden uitgevoerd. Deze waren niet voorzien en uitvoering was onontkoombaar.

Extra in 2009 beschikbaar gesteld krediet bij begrotingswijziging: In 2009 zijn voor dit programma geen extra kredieten beschikbaar gesteld.

39

Producten die onder dit programma vallen 23000 Openbare bibliotheek Bedum 24000 Stichting Muziekschool Hunsingo 24100 Stichting Welzijn Bedum 24200 Overig vormings- en ontwikkelingswerk 25000 Sportzaken – algemeen 25100 Sportvelden Bedum: gebouwen 25101 Sportvelden Bedum: terreinen 25102 Sportvelden Bedum: materieel 25200 Sportvelden Onderdendam: gebouwen 25201 Sportvelden Onderdendam: terreinen 25202 Sportvelden Onderdendam: materieel 25300 Sportvelden Noordwolde: gebouwen 25301 Sportvelden Noordwolde: terreinen 25302 Sportvelden Noordwolde: materiee l 25400 Tennisbanen Bedum 25500 Tennisbanen Zuidwolde 25700 Sporthal De Beemden

25800 Zwembad De Beemden 25900 Midgetgolfbaan Bedum 27000 Kunstbeoefening/kunstbevordering 27100 Overige kunst 28000 Monumenten - Gebouwen 28001 Toren Westerdijkshorn 28002 Toren Zuidwolde 28100 Monumentenzorg, overige cult. en oudheidkunde 29000 Natuurbescherming (kapvergunningen) 29100 Natuurbescherming (subsidies/kapitaallasten) 30000 Plantsoenen, parken en ander openbaar groen 30002 Gereedschappen plantsoenen 30100 Kwekerij en kassen 30200 Volkstuinen 30300 Overige openluchtrecreatie 32000 Speelterreinen

40

3.1.7 Programma 6: Sociale Voorzieningen en Maatschappelijke Dienstverlening Wat willen we bereiken? 1. Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) De Wmo stelt de gemeente voor een nieuwe uitdaging. In een Wmo-plan wordt een samenhangend beleid op het terrein van wonen, welzijn en zorg vastgelegd. Vraag en aanbod op het terrein van de mantelzorgondersteuning dienen bij elkaar te worden gebracht via de vrijwilligersvacaturebank. De gemeente zorgt voor een laagdrempelig aanbod van voorzieningen, die steun bieden aan mensen die afhankelijk zijn van zorg. 2. Gehandicaptenbeleid Ook binnen de kaders van de Wmo zal het gehandicaptenbeleid gericht blijven op het opheffen of beperken van belemmeringen om volwaardig in de maatschappij deel te nemen en van algemene voorzieningen gebruik te kunnen maken. In de inrichting van de openbare ruimte wordt rekening gehouden met toegankelijkheid voor iedereen. 3. Ouderenbeleid In het ouderenbeleid ligt het accent op het zo lang mogelijk kunnen bewaren van zelfstandigheid en zelfredzaamheid. Seniorenvoorlichting en klussendienst ondersteunen dit beleid. 4. Werk Extra aandacht moet worden gegeven aan mensen die blijvend aan de kant dreigen te raken. Samenwerking tussen gemeente en andere betrokken partijen in het Centrum voor Werk en Inkomen moet daarop gericht zijn. Vanwege het uitgangspunt dat de burger voor gemeentelijke diensten en voorzieningen in de eigen gemeente terecht moet kunnen, wordt nagegaan of het Centrum voor Werk en Inkomen in het gemeentehuis een loketfunctie kan vestigen. Indien het perspectief op een reguliere baan volledig ontbreekt, moeten alternatieve vormen van werk en vrijwilligerswerk als structurele oplossing maatschappelijk worden aanvaard. 5. Sociale werkvoorziening Aan modernisering van de sociale werkvoorziening wordt meegewerkt om ook in de toekomst aan mensen een juiste plek te kunnen bieden en tegelijk een gezonde exploitatie mogelijk te maken. 6. Kinderopvang De capaciteit van alle vormen van kinderopvang en buitenschoolse opvang moet gelijke tred houden met de maatschappelijke behoefte. 7. Jeugdbeleid Aan de in de Nota integraal jeugdbeleid genoemde speerpunten wordt verder uitvoering gegeven. Bij de inrichting van de openbare ruimte moet rekening worden gehouden met de jongeren. Partijen spreken uit het pilotproject jongerenwerk, na positieve evaluatie, structureel voort te zetten. 8. Minimabeleid De gemeente voert een ruimhartig minimabeleid, dat jaarlijks na evaluatie opnieuw wordt vastgesteld. Met maatschappelijke organisaties wordt overleg gezocht om te bevorderen, dat meer personen die daarvoor in aanmerking komen, van bestaande regelingen gebruik maken. 9.

Schuldhulpverlening

De toegang tot schuldhulpverlening dient laagdrempelig te zijn. De burger moet goed worden geïnformeerd over de mogelijkheden en de bijbehorende consequenties. Er moet gerichte voorlichting worden gegeven over (voorkoming van) schulden.

41

Uitvoering raadsprogramma 2009 Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het raadsprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2009. 1. Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) In 2009 is de aanbesteding huishoudelijke hulp afgerond (o.a. naar aanleiding van de wetswijziging met betrekking tot de alphahulpen). Door alle verschillende wijzigingen was dit een moeizaam en langdurig traject. 2. Gehandicaptenbeleid Is onderdeel van de Wmo. 3. Ouderenbeleid In 2009 heeft de SWB een onderzoek onder senioren gedaan. De uitkomsten van het onderzoek zijn in rapportvorm aan de gemeente toegezonden. Naar aanleiding van de uitkomsten zal in 2010 een gesprek plaatsvinden tussen de gemeente en de SWB. 4. Werk Eind 2008 heeft het toenmalige CWI de gemeenten laten weten voornemens te zijn landelijk 31 vestigingen te sluiten, waaronder het werkplein in “De Beurs” te Winsum. De sluiting is voorzien uiterlijk per 1 januari 2011. Het jaar 2009 heeft vervolgens voor een groot deel in het teken gestaan van het zoeken naar mogelijkheden om de dienstverlening ook na sluiting nog vanuit “De Beurs” uit te voeren. Ambtelijk en bestuurlijk is hierover overleg gevoerd met de districtmanager van het UWV Werkbedrijf (ontstaan uit een fusie het CWI en UWV per 1 januari 2009). Uiteindelijk bleek het UWV Werkbedrijf niet bereid financieel bij te dragen in het openhouden van het gebouw “De Beurs” te Winsum. Om die reden hebben de verantwoordelijke portefeuillehouders hun teleurstelling schriftelijk kenbaar gemaakt aan de districtmanager van het UWV. Verder is besloten de dienstverlening rondom werk en directe bemiddeling aan werkzoekenden (het instroomteam) en aan de werkgevers (het vacatureserviceteam) over te brengen naar het werkplein in Delfzijl. Daarbij zal worden onderzocht in hoeverre intensievere vormen van ondersteuning aan werkzoekenden nog kunnen plaatsvinden vanuit locaties van de betrokken gemeenten. Dit onderzoek was aan het eind van het jaar 2009 nog niet afgerond. In het kader van het Actieplan Jeugdwerkloosheid is de gemeente Bedum sinds eind 2009 aangesloten bij het provinciale project “WerkinZicht”. Hiermee geeft zij invulling aan de aanpak tegen de dreigende jeugdwerkloosheid als gevolg van de kredietcrisis. 5. Sociale werkvoorziening Eind december 2008 is het visiedocument “Bouwstenen voor een gezamenlijke visie op de Wsw” vastgesteld. Vervolgens is aan een werkgroep de opdracht gegeven de visie nader uit te werken. Gedurende het jaar is gewerkt aan de opstelling van een vervolgnotitie “Van visie naar uitvoering” met kortweg als inhoud de omvorming van Ability van een sw-bedrijf naar een werkleerbedrijf. Tussentijds is de visie in oktober gepresenteerd aan de vier gemeenteraden en ook aan de cliëntenraad Wsw. De reacties zijn verwerkt in de notitie. Uw raad heeft ingestemd met de notitie in de vergadering van februari 2010. In de notitie wordt ingegaan op de vraag van de gemeenten, de gevolgen voor de uitvoeringsorganisatie Ability en welke maatregelen er moeten worden genomen om het één en ander te realiseren. Om mensen die ondersteuning nodig hebben (weer) aan het werk te krijgen, is het van groot belang om te starten met een goede diagnosevoorziening. Ter uitvoering hiervan is begin 2009 met Ability overeengekomen een diagnosecentrum in te richten ten behoeve van alle groepen werkzoekenden, dus zowel voor mensen met een WWB-uitkering als Wsw-ers en in de nabije toekomst ook andere werkzoekenden. Om dit centrum te realiseren is Ability door de gemeenten financieel extra ondersteund vanuit de middelen van het Participatiebudget. Binnen het diagnosecentrum wordt aan de hand van de methodiek Dariuz door de deelnemer een vragenlijst ingevuld, waarmee een eerste diagnose wordt gemaakt. Op basis van deze diagnose gaan de deelnemers een assessmenttraject van zes weken in. Hierin wordt op verschillende arbeidsplekken binnen Ability gewerkt. Na zes weken wordt de methodiek Dariuz nogmaals toegepast, maar dan aangevuld met de ervaringen uit de

42

assessmentperiode. De combinatie geeft een helder beeld van de wensen, competenties en (on)mogelijkheden van de deelnemer en mondt uit in een (re-integratie) trajectadvies op maat. Vanuit onze gemeente is eind 2009 een vijftal nieuw ingestroomde bijstandsgerechtigden bij het diagnosecentrum aangemeld. Met betrekking tot de wachtlijst voor het verkrijgen van een Wsw-dienstverband kan nog worden gemeld dat wij met het college van de gemeente De Marne zijn overgekomen in 2009 een deel van de taakstelling van de gemeente De Marne in te vullen. Hiervoor is een ‘overdrachtsverzoek’ gedaan aan de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, die met dit verzoek bij beschikking van 30 september 2009 heeft ingestemd. Hierdoor is onze taakstelling in arbeidsjaren verhoogd van 54,45 naar 56,28 (1 arbeidsjaar is gelijk aan 1 fte in de categorie arbeidshandicap matig). 6. Kinderopvang In 2009 is de wetswijziging gastouderopvang ingevoerd. Vanaf november 2009 dienen niet alleen de gastouderbureaus geïnspecteerd te worden maar ook de gastouders. Naast de inspectie van de GGD moeten ze ook voldoen aan hogere kwaliteitseisen (opleidingsniveau, EHBO diploma’s, etc.). De gastouders moeten worden aangemeld door de gastouderbureaus bij de gemeente. Vanaf 1 januari 2010 komt er één landelijk Register Kinderopvang. Dit landelijke register vervangt de bestaande individuele gemeentelijke registers (werd voor ons gebied verzorgd door de Regioraad). 7. Jeugdbeleid In 2009 is nader vorm gegeven aan gemeentelijke taken op het gebied van de Wet op de jeugdzorg. Vanwege het integrale karakter vallen deze taken samen met de voorbereidingen op de introductie van de Verwijsindex (ook wel: Zorg voor Jeugd Groningen) en het Centrum voor Jeugd en Gezin. Hierin wordt samengewerkt met de gemeenten De Marne, Winsum en Eemsmond. De leerplichtambtenaar is sinds 2009 opsporingsbevoegd (BOA). Het Oggz-meldpunt is vorm gegeven en functioneert als één van de drie netwerken. Onder andere via het Jongeren Opvang Team is nadrukkelijk gewerkt aan het terugdringen van overlast en vandalisme. Er is een verkenning gestart naar de ontwikkeling van het “Brede School”-principe. De samenwerking/integratie van het peuterspeelzaalwerk in de kinderopvang is verder uitgewerkt. In de samenhang met sport en bewegen voor jongeren wordt hierbij gewezen op de ontwikkelde activiteiten in het kader van de BOS-Impuls. Hierover kan binnenkort een uitgebreide verslaglegging tegemoet worden gezien. Geruime tijd is aandacht besteed aan de realisering van een ontmoetingsplek voor jongeren nabij de carpoolplaats aan de Waldadrift. Hierbij speelt de instemming van de omwonenden met deze locatie een zeer belangrijke rol. Dit heeft tot meerdere gesprekken geleid, maar zonder resultaat. Door de (destijds) betrokken jongeren is aangegeven geen behoefte meer te hebben aan een dergelijke ontmoetingsplaats. 8. Minimabeleid Gedurende het jaar 2009 is uitvoering gegeven aan de in 2007 vastgestelde notitie minimabeleid. Aan de mogelijkheden wordt ruime bekendheid gegeven met nieuwsbrieven en de gemeentelijke website. De uitgaven bijzondere bijstand zijn nagenoeg gelijk gebleven aan de uitgaven in 2008. In het WWB-jaarverslag wordt gedetailleerd verslag gedaan van de diverse kostensoorten bijzondere bijstand. In het kader van administratieve lastenverlichting voor de burger hebben we in 2009 waar mogelijk automatisch kwijtschelding verleend van gemeentelijke belastingen. Een en ander is mogelijk geworden door middel van bestandskoppeling. 9. Schuldhulpverlening Met de Groningse Kredietbank is een overeenkomst gesloten voor de afname van de diverse producten schuldhulpverlening. De GKB heeft zitting binnen het ZorgLoket. In 2009 is het aantal mensen die het (twee-wekelijks) spreekuur bezoeken toegenomen. Het aantal mensen in budgetbeheer is toegenomen van 22 in het 1e kwartaal tot 27 in het 4e kwartaal. Verder moest in 4 situaties een WSNP(Wet schuldsanering natuurlijke personen)-verklaring worden afgegeven. Gedurende het jaar konden de hulpvragers nog steeds zonder wachttijd worden geholpen. In 2009 is geen nieuwe budgetcursus gegeven vanwege te weinig aanmeldingen. De mensen die zich hadden aangemeld, hebben meegedaan aan een door de GKB georganiseerde cursus in een andere gemeente.

43

Uitvoering overige zaken aangegeven in de begroting 2009 In de begroting 2009 hebben we aangegeven dat we naast de uitvoering van het raadsprogramma nog aan een aantal andere zaken uitvoering gaan geven. De stand van zaken geven wij hieronder aan. Wet inburgering (Wi) In het kader van de uitvoering van de Wet inburgering kan het volgende worden meegedeeld: - 10 nieuwe aanmeldingen, waarvan er 6 in het inburgeringstraject zijn geplaatst, 2 in het voortraject (alfabetisering), 1 is niet van start gegaan in verband met werk en 1 is nog niet gestart in verband met zwangerschap; - 1 persoon uit de groep van aangemelde personen in 2008 is na bevalling in 2009 met het inburgeringstraject van start gegaan; - 3 personen hebben het inburgeringsdiploma weten te behalen. Het totaal aantal aanmeldingen over de periode 2008/2009 bedraagt 25.

Wat hebben we in 2009 nog meer gedaan? Naast de diverse onderwerpen die staan opgenomen in de begroting 2009 hebben diverse andere onderwerpen onze aandacht gehad. Op deze plaats willen wij de volgende onderwerpen noemen. Armoedebestrijding bij kinderen In de loop van het jaar 2008 hebben wij een convenant afgesloten met de staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid om financieel te bevorderen dat kinderen uit arme gezinnen naar een sportvereniging kunnen gaan, muziekles kunnen nemen dan wel anderszins kunnen participeren. Hiervoor hebben wij eind 2008 beleidsregels opgesteld, geldend voor de jaren 2009 en 2010. In 2009 hebben wij op grond van deze regeling 29 aanvragen ontvangen. Hiervan is 1 afgewezen en konden 3 niet in behandeling worden genomen. De regeling blijft nog gelden in 2010. Wet participatiebudget De Wet participatiebudget is van kracht geworden op 1 januari 2009. Op grond van deze wet zijn de middelen voor re-integratie, educatie en inburgering samengevoegd tot één budget. In samenwerking met de gemeenten De Marne, Winsum en Eemsmond is gedurende het jaar gewerkt aan de opstelling van een notitie Participatiebudget met daarin beleidsvoorstellen. De komst van de Wet Participatiebudget en ook de beleidsvoorstellen in de notitie maken het noodzakelijk de verordening Re-integratie en de beleidsregels reintegratie alsook de verordening Wet inburgering opnieuw vast te stellen. Een en ander is voorbereid in 2009 en zal in 2010 aan de gemeenteraad worden voorgelegd. Centrum voor Jeugd en Gezin/Verwijsindex In de regio Noord wordt samengewerkt met de gemeenten De Marne, Winsum en Eemsmond om te komen tot de opzet van Centra voor jeugd en Gezin (CJG). De operationele inzet dient 1 januari 2011 zijn beslag te krijgen. Deze samenwerking is voortgekomen uit de koker van het Provinciale Platform Jeugd. Dit Platform bereidde ook de introductie van het programma “Zorg voor Jeugd Groningen” voor, bekend onder de naam “verwijsindex” (registratie van signalen van hulpverleners over jongeren). De verwijsindex is van start gegaan op 20 januari 2010. Voor het CJG zijn we bezig met meer samenwerking op het terrein van telefoonnummergebruik en een digitaal loket, waarin ouders/verzorgers en jeugdigen met hun vragen terecht kunnen en verwezen worden. Dit betreft de vormgeving van de zogenaamde backoffice, die in zekere zin met de drie netwerken (12-; JOT en OggZ) binnen de gemeente Bedum reeds zijn waarde bewezen had. Elektronisch kinddossier (EKD) Vanwege een aantal invoeringsproblemen (waaronder aanbestedingprocedures en privacyvoorschriften) is de landelijke implementatie van het EKD is mislukt. Op dit moment is nog niet duidelijk of het EKD er überhaupt gaat komen. De vrijgekomen middelen zullen ingezet worden voor de extra kosten van de samenvoeging jeugdgezondheidszorg 0 – 19. Deze extra kosten zijn mede veroorzaakt door het faillissement van Thuiszorg Groningen. 44

Bestaand beleid Bestuurlijke kaders: • Startnotitie Wet werk en bijstand • Reïntegratieverordening • Beleidsregels reïntegratie en voorzieningen • Toeslagenverordening (verhogen en verlagen van de bijstandsnorm) • Handhavingverordening • Handhavingbeleidsplan 2004-2008 • Debiteurenbeleidsplan 2004-2005 • Notitie minimabeleid maart 2007 • Beleidsplan Sociale activering • Verordening Stimuleringsfonds • Verordening Kinderopvang • Nota Integraal jeugdbeleid • Nota stimuleringsregeling vrijwilligerswerk • Startnotitie Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), vastgesteld door B&W op 2 mei 2006 • Verstrekkingenboek Wet maatschappelijke ondersteuning • Verordening Wet maatschappelijke ondersteuning (september 2006) • Besluit (financieel) Wet maatschappelijke ondersteuning • Notitie burgerparticipatie en de Wmo in de gemeente Bedum, vastgesteld door B&W op 2 mei 2006 • Wmo beleidsplan 2008-2012 • Intern controleplan • Afstemmingsverordening • Beleidsregels verlagingen • Verordening Wet inburgering.



Raming Raming Realisatie verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging voor wijziging na wijziging met realisatie 2.917.370 2.905.493 3.199.901 294.408 5.449.179 5.720.687 5.963.211 242.524 -2.531.809 -2.815.194 -2.763.310 51.884

45

Extra kosten 2009 Voor de uitvoering van dit programma zijn, naast de structurele middelen die beschikbaar zijn, in de begroting 2009 de volgende extra middelen beschikbaar gesteld: Inhuur tijdelijk personeel W&B € 18.500,00 Uitgegeven in 2009 € 18.500,00 Restant per 31-12-2009 € 0,00 Toelichting: Het budget € 18.500 betreft het deel van de inhuur wat gedekt wordt uit de bestemmingsreserve frictiekosten personeel. Exploitatie peuterspeelzalen € 8.000,00 Uitgegeven in 2009 € 8.000,00 Restant per 31-12-2009 € 0,00 Toelichting: Kids2b heeft het peuterspeelzaalwerk overgenomen in 2009. Om met een gezonde financiële neutrale situatie te starten is het exploitatietekort voor 2009 door de gemeente bijgedragen.

Extra beschikbaar gesteld krediet bij begrotingswijziging: Jeugdontmoetingsplek Uitgegeven in 2009 Restantkrediet per 31-12-2009 Toelichting: De definitieve plaats van een JOT is nog niet vastgesteld.

€ € €

10.000,00 0,00 10.000,00

MFA Mauritshal (raming 2008) Aanvulling 2009 (begroting 2009) Aanvulling 2009 (i.v.m. wegvallen subsidie) Uitgegeven Restantkrediet per 31-12-2009 Toelichting: Het nieuwe pand is in april 2010 opgeleverd.

€ € € € €

700.000,00 389.554,00 100.000,00 1.090.654,86 98.898,81

Producten die onder dit programma vallen 34000 WWB: algemeen 34001 WWB: hercontroles 34002 WWB: individuele trajectbemiddeling 34003 WWB: verhaal/terugvordering 34004 WWB: sociale recherche 34005 WWB: Wet boeten 34600 Bijzondere bijstandsverlening 34700 Besluit bijstandsverlening zelfstandigen 36000 Sociale werkvoorziening 36500 WWB Werkdeel 36700 IOAW 37100 IOAZ 37500 Gemeentelijk minimabeleid stimuleringsfonds 38000 Maatschappelijke dienstverlening 38100 Regionaal Indicatieorgaan Noord-Groningen 38200 Ouderenwerk 38600 Bijstandsmaatschappelijk werk – algemeen 38700 Inburgering nieuwkomers

38800 ROA/V-VTV 38950 Huishoudelijke hulp 39000 Jongerenwerk 39100 Dorpshuizen en verenigingsgebouwen 40100 Verzorgingscentrum Alegunda Ilberi 41000 Overige tehuizen (Opmaat) 42100 Peuterspeelzalen gemeente Bedum 42200 Peuterspeelzaal Zuidwolde 42300 Peuterspeelzaal Onderdendam 42500 Kinderdagverblijven 42600 Wmo: leefvoorzieningen gehandicapten 42700 Wmo: woonvoorzieningen gehandicapten

46

3.1.8 Programma 7: Volksgezondheid en milieu Wat willen we bereiken? 1. Afvalstoffenheffing Zolang andere vormen van heffing niet onomstotelijk leiden tot vermindering van de afvalstroom en/of geen recht doen aan de mate waarin het milieu daadwerkelijk wordt belast, zal het uniforme tarief per huishouden worden gehandhaafd. 2. Rioleringsplan Voor het beheer en onderhoud van de riolering wordt het geactualiseerde rioleringsplan gevolgd. Waar nieuwe riolering wordt aangelegd, is de scheiding van afvalwater en hemelwater het einddoel. Waar mogelijk wordt hemelwater afgekoppeld van de riolering. 3. Oud papier De gemeente houdt een garantieprijs in stand voor non-profit organisaties, die in de gemeente Bedum oud papier inzamelen. 4. Volksgezondheid De aandachtspunten uit de Nota lokaal gezondheidsbeleid worden successievelijk opgepakt. De deelname aan Het Groninger Sport Model wordt voortgezet en zo mogelijk uitgebreid teneinde bewegingsarmoede onder met name de jeugd tegen te gaan. 5. Bodem Een duurzaam te gebruiken bodem is het uitgangspunt bij alle bodemrelevante aspecten. 6. Milieuhandhaving Regelgeving en handhaving zijn onlosmakelijk verbonden met milieuaspecten. Op basis van een integraal handhavingsuitvoeringsprogramma worden prioriteiten gesteld in het kader van de handhaving met de nadruk op potentiële milieurisico’s. Uitgangspunt is een adequate uitvoering van de integrale handhaving. Een deel van de handhaving wordt door derden uitgevoerd.

Uitvoering raadsprogramma 2009 Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het raadsprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2009. 1. Afvalstoffenheffing In mei 2009 is het nieuwe milieubeleidsplan 2009-2012 vastgesteld door de raad. Binnen dit milieubeleidsplan zijn doelstellingen geformuleerd aangaande het thema afvalstoffen; met specifieke doelstellingen voor huishoudelijke afvalstoffen als ook voor zwerfafval en andere vervuiling. Als aanvulling op dit milieubeleidsplan is eind 2009 een Gemeentelijk Afvalstoffen Plan 2009-2012 opgesteld. Binnen dit plan zijn de beleidsmatige kaders met betrekking tot inzameling van huishoudelijk afval aangegeven en wordt ingegaan op de plannen om de afvalscheiding verder te verbeteren en wordt stilgestaan bij de te hanteren inzamelmethoden binnen de gemeente Bedum. Uitvoering vindt plaats in de periode 2009-2012. 2. Rioleringsplan Het project Herinrichting Stationsweg / Wilhelminalaan is in 2009 grotendeels afgerond. Hiermee is één nieuwe (gemengde) riolering onder de rijbaan aangelegd en zijn de bestaande riolen onder de trottoirs komen te vervallen. Het laatste gedeelte van de Wilhelminalaan tussen de spoorwegovergang en de Julianalaan zal in uitvoering komen, wanneer de bebouwing op de voormalige gasfabrieklocatie heeft plaats gevonden. De nog in voorbereiding zijnde projecten, waaronder de Kapelstraat en Boterdiep Wz, zijn nog niet geconcretiseerd. In afstemming met de planning van de gasfabrieklocatie zal aansluitend daarop de uitvoering worden gestart. De voorbereiding zal in 2010 worden gecontinueerd. De renovatie van de Riekele Prinsstraat is grotendeels voorbereid. Door vertraging in de woningbouw van Wierden en Borgen is de voorbereiding voor de aanleg van de infrastructuur opgeschort naar 2010. 47

Veel aandacht is uitgegaan naar het vertalen van de rioleringsmaatregelen voor Onderdendam. Deze zijn opgenomen in het bestek voor de herinrichting van de kern, dat eind december 2009 is aanbesteed. Met de uitvoering van het bestek in 2010 worden de schades aan de riolering gerepareerd en zal afkoppeling plaatsvinden in de Achterweg en in de Stadsweg. Met deze rioleringsmaatregelen wordt tegemoet gekomen aan de KRW doelstellingen en wordt geanticipeerd op de gevolgen van de klimaatverandering. 3. Oud papier De marktprijs voor oud papier is in de loop van 2009 voorzichtig verbeterd. Echter, het prijsniveau eind 2009 ligt nog fors lager dan het prijsniveau van begin 2008. Het gehele jaar 2009 is er aanspraak geweest op de gemeentelijke subsidieregeling. De aanspraak hierop is minder geweest dan vooraf ingeschat. Dit komt mede door de enigszins herstelde markt voor oud papier. Voor 2010 wordt nog steeds rekening gehouden met een significante aanspraak op de gemeentelijke subsidieregeling. 4. Volksgezondheid In 2009 is van de nota lokaal gezondheidsbeleid het onderdeel ‘schoolgruiten’ uitgevoerd. Voor de inzet van WIBO (Weerbaarheid In het BasisOnderwijs) wordt nog gezocht naar de juiste formule om aan te kunnen sluiten bij het basisonderwijs en er voor te zorgen dat alle scholen in de gemeente mee gaan doen. 5. Bodem In 2009 is het Intergemeentelijk bodembeleidsplan regio Noord 2009-2013 vastgesteld. Dit document vormt het uitgangspunt voor het omgaan met de bodem in de gemeente Bedum. Het plan heeft een geldigheidsduur van 5 jaar. In 2009 is een begin gemaakt met de sanering van de gasfabrieklocatie. Het saneringswerk is aanbesteed; uitvoering vindt plaats in 2010. Ook is in 2009 uitvoering gegeven aan de sanering van het terrein Vogelzang. Het laatste deel van de bodemsanering vindt nog plaats in het voorjaar van 2010. Nabij het NS-station is een deel van de ernstig verontreinigde bodem gesaneerd in opdracht van Prorail. 6. Milieuhandhaving Jaarlijks wordt door ons een ‘handhavingsmonitor bouwen milieu’ opgesteld. De handhavingsmonitor bouwen milieu 2008 is in 2009 door de provincie Groningen beoordeeld. De provincie concludeert dat het uitvoeringsplan voldoet aan de uitgangspunten van het integrale handhavingsuitvoeringsprogramma 2008. Het in januari 2009 vastgestelde integrale handhavingsuitvoeringsprogramma heeft de leidraad gevormd voor de uitvoering van de handhaving op het gebied van o.a. wonen, milieu, ruimtelijke ordening en brandveiligheid in 2009. Uitvoering milieuhandhaving is grotendeels uitbesteed (Regioraad NoordGroningen). De consignatiedienst wordt uitgevoerd door de Milieudienst Groningen.

Uitvoering overige zaken aangegeven in de begroting 2009 In de begroting 2009 hebben we aangegeven dat we naast de uitvoering van het raadsprogramma nog aan een aantal andere zaken uitvoering gaan geven. De stand van zaken geven wij hieronder aan. Klimaat/energiebeleid In mei 2009 is het thema Energie/Klimaat integraal opgenomen binnen het milieubeleidsplan 2009-2012. Uitvoering van de projecten vindt plaats in de periode 2009-2012. De projecten zijn onderdeel van de regeling Stimulering Lokale Klimaatinitiatieven (SLOK). In 2009 is het uitkeringsbedrag definitief vastgesteld (via gemeentefondscirculaire). Baggerplan De werkzaamheden voor het baggeren van de watergangen in de gemeente Bedum zijn in 2009 afgerond. Door onvolkomenheden in de voorbereiding is gebleken dat er ongeveer 10.000 m3 extra baggerspecie aanwezig was. Dit is in het project meegenomen en verwijderd. Hiervoor is bij de raad extra krediet aangevraagd. In 2010 zal de financiële afronding van het baggerplan plaatsvinden.

48

Gemeentelijk rioleringsplan 2010-2014 In 2009 is een nieuw verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (vGRP) voor de periode 2010 t/m 2014 opgesteld. Hierin zijn de drie zorgplichten van de gemeente beschreven en zijn maatregelen uit het Waterplan opgenomen. Tevens is een nieuw Basis Rioleringsplan (BRP 2009) en een RegenWaterStructuurPlan (RWSP) opgesteld. De maatregelen uit het BRP zijn opgenomen in de planning van het vGRP. Water (Kader Richtlijn Water) Zoals beschreven onder het kopje ‘Gemeentelijk rioleringsplan 2010-2014’, zijn de KRW maatregelen opgenomen in het vGRP. Het Waterplan is begin 2009 vastgesteld en inmiddels zijn de rioleringsmaatregelen opgenomen in het vGRP. OGGz In 2009 is veel aandacht besteed aan de ontwikkelingen in de Openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGZ). In samenwerking met de gemeenten Winsum en De Marne is een Implementatieplan OGGz gemaakt en de uitvoering daarvan is gestart. In 2009 is de pilot “voorkoming uithuisplaatsing” gestart. Hierbij wordt samen met de gemeente, het algemeen maatschappelijk werk, de GKB en de woningstichting gekeken hoe uithuisplaatsingen voorkomen kunnen worden. Door in een zo vroeg mogelijk stadium huurachterstanden door te geven en hulp in te zetten wordt getracht dit te voorkomen. In 2010 zal een nieuw plan gemaakt worden. Tevens is in 2009 een onderzoek gedaan naar de ontschotting van de zorgstructuren. Naar aanleiding van dit onderzoek is een rapport verschenen met daarin meerdere scenario's om te komen tot een integrale zorgstructuur. Het komende jaar zal daaraan verder invulling worden gegeven. Het OGGznetwerk is in 2009 verder ontwikkeld. Er zijn cursussen geweest voor de Netwerkdeelnemers, waardoor er aan de versterking van de professionaliteit van het netwerk is gewerkt.

Wat hebben we in 2009 nog meer gedaan? Naast de diverse onderwerpen die staan opgenomen in de begroting 2009 hebben diverse andere onderwerpen onze aandacht gehad. Op deze plaats willen wij de volgende onderwerpen noemen. WION De Wet Informatie-uitwisseling Ondergrondse Netten (WION), verplicht ons om op 1 juli 2010 online aangesloten te zijn bij de Klic, tegenwoordig ondergebracht bij het Kadaster. Deze wet is in het leven geroepen om graafschades te voorkomen. Dit houdt in dat de gemeente Bedum, netbeheerder van vrijverval riool en riool onder druk, moet voldoen aan de kwaliteitseisen die gesteld zijn in deze wet. Aangezien wij niet voldeden aan deze kwaliteitseisen, zijn we begonnen om onze leidingen helemaal opnieuw in te tekenen volgens de in deze wet gestelde eisen. Het daadwerkelijk online brengen van deze gegevens wordt niet door de gemeente zelf gedaan. Dit zal door een derde, nog te bepalen, partij worden uitgevoerd. We zijn op dit moment, in samenwerkingsverband, aan het kijken, welke partij dit het beste voor ons zou kunnen doen. Activiteitenbesluit In het aantal bedrijven en inrichtingen die onder de regelgeving van het Activiteitenbesluit vallen, zijn weinig wijzigingen doorgevoerd. Eind 2009 vielen 340 inrichtingen onder het Activiteitenbesluit, waarvan 20 bedrijven vallen onder de vergunningplicht. De rest valt onder de meldingsplicht (253 op grond van het Activiteitenbesluit of het Besluit landbouw) of alleen onder de algemene regels zonder meldingsplicht (67 inrichtingen).

49

Bestaand beleid Bestuurlijke kaders: • Milieubeleidsplan 2009-2012, vastgesteld d.d. 28 mei 2009; • Gemeentelijke Rioleringplan, vastgesteld in 2005; • Nota lokaal gezondheidsbeleid 2004-2008; • Plan van aanpak Gemeentelijk klimaatbeleid, vastgesteld d.d. juni 2004; • Afvalstoffenverordening, vastgesteld d.d. 25 maart 2004; • Nota pragmatisch handhaven, augustus 2004; • Waterplan, januari 2009; • Gemeentelijk Afvalstoffenplan 2009-2012, vastgesteld d.d. 17 november 2009.



Raming Raming Realisatie verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging voor wijziging na wijziging met realisatie 2.220.518 2.361.274 2.494.051 132.777 2.663.055 2.997.427 2.693.197 -304.230 -442.537 -636.153 -199.146 437.007

Extra middelen 2009 Voor de uitvoering van dit programma zijn, naast de structurele middelen die beschikbaar zijn, in de begroting 2009 de volgende extra middelen beschikbaar gesteld: Vervanging riolering 2009 Uitgeven in 2009 Restant krediet 31-12-2009 Toelichting: Uitvoering loopt door in 2010.

€ € €

432.666,00 118.107,94 314.558,06

Maatregelenprogramma 2009-2015 (waterplan) Uitgegeven in 2009 Restant krediet 31-12-2009 Toelichting: De uitvoering van het waterplan is meegenomen met het vGRP.

€ € €

65.000,00 0,00 65.000,00

Subsidiebudget oud papier 2009 (aanvullend) € 12.500,00 Uitgegeven in 2009 € 13.073,81 Restant krediet 31-12-2009 € 573,81 (neg.) Toelichting: In de begroting was al een budget opgenomen van € 7.500, derhalve dus nog bijna € 7.000 ruimte.

Extra beschikbaar gesteld krediet bij begrotingswijziging: Ondergrondse containers (voorjaarsnota 2009) Uitgegeven in 2009 Restant krediet 31-12-2009 Toelichting: Uitvoering in 2010.

