Branding. Winter Schoolkrant Vrije Scholen Nijmegen

Branding Winter 2014

Schoolkrant Vrije Scholen Nijmegen

Inhoud 1 Kaft getekend door Julie Perrée, klas 10 3 Redactioneel 5 ‘Rekenen leer je niet maar doe je’, door Harry Gubbels 6 Highschool is in the air, door Wanda van Kasbergen 9 Tekeningen klas 1A 10 Moppen 11 Tekeningen Sint Maarten, klas 2 13 Mijn eerste lichtfeest: Sint Maarten, door Linda Bruckwilder 14 Lichtjes uit klas 5 17 Tekeningen klas 4 en 9F en lied 18 Tekeningen klas 5/6 19 Wensjes uit het kabouterbos 21 Licht, door Peter Josemans 23 Adventsgärtlein: das Licht ins Dunkel tragen, door Marie van der Zanden 25 Worden wie ik ben: Ja, Ik wil! met Jacques Meulman, door Ingeborg Jacobs-Eelman 26 Het echt kerstfeest, door Hennie de Gans-Wiggermans 29 Maria in de put, Carolien Grooten 31 Terra Incognita, door Anne Vellinga 37 Neem deel aan het wonder, door Monique van der Zanden 35 Licht, door Mandy van der Krogt 37 Even iets lichter 38 Stilte beleven met kinderen, door Simone de Groot 42 Zin in het leraarschap, door Leo Hofman

Colofon De Branding is het tijdschrift van en voor Meander vrijesschool voor basisonderwijs en het Karel de Grote College, Regionale School voor Voortgezet Onderwijs. Het verschijnt vier keer per jaar in elk seizoen en is een platform voor ouders, leerkrachten en belangstellenden. Redactie Mylène van Irsel, Laurens de Vries, Marie van der Zanden, Colet Falke, Linda Bruckwilder (docente Meander), Jolien Woortman (docente bovenbouw). Met hulp van: Ingrid Kappen Ilse Burgwal en Maud Peters

Advertenties & lay out Colet Falke [email protected] Oplage 1000 stuks

Winter 2014

Branding Schoolkrant Vrije Scholen Nijmegen

Tarieven advertenties hele pagina (16 x 23 cm) € 50,00 halve pagina (16 x 11 cm) € 25,00 1/4 pagina (8 x 11 cm) € 12,50 Tarieven zijn per nummer. Factuur wordt één keer per jaar, in de zomer verstuurd.

Redactioneel

Branding Winter 2014 Thema:

Licht

‘De filosofie achter de Vrije School te laten doorklinken in de inhoud van de schoolkrant’. Dat was een van de punten waar wij ons mee bezig gehouden hebben nu we enige maanden als redactie met elkaar samenwerken aan het vormgeven van de Branding. De tijd van de winter nodigt uit tot bezinning en contemplatie, zo ook bij onze redactie. De schoolkrant als medium van een school met een heel eigen visie en filosofische grondslagen, en daarin anders dan andere basisscholen van een openbare of religieuze inslag. Hoe geven wij een ‘gezicht’ aan de filosofie van de antroposofie? Hoe maken we een schoolblad met een basis in de gedachtegangen van die filosofie voor deze tijd? Door een biografie-reeks over Rudolf Steiner te plaatsen, door het werk en de woorden van kinderen te belichten, door biografische verhalen? Door ons bewust te zijn van de vergevorderde eigenheid die in de ontluikende mens gevat is? Hoe kunnen wij de fundamenten bewaken in een medium voor een instituut dat het als een voorrecht beschouwt in een groeiende belangstelling te staan van jonge ouders die hun kinderen een scholing willen meegeven gebaseerd op deze eigenheid?

Groei De sluitingsdatum voor kopij is 24 februari Redactieadres: [email protected]

Zomer 2014: 7 juli 2015 - deadline: 9 juni Thema: Bloei

Data volgende Branding

En praktisch....? We redigeren, stellen vragen, brengen onze eigenheid in, leren samen te werken, geven vorm, communiceren, inspireren, laten vertrouwen groeien, maken en herstellen fouten. We excuseren, maken onszelf en elkaar wakkerder, krijgen feedback, trotseren onze onzekerheden. We dragen bij aan onze biografie, schrijven een klein stukje geschiedenis. Zien het licht. En soms niet. En vieren elke Branding-geboorte.

De branding verschijnt op 24 maart met het thema

Vele handen maken licht werk. Licht waar wij in dit thema naar op zoek waren. Licht in zijn oneindige verschijningsvormen, die hopelijk de camera obscura van ons brein, het kloppen van ons hart en de energie van onze wil mogen bij schijnen.

Thema volgende nummer:

Groei

In de lente laat het leven zich opnieuw zien. Na een lange periode van stilte (winter) en rust (wintertijd) beginnen de dagen weer langer te worden. Het wordt warmer en het leven dat zich eerst vooral binnenshuis afspeelde, komt nu weer naar buiten. Dieren worden wakker en fitter en gaan zich voortplanten. In deze tijd is de natuur heel vruchtbaar: bomen en planten beginnen te groeien en er worden kleine dieren geboren. Ook de mens groeit; van baby naar peuter, kleuter, basisschoolkind, puber, adolescent, volwassene en oudere, van jonge ziel tot rijpere ziel, in levenservaringen. De antroposofische visie op de menselijke groei is heel inspirerend. In deze periode heeft de natuur waaronder de mens dingen nodig om die ontwikkeling zo goed mogelijk te ondersteunen: gezond voedsel, water, een veilige leefomgeving, contact….

Branding


Licht | Winter 2014 | 3

- Advertenties -

door Paul Beekers Workshops creatief en bezinnend schrijven, voor als je zin hebt te luisteren naar je eigen verhaal en te ontdekken wat jou raakt en inspireert. * Februari: workshop en online schrijfbezinning BLIJ DAT IK LIJF * Maart 2015: Schrijfweekend LUISTEREN NAAR JE PEN * Maandelijks Schrijfcafé in café de Hemel, Nijmegen * Regelmatig Thema-schrijfdagen Voor informatie en opgeven zie: www.zininschrijven.nl

Cursus ‘Ouders, kinderen & haptonomie’ Zou je ook meer verbinding en echt contact willen ervaren in het dagelijks leven met je kinderen?! De haptonomie biedt hier veel mooie handvatten voor. ! Vanaf 27 januari kun je in 5 avonden praktisch aan de slag met wat er in het ‘samen zijn’ te ontdekken valt.! Daar wordt iedereen blij van! Meer informatie & aanmelden:

4 | Winterr 2014|

Licht

1

www.wendyvandam.nl

Van de directeur Meander

‘Rekenen leer je niet, maar doe je! door Harry Gubbels, directeur Meander

Stelt u zich eens voor: de kassajuffrouw van de supermarkt maakt een tijdsreis. Plots is ze in het jaar 1957. De winkel is geen supermarkt maar een aloude kruidenier. Koffie wordt niet per pak verkocht, maar per ons. De pinautomaat ontbreekt, er wordt met papiergeld en munten betaald. Er is geen kassa die uitrekent hoeveel de klant terugontvangt. Dat moet de kassajuffrouw uit het hoofd berekenen. Doet ze dat ook met het hoofd? In het rekenonderwijs op de vrijeschool ga je, net als bij zoveel andere vakken, altijd uit van de beweging. Lang geleden was ik leerkracht van een derde klas. Op het programma stond: tellen tot 1000. Als je probeert een voorstelling te maken van de omvang van dit getal, is dat heel lastig. Benader je het uitsluitend vanuit de abstractie dan kun je het getal 1000 ook X noemen. En dat is werk voor de middelbare scholier bij het vak wiskunde. Een kind van een basisschool heeft per definitie een voorstelling nodig. Ook bij het rekenen. Met die derde klas hebben we, in een rij, 1000 stappen op het schoolplein gezet. Ik kan u zeggen: dat duurt een tijd! Die kinderen hebben een beeld gekregen van de omvang van dit getal. Een volgende zet is te gaan rekenen met steentjes, kastanjes etc. Het kind houdt dan het beeld van 1000 vast, maar heeft het weten te versmallen. En als laatste stap ga je dan richting het papier. Wij werken dus zoveel als mogelijk vanuit het doen naar het denken.

Directeur Harry Gubbels 06-48 16 48 56 [email protected] Werktijden: Maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag op de Groesbeekseweg. Woensdag op de Prins Bernhardstraat Afspraak: via de administratie, tel.: 024 360 03 56. Bellen: Maandag tussen 08.30 – 16.00 uur, dinsdag, donderdag en vrijdag tussen 09.00 – 14.00 uur, woensdag tussen 08.30 – 15.00u

Een kind van een basisschool heeft per definitie een voorstelling nodig. Probeert u deze opdracht eens: Buig uw knieën en beweeg tegelijkertijd langzaam het bovenlichaam rond naar voren; een inzinkende beweging. Daarna richt u zich weer op en verplaatst het gewicht naar voren en achteren op de voeten, als een rietstengel in de wind, zonder te verplaatsen of om te vallen. Hierbij wordt gevraagd vanuit de abstractie, de tekstuele beschrijving, tot het doen te komen. Dit is niet de wijze waarop kinderen leren. Bij kinderen is het zaak deze beweging voor te doen en de kinderen dan mee te laten bewegen. Uitgaan van het doen! (is trouwens voor volwassenen ook handig!). Als een kind vanuit het beeld een rekenbewerking te pakken heeft, dan is het zaak deze rekenvorm te oefenen, ‘je moet meters maken’. Bij dat oefenen werken we vaak met verschillende niveaus. Het ene kind kan gewoonweg beter rekenen dan het andere kind. Voor dat oefenen gebruiken we diverse materialen. De meesten daarvan gebruiken we al langer. Daarom hebben we besloten dit schooljaar te onderzoeken of we materialen gaan vervangen of gaan aanvullen. Vanuit een studieochtend is er nu een werkgroep mee aan de slag. In de loop van dit jaar nemen we een besluit hoe we verdergaan met de rekenoefenstof.

Branding



Pionieren

Highschool is in the air door Wanda Kasbergen, rector Karel de Grote College Wanda Kasbergen en Ivon Hummel werkten tien dagen met drie vrijescholen in Hyderabad in India aan de opstart van een vrijeschool bovenbouw. Na onzekerheid over de visa tot de laatste uren voor vertrek, vlogen we vrijdagochtend met een koffer vol bloembollen, kaas, Mercurius bordkrijt, tekenpapier, grafiet potloden, stroopwafels, cadeautjes en werkmateriaal naar India. Na een reis van 22 uur landden we en werden we opgehaald door Jayesh. Hij heeft een coördinerende functie tussen drie scholen in Hyderabad en organiseert scholingen en projecten voor leerlingen en leerkrachten. Bij het gastgezin aangekomen, werden we verwelkomd door gastheer Naren Balusu (directeur van de Abhayaschool, een van de vrije scholen waarmee we gaan werken) en gastvrouw Swapna Balusu (een antroposofisch huisarts die op de Abhayaschool werkt als schoolarts en daarnaast een praktijk aan huis heeft). De eerste dagen van ons bezoek waren om te wennen aan India: de temperatuur was gemiddeld 35 graden en er werd curry gegeten als ontbijt, lunch en avondeten.