€ € €

50

15.000,00 0,00 15.000,00

Producten die onder dit programma vallen 43100 Bijdragen en subsidies i.v.m. volksgezondheid 44000 Hulpverleningsdienst Groningen – onderdeel GGD 44500 Jeugdgezondheidszorg 44900 Destructie 45000 Afvalstoffenheffing en reinigingsrechten (heffing/invordering) 45100 Ophalen en afvoeren van huishoudelijk afval 45101 Onderhoud reinigingswagen 45200 Inzameling glas 45300 Kleine gevaarlijke afvalstoffen (KGA) 45400 Inzameling wit- en bruingoed 45500 Inzameling oud papier 45600 Ledigen septictanks en zinkputten 46000 Rioolrechten, heffing en invordering 46100 Riolen 46200 Rioolgemalen 47000 Beleidsadvisering milieu 47100 Verlening milieuvergunningen 47200 Handhaving (controle) milieubeheer 47300 Milieucommunicatie 47400 Afwikkeling milieuklachten 47500 Bodem 47600 Geluidhinder 47700 Gemeentelijke interne milieuzorg 48300 Ongediertebestrijding 49000 Begravingen en onderhoud begraafplaatsen 49300 Begraafrechten 49400 Afvalstoffenheffing en reinigingsrechten 49500 Rioolrechten

51

52

3.1.9 Programma 8: Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting Wat willen we bereiken? 1. Regiovisie Groningen – Assen 2030 De deelname aan de Regiovisie wordt voortgezet. Wel dient die deelname voor de gemeente Bedum zichtbare voordelen op te leveren. Die moeten onder andere tot uitdrukking komen in bijdragen in de financiële inspanningen die de gemeente moet plegen ter versterking van haar schakelfunctie. 2. Bestemmingsplannen Toekomstige bestemmingsplannen volgen de keuzen in het structuurplan. Bij het ontwikkelen van nieuwe wijken verdient de ontsluiting extra aandacht. In bestemmingsplannen wordt in principe gebouwd voor alle groepen woningzoekenden en met toepassing van het Politiekeurmerk Veilig Wonen Nieuwbouw®. 3. Centrumplan Bedum De plannen om het centrum van Bedum tot een aantrekkelijker woonen winkelgebied te maken worden voortgezet. Daarbij hoort een bij de omgeving passende beeldkwaliteit. 4. Woningbouw Het ingezette beleid voor woningbouw in zowel de huur- als koopsector wordt krachtig voortgezet. Het woonplan is hierbij richtinggevend, met inbegrip van de bijzondere aandacht voor betaalbare woningen voor starters op de woningmarkt. Mede in verband met de WMO worden combinaties van wonen en zorg gezocht, bijvoorbeeld in de herstructurering van de Professorenbuurt. 5. Woonkwaliteit Door goede voorzieningen en voldoende onderhoud in de openbare ruimte wordt het goede niveau van leefbaarheid in dorpen en wijken bewaard. 6. Buitengebied De gemeente Bedum heeft een landelijk karakter en dat moet zo blijven. Het kenmerkende open karakter van het landschap wordt beschermd. Het buitengebied heeft primair een agrarische bestemming. De gebruiksmogelijkheden van agrarische gebouwen die hun oorspronkelijke functie hebben verloren, worden verruimd. Om het plattelandskarakter te bewaren geldt deze verruiming niet voor detailhandel. Het alternatieve gebruik mag de agrarische activiteiten in het buitengebied niet belemmeren. 7.

Stadsrandvisie

In samenspraak met de regiopartners wordt een integrale stadsrandvisie tot ontwikkeling gebracht, waarbij voor het grondgebied van de gemeente Bedum de eigen stadsrandvisie als input geldt.

Uitvoering raadsprogramma 2009 Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het raadsprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2009. 1. Regiovisie Groningen – Assen 2030 De samenwerking binnen de Regiovisie Groningen-Assen is onverminderd voortgezet. Naar aanleiding van de evaluatie zijn er verschillende stappen gezet. Eén daarvan is dat m.i.v. 2010 het fonds Kleine Projecten is komen te vervallen, maar dat er voor o.a. de schakelgemeenten geld gereserveerd wordt voor een financiële bijdrage in één substantieel project. In onze situatie is dat voor het centrumplan. 2. Bestemmingsplannen De in 2008 vastgestelde bestemmingsplannen Kern Bedum en Dagbesteding Zuidwolde zijn in 2009 onherroepelijk geworden. Het bestemmingsplan Buitengebied is in 2009 vastgesteld; er is door één belanghebbende beroep ingesteld bij de Raad van State. 53

De voorbereiding van de nieuwe bestemmingsplannen voor Onderdendam, Noord- en Zuidwolde start in 2010. 3. Centrumplan Bedum Voor het centrumplan en de nieuwbouw van Bederawalda is in 2008 een gezamenlijk stedenbouwkundig plan ontwikkeld. Het bestuur van Wierden en Borgen en het bestuur van Bederawalda waren voornemens dit traject niet samen met de gemeente verder te doorlopen. Na interventie vanuit de raad en een gesprek van de fractievoorzitters en de twee besturen is eind 2009 besloten een herijking op te stellen, om het besluit dan opnieuw te bezien. In 2010 zullen de uitkomsten gepresenteerd worden. 4. Woningbouw Zie onderstaande tabel. NR.

OMSCHRIJVING

AANTAL

1

Herstructurering R. Prinsstraat e.o.

2

Herstructurering Almastraat fase 2

8 koopwoningen Boermastr. 46 huurwoningen R.Prinsstr. 3 koopwoningen Ridderbosstr. 6 koopwoningen

3

Herstructurering Almastraat fase 2 Sanering en herontwikkeling terrein voormalige gasfabriek

25 zorgappartementen

De bouwvergunning is verleend.

Ca 32 verpleeghuisunits Ca 24 appartementen

5

Sanering en herontwikkeling terrein Vogelzang

5 vrije sectorkavels en 15 grondgebonden woningen

6

10 huurwoningen

7

Herstructurering Schoolstraat Zuidwolde Ter Laan 4

De sanering is gestart in april 2010. Het bouwplan is in voorbereiding, het opstellen van het bestemmingsplan start in 2010. De sanering en het bouwrijp maken is gestart en zal in 2010 worden afgerond, de uitgifte start in 2010. Opgeleverd en afgerond in 2009.

8

Centrumplan

Ca 335 woningen in diverse categorieën p.m.

Verschillende woningen in 2009 opgeleverd. In voorbereiding, zie elders.

4

STAND VAN ZAKEN PER 01-01-2010 In aanbouw, na het faillissement van de aannemer lag het werk stil, inmiddels is het doorgestart. In verkoop, weinig belangstelling, bouw nog niet gestart.

5. Woonkwaliteit Bij de uitvoering van de onder punt 4 genoemde projecten wordt veel aandacht besteed aan de inrichting van de woonomgeving, instandhouding en verbetering van de leefbaarheid etc. 6. Buitengebied In het vastgesteld bestemmingsplan Buitengebied zijn de beleidsuitgangspunten verwerkt. 7. Stadsrandvisie Mede op basis van het Schetsboek dat in 2008 is opgesteld, is in 2009 een opdrachtomschrijving opgesteld. Op basis daarvan is, na selectie uit 4 bureaus, de opdracht verstrekt om een gebiedsuitwerkingsplan op te stellen. Het proces en de resultaten daarvan zullen in 2010 volgen. 8. Manifestatieterrein Voor de mogelijke ontwikkeling van een manifestatieterrein zijn geen activiteiten ontplooid.

Uitvoering overige zaken aangegeven in de begroting 2009 In de begroting 2009 hebben we aangegeven dat we naast de uitvoering van het raadsprogramma nog aan een aantal andere zaken uitvoering gaan geven. De stand van zaken geven wij hieronder aan.

54

Gebiedsuitwerking Noord- Groningen /Leader+ / Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG) In regio verband zijn de volgende projecten gestart en/of uitgevoerd, die voor Bedum van belang zijn: Bedreigd bestaan In ons college is op 13 januari 2009 besloten om een financiële bijdrage te verlenen aan het project “Bedreigd Bestaan “ (vijftig jaar na het verschijnen van “Bedreigd Bestaan” - een sociografisch onderzoekeen vervolg) op basis van inwonertal van € 5.500. Agrologistiek Schaalvergroting in de landbouw samen met een schaalvergroting in de transportsector zorgen in toenemende mate voor knelpunten in de verkeersafwikkeling op plattelandswegen. Voor het maken van een plan van aanpak + vervolgtraject hebben we een bijdrage toegezegd van € 5.000. Promotie en Recreatie Stad en Ommeland De vereniging Duurzame Landbouw Stad & Ommeland is werkzaam in de gemeenten Bedum, Groningen, Haren, Winsum en Zuidhorn. Agrotoerisme en de promotie van het landelijk gebied zijn belangrijke aandachtspunten van de vereniging. Het projectplan voorziet in: 1. twee integraal opgestelde thematische (fiets-) routes met overzichtskaart met vermelding van bezienswaardigheden, horeca, cultuurhistorisch interessante plekken etc.; 2. Het inrichten van 3 tot 4 bezoekboerderijen. Wij hebben aan dit project een gemeentelijke bijdrage toegezegd van € 1.977; 3. De realisatie van 2 wandelroutes (deels) in onze gemeente in het kader van het project ‘Groningen Loopt’, uit te voeren door de Vereniging Groninger Dorpen, gemeentelijke bijdrage van € 1.406,25; Stimuleringsproject MKB Totale gemeentelijke bijdrage € 19.713 ( 2009-2011 = 3 x € 6.571). Realisatie Multifunctionele Accommodatie Zuidwolde Verworven subsidies € 250.000 (ILG/Leader), zie voorts onder Cultuur & Recreatie. Archeologische beleidsadvieskaart Deze kaart is vastgesteld in de raad van februari 2009 en wordt bij bestemmingsplanherzieningen geïmplementeerd. Herstructureringsfonds Aan de reserve Herstructurering zijn in 2009 meerdere opbrengsten toegevoegd. Over de stand van zaken zal een aparte notitie worden gemaakt. Omgevingsvergunning (Wabo) De invoering van de omgevingsvergunning is door het Rijk uitgesteld. De invoeringsdatum is nu waarschijnlijk 1 juli 2010. In 2009 is gestart met het implementatietraject dat daadwerkelijk afgerond kan worden na de invoering. Welstandsnota Het jaarverslag 2008 is aan de raad aangeboden en vastgesteld. Digitale bestemmingsplannen Met ingang van 1 januari 2010 is het wettelijk verplicht nieuwe bestemmingsplannen en structuurplannen digitaal vast te stellen. Dit is in 2009 is deels binnen de organisatie geïmplementeerd. In 2010 zal dit verder uitgewerkt en geïmplementeerd worden. Er is ‘proefgedraaid’ met het bestemmingsplan Buitengebied. Dit plan is te raadplegen op www.ruimtelijkeplannen.nl

Wat hebben we in 2009 nog meer gedaan Naast de diverse onderwerpen die staan opgenomen in de begroting 2009, hebben ook andere onderwerpen onze aandacht gehad. Op deze plaats willen wij in ieder geval noemen: 55

Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) De ontwikkeling van de BAG bestaat uit de volgende onderdelen: ¾ Het ontwikkelen van een referentiebestand dat voldoet aan de wettelijke eisen; ¾ Het implementeren van ICT systemen waarmee de gegevens beheerd kunnen worden, maar vooral ook door de organisatie gebruikt kunnen worden; ¾ Het koppelen van deze systemen aan de landelijke voorziening, zodat het mogelijk wordt om de basisgegevens landelijk uit te wisselen; ¾ Het aanpassen van de werkprocedures om de gegevens te beheren en het aanpassen van werkprocedures om de gegevens te gaan gebruiken. De wet BAG is op 1 juli 2009 in werking getreden. Aanvankelijk lag het in de planning dat iedere gemeente op die datum zou zijn aangesloten. Eind 2009 waren er 40 gemeenten aangesloten. Het Ministerie van VROM heeft de eisen van aansluiting naar beneden bijgesteld en verplicht gemeenten nu uiterlijk eind 2010 aan te sluiten. Hierover zullen ze met iedere gemeente afzonderlijk afspraken maken. We hebben goed zicht op de werkzaamheden die nog verricht dienen te worden en gaan ervan uit dat we planning halen en in september met de aansluittoets kan worden begonnen. We kunnen dan per december 2010 aansluiten op de landelijke voorziening.

Bestaand beleid Bestuurlijke kaders: • Structuurplan vastgesteld in 2006; • Discussienota cultuurhistorische verkenningen, vastgesteld in 2000; • Gebiedsuitwerking Richting Noord-Groningen, vastgesteld op 29 januari 2004; • Welstandsnota, vastgesteld op 27 mei 2004; • Basisplan detailhandel, vastgesteld op 27 mei 2004; • Nota Pragmatisch handhaven, vastgesteld op 16 september 2004; • Notitie Behoedzaam vernieuwen, structuurplan+vastgesteld augustus 2004; • Woonplan 2002-2010, vastgesteld op 19 december 2002 • Woonschepenverordening, vastgesteld op 1 juli 1999; • Bouwverordening (wijziging 12a), vastgesteld op 20 september 2007; • Brandbeveiligingsverordening, vastgesteld op 23 april 2009.



Raming Raming Realisatie verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging voor wijziging na wijziging met realisatie 779.320 811.975 1.201.714 389.739 1.553.192 1.790.421 1.746.526 -43.895 -773.872 -978.446 -544.812 433.634

56

Extra kosten 2009 Voor de uitvoering van dit programma zijn, naast de structurele middelen die beschikbaar zijn, in de begroting 2009 de volgende extra middelen beschikbaar gesteld: Planschadevergoeding € 7.435,00 Planschadevergoeding uitbreiding bedrijventerrein 1e fase € 39.057,00 Uitgegeven in 2009 € 59.274,56 Restant 31-12-2009 € 12.782,56 (neg.) Toelichting: Door derden is een deel van de planschade betaald. Tegenover deze overschrijding staat een inkomst van € 15.284,14. Stedelijke vernieuwing 2009 Uitgegeven in 2009 Restant krediet 31-12-2009 Toelichting: Budget blijft beschikbaar voor toekomstige investeringen. ILG cofinanciering uitvoering Uitgegeven in 2009 Restant krediet 31-12-2009 Toelichting: Budget blijft beschikbaar voor toekomstige investeringen.

€ € €

80.000,00 0,00 80.000,00

€ € €

60.000,00 0,00 60.000,00

€ € €

7.453,00 0,00 7.453,00

Extra beschikbaar gesteld krediet bij begrotingswijziging: Digitalisering bestemmingsplannen Uitgegeven in 2009 Restant krediet 31-12-2009 Toelichting: Uitvoering vindt plaats in 2010

Producten die onder dit programma vallen 50000 Structuur- en bestemmingsplannen 50100 Planologische procedures 50200 Juridische procedures 51000 Woningbouw toegelaten instellingen 51100 Gemeentewoningen 52000 Stedelijke vernieuwing 53000 Bouw-, woningen welstandstoezicht 53100 Gebruiksvergunningen 53200 Integrale handhaving 53500 Ligplaatsen woonschepen 53900 Huursubsidieregeling 54500 Leges bouwvergunningen 55000 Gronden en landerijen 55100 Bouwgrondexploitatie

57

58

3.1.10 Programma 9: Financiën Wat willen we bereiken? 1. (Meerjaren)begroting Er wordt jaarlijks gestreefd naar een sluitende begroting. De meerjarenbegroting dient ten minste sluitend te zijn. 2. Vrij aanwendbare reserve De ondergrens van de vrij aanwendbare reserve voor onverwachte tegenvallers en calamiteiten blijft gehandhaafd op € 700.000. 3.

Lokale lasten

De gemeentelijke belastingen en tarieven volgen in de regel het tempo van de inflatie.

Uitvoering raadsprogramma 2009 Hieronder wordt aangegeven wat de realisatie is van de uitvoering van het raadsprogramma, zoals dat is opgenomen in de begroting 2009. 1. (Meerjaren)begroting Opgenomen in de begroting: Beoogde doelstellingen in 2009 uitvoeren en budgetten bewaken. Voortgangsrapportages via de voor- en najaarsnota en eindverantwoording in de jaarrekening. Realisatie: Er is een sluitende begroting 2010 gepresenteerd met daarin ook een sluitende meerjarenraming. In de voor- en najaarsnota 2009 is gerapporteerd aan de raad over de voortgang 2009. Met de aanstaande bezuinigingen door het Rijk zullen wij ook genoodzaakt zijn met plannen te komen om de dreigende financiële tekorten in de komende jaren te kunnen opvangen. 2. Vrij aanwendbare reserve Opgenomen in de begroting: grens van € 700.000 blijven hanteren. Realisatie: Het bedrag van € 700.000 is niet bijgesteld. De omvang van de vrij aanwendbare reserve is bij de begroting 2010 berekend op ruim € 5,2 miljoen ultimo 2013. Dit is inclusief de claims die op de algemene reserve zijn gelegd en zijn opgenomen in de bijlage. Vanwege de toegenomen onzekerheden door de economische crisis is het verstandig om terughoudend om te gaan met de inzet van de vrij aanwendbare reserve. 3. Lokale lasten Opgenomen in de begroting: Uitvoering conform de door de raad vastgestelde verordeningen. Realisatie: is conform uitgevoerd.

Uitvoering overige zaken aangegeven in de begroting 2009 In de begroting 2009 hebben we aangegeven dat we naast de uitvoering van het raadsprogramma nog aan een aantal andere zaken uitvoering gaan geven. De stand van zaken geven wij hieronder aan. Rechtmatigheid Wij hebben aangegeven dat er een verbeterslag dient te worden gemaakt met betrekking tot de procesbeschrijvingen die ten grondslag liggen aan het verkrijgen van de rechtmatigheidsverklaring. Eind 2007 is besloten om met behulp van externe ondersteuning de procesbeschrijvingen in beeld te brengen en daarna te verankeren in onze organisatie. Dit project wordt in 2010 afgerond. We hebben met Essent meerjarige prijsafspraken hebben gemaakt. Dit wordt door de accountant bij de rechtmatigheidsbeoordeling gezien als een nieuw contract, dat Europees aanbesteed had moeten worden. Om deze reden krijgen we over 2009 geen goedkeurende verklaring voor het onderdeel rechtmatigheid.

59

Doelmatigheidsonderzoeken Ons college heeft eind 2008 het onderzoeksplan 2009 vastgesteld. In het plan is opgenomen dat er een tweetal onderzoeken zullen plaatsvinden: kostendekkendheid leges en inhuur derden. Het onderzoek kostendekkendheid leges is begin 2009 afgerond en heeft inmiddels ook voor u ter inzage gelegen. De uitkomsten hiervan zijn o.a. meegenomen in de begroting 2010. Het onderzoek inhuur derden is ook afgerond, in 2010 zullen de uitkomsten geborgd worden in de processen.

Bestaand beleid Bestuurlijke kaders: • Financiële verordeningen gemeente Bedum (o.g.v. art. 212 Gemeentewet), vastgesteld door de raad op 22 maart 2007; • Controleverordening gemeente Bedum (o.g.v. art. 213 Gemeentewet), vastgesteld door de raad op 20 december 2007; • Verordening onderzoeken doelmatigheid en doeltreffendheid van de gemeente Bedum (o.g.v. art. 213a Gemeentewet), vastgesteld door de raad op 20 december 2007; • Nota waardering en afschrijving vaste activa, vastgesteld door de raad op 22 maart 2007; • Nota reserves en voorzieningen, vastgesteld door de raad op 17 december 2009; • Nota “Gewenste minimale omvang van de vrij aanwendbare algemene reserve gemeente Bedum”, vastgesteld april 2006.




Extra middelen 2009 Voor de uitvoering van dit programma worden naast de structurele middelen die beschikbaar zijn in de begroting in 2009 geen extra middelen beschikbaar gesteld.

Producten die onder dit programma vallen 57000 Renten, dividenden en winstaandelen 58000 Bespaarde rente 59000 Algemene uitkering uit het gemeentefonds 60000 Onvoorziene uitgaven 60100 Algemene uitgaven en inkomsten 60300 BCF 60400 Wet waardering onroerende zaken 60500 Onroerende-zaakbelastingen gebruikers 60600 Onroerende-zaakbelasting eigenaren

62000 Mutaties in de reserves 61000 Saldi van kostenplaatsen 60950 Lokale lastenverlichting 60900 Lasten heffing en invordering belastingen 60800 Hondenbelasting 60700 Roerende-zaakbelastingen

Deze producten vallen allemaal voor wat betreft de beleidsmatige kant onder dit programma. Voor wat betreft de financiële kant valt een deel van de producten niet binnen dit programma. Het gaat daarbij om de algemene dekkingsmiddelen en de onvoorziene uitgaven. Op grond van de nieuwe voorschriften mogen de algemene dekkingsmiddelen en de onvoorziene uitgaven niet toegerekend worden aan de programma’s. Deze baten en lasten worden apart toegelicht in de volgende hoofdstukken. Op het totaal overzicht van baten en lasten in de jaarrekening komen de algemene dekkingsmiddelen en de onvoorziene uitgaven apart tot uitdrukking. Dit geldt ook voor de mutaties in de reserves. 60

3.1.11 Algemene dekkingsmiddelen Inleiding Het overzicht algemene dekkingsmiddelen dient volgens de voorschriften ten minste te omvatten: - lokale heffingen, waarvan de besteding niet gebonden is; - algemene uitkeringen; - dividend; - saldo van de financieringsfunctie; - saldo tussen de compensabele BTW en de uitkering uit het BTW- compensatiefonds; - overige algemene dekkingsmiddelen. Algemene dekkingsmiddelen worden niet als baten in de diverse programma’s opgenomen. Ze zijn immers bedoeld om te dienen als dekkingsmiddel voor alle programma’s. Overzicht algemene dekkingsmiddelen Algemene dekkingsmiddelen

Raming Raming Realisatie verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging voor wijziging na wijziging met realisatie Lokale heffingen 1.327.401 1.327.401 1.329.359 1.958 Algemene Uitkering 9.558.301 9.466.255 9.458.281 -7.974 Dividend 213.703 461.223 497.344 36.121 Saldo van de financieringsfunctie 0 0 0 0 Compensabele BTW versus uitker 0 0 -38.274 -38.274 Totaal 11.099.405 11.254.879 11.246.710 -8.169

Lokale heffingen Onder lokale heffingen in het kader van algemene dekkingsmiddelen worden die heffingen verstaan waarvan de besteding niet gebonden is. Het gaat dan om de onroerende-zaakbelastingen en de hondenbelasting. Heffingen zoals de riool- en reinigingsrechten en de afvalstoffenheffing vallen niet onder de begripsomschrijving. De opbrengsten hiervan worden rechtstreeks verantwoord op de programma’s. In onderstaande tabel worden de werkelijke opbrengsten voor 2009 in relatie tot de ramingen weergegeven. In de paragraaf lokale heffingen wordt dieper ingegaan op het beleid ten aanzien van de lokale heffingen. Lokale heffingen

OZB gebruikers OZB eigenaars Belasting op roerende woonen bedrijfsruimten Hondenbelasting Totaal

Raming Raming Realisatie verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging voor wijziging na wijziging met realisatie 180.122 180.122 181.240 1.118 1.093.774 1.093.774 1.095.836 2.062 984 52.521 1.327.401

984 52.521 1.327.401

1.225 51.058 1.329.359

241 -1.463 1.958

In de raadsvergadering van 11/13 november 2008 zijn de tarieven voor 2009 vastgesteld. De aanslagen zijn met dagtekening 28 februari 2009 verzonden. Het totaal van de realisatie sluit nagenoeg aan bij de raming na wijziging. Algemene uitkering De gemeente ontvangt uit het gemeentefonds een algemene uitkering van het rijk. Deze uitkering is vrij besteedbaar. In onderstaande tabel wordt de realisatie van de algemene uitkering voor 2009 weergegeven.

61

Algemene uitkering

Algemene uitkering Behoedzaamheidreserve Totaal

Raming Raming Realisatie verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging voor wijziging na wijziging met realisatie 9.508.301 9.466.255 9.458.281 -7.974 50.000 0 0 0 9.558.301 9.466.255 9.458.281 -7.974

De raming voor wijziging is berekend op basis van de zogenaamde septembercirculaire 2008. Daarbij is rekening gehouden met de bekende vaste en variabele gegevens van de gemeente die de grondslag zijn voor de berekening van de algemene uitkering. In de voor- en najaarsnota 2009 is de algemene uitkering bijgesteld tot een bedrag van € 9.466.255. De werkelijke opbrengst 2009 ligt € 7.974 lager dan de raming na wijziging. In de primitieve begroting is nog rekening gehouden met een ontvangst van de behoedzaamheidreserve. In het voorjaar 2009 is er een bestuursakkoord gesloten. Door dit akkoord is er duidelijkheid over de uitkering van het accres de komende jaren, waardoor de systematiek van de behoedzaamheidreserve ook is losgelaten. Dividend Dividend en rente

Aandelen BNG Essent N.V. NV Electriciteitsbedrijf NV Waterleidingmij Groningen

Totaal

Raming Raming Realisatie verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging voor wijziging na wijziging met realisatie 11.945 11.945 7.476 -4.469 190.343 437.863 478.452 40.589 11.415 11.415 11.415 0 0 0 0 0 213.703 461.223 497.344 36.121

Jaarlijks ontvangt de gemeente van de N.V. Bank Nederlandse Gemeenten een dividenduitkering uit hoofde van het aandelenbezit in de bank. In 2009 is een dividenduitkering ontvangen over 2008 van € 7.476. Dit is € 1,42 per aandeel (5.265 aandelen). Jaarlijks wordt ook dividend ontvangen van Essent en rente over de inbrengsom. In 2009 is 50% van het netto resultaat 2008 uitgekeerd aan dividend. Hiermee komt het bedrag aan dividend op € 2,96294 per aandeel. Voor de gemeente Bedum betekent dit een ontvangen dividendbedrag van € 315.811 (incl. dividendbelasting) voor 2008. Daarnaast is een bedrag van € 122.052 aan dividendbelasting teruggevorderd, dit naar aanleiding van de verkoop aandelen Essent en de daarmee verband houdende uitgekeerde aandelen Publiek Belang Electriciteitsproductie BV. Omdat de verkoop in eerste instantie is uitgesteld hebben we een rentevergoeding ontvangen van € 40.589. Aan rente achtergestelde lening NV Elektriciteitsbedrijf Groningen en Drenthe is € 11.415 ontvangen.

62

Overige algemene dekkingsmiddelen Overige algemene dekkingsmiddelen Bespaarde rente Totaal

Raming Raming Realisatie verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging voor wijziging na wijziging met realisatie 389.834 389.834 516.832 126.998 389.834 389.834 516.832 126.998

De realisatie bespaarde rente 2009 laat een voordelig resultaat zien van € 126.998. Dit komt door het feit dat het totaal van reserves en voorzieningen op 1 januari aanzienlijk hoger was dan waar bij het opstellen van de begroting rekening mee is gehouden. Bij de bespaarde rente gaat het om de rente over de reserves en voorzieningen. De reserves en voorzieningen worden ingezet als financieringsmiddel waardoor er niet geleend behoeft te worden. Deze rente is toegevoegd aan de Algemene reserve. Saldo van de financieringsfunctie De gemeente heeft voor de financiering van de diverse investeringen langlopende leningen aangetrokken. Het saldo van deze leningen bedraagt per 31-12-2009 € 22.281.736. Naast de langlopende geldleningen worden ook de reserves en voorzieningen gebruikt als financieringsmiddel. Per 31-12-2009 bedraagt de omvang € 8.889.441 (excl. het niet vrij aanwenbare deel). Dit is exclusief het rekeningsaldo 2009. Indien het saldo van bovenstaande bedragen niet toereikend is om het totaal van de uitgaven te financieren dan wordt kortgeld aangetrokken door middel van rekening-courantovereenkomsten of kasgeldleningen. Omdat de rente voor langgeld in 2009 gemiddeld genomen hoger was dan de rente voor kortgeld zijn in 2009 geen langlopende leningen aangetrokken. In de primitieve begroting 2009 is de totale rentelast berekend op € 1.867.456. Dit is inclusief de berekende rente over de eigen financieringsmiddelen. In de voorjaarsnota 2009 is de rente voor kortlopende leningen verlaagd met € 100.000, dit omdat we in verband met ontvangen gelden van de verkoop aandelen Essent geen leningen hoefden aan te trekken. De raming rentelast na wijziging komt dan uit op € 1.767.456. De werkelijke rentelast (lasten en baten) 2009 bedraagt inclusief rente eigen financieringsmiddelen € 1.717.758. Een verschil ten opzichte van de raming van € 49.698. Dit verschil ontstaat o.a. doordat niet alle investeringen zijn uitgevoerd waardoor er minder financieringsmiddelen nodig waren met als gevolg lagere rentelasten. Het voordeel komt uiteindelijk tot uitdrukking in lagere kapitaallasten. BTW BCF

Baten Lasten Totaal

Raming Raming Realisatie verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging voor wijziging na wijziging met realisatie 700.000 719.250 16.916 -702.334 700.000 719.250 55.190 -664.060 0 0 -38.274 -38.274

Door de invoering van het BTW-compensatiefonds (BCF) vanaf 1 januari 2003 heeft de gemeente de mogelijkheid gekregen om een groot deel van de betaalde omzetbelasting te verrekenen. Met ingang van 2007 kan 100% van de BTW gecompenseerd worden. Over 2009 is een bedrag van € 1.265.840 BTW gecompenseerd c.q. verrekend met de belastingdienst. Dit bedrag is buiten de exploitatie gehouden. Het resultaat van € 38.274 is ontstaan door een drietal oorzaken; 1. het zogenaamde mengpercentage, dit percentage is opnieuw berekend waardoor er iets minder BTW kon worden verrekend. 2. bij de aanleg van 63

het Cruijfcourt is geen BTW verrekend, nadien is gebleken dat dit toch mogelijk is. 3. in 2009 hebben we controle gehad van de Belastingdienst, dit heeft geresulteerd in een aantal naheffingen voor de jaren 20042008. Overige dekkingsmiddelen Er zijn geen overige algemene dekkingsmiddelen.

64

3.1.12 Onvoorzien Onvoorzien

Baten Lasten Totaal

Raming begrotingsjaar voor wijziging 0 24.364 -24.364

Raming begrotingsjaar na wijziging 0 22.364 -22.364

Realisatie begrotingsjaar

verschil saldi begroting na wijziging met realisatie 0 0 0 -22.364 0 22.364

Het beleid in de gemeente Bedum is om een post onvoorzien beschikbaar te hebben voor incidentele uitgaven van € 2,27 per inwoner. Bij de opstelling van de begroting 2009 is uitgegaan van 10.733 inwoners. De post onvoorzien 2009 voor incidentele uitgaven komt dan uit op € 24.364. Naast een post onvoorzien voor incidentele uitgaven is voor structurele onvoorziene zaken geen bedrag beschikbaar. De post onvoorzien is in 2009 gebruikt voor een subsidie van € 2.000 voor de organisatie van Mooi Bedum.

65

66

3.2

Paragrafen

Het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten schrijft in artikel 26 voor dat in het jaarverslag dezelfde paragrafen opgenomen moeten worden die ook staan opgenomen in de begroting. Het gaat om de volgende paragrafen: - lokale heffingen - weerstandsvermogen - onderhoud kapitaalgoederen - financiering - bedrijfsvoering - verbonden partijen - grondbeleid - gemeentelijke subsidies In de paragrafen dient te worden ingegaan op de realisatie van het beleid met betrekking tot beheersmatige aspecten en de lokale heffingen. Doel van de paragrafen is dat onderwerpen die in het verleden versnipperd in de begroting stonden nu worden gebundeld. Hierdoor ontstaat een beter totaal inzicht.

67

3.2.1 Lokale heffingen In deze paragraaf informeren wij u over: - de gerealiseerde inkomsten; - een overzicht op hoofdlijnen van de diverse heffingen; - het gerealiseerde beleid ten aanzien van de lokale heffingen; - een aanduiding van de lokale belastingdruk; - een beschrijving van het gerealiseerde kwijtscheldingsbeleid. Gerealiseerde inkomsten Lokale heffingen

OZB gebruikers OZB eigenaars Belasting op roerende woonen bedrijfsruimten Hondenbelasting Afvalstoffenheffing en reinigingsrechten Rioolrechten Leges Burgerzaken Bouw- en gebruiksvergunningen Begraafrechten Marktgelden Totaal

Raming Raming Realisatie verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging voor wijziging na wijziging met realisatie 180.122 180.122 181.240 1.118 1.093.774 1.093.774 1.095.836 2.062 984 52.521

984 52.521

1.225 51.058

241 -1.463

1.122.808 701.954 126.354 155.105 190.988 5.685 3.630.295

1.116.408 676.954 129.832 160.534 193.570 5.685 3.610.384

1.105.671 671.125 169.945 169.895 102.082 8.087 3.556.166

-10.737 -5.829 40.113 9.361 -91.488 2.402 -54.218

De totale opbrengst lokale heffingen ligt € 54.218 onder de raming na wijziging. In de raming begroting na wijziging is de meeropbrengst geraamd van de vastgestelde tariefstijgingen 2009 evenals de correcties uit de najaarsnota (raad 17 december 2009). Voor de meeste belastingen/heffingen geldt dat het resultaat conform de raming is gerealiseerd. Enkele opmerkingen op hoofdlijnen. • de grootste afwijking zien we bij de begraafrechten. Dit onderwerp staat al enkele jaren op de agenda en het is bekend dat de opbrengsten achter blijven bij de ramingen en daarom de gewenste dekking niet wordt gehaald. Door deze ontwikkeling schuiven geplande inkomsten naar de toekomst. • Op de post Leges burgerzaken zien we een forse plus van ruim € 40.000. Dit is een gevolg van meer uitgiftes en hogere tarieven die zijn doorgevoerd conform uw besluit om tot een betere kostendekking te komen. • De opbrengsten afvalstoffenheffing en rioolrechten blijven iets achter op ramingen. Reden hiervoor is een te optimistische verhoging in de begroting van het aantal aansluitingen. De laatste jaren is het aantal aansluitingen gedaald in plaats van gestegen door sloop van woningen in het kader van herstructurering waarbij de oplevering van nieuwbouw pas een paar jaar later weer plaatsvindt. Ook ontwikkeling van nieuwe uitbreidingsplannen heeft vertraging opgelopen.

68

Hoofdlijnen diverse heffingen De gemeente Bedum kent de volgende heffingen: a. onroerende zaakbelasting; b. belasting op roerende woonen bedrijfsruimten c. hondenbelasting; d. afvalstoffenheffing en reinigingsrechten; e. rioolrechten; f. overige rechten. De genoemde belastingen dienen in principe tot het verkrijgen van algemene dekkingsmiddelen. Dit geldt vooral voor de belastingen die genoemd zijn onder punten a, b en c. De afvalstoffenheffing, reinigingrechten, rioolrechten en de overige rechten hebben een relatie met de door de gemeente te verstrekken diensten en mogen maximaal 100% kostendekkend zijn (excl. BTW). WOZ en onroerende zaakbelastingen Onder de naam ‘onroerende-zaakbelastingen’ worden belastingen geheven van de eigenaren en van de gebruikers van alle woningen (alleen eigenaren), bedrijfspanden, overige gebouwen en bouwgrond. Deze belastingen worden geheven over de waarde van de onroerende zaak, de zogenaamde WOZ-waarde. Voor het heffingsjaar 2009 gold de waarde met peildatum 1-1-2008. De WOZ-beschikkingen en de aanslagen OZB 2009 zijn met dagtekening 28 februari 2009 verstuurd. In totaal zijn er 4.927 beschikkingen verstuurd. Er zijn 82 bezwaarschriften binnengekomen en afgehandeld. Van deze 82 bezwaarschriften waren 68 gericht tegen de WOZ-waarde. Hiervan hebben 44 geleid tot een verlaging van de waarde. Naar aanleiding van de afhandeling van de bezwaarschriften zijn er 2 beroepschriften ingediend bij de rechtbank. Hierop is nog geen uitspraak binnen. Er zijn 5 bezwaarschriften ingediend tegen de belastingaanslag in het algemeen. Hiervan is 1 gegrond verklaard en zijn 4 ongegrond. Belasting op roerende woonen bedrijfsruimten Onder de naam 'belastingen op roerende woonen bedrijfsruimten' wordt belasting geheven van eigenaren en gebruikers van binnen de gemeente gelegen woon- of bedrijfsruimten, welke duurzaam aan een plaats gebonden zijn en dienen tot permanente bewoning of permanent gebruik, doch niet onroerend zijn. Deze belastingen komen qua karakter overeen met de onroerende-zaakbelastingen. De maatstaf van heffing is de waarde van de roerende zaak. Roerende zaken, zoals woonboten, zijn geen WOZ-objecten, de gemeente laat derhalve roerende zaken separaat taxeren. Hondenbelasting Onder de naam hondenbelasting wordt een belasting geheven op het houden van één of meerdere honden. Tweejaarlijks wordt er een controle uitgevoerd om o.a. niet aangemelde honden op te sporen. In 2009 zijn er 2 bezwaarschriften tegen de aanslag hondenbelasting ingediend, beide zijn ongegrond verklaard. Afvalstoffenheffing en reinigingsrechten Er zijn twee reinigingsheffingen: de afvalstoffenheffing en de reinigingsrechten. De reinigingsrechten worden geheven voor de ophaal- en verwerkingskosten van bedrijfsafval, terwijl de afvalstoffenheffing huisvuil betreft. Iedere woning binnen de gemeente wordt aangeslagen voor afvalstoffenheffing, ongeacht het feit of men wel of niet gebruik maakt van de diensten. Beleid tot en met 2006 is geweest dat de opbrengsten voor 90% de lasten dekken. In 2006 is afgesproken dat de wegvallende suppletie-uitkering OZB ingaande 2007 voor een bedrag van € 5.000 per jaar zal worden gedekt uit een extra verhoging van de afvalstoffenheffing. Door de raad is het dekkingspercentage 2009 vastgesteld op 97,6%. Naar aanleiding van de aanslagen afvalstoffenheffing en reinigingsrechten zijn in 2009 6 bezwaarschriften ontvagen, alle bezwaarschriften waren ongegrond.

69

Rioolrechten Ter dekking van de kosten onderhoud, vervanging en nieuwe aanleg (m.u.v. exploitatiegebieden) wordt een rioolrecht geheven van eigenaren van woningen, bedrijven etc. Voor een beter beheer van het onderhoud evenals het kunnen voldoen aan de wettelijke verplichting is een gemeentelijk rioleringsplan (GRP) vastgesteld. In de raadsvergadering van 22 december 2005 is het GRP bijgesteld en is de jaarlijkse verhoging berekend op 2,82% per jaar. In 2009 is gewerkt aan een nieuw rioleringsplan, deze is in de raadsvergadering van 17 februari 2010 vastgesteld. De jaarlijkse verhoging voor 2011 t/m 2013 is vastgesteld op 3,25 % en voor 2014 op 2,5%. Begraafrechten In de raadsvergadering van 25 juni 2009 is het voorstel betreffende de kostendekkendheid van de exploitatie van de begraafplaatsen aangenomen. Het oude voorstel om de tarieven kostendekkend te maken is hiermee herzien. Ook is vastgesteld dat het tarief voor 2009 de basis is voor verdere ontwikkelingen van de tarieven. In dit voorstel is ook uitgegaan van 60 begravingen en uitgiften per jaar. In 2009 zijn deze aantallen niet gehaald, dit verklaart ook het tekort op de exploitatie van de begraafplaatsen. Het aantal begrafenissen voor 2009 is 48 en het aantal uitgegeven graven 34. Deze lagere aantallen worden voor het grootste deel verklaard door het feit dat er ook minder mensen zijn overleden in 2009. In de begroting 2010 is al geanticipeerd op het loslaten van de kostendekkendheid door het verlagen van de geraamde inkomsten voor begraafrechten.

Overleden Begraven Uitgifte graven

2005 82 60 74

2006 76 64 56

2007 65 61 51

2008 81 70 64

2009 68 48 34

Overige rechten Naast bovengenoemde heffingen bestaan er in de gemeente Bedum nog een aantal andere heffingen. Het gaat daarbij om: leges, begraafrechten en marktgelden. Het betreft hier rechten die worden geheven naar aanleiding van een gemeentelijke dienstverlening. Een opsomming van de diensten waarvoor in de legesverordening een vergoeding wordt gevraagd, voert in het kader van deze programmarekening te ver. Bekend zijn met name de dienstverlening voor de burgerlijke stand, de gemeentelijke basisadministratie, afgifte van reisdocumenten en bouwvergunningen. De “verordening op de heffing en invoering van leges 2009” bevat een uitgebreide tarieventabel. Degene die een standplaats inneemt, dan wel koopwaar op de markt uitstalt heeft tegenover de gemeente een marktgeldplicht. Voor de tariefberekening maakt men gebruik van de frontbreedte en geldt de strekkende meter als maatstaf. Belastingcapaciteit In de paragraaf “Weerstandsvermogen” (zie volgende paragraaf) wordt ingegaan op de belastingcapaciteit. Kwijtscheldingsbeleid In de begroting 2009 is een bedrag geraamd van € 46.500 voor het verstrekken van kwijtschelding op de aanslagen afvalstoffenheffing en rioolrechten. Voor de overige heffingen is het krijgen van kwijtschelding uitgesloten in de belastingverordening. Over het jaar 2009 is, conform het vastgestelde beleid, kwijtschelding verleent voor een totaal bedrag van € 47.041. Het aantal kwijtscheldingsverzoeken in 2009 bedroeg 147. Hiervan zijn 102 volledig kwijtgescholden en 6 gedeeltelijk. De rest is afgewezen.

Jaar 2006 2007 2008 2009

Aantal verzoeken 146 146 145 147

Kwijtschelding Volledig Gedeeltelijk 93 5 110 3 95 8 102 6 70

Afgewezen 48 33 42 39

3.2.2 Weerstandsvermogen Onder weerstandsvermogen wordt verstaan het vermogen van de gemeente om niet begrote kosten op te kunnen vangen. De paragraaf weerstandsvermogen geeft aan hoe robuust de begroting is. Door aandacht te besteden aan het weerstandsvermogen kan worden voorkomen dat elke financiële tegenvaller dwingt tot bezuinigen. Voor het beoordelen van de robuustheid van de begroting is inzicht nodig in de omvang en in de achtergronden van de risico’s en de aanwezige weerstandscapaciteit. Op beide onderdelen wordt hieronder ingegaan. Beleid Het beleid van de gemeente ten aanzien van het weerstandsvermogen is dat er minimaal € 700.000 aan vrije algemene reserve dient te zijn. Raadsbesluit 20 april 2006 nota “Gewenste minimale omvang van de vrij aanwendbare algemene reserve gemeente Bedum”. Alles boven dit bedrag kan ingezet worden voor nieuw beleid of gebruikt worden om tegenvallers op te vangen. Verder is bepaald dat er jaarlijks voor onvoorziene uitgaven een bedrag van € 2,27 per inwoner beschikbaar moet zijn.

Weerstandscapaciteit De weerstandscapaciteit bestaat uit de middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt om niet begrote kosten te kunnen dekken. Onderscheid kan worden gemaakt tussen incidentele en structurele weerstandscapaciteit. Met de incidentele weerstandscapaciteit worden de middelen bedoeld om eenmalige tegenvallers op te vangen, bijvoorbeeld de algemene reserve. Bij structurele weerstandscapaciteit gaat het om middelen die beschikbaar zijn om structurele tegenvallers op te kunnen vangen. De weerstandscapaciteit wordt berekend uit: onvoorzien, de reserves, de onbenutte belastingcapaciteit en de stille reserves. Onvoorzien Voor onvoorziene uitgaven is in de begroting 2009 een bedrag van € 24.364 beschikbaar gesteld voor incidentele zaken (€ 2,27 per inwoner). Het verloop van de post onvoorzien is aangegeven in paragraaf 3.1.12. Algemene reserve De omvang van de vrij aanwendbare algemene reserve bedraagt per 31 december 2009 € 4.421.031. Op dit bedrag liggen voor een bedrag van € 2.835.613 aan claims voor de jaren 2009 tot en met 2013. De claims zijn niet expliciet in tijd uitgezet. Bovenstaande betekent dat het saldo van de vrij aanwendbare reserve per 31-12-2009 een omvang heeft van € 1.585.418. Dit is exclusief rekeningsaldo 2009 en de jaarlijkse toevoeging van rente. De minimale omvang is bepaald op € 700.000. Rekening houdend met de toevoeging van het rekeningresultaat ad € 5.391.384 en de rente 2010 (raming € 352.682) komt de beschikbare ruimte uit op € 7.329.484. Uitgaande van een minimale omvang van € 700.000 dan blijft er beschikbaar voor het opvangen van tegenvallers een bedrag van ruim € 6,6 miljoen. De rente van de niet vrij aanwendbare algemene reserve wordt toegevoegd aan de begroting en wordt gebruikt voor structurele uitgaven. Dit betekent dat aanwending van de niet vrij aanwendbare algemene reserve direct gevolgen heeft voor de exploitatie. De niet vrij aanwendbare algemene reserve speelt hierdoor geen rol in de bepaling van de weerstandscapaciteit. Overige reserves Naast de algemene reserve staat er in de staat van reserves nog een bedrag van in totaal € 2.021.413 (exclusief claims) aan bestemmingsreserves opgenomen per 31 december voor diverse zaken. De rente over deze reserves wordt niet toegevoegd aan de exploitatie waardoor aanwending van de reserves ook geen gevolgen heeft voor de exploitatie. Kenmerk van een bestemmingsreserve is dat er nog een zekere mate van vrijheid is met betrekking tot de definitieve aanwending. Voor de ene reserve geldt dit meer dan voor de andere reserve. Dit betekent dat een deel van het bedrag ingezet zou kunnen worden om plotselinge 71

tegenvallers op te vangen. Er is nog een stukje keuzevrijheid. Voorzichtigheidshalve wordt er van uitgegaan dat de keuzevrijheid ongeveer 25% is van de omvang van de bestemmingsreserves. Dit is afgerond € 505.000. Dit deel speelt een rol bij de bepaling van de weerstandscapaciteit. Stille reserves Van een stille reserve is sprake indien de gemeente bezittingen heeft die niet op papier staan omdat er geen boekwaarde meer is en deze bezittingen toch een bepaalde waarde hebben. Dit geldt ook voor bezittingen die nog wel een boekwaarde hebben maar waarvan de werkelijke waarde veel hoger ligt. Voorbeelden van stille reserves zijn: landerijen, gebouwen en aandelen. Ook vermogen bij gemeenschappelijke regelingen kan onder het begrip stille reserve vallen. Ten slotte kan een overschot op een exploitatie gebied ook worden gezien als een “stille” reserve. Bij de bepaling van de weerstandscapaciteit is het van belang in hoeverre de gemeente deze stille reserves binnen een korte tijd liquide kan maken. In veel gevallen zal dit niet lukken. Gebouwen en terreinen zijn in gebruik. Aandelen zijn niet direct verhandelbaar en het opvragen van vermogen van een gemeenschappelijke regeling zal op veel weerstand stuiten bij de overige deelnemers. Een overschot op een exploitatiegebied voor woningbouw mag pas opgenomen worden op het moment van afsluiten van (een deel van) het gebied. De gemeente bezit vier woningen die deels worden verhuurd (3) (drie huizen staan in de verkoop) en waarop nog een kleine boekwaarde rust. Indien de huidige bewoners de huur opzeggen dan zullen deze woningen worden verkocht en kan de winst worden toegevoegd aan de algemene reserve. Naast deze woningen zijn er beslist een aantal stille reserves aanwezig binnen de gemeente. Op een deel van de in gebruik zijnde gebouwen voor onze organisatie zit een mogelijke overwaarde. Deze gebouwen zullen we echter niet verkopen. Conclusie is dat er sprake is van stille reserves doch dat deze nu niet liquide zijn te maken. Onbenutte belastingcapaciteit De onbenutte belastingcapaciteit geeft de ruimte aan die nog aanwezig is binnen de belastingen tussen de huidige opbrengst en de maximaal toegestane opbrengst. Onbenutte belastingcapaciteit riool- en reinigingsrechten en de afvalstoffenheffing In het kader van de opstelling van het GRP zijn er vaste afspraken gemaakt over de tarieven van het rioolrecht. Ten aanzien van het rioolrecht is er geen onbenutte belastingcapaciteit. Het tarief voor afvalstoffenheffing gaat naar een dekkingspercentage van 97,6% (2009). Daarnaast stijgt het dekkingspercentage jaarlijks i.v.m. de wegvallende suppletie-uitkering OZB. In de begroting 2010 is rekening gehouden met een dekkingspercentage afvalstoffenheffing en reinigingsrechten van 100%. Met ingang van 2010 is de belastingcapaciteit ten aanzien van de afvalstoffenheffing dus ook volledig benut. Onbenutte belastingcapaciteit onroerende-zaakbelastingen De maximering van de tarieven OZB is losgelaten. De gemeente is weer vrij om zelf de hoogte van het tarief te bepalen. Een verhoging met 1% geeft een meeropbrengst van afgerond € 13.000. Voor het bepalen van de belastingcapaciteit OZB kan de zogenaamde artikel 12-norm worden gebruikt. Dit is de norm die gehanteerd wordt bij aanvragen artikel 12 steun. De berekening van de norm is met ingang van 2009 veranderd. In de begroting 2009 hebben wij op basis van de oude norm een ruimte voor de OZB berekend van € 209.000. Berekening van de ruimte met behulp van de nieuwe norm geeft aan dat de gemeente Bedum voldoet aan de minimale opbrengst OZB indien er een beroep zou worden gedaan op een uitkering artikel 12. In die zin hebben wij geen onbenutte capaciteit meer voor de OZB. Indien wij uitgaan van de macronorm die het kabinet hanteert komen we uit op een ruimte van € 55.000 (=4,3% van de geraamde opbrengst 2009) Onbenutte belastingcapaciteit op roerende woonen bedrijfsruimten Gelet op de totale opbrengst geeft een verhoging van de tarieven slechts een geringe meeropbrengst. 72

Onbenutte belastingcapaciteit hondenbelasting De hondenbelasting kent geen wettelijke limiet. Net als bij de onroerendezaak-belastingen kan de gemeente zelf de hoogte bepalen. Ook hier geldt weer de vraag waar het maximum op gesteld kan worden. Een verhoging van het tarief met 10% geeft een meeropbrengst van afgerond € 5.000. Onbenutte belastingcapaciteit leges en heffingen De kostendekkendheid van de overige leges en heffingen is redelijk te noemen. Berekende weerstandscapaciteit Omschrijving Onvoorzien Algemene reserve* Overige reserves Stille reserves Onroerendezaak-belastingen Afvalstoffenheffing Belasting op roerende woonen bedrijfsruimten Hondenbelasting Leges en andere heffingen Totale weerstandscapaciteit

Incidenteel Structureel 22.364 6.629.484 505.000 0 0 0 0 0 0 7.156.848

0 0 0 0 0 0 0 5.000 0 5.000

* bedrag is exclusief de claims (€ 2.835.613) die op de algemene reserve rusten.

Conclusie weerstandscapaciteit De weerstandscapaciteit is met name door het positieve resultaat van 2009 goed te noemen. Risico’s De risico’s relevant voor het weerstandsvermogen zijn die risico’s die niet anderszins zijn te ondervangen. Reguliere risico’s – risico’s die zich regelmatig voordoen en die veelal vrij goed meetbaar zijn – maken geen deel uit van de risico’s in de paragraaf weerstandvermogen. Hiervoor kunnen immers verzekeringen worden afgesloten of voorzieningen worden getroffen. Aan te merken risico’s in het kader van de paragraaf weerstandsvermogen worden hieronder opgesomd. a. bouwgrondexploitatie In paragraaf 3.2.7 Grondbeleid wordt uitgebreid ingegaan op de ontwikkelingen met betrekking tot de diverse locaties. Daarbij worden de risico’s benoemd. b. renterisico's In de begroting 2009 is rekening gehouden met een percentage van 4,75 % voor eigen financieringsmiddelen (beschikbare reserves en voorzieningen) en 4,5% voor het financieringstekort. Voor de berekening van de kapitaallasten van de in 2009 gepleegde investeringen is uitgegaan van 4,75%. Gedurende het jaar 2009 heeft de feitelijke rente iets boven het gecalculeerde niveau gelegen. De rente is daarmee geen groot risico geweest. c. prijsrisico’s De algemene uitkering uit het gemeentefonds is gekoppeld aan de netto – gecorrigeerde rijksuitgave. Door deze koppelingsmethodiek wordt het gemeentefonds gecorrigeerd voor inflatoire ontwikkelingen. Bij de opstelling van de begroting volgen wij in zijn algemeenheid de prijsstijgingen die staan opgenomen in de mei- of de septembercirculaire. Door bovenstaande systematiek worden de prijsrisico’s beperkt.

73

d. planschade ex artikel 49 W.R.O. en schade onrechtmatige daad De ordening van de ruimtelijke omgeving is vaak onderwerp van belangentegenstelling tussen twee of meer partijen. In de belangenafweging kan het voorkomen dat achteraf blijkt dat (ten onrechte) is beschikt in het nadeel van een partij, welke de daardoor ontstane schade probeert te verhalen. Op voorhand valt niet in te schatten of eventuele claims op de gemeente verhaald kunnen worden. Tevens valt niet in bedragen aan te geven hoe hoog een claim kan uitvallen, omdat dit afhankelijk is van de geleden schade. Bij initiatieven van derden worden planschadeovereenkomsten gesloten. Eventuele risico's dienen bestreden te worden uit de algemene reserve. Gedurende het jaar 2009 zijn vijf planschadeclaims gehonoreerd. e. nog niet gelokaliseerde bodemverontreiniging Op grond van studie kunnen nieuw vervuilde locaties worden opgespoord. Uitgangspunt is dat de vervuiling wordt verhaald op de vervuiler. Indien deze niet te achterhalen is, ofwel indien de vervuiler niet aansprakelijk kan worden gesteld, komt een drempelbedrag ten laste van de gemeente. De hoogte van de drempel is afhankelijk van de hoogte van de saneringskosten. Dekking van deze kosten is voorzien ten laste van de algemene reserve. f. deelname in gemeenschappelijke regelingen CEVAN: het risico van extra liquidatieverlies is nog steeds niet opgeheven. De bijdrage voor 2009 was geraamd op € 3.947. Betaald is een bedrag van € 1.583. Het risico neemt jaarlijks af. g. Wet werk en bijstand (WWB) De wet werk en bijstand (WWB) is per 1 januari 2004 ingevoerd. Gemeenten zijn financieel verantwoordelijk voor de WWB (openeindfinanciering). Voor de verstrekking van uitkeringen ontvangt de gemeente een budget, het inkomensdeel. Dit is een niet-geoormerkt budget. Een overschot op dit budget mag de gemeente besteden aan andere zaken. Is er sprake van een tekort, dan zal de gemeente dit zelf moeten bekostigen tot maximaal 10% van het jaarlijks budget. Is er sprake van een groter tekort, dan kan de gemeente onder strikte voorwaarden verzoeken om een aanvullend budget. Voor de bekostiging van een eventueel tekort is een bestemmingsreserve aangelegd tot maximaal een bedrag van € 150.000. Inmiddels is deze reserve volledig gebruikt. Voorts is de gemeente verantwoordelijk voor de re-integratie van personen met een bijstandsuitkering, personen met een uitkering op grond van Algemene nabestaandenwet (Anw-ers) en nietuitkeringsgerechtigden (Nuggers), die bij het UWV Werkbedrijf staan geregistreerd als werkloze werkzoekende. Voor de bekostiging van allerlei re-integratievoorzieningen ontvangt de gemeente van het rijk ook een budget. Dit budget (voorheen WWB werkdeel) is als re-integratiebudget sinds 1 januari 2009 gebundeld in het Participatiebudget. Het re-integratiebudget is een geoormerkt budget voor de bekostiging van allerlei re-integratievoorzieningen, waaronder de loonkostensubsidies. Voor een overschot geldt een meeneemregeling naar het volgende dienstjaar van 60% aan het begin van 2009. In de loop van het jaar is dit verlaagd naar 25%. De rest moet teruggestort worden naar het Rijk. Bij een eventueel tekort moet de gemeente bijpassen. Voor onze gemeente is het re-integratiebudget tot dusver toereikend gebleken. h. Wet sociale werkvoorziening Het financiële risico voor de uitvoering van de Wsw is volledig voor de vier deelnemende gemeenten. Door de goede economische ontwikkelingen in de laatste jaren zijn de bedrijfsresultaten van het werkvoorzieningschap Ability te Uithuizen aanzienlijk verbeterd. Het exploitatieresultaat in 2008 laat ten opzichte van voorgaande jaren zelfs een positief resultaat zien. Nog steeds blijft echter wel een gemeentelijke bijdrage van de vier deelnemende gemeenten nodig. Op dit moment begint ook Ability de gevolgen van de economische recessie te voelen, waardoor het risico op een exploitatietekort weer toeneemt. Daarnaast zal Ability als gevolg van de modernisering van de Wsw in de komende jaren worden omgevormd van een productiebedrijf naar een mensontwikkelbedrijf. Dit zal ook de nodige investering met zich brengen. Wat dit voor de financiële bijdrage van de vier gemeenten betekend is nog niet duidelijk. 74

i. bijzondere bijstand / stimuleringsfonds voor de minima Ook voor de bijzondere bijstand en het stimuleringsfonds voor de minima geldt dat er sprake is van een openeindfinanciering. De uitgaven zijn niet geheel in de hand te houden. Een overschrijding op het budget kan echter in eerste instantie worden opgevangen binnen de gevormde reserve. In 2009 is een tekort ontstaan van afgerond € 22.106. Overschotten of tekorten worden toegevoegd aan of gedekt uit de reserve bijzondere bijstand waarvoor een plafond geldt van € 75.000. j. dividenduitkering Essent In 2009 heeft de verkoop van de aandelen Essent plaatsgevonden. Met deze verkoop is de jaarlijkse dividenduitkering komen te vervallen. Wel heeft de deal geleid tot meerdere nieuwe deelnemingen, deze zullen in de toekomst weer gaan leiden tot dividenduitkeringen. Informatie van de aandeelhouderscommissie geeft verder nog aan dat er rente kan worden verwacht van maximaal € 29.000 over de reservering Escrow en de reservering i.v.m. de Cross Border Lease contracten. De hoogte is afhankelijk van het gebruik van deze reserveringen. k. "open-eind" regelingen. Voor de gemeente zijn een aantal "open-eind" regelingen van groot belang. Met name op het financiële vlak is dat van betekenis. Regelingen als minimabeleid, kwijtscheldingsbeleid, leerlingenvervoer, borgstellingen Volkskredietbank, Wmo (voor de onderdelen huishoudelijke hulp en leef- en woonvoorzieningen) kunnen in de praktijk ten opzichte van de begroting meer financiën vragen dan was voorzien. Voor een aantal van deze regelingen hebben wij een bestemmingsreserve beschikbaar, waardoor de eerste tegenvallers kunnen worden opgevangen. Ook dient met name nog genoemd worden de decentralisatie van de onderwijshuisvestingsvoorzieningen. De investeringen in het basisonderwijs komen thans geheel voor rekening van de gemeente. In de toekomst zal dit behoorlijke extra lasten met zich mee brengen. l. verhuur panden Schoolstraat In de begroting is een huuropbrengst geraamd voor de panden aan de Schoolstraat te Bedum. Huurovereenkomsten zijn afgesloten waardoor het risico van leegstand op dit moment klein is. m. leegloop platteland Het Groninger platteland wordt geconfronteerd met een krimp van het inwonertal. Het platteland vergrijst en inwoners verhuizen naar grotere steden. Wij verwachten dat voor onze gemeente de krimp mee zal vallen, hoewel ook bij de gemeente Bedum al een aantal jaar een dalende trend waarneembaar is. Dit wordt waarschijnlijk verklaard door het feit dat we geen bouwgrond hadden. De gemeente Bedum ligt ten opzichte van de stad Groningen gunstig en is daardoor een aantrekkelijke woongemeente. Leegloop betekent voor een gemeente dat de inkomsten dalen bij gelijkblijvende dan wel stijgende kosten. De minister van BZK heeft begin 2010 een voorstel naar de Rfv (Raad voor de Financiële verhoudingen) gestuurd. Het voorstel omvat een plan om de verschillende gemeenten die in een krimpregio liggen, tijdelijk gedurende 5 jaar financieel tegemoet te komen. n. economische crisis De economische crisis kan er toe leiden dat het aantal uitkeringsgerechtigden gaat stijgen en daarmee ook de bijstandsuitgaven. Verder stagneert de uitgifte van bouwterreinen en daarmee ook de groei van inwoners en woningen. Dit vertaalt zich direct in een lagere algemene uitkering dan is geraamd. Wij gaan uit van een jaarlijkse groei van 60 woningen en 138 inwoners per jaar. Rijksbezuinigingen kunnen vanaf 2012 weer doorwerken in de algemene uitkering. Voorlopig is in het bestuursakkoord rekening gehouden met 0% groei, dus geen bezuiniging. De komende jaren zullen tussen rijk en gemeenten hierover afspraken worden gemaakt. Wij willen dit echter niet afwachten en gaan ons in 2010 voorbereiden op eventuele komende bezuinigingen.

75

o. wachtgeldverplichting burgemeester Eind 2009 heeft de voormalige burgemeester afscheid genomen. Daarmee ontstaat een wachtgeldverplichting, de hoogte daarvan is op dit moment niet in te schatten. Conclusie ten aanzien van het weerstandsvermogen. De weerstandscapaciteit van de gemeente is goed. De in de begroting 2009 genoemde risico’s zijn nagenoeg niet manifest geworden waardoor er geen extra aanspraken op de algemene middelen behoefden plaats te vinden. Het weerstandsvermogen van de gemeente is daardoor in 2009 niet verslechterd. Integendeel, door het positieve resultaat van 2009, dat met name wordt veroorzaakt door de verkoop van de aandelen Essent, is het weerstandsvermogen in 2009 meer dan verdubbeld ten opzichte van de begroting 2009.

76

3.2.3 Onderhoud kapitaalgoederen De kosten van onderhoud van kapitaalgoederen maken een substantieel deel uit van de exploitatie en komen op diverse plaatsen in de jaarrekening voor. Een helder en volledig overzicht van deze kosten is daarom van belang om een goed inzicht in de financiële positie van de gemeente te krijgen. De gemeente Bedum is, voor een plattelandsgemeente, qua oppervlakte redelijk compact. De openbare ruimte is grotendeels bij de gemeente in beheer. Voor het goed kunnen functioneren van de inwoners zijn veel kapitaalgoederen nodig: wegen, riolering, verlichting, openbaar groen, gebouwen en sportvoorzieningen. De kwaliteit van de kapitaalgoederen en het onderhoud ervan is mede bepalend voor het voorzieningenniveau en uiteraard de (jaarlijkse) lasten. Het beleid van de gemeente Bedum voor het onderhoud van kapitaalgoederen is onder meer opgenomen in de nota’s: - Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP 2005 - 2009) - Groenbeheersplan - Wegbeheersplan - Vervangingsplan openbare verlichting - Onderhoud bruggen Wegen Binnen onze gemeente werken wij met een systeem van rationeel wegbeheer. Hiervoor is de nodige software aangeschaft die werkt volgens de landelijk erkende CROW systematiek. Hiertoe worden regelmatig alle wegen op een uniforme en objectieve wijze geïnspecteerd. Deze gegevens worden in het systeem ingelezen waarna de benodigde onderhoudsbehoefte kan worden bepaald. Bij deze onderhoudsbehoefte behoren de benodigde financiële middelen voor het komende jaar als ook voor een langere periode. Tevens wordt aangegeven welke maatregelen voor welke wegen nodig worden geacht. In het verleden is op basis van een meerjarig overzicht de gemiddelde benodigde financiële onderhoudsbehoefte bepaald. Conform de besluitvorming hierover is het beschikbare budget bepaald voor een langere periode. De budgetten worden jaarlijks verhoogd met een prijsindex. In de raadsvergadering van 30 juni 2005 is het beheerplan wegen vastgesteld voor de jaren 2005 – 2009. In 2007 en 2008 is een grote inhaalslag gemaakt op het gebied van het onderhoud aan asfaltwegen. In 2008 zijn alle gemeentelijke wegen opnieuw geïnspecteerd. Op basis van deze nieuwe inspecties is in 2009 een beheerplan wegen 2009-2013 gemaakt. Er vindt afstemming plaats met andere aspecten waarbij gedacht kan worden aan rioleringswerkzaamheden, verkeersmaatregelen, uitbreidingsplannen, herstructureringsplannen e.d. Riolering Het beleid voor de rioleringszorg is vastgelegd in het verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (vGRP). Door cyclische inspecties wordt de kwaliteit van de riolering in beeld gebracht en beoordeeld. In het rioolbeheer systeem worden de resultaten van de inspecties vertaald in maatregelen (reparaties, renovaties en vervangingen). De te nemen maatregelen worden op basis van doelen, functionele eisen, maatstaven en meetmethoden zoals beschreven in het vGRP bepaald. Samen met de verbeteringsmaatregelen uit het vGRP wordt afstemming gezocht met andere infrastructurele maatregelen. Het onderhouden van het riool, het doen van nieuwe investeringen en het uitvoeren van de benodigde verbetermaatregelen, wordt conform de kaders van het vGRP uitgevoerd. In de raadsvergadering van 17 februari 2010 is het GRP voor de jaren 2010 t/m 2014 vastgesteld. De kosten van uitvoering van het GRP worden afgedekt door (een verhoging van) de rioolheffing. Naast het vGRP is in 2009 ook een nieuw Basis RioleringsPlan (BRP) en een Regenwaterstructuurplan opgesteld. 77

Groen Ook voor ons openbaar groen beschikken wij over een systeem van rationeel groenbeheer. Hierbij is de totale hoeveelheid groen opgenomen en uitgesplitst naar diverse soorten. Al deze soorten vergen bepaalde onderhoudsmaatregelen met bepaalde frequenties. Deze gegevens worden gebruikt bij het vergelijken met de aanbieding van Ability die een deel van ons openbaar groen onderhoudt. Het andere deel wordt onderhouden door eigen personeel van de gemeente. In 2009 is gewerkt aan het groenbeleidsplan. Dit plan is in januari 2010 besproken en vastgesteld. Het groenbeleidsplan geeft de richting aan waar we naar toe willen met het groen in deze gemeente. Het laat de hoofdlijnen zien voor het openbaar groen voor de komende 10-15 jaar. Het groenbeheerplan, wat op het groenbeleidsplan volgt, geeft aan hoe het geheel wordt onderhouden en met welke middelen en menskracht. Gebouwen Voor gebouwen beschikken wij nog niet over een systeem van geautomatiseerd planmatig onderhoud. Door een externe partij zal het onderhoud voor de komende 10 jaar in beeld worden gebracht. Vanaf de begroting 2011 zullen wij hiermee werken. Jaarlijks worden alle te onderhouden gebouwen geïnspecteerd en zal daar waarnodig het planmatig onderhoud worden bijgesteld. De daarvoor benodigde bedragen worden opgenomen in de begroting. Er zal gestreefd worden naar een vast beschikbaar budget per jaar. Hiervoor hebben wij in de meerjarenraming een bedrag van € 25.000 opgenomen met ingang van 2010. Met uitzondering van de scholen ontbreekt momenteel een meerjarig perspectief. In het kader van het IHP wordt het onderhoud ten laste van de gemeente extern geactualiseerd. Voor het gehele sportcomplex De Beemden (sporthal, zwembad en sportcafé) is in 2005 een onderhoudsplan opgesteld. Een bedrag van € 22.460 wordt per jaar toegevoegd aan de onderhoudsvoorziening De Beemden. Water In tegenstelling tot wegen, groen en riolering beschikken wij in het geheel niet over volledige informatie met betrekking tot water. Hieronder vallen o.a.: kwaliteit en omvang waterbodem, baggerplannen, slib, beschoeiingen, duikers e.d. Door de jaarrekening heen zijn wel bedragen verantwoord voor het onderhouden van bermen en sloten, beschoeiingen en duikers. In 2005 is het baggerplan vastgesteld waarvoor gedurende de jaren 2006 tot en met 2010 jaarlijks een bedrag van € 125.000 beschikbaar is gesteld voor uitvoering. In de voorjaarsnota 2009 is besloten om de werkzaamheden naar voren te schuiven waardoor het plan in 2009 in zijn geheel is uitgevoerd. Eind 2009 zijn de werkzaamheden afgerond. Tijdens de werkzaamheden bleek er aanzienlijk meer bagger in de watergangen te zitten dan oorspronkelijk was geraamd. Hiervoor is in 2009 een extra budget van € 214.500 beschikbaar gesteld. De dekking is voorzien uit de algemene reserve. Onze gemeente doet mee aan het project ecologie en water, dat er op is gericht om de waterkwaliteit van oppervlaktewater te verbeteren. Bruggen In de raadsvergadering van 24 april 2008 is het rapport onderhoud bruggen besproken en vastgesteld. De voorziening onderhoud bruggen is in 2008 op peil gebracht. De komende jaren is er daardoor voldoende budget beschikbaar om het noodzakelijk onderhoud aan de bruggen te plegen. Diversen Naast de hierboven al genoemde zaken beschikt onze gemeente over meer kapitaalgoederen. Hierbij valt te denken aan openbare verlichting, verkeersborden, sportvelden e.d. De daarvoor beschikbare middelen welke in de begroting worden meegenomen zijn afgeleid van de vorige begroting en worden meestal alleen gewijzigd met het index percentage. Een uitzondering hierop is de openbare verlichting. De cijfers hiervoor zijn afkomstig van het nutsbedrijf dat de elektriciteit levert en de masten onderhoudt. In de prioriteitenlijst is bovendien financiële ruimte gereserveerd voor het planmatig vervangen van de openbare verlichting. 78

3.2.4 Financiering Inleiding De Wet financiering decentrale overheden (Wet Fido) geeft een belangrijk, bindend kader voor een verantwoordelijke en professionele inrichting van de treasuryfunctie, alsmede voor het scheppen van voorwaarden om deze te kunnen uitvoeren. Door de raad is op 29 oktober 2009 het aangepaste treasurystatuut vastgesteld. In dit statuut is de beleidsmatige infrastructuur van de treasuryfunctie vastgelegd in de vorm van uitgangspunten, doelstellingen, richtlijnen en limieten. De treasuryfunctie van de gemeente Bedum richt zich op: a. het verzekeren van duurzame toegang tot financiële markten tegen acceptabele condities; b. het beschermen van gemeentelijke vermogens- en (rente) resultaten tegen ongewenste financiële risico’s zoals renterisico, koersrisico, kredietrisico en liquiditeitsrisico; c. het minimaliseren van de interne verwerkingskosten en externe kosten bij het beheren van de geldstromen en financiële posities; d. het optimaliseren van de renteresultaten binnen de kaders van de Wet Fido respectievelijk de limieten en richtlijnen van het treasurystatuut. Algemeen beleid Het door ons al jaren gevoerde beleid wordt gecontinueerd. Dit betekent dat de rente – ontwikkelingen nauwgezet worden gevolgd, met name indien onze financieringspositie aanleiding geeft tot het aantrekken van vaste geldleningen. Bij het aantrekken van geld doen wij veelal zaken met de NV Bank voor Nederlandse Gemeenten te Den Haag. Beleid, zoals vastgelegd in het treasurystatuut, is dat bij minimaal twee andere marktpartijen offertes worden gevraagd. Voor het uitzetten van geld is voorwaarde dat onze belegging uitsluitend wordt toevertrouwd aan een instelling met een AA – rating. In de praktijk betekent dit, mede op grond van onze overeenkomst met de BNG, dat wij ons geld bij deze bank beleggen. In verband met de Essent gelden hebben we een rekening geopend bij de Rabobank. Hier kunnen we tijdelijke overtollige middelen wegzetten. Naast beleggingen bij instellingen met een zogenaamde AA – rating hebben wij een tweetal leningen verstrekt aan woningstichting Wierden en Borgen. Deze verstrekking vindt plaats in het kader van onze publieke taak. Kasgeldlimiet De kasgeldlimiet is een instrument ter beperking van het renterisico. Tot de limiet mag met kort geld worden gefinancierd, bij overschrijding van de limiet dient op termijn voorzien te worden in vaste financiering. Op een begrotingstotaal van € 19.383.991 bedroeg de kasgeldlimiet voor 2009 € 1.647.639. Dit is 8,5% van het begrotingstotaal. Onze netto vlottende schuld heeft gedurende het dienstjaar deze limiet niet overschreden. Risicobeheer Vanuit de doelstellingen van het treasurybeleid valt af te leiden dat risico’s zijn te onderkennen ten aanzien van de rente, koers, krediet en liquiditeit. De Wet financiering decentrale overheden (Wet Fido) geeft een aantal verplichte elementen aan die de genoemde risico’s beperken of elimineren. Het doel van het treasurystatuut is o.a. deze risico’s te beperken c.q. te beheersen. Een belangrijke eis uit de Fido is dat de uitvoering van de treasuryfunctie uitsluitend de publieke taak dient en dat het beheer voorzichtig dient te zijn. De gemeente Bedum heeft geen beleggingen die niet in het verlengde van de publieke taak liggen. Renterisico. De rentegevoeligheid, het renterisico, kan worden gedefinieerd als het gevaar van ongewenste veranderingen van de financiële resultaten van de gemeente door rentewijzigingen. De wettelijke vastgestelde renterisiconorm van 20% houdt in dat in enig jaar de aflossing van de lange schuld niet hoger mag zijn dan 20% van de gehele vaste schuld. De berekening van het huidige renterisico in meerjarenperspectief is opgenomen in het onderstaand overzicht. Uit onderstaand overzicht blijkt dat de gemeente geen renterisico heeft gelopen.