Internationaal Hulpfonds

We zijn in India door onze samenwerking met het IHF (Internationaal Hulpfonds voor vrijeschool pedagogie), die van verschillende vrijescholen uit Hyderabad de vraag kreeg ondersteuning te bieden bij het verder opzetten van een vrije middelbare school waarin reguliere examens een belangrijke plek hebben. In heel India zijn er ongeveer tien vrije scholen, vier daarvan zijn in Hyderabad. Deze vier scholen, Prerana, Sloka, Abhaya en Diksha zijn ongeveer vijftien jaar geleden opgezet door enthousiaste ouders die op zoek waren naar een andere vorm van onderwijs voor hun kinderen. Het geld voor de gebouwen en grond is door deze oudergroep zelf geïnvesteerd. De expertise omtrent de vrijeschoolpedagogie kwam van ervaren vrijeschoolleerkrachten uit Europa, Australië en Amerika. Er is jarenlang hard gewerkt en inmiddels werken er hele ervaren Indiase vrijeschoolleerkrachten die misschien wel meer boeken van Rudolf Steiner hebben bestudeerd dan menig vrijeschoolleerkracht hier. De scholen hebben leerlingen vanaf de kleuterklas tot en met de tiende klas. Tot en met de achtste klas wordt vrijeschoolonderwijs gegeven, in klas negen en tien werken ze aan de examenstof die de overheid verplicht heeft gesteld. Hier ligt het ontwikkelingsvraagstuk waar wij onder andere voor zijn gekomen; de scholen willen dat ook in de 9e en 10e klas vrijeschool onderwijs wordt gegeven naast de verplichte examenstof. En er leeft een wens om een 11e en 12e klas op te zetten. Hiernaast hebben we een periode voorbereid voor de leerlingen en wilden we verschillende onderwerpen delen met de leerkrachten. Aangezien de Dikshaschool meer zijn eigen koers vaart, werken we vooral met de andere drie scholen.

De twaalf zintuigen van Rudolf Steiner

Een week lang zaten we in de Preranaschool waar Ivon en ik samen elke ochtend hoofdonderwijs gaven aan vijfenveertig 8e klasleerlingen van Preranaschool en de Abhayaschool. Er waren dagelijks zes leerkrachten van deze scholen aanwezig en een leerkracht van de Slokaschool. We hadden een periode voorbereid naar aanleiding van het levensverhaal van Jacques Lusseyran en de twaalf zintuigen van Rudolf Steiner. Jacques is een jongen

6 | Winterr 2014|

Licht

Een bijzondere ervaring was om te die opgroeit in Parijs vlak voor de merken dat wij Nederlanders een tweede Wereldoorlog. Hij wordt open en tamelijk directe manier op achtjarige leeftijd blind en van vragen hebben in een gesprek beschrijft in zijn biografie wat hem met ouders. De leerkrachten in dat gebracht heeft in het leven en India zijn daar veel voorzichtiger in hoe hij op achttienjarige leeftijd en wachten meer af wat de ouders leiding gaf aan een verzetsgroep in uit zichzelf vertellen. We hebben Parijs met honderden leden. Een ook een intervisiebijeenkomst prachtig verhaal waar ademloos geleid waar leerkrachten tamelijk naar werd geluisterd. We hebben openhartig hun leervragen kenbaar de twaalf zintuigen niet alleen maakten. Dit was helemaal nieuw behandeld maar ook geoefend. voor hen en voor iedereen best Naast dit verhaal hebben we elke spannend omdat je elkaar niet zo dag kunstzinnig gewerkt, getekend goed kent. met grafiet potlood en gesproken over licht en materie. Een bijzondere ervaring was om te Het was een merken dat wij Nederlanders een fantastische open en tamelijk directe manier van ervaring, vragen hebben in een gesprek met alleen al het ouders. De leerkrachten in India zijn feit dat als daar veel voorzichtiger in [..] je een klas binnen komt iedereen Studiedag opstaat en gezamenlijk “good We hebben de week afgesloten met morning teacher” zegt. De eerste een studiedag op de Abhayaschool dag waren de leerlingen doodstil waar veel leerkrachten bij aanwezig omdat wij nieuw waren maar ook waren. Centraal stond de toekomst omdat ze elkaar niet kenden. In de van de drie scholen en de doorgroei loop van de week werden ze vrijer naar een volwaardige middelbare en opener en ontstond er een hele vrijeschool. leuke band. We zijn gestart met een filmpje van het Karel de Grote College en een Kinderbespreking lezing over het werken met pubers, Na het hoofdonderwijs gaven onze organisatiestructuur en hoe wij elke dag werkgroepen aan wij leerlingen en ouders betrekken ongeveer vijf leerkrachten over de bij onze beleidsvraagstukken. ontwikkelingsfasen van leerlingen Vervolgens hebben we samen op de middelbare school, het gekeken naar waar de scholen leerplan, de jaarfeesten, de willen zijn over zeven jaar, wat ze kinderbespreking en intervisie. daar voor nodig hebben en wat wij Wij werken sinds vorig jaar op het als KGC zouden kunnen bijdragen. Karel de Grote College met een nieuwe vorm van kinderbespreking Er waren enorm waarin we niet alleen naar het kind veel enthousiaste kijken maar ook naar de relatie van reacties, “Highschool de leerkracht tot het kind (heel is in the air!” werd boeiend temeer daar het ook iets er gezegd. Alle drie over de leerkracht zegt). Deze vorm de scholen willen hebben we in India geoefend door vrijeschoolonderwijs twee kinderen te bespreken. Bij een tot en met klas twaalf. daarvan hebben we aansluitend Ook de bereidheid een oudergesprek gehad samen tot samenwerking met de mentor en de directeur van tussen de scholen de school.

Branding


werd genoemd. Een vraag is hoe het vrijeschoolleerplan en de examenstof op een goede wijze vervlochten kunnen worden. Hierin kunnen zij zelf veel voorwerk doen omdat er genoeg kwaliteiten en kennis bij de leerkrachten aanwezig is. Bij de uitwerking kunnen wij helpen want de komende drie jaar zullen er steeds twee ervaren leerkrachten vanuit Nederland naar Hyderabad gaan om twee weken mee te werken aan de verdere vormgeving van de bovenbouw. Het was een fantastische ervaring. India is een bijzonder land met bijzondere mensen. Ik had niet het idee dat we alleen iets gingen brengen, maar dat het in deze dagen tot een vruchtbare samenwerking kwam. We hopen dat die samenwerking de komende jaren uitgebouwd kan worden, opdat in alle betrokken scholen nieuwe inspiratie vloeien kan.


Advertenties

8 | Winterr 2014|

Licht

TEKENINGEN KLAS 1A

Els

Faber

Hanne

Liz

Mees

Branding



MOPPEN uis

aar

nn gaa

n k be i : t an te Olif . lifan . e d O n mag Een strand ijn zegt vergete niet je het ze er z broek : geeft en. Als zwem e muis wel len mijn zegt d broek Dan zwem mijn nm n ee

e n klein e e n e ote Een gr teen staan e s n r schoo lkaar de klei an a naast e teen vraagt : s n schoor e schoorstee ij t m o e r z de g steken e waaromn, dan zegt d bent a j i a j een nooit hoorst te roken. c s e t o m gr klein o nog te Een oe n koptele gaat naar de f kapper En vraa oon op. met ee g n knippe t aan de kap n. per of h De kap ij hem p wil koptele er zegt dat h ij wel z foon af De oen ijn moest d d o o e e t n z . i flauw d jn e volge koptelefoon terug. nde da g kom af en valt t de oe De kap n weer p koptele er zegt weer dat de foon af De doe oen zijn t zijn ko moet doen. flauw. ptelefo on af e De volg n valt w ende d eer de kap a g gaat de per en oe vraagt worden of hij g n weer naar eknipt De kap . mag per vra koptele a foon af gt weer of hij koptele moet d z f oen de ijn en valt oon af, o en doe w t zijn De kap eer flauw. per pak hem op t de ko p in adem en hoort een telefoon en d s oet tem die uit. zegt ad em

10 | Winterr 2014|

Licht

Er wa bakk s eens ee e n kon Hij ze r. ijn hi i j gin : ‘ heb j bakk g naa e wor er ze r teltje i: ‘ne Het k s e t o a ’ n art?’ De vo ijn ging . de l n g a e a n r huis weer de da worte naar de b g ging he . t a De ba ltjestaart kker en z konijn ’ ei ‘he De vo kker zei w . eft u l e g e ende r ‘nee ging d a ’. h En to et precie g en de d s het en di a worte e avo zelfd g daarna n e l De vo tjestaart d maakt . e hij . maar naar lgende da en En vr de bakker g ging he t kon . oeg ijn we zei d ‘ e bak heb je wo er r ker h t et ko eltjestaar nijn zei: ‘v t?’ ‘Ja’ ies h e’.

n een pa n i n e g t g eren li e ei tegen he i e e e Tw en gt het dan ze ei:‘hoi’. ei : andere t het andere t praat’. g a Dan ze !!!!! een ei d ! ! ‘wha!!

ek en G m d n a o Niem en bo Niks en in e er uit l de m klim and valt n gek be niem zegt tege n lefoo e t Niks lance. n j t zi en u amb and pak bulance Niem lt de am or e el vo it de en b b k i u zegt. met Gek mand is o e l i Hal want N . n Niks gevalle boom

De makers van deze moppen zijn Elias en Simon, uit klas 3/4

TEKENINGEN SINT MAARTEN, KLAS 2

Branding



Advertorial

Maria Labyrint Donderdag 6 november, 10.52 uur. Ik lees de mail met de vraag naar nieuwe bijdragen voor de wintereditie van de Branding, met als thema Licht. Omdat één van mijn cliënten genoodzaakt was zijn afspraak met mij af te zeggen, heb ik meteen tijd voorhanden om mijn gedachten over dit thema te laten gaan. Licht…, een breed begrip dat veel associaties oproept: ruimte, energie, vreugde, warmte. En tegelijkertijd ervaar ik ook dat ik qua taal tekort schiet om recht te doen aan dat wat Licht voor mij inhoudt. Ik wil daarom iets met jullie delen, een illustratie van een voor mij bijzondere Lichtervaring: mijn recente bezoek aan het Maria Labyrint in Wernhout. De prachtige herfstdag waarop ik samen met een dierbare vriendin naar Wernhout afreisde, vormde een schitterend decor voor een speciale dag. Het was al weer een tijdje geleden dat ik het Maria Labyrint gelopen had. Dit labyrint, ontwikkeld door Jan en Louis Mouws en geïnspireerd op het labyrint uit de kathedraal van Chartres (http://www.marialabyrint.nl), nodigt ons uit om als het ware ons eigen levenspad te lopen. Hierdoor kunnen we ons bewust worden van thema’s die in ons leven spelen en dit aanwenden voor onze persoonlijke ontwikkeling.