79

Renterisiconorm 1a Renteherziening op vaste schuld o/g 1b Renteherziening op vaste schuld u/g 2 Netto renteherziening op vaste schuld (1a - 1b) 3a Nieuw aangetrokken vaste schuld 3b Nieuwe verstrekte lange leningen

begroting

4 Netto nieuw aangetrokken vaste schuld (3a - 3b) 5 Betaalde aflossingen 6 Herfinanciering (laagste van 4 en 5) 7 Renterisico op vaste schuld (2 + 6) Renterisiconorm 8 Stand van de vaste schuld per 01-01-2009 9 Het bij ministeriële regeling vastgesteld percentage 10 Renterisiconorm (8 * 9 / 100) Toets renterisiconorm 11 Renterisico op vaste schuld 12 Ruimte (+) / Overschrijding (-); (10 - 7)

rekening

0 0 0 1.979.085 0

0 0 0 0 0

1.979.085

0

1.518.365 1.518.365 1.518.365

1.518.365 0 0

23.800.102 20% 4.760.020

23.800.101 20% 4.760.020

1.518.365

0

3.241.655

4.760.020

Rentevisie Het financieringstekort is afgedekt met kortgeld waarvoor in de begroting 4,5% rente was geraamd. Voor investeringen is gecalculeerd met 4,75% rente. Het rentepercentage voor langgeld schommelt eind 2009 rond 4,25% voor een looptijd van 20 jaar (BNG rentetarief). De ontwikkelingen op de gelden kapitaalmarkt zijn redelijk stabiel te noemen. Door een stagnatie van de economische groei zal de vraag naar kapitaal afnemen. Wereldwijd wordt er naar gestreefd de rente niet te laten stijgen en te handhaven op het huidige niveau. Bij een stijging van de geldmarktrente kan, wanneer de voorwaarden van de langlopende leningen dit toelaten, worden overwogen om een deel van het financieringstekort om te zetten van kort naar lang geld. Voor investeringen die voortvloeien uit de prioriteitenlijst hebben wij gecalculeerd met 4,75% rente. Renterisico op kasgeld Voor het liquiditeitenbeheer heeft de gemeente lopende rekeningen bij de BNG, de Rabobank, de ABN/AMRO en de ING (voorheen Postbank). De betalingen en ontvangsten lopen hoofdzakelijk via de BNG. Tevens wordt er een kas bijgehouden. Kastransacties worden tot een minimum beperkt. Ook de omvang van de kas is minimaal. Liquiditeitsrisico’s Onder liquiditeitsrisico wordt verstaan het risico dat ontstaat indien door wijzigingen in de liquiditeitenplanning en meerjaren investeringsplanning de financiële resultaten kunnen afwijken van de verwachtingen. Zoals uit bovenstaande blijkt kunnen er, indien de liquiditeitsplanning anders loopt dan gepland, behoorlijke fluctuaties ontstaan met alle financiële gevolgen van dien. Voor alsnog is er sprake van een evenwichtige spreiding over het gehele jaar. Ook de uitvoering van het investeringsplan heeft een belangrijke rol. Met name bij de uitvoering van het investeringsplan is het noodzakelijk om op het juiste moment de financieringsmiddelen beschikbaar te hebben. Tot nu toe hebben zich geen liquiditeitsrisico’s voorgedaan.

80

Debiteurenrisico’s Ten aanzien van de post debiteuren kan debiteurenrisico gedefinieerd worden als de kans op het te laat of niet-ontvangen van gelden van debiteuren. Door de aard van de gemeentelijke activiteiten loopt de gemeente een gering debiteurenrisico. Voornamelijk hogere overheden zijn de belangrijkste debiteuren. Daar waar nodig worden tijdig de nodige invorderingsmaatregelen getroffen. Koers- en valutarisico’s Deze risico’s hebben betrekking op de kans dat de financiële activa van de organisatie in waarde verminderen door negatieve koersontwikkelingen op de valutamarkt. De gemeente loopt geen risico’s als het gaat om koers- en valutarisico’s omdat geen gelden zijn uitgezet in vreemde valuta.

81

3.2.5 Bedrijfsvoering Doel van de paragraaf bedrijfsvoering In het duale stelsel gelden voor de gemeenteraad de zogenaamde 3 W’s: wat willen bereiken, wanneer moet het gerealiseerd zijn en wat mag het kosten. Het college draagt zorg voor de uitvoering van het programma en gebruikt daarvoor het beschikbare budget op de meest effectieve en efficiënte wijze. In de opzet van de paragraaf bedrijfsvoering wordt dit onderscheid vastgehouden. Deze paragraaf gaat vooral in op de hoofdlijnen van beleid. Verder worden de bestuurlijke wensen ten aanzien van bestaand en nieuw beleid in beeld gebracht. Op grond van de controlerende taak, waarvoor de rekenkamerfunctie is ontwikkeld, kan de raad ter toetsing het zoeklicht op bepaalde onderwerpen richten in relatie tot het doel waarvoor budget beschikbaar is gesteld. Aangezien de te bereiken doelen sterk samenhangen met de gemeente als dienstverlenende organisatie, wordt de raad in de paragraaf bedrijfsvoering een indruk gegeven van de wijze waarop de bedrijfsvoering plaats vindt en welke ontwikkelingen gaande zijn. Dit is noodzakelijk vanwege de directe relatie tussen de bedrijfsvoering en het middelenbeleid. In de kaderstellende functie van het middelenbeleid is een hoofdrol voor de raad weggelegd. Planning- en Controlcyclus De Planning- en Controlcyclus is erop gericht systematisch en gemeentebreed de gewenste effecten en doelen af te wegen, prioriteiten te bepalen, uit te voeren en te verantwoorden. Met een meerjarig beeld op een sluitende exploitatie kan een evenwichtige besluitvorming plaatsvinden, mits ook de risico’s goed in beeld zijn gebracht. Vanaf 2004 is de cyclus afgestemd op de duale verhouding tussen raad en college. De begroting en de jaarrekening zijn afgestemd op de aangepaste rollen van raad en college. Dit geldt ook voor de tussentijdse rapportages. Het tussentijds wijzigen van de begroting (niveau van aan de raad voor te leggen begrotingswijzigingen) is veranderd. Verfijning in het systeem van budgethouderschap en budgetbewaking is gerealiseerd en wordt verder geïmplementeerd. De regeling is inmiddels aangepast. De verfijning heeft er toe geleid dat budgetten nog adequater worden bewaakt en de “juiste” houder van het budget verantwoording aflegt over de uitvoering van het programma. Dit laatste is vooral van belang voor budgetten waarvan het houderschap en de uitvoering zijn verdeeld over meerdere afdelingen. In het verslagjaar is ingezet op de vervanging van het financieel pakket. Per januari 2010 is het pakket Civision Middelen van Pink Roccade in gebruik genomen als opvolger van Fis4All van de firma Centric. Keuze voor dit pakket is gebaseerd op kwaliteit, functionaliteit en functioneel beheer. In de keuze heeft meegespeeld de beoogde samenwerking met Winsum en De Marne. Beide gemeenten gebruikten reeds Civision. Om die reden lag een keuze voor dit pakket, los van de andere eisen, in de rede met als oogmerk het beheer en het onderhoud gezamenlijk uit te voeren. Communicatie Een belangrijke inspanning is gelegen in de verdere verbetering van de relatie met de burger. Hiertoe is een klanttevredenheid onderzoek gehouden. De uitkomsten zijn bemoedigend maar nodigen uit tot het doorvoeren van verbeteringen. In werkgroepverband en op managementniveau is dit verder opgepakt. De website zal verder worden ontwikkeld volgens de uitgangspunten waarvoor bij de start van het project is gekozen. Het verder ontwikkelen van interactieve dienstverlening heeft daarbij prioriteit. Verder wordt onder de projectnaam ELO – BMW gewerkt aan gemeenschappelijke implementatie van wettelijke ontwikkelingen die in de nabije toekomst gerealiseerd moeten worden. Daarbij wordt ook het I&A – beleid betrokken en op dit moment wordt gewerkt aan de realisering van een gemeenschappelijke afdeling I&A. Overigens trekt de implementatie van de taakstellingen een behoorlijke wissel op de ambtelijke organisatie. Op collegeniveau is besluitvorming inmiddels geëffectueerd. De communicatienota is inmiddels herzien. In de nota is vastgelegd hoe de communicatie met de burger meer inhoud kan krijgen. De gemeente als werkgever Tot dusver slagen we er nog steeds in goed gekwalificeerd personeel te vinden voor de te vervullen vacatures. Ook de technische functies zijn, op één vacature na, inmiddels ingevuld. Gelet op de toenemende vergrijzing zal de gemeente als werkgever zich echter nadrukkelijk als interessante en moderne werkgever moeten manifesteren. De kracht van de gemeente ligt daarbij met name in de ontwikkeling van een goed stelsel van secundaire arbeidsvoorwaarden, een krachtige, veelzijdige werkgever en het bieden van faciliteiten voor ‘eigen kweek’ van jonge mensen tot vakspecialisten in het openbaar bestuur. Dit kan worden 82

gerealiseerd door een systeem van strategisch opleiden waarin, middels competentiemanagement, wensen van zowel werkgever als werknemer nader op elkaar worden afgestemd. Per 1 maart 2006 is de gewijzigde structuur een feit geworden en bestaat de organisatie uit 4 lijnafdelingen en een staforgaan. Ter ondersteuning van de afdelingshoofden zijn per 01 juli 2008 aan de plaatsvervangend afdelingshoofden operationeel leidinggevende taken toegedeeld voor een specifiek taakveld. Op basis van deze structuur ziet de personele bezetting van de gemeente Bedum er als volgt uit: Afdeling Middelen VROM ** Openbare werken

aantal

voorbereiding beheer en onderhoud

Welzijn & Burgers ** Concern * Gemeentesecretaris Griffier Totaal

19 17 6 22 19 9 1 1 94

Fte 13,76 12.75 6,00 19,30 15,66 5.98 1,00 0.72 75,17

* In vorenstaande cijferopstelling ontbreken onze 20 vrijwilligers voor de brandweer. In dit overzicht is wel meegenomen de formatie voor de commandant brandweer (0,40 fte) en van de medewerker pro – actie en preparatie (0,67 fte). ** In vorenstaande cijferopstelling is rekening gehouden met de beschikbare formatie voor schoonmaak en beheer sportaccommodaties.

In de begroting is budget gereserveerd voor de uitbreiding van formatie voor algemeen juridisch werkzaamheden / bestuursondersteuning en de verdere ontwikkeling van digitale dienstverlening. Ingegeven door budgettaire redenen is de definitieve vervulling opgeschort tot het moment dat meer zicht bestaat op de ontwikkeling van onze financiële positie. Met ingang van 2005 neemt de gemeente Bedum het zogenaamde IZA-bedrijfszorgpakket af. Het IZABedrijfszorgpakket omvat een pakket middelen waarmee het verzuim in de organisatie kan worden verminderd. Het pakket is ontwikkeld op verzoek van bonden en werkgevers. Het pakket is al bij tal van gemeenten in gebruik. Het IZA-Bedrijfszorgpakket voorziet in een eigen “zorgnetwerk” waardoor lange wachttijden worden vermeden. Deelname aan de bedrijfszorg wordt gecontinueerd. Uit de evaluatie is gebleken dat Bedum de geboden mogelijkheden optimaal benut! Verder maken wij sinds april 2006 gebruik van de diensten van de heer B. Jager als zelfstandig gevestigde bedrijfsarts. De ervaringen zijn uiterst positief te noemen en kenmerken zich door een directere relatie met medewerker en direct leidinggevende. Kortere lijnen en directe betrokkenheid derhalve. De laatste jaren is er een duidelijke tendens bij overheidsorganisaties om in te kunnen spelen op ruimere opvattingen over functiewaardering en de mogelijkheid die dit instrument biedt als proces voor beheersing van de organisatie en de werkprocessen. Het vanuit de organisatie beschrijven van functies biedt de mogelijkheid ook rekening te houden met organisatiedoelen. Deze wijze van functie beschrijven wordt "organiek beschrijven “ genoemd. Het "organiek beschrijven" van functies verschilt duidelijk van de "mensgerichte beschrijvingen". De organieke beschrijving geschiedt door het management. De medewerker mag daar inhoudelijk op reageren en zijn bevindingen ter overweging voorleggen aan de gemeentesecretaris. Organieke beschrijvingen bevorderen de efficiency en doelmatigheid door eenvoudige procedures met een korte doorlooptijd. Organieke beschrijvingen kunnen worden gebruikt voor andere onderdelen van het personeelsbeleid, bijvoorbeeld de werving van personeel. Wij hebben gekozen voor het FUWA-MET systeem van Buitenhek en Van Doorn. De huidige stand van zaken is dat de waarderingen zijn vastgesteld en uitgereikt. Hiertegen zijn 22 bezwaarschriften ingediend. Grotendeels betreffen deze de vastgestelde waardering. Alle bezwaarschriften zijn in december door de bezwaarschriftencommissie behandeld. De adviezen worden in de loop van 2010 verwacht.

83

Gestart is met de opstelling van een notitie leeftijdsbewust personeelsbeleid. In afwachting van externe onderzoeken van zowel het ABP (Active Aging) en IZA (Duurzame inzetbaarheids monitor) is de vaststelling van de eigen notitie uitgesteld. Beide rapporten bieden input voor het te formuleren beleid. Voorts is in 2009 gewerkt aan de toekomstvisie voor de buitendienst. Deze visie zal in 2010 worden vastgesteld. Tot slot is de RI&E geactualiseerd en wordt uitvoering gegeven aan de implementatie van de geconstateerde verbeterpunten. Een belangrijk deel van die verbeterpunten wordt afgevangen in de verbouw van onze locatie aan de Industrieweg. Hiervoor zijn inmiddels de vereiste vergunningen ontvangen. Bedum is tot slot in het bezit van een gemotiveerde BHV – organisatie. Ondernemingsraad De gemeente kent een actieve en betrokken Ondernemingsraad alsmede een Onderdeelcommissie voor de brandweer. De Ondernemingsraad wordt in de verslaglegging ambtelijk ondersteund. Met de inzet van de leden voor de vervulling van de OR – taken is in de berekening van productieve uren rekening gehouden. Voor deze inzet is geen vervangende inzet in budget beschikbaar. Grosso modo gaat het om een bedrag van € 50.000. In de CAO sector Gemeenten 2007 – 2009 is vastgelegd dat gemeentelijke werkgevers aan het begin van iedere zittingsperiode een convenant sluiten met daarin afspraken over de benodigde inzet voor het OR – werk en de compensatie daarvoor. Dit convenant is in Bedum op 20 oktober 2008 ondertekend. Binnen de stafafdeling Concern is vier uur formatie beschikbaar voor het ambtelijk secretariaat. Informatiebeleid Zoals aangegeven wordt op dit moment in verband van ELO – BMW gewerkt aan de vormgeving van een gemeenschappelijk I&A – beleid. Om redenen van kwaliteit en vermindering van kwetsbaarheid is voorzien dat in de toekomst één gezamenlijke entiteit uitvoering gaat geven aan het I&A – beleid van de BMW – gemeenten. Vooralsnog wordt die samenwerking op vrijwillige basis in een proeftuinomgeving vorm gegeven. De servers van de drie gemeenten worden in De Marne gesitueerd. Bij de inrichting van de serverruimte in De Marne is hiermee inmiddels rekening gehouden. Bedum gaat in onze plannen gelden als uitwijkvoorziening. Omdat de serverruimte voor drie gemeenten is ingericht financiert De Marne op dit moment de meerkosten voor. Deze meerkosten worden ingebracht in de zogenaamde “0-meting” die voor de ICT – samenwerking wordt opgesteld. Onder het ELO – project wordt op dit moment gewerkt aan een realisatieplan waarin de ambities van de drie gemeenten, de programma’s van het Nationaal Uitvoeringsprogramma een belangrijke plaats krijgen. Hiervoor ontvangen wij subsidie van het Ministerie. In voorbereiding is een voorstel om te kiezen voor Open Office als alternatief voor Microsoft. De verwachting is dat dit op termijn een besparing gaat opleveren omdat niet langer geïnvesteerd hoeft te worden in kostbare licenties. Nader aandacht zal worden geschonken aan de functionaliteit en het beheer van Open Office ten opzichte van MS Office. Hiervoor wordt op dit moment een pilot opgezet die door Winsum wordt voorgefinancierd. Met Winsum en De Marne is gezamenlijk opgetrokken in de invoering en upgrading van Melddesk. Gekoerst wordt op operationalisering per 01 januari 2010. De afwikkeling van klachten wordt dan, ook in communicatieve zin, verder geprofessionaliseerd. Huisvesting Zowel het gemeentehuis als de dislocatie aan de Industrieweg voldoen naar de huidige inzichten aan de daarvoor geldende wettelijke regels. Wel baart de verwarming installatietechnisch zorgen. Het zogenaamde Colt –systeem vertoont gebreken waardoor storingen ontstaan. Organisatieontwikkeling Het organisatiebesluit en het mandaatstatuut zijn vastgesteld. Vanuit het managementteam zijn verbetervoorstellen gepresenteerd aan de organisatie die beogen een bijdrage te leveren aan verdere verbetering van de kwaliteit van onze dienstverlening. Het organisatiebesluit wordt in de loop van 2010 geëvalueerd. 84

Samenwerking De samenwerking beperkt zich op dit moment tot het project ELO – BMW en de uitwerking van het dienstverleningsconcept waaronder mede begrepen de realisering van een gemeenschappelijk I&A – beleid. Zowel in de raad van april 2009 als mei 2009 is met u over de samenwerking van gedachten gewisseld. Ons voorstel is door u geamendeerd. Samenwerking dient niet primair gezocht te worden in het verband van BMW, maar daar waar de burger van Bedum het meest mee gediend is. Naar ons oordeel hoeft dit de samenwerking met Winsum en De Marne niet te frustreren maar zal per voornemen worden bezien of op passende wijze inhoud wordt gegeven aan de door u vastgelegde uitgangspunten. Bestuurskracht Het definitieve rapport is uitgebracht met als voornaamste conclusie dat Bedum redelijk tot goed in staat is de huidige taken te vervullen.

85

3.2.6 Verbonden partijen Deze paragraaf gaat in op de partijen waarmee de gemeente een bestuurlijke relatie onderhoudt en waarin zij tevens een financieel belang heeft. Onder bestuurlijk belang wordt verstaan een zetel in het bestuur of het hebben van stemrecht. Van financieel belang is sprake wanneer de gemeente middelen beschikbaar heeft gesteld en die kwijt is in geval van faillissement van de deelneming en/of wanneer financiële problemen bij de deelneming kunnen worden verhaald op de gemeente. Uitgangspunt is dus een financieel- en bestuurlijkbelang. Bestuurlijk belang: Er is sprake van een 'verbonden partij' als een lid van het college / de raad of een ambtenaar van de gemeente namens de gemeente in het bestuur van de partij plaatsneemt, of namens de gemeente stemt. Bij alléén een benoemingsrecht of een voordrachtsrecht - de gemeente mag een bestuurder of commissaris in de organisatie benoemen of voordragen - is er strikt genomen géén sprake van een verbonden partij (bijvoorbeeld Stichting Welzijn Bedum en de Muziekschool). De achterliggende gedachte bij de paragraaf verbonden partijen is dat het aangaan van verbindingen met een derde partij voortkomt uit een publiek belang. Verbindingen worden aangegaan om bepaalde publieke taken (efficiënter) uit te voeren. Op degene die in het bestuur van een verbonden partij functioneert berust de verplichting om (gevraagd of ongevraagd) zich te verantwoorden naar het bestuursorgaan dat betrokkene naar die partij heeft afgevaardigd. Het is voor de raad van belang om inzicht te hebben in de relatie tussen verbonden partij en het publieke belang. Binnen de gemeente kan met betrekking tot de verbonden partijen een driedeling worden gemaakt in: - gemeenschappelijke regelingen; - vennootschappen; - stichtingen. Hierna wordt een overzicht gegeven van de partijen waaraan onze gemeente is verbonden. Per partij wordt informatie verstrekt. De gegeven informatie is nog niet uitputtend. Er is gekozen voor een groeimodel dat bij verdere begrotingen gecompleteerd zal worden.

Gemeenschappelijke regelingen Regioraad Noord-Groningen Besluit tot deelname In de raadsvergadering van 3 juli 1975 is besloten tot deelname aan de gemeenschappelijke regeling Regioraad Noord-Groningen. Overige deelnemers De gemeenten De Marne, Winsum, Eemsmond, Loppersum, Ten Boer, Delfzijl en Appingedam. Doel Doelstelling is om krachten te bundelen en daardoor voordelen te halen. De Regioraad behartigt hierdoor de gemeenschappelijke belangen van de deelnemende gemeenten op het gebied van onder meer verkeer en vervoer, economische ontwikkeling, onderwijs en cultuur, recreatie en toerisme, maatschappelijke zorg, volksgezondheid en welzijn, ruimtelijke ordening, volkshuisvesting en milieu. De Regioraad kan niet zelfstandig taken op zich nemen. Dit kan pas nadat de gemeenteraden een bepaalde taak expliciet aan de regio hebben overgedragen. De taken waarbij bevoegdheden aan de Regioraad zijn overgedragen zijn volkshuisvesting, milieu, kinderopvang en volwasseneneducatie. Op de overige beleidsterreinen blijft de samenwerking beperkt tot lichtere vormen. Hierbij kan gedacht worden aan zaken als overleg, advies, onderzoek en voorlichting. Bestuurlijke deelneming De deelnemende gemeenten hebben ieder 3 zetels in het algemeen en dagelijks bestuur. 86

Namens de gemeente Bedum had in 2009 de portefeuillehouder (W.H. Everts) zitting in het algemeen bestuur. Het dagelijks bestuur wordt gevormd door de 8 burgemeesters van de deelnemende gemeenten. Financieel belang De deelnemende gemeenten betalen jaarlijks een bedrag per inwoner. Voor 2009 was dit € 3,21. Daarnaast betaalde de gemeente voor 2009 een bedrag van € 2,74 per inwoner voor uit te voeren zaken op het gebied van de milieutaken. Ontwikkelingen De Regioraad is per 1 januari 2010 in liquidatie.

Hulpverlening en Openbare Gezondheidszorg Groningen (H&OG-regeling) Besluit tot deelname In de raadsvergadering van 29 mei 1997 is besloten tot deelname aan de gemeenschappelijke regeling Hulpverlening & Openbare Gezondheidszorg Groningen (H&OG). Deelnemers Alle 25 gemeenten in de provincie Groningen. Doel De regeling stelt zich ten doel met behulp van intergemeentelijke samenwerking en door een doelmatige organisatie en coördinatie uitvoering te geven aan: - de repressieve en preventieve brandbestrijding, zulks met behoud van de zelfstandigheid van brandweerkorpsen van de deelnemende gemeenten; - de hulpverlening bij ongevallen en rampen, waaronder de geneeskundige hulpverlening, alsmede de voorbereiding daarop; - de bescherming en bevordering van de gezondheid van de bevolking; - de afstemming in de ambulancehulpverlening en de communicatie tussen degenen die de ambulancezorg verrichten. Binnen de gemeenschappelijke regeling bestaan drie bestuurscommissies: - Regionale brandweer; - GGD; - Meldkamer. Bestuurlijke deelneming Eén door de raad aan te wijzen lid voor het algemeen bestuur. Namens de gemeente Bedum had in 2009 de burgemeester zitting in het algemeen bestuur. Financieel belang In de rekening 2009 zijn de volgende bijdragen per inwoner bijgedragen: Brandweer: Algemene bijdrage € 2,24 Commandovoering brandweer € 1,21 Meldkamer € 3,06 Brandweerinvesteringen € 0,40 Rampenbestrijding: Rampen crisismanagement € 0,12 Rampen ADR/RBR € 1,61 Kwaliteitsverbetering € 0,93 Regionale rampenbestrijding GHOR € 0,28 GGD: Algemene preventie gezondheidszorg € 8,83 Infectieziektebestrijding € 3,11 Logopedie € 1,72 Toezicht kinderopvang € 0,34 Totaal € 23,85 Ontwikkelingen Eind 2008 is besloten om voor de 3 noordelijke provincies te komen tot een gezamenlijke meldkamer. Op dit moment is de bouw daarvan in volle gang, de oplevering wordt verwacht in het najaar van 2011

87

Ability Besluit tot deelname In de raadsvergadering van 17 april 2003 besloten tot deelname aan de gemeenschappelijke regeling Ability (voorheen WANN). Deelnemers De gemeenten Bedum, Eemsmond, De Marne en Winsum. Doel Het samenwerkingsverband heeft tot doelstelling, het bevorderen of uitvoeren van activiteiten welke gericht zijn op het creëren, bevorderen of instandhouden van werkgelegenheid ten behoeve van natuurlijke personen die een afstand hebben tot de reguliere arbeidsmarkt. Bestuurlijke deelneming De deelnemende raden wijzen ieder drie leden aan (waarvan één uit het college van burgemeester en wethouders) voor het algemeen bestuur. Het dagelijks bestuur bestaat uit één bestuurslid per gemeente aan te wijzen door het algemeen bestuur. Namens de gemeente Bedum hadden in 2006 zitting in het algemeen bestuur: - namens het college: de portefeuillehouder (H. te Velde (ook zitting in het dagelijks bestuur)) - namens de raad: de heren J.Berghuis en J.Bonnema (plv. J. van der Veur en P.C.J.S. Draaisma) Financieel belang In de jaarrekening 2009 is een vaste bijdrage van € 27.521 aan Ability voldaan plus een verrekening 2008 ad € 27. Voor 2009 zal geen extra bijdrage gevraagd worden. Ontwikkelingen Door Ability wordt hoog ingezet op terugdringing van tekorten op de exploitatie en is daarin erg succesvol. Over het jaar 2008 hebben de gemeenten voor het eerst na vele jaren niet hoeven bijdragen in een exploitatietekort, aangezien er een positief resultaat over dat jaar is behaald. Verder hebben de gemeenten in nauwe samenwerking met Ability een notitie “Bouwstenen voor een gezamenlijke visie” opgesteld, waarin als toekomstig beleid onder meer is vastgelegd dat ‘Ability’ van een productiebedrijf de komende jaren steeds meer wordt omgevormd tot een mensontwikkelbedrijf. Daarmee zal ook het onderscheid tussen de verschillende doelgroepen en regelingen (Wsw, WWB, Wajong, Wij) steeds meer verdwijnen. Voor een ieder zal dezelfde vorm van dienstverlening beschikbaar komen. Naast het bieden van werk betekent deze koerswijziging voor Ability steeds meer en meer mensen begeleiden / ondersteunen bij hun weg naar werk. Er zullen ook nieuwe (dienstverlenings-) instrumenten moeten worden ontwikkeld. Eén en ander vraagt in de nabije toekomst ook om nadere investeringen. Het is nog niet bekend welke extra investering de gemeenten hiervoor zullen moeten doen.

Afvalbeheer Regio Centraal Groningen (ARCG) Besluit tot deelname De raad heeft in 1985 besloten tot deelname in de gemeenschappelijke regeling ARCG. In de raadsvergadering 20 september 2001 is besloten tot continuering van de gemeenschappelijke regeling (de toen bestaande regeling verviel per 31-12-2002. Deelnemers De gemeenten Bedum, Groningen, Haren, Grootegast, Leek, Marum, Ten Boer en Zuidhorn. Doel Het samenwerkingsverband heeft tot doel de behartiging van de belangen van preventie, en het op milieuhygiënisch verantwoorde wijze beheren van (afval)stoffen afkomstig van de gemeenten uit de regio, het bevorderen van overheidsinvloed op de sturing van afvalstoffen en het ketenbeheer, en mogelijk andere milieu- en reinigingstaken. Bestuurlijke deelneming Per gemeente zit er één lid (door de raad aan te wijzen) in het algemeen bestuur. Namens de gemeente Bedum had in 2009 zitting in het algemeen bestuur: - de portefeuillehouder die de taken in zijn portefeuille heeft (dhr. E.Zwart). Financieel belang In 2009 is een bijdrage van € 441.004 betaald voor verwerking huisvuil, GFT en grof huisvuil. Ontwikkelingen Geen. 88

Vennootschappen

Deelnemingen als gevolg van verkoop aandelen Essent De aandelen Essent zijn in 2009 verkocht. Onderdeel van de transactie was dat gemeenten aandeelhouder werden van meerdere deelnemingen. In onderstaande tabel staat weergegeven welke nieuwe deelnemingen de gemeente Bedum heeft gekregen, de boekwaarde van de deelneming en een toelichting op de verschillende deelnemingen. Deelneming Enexis Holding N.V.

Vordering op Enexis B.V.

Verkoop Vennootschap B.V.

Essent Milieu Holding B.V.

Publiek Belang Electriciteitsproductie B.V.

CBL Vennootschap B.V.

Claim Staat Vennootschap B.V.

BoekToelichting waarde € 12.660,47 Essent is opgesplitst in Netwerkbedrijf en een Productie- en Levering Bedrijf. Het netwerkbedrijf blijft in handen van gemeenten en provincies. Het doel van deze vennootschap is: a. het (doen) distribueren en het (doen) transporteren van energie, zoals elektriciteit, gas, warmte en (warm) water. b. het in stand houden, (doen) beheren, (doen) exploiteren en (doen) uitbreiden van distributie en transportnetten in relatie tot energie. c. het doen uitvoeren van alle taken die als gevolg van de Elektriciteitswet 1998 en de Gaswet zijn toebedeeld aan een netbeheerder zoals daarin bedoeld. d. Het binnen de wettelijke grenzen ontplooien van andere operationele en ondersteunende activiteiten. € 14,24 Het overnemen van het netwerk door Enexis kon door Enexis niet bekostigd worden. Daarom heeft Essent haar een lening verstrekt. Deze lening is buiten de deal met RWE gehouden. De aandeelhouders hebben deze lening overgenomen. € 14,24 Ter verzekering van eventuele schadeclaims is een bedrag uit de deal voor een bepaalde tijd apart gezet. Indien er binnen deze termijn geen schadeclaims worden ingediend, valt deze deelneming vrij. € 2.450,41 De aandeelhouders van Essent waren al indirect aandeelhouder van Essent Milieu en zijn na de deal met RWE rechtstreeks aandeelhouder van Essent Milieu Holding N.V. geworden. € 5.309,23 De rechter heeft bepaald dat Essent haar 50% belang in EPZ (ondermeer eigenaar van kerncentrale Borssele) niet mocht verkopen. Daarom is dit deel van Essent in handen gebleven van de oud-aandeelhouders van Essent. € 14,24 Deze vennootschap beheert een CBL-fonds die ervoor zorgt dat de verkoop op een adequate manier wordt afgehandeld. Deze vennootschap creëert de noodzakelijke randvoorwaarden voor een maximalisatie van de verkoopopbrengst en een optimale (financiële) risicoafdekking. € 14,24 Er loopt nog een procedure tussen Essent en de Staat der Nederlanden. Deze BV draagt zorg voor de afwikkeling van deze procedure. 89

Bank Nederlandse Gemeenten De gemeente bezit 5.265 aandelen BNG. De aandelen hebben een nominale waarde van € 2,50 per stuk. Door middel van de aandeelhoudersvergadering kan de gemeente invloed uitoefenen op het beleid van de BNG. De BNG keert jaarlijks een dividend uit. In 2009 is hiervoor een bedrag ontvangen van € 7.476,30. De aandelen BNG zijn voor € 11.945 opgenomen op de balans. Gelet op de hoogte van de jaarlijkse dividenduitkering is de marktwaarde van de aandelen vele malen hoger dan de balanswaarde. De aandelen zijn echter niet verhandelbaar. Overigens speelt nog de discussie rond het vennootschapsbelastingplichtig worden van de bank. Ongewis is welk effect dit zal hebben op de hoogte van de dividenduitkering.

N.V. Waterbedrijf Groningen De gemeente bezit 5 aandelen (nummers 6, 7, 8, 151, 152) van de N.V. Waterbedrijf Groningen. De aandelen hebben een nominale waarde van € 453,78 (per aandeel). De aandelen zijn tegen deze waarde op de balans opgenomen. Door middel van de aandeelhoudersvergadering kan de gemeente invloed uitoefenen op het beleid van het waterbedrijf. Op grond van de statuten kan aan de aandeelhouders een winstuitkering worden gedaan. Net als de laatste jaren is er in de jaarrekening 2009 niet tot een uitkering gekomen. Dit heeft te maken met het beleid van het waterbedrijf om het tarief zo laag mogelijk te houden voor de gebruikers. Stichtingen

Stichting De Beemden Besluit tot deelname In 1991 is door de raad besloten deel te nemen in de Stichting De Beemden Deelnemers De gemeente Bedum en minimaal twee natuurlijke personen. Doel De stichting stelt zich ten doel de exploitatie van: - een zwembad in de gemeente Bedum; - andere sportaccommodaties in de gemeente Bedum. Bestuurlijke deelneming Het bestuur van de stichting bestaat uit minimaal drie leden waarvan één lid wordt benoemd door het college van burgemeester en wethouders. De zittingsperiode van het door het college aangewezen lid is gelijk aan de zittingsperiode van de gemeenteraad. Namens het college had in 2009 de portefeuillehouder W.H.Everts zitting in het bestuur. Financieel belang In de jaarrekening 2009 is een bijdrage van € 101.466 aan de stichting verantwoord. Aan de stichting zijn twee geldleningen verstrekt. Boekwaarde 31-12-2009 € 48.909,59 (saldo beide leningen). Ontwikkelingen Door het besluit van de raad om een deel van de schulden (energiekosten en huur) over te nemen is de liquiditeitspositie van de stichting verbeterd en kan de stichting weer een sluitende begroting presenteren.

90

3.2.7 Grondbeleid Het grondbeleid heeft een grote invloed op en samenhang met de realisatie van programma’s zoals op het gebeid van ruimtelijke ordening en volkshuisvesting, milieu, verkeer en openbare ruimte, cultuur, sport en recreatie en economische structuur. Middels grondbeleid kan op (onderdelen van) die programma’s gestuurd worden; grondbeleid is een middel om ruimtelijk en sectoraal beleid te verwezenlijken. Tevens heeft grondbeleid een grote financiële impact. De grondexploitatie, inclusief de resultaten hieruit, is een onderdeel van de totale exploitatie van de gemeente. In deze paragraaf komt aan de orde de ontwikkelingen in 2009, de stand van zaken van de verschillende exploitaties en de mogelijke risico’s. Ontwikkelingen in 2009 Per 1 juli 2008 is als onderdeel van de nieuwe Wet ruimtelijke ordening (Wro) de Grondexploitatiewet in werking getreden. De centrale doelstelling van deze wet is om in de situatie van particuliere grondexploitatie te komen tot een verbetering van het gemeentelijke kostenverhaal en de versterking van de gemeentelijke regie bij locatieontwikkeling. Uitgangspunt van de Grondexploitatiewet vormt de verplichting tot kostenverhaal, de gemeente mag hier niet meer van afzien, de kosten moeten verhaald worden op de particuliere ontwikkelaar. In 2009 zijn er geen ontwikkelingen geweest die tot acties op grond van de Grondexploitatiewet nodig waren. Al geruime tijd waren we bezig met de grondverwerving aan de westzijde van Bedum. In 2008 hebben we 22,5 hectare grond aangekocht. De totale oppervlakte grond in gemeentelijk bezit aan die zijde van Bedum komt daarmee op circa 31 hectare. Stand van zaken In onderstaand overzicht “toelichting op de complexen” zijn lopende en komende exploitaties opgenomen met onder andere de financiële stand van zaken. In het daar onderstaand overzicht “toelichting bestemmingsreserves” wordt een overzicht van de reserves “Herstructurering” en “bovenwijkse voorzieningen” gegeven. Toelichting op de complexen Complex Looptijd Status

Ter Laan 4 Bedum 2008 t/m 2014 in exploitatie

Complexbeschrijving In het uitbreidingsplan Ter Laan 4 worden circa 333 woningen gebouwd in verschillende categorieën. Voor de realisatie wordt samengewerkt met woningstichting Wierden en Borgen en twee marktpartijen, namelijk Plegt Vos en VDM. De gronden zijn eigendom van de gemeente, met de marktpartijen zijn overeenkomsten gesloten over uitgifteprijzen, tempo van uitgifte, differentiatie etc. Doelstelling Realisatie van woningbouw om te voorzien in de woningbehoefte conform de uitgangspunten van het Woonplan en de Regiovisie Groningen-Assen 2030. Financieel het genereren van middelen om bij te dragen aan de herstructurering van binnenstedelijke projecten. Wat hebben we gedaan in 2009? - de start van de uitgifte is geweest in 2008. De resultaten tot en met 2009 zijn: • particuliere kavels (vrijstaande woningen): van de nu in verkoop zijnde 21 kavels zijn 12 verkocht. • Projectmatige bouw: Plegt-Vos heeft 6 2^1-kap woningen verkocht. De verkoop van de woningen in het plan 6 2^1 kap + 1 vrijstaand liep zeer slecht. Dit plan is herontwikkeld naar 8 2^1 kapwoningen met een lagere prijsstelling. Hiervoor is subsidie van het Rijk verkregen, inmiddels zijn deze 8 woningen verkocht. • Huurwoningen: de 26 huurwoningen van Wierden en Borgen zijn opgeleverd. 91

Financieel De oorspronkelijke exploitatieopzet die door de raad is vastgesteld op 20 december 2007, gaat uit van een sluitende exploitatie. De actualisatie van de exploitatieopzet die door de raad op 29 april 2010 is vastgesteld laat nog steeds een sluitende exploitatie zien. Risico’s De wereldomvattende economische crisis heeft zijn invloed op de woningmarkt in Bedum. De verkoop van woningen stagneert hierdoor. In de actualisatie van de exploitatie is rekening gehouden met een vertraagde uitgifte, de looptijd is nu tot en met 2014 (was 2012). In de samenwerkingsovereenkomst is vastgelegd dat vertragingen in de uitgifte en dus de oplopende rentelast, wordt opgenomen in de actualisatie van de exploitatie. Het financiële risico wordt daarmee beperkt. Echter, hierdoor kan de uitgifteprijs stijgen waardoor het risico van verdere vertraging kan optreden, daardoor weer verder stijgende rentelast etc. Vooralsnog gaan we ervan uit dat de exploitatie sluitend blijft. Complex Looptijd Status

Locatie Vogelzang / gemeentelijke kwekerij 2008 t/m 2013 in exploitatie

Complexbeschrijving Het plan bestaat uit het slopen en saneren van de bodem van een voormalige bedrijfsbebouwing (laatstelijk gebruikt en in eigendom van trailerbouw Vogelzang) en het geschikt maken voor woningbouw inclusief het achterliggend terrein van de voormalige gemeentelijke kwekerij. Doelstelling Door het verdwijnen van het bedrijf in een overwegend woonomgeving en het saneren van de vervuilde bodem en sloten, wordt een positieve impuls aan de kwaliteit van de woonomgeving gegeven. De locatie wordt ingevuld met 5 vrije sector woningen op vrij uit te geven kavels en 15 levensloopbestendige (koop)woningen. De bestaande voormalige bedrijfswoning Boterdiep Oz 19 wordt separaat verkocht. Wat hebben we gedaan in 2009? De sloop, de sanering en het bouwrijp maken is aanbesteed en in 2009 uitgevoerd, afronding van de werkzaamheden zal in 2010 plaatsvinden. De bestaande te verkopen woning Boterdiep Oz 19 is in verkoop gebracht, doch is nog niet verkocht. De Woningstichting Wierden en Borgen is bezig met het voorbereiden van de bouwplannen voor de 15 levensloopbestendige woningen. Deze worden in de loop van 2010 op de markt gebracht. De verkoop van de vrije sector kavels is gestart (momenteel 4 in optie). Van de door de provincie toegezegde ISV-bijdrage is een voorschot van 80 % uitbetaald (zijnde € 130.130). Financieel De oorspronkelijke exploitatieopzet die door de raad is vastgesteld op 24 januari 2008, gaat uit van een sluitende exploitatie. Vanwege een achtergebleven gedeelte van de vervuiling, zijn in 2010 extra kosten te verwachten. De actualisatie van de exploitatie is in de raad van 29 april 2010 vastgesteld. Deze sluit met een tekort van circa € 15.000. Hier is een voorziening voor gevormd, die in mindering is gebracht op de boekwaarde. Risico’s Nu de sanering nagenoeg is afgerond, zijn de financiële risico’s voor dat aspect ook nagenoeg beëindigd. Het risico van vertraagde verkoop door de economische crisis is ook hier aanwezig. In de actualisatie van de grondexploitatie is hiermee rekening gehouden door de verkoop te temporiseren.