Het labyrint ligt er prachtig bij. De omgeving straalt één en al rust uit. Na een korte picknick, waarbij we genieten van de natuur om ons heen, vangen mijn vriendin en ik beiden onze eigen weg aan. Ik laat me leiden door het labyrint en voel hoe ik soms vlot doorloop, dan weer de behoefte bemerk om stil te staan in welke ervaring dan ook. Ik word heen en weer geslingerd tussen ervaringen van lichtheid, speelsheid en ruimte enerzijds, en het beleven van figuurlijke hoge bergen en onbegaanbaar terrein anderzijds. Ik doe inzichten op, laat de ervaringen hun weg vinden zonder er een oordeel over te hebben (wat niet altijd even gemakkelijk is) en laat na een veelbewogen anderhalf uur het labyrint achter me. Ik ga zitten en laat zijn wat er is. Licht, ja, dat ook. Zij het doorspekt met inzichten en gevoelens van diverse aard. En dan zie ik mijn vriendin het labyrint aflopen. Ze stráált. Puur Licht! Extra mooi vind ik dit omdat ze deze tijd flink aan het worstelen is met de resten van een burn-out. Ik laat me voeden door haar uitstraling. Het stof in mij dwarrelt neer, ik besef dat ik alleen maar mijn aandacht hoef te richten op dat wat altijd aanwezig is: Licht, zuiverheid, rust. Liefde. We hoeven het alleen maar zo nu en dan wat af te stoffen. Het leven is goed.

Anke van der Vorst is eigenaar van coachpraktijk In Praesentia (en moeder van Kalle (1a) en Marne (kleuterklas Yvonne) Meer inzicht in je persoonlijke drijfveren? Op zoek naar een heldere richting in je leven of loopbaan? Weten waar jouw kwaliteiten en ambities liggen? Wil jij (nog) meer leven, werken en handelen vanuit jouw eigen kracht? Dan ben je aan het goede adres. Van harte welkom! Soms is het fijn als er iemand even meeloopt op jouw weg. Omdat je er zelf zo dicht op zit, dat je niet meer scherp kunt zien. Iemand om je te ondersteunen, de spiegel voor te houden, tot inzicht te komen en richting te geven. Ik kan je hiermee helpen. Zodat je weer terug komt in je eigen kracht. Om van daaruit met meer energie, plezier en succes verder te gaan. Voor meer informatie en/of een vrijblijvend kennismakingsgesprek: www.inpraesentia.nl. Anke van der Vorst [email protected] 06-43998872

12 | Winterr 2014|

Licht

Onderbouw

Mijn eerste lichtfeest: Sint Maarten Linda Bruckwilder, leerkracht, ouder en redactielid

Het is alweer heel wat jaren geleden dat onze oudste zoon bij juf Afra in de kleuterklas kwam. Ik herinner me nog heel goed hoe het voelde, die eerste keer op 11 november in de kleuterklas. Met gereedschap en pompoen kwamen we op school. Wat onwennig begon ik samen met mijn zoon aan wat onze lampion moest worden. Al snel schoten ervaren ouders te hulp. De sfeer was ongekend gezellig en warm. Toen we die avond in het donker op school kwamen, stonden er overal lichtjes. De kinderen werden er stil van. Na ontvangst in de klas gingen we in een lange stoet naar buiten om zingend een rondgang te maken. Onderweg kregen de kinderen een appel, noot en mandarijn. Onze tocht eindigde bij een veld waar het verhaal van Sint Maarten en de bedelaar werd nagespeeld. Een prachtig beeld wat me heel erg raakte. Terug op school was er heerlijke soep voor alle ouders en kinderen. De warme sfeer, het samen eten en samen delen maakte diepe indruk op mij en mijn kinderen. Diezelfde avond thuis had ik het beeld van Sint Maarten nog op mijn netvlies. De goede man gaf slechts zijn halve mantel weg. De andere helft hield hij voor zichzelf. Wat een prachtig beeld en wat kon ik daar veel van leren. Ik gaf op dat moment in mijn leven op vele fronten mijn hele mantel weg. Zeker in de relatie met de vader van mijn kinderen. Die relatie was begonnen op .... 11 november! Vóór ons huwelijk was 11 november onze dag. Het verhaal van Sint Maarten kenden wij toen nog niet. Toen we een aantal jaren later getrouwd waren en ons eerste kindje op komst was, kozen we een jongens- en een meisjesnaam puur op ons gevoel. Het werd een zoon, genaamd Maarten. Ook aan hem en zijn broertje gaf ik een veel te groot deel van mijn mantel weg. Gezonde grenzen stellen had ik toen nog niet geleerd. Ik ging met de verkregen inzichten aan de slag. Dat kostte veel tijd en energie, want heb je je hele mantel eenmaal weggegeven, zie die dan maar eens terug te krijgen. Ook voor Maarten was het ieder jaar weer een bijzonder feest. Dagenlang werd het spel nagespeeld. Met mantel, stokpaard en zwaard huppelde ridder Maarten door de kamer. Zijn broertje Gijs had zijn plek onder de tafel als bedelaar. De eerste jaren ging het zoals Maarten het bedacht had, maar toen ook Gijs bij juf Afra in de klas zat, kwam onze bedelaar in opstand. Op een dag renden er twee ridders te paard door de kamer toen ik binnenkwam. Ik vroeg natuurlijk wie de edele heren waren. “Sint Maarten en Sint Gijs”, sprak de jongste triomfantelijk. En of ik maar even onder de tafel wilde kijken, want daar lagen Beer, Kabouter, Panda en het knuffelpopje van Gijs. Bedelaars genoeg toch?

Branding



LICHTJES UIT DE VIJFDE KLAS Licht Ik was een keer in het bos en het was een warme dag in de zomer. Het was heel erg licht. Het was een hele mooie sfeer, allemaal bloemen, helder groen gras en prachtige blaadje. En het kwam allemaal door het zonlicht.

S

Leuk en vrolijk. Iedereen blij en gezellig. Cool zijn ze wel met hun zonnebril. Hop, hop, hop de zon komt op. Tijdens de zomer en het licht is iedereen super hip.

Loïc Chris

Licht Licht geeft een fijn gevoel want ik eet liever iets lichts dan iets zwaars. Of ik lig ook liever op mijn bank dan dat ik sta. Het licht van de zon maakt mij warm. Daarom lig ik in het lichtgroene gras. Het licht in mijn hart is groter dan de lichtgevende zon.

Olav

Roos

Mickey l a v

O

Yasha

Op IJsland is het de hele winter donker, ook overdag. In de zomer is het juist dag en nacht licht. Dat is niet alleen op IJsland zo maar ook in andere landen. Dat komt omdat de aarde rondjes draait om de zon en daardoor is het ongeveer de helft van de dag licht en de andere helft donker. Daardoor komt het ook dat een deel donker is en de andere helft licht is. Als het voor ons zomer is, is het aan de andere kant van de aarde winter. Door die reden is er in twee delen van de aarde een winter die donker is en een zomer die licht is.

Carmen

14 | Winterr 2014|

Licht

Licht

Pelle

Noah

Licht kan uit een lamp komen. Het gaat dus niet in beekjes stromen. Licht is fel als je vrolijk bent en het straalt niet als je boos bent. Het licht kan zomaar komen. Het straalt ook lekker in Rome.

Kamil

Het licht Het licht is fel als je vrolijk bent. En het is boos als je boos bent of verdrietig bent. Maar het kan ook half half zijn. Dan is het licht niet zo fel dan als je vrolijk bent.

Perijn

Licht

Lune

Als ik boos word dan gaat bij mij wel eens het licht uit. Dan gaat het zo: Dan ga ik zo hard als ik kan slaan en dat kan gebeuren bij mijn broer. Maar als ik weer licht word, of wel als ik niet meer boos ben, dan gaan we het goed maken en dan is alles weer normaal.

Jesse

Max Branding


Sofie


Advertentie

ANNE VELLINGA signeert haar boek ‘Eva – Terra Incognita’ Lees jij in de Branding de columns van Anne Vellinga, oud-leerkracht van Meander, ook altijd met plezier? Recent is haar tweede roman ‘Eva – Terra Incognita’ verschenen. In dit boek neemt Anne jou als lezer mee op de spannende reis van Eva, een juf op een basisschool in Nijmegen, die op een dag het geheim van haar vriend Kris ontdekt. Het loopt zo uit de hand dat ze in paniek op de vlucht slaat. Ze krijgt een lift van Jeff, een Amerikaanse oorlogsveteraan. In zijn camper neemt hij haar mee naar zijn vrienden in de Ardennen en Frankrijk opdat Kris haar spoor kwijtraakt. Onderweg blijkt Eva onverwacht handig te zijn. Ze klaart alle mogelijke klussen. Al doende wordt ze zich bewust van haar kracht en ontdekt ze dat het netwerk van Jeff vol geheimen en verborgen motieven zit. Lukt het Eva om haar leven in eigen hand te nemen?

Wanneer je het boek graag alvast wilt kopen voor de feestdagen, dan kan dit bij iedere boekhandel of rechtstreeks bij de uitgeverij (www.uitgeverijbagage. nl, ISBN 9789491880056, prijs: € 17,50, geen verzendkosten).

Anne Vellinga’s debuutroman kreeg lovende reacties. Het NRC noemde het boek een prestatie van formaat en een genot om te lezen en op BOL.com werd haar schrijfstijl geprezen: ‘Vellinga rijgt op onnadrukkelijke en speelse wijze mooie woorden en zinnen aan elkaar. Een belangrijk psychologisch inzicht is hier op meesterlijke wijze literair vormgegeven.’ Op vrijdag 9 januari 2015 zal Anne Vellinga van 16-18 uur in boekhandel Dekker v.d. Vegt, Marikenstraat 29, aanwezig zijn om haar boek te signeren.

VADERVUUR

de training voor mannen die hun kinderen de beste vader gunnen

!

“Om clown te zijn hoef je

niets te leren, je hoeft alleen

weer terug te halen wat je

vroeger hebt afgeleerd.”

Ton Kurstjens is sinds 1989 clownsdocent en professioneel clown. Tijdens zijn cursussen besteedt hij aandacht aan contact-clownen; zonder oordeel en met liefde voor de mensen het open contact met elkaar zoeken.

- 5 avonden, vanaf 26 januari - de Pelmolen, Beek-Ubbergen

!

‘Een aanbeveling voor iedere man die het vaderschap serieus neemt en er in wil groeien!’

! ! WWW.PRAKTIJKVADER.NL !

OOK VOOR INSPIRERENDE BLOGS & HET GRATIS E-BOOK: ‘HOE WORD JE DE VADER DIE JE WILT ZIJN?’