92

Complex Looptijd Status

Terrein voormalige gasfabriek 2009 t/m 2013 in exploitatie

Complexbeschrijving Het plan bestaat uit het slopen en saneren van de voormalige gasfabriek met kantoorgebouw. Daarna het terugbouwen van appartementen in de koop-, huursector en verpleeghuisunits. In dit project wordt samengewerkt met de Provincie Groningen, woningstichting Wierden en Borgen, Stichting De Hoven en Essent. Doelstelling Het opruimen van een vervuild voormalig bedrijfsterrein en het realiseren van appartementen in verschillende sectoren en verpleeghuisunits. Wat hebben we gedaan in 2009? De voorbereiding om te komen tot slopen en saneren, bouwrijp maken en start van de bouw zijn in 2009 doorgelopen. De sanering is in 2009 aanbesteed. In 2010 wordt waarschijnlijk overeenstemming over het bouwplan bereikt, daarna kan de planologische procedure worden gestart. Financieel De exploitatieopzet is vastgesteld in de raad van december 2009. Door de financiële bijdragen van de provincie, het rijk en Essent, de opbrengsten van verkoop van grond en een eigen bijdrage van € 400.000 is een sluitende exploitatie voorzien. Risico’s De financiële risico’s zijn voorlopig beperkt. Met de provincie en Essent is een samenwerkingsovereenkomst gesloten waarin de financiële bijdragen en afdekking van de mogelijke risico’s worden afgedekt. Complex Looptijd Status

Videotheeklocatie Boterdiep Oz Bedum p.m. niet in exploitatie

Complexbeschrijving Het plan bestaat uit het slopen en saneren van de bodem van een voormalige bedrijfsbebouwing en het geschikt maken voor woningbouw. De herontwikkeling is een particulier initiatief. Doelstelling Opruimen van een voormalige bedrijfslocatie. Wat hebben we gedaan in 2009? Door een projectontwikkelaar is in 2008 een plan ontwikkeld. Omdat dit financieel niet haalbaar is gebleken, zijn de plannen niet doorgegaan. Het wachten is nu op een hernieuwd initiatief. Financieel Inzet is een particuliere ontwikkeling zonder een gemeentelijke bijdrage. Afhankelijk van de planvorming zullen hierover nadere afspraken overgemaakt moeten gaan worden. Risico’s Omdat het een particuliere ontwikkeling betreft loopt de gemeente vooralsnog geen risico. Eventuele kosten kunnen verhaald worden door het sluiten van een overeenkomst en anders door het maken van een exploitatieplan die dan gelijktijdig met het bestemmingsplan vastgesteld moet worden.

93


Herstructurering R. Prinsstraat e.o. Bedum 2007 t/m 2011 geen exploitatieopzet

Complexbeschrijving Op de plaats van de inmiddels gesloopte voormalige bejaardenwoningen worden 11 koopwoningen en 46 huurwoningen door de woningstichting Wierden en Borgen gebouwd. Doelstelling Het verbeteren van de kwaliteit van de woningvoorraad. Wat hebben we gedaan in 2009? Met de bouw is een aanvang gemaakt. Door het faillissement van de aannemer heeft de bouw vertraging opgelopen. Financieel De inrichting van het openbaar gebied is voor rekening van de gemeente. Het bouwrijp maken is aanbesteed, de kosten worden betaald uit het onderhoudsfonds. Omdat een meer dan ‘standaard’ inrichting wordt gedaan, worden aanvullende middelen uit het gemeentelijk ISV-fonds gebruikt. Risico’s De woningbouw wordt gedaan door de woningstichting Wierden en Borgen, de gemeente loopt daarmee geen financieel risico. Complex Looptijd Status

Herstructurering Almastraat fase 2 Bedum 2008 t/m 2011 geen exploitatieopzet

Complexbeschrijving Op de plaats van de inmiddels gesloopte rijenwoningen worden 6 koopwoningen en 25 (zorg)appartementen door de woningstichting Wierden en Borgen gebouwd. Doelstelling Het verbeteren van de kwaliteit van de woningvoorraad. Wat hebben we gedaan in 2009? De verkoop van de zes 2^1 kap woningen is gestart, tot nu toe zonder resultaat. Momenteel (2010) is gestart met een herontwikkeling met een lagere verkoopprijs van de woningen, tevens wordt een aanvraag om een subsidie ingediend. Financieel De inrichting van het openbaar gebied is voor rekening van de gemeente. Risico’s De woningbouw wordt gedaan door woningstichting Wierden en Borgen en door een projectontwikkelaar / aannemer (Vuurboom) die een afspraak heeft met de woningstichting; de gemeente loopt hierbij geen financieel risico.

94


Herstructurering Schoolstraat Zuidwolde 2008 t/m 2009 geen exploitatieopzet

Complexbeschrijving Op de plaats van inmiddels 10 gesloopte woningen zullen door de woningstichting Wierden en Borgen 10 levensloopbestendige woningen worden teruggebouwd.

Doelstelling Het verbeteren van de kwaliteit van de woningvoorraad. Wat hebben we gedaan in 2009? De woningen zijn opgeleverd. Financieel De inrichting van het openbaar gebied is voor rekening van de gemeente. Risico’s De woningbouw wordt gedaan door de woningstichting Wierden en Borgen, de gemeente loopt daarmee geen financieel risico.


Bedrijvenpark Boterdiep fase1 Bedum 2002 t/m 2011 in exploitatie

Complexbeschrijving Het aanleggen van een bedrijventerrein met nieuwe ontsluiting over het Boterdiep naar de Groningerweg. Doelstelling Ruimte creëren voor vestiging, verplaatsing of uitbreiding van bedrijven en hiermee een impuls geven aan de lokale economie en zo mogelijk door verplaatsing van bedrijven knelpunten binnen woongebieden te kunnen oplossen. Tevens door de aanleg van een nieuwe brug het verbeteren van de bereikbaarheid van het bestaande en nieuwe bedrijventerrein en het verminderen van de verkeersoverlast op de bestaande routes. Wat hebben we gedaan in 2009? 2 kavels zijn verkocht (totaal ca 4.800 m2). Financieel De actualisatie van de grondexploitatie is op 29 april 2010 door de raad vastgesteld, deze laat een klein positief saldo zien. De benodigde kredieten zijn aangepast. Risico’s Op dit moment is 1 kavel nog niet verkocht. De financiële risico’s zijn daarmee beperkt.

95


Bedrijvenpark Boterdiep fase 2 Bedum 2008 t/m 2013 in exploitatie

Complexbeschrijving Het aanleggen van een bedrijventerrein (vervolg van fase 1). Doelstelling Ruimte creëren voor vestiging, verplaatsing of uitbreiding van bedrijven en hiermee een impuls geven aan de lokale economie en zo mogelijk door verplaatsing van bedrijven knelpunten binnen woongebieden te kunnen oplossen. Wat hebben we gedaan in 2009? De kavelverkoop is inmiddels gestart. In 2009 zijn 4 kavels verkocht. Financieel De actualisatie van de exploitatieopzet is door de raad vastgesteld op 29 april 2010, deze sluit met een klein positief saldo. Alle kredieten voor de werkzaamheden zijn door de raad beschikbaar gesteld. Risico’s Verschillende kavels zijn verkocht, tevens zijn er verschillende kavels in optie. Door de economische omstandigheden aarzelen de kopers met de definitieve afname. Risico bij achterblijvende afname is dat de rente oploopt. Voorlopig kan dit binnen de exploitatie worden opgevangen. Complex Looptijd Status

Centrumplan Bedum / nieuwbouw Bederawalda 2009 t/m 2015 nog niet in exploitatie

Complexbeschrijving Het creëren van ruimte in het centrumgebied voor het bijbouwen van winkel- en maatschappelijke voorzieningen om de winkelvoorzieningen te kunnen concentreren, het bouwen van appartementen op de verdiepingen, het creëren van een kwalitatief hoogwaardig openbaar gebied en het slopen en herontwikkelen van de Shoppylandlocatie met een kleiner oppervlak aan winkelvoorzieningen, appartementen en grondgebonden koopwoningen en het slopen van het huidig woongebouw Bederawalda met 74 kleine wooneenheden en nieuw bouwen van appartementen in de koop en huursector. Doelstelling Het versterken van het kwaliteitsniveau van de voorzieningen in Bedum, het versterken van de lokale economie door het concentreren van de winkelvoorzieningen, het verbeteren van de verkeerskundige structuur van Bedum, bereikbaarheid van het centrum en het toevoegen van parkeervoorzieningen en toevoegen van woningen aan de woningvoorraad. De nieuwbouw van Bederawalda is t.b.v. de kwaliteitsverbetering van de woningvoorraad. De combinatie creëert een versterking van beide. Wat hebben we gedaan in 2009? Eind 2009 is samen Wierden en Borgen en Bederawalda besloten een herijking van de plannen op te stellen. Financieel De plannen zijn nog in ontwikkeling. Bij de uitwerking wordt een financiële paragraaf en exploitatie opgesteld. Risico’s Omdat er nog geen daadwerkelijke investeringen zijn gedaan, zijn de risico’s nihil. Voor de verhuur van het pand De Vlijt 6 is een meerjarig contract afgesloten.

96


Folkerda / Ter Laan 5 2009 t/m 2020 nog niet in exploitatie

Complexbeschrijving Het realiseren van een nieuwe uitbreidingslocatie aan de west- en/of oostzijde van Bedum. Doelstelling Realisatie van woningbouw om te voorzien in de woningbehoefte conform de uitgangspunten van het Woonplan en de Regiovisie Groningen-Assen 2030. Financieel het genereren van middelen om bij te dragen aan de herstructurering van binnenstedelijke projecten. Wat hebben we gedaan in 2009? In 2009 zijn er geen ontwikkelingen geweest. Financieel De gronden zijn gesplitst naar hun toekomstige beoogde bestemming. De kosten van aankoop van gronden die in de toekomst voor een transitie naar woningbouw in aanmerking komen, worden t.z.t. in de grondexploitatie opgenomen. De gronden met een (toekomstige) agrarische bestemming worden voor de boekwaarde in de jaarrekening opgenomen. Risico’s Als de boekwaarde van de agrarische gronden de (structurele) marktwaarde gaat overschrijden moet het meerdere worden afgewaardeerd. Als dit gebeurt bij de gronden die in de toekomst een bestemmingswijziging krijgen moet een verliesvoorziening worden gecreëerd. In beide gevallen zal dit ten laste van de Algemene Reserve zijn. Toelichting op de bestemmingsreserves Complex Looptijd Status

Bestemmingsreserve Herstructurering 2008 t/m 2020 in uitvoering

Complexbeschrijving Bij vaststelling van het woonplan in 2002 is door de raad besloten een reserve Herstructureringsfonds in het leven te roepen. Hierin worden opbrengsten uit de grondexploitatie van (in ieder geval) de uitbreidingsgebieden gestort, worden incidentele baten uit andere grondexploitaties gestort en (andere) opbrengsten uit verkoop van onroerende goederen toegevoegd. Doelstelling Het kunnen bijdragen in financieel niet sluitende grondexploitaties van (her)ontwikkelingslocaties (de zogenaamde bovenplanse verevening). Wat hebben we gedaan in 2009? Aan de bestemmingsreserve toegevoegd zijn de ontvangen BLS-gelden (Besluit Locatiegebonden Subsidie) en de bijdrage uit de grondverkoop in Ter Laan 4. Onttrokken is de bijdrage voor de ontwikkeling van de POP-pilot in Onderdendam. Financieel Het saldo van de bestemmingsreserve bedraagt per 31 december 2009 € 673.253,12. Risico’s De bestemmingsreserve mag geen negatieve stand krijgen. Het financieel risico is dat de vulling door achterblijvende verkopen langzamer gaat en dat daardoor de beoogde bijdrage aan andere projecten (o.a. centrumplan) onder druk komt te staan. Het gevolg kan dan zijn dat andere (her)ontwikkelingslocaties niet tot realisering kunnen worden gebracht. 97


Bestemmingsreserve Bovenwijkse voorzieningen 2008 t/m 2020 in exploitatie

Complexbeschrijving De bestemmingsreserve Bovenwijkse voorzieningen wordt (tot nu toe) per bestemmingsplan (dus per grondexploitatie) gevormd en beheerd. Doelstelling Door een opslag op de uitgifteprijs wordt de bestemmingsreserve Bovenwijkse voorzieningen gevoed om hieruit kosten te kunnen dekken die buiten het betreffende plangebied worden gemaakt t.g.v. de uitvoering van dat plan. Wat hebben we gedaan in 2009? Uit de grondverkopen Bedrijvenpark Boterdiep fase 1 is een bedrag van € 5.955, toegevoegd. Uit de grondverkopen Bedrijvenpark Boterdiep fase 2 is een bedrag van € 10.472,50 toegevoegd. Uit de grondverkopen Ter Laan 4 is een bedrag van € 21.243 toegevoegd.

Financieel Per 31 december 2009 bedraagt de reserve Bovenwijkse voorzieningen Bedrijvenpark Boterdiep fase 1 € 57.234,00 Bedrijvenpark Boterdiep fase 2 € 10.472,50 Ter Laan 4 € 37.535,00 ---------------- + totaal € 105.211,50 Risico’s Door tegenvallende verkoopresultaten verlopen de toevoegingen aan de bestemmingsreserve langzamer.

98

3.2.8 Gemeentelijke subsidies In artikel 22 van de “Financiële verordening gemeente Bedum” vastgesteld door de raad d.d. 22 maart 2007 is bepaald dat het college inzicht geeft in verstrekking subsidies. De verplichte paragraaf gemeentelijke subsidies van de begroting en jaarstukken dient te bevatten de kaders voor de verstrekking van de gemeentelijke subsidies en een overzicht van de toegekende subsidies. Kader Door de raad is op 1 maart 2002 de “Subsidieverordening gemeente Bedum” vastgesteld. De subsidieverordening bevat de procedureregels met betrekking tot de behandeling van subsidieaanvragen. Daarnaast is geregeld waarvoor subsidie verstrekt kan worden. De huidige verordening behoeft nog geen aanpassing. Overzicht gemeentelijke subsidies Op grond van artikel 1.1.3 van de subsidieverordening is het college van burgemeester en wethouders belast met de uitvoering en het toezicht op de naleving van de subsidieverordening en besluit uit dien hoofde over de subsidieverstrekking. In de begroting 2009 is rekening gehouden met verstrekking van subsidies aan diverse partijen. In onderstaande tabel treft u de subsidiebedragen aan. Omschrijving Algemeen Maatschappelijk Werk Buro Slachtofferhulp Groningen Halt Kinderopvang doelgroepenbeleid Stichting Openbare Bibliotheek Stichting Muziekschool Hunsingo Cultureeleducatief netwerk Bedum Peuterspeelzalen Muziekverenigingen Stichting De Beemden Monumentenzorg (div. stichtingen) Culturele commissie Bedum Stichting Welzijn Bedum Stichting gem.opvang Vluchtelingen Stichting Wereldwinkel Bedum Oranjeverenigingen

Raming 86.484 2.427 2.424 12.000 270.331 112.122 5.355 85.071 14.553 101.466 18.504 3.601 286.247 19.149 1.206 1.322 1.022.262

99

Werkelijk 86.484 2.427 2.424 6.760 251.068 112.122 5.491 85.071 15.749 101.466 8.364 3.601 287.170 19.474 1.206 1.322 990.199

3.2.9 Controle en Onderzoek De gemeente Bedum dient in het kader van de rechtmatigheid en de financiële verordeningen ex artikel 212 en 213a Gemeentewet, jaarlijks diverse onderzoeken uit te voeren. In de paragraaf Controle en Onderzoek bij de begroting en in het jaarlijks vast te stellen onderzoeksplan wordt aangegeven welke onderzoeken er zullen worden uitgevoerd. Rapportage over de voortgang vindt plaats in de voor- en najaarsrapportage en in de paragraaf Controle en Onderzoek van de programmarekening. Er worden drie soorten onderzoeken gedaan, namelijk: • Financiële of volledigheidscontroles • Rechtmatigheidcontroles • Onderzoeken naar doelmatigheid en doeltreffendheid Financiële of volledigheidscontroles Deze controles zijn er vooral op gericht of de juiste bedragen in de jaarrekening zijn verantwoord en om het risico van fraude te beperken. Ze zijn opgenomen in de werkprocessen bij diverse afdelingen en zijn periodiek uitgevoerd. Het betreft de volgende controles: Wat Opbrengst en volledigheid van de diverse belastingen Jaarlijkse controle op de ontwikkeling van de WOZ-waarden Opbrengst en volledigheid van de leges Opbrengst en volledigheid van de grafrechten Maandelijkse controle op de salarisadm. (controle op mutaties) Uitvoering in het kader van opstellen voorjaarsnota Uitvoering in kader van opstellen najaarsnota

Wie Afdeling Middelen, onderdelen Financiën en Belastingen Afdeling Middelen, onderdeel Belastingen

Wanneer Per kwartaal

Afdeling Middelen, onderdelen Financiën en Belastingen Afdeling Burgerzaken

Per kwartaal

Per kwartaal

Per kwartaal

Afdeling Staf Concern, P&O

Maandelijks

Alle betrokken afdelingen/leden MT

April/mei 2009

Alle betrokken afdelingen/leden MT

Oktober/november 2009

Rechtmatigheidcontroles De werkzaamheden van de gemeente worden voor een groot deel bepaald door interne en externe weten regelgeving. Voor de rechtmatigheid moet nagegaan worden of de gemeente werkt volgens deze regelgeving. Vanaf 2004 moet de accountant voor de financiële rechtmatigheid constateren, dat de regelgeving in acht is genomen en hierover een verklaring afleggen. De kaders waarbinnen de accountant de rechtmatigheidstoets dient uit te voeren, worden door de raad vastgesteld in een controleprotocol. Het controleprotocol heeft tot doel nadere aanwijzingen te geven aan de accountant over de reikwijdte van de accountantscontrole, de daarvoor geldende normstellingen en de daarbij te hanteren goedkeurings- en rapporteringstoleranties voor de controle van de jaarrekening De financiële rechtmatigheid beperkt zich tot de regelgeving, waaruit financiële verplichtingen voortvloeien of de gemeente bij het niet naleven meer dan normale risico’s loopt. De gemeente is gebaat bij een organisatie, die de regelgeving serieus neemt en er naar handelt. De toets wordt gedaan met behulp van een samengesteld normen- en toetsingskader, waarin de interne (eigen: zoals verordeningen, besluiten en instructies) en externe regelgeving (wetgeving, maatregelen van bestuur, 100

verordeningen van andere overheidslichamen) is opgenomen, vastgelegd in het controleprotocol. Jaarlijks wordt de regelgeving bij de afdelingen geïnventariseerd en geplaatst in het toetsingskader, zodat alle aspecten van rechtmatigheid getoetst kunnen worden. Aan de hand van het aldus verkregen toetsingskader voor de afdeling worden checklisten samengesteld of de al bestaande bijgewerkt. De interne controle en beheersing op de naleving van de regels en procedures gebeurt binnen de afdelingen. Daarbij wordt door de medewerkers binnen deze afdelingen door middel van de gestandaardiseerde checklists vastgelegd welke stappen zijn gezet voor het plaatsvinden van een financiële handeling. Vastlegging van bevindingen in checklists op basis van steekproeven vinden controleerbaar plaats met uitgebreide achtergronddossiers. Het gaat hierbij vooral om processen waar meer dan 1% van de gemeentelijke omzet in geld omgaat en waar de gemeente een meer dan evenredige (financieel) risico loopt, zoals: -

Salarissen Vergoedingen wethouders Belastingen en heffingen Bouwleges Verleende kwijtscheldingen Verstrekte subsidies Uitvoering WMO Leerlingenvervoer Huisvesting onderwijs Afschrijvingen Verhuur (o.a. van sportaccommodaties) Inkoop/budgetbeheer Inkoop- en aanbestedingsbeleid/Europese aanbestedingen Staatssteun Grondexploitatie inkopen en verkopen Treasury (liquiditeitenbeheer en geldstromen)

Zoals bekend is op de jaarrekeningen 2005 tot en met 2008 een goedkeurende verklaring van rechtmatigheid ontvangen. Over 2009 wordt ons een goedkeurende rechtmatigheidsverklaring onthouden omdat de omzetting van ons jaarcontract met Essent voor de leverantie van stroom is omgezet naar een contract met een looptijd van drie jaar. Naar het oordeel van de accountant had hier een Europese aanbesteding op moeten worden toegepast. Hieruit mag niet begrepen worden dat de gemeente dus onrechtmatig handelt. Integendeel! Rechtmatig handelen ligt verankerd in de dagelijkse bedrijfsvoering. Processen zijn hier zo mogelijk op aangepast. Dat blijkt ook uit het feit dat de accountant voor de overige processen wel van oordeel is dat rechtmatig is gehandeld. Het is zaak dat rechtmatig handelen zodanig organisatorisch wordt ingebed dat ieder jaar een zogenaamde rechtmatigheidverklaring kan worden afgegeven. Aan deze inbedding is reeds in 2009 hard gewerkt en blijft een punt van aandacht in het komende jaar. In 2009 zijn voor verschillende afdelingen processen beschreven. In deze procesbeschrijvingen is ook aandacht besteed aan het rechtmatig handelen. Zo maken de vorengenoemde checklists onderdeel uit van de beschrijvingen en is een verplichting opgenomen om periodiek interne controle uit te voeren naar het rechtmatig handelen. Per proces zal een procesverantwoordelijke worden benoemd, die inhoudelijk betrokken is bij het betreffende proces. Voorts hebben wij, mee in het licht van onze financiële positie besloten geen nieuwe verplichtingen aan te gaan zonder deze verplichtingen integraal te kunnen afwegen in het kader van de voorjaarsnota of de begroting. Verder is het systeem van budgethouderschap en budgetbewaking verder verfijnd met het oogmerk de organisatie verder “in control” te brengen. 101

Doelmatigheid en doeltreffendheidcontroles (213a onderzoek) Dat de gemeente controles op de doelmatigheid en doeltreffendheid moet uitvoeren is vastgelegd in de “verordening voor periodiek onderzoek door het college naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van het door het college gevoerde bestuur van de gemeente Bedum”, de zogenaamde financiële verordening ex artikel 213a Gemeentewet. De (herziene) verordening 213a is in de raadsvergadering van december 2007 vastgesteld. Jaarlijks onderzoekt het college de doelmatigheid van (onderdelen van) organisatie-eenheden van de gemeente en de uitvoering van taken door de gemeente. Het college toetst jaarlijks de doeltreffendheid van maximaal twee (delen van) programma’s en paragrafen. Onder doelmatigheid wordt verstaan: De mate waarin de gewenste prestaties worden gerealiseerd met een zo beperkt mogelijke inzet van middelen. Onder doeltreffendheid wordt verstaan: De mate waarin de beoogde maatschappelijke effecten van het beleid ook daadwerkelijk worden behaald. Het oogmerk is gericht op kwaliteitsverbetering. De overheid is een monopolist. Dat betekent, dat er geen natuurlijke correctie is op de kwaliteit van het product, dat de gemeente aan de burgers levert. De doelstelling van het 213a onderzoek is gericht op het ontwikkelen van een lerende organisatie, die altijd bezig is met het verbeteren van de door de gemeente te leveren producten. Om dit te bereiken zal door het college regelmatig onderdelen van de organisatie doorgelicht moeten worden. Een tweetal onderzoeken, te weten inhuur derden en kostendekkendheid leges, waren opgenomen in het onderzoeksplan 2009 die in oktober 2008 ter kennisname aan de raad is voorgelegd. Het onderzoek naar de kostendekkendheid leges is in 2009 afgerond en heeft ter inzage gelegen voor de raad. Het onderzoeksplan 2010 is in de raadsvergadering van december 2009 aan de raad ter kennisneming gebracht.

102

4.

Jaarrekening 2009

103

104

4.1

Inleiding

Op de volgende bladzijden treft u de jaarrekening 2009 aan. De opzet van de jaarrekening 2009 wijkt niet af van de opzet van de jaarrekening 2008. De jaarrekening 2009 sluit aan bij de wijze van presenteren van de begroting 2009 en voldoet daarmee aan de eisen van het BBV. De jaarrekening 2009 sluit met een batig saldo van € 6.680.917,23 Invoering BBV Met ingang van 1 januari 2004 is het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) in werking getreden en is het Besluit comptabiliteitsvoorschriften 1995 (CV95) vervallen. De noodzakelijke aanpassingen als gevolg van deze nieuwe voorschriften zijn in de jaarrekening 2004 doorgevoerd.

4.2 Algemene grondslagen voor het opstellen van de jaarrekening De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij het desbetreffende balanshoofd anders is vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarden. De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Baten en winsten worden slechts genomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico's die hun oorsprong vinden voor het einde van het begrotingsjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Dividendopbrengsten van deelnemingen worden als bate genomen op het moment waarop het dividend betaalbaar gesteld wordt. Personeelslasten worden in principe toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Als gevolg van het formele verbod op het opnemen van voorzieningen c.q. schulden uit hoofde van jaarlijks terugkerende arbeidskostengerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume worden sommige personele lasten toegerekend aan de periode waarin uitbetaling plaatsvindt; daarbij moet worden gedacht aan componenten zoals overlopende vakantiegeld- en verlofaanspraken. Voor arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van een jaarlijks vergelijkbaar volume wordt geen voorziening getroffen of op andere wijze een verplichting opgenomen. De referentieperiode is dezelfde als die van de meerjarenraming te weten vier jaar. Indien er sprake is van (eenmalige) schokeffecten (reorganisaties) dient wel een verplichting gevormd te worden. Vaste activa Artikel 59 BBV beschrijft het onderscheid tussen investeringen met uitsluitend maatschappelijk nut in de openbare ruimte en investeringen met een (beperkt) economisch nut. Investeringen die op enigerlei wijze kunnen leiden tot of bijdragen aan het verwerven van inkomsten zijn investeringen met economisch nut. De vraag of de investering geheel kan worden terugverdiend is niet relevant voor de classificatie. Nota waardering en afschrijving vaste activa gemeente Bedum In de raadsvergadering van 22 maart 2007 is de Nota waardering en afschrijving vaste activa gemeente Bedum (opnieuw) vastgesteld. De in deze nota vastgestelde richtlijnen zijn gehanteerd bij de opstelling van de jaarrekening 2009.

105

Materiële vaste activa met economisch nut. In erfpacht uitgegeven gronden. Onze gemeente heeft geen gronden in erfpacht uitgegeven. Wel worden gronden verpacht. Overige investeringen met economisch nut Deze materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Specifieke investeringsbijdragen van derden worden op de desbetreffende investering in mindering gebracht. In die gevallen wordt op het saldo afgeschreven. Slijtende investeringen worden vanaf het moment van ingebruikneming lineair afgeschreven in de verwachte gebruiksduur, waarbij geen rekening wordt gehouden met een eventuele restwaarde. Een uitzondering hierop zijn de investeringen in het kader van de uitvoering GRP, bruggen en automatisering. Op deze investeringen wordt hoofdzakelijk annuïtair afgeschreven. Op grondbezit met economisch nut (buiten de openbare ruimte) wordt niet afgeschreven. Bij de waardering wordt in voorkomende gevallen rekening gehouden met een bijzondere vermindering van de waarde, indien deze naar verwachting duurzaam is. In het begrotingsjaar heeft een dergelijke vermindering overigens niet plaatsgevonden. Volledigheidshalve vermelden wij dat op investeringen die vóór 2004 gedaan zijn soms extra is afgeschreven zonder economische noodzaak (ter verlichting van toekomstige lasten). Ook zijn in voorkomende gevallen reserves op dergelijke investeringen afgeboekt. Het is niet verplicht om bovenstaande gevallen te corrigeren. Op de waarde van activa met economisch nut mogen vanaf 1-1-2004 reserves niet meer in mindering worden gebracht. Investeringssubsidies en andere bijdragen van derden mogen wel in mindering worden gebracht. Compensabele BTW wordt niet geactiveerd. In hoofdstuk 5, onderdeel 5.4. van de nota “Waardering en afschrijving vaste activa gemeente Bedum” zijn de volgende te hanteren afschrijvingstermijnen opgenomen: a.

b. c. d. e. f.

g. h. i.

40 jaar: nieuwbouw woonruimten, bedrijfsgebouwen en nieuwe schoolgebouwen en algehele renovatie woonruimten en (bedrijfs)gebouwen mits gemotiveerd aangegeven kan worden dat het gerenoveerde nog een gebruiksperiode/economische levensduur heeft van 40 jaar; 60 jaar: oude schoolgebouwen 50 jaar: rioleringen; 25 jaar: renovatie, restauratie en aankoop woonruimten en bedrijfsgebouwen; 15 jaar: technische installaties in bedrijfsgebouwen; 10 jaar: veiligheidsvoorzieningen bedrijfsgebouwen; telefooninstallaties; kantoormeubilair; schoolmeubilair; aanleg tijdelijke terreinwerken; nieuwbouw tijdelijke woonruimten en bedrijfsgebouwen; groot onderhoud woonruimten en bedrijfsgebouwen; 5-10 jaar: zware transportmiddelen; aanhangwagens; personenauto’s; lichte motorvoertuigen; 3-5 jaar: automatiseringsapparatuur en software; niet: gronden en terreinen.

De genoemde afschrijvingstermijnen zijn op hoofdlijnen opgesteld. Bij de uitvoering kan discussie ontstaan over de vraag wat de juiste termijn is. De te hanteren termijn wordt dan in overleg met de interne deskundige bepaald waarbij uitgangspunt de gebruiksperiode is.

106

Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut. Overeenkomstig de nota “Waardering en afschrijving vaste activa gemeente Bedum”(d.d. 22 maart 2007) worden infrastructurele werken in de openbare ruimte, zoals bijv. wegen, pleinen, bruggen, viaducten en parken geactiveerd onder aftrek van bijdragen derden en bestemmingsreserves. Er wordt lineair afgeschreven (m.u.v. bruggen) over de verwachte levensduur van het actief. De ondergrond van deze werken wordt daarbij als integraal onderdeel van het werk beschouwd (en dus ook afgeschreven). Voor zover in voorkomende gevallen een snellere budgettaire dekking mogelijk is, mag op dergelijke activa (resultaatafhankelijk) extra worden afgeschreven. De boekwaarden moeten dus nadrukkelijk als nog te dekken investeringsrestanten worden gezien. Beleid is dat vervroegde of extra afschrijvingen op investeringen met maatschappelijk nut alleen plaats vinden indien er sprake is van gewijzigde economische levensduur, buiten gebruikstelling of wettelijke maatregelen. Extra afschrijvingen op grond van het rekeningresultaat vinden niet plaats. Financiële vaste activa Leningen u/g zijn opgenomen tegen nominale waarde. Participaties in het aandelenkapitaal van NV’s en BV’s (“kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen” in de zin van het BBV) zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingprijs van de aandelen. Indien de waarde van de aandelen onverhoopt structureel mocht dalen tot onder de verkrijgingprijs zal afwaardering plaatsvinden. Tot dusver is een dergelijke afwaardering niet noodzakelijk gebleken. Bijdragen aan activa van derden worden conform het raadsbesluit op het bedrag van de verstrekte bijdragen, verminderd met afschrijvingen. De verleende bijdragen worden afgeschreven in de periode waarin het betrokken actief van de derde op basis van de door de gemeente gestelde voorwaarden moet bijdragen aan de publieke taak. Op grond van artikel 36 BBV worden in de balans onder de financiële vaste activa afzonderlijk opgenomen: - Kapitaalverstrekkingen aan: • deelnemingen • gemeenschappelijke regelingen • overige verbonden partijen - Langlopende leningen aan: • deelnemingen • woningbouwcorporaties • overige verbonden partijen - Overige langlopende leningen. - Overige uitzettingen met een rentetypische looptijd van één jaar of langer. - Bijdragen aan activa in eigendom van derden. Het begrip rentetypische looptijd verdient een toelichting. Het gaat bij dit begrip om de definitie vanuit de Wet fido en is ingegeven door beheersing van renterisico’s. De definitie luidt: het tijdsinterval gedurende de looptijd van een geldlening, waarin op basis van de leningvoorwaarden van de geldlening sprake is van een door de verstrekker van de geldlening niet beïnvloedbare constante rentevergoeding. Voor een uitzetting die een looptijd kent van tien jaar met een vaste rente, geldt dat deze altijd als vast activum dient te worden opgenomen ook al resteert er minder dan 1 jaar van de oorspronkelijke looptijd. Van een “deelneming” is krachtens artikel 1d BBV sprake als de gemeente participeert in het aandelenkapitaal van een NV of BV.

107

Vlottende activa Voorraden De nog niet in exploitatie genomen bouwgronden zijn gewaardeerd tegen verkrijgingprijs. De rente wordt bijgeschreven op de boekwaarde van deze voorraden. De overige gronden hulpstoffen (magazijnvoorraden) worden gewaardeerd tegen standaard verrekenprijzen die zijn gebaseerd op de gemiddelde betaalde inkoopprijs. De als “onderhanden werken” opgenomen bouwgronden in exploitatie zijn gewaardeerd tegen de vervaardigingprijs, dan wel de lagere marktwaarde. De vervaardigingprijs omvat de kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend (zoals grondaankopen en kosten van bouwen woonrijp maken), alsmede een redelijk te achten aandeel in de rentekosten en de administratie- en beheerskosten. Winsten uit de grondexploitatie worden slechts genomen indien en voorzover die met voldoende mate van betrouwbaarheid als gerealiseerd aangemerkt kunnen worden. Zolang daarvan geen sprake is worden de verkregen verkoopopbrengsten ten volle op de vervaardigingkosten in mindering gebracht. Vorderingen en overlopende activa De vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Oninbare vorderingen worden afgeboekt. Er is een voorziening “dubieuze debiteuren” ingesteld met ingang van 2008. Liquide middelen en overlopende posten. Deze activa worden tegen nominale waarde opgenomen.