16 | Winterr 2014|

Licht

Voor het programma kunt U kijken op:

www.clownerie.nl De cursussen zijn bedoeld voor volwassenen. Voor meer informatie kunt u een mail sturen naar [email protected] of bellen: 024-354 21 05

VAN EICEL NAAR DRAAK Lied van de zon Ik ben de zon, moeder zon, en ik draag de aarde bij nacht en de aarde des daags. Ik bescherm haar, verlicht haar met zonschijn, zodat alles op haar vruchtbaar kan zijn. Mens en dier, plant en steen, over alles zend ik mijn lichtschijn heen. Doe open je hart als een bekertje klein, ik straal er dan in met mijn zonneschijn! Doe open je hart, lief kindje mijn, opdat wij een licht tezamen zijn. (Christian Morgenstern)

Mathieu Laenen klas 9F

TEKENINGEN KLAS 4

Mathieu Laenen 9F

Branding


Syrah

Licht | Winter 2014 | 17 Titiaan

TEKENINGEN KLAS 5/6

18 | Winterr 2014|

Licht

Merijn

VAN DE HERFSTMARKT

Branding



- Advertenties -

20 | Winterr 2014|

Licht

Column

Licht Door Peter Josemans, leerkracht zesde klas Meander

Mijn oudste broer kon heel mooi zingen. We zongen beiden in het jongenskoor dat aan de kerk gerelateerd was. Mijn broer mocht vaak solo zingen, alleen of soms ook met een andere jongen wanneer het een duet was. Op hoogtijdagen zong het mannenkoor achter ons jongens, en werd alles nog eens doorstraald met een intense warmte. Als mijn broer solo zong, ging voor mij het licht aan. En ik weet nog dat de mensen in de kerk zich steeds weer omdraaiden (we zongen natuurlijk op het koor, waar ook het orgel hing) om de engel te mogen zien die hen zo verrukte. Mijn broer is voor de rest zeker geen engel gebleven, hij kwam (van moeders kant) uit een horecageslacht en heeft – toevallig hier in Nijmegen, omdat hij hier ging studeren en bleef werken – de bloemetjes flink buiten gezet. Toen hij ernstig ziek werd en ik hem opzocht (we zagen elkaar niet zo heel erg vaak, ieder druk met eigen leven en gezin, en als we elkaar zagen meestal in groter verband) was hij ‘lichter’ aan het worden. We spraken ook wel eens over vroeger en over dat zingen in z’n jongensjaren. Na de stemwisseling was hij daar namelijk mee gestopt. Hij zong niet meer. Ik haalde herinneringen op over momenten, de nummers die hij solo zong… In zijn geheugen was dat niet zo duidelijk aanwezig. Ik zong een lied, een duet, dat hij vroeger met die andere jongen zo heel mooi zong (het Ave Maria van Mozart), maar hij kon zich het lied eigenlijk nauwelijks meer herinneren, wist niet zeker of dat hij het gezongen had, het kwam hem wel vaag bekend voor…

verschillende koorsettingen. Ik had als kind al een heel goed muzikaal geheugen en gevoel, want ik leerde een lied eigenlijk al wanneer het de eerste keer met ons gezongen werd. Ik had echter lang niet zo’n mooie, heldere stem als mijn broer. Mijn stem heeft zich langzaam tot iets beters ontwikkeld. Vooral solo zingen was niet zo mijn ding. Ik heb het zingen eigenlijk – voor mijn eigen gevoel – pas goed geleerd doordat ik op een gegeven moment anderen (kinderen en volwassenen) liederen ging aanleren. Mijn broer werd ‘lichter’, ik herkende dingen in hem die mij deden denken aan hoe hij was in zijn jongensjaren. Ik heb mijn moed verzameld en voor hem gezongen, tijdens de uitvaartdienst: een van de twee stemmen van het Ave Maria, met het lichtende beeld voor ogen dat ik had wanneer hij zong en iedereen zich omdraaide…

Zelf ben ik wel doorgegaan met zingen, van het jongenskoor in het jongerenkoor, en zo verder in

Branding



Advertentie

22 | Winterr 2014|

Licht

Ingezonden

Adventsgärtlein: das Licht ins Dunkel tragen Door Marie van der Zanden, ouder en redactielid

Een heel bijzonder feest in de vrije school is het ‘Adventsgärtlein’, een traditie die vooral binnen de antroposofische en Steinerpedagogiek wordt gepleegd. Kinderen gaan met begin van de adventtijd één voor één langs een spiraal om in het midden hun kaars bij de grote kaars aan te steken. De spiraal is gevormd door dennentakken, mos en andere groene takken. Hun kaars steekt in een appel, en deze appel wordt op de spiraal gezet. De spiraal zelf is een christelijk symbool voor de weg van de mens tot zijn ziel. Het ‘Adventsgärtlein’ is vooral bedacht voor een meditatieve stemming voor de komende kersttijd. Het belangrijke hierin is de rust - zonder woorden en uitleg kunnen de kinderen hun kaars aansteken – wellicht gesteund door muzikale omarming.

Winterlied (door Gustav Falke) Detlev Jöcker

Kleine Kerze leuchte Kleine Kerze leuchte hier bei uns zu Haus. Wenn du genug geleuchtet hast, dann puste ich, dann puste ich, dann puste ich dich aus Kleine Kerze, morgen Bist du wieder dran Und wenn du wieder leuchten sollst, dann zünden wir, dann zünden wir, dann zünden wir dich an Zisch! Zisch! Nun leuchten wieder die Weihnachtskerzen Nun leuchten wieder die Weihnachtskerzen und wecken Freude in allen Herzen. Ihr lieben Eltern, in diesen Tagen, was sollen wir singen, was sollen wir sagen? Wir wollen euch wünschen zum heiligen Feste vom Schönen das Schönste, vom Guten das Beste! Wir wollen euch danken für alle Gaben und wollen euch immer noch lieber haben.

Branding



- Advertenties -

Haptonomiepraktijk! Wendy van Dam In verbinding zijn met jezelf, met je partner en/of je kind, dat is haptonomie!! Voel meer van jezelf en verdiep het contact met de mensen om je heen!! Haptonomische zwangerschapsbegeleiding! Begeleiding na de bevalling! Workshop ‘Baby zindelijkheids communicatie’! Cursus ‘Ouders, kinderen & haptonomie’ Meer informatie & aanmelden:

www.wendyvandam.nl

Openingstijden maandag t/m vrijdag 8.00-19.00 0 9 zaterdag 8.00-18.00 zondag 12.00-18.00 0 24 | Winterr 2014|

Licht

• • • •

Volledig assortiment vers lamsvlees, kalfsvlees, rundvlees, vakensvlees, kip / gevogelte, worst en vleeswaren; Het adres voor barbeque / fondue / gourmet; Goede parkeergelegenheid; Gevestigd naast ‘Ekoplaza’.

Groenestraat 189 te Nijmegen

tel: 024- 355 50 60 | email: [email protected] Openingstijden: maandag: gesloten dinsdag t/m vrijdag: 8.00 - 18.00 uur zaterdag: 8.00 - 16.00 uur

WWW.DEGROENEWEG.NL

Ingezonden

Worden wie ik ben: Ja, Ik wil! met Jacques Meulman Door Ingeborg Jacobs-Eelman, moeder en Biografisch Coach

U kon in de herfsteditie van de Branding lezen over de eerste ouderavond met Jacques Meulman op 13 mei jl. In deze Licht-Branding deel één van het verslag van de tweede ouderavond met Jacques op 15 oktober jl., dit keer met het thema: Worden wie ik ben: Ja, Ik wil! Het tweede deel volgt in de Lente-editie van de Branding. Jacques laat de toehoorders even zoeken naar waar we de vorige keer gebleven waren. Tijdens deze inleiding wordt duidelijk dat met het hanteren van normen, het individuele in gevaar komt. En dat er juist gemeten moet worden naar individuele maatstaf. Op een vraag over thuisscholen legt hij uit dat het grote belang van kinderen in een klas is dat ze zichzelf gewaar worden dóór de andere kinderen. Het is buitengewoon belangrijk voor feedback dat je gezien wordt. Het onderwijs is bedoeld om elkaar te spiegelen. Je hebt veel ontmoetingen in het leven nodig om wakker te worden aan je Ik, de Ik-beleving. Monoculturen – zoals in de veeteelt, bossen, klassen – zijn dan ook heel kwetsbaar. Een multi-culturele samenleving daarentegen heeft dus een enorme potentie.

…Je hebt veel ontmoetingen in het leven nodig om wakker te worden aan je Ik, de Ikbeleving… Dan gaat Jacques inhoudelijk verder op het thema Ja, ik wil. Ons lichaam is algemeen menselijk, én tijdelijk. Onze individualiteit is er niet echt aan af te lezen. En toch ervaart ieder in zichzelf iets individueels, iets eeuwigs: dit is hetgeen we Ik noemen, of Geest. Als je lekker in je vel zit, dan zit je geest goed in het lichaam. Als de geest niet bij de opvoeder aanwezig is, dan zal de geest van het kind afhaken. Als de geest wel aanwezig is bij de opvoeder, zal elk kind dit, onbewust, herkennen als een Ik en daardoor ook een Ik willen zijn. Als het Ik zich gezien voelt, ervaart het licht en warmte. De huidige boodschap die in de maatschappij uitgedragen wordt is: als je je aanpast aan de wereld, wordt je gelukkig. Dat is kletskoek! Op het schoolbord ontstond de volgende tekening:

In de volgende Branding kunt u verder lezen.