Passiva Nota reserves en voorzieningen In de raadsvergadering van 20 december 2007 is de “Nota reserves en voorzieningen” (opnieuw) door de raad vastgesteld. Met het beleid zoals vastgelegd in deze nota is rekening gehouden bij de opstelling van de rekening 2009. Voorzieningen Voorzieningen worden, voor zover mogelijk, gewaardeerd op het nominale bedrag van de betrokken verplichting c.q. het voorzienbare verlies. De onderhoudsegalisatievoorzieningen stoelen voor een deel op een meerjarenraming van het uit te voeren groot onderhoud aan (een deel van) de gemeentelijke kapitaalgoederen, waarin rekening is gehouden met de kwaliteitseisen die terzake geformuleerd zijn. In de paragraaf “onderhoud kapitaalgoederen” die is opgenomen in het jaarverslag is het beleid terzake nader uiteengezet. Voorzieningen worden op grond van artikel 44 BBV gevormd voor: - verplichtingen en verliezen waarvan de omvang op balansdatum onzeker is, doch redelijkerwijs te schatten; - op balansdatum bestaande risico’s ter zake van bepaalde te verwachten verplichtingen of verliezen waarvan de omvang redelijkerwijs te schatten is; - kosten die in een volgend begrotingsjaar worden gemaakt, mits het maken van die kosten zijn oorsprong mede vindt in het begrotingsjaar of in een voorafgaand begrotingsjaar en de voorziening strekt tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal begrotingsjaren; Vaste schulden Vaste schulden worden gewaardeerd tegen de nominale waarde verminderd met gedane aflossingen. De vaste schulden hebben een rentetypische looptijd van één jaar of langer. 108

Verplichting voortvloeiende uit leasing De waardering van de verplichting uit hoofde van de financial leasing van Unix server vindt plaats tegen de contante waarde van de contractueel verschuldigde leasetermijnen. Vlottende passiva De vlottende passiva worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. Borg- en Garantstellingen Voor zover leningen door de gemeente gewaarborgd zijn, is buiten telling het totaalbedrag van de geborgde schuldrestanten per einde boekjaar opgenomen.

109

4.3

Balans per 31 december 2009 31-12-2009

31-12-2008

ACTIVA Materiële vaste activa - Investeringen met een economisch nut - gronden uitgegeven in erfpacht - overige investeringen met een economisch nut - Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend een maatschappelijk nut

21.285.200

Financiële vaste activa - Kapitaalverstrekkingen aan: - deelnemingen - gemeenschappelijke regelingen - overige verbonden partijen - Leningen aan: - woningbouwcorporaties - deelnemingen - overige verbonden partijen - Overige langlopende leningen u/g - Overige uitzettingen met een rentetypische looptijd van één jaar of langer - Bijdragen aan activa in eigendom van derden Totaal vaste activa

19.622.276

0 14.948.260

0 13.896.514

6.336.940

5.725.762 9.137.899

Vlottende activa Voorraden - Grond en hulpstoffen - niet in exploitatie genomen bouwgronden - overige gronden hulpstoffen - Onderhanden werk, waaronder gronden in exploitatie - Gereed product en handelsgoederen

79.015 0 14.215

58.538 0 34.635

3.732.439 1.281.760 113.725 3.911.599

3.822.178 0 141.204 3.924.243

0 5.146

0 6.943 30.423.099

27.610.017

9.061.507

9.429.121

1.483.448 0 7.577.711 348

Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar - Vorderingen op openbare lichamen - Verstrekte kasgeldleningen - Rekening-courantverhoudingen met niet financiële instellingen - Overige vorderingen - Overige uitzettingen Liquide middelen - Kassaldi - Bank- en girosaldi Overlopende activa Totaal vlottende activa Afrondingsverschillen Totaal generaal

110

7.987.741

1.793.972 0 7.634.418 731 2.605.863

2.429.834

1.624.477 0

1.517.998 0

0 981.386 0

0 911.836 0 14.907

8.836 6.071

33.119 6.029 27.090

289.809 11.972.086 42.395.185

311.110 12.203.184 2 39.813.203

31-12-2009 PASSIVA Vaste passiva Eigen vermogen - Algemene reserve - Bestemmingsreserves - voor egalisatie tarieven - overige bestemmingsreserves - Nog te bestemmen resultaat

31-12-2008

14.860.594

Voorzieningen - Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico's - Onderhoudsegalisatievoorzieningen - Door derden beklemde middelen met een specifieke aanwendingsrichting Vaste schulden met een rentetypische looptijd van één jaar of langer - Obligatieleningen - Onderhandse leningen van: - binnenlandse pensioenfondsen en verzekeringsinstellingen - binnenlandse banken en overige financiële instellingen - binnenlandse bedrijven - overige binnenlandse sectoren - buitenlandse instellingen, fondsen, banken, bedrijven en overige sectoren - Waarborgsommen - Verplichtingen uit hoofde van financial-lease overeenkomsten Totaal vaste passiva

9.527.025

6.158.264

5.831.543

0 2.021.413 6.680.917

0 2.272.845 1.422.637 1.623.431

1.353.652

483.808 924.553

416.815 732.004

215.070

204.833 22.281.736

23.800.102

0

0

22.281.736

23.800.102

0 0

0 0 38.765.761

34.680.779

2.470.170

3.549.301

Vlottende passiva Nettovlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan één jaar - Kasgeldleningen - Bank- en girosaldi - Overige schulden

0 1.415.649 1.054.521

Overlopende passiva

Totaal vlottende passiva Afrondingsverschillen Totaal generaal Gewaarborgde geldleningen

111

0 2.510.376 1.038.925 1.159.253

1.583.123

3.629.423 1 42.395.185 24.232.000

5.132.424 39.813.203 18.183.407

4.4

Toelichting op de balans

Algemeen In de bijlage “Toelichting Investerings- en financieringsstaat” treft u het verloop aan van de kredieten gedurende het jaar 2009. Tevens wordt in deze staat inzicht gegeven in het verloop ten aanzien van de reserves en voorzieningen. In paragraaf 4.4. wordt daarom geen toelichting gegeven op de ontwikkelingen van de kredieten en reserves en voorzieningen gedurende 2009.

ACTIVA Vaste activa Toelichting immateriële vaste activa Op de balans staan geen kosten opgenomen voor het afsluiten van geldleningen en voor onderzoek en ontwikkeling.

Materiële vaste activa De post materiële vaste activa wordt onderscheiden in: Boekwaarde 31-12-2008 In erfpacht uitgegeven gronden

Investeringen

Desinvesteringen

Afschrijvingen

Bijdragen derden

Afwaarderingen

Boekwaarde 31-12-2009

0

0

0

0

0

0

0

Overige investeringen met een economisch nut

13.896.514

1.790.029

0

723.038

15.245

0

14.948.260

Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut

5.725.762

959.101

0

268.522

79.401

0

6.336.940

19.622.276

2.749.130

0

991.560

94.646

0

21.285.200

Totaal

Toelichting materiële vaste activa Er zijn geen gronden in erfpacht uitgegeven. Wel zijn er gronden verpacht. De afschrijvingen hebben conform besluitvorming van de raad plaatsgevonden. De vermeerdering over 2009 bedraagt € 2.749.130. Deze vermeerdering heeft betrekking op diverse investeringen ter uitvoering van raadsbesluiten. In de bijlage “Toelichting Investerings- en financieringsstaat” vindt u een gedetailleerde toelichting van de vermeerderingen per beschikbaar gesteld krediet.

112

De “Overige investeringen met een economisch nut” kunnen uitgesplitst worden in:

Gronden en terreinen Woonruimten Gebouwen Grond-, wegen waterbouwkundige werken Vervoermiddelen Machines, apparaten en installaties

Boekwaarde Investeringen Desinves- Afschrij- Bijdragen Afwaar- Boekwaarde vingen derden deringen 31-12-2009 31-12-2008 teringen 0 0 37.827 0 0 1.224.078 1.261.905 0 0 0 0 0 0 0 7.018.460 1.316.790 0 327.564 0 0 8.007.686

Overige materiële vaste activa Totaal

4.555.670 191.137

193.932 73.382

0 0

138.343 55.033

0 0

0 0

4.611.259 209.486

411.237 458.105

136.030 69.895

0 0

66.787 97.484

8.683 6.562

0 0

471.797 423.954

13.896.514

1.790.029

0

723.038

15.245

0

14.948.260

De “Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend een maatschappelijk nut” kunnen uitgesplitst worden in: Boekwaarde 31-12-2008 Grond-, wegen waterbouwkundige werken Machines, apparaten en installaties Totaal

Investeringen

Desinvesteringen

Afschrijvingen

Bijdragen derden

Afwaarderingen


5.360.869

959.101

0

245.553

79.401

0

5.995.016

364.893

0

0

22.969

0

0

341.924

5.725.762

959.101

0

268.522

79.401

0

6.336.940

Financiële vaste activa De post financiële vaste activa wordt onderscheiden in: Boekwaarde 31-12-2008

Investeringen

Desinv. Aflossingen/af Afwaard./ Boekwaarde schrijvingen Voorz. 31-12-2009

Kapitaalverstrekkingen aan:

deelnemingen gemeenschappelijke regelingen 0verige verbonden partijen Leningen aan:

woningbouwcorporaties deelnemingen overige verbonden partijen Overige langlopende leningen Overige uitzettingen met een looptijd > 1 jaar Bijdragen aan activa in eigendom van derden

Totaal

58.538 20.477 0 0 0 0 34.635 0 20.420 0 3.822.178 0 0 0 1.851.431 0 141.204 0 0 3.924.243 241.756 212.406 0 0 0 6.943 0 0

0 0 0

0 0 0

79.015 0 14.215

89.739 0 27.479 41.994 0 1.797

0 569.671 0 0 0 0

3.732.439 1.281.760 113.725 3.911.599 0 5.146

7.987.741 2.113.664 232.826

161.009

569.671

9.137.899

113

Toelichting financiële vaste activa Kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen Er is aan de volgende organisaties kapitaal verstrekt: - deelneming stichtingskapitaal Trefcentrum € 45.378,02 - deelneming stichtingkapitaal Recreatiehaven € 13.159,63 - inbrengsom EGD € 0,45 - deelneming “Vordering op Enexis” € 14,24 - deelneming “Verkoop Vennootschap BV” € 14,24 - deelneming “Essent Milieu Holding BV” € 2.450,41 - deelneming “Publiek Belang Elektr.prod.BV” € 5.309,23 - deelneming “CBL Vennootschap BV” € 14,24 - deelneming “Claim Staat Vennootschap BV” € 14,24 - deelneming “Enexis Holding BV” € 12.660,47 Totaal per 31-12-2009 € 79.015,17 De gemeente heeft geen kapitaal verstrekt aan gemeenschappelijke regelingen.

Kapitaalverstrekking aan overige verbonden partijen 5.265 aandelen A BNG à € 2,50 5 aandelen Waterleidingmaatschappij

€ € €

11.945,77 2.268,90 14.214,67

Leningen aan woningbouwcorporaties Door de woningbouwcorporatie is conform de leningsovereenkomsten een bedrag van € 89.739 afgelost op de verstrekte geldleningen. Er zijn in 2009 geen nieuwe leningen verstrekt.

Leningen aan deelnemingen De gemeente heeft een tweetal leningen aan deelnemingen: - lening aan deelneming “Vordering op Enexis BV” - vordering op deelneming “Verkoop Vennootschap BV” Totaal Voorziening op vordering op “Verkoop Vennootschap BV” Boekwaarde 31-12-2009 leningen aan deelnemingen

€ 1.281.759,66 € 569.670,96 € 1.851.430,62 € 569.670,96 € 1.281.759,66 ===========

Leningen aan overige verbonden partijen Er zijn aan 6 organisaties leningen verstrekt. De totale boekwaarde van deze leningen per 31-12-2009 bedraagt € 113.725. In 2009 is door deze organisaties een bedrag van € 27.479 afgelost op de verstrekte leningen conform de leningsovereenkomsten. Er zijn in 2009 geen nieuwe leningen verstrekt.

Overige langlopende leningen u/g De “Overige langlopende leningen u/g” kunnen uitgesplitst worden in:

114


Investeringen

Desinvesteringen

Aflossingen/afschrijvingen

Afwaarderingen


Leningen ambtenaren Fietsproject

3.920.730 3.513

236.491 5.265

212.406 0

34.524 7.470

0 0

3.910.291 1.308

Totaal

3.924.243

241.756

212.406

41.994

0

3.911.599

Vlottende activa Voorraden De in de balans opgenomen voorraden worden uitgesplitst naar de volgende categorieën: Boekwaarde 31-12-2008

Grond- en hulpstoffen: - niet in exploitatie genomen Bouwgronden - overige gronden hulpstoffen Onderhanden werk, waaronder gronden in exploitatie Gereed product en handelsgoederen

Totaal

Vermeerdering

Vermindering

Voorziening i.v.m. verwacht verlies


1.793.972

306.973

617.497

1.483.448

0

0

0

0

7.751.818

1.896.943

2.056.926

731

3.686

4.069

9.546.521

2.207.602

2.678.492

14.124

7.577.711 348

14.124

9.061.507

Toelichting voorraden Onder de boekwaarde “niet in exploitatie genomen bouwgronden” per 31-12-2009 valt: - Bouwgrond locatie vml. Gasfabriek Bedum -/- € 273.882,17 - Bouwgrond Folkerda € 1.757.329,77

Onder de boekwaarde “onderhanden werk, waaronder gronden in exploitatie ” per 31-12-2009 valt: - Bouwgrond Bedrijventerrein fase 1 € 341.829,05 - Bouwgrond Bedrijventerrein fase 2 € 1.752.123,36 - Bouwgrond Ter Laan 4 € 4.828.591,26 - Bouwgrond Vogelzanglocatie/kwekerij € 669.291,21

Het verwachte verlies bij de exploitatie van Vogelzanglocatie bedraagt 14.124. Voor dit bedrag is (conform de voorschriften BBV) een voorziening gevormd die in mindering moet worden gebracht op de boekwaarde.

115

De boekwaarde per 31-12-2009 van de voorraden onderhanden werk, waaronder gronden in exploitatie bedraagt: Boekwaarde 31-12-2009 € 7.591.835 Voorziening bouwgrond Vogelzanglocatie -/- € 14.124 Balans 31-12-2009 € 7.577.711 ========= De voorraad gereed product en handelsgoederen betreft de voorraad eigen verklaringen. Het totaal van de voorraden op de balans op 31-12-2009 bedraagt: € 9.061.507.

Uitzettingen korter dan één jaar De balansspecificatie van de uitzettingen met een looptijd korter dan één jaar ziet er als volgt uit:

Vorderingen op openbare lichamen Verstrekte kasgeldleningen Rekening-courantverhoudingen met niet fin.instellingen Overige vorderingen Overige uitzettingen

Boekwaarde 31-12-2009 1.624.477 0 0 981.386 0

Boekwaarde 31-12-2008 1.517.998 0 0 911.836 0

2.605.863

2.429.834

Totaal

Toelichting uitzettingen korter dan één jaar De openstaande “overige vorderingen” betreffen o.a.: - belastingkohieren t/m 2009: € 157.580 - debiteuren sociale zaken: € 229.449

Dubieuze debiteuren In verband met dubieuze debiteuren is een voorziening getroffen ad € 19.204,18. Dit bedrag is in mindering gebracht op de balanspost “overige vorderingen” per 31-12-2009.

Balans 31-12-2009 Overige vorderingen Boekwaarde 31-12-2009 € 1.000.590 Voorziening dubieuze debiteuren € 19.204 € 981.386 Van de totale vordering per 31-12-2009 (excl.debiteuren sociale zaken) ad € 2.376.414 staat op het moment van de opstelling van de jaarrekening (eind april 2010) nog een bedrag van € 1.629.679 open. Dit bedrag is als volgt opgebouwd: - vordering op de belastingdienst BTW en BCF € 1.206.039 - afrekening ELO BMW 2009 € 113.743 - Essent, afrekening kosten vm Gasfabriek € 53.592 - belastingkohieren t/m 2009 € 83.536 - overige posten € 172.769

116

Liquide middelen De balansspecificatie van de liquide middelen ziet er als volgt uit:

Kassaldi Bank- en girosaldi

Boekwaarde Boekwaarde 31-12-2009 31-12-2008 8.836 6.029 6.071 27.090

Totaal

14.907

33.119

De specificatie van de banken girosaldi is als volgt: 31-12-2009 Bank Nederlandse Gemeenten Rabobank Postbank ASR Totaal

31-12-2008

(*) (*) 1.910 26.265 3.569 825 592 0 6.071 27.090 ============================

(*) Het saldo van de Bank Nederlandse Gemeenten was per 31-12-2009 € 1.415.648,95 negatief en is derhalve opgenomen onder de vlottende passiva.

Overlopende activa De balansspecificatie van de overlopende activa ziet er als volgt uit:

Nog te ontvangen bedragen Vooruitbetalingen Totaal

Boekwaarde Boekwaarde 31-12-2009 31-12-2008 241.567 237.841 48.242 73.269 289.809 311.110

Het saldo van de post “Nog te ontvangen bedragen” bestaat uit: - BTW jaarovergang - aanvulling BCF 2009 - schade Nije Klap - afrekening ARCG - belastingdienst (inz. gehandicaptenvervoer) - CAK inz. eigen bijdr.WMO - diverse posten - overlopende activa Rijksgelden Totaal

€ € € € € € € € €

9.413 48.918 5.332 43.806 28.820 12.270 85.369 7.639 241.567

Overlopende activa Rijksgelden O.g.v. wijziging van het BBV per 01-01-2008 moeten de door ons uitgegeven bedragen waarvoor later subsidies van Nederlandse of Europese overheidslichamen worden ontvangen (zogenaamde voorfinanciering) en die onderdeel uitmaakten van de balanspost Overlopende activa voortaan als een afzonderlijk onderdeel binnen de balanspost Overlopende activa worden verantwoord. Voor 2009 betreft dit een nog te ontvangen bedrag ad € 7.639 inzake het Besluit bijstandverlening zelfstandigen en Ioaw. 117

Ioaw Bbz Totaal

Boekwaarde 31-12-2008 0 5.116 5.116

Vermeerdering 3.579 4.060 7.639

Vermindering

Boekwaarde 31-12-2009 3.579 5.116 4.060 5.116 7.639

. De boekwaarde van de vooruitbetaalde bedragen per 31-12-2009 bedraagt € 48.242,19. Het gaat hier om in 2009 betaalde bedragen die betrekking hebben op 2010. Te denken valt hierbij aan verzekeringspremies, contributies, abonnementen, voorschotten persoonsgebonden budgetten WMO e.d.

Vaste passiva Eigen vermogen Het in de balans opgenomen Eigen Vermogen bestaat uit de volgende posten: Boekwaarde 31-12-2008 Algemene reserve - niet vrij aanwendbaar - vrij aanwendbaar Bestemmingsreserves: - voor egalisatie tarieven - overige bestemmingsreserves Nog te bestemmen resultaat Totaal

Vermeerdering

Vermindering


1.761.601 4.069.942

0 1.687.857

24.368 1.336.768

1.737.233 4.421.031

0 2.272.845 1.422.637

0 1.037.400 6.680.917

0 1.288.832 1.422.637

0 2.021.413 6.680.917

9.527.025

9.406.174

4.072.605

14.860.594

Toelichting eigen vermogen In paragraaf 3.2.2 “Weerstandsvermogen” wordt ingegaan op het eigen vermogen van de gemeente. Een specificatie van de diverse posten is te vinden in de bijlage “Toelichting Investerings- en Financieringsstaat”. De indeling van de reserves en voorzieningen voldoet aan de nieuwe voorschriften van het Besluit Begroting en Verantwoording. Het nog te bestemmen resultaat ad € 1.422.637 (resultaat jaarrekening 2008) is verdeeld conform het besluit van de raad d.d. 25 juni 2009. Ten aanzien van de bestemming van het resultaat 2009 ad € 6.680.917 dient de raad nog een besluit te nemen. Zie collegevoorstel in de inleiding.

Voorzieningen De balansspecificatie van de voorzieningen ziet er als volgt uit: Boekwaarde 31-12-2008 Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico’s Onderhoudsegalisatievoorzieningen Door derden beklemde middelen met een specifieke aanwendingsrichting Totaal

Vermeerdering

Vermindering


416.815 732.004

66.993 530.502

0 337.953

483.808 924.553

204.833

103.464

93.227

215.070

1.353.652

700.959

431.180

1.623.431

118

Toelichting voorzieningen Een specificatie van de diverse posten is te vinden in de bijlage “Toelichting Investerings- en Financieringsstaat”. Voor een nadere doelomschrijving van de verschillende voorzieningen, alsmede de bepaling van de bovenen ondergrens, wordt verwezen naar de “Nota reserves en voorzieningen”, vastgesteld in de raadsvergadering van 17 december 2009. Binnen de meerjarenraming 2009-2013 zijn de voorzieningen toereikend.

Vaste schulden met een looptijd langer dan één jaar De onderverdeling van de in de balans opgenomen langlopende schulden is als volgt: Boekwaarde 31-12-2009 Obligatieleningen Onderhandse leningen van: - binnenlandse pensioenfondsen en Verzekeringsinstellingen - binnenlandse banken en overige financiële Instellingen - binnenlandse bedrijven - overige binnenlandse sectoren - buitenlandse instellingen, fondsen, banken, bedrijven en overige sectoren Waarborgsommen Verplichtingen uit hoofde van financial lease overeenkomsten Totaal

Boekwaarde 31-12-2008 0

0

0

0

22.281.736

23.800.102

0 0 0

0 0 0

0 0

0 0

22.281.736

23.800.102

Specificatie onderhandse leningen van binnenlandse banken en overige financiële instellingen: Stand 31/12/2008

opname geldleningen

23.800.102

0

aflossing normaal

aflossing vervroegd

1.518.366

stand 31/12/2009

0

22.281.736

De totale rentelast voor het jaar 2009 met betrekking tot de vaste schulden bedraagt € 1.128.412,44.

Vlottende passiva Schulden met een looptijd korter dan één jaar De balansspecificatie van de schulden met een looptijd korter dan één jaar ziet er als volgt uit: Boekwaarde 31-12-2009


Kasgeldleningen Bank- en girosaldi Overige schulden

0 1.415.649 1.054.521

0 2.510.376 1.038.925

Totaal

2.470.170

3.549.301

Toelichting schulden met een looptijd korter dan één jaar Er zijn geen kasgeldleningen opgenomen gedurende 2009. Het saldo is daardoor per 31 december 2009 nihil. Het saldo van de Bank Nederlandse Gemeenten was per 31-12-2009 € 1.415.648,95 negatief. 119

Bij de overige bankinstellingen waar rekeningen worden aangehouden zijn in rekening-courant geen schulden. Zie voor inzicht in de diverse saldi de toelichting op de post “Liquide middelen” onder de vlottende activa. De overige schulden bestaan uit diverse crediteuren 2009. Op het moment van opstelling van de jaarrekening (eind april 2009) is alles voldaan.

Overlopende passiva De balansspecificatie van de overlopende passiva ziet er als volgt uit: Boekwaarde Boekwaarde 31-12-2009 31-12-2008 1.159.253 1.583.123

Overlopende passiva Totaal

1.159.253

1.583.123

De specificatie van de boekwaarde per 31-12-2009 ziet er als volgt uit. Nog te betalen bedragen: - transitorische rente € 327.826 - vooruitontvangen bedragen € 14.217 - nog te betalen 2008 € 12.977 - nog te betalen 2009 € 403.027 - bedragen buiten rekening € 7.076 - overlopende passiva “nog te besteden Rijksgelden” € 394.130

Hierna volgt een overzicht per doeluitkering/subsidie Boekwaarde 31-12-2008 WIN 29.564 Schuldhulpverlening 0 WWB werkdeel 395.274 Centrum Jeugd&Gezin 25.633 Ioaw 12.510 Ioaz 5.054 Declaratiebudget Bbz 0 Pardon 0 Verbetering binnenklimaat 0 huisvesting primair onderwijs Brede School 0 Totaal 468.035

Vermeerdering 23.997 9.479 0 42.520 0 157 11.138 36.143 64.947 5.156 193.897

Verminde- Boekwaarde ring 31-12-2009 1.474 52.087 0 9.479 248.404 146.870 0 68.153 12.510 0 5.054 157 0 11.138 0 36.143 0 64.947 0 267.442

5.156 394.130

De post “Bedragen buiten rekening” bevat een aantal bedragen die ten onrechte ontvangen zijn en nog moeten worden terugbetaald

Langlopende financiële verplichtingen De gemeente is voor een aantal toekomstige jaren verbonden aan, niet uit de balans blijkende, financiële verplichtingen. Het gaat daarbij met name om leasecontracten voor hard- en software en kopieermachines. De verplichtingen die uit deze contracten voortvloeien zijn als last in de exploitatie opgenomen.

120

Gewaarborgde geldleningen Het in de balans opgenomen bedrag kan als volgt gespecificeerd worden: stand 31/12/09 stand 31/12/08 Waarborgfonds Sociale Woningbouw 24.021.000 18.183.000 Waterbedrijf Groningen 211.000 407 24.232.000 18.183.407

Overzicht gewaarborgde geldleningen 31 december 2009 financier

WSW

Bank Nederlandse Gemeenten Bank Nederlandse Gemeenten Nederlandse Waterschapsbank Bank Nederlandse Gemeenten Bank Nederlandse Gemeenten ABN AMRO Nationale Nederlanden St. Pensioenfonds Gemeente Bedum Gemeente Bedum Bank Nederlandse Gemeenten Bank Nederlandse Gemeenten Nederlandse Waterschapsbank Fortis Bank Fortis Bank Nederlandse Waterschapsbank

93411 73813 10013242 83749 83750 3937 158990001 864610149

76214 13148 10021123 241955491 241955483 20026324

hoofdsom schuldrestant per 31-1231-12-2009 2008 1.225.000 1.225.000 1.225.000 254.000 152.000 160.000 1.993.000 1.854.000 1.877.000 681.000 527.000 544.000 681.000 527.000 544.000 2.859.000 983.000 1.200.000 883.000 0 810.000 526.000 0 469.000 2.608.000 2.182.000 2.231.000 1.761.000 1.458.000 1.492.000 385.000 351.000 355.000 720.000 662.000 669.000 655.000 600.000 607.000 4.500.000 4.500.000 4.500.000 1.500.000 1.500.000 1.500.000 7.500.000 7.500.000 28.731.000

Waterbedrijf Groningen (*)

WH611065

totaal generaal

781.199 29.512.199

* = aandeel Bedum is 106/4690 maal 90% van de lening

121

afloop

2011 2022 2015 2025 2025 2013 2009 2009 2032 2031 2011 2012 2013 2027 2037 2019

24.021.000 18.183.000 211.000

407

24.232.000 18.183.407

2011

4.5

Programmarekening

Omschrijving programma Algemeen bestuur Openbare orde en veiligheid Verkeer, vervoer en waterstaat Economische zaken Onderwijs Cultuur en recreatie Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening Volksgezondheid en milieu Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting Financiën Subtotaal programma's Omschrijving algemene dekkingsmiddelen Lokale heffingen Algemene uitkeringen Dividend Saldo financieringsfunctie Saldo compensabele BTW en uitkering BTW-compensatiefonds Overige algemene dekkingsmiddelen Subtotaal algemene dekkingsmiddelen Onvoorzien Resultaat voor bestemming Subtotaal mutaties reserves Resultaat na bestemming

Raming begrotingsjaar voor wijziging Baten Lasten Saldo 158.706 1.289.808 -1.131.102 1.000 667.290 -666.290 18.524 2.419.663 -2.401.139 61.600 103.252 -41.652 21.230 887.463 -866.233 261.855 2.580.376 -2.318.521 2.917.370 2.220.518 779.320 186.341 6.626.464

Raming begrotingsjaar na wijziging Baten Lasten 162.184 1.414.448 3.989 727.023 42.311 5.706.754 4.644.185 107.394 21.230 999.164 410.459 2.960.194

Saldo -1.252.264 -723.034 -5.664.443 4.536.791 -977.934 -2.549.735

-2.531.809 -442.537

2.905.493 2.361.274

-2.815.194 -636.153

1.553.192 -773.872 718.229 -531.888 18.331.507 -11.705.043

811.975 111.020 11.474.120

5.449.179 2.663.055

5.720.687 2.997.427

1.790.421 -978.446 720.293 -609.273 23.143.805 -11.669.685

1.327.401 9.508.301 213.703 0

0 0 0 0

1.327.401 9.508.301 213.703 0

1.327.401 9.466.255 461.223 0

0 0 0 0

1.327.401 9.466.255 461.223 0

700.000

700.000

0

719.250

719.250

0

389.834

0

389.834

389.834

0

389.834

12.139.239 0 18.765.703 618.288 19.383.991

700.000 24.364 19.055.871 327.109 19.382.980

11.439.239 -24.364 -290.168 291.179 1.011

12.363.963 0 23.838.083 5.446.856 29.284.939

719.250 0 23.863.055 5.421.884 29.284.939

11.644.713 0 -24.972 24.972 0

122

Verschil saldi begroting na wijziging met realisatie

Realisatie begrotingsjaar Omschrijving programma Algemeen bestuur Openbare orde en veiligheid Verkeer, vervoer en waterstaat Economische zaken Onderwijs Cultuur en recreatie Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening Volksgezondheid en milieu Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting Financiën Subtotaal programma's Omschrijving algemene dekkingsmiddelen Lokale heffingen Algemene uitkeringen Dividend Saldo financieringsfunctie Saldo compensabele BTW en uitkering BTW-compensatiefonds Overige algemene dekkingsmiddelen Subtotaal algemene dekkingsmiddelen Onvoorzien Resultaat voor bestemming Subtotaal mutaties reserves Resultaat na bestemming

Baten 169.945 1.010 104.122 6.515.308 24.115 416.105

Lasten 1.370.087 648.421 3.457.931 700.765 895.970 2.879.869

Saldo -1.200.142 -647.411 -3.353.809 5.814.544 -871.854 -2.463.764

52.122 75.623 2.310.634 1.277.753 106.080 85.971

3.199.901 2.494.051

5.963.211 2.693.197

-2.763.310 -199.146

51.884 437.007

1.201.714 115.580 14.241.852

1.746.526 315.848 20.671.825

-544.812 -200.268 -6.429.973

433.634 409.005 5.239.712

1.329.359 9.458.281 497.344 0

0 0 0 0

1.329.359 9.458.281 497.344 0

1.958 -7.974 36.121 0

16.916

55.190

-38.274

-38.274

516.832

0

516.832

126.998

11.818.732 0 26.060.585 4.072.605 30.133.190

55.190 0 20.727.015 2.725.257 23.452.272

11.763.542 0 5.333.570 1.347.348 6.680.917

118.829 0 5.358.542 1.322.376 6.680.917

123

4.6

Toelichting op de programmarekening

In dit hoofdstuk wordt per programma het resultaat aangegeven. Per programma wordt daarna aangegeven wat de belangrijkste afwijkingen zijn tussen de realisatie en de raming na wijziging (is analyse begrotingsrechtmatigheid). Een belangrijk onderdeel van de verschillenverklaringen zijn de budgetoverhevelingen. Dit zijn budgetten die in 2009 niet zijn besteed, maar in 2010 nog wel benodigd zijn. Deze overhevelingen zijn aan u voorgelegd in de raadsvergadering van 29 april 2010. Een overzicht van deze overhevelingen kunt u vinden in de bijlagen. Bij elk programma wordt eerst aangegeven wat het bedrag aan overhevelingen bedraagt. Daarna worden de overige verschillen toegelicht. Hierbij wordt de grote lijn gevolgd in afgeronde bedragen.

Programma Algemeen bestuur



Het verschil op dit programma is per saldo € 52.122 positief ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). Dit verschil wordt veroorzaakt voor een bedrag van € 72.500 i.v.m. overhevelingen van budgetten naar 2010. Naast de budgetoverhevelingen zijn de belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging: 1. De activiteit College van B&W laat een overschrijding zien van € 69.000. Dit heeft een paar oorzaken. Op basis van een herijking van de voorziening wethouderspensioenen is ruim € 45.000 meer gedoteerd aan de voorziening dan begroot. Daarnaast is door het afscheid van de voormalige burgemeester en de werving van de nieuwe burgemeester een overschrijding ontstaan van € 21.500. Daarnaast nog een paar kleinere afwijkingen. 2. Doordat de wijziging van de gemeentelijke informatierubriek in de loop van het jaar is ingevoerd, is niet het hele budget besteed. Dit leidt tot een overschot van € 9.000. 3. De opbrengst secretarieleges is per saldo ruim € 15.500 hoger dan geraamd. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door een meeropbrengst rij- en reisdocumenten. 4. In verband met verkiezingen is er van het beschikbare budget € 6.500 overgebleven. 5. In het kader van de bestuurlijke samenwerking is de bijdrage aan de regioraad € 5.500 lager uitgevallen dan begroot. Dit heeft te maken met doorgeschoven BTW, welke wij kunnen compenseren. 6. Op ondersteunende activiteiten is naast de overheveling een overschot van € 13.000 o.a. door lagere bestuurs- en representatiekosten.

124

Programma Openbare orde en veiligheid


Raming Raming Realisatie verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging voor wijziging na wijziging met realisatie 1.000 3.989 1.010 -2.979 667.290 727.023 648.421 -78.602 -666.290 -723.034 -647.411 75.623

Het verschil op dit programma is per saldo € 75.623 positief ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). Dit verschil wordt veroorzaakt voor een bedrag van € 27.380 i.v.m. overhevelingen van budgetten naar 2010. Naast de budgetoverhevelingen zijn de belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging: 1. Naast de overheveling naar 2010 is op de activiteit Personeelsbeleid brandweer € 31.500 overgebleven ten gevolge van lagere personeelskosten. Dit wordt tezamen met de andere resultaten op personeelskosten gemuteerd op de bestemmingsreserve frictie personeelskosten. Daarnaast geeft de organisatie van de regionale brandweerwedstrijden een overschot te zien van € 3.500. 2. De veiligheidsmonitor heeft € 5.000 minder kosten met zich mee gebracht dan begroot. 3. De rest van het verschil kan worden verklaard door verschillende kleinere afwijkingen, zoals een iets lagere doorbelasting van de huisvesting van de buitendienst en iets lagere oefenkosten in het kader van de rampenbestrijding.

Programma Verkeer, vervoer en waterstaat


Raming Raming Realisatie verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging voor wijziging na wijziging met realisatie 18.524 42.311 104.122 61.811 2.419.663 5.706.754 3.457.931 -2.248.823 -2.401.139 -5.664.443 -3.353.809 2.310.634

Het verschil op dit programma is per saldo € 2.310.634 positief ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). Dit verschil wordt veroorzaakt voor een bedrag van € 2.197.862 i.v.m. overhevelingen van budgetten naar 2010. Hierin zijn o.a. opgenomen de herinrichting van Onderdendam voor een bedrag van € 1.400.000, de reconstructie van de Wilhelminalaan ad. € 504.373 en het baggerplan ad. € 188.699. Naast de budgetoverhevelingen zijn de belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging: 1. Het verschil aan de batenkant is ontstaan door een onttrekking aan de voorziening onderhoud bruggen, ter dekking van gemaakte onderhoudskosten en door een bijdrage van de Regio Groningen-Assen ter dekking van gemaakte kosten in het kader van verkeer en verkeersveiligheid. 2. De kapitaallasten op verschillende posten zijn lager uitgevallen dan begroot voor een bedrag van ongeveer € 115.000. Dit komt doordat verschillende investeringskredieten nog niet zijn afgerond. Voor een overzicht verwijzen wij u naar de bijlagen. 3. De strenge winter heeft extra kosten i.v.m. gladheidbestrijding met zich meegebracht van € 10.500. 4. De rest van het verschil met de begroting wordt veroorzaakt door verschillende kleinere afwijkingen

125

Programma Economische zaken


Raming Raming Realisatie verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging voor wijziging na wijziging met realisatie 61.600 4.644.185 6.515.308 1.871.123 103.252 107.394 700.765 593.371 -41.652 4.536.791 5.814.544 1.277.753

Het verschil op dit programma is per saldo € 1.277.753 positief ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). Bij dit programma hebben er geen budgetoverhevelingen plaatsgevonden. De belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging zijn: 1. Het verschil op dit programma wordt grotendeels veroorzaakt door de verkoop van onze aandelen Essent en het verkregen dividend. Dit resultaat is als volgt uit te splitsen:

Verkoop aandelen Rente (i.v.m. tijdstip uitbetaling) Terugontvangen dividendbelasting Vordering op Enexis i.v.m. de bruglening Voorziening vordering op verkoop vennootschap i.v.m. claim (i.v.m. CBL e.d.) Totaal baten Storting in voorziening i.v.m. vordering op verkoop vennootschap Totaal lasten en baten Dividend is algemeen dekkingsmiddel. Daarom buiten dit programma. Totaal resultaat aandelen verkoop Essent

Raming € 4.600.000 € € 122.052 € -

Realisatie € 4.567.978 € 40.589 € 122.052 € 1.281.760

Verschil € 32.022€ 40.589 € € 1.281.760

€ € €

4.722.052

€ € €

569.670 57 6.582.106

€ € €

569.670 57 1.860.054

€ €

4.722.052

€ €

569.6706.012.436

€ €

569.6701.290.384

€ €

449.278 4.272.774

€ €

489.867 5.522.569

€ €

40.589 1.249.795

2. Er is een meeropbrengst ontstaan door de verhuur van de Vlijt 6 van € 32.000. 3. Verder zijn er wat kleine afwijkingen op onder andere energie en straatmarkten.