Branding



Column

Het echte Kerstfeest Door Hennie de Gans-Wiggermans

Bij het schrijven van dit artikel komt het kerstfeest van mijn jeugd in mijn herinnering naar boven. Wat mij vooral bij gebleven is, zijn de kaarsen die dan mogen branden. Die zijn er alleen met het kerstfeest (en een stroomstoring) en tijdens de jaarwisseling. Ook de versiering is eenvoudig, achter de schilderijtjes worden dennentakjes gestoken. Later hangen we er reepjes rood crêpepapier over. De dag voor het feest wordt het hele huis schoongemaakt, waarbij we allemaal een taak hebben en wordt de kerstboom binnen neergezet. Zonder lichtjes en zonder echte kaarsjes, want mijn vader is bij de brandweer en weet wat dat voor ellende kan veroorzaken. Later komen de elektrische lampjes in de boom, maar ook dan mogen die in verband met brandgevaar, geen takken raken. ‘s Morgens hangt er voor iedereen een kerstkransje in en eten we het zelfgebakken krentenbrood. We krijgen nieuwe kleren aan en vieren op de zondagschool het kerstfeest. Daar is de verrassing vooral het boek wat we krijgen. Elk jaar weer een boek van W.G. van der Hulst (ik heb deze juweeltjes nog steeds) en natuurlijk de hele grote sinaasappel. Ook iets wat er alleen dan is. Thuis is het lekker warm en doen we spelletjes aan tafel of lezen in ons nieuwe boek. We poffen appels in de hete as van de kachel en eten noten van onze notenboom. Mijn moeder kent veel kerstliedjes en zingt die voor en met ons. Het is een warm en gezellig naar binnen gerichte gebeurtenis zonder veel uiterlijkheden. Veel te snel is het feest voorbij, maar oud en nieuw komt er al weer aan, met allemaal lekkere dingen die we anders nooit krijgen. Zelfgebakken oliebollen en appelflappen, toastjes met plakjes kaas of gekookt ei en mayonaise. Zelfgemaakte priklimonade van ranja met ‘Victoria’ spuitwater (ik zie de groene fles nog voor me). Ja, dit is lang geleden. Hoe anders is het nu! Al in september verschijnen de eerste kerstartikelen in de winkels en in reclames op tv. Veel mensen hebben een kerstboom staan nog voordat Sinterklaas in het land is. En de goed heiligman lijkt ook steeds vroeger in beeld te komen. Dan de met lampjes verlichte tuinen en huizen waarin levensgrote rendieren en kerstmannen staan. En al doen we hier zelf niet aan mee, onze kinderen nemen deze indrukken allemaal in zich op. Jonge kinderen leven in een wereld die helemaal van hen is en kunnen zich niet afsluiten voor het uiterlijke gedoe rond het kerstfeest. Gelukkig kunnen we hen binnen in de klas of thuis een rustige ruimte bieden om hen die kerstbelevenis te laten ervaren. Toen ik mijn eerste kleuterklas kreeg, was ik 18 jaar en moest ik tijdens het kerstfeest voor alle ouders en kinderen een kerstverhaal vertellen. Wat was ik zenuwachtig die eerste keer! De volgende kleuterklas die ik kreeg, was op een vrije school. Daar was de opbouw naar het kerstfeest duidelijk. Het feest begon op 11 november als we het eerste lichtje aanstaken in de laatst geoogste knol. Suikerbieten komen als laatste uit de donkere aarde. In het Groninger land waar ik tegenwoordig woon, zitten we nu middenin de suikerbietenoogst. Het beeld van deze knollen uit die donkere aarde en het eerste lichtje dat in deze uitgeholde knollen wordt aangestoken, is een beetje verwaterd; we zien nu veelal uitgeholde pompoenen, maar dat is het beeld van Halloween overgewaaid vanuit de VS.

26 | Winterr 2014|

Licht

Hennie was in de tachtiger en negentiger jaren kleuterleidster aan de Nijmeegse vrijeschool. Zij heeft in die tijd in de Branding veel artikelen geschreven over haar ervaringen met de peuters en de kleuters, waarin ze altijd op levendige en betrokken wijze de verhalen wist te koppelen aan haar pedagogische inzichten. Tegenwoordig schrijft Hennie boeken met kinderliedjes, versjes en verhalen, gericht op de praktijk van kinderdagverblijf en het kleuteronderwijs en levert ze opnieuw geregeld bijdragen aan de Branding. Boeken: De opvoeding van het kind Rudolf Steiner Mag ik ook? - Hennie de GansWiggermans Website - www.henniedegans.nl

Daarna volgde de eerste advent met het eerste kaarsje op de adventskrans en een eigen lichtje in de adventstuin. Naar het kerstfeest toe komt er elke week een kaarsje bij tot er vier kaarsen branden. In Scandinavische landen wordt op 13 december het Sint Luciafeest gevierd. In Zweden markeert het Sint Luciafeest het begin van de kerstperiode. De traditie heeft elementen van het voorchristelijke midwinterlichtfestival overgenomen. In vroegere tijden kwam de dertiende december overeen met de midwinternacht. Door kalenderwijzigingen in de loop van de eeuwen is het moment van de kortste dag op de kalender verschoven, hoewel het feest op 13 december bleef staan. Tijdens dit Sint Luciafeest loopt een meisje naar binnen met op het hoofd een kroon waarop brandende kaarsen. Bij ons wordt er elke week een nieuwe kaars aangestoken in de adventskrans.

het elk jaar weer zo gaat, geeft hen vertrouwen. Dit vertrouwen hebben kinderen nodig om zelf-vertrouwen te kunnen krijgen. Door de vele uiterlijkheden die in deze tijd op ons en hen afkomen, verdwijnt ook dat vertrouwen. Het worden uiterlijkheden die niet de tijd krijgen te verinnerlijken en daardoor wordt het feest niet beleefd, maar geleefd met alle drukte die daar bij hoort. Het Licht en de warmte zijn een kilte geworden. De cadeautjes, die steeds groter worden kunnen de echte warmte en ervaring van licht niet vervangen. Het wordt tijd terug te gaan naar de essentie van het feest. Hier hebben kinderen de volwassenen in hun omgeving voor nodig. Die volwassenen moeten ook weer terug naar de oorsprong. Zij kunnen dit doen door zich te verdiepen in de achtergronden van het feest. Door deze inhouden die in verschillende boeken te vinden zijn kunnen we het feest voor ons en onze kinderen weer tot een echt feest maken. Een feest waar Licht en warmte zowel uiterlijk als innerlijk weer een plek kunnen krijgen.

Tijdens het kerstfeest en de twaalf heilige nachten Toen ik 16 jaar geleden afscheid erna, branden er heel veel …Door de vele uiterlijkheden die van de school in Nijmegen nam kaarsen. Na die tijd wordt in deze tijd op ons en de kinderen bundelde ik een aantal artikelen die het buiten steeds lichter eerder in de Branding verschenen. afkomen, verdwijnt het en worden de kaarsjes Met wat aanvullingen werd het zelf-vertrouwen.[..] binnen steeds kleiner. een boek waar alle feesten zoals Tot ze op Maria Lichtmis Het wordt tijd terug te gaan naar ik die vierde met de kinderen in de nog even allemaal mogen kleuterklas achter elkaar stonden. de essentie van het feest… branden, al dan niet Het boekje noemde ik: ‘Heel het omgesmolten tot de Jaar Feest!’ Zo heet het nog steeds drijvende kaarsjes op het water. In sommige gebieden alleen is het recent aangepast en staat er nog meer worden ze naar buiten gedragen om daar in de donkere achtergrondinformatie in. Voor oud-leerlingen en aarde gezet te worden, zodat deze aarde tot kiemkracht ouders van toen zullen de feesten heel herkenbaar zijn. kan komen. Een prachtig beeld van het licht. Het Het boekje is te koop via www.henniedegans.nl. houvast dat kinderen hierdoor kunnen krijgen, maakt dat ze het feest goed kunnen beleven. Literatuur: De voorbereiding en naderhand de afsluiting van deze De jaarfeesten als kringloop door het jaar, Emil Bock, periode is een feest op zich. Kinderen die het al eerder Christofoor Leven met het jaar, Kutik, C. e.a., Christofoor hebben meegemaakt herinneren zich gaandeweg Heel het Jaar Feest, Hennie de Gans - Wiggermans steeds meer van vorige jaren. De duidelijkheid omdat www.henniedegans.nl www.antrovista.nl www. tinekesdoehoek.nl

Branding



Advertenties

Biologische producten voor een redelijke prijs De sfeer van de winkel om de hoek Gratis parkeerplaatsen direct voor de deur

Gerard Noodtstraat 135 Nijmegen 024 3605081 www.VanNature-natuurvoeding.nl

GZ-Psycholoog Cranio-sacraal therapeut Fytotherapeut Staringstraat 2 Nijmegen www.stokkochtherapie.nl tel 06-183 24 045

De natuur heeft ons zelfgenezende kracht gegeven en een groot aanpassingsvermogen. Er zijn momenten in het leven dat we klachten krijgen. Vaak in periodes waarin er veel gebeurt of gebeurd is met ons lichaam, onze geest, ons gevoel. Het zelfgenezend vermogen krijgt dan te maken met hindernissen. In mijn praktijk begeleid ik mensen op hun levenspad met hoofd, hart en handen, opdat het zelfgenezend vermogen weer kan stromen.

28 | Winterr 2014|

Licht

Ingezonden

Maria in de put Door Carolien Grooten, ouder

Ook onze moeder der moeders, het heilige licht in het donker, onze geliefde wijze vrouw, is wel eens verdwaald, ze kon gewoon van de weg geraken... jawel. Elk jaar, als Kerstmis nadert en ik de drempel over loop, denk ik hieraan terug. Mijn jongste zoon (en daarmee ik ook) die nu in de zesde zit, zal voor de laatste keer alle gebruiken van het kerstfeest op de Meander doormaken. Na 15 jaar Meanderen kun je wel zeggen dat ik een doorgewinterde vrijeschool Maria ben en het echt tijd wordt het licht te verplaatsen naar elders, maar dit terzijde. Zes jaar geleden kwam Jente op de laatste schooldag voor de kerstvakantie uit de kleuterklas van juf Afra. Vermoeide drukke kinderen met gloeiende wangetjes, evenals de meeste ouders, toe aan vakantie en iedereen gedag zeggend en handenschuddend. Als moeder heb je dan werkelijk handen tekort want ze zijn simpelweg teveel gevuld. Je kent het wel; stapels tekeningen mee, alle Sintrestanten plus Advent-knutseldingetjes, en niet te vergeten het belangrijkste; het walnotenkribje met een biggetjesroze Jezus en de bijenwassen Joseph en Maria, perfect in shape. Hoe lief, hoe schattig, hoe kwetsbaar. Dit alles dragende, lopen wij de deur uit naar buiten. Jente vliegt het plein op en daar wissel ik de eerste spannende woorden uit met, de toen nog behoorlijk onbekende, maar wie mijn toekomstige Joseph werd vanaf dat moment. En terwijl ik op het rooster sta, praat en beweeg…. jawel hoor; daar gaat ze.... Maria in de put! ‘JENTEEEH …ehm sorry lieverd, ze is gevallen’. Het grote kunstwerk voor in de kamer is niet meer compleet, na al dat vele precisiewerk, heel sneu. We proberen het rooster op te tillen maar er is geen beweging in te krijgen. Praktisch als Jente is, zegt hij: ’ik weet wel iets mama, daar is een weg naar toe!’ Toen al de school kennende op zijn duimpje wat ik na al die jaren nog niet wist. Uiteindelijk, met de inmiddels gevlogen meester Harry en een rinkelende sleutelbos, ergens in- en onderdoor (waar?, geen idee!) komen ze uit bij de ruimte buiten onder de deur, onder het rooster. Daar kan Maria met zachte hand uit het bladerdek getild worden, nog helemaal heel en ongeschonden. Verrassend genoeg roept Jente : ‘Oh kijk mama, daar ligt er nog één…!’ Geweldig, wat een dag. Kerst en vakantie in het vooruitzicht, het is de verjaardag van mijn tweede dochter, een lieve man ontmoet én twéé Maria’s rijker. Tja, geoefend als ik ben, van mij mag toch vooral Maria wel vaker van haar padje gaan. ’n Verlichte Groet Carolien (en van Maria)

Branding



Advertenties

erprakti ind jk K r a na ga j e m ee

ho t Bouederr e&n e kind l H voor

verrassende en effectieve hulp via Presentchild® Methode Berenholremedies Beweging en dans

Voor info of afspraak: Dorothee Helmert, lid V.I.T. 024 360 79 67 info@hetberenhol.com www.hetberenhol.com

30 | Winterr 2014|

Licht

Column

Terra Incognita Door Anne Vellinga

De laatste jaren van haar leven woonde mijn moeder bij mij. Ik hield van haar, zij hield van mij. Dat was vanaf mijn geboorte een gegeven. Het was een lange weg om de moeder-dochterband te transformeren in vriendschap. In de loop van tien jaar liepen we samen tienduizend kilometer over onbetreden paden door ons land en vonden de weg door onze levens. We kwamen steeds dichter bij onszelf en elkaar. Toen we elkaar gevonden hadden in het puntje van ons hart, kreeg zij Parkinson en verloor gaandeweg alles wat haar leven had gekenschetst; handigheid, sportiviteit, kunst en verhalen. Zoals ze daar zat, volkomen hulpeloos, bewegingsloos, woordloos, was het aan mij de weg te vinden door dit onbekende, duistere gebied. Ze streelde mijn hand, keek me aan, noemde mijn naam, ‘Anne…’. Ze wees me de weg met het lichtje in haar hart. Mijn moeder overleed 4 februari met een glimlach om haar mond. Het moment dat ze dood was, was ze weg, helemaal weg. Ik ervoer niet het geringste spoortje van haar aanwezigheid. Anders dan bij mijn vader. Toen ik zijn doodsbed naderde, werd ik overspoeld door de bruisende energie die hem kenmerkte vóór zijn ziekte.

...…Mijn geest kreeg nieuw perspectief, zag lijnen en patronen, begreep het onbegrijpelijke. Ik zag licht en kon weer schrijven…

Anne was, met juf Jaant Loos, de eerste leerkracht aan onze school, van 1974 tot 1981. Ze schrijft al tien jaar columns voor het Noordhollands Dagblad. Daarnaast heeft ze een eigen weblog (www. annevellinga.nl) en schrijft ze gedichten, korte verhalen en romans. Blog: www.annevellinga.nl Recent is haar debuutroman ‘Sophie – Genius Loci’ verschenen.

Mijn moeder stond mij na als mijn huid, mijn hart, ik voelde wanneer zij mij zou bellen, wanneer er iets was en zij voelde alles van mij tot op grote afstand. Ze was dood. Ze was weg. Haar dood raakte onbekend gebied in mij, donker en onbetreden. Ik hunkerde naar een spoor van haar, haar stem, haar gloed, haar licht. Ik zocht het in haar nalatenschap, haar schilderijen, spulletjes, haar foto’s en haar kleren. Daar was ze niet. Ik begon op te ruimen. Elke week bracht ik twee fietstassen met haar kleren naar de kringloopwinkel. Onderweg praatte ik met haar. Al was ze er niet. Op een keer stond er een leuke vrouw bij de kassa met het paars-gele jasje van mijn moeder. De vrouw keek blij met haar vondst. Ineens herinnerde ik me wat mijn moeder op zulke momenten zei ‘leuk hè An…’ Ik was haar stem vergeten, voor het eerst hoorde ik haar echo in mijn binnenste. Ik begon haar kamer te veranderen. Alles op een andere plek en alles in de krijtverf, de kledingkast, boekenkasten, tafel, vazen, de keuken en de vloer. Plotseling herinnerde ik me haar gouden handen, hoe zij geschilderd had, behangen en gebeeldhouwd. Ik voelde haar handen door de mijne, ze leidden me door het duistere gebied van rouw. Mijn geest kreeg nieuw perspectief, zag lijnen en patronen, begreep het onbegrijpelijke. Ik zag licht en kon weer schrijven. Ik rondde mijn tweede roman af, Eva Terra Incognita, waarin Eva haar eigen weg moet zien te vinden door het woud van andermans bedoelingen. Tastend in het duister, wijzen haar handen de weg. In het donkerst van het jaar ziet mijn tweede boek het licht. Op 9 januari 2015 signeer ik het bij Dekker v.d. Vegt in Nijmegen. Welkom. Ik schud jullie graag de hand.

tastend in het duister, wijzen handen de weg pentekening Anne Vellinga

Branding



Verhaal

Neem deel aan het wonder Door Monique van der Zanden

Niet voor niets vieren we de geboorte van Christus in de donkerste dagen van het jaar. Er is nooit betrouwbare informatie over de werkelijke datum geweest. Daarom zijn christenen die geboorte in de vierde eeuw van onze jaartelling gaan vieren op het tijdstip dat lang, lang daarvoor al belangrijk was voor mensen: de winterzonnewende. Met deze keuze werd het wezen van het Kerstkind extra benadrukt: het brengt zijn Christuslicht waar het leven donker is, onvruchtbaar en verstard. Wij hoeven niet slechts ‘van buitenaf’ te genieten van het kerstgebeuren. Hoe heerlijk het feest ook is met het kribbetje, de kaarsen, het dromerige groen en de warmte van elkaar, Kerstmis wil veel grootser zijn. We worden uitgenodigd om zelf deel te nemen aan het wonder en het Christuslicht te laten stralen in de wereld.

Monique van der Zanden is kinderboekenschrijfster. Met haar organisatie Open oog en oor De Wereldboom wil ze Hoe we dat kunnen doen, vertelt het sprookje De sterrenlantaarn aan het eind van dit artikel. In de eerste plaats is het nodig dat we oog en oor hebben voor het lot van onze medemensen, zoals bevorderen dat kinderen de verhalenverteller in De sterrenlantaarn, die zich het ongeluk van een koningspaar aantrekt. Maar meer ruimte krijgen voor fantasie, creativiteit en zonder het verhelderende Christuslicht (de ster in het sprookje) is het moeilijk om de weg te zien natuur; ruimte om zich te waarlangs we de ander in zijn lijden kunnen bereiken. Een engel plaatst een ster in de lantaarn van de verhalenverteller. Gelukkig is het glas helder, zodat verbinden met zichzelf, de ander en de aarde. de ster schittert en straalt! Gewapend met dat licht kan de verteller het donker in. www. Werk aan de winkel moniquevanderzanden.nl Hoe is het met onze lantaarn gesteld? Misschien is het glas beroet en stoffig. Dat wil zeggen: www.dewereldboom.nl verduisterd door onze minder gelukkige eigenschappen als luiheid, gemakzucht, angst, wraakgierigheid, hebberigheid, wanhoop enzovoort. Dan kan de lantaarn geen dienst doen en is er werk aan de winkel. Gepoetst moet er worden! We maken het glas helder door ons te oefenen in mededogen, liefde, vergevingsgezindheid, vertrouwen en meer van dat moois. Als onze lantaarn blinkt, mogen we erop vertrouwen dat we een ster zullen ontvangen die ons de weg wijst. En dan? Dan worden we uitgenodigd te handelen met de talenten die we hebben. Dus in het geval van de verhalenverteller: een verhaal vertellen. Liefde Deelnemen aan het wonder betekent dus dat je wakker en kritisch naar jezelf durft kijken. Dat is niet hetzelfde als je nooit goed genoeg voelen! Het is vooral: trainen in denken en handelen vanuit liefde naar jezelf en je medemensen, van midwinter tot midzomer en weer terug. Ik wens jullie allemaal een schitterend kerstfeest.

DE STERRENLANTAARN Er waren eens een koning en een koningin die dolgraag een kindje wilden. Hoe ze er echter ook naar verlangden, het kwam maar niet. Op een dag zei de koningin: ‘Ik ken een tovenares die diep in de bergen woont. Laten we naar haar toe gaan en om raad vragen.’ De koning stemde in, ze lieten twee paarden zadelen en gingen spoorslags op weg. Na een lange reis kwamen ze bij de tovenares. Die hoorde hen aan, en zei toen: ‘Het is goed dat u naar mij gekomen bent. Ik zal u een paar gouden schoentjes geven. Zet dat thuis voor het haardvuur, en uw wens zal in vervulling gaan.’

32 | Winterr 2014|

Licht

Uit: Het pad van de Regenboog (8+), Monique van der Zanden. Uitgeverij Christofoor

Dolgelukkig reden de koning en de koningin terug naar huis. Ze waren ongeveer halverwege, toen plotseling het paard van de koning een hoefijzer verloor. Het vloog met een boog door de lucht en kwam neer achter een hazelaar. ‘Au!’ klonk het woedend. Uit het kreupelhout sprong een dwerg tevoorschijn, rood van drift. Het was een ijsdwerg van de verre noordelijke velden. Het bloed liep in zijn ogen. In zijn hand hield hij het hoefijzer. ‘Is dit van jou?’ snauwde hij tegen de koning. Die had zijn paard gekeerd en putte zich uit in excuses. Maar

de ijsdwerg wees op de koningin en gilde: ‘Ik eis die gouden schoentjes als genoegdoening!’ ‘Dat is onzin,’ zei de koning. ‘Het was een ongeluk!’ ‘En mijn ongeluk laat je koud? Oog om oog, tand om tand!’ krijste de dwerg. ‘Kou en duisternis zullen je deel zijn tot iemand je het verhaal vertelt van de koning en koningin die uit rijden gingen met een paar gouden schoentjes in hun handen, en van het ongeluk dat hen trof!’ Toen stampvoette hij drie keer en terwijl hij spotlachend in de grond verdween, bevroor het hart van de koning. En vanuit het hart verspreidde zich een bittere kou, eerst over de koning en de koningin die bedekt raakten met een laag ijs, en toen als een kolkende witte nevel over het hele land. Een vogeltje dat alles had gezien en gehoord, fladderde hoog de lucht in, en het vloog ver weg van het land waar het aardedonker werd en een huilende sneeuwstorm losbarstte. Alle leven verdween onder sneeuw en ijs. Het duister was zo diep dat geen lamp erdoor kon dringen, en reizigers die het waagden de grens te passeren, verdwaalden hopeloos. De tijd vergleed. Op een dag ontdekte een engel vanuit de hemel de twee stille, bevroren gestalten in het stille, bevroren land. Engelen zien immers dwars door het donker heen. Vol medelijden daalde hij af naar de aarde en zocht naar hen in de eenzame, ijzige velden waar het al zolang nacht was. Geen glimp licht was er te zien, geen vogel zong, geen bloem bloeide. En jawel, de engel vond de koning en de koningin, nog altijd gezeten op de paarden waarop zij die ongeluksdag gereden hadden. Tranen glinsterden als ijskristallen op hun bleke wangen. De engel probeerde hen met zijn vleugels te warmen. Hij zong liederen voor hen en kuste hen. Hij ademde zijn warme adem over hun bevroren gezicht. Maar de koning en de koningin hoorden en zagen hem niet, en bleven koud en stil als tevoren. Bedroefd dwaalde de engel rond, op zoek naar een manier waarop hij hen kon helpen. Zo kwam hij bij de grens, en daar stond een verhalenverteller. Die tuurde peinzend in het duister dat al het licht van zijn olielamp opslorpte. ‘Is dit het land van de bevroren koning en koningin?’ vroeg de verhalenverteller. ‘Ja,’ zei de engel, ‘hoe weet je van hen?’ ‘Een vogeltje vertelde mij van hun lot,’ zei de verhalenverteller. ‘Ik weet hoe ik hen kan helpen. Maar ach, ik kan mijn verhalen alleen vertellen als mijn lamp brandt. Het is te donker in dit land.’ De engel lachte. ‘Is dat alles? Daar weet ik wel iets op. Wacht op mij.’ Hij sloeg zijn machtige vleugels uit en wiekte naar de hemel, waar hij de mooiste van alle flonkerende sterren plukte. Die plaatste hij in de lantaarn van de verhalenverteller. Hoe schitterde en straalde dat licht! Het licht van de sterrenlantaarn wees de verhalenverteller de weg naar de koning en de koningin. Hij boog eerbiedig voor hen. En hij begon te vertellen:

Branding


‘Er waren eens een koning en een koningin die dolgraag een kindje wilden. Hoe ze er echter ook naar verlangden, het kwam maar niet. Op een dag zei de koningin: ‘Ik ken een tovenares die diep in de bergen woont. Laten we naar haar toe gaan en om raad vragen.’ De koning stemde in, ze lieten twee paarden zadelen en gingen spoorslags op weg. Na een lange reis kwamen ze bij de tovenares. Die hoorde hen aan, en zei toen: ‘Het is goed dat u naar mij gekomen bent. Ik zal u een paar gouden schoentjes geven. Zet dat thuis voor het haardvuur, en uw wens zal in vervulling gaan…’ Opeens slaakte de koningin een trillerige zucht. ‘Kan het zijn, dat daar óns verhaal verteld wordt?’ vroeg ze verwonderd. De koning trok zijn wenkbrauwen op en luisterde oplettend. De verhalenverteller met zijn sterrenlantaarn vertelde onverstoorbaar verder. Hij vertelde over de reis naar huis, over het ongeluk met het hoefijzer en de vervloeking van de ijsdwerg. De tranen van de koning en de koningin ontdooiden en rolden over hun wangen. Toen vertelde de verhalenverteller met zachte stem over de gouden schoentjes die de koningin al die tijd onder het ijs tegen haar borst geklemd hield, en over de engel die uit de hemel neerdaalde in een vergeefse poging hen te helpen. Ten slotte kwam hij bij de verhalenverteller, en daar stopte hij. ‘En toen?’ snikte de koningin. ‘Hoe werd het koningspaar bevrijd? Ach, ze zijn nog steeds bevroren, maar hoe graag zouden zij naar hun haard rijden om hun kindje geboren te zien worden!’ ‘Ja, kerel,’ zei de koning schor. ‘Vertel op. Hoe bevrijdt de verhalenverteller dat ongelukkige koningspaar?’ De verhalenverteller glimlachte. ‘Dat kan een eenvoudige verhalenverteller niet, sire. Dat moet het koningspaar zelf doen. Nu hun tranen zijn ontdooid, is hun hart aan de beurt. Zij moeten het ijs van hun hart doen smelten door er hun hete tranen over te laten lopen.’ En de koning en de koningin lieten hun hete tranen over het ijs van hun hart lopen zodat het smolt. Zo kwamen ook de gouden schoentjes weer tevoorschijn, en de koningin streelde ze en lachte en huilde van geluk. ‘Ik had het nooit gedacht,’ zei de koning zacht, terwijl hij over het besneeuwde land uitkeek en zijn mantel, die nat was van het smeltwater, uitwrong. ‘Zou alle hoop dan nog niet verloren zijn?’ ‘Nooit is alle hoop verloren,’ glimlachte de verhalenverteller. Hij wees naar de hemel die rood kleurde in het eerste licht van de zon. ‘In mijn verhaal komt het land weer tot bloei. De koning en de koningin gaan in galop naar huis. Daar zetten zij de kleine gouden schoentjes bij het haardvuur, en krijgen ze het kindje waarnaar ze zo verlangd hebben. Ik verwed er wat om dat ze nog lang en gelukkig leefden.’ Maar wedden, dat deden de koning en de koningin niet, hoewel het precies is wat er gebeurde.


Advertorial

S T R U I N

BUITENSCHOOLSE OPVANG IN DE NATUUR Struin en de geboorte van de vliegenzwam Naar de BSO en dan buiten in de natuur bij de geboorte zijn van de vliegenzwam. Dat willen alle kinderen wel. Bij Struin kan het. Want Struin is een natuur-BSO die op speelse wijze natuurbeleving en –educatie aanbiedt. De kinderen worden vervoerd op de bekende Struin-groepsfiets. Als tussendoortje krijgen ze biologische snacks. Niet voor niets is Struin in 2012 uitgeroepen tot meest duurzame BSO van Nederland. Het ‘EKO-keurmerk horeca’ heeft Struin sinds zomer 2013. De hoofdlocatie van Struin heeft een Struinland en sinds nu ook een Struin-huisje in de Ooijpolder!

Waarom Struin? • Voor de mooiste buitenschoolse natuurbelevenissen • Voor kinderen van 3 tot 12 jaar • KDV/3-jarigen zijn welkom op woensdagen vrijdagmiddag • De jongste groepen hebben een begeleidingsratio van 1 op 8 • Gemotiveerd en hoogopgeleid personeel • Vervoer met de bekende Struingroepsfiets • Biologisch eten (met EKO-keurmerk!) • Al meer dan 7 jaar dé Natuur BSO

W W W. S T R U I N . N L 34 | Winterr 2014|

Licht

Kijkje nemen? Bij Struin is het mogelijk dat uw kind een dagje meeloopt. Hij of zij kan bijvoorbeeld mee met een vriendje of vriendinnetje dat al naar Struin gaat. Wij willen dit wel vooraf weten! Contact Struin Natuur BSO & KDV Ooysedijk 61 6522 KV Nijmegen 024-7506085

Ingezonden stuk

Licht Door Mandy van der Krogt

Hoe schrijf je een inleidend stukje over licht? Er dwarrelen gelijk allemaal uitdrukkingen door mijn hoofd: er gaat je een licht op, er is licht aan het einde van de tunnel, verlichte geest, maar ook: je eerste levenslicht... Misschien leuk om te weten dat wij op de vrijeschool niet uitgaan van de gangbare natuurwetenschappelijke opvatting dat duisternis opvat als het ontbreken van licht. Het gaat namelijk voorbij aan het fundamenteel beleven van licht en donker, dat zich in het kind gevormd heeft in een jarenlang ritme van waken en slapen. Maar je ziet het ook in de seizoenen met het schemeren, vroeg donker worden, verstilling van de wintertijd, en onze feesten om de donkere tijden door te komen, om het licht van de zomer levend te houden.

kennis en kunst zijn nog ongescheiden. Uitgaande van Goethe’s kleurenleer die vanuit de menselijke waarneming werkt: Kleuren ontstaan door overgang van licht naar donker. In een kaarsvlam zie je bijvoorbeeld geel en blauw ontstaan (geen wonder dat wij op de vrijeschool zoveel kaarsjes branden...).

In de zesde klas ga je als leerkracht met de kinderen dit beleven omvormen tot bewuste gedachteninhoud. Dan pas merk je wat een weg de kinderen al hebben afgelegd in hun korte leven. Van kijken in kaarsjes als kleuter, tot het onder woorden …Het licht en de kleuren kunnen brengen van wat ze zien en ervaren als ze proeven doen met die ze in de natuur prisma’s en als ze complementaire ervaren, sluiten aan bij kleuren, waarnemingsoefeningen en de belevingswereld van verschijnselen nabeelden.

Op de vrijeschool gaan we dus niet uit van de tegenstelling wit/ zwart, maar van alle kleuraspecten die licht met zich meebrengt in de wereld om ons heen. Denk aan de blauwe/oranje/roze/gele luchten, de regenbogen, zonlicht, kinderen... onweerswolken, bliksem, etc. Vanaf het moment dat we ons eerste Kinderen ervaren de wekkende kracht van het licht bij levenslicht aanschouwen tot het moment dat er ooit de zonsopgang, en in het voorjaar als het licht de natuur een allerlaatste moment komt, zal licht een rol spelen op gang brengt. We hebben dit in onze ochtendspreuk in ons leven. Soms ook het ontbreken ervan en het vormgegeven: ‘Het liefdeslicht der zon verheldert mij de verlangen naar terugkeer van licht. dag...’ Ze hebben geen last van donkere dagen, kunnen genieten van spelen in de regen met donkere luchten. Wanneer je als kind de intensiteit en de schoonheid van Het licht en de kleuren die ze in de natuur ervaren, sluiten liefdeslicht en kleuren hebt ervaren, is er grote kans aan bij de belevingswereld van kinderen, denk aan de dat dit ergens binnenin je is opgeslagen. Hopelijk kan regenbogen en zonnen in hun tekeningen. dit innerlijk licht voldoende kracht geven om donkere Met ons schilderonderwijs sluiten we aan bij deze tijden door te komen, of je op weg sturen om het beleving van kleuren. Maar ook is het van peuter/ daadwerkelijk weer te vinden en te ervaren. kleuterklas tot KGC bovenbouw terug te vinden in vele vakken, van Heemkunde tot Natuurkunde. Beleving, Ik wens ieder hierbij een lichte Wintertijd...

Branding



- Advertenties -

Elke donderdag

Consultatiebureau Berg en Dalseweg 83 6522 BC Nijmegen 024- 323 46 56

Mail: [email protected] [email protected] www.dewittemolen.eu

36 | Winterr 2014|

Licht

Website: www.hypericon.nl

Herinnering aan de dood

Even iets lichter Naam bij de redactie bekend Thuis lag ik op bed om te gaan slapen. Het was altijd lekker om weer thuis te zijn in het oude vertrouwde huis. Ik was al enige maanden op kamers in Amsterdam voor de studie en leefde daar redelijk op mijzelf. Ik moest de stad nog leren kennen en de mensen raakte mij steeds bekender. Zoiets heeft tijd nodig. En als je dan in Nijmegen terug bent, speelt dat allemaal niet. Je kent de buurt, de wijk, de stad, de mensen. Hoe surrealistisch was dan ook de opmerking van mijn oudste broer die mij intens aankeek, terwijl ik nog uit mijn slaap aan het ontwaken was: “pa is dood”. Een herinnering die je kan schilderen en beschrijven als de dag van gisteren. Ik zou zo de scène in kunnen wandelen. Ik daalde de trap af en ging naar de woonkamer, waar zijn bed was geplaatst, nadat hij niet meer in staat was tot traplopen. Een vredige uitdrukking. Een uitdrukking waar al het lijden van de voorafgaande weken uit verdwenen was. Medio december op een opvallend heldere dag (of was alles aan die dag gewoon voor mijzelf opvallend?). Het aparte was dat hij op zijn verjaardag was gestorven. Het bezoek kwam aan de deur met cadeautjes en raakte in een bizarre staat van verwarring toen ze te horen kregen dat de jarige was overleden.