126

Programma Onderwijs



Het verschil op dit programma is per saldo € 106.080 positief ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). Dit verschil wordt veroorzaakt voor een bedrag van € 12.303 i.v.m. overhevelingen van budgetten naar 2010. Naast de budgetoverhevelingen zijn de belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging: 1. Doordat de MFA in Zuidwolde op 31-12-2009 nog niet gereed was, vallen de kapitaallasten lager uit dan begroot. Daarnaast is er, door de weersomstandigheden, minder uitgegeven aan onderhoud voor de gymzaal aan de Schoolstraat. Door beide oorzaken is er een lagere doorbelasting naar de activiteiten gymnastiekonderwijs van € 46.000. 2. De kapitaallasten huisvesting openbaar en bijzonder onderwijs zijn € 45.500 lager dan geraamd. Dit komt doordat een deel van de IHP-investeringen nog niet of nog niet helemaal zijn uitgevoerd. 3. De kosten voor onderwijsbegeleiding zijn € 26.000 lager uitgevallen dan begroot doordat scholen minder beroep hebben gedaan op de begeleidingsdiensten. 4. Als gevolg van het nieuwe vervoerscontract voor het leerlingenvervoer zijn de kosten flink gestegen. Dit heeft geleid tot een overschrijding van € 31.500. Er wordt nog onderzoek gedaan naar de oorzaken van deze stijging. 5. De rest kan worden verklaard door verschillende kleinere afwijkingen, zoals onder andere schade uitkering als gevolg van een inbraak.

Programma Cultuur en recreatie



Het verschil op dit programma is per saldo € 85.971 positief ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). Dit verschil wordt veroorzaakt voor een bedrag van € 70.901 i.v.m. overhevelingen van budgetten naar 2010. Naast de budgetoverhevelingen zijn de belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging: 1. In verband met lagere onderhoudskosten voor de Meenschaar, welke zijn overgeheveld naar 2010, is er een lagere doorbelasting naar de activiteiten Openbare bibliotheek en Stichting Welzijn Bedum van in totaal € 21.000. 2. Op de activiteit tennisbanen is sprake van een lagere kapitaallast en lagere onderhoudskosten van de verlichting van samen € 6.500. 3. Op de post monumentenzorg is een overschot te zien op de subsidies van ongeveer € 10.000. 127

4. In voorgaande jaren hebben we reeds middelen ontvangen in het kader van het Groninger sportmodel en de BOS Impuls. In dit kader zijn in 2009 kosten gemaakt, waardoor er nu een overschrijding zichtbaar is van € 26.500. 5. Voor het overige is er sprake van verschillende kleinere afwijkingen ten opzichte van de begroting.

Programma Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening


Raming Raming Realisatie verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging voor wijziging na wijziging met realisatie 2.917.370 2.905.493 3.199.901 294.408 5.449.179 5.720.687 5.963.211 242.524 -2.531.809 -2.815.194 -2.763.310 51.884

Het verschil op dit programma is per saldo € 51.884 positief ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). Dit verschil wordt veroorzaakt voor een bedrag van € 54.355 i.v.m. overhevelingen van budgetten naar 2010. Naast de budgetoverhevelingen zijn de belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging: 1. De hogere baten in dit programma worden veroorzaakt door met name hogere rijksbijdragen in het kader van de WWB, het participatiebudget en de Ioaw. Tegenover deze hogere inkomsten, staan ook hogere uitgaven op de genoemde onderdelen. De verschillen per saldo worden toegelicht in de onderstaande punten. 2. Reeds in de najaarsnota 2009 is melding gemaakt van een overschrijding in verband met een stijging van het aantal uitkeringsgerechtigden. In dit kader is de raming destijds met € 150.000 verhoogd, welke gedekt wordt uit de bestemmingsreserve WWB-uitkeringen. Deze reserve staat met deze onttrekking op € 0. Desondanks geven de bijstand gerelateerde producten een tekort ten opzichte van de begroting te zien van € 77.000. Deze overschrijding komt derhalve ten laste van het resultaat. 3. De WMO gerelateerde producten (huishoudelijke verzorging, leefvoorzieningen en woonvoorzieningen), geven een tekort te zien van € 43.000. Belangrijkste oorzaak hiervan is een lichte stijging in het aantal aanvragen op het terrein van leefvoorzieningen. Dit tekort wordt deels onttrokken aan de bestemmingsreserve WMO. 4. Doordat de uren in het kader van participatie voor een groot deel konden worden gedekt uit het participatiebudget, is hier een voordeel ontstaan van € 68.500. Op begrotingsbasis worden deze uren niet gedekt uit het participatiebudget, omdat het hier structurele formatie betreft. 5. Door minder inhuur van extern personeel is er een voordeel op het product jongerenwerk van € 15.000. 6. Op de activiteit kinderdagverblijven was reeds een doorbelasting van de MFA in Zuidwolde begroot. Aangezien deze accommodatie in 2009 nog niet in gebruik is genomen, heeft deze doorbelasting niet plaatsgevonden. Dit verklaart grotendeels het voordeel op deze activiteit van € 26.000. 7. Voor het overige is er sprake van verschillende kleinere afwijkingen ten opzichte van de begroting.

128

Programma Volksgezondheid en milieu


Raming Raming Realisatie verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging voor wijziging na wijziging met realisatie 2.220.518 2.361.274 2.494.051 132.777 2.663.055 2.997.427 2.693.197 -304.230 -442.537 -636.153 -199.146 437.007

Het verschil op dit programma is per saldo € 437.007 positief ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). Dit verschil wordt veroorzaakt voor een bedrag van € 235.837 i.v.m. overhevelingen van budgetten naar 2010. Naast de budgetoverhevelingen zijn de belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging: 1. Het budget voor de uitvoering van de nota ‘Volksgezondheid’ is in 2009 nog niet besteed. Van het beschikbare budget is bij de budgetoverhevelingen € 20.000 overgeheveld naar 2010. De rest valt vrij t.g.v. de exploitatie. Dit is mogelijk doordat een aantal projecten die zouden worden uitgevoerd in samenwerking met de scholen geen doorgang hebben gevonden. Dit levert een voordeel op van € 13.500. 2. De beschikbare subsidiepot in het kader van de oud papier regeling laat een restant zien van € 8.000. 3. In principe lopen de rioleringsgerelateerde kosten budgettair neutraal door de begroting. Doordat er echter meer posten aan de voorziening ‘Vervanging riolering’ zijn onttrokken dan begroot (o.a. uren en BTW), laat dit onderdeel een voordeel zien van € 114.000. In de begroting 2010 zijn deze kosten ook op begrotingsbasis aan de voorziening onttrokken. 4. De begraafplaatsrechten zijn € 91.500 lager uigevallen dan begroot. In de begroting 2010 is de geraamde opbrengst dan ook al naar beneden bijgesteld. Daarnaast is er sprake van een daling van het aantal uitgegeven graven in 2009 ten opzichte van 2008 van 47%. Wij gaan er echter vanuit dat dit geen structurele daling betreft. Tegenover deze lagere inkomsten staan ook lagere kosten voor de begraafplaatsen door lagere kapitaallasten dan begroot ad. € 15.500. 5. De opbrengsten in het kader van de afvalstoffenheffing zijn € 10.500 lager uitgevallen dan begroot. Dit op een totale raming van ruim € 1,1 miljoen. 6. De rest van het verschil kan worden verklaard door diverse kleinere voordelen op het gebied van milieu. 7. In verband met een wijziging in de regelgeving wordt de voorziening ‘vervanging riolering’ omgezet in een bestemmingsreserve. Het saldo van de voorziening is als baat geboekt in dit programma, middels de resultaatbestemming zal het saldo in een bestemmingsreserve worden gestort.

Programma Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting


Raming Raming Realisatie verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging voor wijziging na wijziging met realisatie 779.320 811.975 1.201.714 389.739 1.553.192 1.790.421 1.746.526 -43.895 -773.872 -978.446 -544.812 433.634

Het verschil op dit programma is per saldo € 433.634 positief ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). Dit verschil wordt veroorzaakt voor een bedrag van € 100.248 i.v.m. overhevelingen van budgetten naar 2010. Naast de budgetoverhevelingen zijn de belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging: 129

1. De producten structuur- en bestemmingsplannen en stedelijke vernieuwing laten een voordeel zien van € 30.500, voornamelijk door lagere kapitaallasten als gevolg van nog niet geheel afgeronde investeringen. 2. De voorziening in verband met de verwachte negatieve exploitatie ‘Locatie Vogelzang’ is verlaagd en valt daarom deels vrij ten gunste van de exploitatie voor een bedrag van € 117.400. 3. Het product bouwgrondexploitatie laat daarnaast een voordeel zien van € 197.500 door met name de opslag ten behoeve van het Herstructureringsfonds. Deze opslag is dan ook aan dit fonds toegevoegd. 4. Er is € 9.500 meer aan leges bouwvergunningen gerealiseerd dan was begroot. 5. Het product gronden en landerijen laat een tekort zien van € 10.500 doordat, conform BBV voorschriften, de kapitaallasten niet zijn toegerekend aan het onderhanden werk.

Programma Financiën



Het verschil op dit programma is per saldo € 409.445 positief ten opzichte van de begroting (na begrotingswijzigingen). Dit verschil wordt veroorzaakt voor een bedrag van € 7.624 (excl. Kostenplaatsen) i.v.m. overhevelingen van budgetten naar 2010. De belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de raming na wijziging zijn: 1. De post onvoorzien laat een restant zien van € 22.500. 2. Op de post wet WOZ is door veel zelfwerkzaamheid bespaard op de kosten van inhuur van externe bureaus. Hierdoor een voordeel van € 11.500. 3. Op de post saldo kostenplaatsen staat een voordeel ten opzichte van de begroting van € 372.000. Dit saldo is opgebouwd uit diverse saldi op de kostenplaatsen. Hierin zijn ook budgetten opgenomen die overgeheveld moeten worden naar 2010 (bijvoorbeeld budget ELO-BMW ad € 113.000, studiefaciliteiten € 44.000, ICT € 52.000, archief € 26.500, budget OR € 16.500 en leeftijdsbewust personeelsbeleid € 12.000), daarnaast is een incidenteel bedrag van € 102.000 ontvangen van IZA. Het voordeel ontstaat verder doordat bij de opboeking van begrotingswijzigingen soms uit praktische overwegingen is gekozen om de doorbelasting vanuit de kostenplaatsen naar diverse producten te kiezen voor de doorboeking naar de post saldi kostenplaatsen. De feitelijke lasten zijn bij de jaarrekening wel functioneel doorbelast.

130

Lokale heffingen Lokale heffingen

OZB gebruikers OZB eigenaars Belasting op roerende woonen bedrijfsruimten Hondenbelasting Totaal

Raming Raming Realisatie verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging voor wijziging na wijziging met realisatie 180.122 180.122 181.240 1.118 1.093.774 1.093.774 1.095.836 2.062 984 52.521 1.327.401

984 52.521 1.327.401

1.225 51.058 1.329.359

241 -1.463 1.958

Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar paragraaf 3.2.1 Lokale heffingen.

Algemene uitkering Algemene uitkering

Algemene uitkering Behoedzaamheidreserve Totaal

Raming Raming Realisatie verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging voor wijziging na wijziging met realisatie 9.508.301 9.466.255 9.458.281 -7.974 50.000 0 0 0 9.558.301 9.466.255 9.458.281 -7.974

Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar paragraaf 3.1.11 Algemene dekkingsmiddelen.

Dividend en rente Dividend en rente

Aandelen BNG Essent N.V. NV Electriciteitsbedrijf NV Waterleidingmij Groningen

Totaal

Raming Raming Realisatie verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging voor wijziging na wijziging met realisatie 11.945 11.945 7.476 -4.469 190.343 437.863 478.452 40.589 11.415 11.415 11.415 0 0 0 0 0 213.703 461.223 497.344 36.121


131

BTW-compensatiefonds BCF

Baten Lasten Totaal

Raming Raming Realisatie verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging voor wijziging na wijziging met realisatie 700.000 719.250 16.916 -702.334 700.000 719.250 55.190 -664.060 0 0 -38.274 -38.274


Onvoorzien Onvoorzien

Baten Lasten Totaal

Raming begrotingsjaar voor wijziging 0 24.364 -24.364

Raming begrotingsjaar na wijziging 0 22.364 -22.364

Realisatie begrotingsjaar

verschil saldi begroting na wijziging met realisatie 0 0 0 -22.364 0 22.364

Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar paragraaf 3.1.12 Onvoorzien.

132

Mutaties in de reserves Mutaties in de reserves

Baten Lasten Totaal

Raming Raming Realisatie verschil saldi begrotingsjaar begrotingsjaar begrotingsjaar begroting na wijziging voor wijziging na wijziging met realisatie 618.288 5.446.856 4.072.605 -1.374.251 327.109 5.421.884 2.725.257 -2.696.627 291.179 24.972 1.347.348 1.322.376

Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar de bijlagen. De gerealiseerde toevoegingen en onttrekkingen zijn als volgt. Omschrijving programma

Realisatie begrotingsjaar Baten lasten

Algemeen bestuur onttrekking AR ter afdekking kapitaallast gemeentehuis onttrekking AR tbv uitbreiding uren griffier onttrekking AR tbv inventariseren archief onttrekking AR tbv organieke functiewaardering onttrekking AR tbv Elo Grunn Onttrekking AR tbv uitvoering ELO-BMW Onttrekking AR tbv Geo informatieplan Onttrekking AR tbv herijking wethouderspensioenen & seniorenbel. mutaties bestemmingsreserve nieuwbouw gemeentehuis mutaties bestemmingsreserve seniorenbeleid mutaties bestemmingsreserve spaarverlof

Openbare orde en veiligheid Onttrekking AR tbv beveiliging jaarwisseling Koning

Saldo

24.368 15.984 16.394 6.303 56.231 198.594 45.708 17.462 118.123 70.048

118.123 14.000

569.215

132.123

-437.092

1.756

0

-1.756

107.170

107.170

107.170

107.170

0

0

0

0

0

-7.700

1.756

Verkeer, vervoer en waterstaat mutaties bestemmingsreserve verkeersveiligheid

Economische zaken

Onderwijs Onttrekking AR tbv beleidsmatig IHP Onttrekking AR tbv IHP 2009 (Regenboog)

6.000 1.700 7.700

Cultuur en recreatie onttrekking AR tbv hekwerk/herstel kunstgras Cruyff Court onttrekking AR tbv uitvoering nota Jeugd en veiligheid onttrekking AR tbv openbaar groen oostzijde Schoolstraat

9.000 2.257 14.467

133

onttrekking tlv bestemmingsreserve monumentenbeleid mutaties bestemmingsreserve instrumenten/uniformen

Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening onttrekking AR tbv kosten Civision Werk en Inkomen onttrekking bestemmingsreserve kinderopvang onttrekking AR tbv exploitatie bijzondere bijstand mutaties bestemmingsreserve bijzondere bijstand onttrekking bestemmingsreserve WWB-uitkeringen mutaties bestemmingsreserve WMO mutaties bestemmingsreserve groot onderhoud dorpshuizen

2.526

10.834 1.951

28.250

12.785

-15.465

2.698 8.000 11.344 32.738 150.000 165.003 5.000 369.783

Volksgezondheid en milieu onttrekking AR tbv baggerplan mutaties bestemmingsreserve Wet Geluidhinder onttrekking AR tbv nota Lokaal gezondheidsbeleid mutaties bestemmingsreserve onderhoud begraafplaatsen onttrekking AR tbv herijking bestem.reserve onderhoud begr.plts

587.841 6.810 3.038 73.407 250.000 921.096

Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting Onttrekking AR bestemmingsplan buitengebied Onttrekking AR tbv planschadevergoeding Onttrekking AR tbv uitvoering ILG onttrekking AR tbv verwerven recht v. erfpacht Zuidwolde mutaties best.reserve bovenwijkse voorzieningen Ter Laan 4 mutaties best.reserve bovenwijkse voorzieningen bedrijventerrein mutaties bestemmingsreserve herstructureringsfonds

Financiën bestemming rekeningresultaat 2008 bespaarde rente 2009 naar AR mutaties overlopende budgetten mutaties frictie personeelskosten toevoeging AR i.v.m. instellen bovengrens bestemmingsreserve WMO

Totaal generaal

134

5.000

-364.783

6.810 264.334 271.144

-649.952

11.969 46.492 30.100 1.432

9.837

21.243 16.468 173.140

99.830

210.851

1422.637

892.206 418.822 530.431

530.431 14.737

111.021

144.725 1.967.805

1.986.184

18.379

4.072.605

2.725.257

1.347.348

Overzicht incidentele baten en lasten De incidentele baten en lasten zijn reeds op diverse plaatsen in de toelichting aangegeven. Onderstaand wordt in grote lijnen inzicht gegeven in de gerealiseerde incidentele baten en lasten. In onderstaand overzicht zijn niet meegenomen de incidentele baten en lasten die een gevolg zijn van een normale bedrijfsvoering zoals bijdragen van en aan reserves en voorzieningen, bijdragen en subsidies bestemmingsplannen of aangepaste bekostigingsstelsels. Lasten: Tijdelijk personeel W&B Storting in de voorziening wethouderspensioenen BTW afrekeningen voorgaande jaren Reconstructie Wilhelminalaan

€ 18.000 -/€ 45.000 -/€ 38.000 -/€ 525.000 -/-

Baten: Aandelenverkoop Essent Afkoop IZA Vrijval voorziening ‘vervanging riolering’

€ 6.012.000 € 102.000 € 220.000

Saldo incidentele baten en lasten

€ 5.708.000 positief

Overzicht afwijkingen ten behoeve van het begrotingscriterium In de raadsvergadering van 17 december 2009 is het controleprotocol 2009 vastgesteld. In dit protocol zijn de richtlijnen voor de accountant vastgelegd met betrekking tot de controle van de jaarrekening 2009. In het kader van de oordeelsvorming met betrekking tot de rechtmatigheid is het begrip “begrotingscriterium” in het protocol genoemd. Hiermee wordt bedoeld dat uitgaven binnen de door de raad beschikbare programmabudgetten dienen te blijven. Overschrijding is in strijd met het budgetrecht van de raad. Overschrijdingen dienen goed herkenbaar in de jaarrekening te worden opgenomen. Door vaststelling van de jaarrekening door de raad worden deze overschrijdingen alsnog door de raad geautoriseerd. Bij de programma’s hebben wij de afwijkingen al toegelicht. Uit de gepresenteerde programmarekening (zie paragraaf 4.5 en 4.6) blijkt echter dat bij geen enkel programma het door de raad beschikbaar gestelde budget per saldo is overschreden. Bij een tweetal programma’s is de kostenrealisatie hoger dan de raming. Bij programma Economische zaken ontstaat de overschrijding door een dotatie aan een voorziening, ter dekking van een vordering op Enexis. Bij programma Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening gaat het met name om hogere uitgaven in het kader van het Participatiebudget, deze worden gedekt door hogere rijksbijdragen op dit terrein.

135

136

5.

Accountantsverklaring

137

138

139

140

6.

Vaststellingsbesluit

141

142

Vaststellingsbesluit De raad van de gemeente Bedum; Gelet op artikel 198 van de Gemeentewet;

B e s l u i t:

Het jaarverslag en de jaarrekening voor het dienstjaar 2009 vast te stellen.

Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Bedum, gehouden op 8 juli 2010.

drs. H.P. Bakker, voorzitter,

drs. H.P. Reijsoo, griffier,

143

144

7.

Bijlagen

145

146

7.1 Overzicht begrotingswijzigingen 2009 NR.

OMSCHRIJVING

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

Aanpassingen gemeentelijke tarieven 64.593 Voorgenomen investeringen Extra krediet Mauritshal 389.554 Deelname GOV United 6.000 Inhuur tijdelijk personeel Welzijn en Burgers 18.500 Ondersteuning buitendienst en verzekeringen 13.800 Maatregelenprogramma 2009-2015 (waterplan) 65.000 Subsidiebudget oud papier 2009 12.500 Uitbreiding formatie griffier 15.894 Aanvullend krediet externe subsidieverwerving 4.560 Openbaar groen oostzijde Schoolstraat 20.000 Overheveling budgetten 2008 naar 2009 511.439 Extra krediet Mauritshal 100.000 Planschadevergoeding 7.435 Aanpassingen hekwerk/herstel kunstgras Cruijf-court 12.010 Extra krediet kunstwerk nabij brug Zuidwolde 7.500 Exploitatie begraafplaatsen 250.000 Overboeking restantkredieten Voorjaarsnota 2009 Planschadevergoedingen 39.057 Actualisatie exploitatieopzetten Ter Laan 4 en Bedrijvenpark Boterdiep fase 1 en fase 2 Wandelgebied Noord- & Zuidwolde 113.160 Extra krediet baggeren watergangen Bedum 214.500 Actualisatie exploitatieopzet Vogelzang Organisatie MOOI BEDUM Herstelwerkzaamheden beschoeiing 20.000 Herontwikkeling gasfabrieklocatie 3.211.000 Exploitatie peuterspeelzalen 8.000 Regeling verbetering binnenklimaat huisvesting primair onderwijs 36.744 Inhuur begeleiding samenwerking BMW 16.000 Najaarsnota 2009 Verlaging onderhoudsbudget wegen -40.000 Aanvullend krediet renovatie brug gemeentehuis 50.000 Beveiliging jaarwisseling Grand Café Koning 1.000

22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34

BEDRAG in €

147

148

149

7.2 Toelichting investerings- en financieringsstaat 7.2.1 Kredieten 70101240 70102340 70103640 70103840 70103940 70104140 70104540 70104640 70107742 70201840

Stoomcleaner buitendienst Digitalisering bestemmingsplannen Aanschaf Civision Middelen (software) Vervanging scanner Aanschaf Civision Middelen (hardware) Renovatie dak gemeentehuis Vervanging KGA-server Carillon Maatregelen ARBO-wet Inrichting terrein rondom gemeentehuis

Uitgaaf / Inkomst U U U U U U U U U U

70201840 70202540 70203740 70203840 70203940 71202040 71202440 71202540 71202640 71202740 72101340 72102240 72102340 72102440 72102540 72103948 72104940 72105240 72105340 72105440 72107040 72107140 72108140 72109140 72109180 72112240

Inrichting terrein rondom gemeentehuis Vervanging cv-installatie buitendienst Aankoop busje Vervanging busje (2008) Vervanging pick-up (2008) Crash-recovery system (brandweer) Vervanging ademlucht compressor Alarmontvangers brandweer Uitgaanstenue brandweer Vervanging ademluchtcompressor Verbetering rolstoeltoegankelijkheid centrum Bedum Reconstructie Schoolstraat Reconstructie Stationsweg Renovatie brug O'dam (naar Fraamklap) Renovatie brug gemeentehuis Ruilverkaveling Sauwerd Brug Zuidwolde Meerjarenplan openbare verlichting 2007 Meerjarenplan openbare verlichting 2008 Meerjarenplan openbare verlichting 2009 Plaatsing/verplaatsing abri's Fietsenstallingen bij bushaltes Vervanging trilplaat wegen Herinrichting Boterdiep wz/omgeving brug Z'wolde Bijdragen herinr. Boterdiep wz/omg. brug Z'wolde Uitvoering verkeersveiligheidsplan 2008

I U U U U U U U U U U U U U U U U U U U U U U U I U

3e/02 3e/06 3e/08 3e/08 2e/07 18e/08 2e/09 2e/09 2e/09 11e/01 27e/07 3e/08 3e/08 4e/08 3e/04 14e/03 2e/07 3e/08 2e/09 3e/03 22e/03 3e/08 23e/07 23e/07 3e/08

10.086 19.590 22.026 33.672 8.403 9.000 3.300 8.400 9.000 83.935 100.000 835.588 150.000 400.000 90.750 798.194 99.160 99.160 99.160 15.252 9.250 5.153 553.970 395.854 45.000

72112340 Uitvoering verkeersveiligheidsplan 2009

U

2e/09

45.000

-

73300080 73300140 73300240 73300340 73300440 73300540 73300640 73300740 74230740 74230940 74231040 74231240 74231340 74231540 74231640 74231840 74231841 74232440 74232740 75305940 75309340 75309440

I U U U U U U U U U U U U U U U I U U U U U

36.200 8.795 205.828 30.811 296.783 2.713 4.063 101.691 64.947 3.534 14.087 36.000 3.400 3.400

20.420 14 14 2.450 5.309 14 14 12.660 6.524 146.563 64.947 3.737 14.087 3.360 3.389

Fcl

Omschrijving

Verkoop aandelen Essent NV Deelneming "Vordering op Enexis BV" Deelneming "Verkoop Vennootschap BV" Deelneming "Essent Milieu Holding BV" Deelneming "Publiek Belang Elektriciteitsprod. BV" Deelneming "CBL Vennootschap BV" Deelneming "Claim Staat Vennootschap BV" Deelneming "Enexis Holding BV" IHP 2006 (40 jaar) IHP 2007 Akker (20 jr) IHP 2007 Walfridus (40 jr) IHP 2008 Walfridus (20 jr) IHP 2008 Schilder (40 jr) IHP 2008 Akker (20 jr) IHP 2008 Regenboog (20 jr) Regeling binnenklimaat huisv. (bijz.) Regeling binnenklimaat huisv. (bijz.) IHP 2009 Regenboog (20jr) IHP Mgr. Nienhausstichting (Walfridus) (15jr) Vervanging toplaag 2 tennisbanen Bedum Schrob-zuigmachine Schoolstraat Schrob-zuigmachine De Vlijt

Begr. wijz.

Raming

2e/09 3e/05 3e/06 18e/08 35e/08 3e/06 2e/09 2e/09 3e/95 3e/04

2.689 9.000 92.980 4.000 12.944 85.471 50.000 5.000 7.180 100.000

Mutatie 2001

Mutatie 2002

Mutatie 2003

Mutatie 2004

Mutatie 2005

Mutatie 2006

Mutatie 2007

1.959

211

Mutatie 2008

Mutatie Stand voorgaande 01-01-09 jaren

1.092

3.051

45.651

2.489 159.201

4.691 59.201-

100.000 9.591 -

100.00010.086 19.590 22.026 33.672 1.1889.000

81.129 107.435 326.809 15.851789.194 11.794 -

2.806 7.435508.779 150.000 400.000 106.601 9.000 87.366 99.160

8.573 5.084 526.661 395.854 112

6.679 4.166 5.153 27.309 044.888

2.279 10.084

59.401

44.065

100.000

15e/06 2e/07 2e/07 3e/08 3e/08 3e/08 3e/08 29e/09 920e/09 2e/09 19e/09 3e/08 2e/09 2e/09

9.591

12.018

32.626

140

6.212

6.363

19.725

557 44.439

1.338 432.081

5.080

5

-

14.716

20.99876.896

-

9.055 8.961

98.474 326.809

605 199.330

2.647 16.723 11.794

8.573 -

-

329.118

197.544 395.854 112

140.979 3.206

140.979 3.206

-

9.000 92.980 4.000 12.944 82.421

36.200 8.795 205.828 30.811 155.804 2.713 857

36.000

Mutatie 2009

Stand Krediet 31-12-2009 afgerond

47.826 66.635 4.438

2.689 9.000 45.154 4.000 12.944 15.786 50.000 5.000 4.691 63.638-

4.289 18.608 21.102 33.672 262 2.915 8.968 280 600.109 69.827 9.000 87.366 71.599 13.402 27.309 14.709 -

100.0005.796 982 924 0 1.4509.000 385 8.400 32 2.806 7.71591.330150.000 400.000 36.774 0027.561 85.758 6.679 4.166 5.153 114.71044.888

Aanschaf 2012

X X

X X

Dekking uit te ontvangen bijdrage Regiovisie voor herinrichting terrein gemeentehuis (zie inkomst).

X X X X X X X X Voor voorzieningen visueel gehandicapten. X

X X

X Inzetten bij afrekening recosntructie Stationsweg/Wilhelminalaan. Inzetten bij afrekening recosntructie Stationsweg/Wilhelminalaan.

45.000 20.42014142.4505.309141412.66036.200 2.271 205.828 30.811 9.241 2.713 857 101.691 2030 36.000 40 11

Opmerking

X X X X X X X X X

X X

X X Uitvoering is gestart in 2010. X X

Fcl

75309540 75310640 75310740 75310840 75402040 75402080 75801640 76300240 77210340 77210340 77210440 77220440 77221340 77221540 77221640 77221740 77221840 77243040 78100140 78102140 78102240 78102240 78102340 78102440 78211640 78211740 78211840

Omschrijving

Mauritshal Vervanging kunstgrashockeyveld Maaimachine sportvelden Bedum Renovatie westelijk voetbalveld N'wolde Kunstwerk brug Z'wolde Kunstwerk brug Z'wolde Speelterrein 't Holstek Jeugdontmoetingsplek Aanschaf ondergrondse containers Aanschaf ondergrondse containers Aanschaf ondergrondse containers (2009) Vergroting riolering Boermastraat Aansluitingen binnen bebouwde kom Vervanging riolering 2007 Gemaal Beijumerweg Zuidwolde Vervanging riolering 2008 Vervanging riolering 2009 Uitbreiding begraafplaats Bedum Digitalisering bp (IMRO-convertor) Cofinanciering uitvoering ILG (2007) Cofinanciering uitvoering ILG (2008) Cofinanciering uitvoering ILG (2008) Cofinanciering uitvoering ILG (2009) Digitalisering bestemmingsplannen Aanpak Boterdiep Wz Zuidwolde Uitvoering stedelijke vernieuwing (2008) Uitvoering stedelijke vernieuwing (2009)

Uitgaaf / Inkomst U U U U U I U U U I U U U U U U U U U U U I U U U U U

Begr. wijz.

Raming

3e/08 3e/08 2e/09 2e/09 8e/08 8e/08 18e/08 19e/09 32e/08 31e/09 19e/09 3e/03 3e/06 2e/07 2e/07 3e/08 2e/09 6e/04 3e/04 2e/07 3e/08

1.189.554 271.430 40.000 20.000 47.500 20.000 8.500 10.000 63.105 8.600 15.000 95.905 96.192 637.331 13.050 450.964 432.666 822.500 8.547 60.000 60.000

2e/09 19e/09 2e/07 3e/08 2e/09

60.000 7.453 40.000 80.000 80.000

Mutatie 2001

Mutatie 2002

Mutatie 2003

Mutatie 2004

Mutatie 2005

Mutatie 2006

Mutatie 2007

Mutatie 2008

Mutatie Stand voorgaande 01-01-09 jaren 11.410 11.410 1.178.144 214.715 56.715 214.715

4.241

4.241 -

690 3.870

9.058 43.204 7.600

20.830

533.849

138.886

2.916

77.942

690 12.928 43.204 7.600 696.480 77.942

-

151

Mutatie 2009

1.075.241 70.869 49.742 32.818 47.500 22.069 20.000 6.562 4.259 1.433 63.105 63.106 8.684 95.215 83.264 594.127 41.185 13.050 443.364 118.108 126.020 8.547 60.000 17.9423.470 64.692 40.000 80.000 -

Stand Krediet 31-12-2009 afgerond 102.903 14.1559.74212.81825.431 13.438 2.826 10.000 18415.000 95.215 83.264 552.941 13.050 443.364 314.558 126.020 8.547 60.000 21.41264.69260.000 7.453 40.000 80.000 80.000

X X X

Opmerking

Tekort onstaat door BTW

X X X X

Is meegenomen in nieuwe GRP.

X X X X

Is meegenomen in nieuwe GRP. Is meegenomen in nieuwe GRP. Is meegenomen in nieuwe GRP. Is meegenomen in nieuwe GRP. Bij begr.wijz 5 van 2010 afgeraamd.

Negatieve saldo verrekenen met ILG 2007.

152

7.2.2 Exploitaties Bestemmingsplan Bedrijventerrein fase 1: 7830.1040 t/m Uitgaven: investeringen 7830.2140 kapitaallasten Inkomsten: grondverkopen Mutatie voorraad bouwgrond

7830.2540

7830.2580

-/-

Bestemmingsplan Bedrijventerrein fase 2: Uitgaven: investeringen kapitaallasten Inkomsten: grondverkopen Mutatie voorraad bouwgrond

-/-

Bestemmingsplan Ter Laan 4: 7830.3040 t/m Uitgaven: investeringen 7830.3240 7830.3140 kapitaallasten grondverkopen Subsidie gebruiksverg. woning St. Annerweg Mutatie voorraad bouwgrond

Herontwikkeling Vogelzanglocatie Uitgaven: investeringen kapitaallasten

Voormalig gasfabriek Bedum Uitgaven: investeringen kapitaallasten Inkomsten: aandeel derden Mutatie voorraad bouwgrond

7830.8040

Voorbereiding bestemmingsplan Folkerda Uitgaven: investeringen kapitaallasten Inkomsten: Mutatie voorraad bouwgrond

1.384.599,75

€ 211.268,08 € 1.595.867,83 € 1.165.117,30 € 60.000,00 € 4.200,00 € 366.550,53 =============

€ 88.149,46 € 20.707,64 € 108.857,10 € 150,00 € 108.707,10 =============

Inkomsten: grondverkopen Mutatie voorraad bouwgrond

7830.6040

€ 74.809,11 € 91.203,80 € 166.012,91 € 319.480,00 € 153.467,09 =============

€

Inkomsten:

7830.5040 7830.5140

€ 10.614,90 € 15.590,57 € 26.205,47 € 507.979,20 € 481.773,73 =============

-/-

€ 221.158,11 € 5.424,68 € 226.582,79 € 574.997,18 € 348.414,39 =============

€ 0,00 € 80.389,83 € 80.389,83 € 42.500,00 € 37.889,83 =============

7.2.3 Reserves en voorzieningen Aan de reserves en voorzieningen zijn in 2009 de volgende bedragen

onttrokken:

Algemene reserve Algemene reserve (niet-vrij aanwendbaar) saldo 01-01-2009 bijdrage ter afdekking kapitaallast gemeentehuis

€

toegevoegd:

€ 1.761.601,26 24.368,-€ 24.368,-€ 1.737.233,26

saldo 31-12-2009 claim uitbreiding gemeentehuis € 901.640,-(bijdr. ter afdekking kapitaallast gemeentehuis tot en met 2040) Algemene reserve (vrij aanwendbaar) saldo 01-01-2009 batig saldo 2008 bespaarde rente 2009 toevoeging ivm bovengrens WMO toevoeging ivm vrijval bestemmingsreserve nieuwbouw gemeentehuis toevoeging ivm opheffing bestemmingsreserve Verkeersveiligheid toevoeging ivm opheffing bestemmingsreserve Wet Geluidhinder bijdrage aan exploitatie inz bijzondere bijstand € 11.344,00 bijdrage in openbaar groen oz Schoolstraat € 14.466,80 bijdrage in invoering Civision Werk en Inkomen € 2.697,50 bijdrage in uitvoering nota Jeugd en veiligheid € 2.257,20 bijdrage in uitvoering nota Lokaal gezondheidsbeleid € 3.038,09 bijdrage in herijking best. res. onderhoud begraafplts € 250.000,00 bijdrage inhuur personeel ivm ELO Grunn € 56.231,30 bijdrage in uitvoering ELO-BMW € 198.593,98 bijdrage in bestemmingsplan Buitengebied € 11.968,50 bijdrage in beveiliging jaarwisseling Koning € 1.755,95 bijdrage in organieke functiewaardering € 6.303,00 bijdrage in uitbreiding uren griffier € 15.984,00 bijdrage in IHP 2009 (Regenboog) € 1.700,00 bijdrage in hekwerk/herstel kunstgras Cruyff Court € 9.000,00 bijdrage in beleidsmatig IHP € 6.000,00 bijdrage in planschadevergoedingen . € 46.492,00 bijdrage in baggerplan € 587.840,60 bijdrage in Geo-informatieplan € 45.708,35 bijdrage in cofinanciering uitvoering ILG € 30.099,52 bijdrage in verwerving recht van erfpacht Zuidwolde € 1.432,04 bijdrage in inventariseren archief 1940-1997 € 16.393,62 bijdrage in herijking voorziening wethouders € 17.462,00 totaal €1.336.768,45

€ 4.069.942,61 € 892.206,02 € 418.822,00 € 144.725,26 € 118.123,00 € 107.170,49 € 6.810,42

€ 1.336.768,45 € 4.421.031,35

saldo 31-12-2009

154

Claims herijking voorziening wethouders (meerjarenraming) bestemmingsplan buitengebied begrotingstekorten meerjarenraming 2010-2013 baggerplan 2007-2011 (incl beschoeiing) Geo-informatieplan ’09 Co-financiering ILG ’08/’09 Co-financiering ILG ’10-’13 (meerjarenraming) Oriënterend onderzoek samenwerking buitendienst Elo Grunn interne kosten (inhuur personeel) 2009 Elo Grunn interne kosten (inhuur personeel) 2010 (meerjarenraming) uitvoering Elo BMW externe kosten 2009 Elo Grunn externe kosten 2010 bijdrage kosten bijzondere bijstand 2010/2012 archiefwerkzaamheden Inventarisatie archieven 1940-1997 kosten invoering pakket Civision Werk en Inkomen plan van aanpak Mauritshal staanplaats kampeerauto’s Onderdendam externe subsidieverwerving verwerving recht van erfpacht grond Zuidwolde groen oostzijde Schoolstraat begeleiding onderzoek naar samenwerking in BMW-verband herinrichting Onderdendam incidentele post begroting 2010

€ 69.848 € 3.370 € 223.391 € 208.699 € 48.802 € 21.075 € 80.000 € 7.000 € 21.100 € 50.000 € 113.023 € 127.000 € 34.032 € 15.412 € 11.181 € 2.487 € 1.266 € 9.000 € 14.560 € 10.420 € 5.533 € 16.000 € 1.400.000 € 342.414 € 2.835.613

claims na balansdatum niet aanwezig

€

Totaal aan claims

€ 2.835.613

0

na claims blijft er per saldo een vrij aanwendbare algemene reserve over van € 1.585.418,35

155

Bestemmingsreserves onttrokken: Wet geluidhinder saldo 01-01-09 vrijval ivm opheffing

toegevoegd:

€

6.810,42

€ €

6.810,42 0,--

€

107.170,49

saldo 31-12-2009

€ €

107.170,49 0,--

Gemeentelijk monumentenbeleid saldo 01-01-2009 toevoeging inz. exploitatiesaldo 2009 saldo 31-12-2009

€ € €

64.092,56 10.834,-74.926,56

€

344.725,26

€ €

165.003,11 179.722,15

€ € €

301.775,28 14.334,-250.000,--

€ €

73.407,35 492.701,93

€ €

0,-530.431,--

€ €

530.431,-0,--

€

238.331,81

€ €

14.737,-223.594,81

€

6.810,42

saldo 31-12-09

Verkeersveiligheid saldo 01-01-2009 vrijval ivm opheffing

€ 107.170,49

Wet Maatschappelijke Ondersteuning saldo 01-01-2009 aframing ivm bereiken bovengrens onttrekking saldo exploitatie 2009 onttrekkingen ivm aanspraken 2009

€ 144.725,26 € 14.152,47 € 6.125,38

saldo 31-12-2009

Onderhoud begraafplaatsen saldo 01-01-09 toevoeging inz. bespaarde rente 2009 toevoeging ivm herijking bijdragen aan exploitatie onderhoud graven

€

73.407,35

saldo 31-12-09

Overlopende budgetten saldo 01-01-2009 toevoeging overlopende budgetten m.b.t. 2008 onttrekking i.v.m.gebruik budgetten 2008

€ 530.431,--

saldo 31-12-2009

Frictie personeelskosten saldo 01-01-2009 onttrekking ten gunste van exploitatie 2009 saldo 31-12-2009

156

€

14.737,--

onttrokken:

Nieuwbouw gemeentehuis saldo 01-01-2009 vrijval nieuwbouw gemeentehuis

toegevoegd:

€

128.123,--

€ €

118.123,-10.000--

€ 118.123,--

saldo 31-12-2009

Bijzondere bijstand saldo 01-01-2009 vrijval restant intensivering bijz. bijstand onttrekking saldo exploitatie 2009

€

85.631,57

€ €

32.737,60 52.893,97

€

35.657,98

€ €

8.000,-27.657,98

€ €

126.387,31 14.000,--

€ €

70.048,14 70.339,17

€

150.000,43

saldo 31-12-2009

€ €

150.000,43 0,--

Groot onderhoud dorpshuizen saldo 01-01-2009 toevoeging 2009 saldo 31-12-2009

€ € €

5.666,50 5.000,-10.666, 50

€ €

16.370,95 1.951,--

€ €

2.526,-15.795,95

€ €

10.631,22 22.106,38

saldo 31-12-2009

Kinderopvang saldo 01-01-2009 onttrekking ivm exploitatiesubsidie

€

8.000,--

saldo 31-12-2009

Seniorenbeleid saldo 01-01-2009 toevoeging 2009 onttrekkingen i.v.m. aanspraken 2009

€

70.048,14

saldo 31-12-2009

WWB-uitkeringen saldo 01-01-2009 onttrekking saldo exploitatie 2009

€ 150.000,43

Instrumenten/Uniformen saldo 01-01-2009 toevoeging 2009 onttrekkingen ivm aanspraken 2009

€

saldo 31-12-2009

157

2.526,--

onttrokken:

toegevoegd:

Spaarverlof saldo 01-01-2009 mutaties saldo 31-12-2009

€ € €

84.609,75 -,-84.609,75

Bovenwijkse voorzieningen Bedrijventerrein saldo 01-01-2009 opslag bovenwijkse voorzieningen 2009 saldo 31-12-2009

€ € €

51.249,-16.467,50 67.716,50

Bovenwijkse voorzieningen Ter Laan 4 saldo 01-01-2009 opslag bovenwijkse voorzieningen 2009 saldo 31-12-2009

€ € €

16.292,50 21.242,50 37.535,--

€ € € €

509.950,12 160.000,-3.640,-9.500,--

€ €

9.837,-673.253,12

Herstructureringsfonds saldo 01-01-2009 toevoeging inzakeTer Laan 4 toevoeging ivm grondverkopen 2009 toevoeging ivm BLS (Besluit Locatiegebonden Subsidies) onttrekking ivm POP-pilot O’dam €

9.837,--

saldo 31-12-2009

Voorzieningen onttrokken:

toegevoegd:

Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico’s Wethouderspensioenen saldo 01-01-2009 toevoeging 2009 herijking n.a.v. actuariële berekening saldo 31-12-2009

€ € € €

416.814,96 22.000,-44.992,86 483.807,82

€ € € €

111.606,57 93.226,66 10.237,-215.070,23

€

93.226,66

€ €

93.226,66 0,--

Door derden beklemde middelen met specifieke aanwendingsrichting Egalisatie afvalstoffenheffing saldo 01-01-2009 toevoeging ivm opheffing voorziening minicontainers saldo exploitatie 2009 saldo 31-12-2009

Vervanging minicontainers saldo 01-01-2009 onttrekking ivm opheffing voorziening minicontainers € saldo 31-12-2009

158

93.226,66

Onderhoudsvoorzieningen onttrokken: Onderhoud overdekt zwembad saldo 01-01-2009 toevoeging expl. saldo 2009 onttrekking ivm monitoring energie

€

toegevoegd:

€ €

124.855,45 6.873,67

€ €

7.020,-124.709,12

€ € €

0,-523.628,-523.628,--

€

306.787,13

7.020,--

saldo 31-12-2009 Claim: Bijdrage in monitoringskosten energie € 1.751,--

Onderhoud wegen saldo 01-01-2009 toevoeging exploitatiesaldo 2009 saldo 31-12-2009

Vervanging riolering saldo 01-01-2009 onttrekking exploitatiesaldo 2009 bijdrage in personeel van derden bijdrage in opstellen/actualiseren GRP/BRP/RWSP bijdrage in kstn ondezoek opheffen voorziening

€ 35.857,-€ 4.054,65 € 45.433,-€ 875,-€ 220.567,48

€ 306.787,13 saldo 31-12-2009 € 0,-Opm: in verband met wijziging in de regelgeving dient deze voorziening omgezet te worden in een bestemmingsreserve.

Claims: Personeel van derden € 4.945,-Aanpassing telemetriesysteem € 11.900,-Opstellen en actualiseren GRP/BRP/RWSP € 8.057,-Activiteiten Waterplan € 65.000,--

Bruggen saldo 01-01-2009 onttrekking exploitatiesaldo 2009

€

saldo 31-12-2009

7911.0044

Betreft de aflossingen op langlopende geldleningen. Voor de specificatie wordt verwezen naar de staat E.

7911.0086

In 2009 is geen vaste geldlening afgesloten.

€

300.361,--

€ €

24.146,-276.215,--

24.146,--

Voor wat betreft de afschrijving op geactiveerde kapitaaluitgaven en de verantwoording van de aflossingen aan derden wordt verwezen naar de investeringsstaat. 159

7.3 Single Information Single Audit (Sisa) Met het Besluit (AmvB) van 4 juli 2006 is het principe van single information en single audit van kracht geworden. Dit met ingang van verantwoordingsjaar 2006. Het doel is om de verantwoording over en de controle op de specifieke uitkeringen van het rijk naar medeoverheden te vereenvoudigen. Er hoeft niet speciaal meer een aparte verantwoording voor het rijk worden opgesteld, maar het eigen jaarverslag kan worden gebruikt. Er kan worden volstaan met een verantwoording in de jaarrekening/ -verslag door middel van een verplichte bijlage. In deze bijlage bij de jaarrekening wordt de verantwoordingsinformatie opgenomen over specifieke uitkeringen die het Rijk nodig heeft om de specifieke uitkeringen te kunnen beoordelen. De controle door de accountant wordt onderdeel van de reguliere controle van de jaarrekening. Door middel van deze bijlage is de Sisa formeel onderdeel van de jaarrekening/-verslag.

160

21B Bodemsanering (excl. Bedrijvenregeling)

Tussen provincie en gemeenten afgesloten convenanten/overeenkomsten voor onderzoek en sanering van ernstig verontreinigde locaties

Gemeenten (SiSa tussen medeoverheden)

Aard Controle (20)

Eindverantwoording Ja/Nee (19)

Toelichting afwijking (18)

Overige (17)

Te verrekenen met Provincie / Wgr (16)

Te verrekenen met het Rijk (15)

Overige besteding (14)

Besteed t.l.v. provinciale of Wgr+ middelen (13)

Besteed t.l.v. rijksmiddelen (12)

Overige ontvangsten (11)

Ontvangen van Rijk (10)

Beginstand 2009 (9)

Realisatie (8)

Afspraak (7)

Indicatoren (6)

Ontvanger (5)

Juridische grondslag (4)

Specifieke uitkering (3)

Nummer (2)

Departement (1) VROM

Besteed bedrag 2009 Hieronder per regel één beschikkingsnummer invullen en in de kolommen erna de verantwoordingsinformatie voor die beschikking. 1 Overeenkomst dd 23 juni 2009,

€ 69.610

Nee

R

Totale kosten van samenloop 2009 Hieronder per regel één beschikkingsnummer invullen en in de kolommen erna de verantwoordingsinformatie voor die beschikking. 1

R Totale kosten 2009 excl. samenloop Hieronder per regel één beschikkingsnummer invullen en in de kolommen erna de verantwoordingsinformatie voor die beschikking.

1

R Aandeel provincie in de kosten 2009, na aftrek van de kosten van samenloop Hieronder per regel één beschikkingsnummer invullen en in de kolommen erna de verantwoordingsinformatie voor die beschikking.

1 VROM

27

Subsidieregeling aanpak zwerfafval Subsidieregeling aanpak zwerfafval

Gemeenten

R Totaal subsidiabele kosten 2009 Hieronder per regel één beschikkingsnummer invullen en in de kolommen erna de verantwoordingsinformatie voor die beschikking.

1 ZAB07031 Andere subsidies van het Rijk of de Europese Commissie ontvangen?

€0

Ja

R

Kolom (7) en (8): wel of niet ontvangen Kolom (11): bedrag van ontvangst Alleen in te vullen na afronding project Hieronder per regel één beschikkingsnummer invullen en in de kolommen er

1

R Basisproject: Plan van aanpak bestuurlijk vastgesteld? Alleen in te vullen na afronding project Hieronder per regel één beschikkingsnummer invullen en in de kolommen erna de verantwoordingsinformatie voor die beschikking.

1

D1 Plusproject/ proeftuinproject: Projectevaluatie uitgevoerd? Alleen in te vullen na afronding project Hieronder per regel één beschikkingsnummer invullen en in de kolommen erna de verantwoordingsinformatie voor die beschikking.

1

D1

44B Besluit Locatiegebonden Subsidies 2005 (BLS)

Provinciale beschikking en/of verordening

Gemeenten (SiSa tussen Besteed bedrag 2009 medeoverheden) Hieronder per regel één beschikkingsnummer invullen en in de kolommen erna de verantw oordingsinformatie voor die beschikking. 1 zaaknummer 193945

€ 9.500

Ja

Aantal specif ieke categorieën w oningen

Aard Controle (20)



Overige (17)








Beginstand 2009 (9)

Realisatie (8)

Afspraak (7)

Indicatoren (6)

Ontvanger (5)



Nummer (2)

Departement (1) WWI

R D1

Alleen in te vullen indien tussen provincie en gemeente expliciete afspraken zijn gemaakt voor het realiseren van specifieke categorieën w oningen en deze aantallen medebepalend zijn voor de financiële vaststelling WWI

50C Investering stedelijke vernieuw ing (ISV)

Provinciale beschikking en/of verordening

Project-gemeenten (SiSa Besteed bedrag tot en met 2009 tussen medeoverheden) Investeringsbudget (kolom 7) Correcties (kolom 17) Per beschikking besteding voor alle doelstellingen verantw oorden. Dit doet u door eerst in een regel het beschikkingskenmerk in te vullen en daaronder per regel één doelst 1 Briefnr: 2007-0670c/5/A.7, RP d.d. 1-2-2007 Activiteiten stedelijke vernieuw ing (in aantallen)

€ 887.970

€ 612.686

Nee

D1: aantallen R:euro’s

Alleen in te vullen na afloop project Per beschikking alle activiteitenverantw oorden. Dit doet u door eerst in een regel het beschikkingskenmerk in te vullen en daaronder per regel één activiteit in te VenW

SZW

59B Brede doeluitkering verkeer en Provinciale beschikking en/of verordening vervoer

72

Wet sociale w erkvoorziening (Wsw )

Wet sociale w erkvoorziening (Wsw )

1 Gemeenten (SiSa tussen Besteed bedrag 2009 medeoverheden) Hieronder per regel één beschikkingsnummer invullen en in de kolommen erna de verantw oordingsinformatie voor die beschikking. 1 zaaknummer 114812 Gemeenten

D1

€ 558.922

€ 41.187

Ja

R

Het totaal aantal geïndiceerde inw oners van uw gemeente dat een dienstbetrekking heeft of op de w achtlijst staat én beschikbaar is om een dienstbetrekking als bedoeld in artikel 2, eerste lid, of artikel 7 van de w et te aanvaarden op 31 december 2009. Het totaal aantal inw oners dat is uitgestroomd uit het w erknemersbestand in 2009, uitgedrukt in arbeidsjaren.

83,50

R

2,43

R

Het totaal aantal gerealiseerde arbeidsplaatsen voor geïndiceerde inw oners in 2009, uitgedrukt in arbeidsjaren

56,17

R

1,81

R

Het totaal aantal gerealiseerde begeleid w erkenplekken voor geïndiceerde inw oners in 2009, uitgedrukt in arbeidsjaren.

162

Wet werk en bijstand (WWB)

Wet werk en bijstand

Gemeenten

(inkomensdeel)

Aard Controle (20)



Overige (17)




Totaal uitgaven inkomensdeel inclusief WIJ

€ 1.144.399

Nvt

waarvan categorie jonger dan 65 jaar

€ 1.131.149

Nvt

Totaal ontvangsten (niet-rijk) inkomensdeel inclusief WIJ

€ 36.601

waarvan categorie jonger dan 65 jaar

€ 35.844

Nvt Nvt

Omvang van het in 2008 uitgegeven bedrag waarvan de rechtmatigheid niet kan worden vastgesteld (=Terug te betalen aan het Rijk).

(werkdeel overgangsindicator)





Beginstand 2009 (9)

Realisatie (8)

Afspraak (7)

Indicatoren (6)

Ontvanger (5)


Nummer (2) 74


Departement (1) SZW

€0

R

De verantwoording vindt plaats op basis van het kasstelsel. Er worden uitsluitend uitgaven verantwoord die gedaan zijn tot en SZW

75

Wet inkomensvoorziening oudere en Wet inkomensvoorziening oudere Gemeenten en gedeeltelijk gedeeltelijk arbeidsongeschikte arbeidsongeschikte werkloze werkloze werknemers (IOAW) werknemers (IOAW), art 54

SZW

76

Wet inkomensvoorziening oudere en Wet inkomensvoorziening oudere Gemeenten en gedeeltelijk gedeeltelijk arbeidsongeschikte arbeidsongeschikte gewezen gewezen zelfstandigen (IOAZ) zelfstandigen (IOAZ), art 54

SZW

78

Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (Bbz 2004)

Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (art. 54)

Uitgaven IOAW 2009

€ 62.508

R

€ 24.514

R R

€0

R R

Totaal uitgaven 2009 (excl. Bob)

€ 35.249

R

Totaal uitgaven kapitaalverstrekking 2009 (excl. Bob) Totaal ontvangsten 2009 (excl. Bob) (excl. rijk)

€ 20.429

R

Ontvangsten IOAW (niet-rijk) 2009 Uitgaven IOAZ 2009

€ 609

Ontvangsten IOAZ (niet-rijk) 2009 Uitvoeringskosten IOAZ 2009

€0

Totaal ontvangsten kapitaalverstrekking 2009 (excl. Bob) (excl. rijk)

SZW

79

Wet Werkloosheidsvoorziening (WWV)

Wet Werkloosheidsvoorziening

Gemeenten

€ 21.358

R

€0

R

Totaal uitvoeringskosten 2009 (excl. Bob)

€ 4.511

R

Totaal uitgaven Bob 2009 Totaal ontvangsten Bob (excl. Rijk) 2009

€0 €0

R R

Totaal uitvoeringskosten Bob 2009 Ontvangsten 2009 (niet-rijk)

€0 €0

R R

163

Participatiebudget

Wet participatiebudget

Gemeenten

Verantwoording op basis van baten en lasten stelsel

Meeneemregeling WWB: overheveling overschot/tekort van WWB-werkdeel 2008 naar Participatiebudget 2009

Aard Controle (20)



Overige (17)








Beginstand 2009 (9)

Realisatie (8)

Afspraak (7)

Indicatoren (6)

Ontvanger (5)


Nummer (2) 82


Departement (1) SZW

€ 395.274

R

€ 146.852

R

Omvang van het in het jaar 2008 nietbestede bedrag WWB-werkdeel dat meegenomen is naar het Participatiebudget van 2009 óf Omvang van het in het jaar 2 Reserveringsregeling: overheveling overschot/tekort van 2009 naar 2010 Omvang van het in het jaar 2009 nietbestede bedrag dat wordt gereserveerd voor het participatiebudget van 2010. Dit bedrag is exclusief het bedrag dat een gemeente ten onrechte niet Lasten WWB-werkdeel 2008 die in 2008 niet hebben geleid tot een kasbetaling

€ 6.936

€ 734.612

Totaal lasten Participatiebudget 2009

R

Het is niet toegestaan om reeds in 2008 op titel van het WWB-werkdeel verantwoorde uitgaven dubbel te verantwoorden. De opgave is dus exclusief lasten 2009 die in 2008 hebben geleid tot een kasbetaling ten laste van Waarvan lasten 2009 van educatie bij roc’s

€ 92.051

R

Baten WWB-werkdeel 2008 die in 2008 niet hebben geleid tot een kasontvangst

€0

€0

Totaal baten (niet-rijk) Participatiebudget

R

R

De opgave is exclusief baten 2009 die in 2008 hebben geleid tot een kasontvangst ten bate van het WWB-werkdeel, omdat deze baten al in de verantwoording WWBwerkdeel 2008 zijn verantwoord.

Waarvan baten 2009 van educatie bij roc's

€0

R € 94.283

Terug te betalen aan rijk

R

Omvang van het aan het rijk terug te betalen bedrag, dat wil zeggen het in het jaar 2009 niet-bestede bedrag voor zover dat de reserveringsregeling overschrijdt, alsmede het in het jaar 2009 ten onrechte niet-bestede bedrag aan Gemeenten Regelluwe bestedingsruimte participatiebudget 2009 (artikelen 11a en 11b Besluit participatiebudget)

Het aantal in 2009 gerealiseerde duurzame plaatsingen naar werk van inactieven

Beschikkingen

Regelluw besteed bedrag 2009

Gemeenten

0

R

Dit onderdeel moet door alle gemeenten worden ingevuld. Indien ingevuld met een nul, dan bestaat er voor 2010 geen recht op regelluwe bestedingsruimte.

€0

Dit onderdeel dient uitsluitend ingevuld te worden door de gemeenten die voorfinanciering hebben aangevraagd

164

R

Kaderwet SZW-subsidies Schuldhulpverlening Regeling Buurt, Onderwijs en Sport Tijdelijke stimuleringsregeling buurt, onderwijs en sport (BOS)

Gemeenten Gemeenten

Gemeenten

Aard Controle (20)



Overige (17)








Beginstand 2009 (9)

Nee

D

Kies voor Hart en Sport Uitbreiding uren bewegingsond erwijs wekelijks op 4 scholen

2

Nee

D

2

Nee

D

4

Verhogen kwaliteit bewegingsond erwijs wekelijks op 4 scholen

2

Nee

D

5

Clinics door sportaanbieder s (10x per jaar)

2

Nee

D

6

Clinics door sportbonden (5x per jaar)

2

Nee

D

7

Recreatieve spelmiddagen (30x per jaar)

2

Nee

D

8

Vakantiespelw eken (4x per jaar)

2

Nee

D

9

Action Games (1x per jaar)

2

Nee

D

10

WhoZnext 1 team die 3 activiteiten per jaar organiseert

0

Er zijn voorbereidende gesprekken geweest in 2009, deze hebben (nog) niet tot resultaten geleid.

Nee

D

11

Club extra (wekelijks)

0

Is in 2005 mee gestart. Geen vervolg aan gegeven wegens onvoldoende animo.

Nee

D

12

Opstellen schoolgezondh eidsbeleid

2

Nee

D

13

Kadervorming en trajectonderste uning op het gebied van jeugdsport en sportaanbieder s

2

Nee

D

Nee

R

3

Tijdelijke regeling CJG

R

2

2

Brede doeluitkering Centra voor jeugd en gezin (BDU CJG)

€0

Themaweken over gezondheid

DMO/SSO-2698195

94

Realisatie (8)

Besteed bedrag 2009 Per beschikking alle activiteitenverantwoorden. Dit doet u door eerst in een regel het beschikkingskenmerk in te vullen en daaronder per regel één activiteit in te vullen. 1

JenG

Afspraak (7)

Indicatoren (6)

Ontvanger (5)


Nummer (2) 83 87


Departement (1) SZW VWS

€ 156.286

Besteed bedrag 2009 aan jeugdgezondheidszorg, maatschappelijke ondersteuning jeugd, afstemming jeugd en gezin en het realiseren van centra voor jeugd en gezin.

165

7.4 Over te hevelen budgetten Grootboeknr.

Omschrijving

601200 – 34337 U

Externe subsidieverwerving

601300 – 34300 U

Voorlichting algemeen: Uitvoering Communicatienota

€ 13.000,00

602900 – 30012 U

Begeleiding onderzoek naar samenwerking in BMW-verband

€ 16.000,00

€ 16.000,00

Reservering budget t.b.v. inhuur van een externe voor begeleiding in het onderzoek naar samenwerking in BMW-verband.

602900 – 34309 U

Orienterend onderzoek samenwerking buitendienst

€ 7.000,00

€ 7.000,00

Nader overleg in BMW verband. Dekking algemene reserve.

602910 – 34704 U

Representatie Internationale contacten

€ 4.214,00

602970 – 34955 U

Kosten rekenkamer

€ 17.696,00

Het restantbudget voor representatie internationale contacten dient voor dit doel beschikbaar te blijven. Daarom wordt voorgesteld dit bedrag naar 2010 over te hevelen. Beschikbaar houden budget rekenkamer, t.b.v. Rkc onderzoeken.

604000 – 34714 U

Opleidingskosten, keuringen e.d brandweer

€ 12.530,00

Budget is nodig voor opleidingen in 2010 van drie nieuwe medewerkers.

604100 – 34333 U

Registratie systeem oefenene brandweer

€ 1.200,00

Aanschaf in 2010

604400 – 42420 U

Rampenbestrijding

€ 13.650,00

607000 – 34342 U

Deklagen&bestratingen buiten beb.kom: staanplaats kampeerauto’s Onderdendam Herinrichting Onderdendam

€ 9.000,00

€ 9.000,00

Bij de voorjaarsnota 2009 is € 1,30 per inwoner extra begroot voor de uitvoering van taken in de Veiligheidsregio. Omdat op dit moment niet duidelijk is of deze kosten nog in rekening worden gebracht, dient dit bedrag voorshands te worden overgeheveld. Is in voorbereiding . Uitvoering in 2010. Dekking ABR

1.400.000,00

1.400.000,00

Uitvoering in 2010 en 2011. Dekking ABR.

607100 – 33327 U

Over te hevelen lasten € 14.560,00

Over te hevelen baten € 14.560,00

Motivering

Opdracht is vertraagd. Uitvoering start begin maart 2010. Dekking algemene reserve. Werkzaamheden worden in 2010 in uitvoering genomen.

166

607100 – 33330 U

Reconstructie Wilhelminalaan

€ 504.373,00

Betreft 2e fase, na invulling locatie gasfabriek.

607400 – 34353 U

Sanering sloot Plantsoen 19

€ 13.700,00

In voorbereiding, uitvoering in 2010.

607400 - 34357 U

Beschoeiing nabij Van Drie/De Lange

€ 20.000,00

€ 20.000,00

In voorbereiding, uitvoering in 2010. Dekking ABR.

607400 – 34973 U

Bermen en sloten: baggerplan

€ 188.699,00

€ 188.699,00

Uitvoering loop door in 2010. Dekking uit algemene reserve.

608100 – 34314 U

Overige zaken binnen bebouwde kom: overige kosten

€ 46.000,00

Reserveren t.b.v. parkeren woonboten Zuidwolde, parkeerplaatsen De Kamp.

609000 – 34781 U

Bewegwijzering en straatnaamborden

€ 16.090,00

Restantsaldo t.b.v. planmatige vervanging in 2010.

615000 – 34510 U

Openbaar basisonderwijs: Leerlingprognoses Overige voorzieningen onderwijs: Beleid Brede School Overige voorzieningen onderwijs: Beleid uitbreiding BSO Openbare bibliotheek Bedum

€

Uitvoering in 2010.

621200 – 34343 U 621200 – 34344 U 623000- 42430 U 624100 – 42508 U 625200 – 34854 U 625300 – 34700 U 625800 – 34989 U

Subsidie St. Welzijn Bedum inzake Mantelzorgondersteuning Onderhoud sportgebouw Onderdendam Onderhoud sportgebouw Noordwolde

423,00

€ 8.316,00

Reserveren t.b.v. Brede Schoolontwikkeling in 2010.

€ 3.564,00

Reserveren t.b.v. toezicht gastouderopvang in 2010.

€ 19.263,00

Restant budget reserveren voor aanpassing/verfraaing bibliotheek.

€ 5.949,00 € 1.770,00

Eénmalig ontvangen Rijksmiddelen voor mantelzorgondersteuning ontvangen in december 2007. Gedeeltelijke uitvoering reeds in 2008 en 2009. Restant 2010. Uitvoering in 2010.

€ 5.925,00

Dakwerk moet nog worden uitgevoerd ini 2010.

€ 1.751,00

628000 – 34765 U

Kosten monitoring energiestroom zwembad Monumenten, werken door derden

€ 1.751,00

€ 12.023,00

Restant onderhoudsbudget naar 2010 i.v.m. Meerjarenonderhoudsplan.

628000 – 34874 U

Monumenten: onderhoud kunstwerken

€ 1.700,00

Restant onderhoudsbudget naar 2010 i.v.m. Meerjarenonderhoudsplan.

630000 – 34968 U

Inspectie bomen plantsoenen c.a.

€ 12.500,00

630000 – 35004 U

Openbaar groen oostzijde Schoolstraat

€ 5.533,00

De inspectie bomen moet nog worden uitgevoerd. De uitvoering zal in 2010 plaats vinden. Budget dient beschikbaar te blijven voor inboet. Dekking ABR.

€ 5.533,00

167

Onderzoek loopt door in 2010. Dekking voorziening onderhoud zwembad.

630300 – 34345 U

Plannen terrein kunstwerk Opmaat

€ 4.687,00

634000 – 34991 U

€ 2.487,00

636000 – 42406 U

Kosten invoering pakket Civision Werk en Inkomen Sociale Werkvoorziening

€ 9.550,00

636000 – 42415 U

Sociale Werkvoorziening

€ 12.450,00

639000 – 42508 U

Programma Stevig Ouderschap

€

639100 – 34738 U

Dorpshuizen en verenigingsgebouwen

€ 21.865,00

Budget reserveren t.b.v. aanvragen “Zijlvesterhoek” en “De Woldstee”.

642100 – 34754 U

Peuterspeelzaal Bedum

€

Reservering budget t.b.v. dakwerk en bijkomende kosten uitvoering 2010.

643100 – 34314 U

Volksgezondheid

€ 20.000,00

Reservering budget t.b.v. project “Weerbaarheid in basisonderwijs”.

644000 – 42420 U

Subsidie HVD: electronisch kinddossier Riolen: personeel van derden

€ 5.710,00

Reservering extra budget voor invoering electronisch kinddossier.

€ 4.945,00

€

4.945,00

€ 8.057,00

€

8.057,00

646100 – 34324 U

Opstellen en actualiseren GRP/BRP/RWSP Activiteiten Waterplan

€ 65.000,00

€ 65.000,00

Budget overhevelen naar 2010 t.b.v. revisiewerk. Dekking uit voorziening vervanging riolering. Budget overhevelen naar 2010. Uitvoering loopt door in 2010. Dekking uit voorziening vervanging riolering. Uitvoering in 2010. Dekking uit voorziening vervanging riolering.

646100 – 34983 U

Aanpassing telemetriesysteem

€ 11.900,00

€ 11.900,00

Uitvoering loopt door in 2010. Dekking uit voorziening vervanging riolering.

647500 – 34354 U

Grondroerdersregeling

€ 10.000,00

Budget t.b.v. invoering van de wet WION, implementatie in 2010.

647700 – 34700 U

Gemeentelijke milieuzorg

€ 20.176,00

647800 – 34700 U

Klimaatbeleid

€ 50.829,00

647800 – 34359 U

Klimaatbeleid: Stimulering van Locale Klimaatinitiatieven (SLOK) Alg. Uitkering Bestemmingsplan buitengebied

€ 39.220,00

€ 39.220,00

In 2008 is van de VNG een bedrag ontvangen van € 20.691,73 uit het afvalfonds. Dit bedrag moet nog steeds worden gereserveerd voor uitvoering van het nieuwe milieubeleidsplan. Betreft de overheveling beschikbaar budget meerjarig klimaatbeleid. De plannen zijn in voorbereiding, uitvoering volgt. Betreft subsidieregeling Stimulering van Locale Klimaatinitiatieven (SLOK). Uit Algemene Uitkering. Uitvoering loopt door in 2010.

€ 3.370,00

€ 3.370,00

646100 – 30009 U 646100 – 33114 U

659000 – 41100 I 650000 – 33109 U 650000 – 33115 U

Stedenbouwkundig ontwerp Bederewalda/centrum

Afronding werkzaamheden en afrekening in 2010. € 2.487,00

Werkzaamheden zijn eind 2006 gestart. Afronding in 2010. Dekking algemene reserve. Budget overhevelen naar 2010 voor bijdrage in exploitatietekort 2009 Ability. Saldo bijdrage met inkomsten van Rijk reserveren voor bijdrage in exploitatietekort 2009 Ability. Programma loopt nog..

5.495,00

2.508,00

€ 3.622,00

168

Er loopt nog een beroepsprocedure, tevens digitaal publiceren. Dekking algemene reserve. Project loopt door in 2010.

650000 – 34986 U

Geo- informatieplan

€ 48.802,00

€ 48.802,00

650000 – 34995 U

Cofinanciering uitvoering ILG

€ 21.075,00

€ 21.075,00

653000 – 34700 U

Invoeringskosten omgevingsvergunningen Vernieuwen luchtfoto’s

€ 9.160,00

655000 – 34210 U

Gronden en landerijen: betaalde erfpachten

€ 10.420,00

655000 – 34700 U

Gronden en landerijen: rekeningen van derden

€ 1.672,00

Overheveling naar 2010 i.v.m. afronding verwerving recht van erfpacht gronden Zuidwolde.

660400 – 34901 U

Wet WOZ: kosten derden

€ 3.000,00

Gedeelte van het overschot op gehele activiteit reserveren op post “kosten derden” voor verlenging contract Cyclomedia in 2010.

660900 – 34724 U

Controle hondenbelasting

€ 4.624,00

De controle hondenbelasting gebeurt een keer per twee jaar. Het budget wordt geraamd per jaar. Uitvoering in 2010.

5700 – 34600 U

Studiefaciliteiten

€ 40.321,00

Budget is nodig voor opleidingsplan 2009/2010.

5771 – 34600 U

Studiefaciliteiten

€ 3.951,00

Budget is nodig voor opleidingsplan 2009/2010.

5703 – 34329 U

Inventariseren archief 1940/1997

€ 11.181,00

€ 11.181,00

Project loopt door, wordt in 2010 afgerond. Dekking algemene reserve.

5703 – 34980 U

Archiefwerkzaamheden

€ 15.412,00

€ 15.412,00

5704 – 34607 U

Overige personeelskosten huishoudelijke dienst/bode Huisvesting binnendienst: onderhoud daken, reparaties div. Gymnastieklokaal Schoolstraat Rekeningen derden Gymnastieklokaal De Vlijt Rekeningen derden

€ 1.579,00 € 3.800,00

Er was tijdelijk extra financiële ruimte voor ondersteuning op interne zaken. Door ziekte en overlijden is geen gebruik gemaakt van dit budget. Derhalve meenemen naar 2010. Dekking algemene reserve. Budget overhevelen naar 2010 i.v.m. aanschaf nieuwe bodekleding (aanschaf in 2010). Reserveren voor vervanging dakbedekking. Uitvoering in 2010.

€ 16.958,00

Werk door slecht weer nog uit te voeren in 2010.

€ 1.455,00

Reserveren voor aanpassing kozijnen. Uitvoering in 2010.

653200 – 34933 U

€ 2.127,00 € 10.420,00

Invoering Geo-informatie loopt door in 2010. Dekking uit algemene reserve. Uitvoering loopt door in 2010. Dekking uit algemene reserve Reservering budget voor invoering omgevingsvergunningen (post uit decembercirculaire 2008 Algemene Uitkering). Foto’s worden tweejaarlijks vervangen; ieder jaar is 50% geraamd. Dit budget wordt ook gebruikt voor cyclorama’s. Verwerving recht van erfpacht grond Zuidwolde moet nog worden afgerond in 2010. Dekking algemene reserve.

Kostenplaatsen

5705 – 34738 U 5752 – 34700 U 5753 – 34700 U

169

5755 – 34997 U

€

1.266,00

5756 – 34700 U

Ontwikkelingskrediet Mauritshal Zuidwolde Rekeningen derden De Meenschaar

€

9.832,00

Werk nog niet uitgevoerd i.v.m. weersomstandigheden. Uitvoering in 2010.

5756 – 34754 U

Materiaalkosten De Meenschaar

€

5.529,00


5756 – 34765 U

Werken door derden De Meenschaar

€

5.285,00


5761 – 34700 U

Huisvesting buitendienst: rekeningen derden Inhuur personeel i.v.m. Elo Grunn

€ 13.557,00

Onderhoud software/hardware automatisering Bijkomende personeelskosten, budget OR

€ 31.035,00

5784 – 34607 U

Overige personeelskosten

€ 12.000 ,00

Bedrag is op de begroting gebracht voor het duurzaam inzetten van medewerkers. Het bedrag dat we ontvangen aan doorwerkbonus (de werkgever ontvangt een bonus voor medewerkers die na hun 62e doorwerken) wordt ingezet voor leeftijdsbewust personeelsbeleid. Besteding is voorzien in 2010.

5784 – 34500 U

Bijdrage personeelsvereniging

€

5785 – 34316 U

Uitvoering ELO -BMW

€ 113.023,00

€ 113.023,00

Ten laste van de in 2009 ontvangen liquidatie bijdrage IZA moet een bedrag van € 5.893,-- worden gereserveerd voor de personeelsvereniging; conform besluit B&W d.d. 2 februari 2010. Het restantbudget ELO-BMW moet worden overgeheveld naar 2010 voor de uitvoering van het project en voor evt. vervolg traject. Dekking algemene reserve.

3.108.767,00

2.039.801,00

5782 – 30010 U 5782 – 34745 U 5784 – 34751 U

Subtotaal

€ 21.100,00

€ 21.100,00

Project loopt door in 2010. Dekking algemene reserve. I.h.k.v. de elektronische overheid zijn er nog veel ontwikkelingen. Derhalve budget overhevelen naar 2010. Het restantbudget voor de Ondernemingsraad dient voor de Ondernemingsraad beschikbaar te blijven. Daarom wordt voorgesteld om dit bedrag naar 2010 over te hevelen

5.893,00

1.068.966,00 3.108.767,00

Omgevingsplan moet nog worden aangepast.. Dekking uit algemene reserve

Dakwerk nog uit te voeren in 2010.

€ 16.410,00

Saldo Totaal

€ 1.266,00

3.108.767,00

170

Burgerjaarverslag 2009

Recommend Documents