Branding


Broers, zussen, nichtjes, allemaal in shock. Velen dachten dat mijn vader overleden was vóór zijn verjaardag, maar het was precies op de dag af óp zijn verjaardag. De reden hiervoor lag in het feit dat in zijn geboortejaar Rotterdam de ‘spertijd’ kende. Je mocht in 1944 geen licht aan in de avond/nacht tenzij voor onder andere kraamverzorging: dan kreeg je 10 dagen licht. Mijn vader is door mijn oma een nacht in het donker verzorgd, zodat er licht zou zijn op kerstavond. Mijn vader mocht thuis opgebaard liggen, met het advies om het huis zo koud mogelijk te houden. Mijn moeder en haar zus deden de verwarming uit en indien mogelijk af en toe een raam open. Toen hij enige tijd later opgehaald werd door de begrafenisondernemer, ontstond er consternatie en konden mijn moeder en haar zus plotseling heel hard lachen. Wat bleek: terwijl iedereen in huis het koud had, stond zijn elektrisch dekentje onder hem nog aan en had hij het heerlijk warm. Tweeënvijftig jaar rond gemaakt op aarde, bij zijn aankomst letterlijk een beetje licht gebracht en bij het heengaan een verlichting van de sfeer.


Ingezonden

Stilte beleven met kinderen Door Simone de Groot

Geruisloos en met volledige overgave spelen twee kinderen in een zandbak. Er wordt met trage bewegingen gezamenlijk zand geschept in één emmer tot hij gevuld is. Vervolgens wordt de emmer weer geleegd waarna het ritueel zich keer op keer herhaalt. Beide kinderen gaan helemaal op in het gelukkige gebeuren en niets lijkt hen daar vanaf te brengen. Er lijkt niets anders meer te bestaan dan het zand en de stilte van het moment….

Terug naar je bron

Simone is yoga-en kinderyogadocent, yogacoach en musicus. Zij geeft playshops aan kinderen en is als docent verbonden aan de opleidingen Holistische Kinderyoga, Kinderyogatherapie en Meditatie & Mindfulness bij Holistisch Opleidingcentum Arterre.

Stilte inbouwen

Iedereen zal beamen dat stilte in Als wij als volwassenen bewuster onze hectische maatschappij een stiltemomenten inbouwen werkt dit als kostbaar goed is geworden. Hebben een sterk voorbeeld door naar kinderen we het gehad over milieuvervuiling toe. Door zelf ook meer rustmomenten en horizonvervuiling dan zal te creëren word je je bewuster van je onvermijdelijk stiltevervuiling (on-)rust en dit heeft een onmiddellijke volgen. Als volwassenen denken weerslag op je kind. Kinderen voelen we nog wel eens aan stilte als onrust of spanningen vaak feilloos aan een nostalgische herinnering ‘van en reageren daarop als een spiegel in vroeger’. Voor kinderen is echter hun gedrag en gemoedsstemming. de ervaring met stilte steeds Geef kinderen daarom de tijd en schaarser aan het worden. Het kan ruimte om veel te spelen; in spelvorm zelfs voorkomen dat een kind zich is zichtbaar dat kinderen van nature zo onbekend voelt met stilte dat de neiging hebben om inspanning het als ‘leeg’ of misschien zelfs als Fotograaf P.Bouvy en ontspanning te reguleren. Even beklemmend kan worden ervaren. wegdromen is daarbij geen nutteloos moment maar Het kan dan de gewoonte worden om stilte vervolgens eerder een voorwaarde! onmiddellijk met een handeling of actie te willen Sta ook eens stil bij je eigen herinneringen en innerlijke invullen. Met als gevolg dat een kind in een spiraal van beelden aan stilte. Misschien herinner je je de stille prikkels en onrust terechtkomt waaruit het zelf geen beslotenheid van een geheime hut uit je jeugd, de uitweg meer vindt. serene stilte die in de lucht hing wanneer het buiten Het is daarom belangrijk om een kind positieve sneeuwde, of de waardige stilte bij het binnenlopen ervaringen met stilte aan te reiken waardoor het van een kerk. Deel je ervaringen met kinderen; we terug kan keren naar zijn kern. Om te voelen dat het kunnen hierin aangeven dat stilte vele kleuren kan goed is wie we zijn en niet ‘wat we zouden moeten hebben en dat je deze in jezelf kunt beleven wanneer zijn’. We zijn niet altijd alleen maar onderweg om iets je je deze momenten ‘her-innert’. te worden, het is goed zoals het Het is belangrijk om een is. De weg naar zelfacceptatie en zelfwaardering begint nu en op dit kind positieve ervaringen Spelvormen Stiltespelletjes om met kinderen toe moment. met stilte aan te reiken te passen kunnen velerlei zijn; zo kan je met je kind een stiltewandeling Door kinderen stilte te laten beleven waardoor het terug kan maken met de afspraak niet te keren naar zijn kern. leren zij ook weer rustpunten spreken en elkaar achteraf vertellen ervaren – als een natuurlijke wat je gezien en beleefd hebt. cyclus van inspanning naar ontspanning. Binnen de vrijeschool wordt hierbij ook wel gesproken over de in- en uitademing gedurende een schooldag. Door ook op school rustmomenten in te bouwen leert het kind om te ontspannen en kan het geleerde ‘op zijn plaats vallen’. Dit kan al eenvoudig door na intensieve leermomenten een ademspelletje, bewegingsoefening, verhaal/visualisatie in de vorm van een fantasiereis of een creatieve activiteit in stilte te ervaren.

38 | Winterr 2014|

Licht

Luisteren naar de stilte van het huis of naar de stilte in je eigen lichaam brengt kinderen ook weer tot rust na een dag vol indrukken en helpt bij het inslapen. Of zet eens alle ramen open en luister naar de geluiden van buiten en naar de muziek van het leven! Kinderen worden zich daardoor bewuster van hun omgeving en raken meer vertrouwd met hun eigen plek daarin.

Ook kan de concentratie gericht worden op een mooi voorwerp als een kristal, kaarsvlam of de lichtval op een mooie verzameling gekleurd glaswerk. Stiltespel hoeft overigens niet een stilte-beleven in passieve vorm te zijn. Het past bij de energie van kinderen om daar een speelse vorm in te vinden. Geef in een groep elk kind een prismakijker en laat hen daarmee in stilte hun eigen wondere wereld in de ruimte ontdekken en bekijk elkaar in regenboogkleuren. Je kan ook een slinger van kinderen vormen en achter elkaar door de ruimte lopen en op een gebaar van kop wisselen. Het kind dat voorop loopt geeft daarbij de beweging aan in de vorm van sluipen, springen etc. Kinderen kunnen daarbij in stilte hun eigenheid aangeven en tegelijk de rol van leider en volger ervaren. Aan de hand van deze spelletjes ontdekken kinderen dat stilte, als is het soms maar een kort moment, overal en altijd kan worden beleefd, wanneer je je er maar bewust je aandacht op richt.

Levende stilte

Ook hoeft stiltespel geen tafereel te zijn dat zich altijd strikt in totale stilte afspeelt. Door kinderen de overgang van muziek of geluid naar stilte te laten ervaren wordt deze ervaring door het contrast extra intens. Dit kan onder meer al door kinderen een klankschaal aan te laten slaan en vervolgens te luisteren naar het wegstervende geluid daarvan in de ruimte. Of door te luisteren naar een muziekstuk en daarna kinderen hun klankavontuur te laten tekenen of schilderen in stilte. Je prikkelt hiermee de fantasie en bovendien vinden kinderen het vaak heerlijk om deze vorm van ‘levende stilte’ in een groep gezamenlijk te beleven. Als stiltespelletjes namelijk regelmatig terugkeren in het ritme van het gezin of in een groepssituatie, gaan kinderen deze stiltemomenten als vertrouwd ervaren. Ieder kind pikt hier elementen uit op die voor hem goed voelen en zal deze als vanzelfsprekend gaan integreren in zijn dagelijkse doen en laten. Waardevol om eens bij stil te staan! www.holistischekinderyoga.nl

Branding



- Advertenties -

Voor kinderen (en ouders) • tijdens, voor of na een echtscheiding • bij pesten (kom-op coaching) • wanneer je wilt werken aan je zelfvertrouwen. Neem gerust contact op wanneer je meer informatie wilt of een afspraak wilt maken. Annemarijn Zegelink, Smidsstraat 14, 6662 DR ELST, 06-46109231, www. coachtkinderen.nl Aangesloten bij Adiona en de NFG

BOUWEN AAN JE EIGEN FUNDAMENT!

40 | Winterr 2014|

Licht

Project Mizizi

Voor een betere wereld

Vindt u het leuk om een cadeautje te kopen voor uw kind, uw partner, een familielid of vriend (in) én daarmee tevens een goed doel te steunen? Dan wil ik u graag attenderen op project Mizizi. Project Mizizi is ontstaan vanuit een club enthousiastelingen die vrijwillig het traineeship Verbeter de wereld, volgt. In dit traineeship leren wij hoe we een project op kunnen zetten om de wereld een beetje beter en mooier te kunnen maken. Mizizi stelt zich ten doel om minstens 200 huishoudens in Zuid-Afrika in staat te stellen zichzelf te voorzien van een meer gevarieerde maaltijd. Hiervoor hebben we aansluiting en samenwerking gevonden bij een prachtig project van Stichting Dordrecht. Stichting Dordrecht ondersteunt het township Dordrecht in Zuid-Afrika, waar grote werkloosheid heerst en het aantal met aids geïnfecteerde mensen hoog is. Stichting Dordrecht heeft hier een moestuinproject opgezet dat 500 gezinnen in staat stelt om hun eigen groenten te verbouwen. Met een moestuin kunnen de lokale gezinnen verse groenten aan hun dagelijkse maaltijd toevoegen. Aidspatiënten hebben extra baat bij deze vitaminen. Daarnaast helpt de moestuin gezinnen een bestaan op te bouwen door het overschot te verkopen op de lokale markt. Op onze website www.projectmizizi.org kunt u meer over ons lezen. Om dit project te kunnen steunen hebben wij onder andere een actie opgezet waarbij we cadeautjes verkopen, die weliswaar 10 euro per stuk kosten, maar waarvan 75% naar het goede doel gaat. Al door de verkoop van drie cadeautjes, kunnen we een gezin een jaar lang voorzien van educatie, zaaigoed en tuingereedschap! Graag willen wij deze actie onder uw aandacht brengen. Op onze website kunt u zien, welke cadeautjes wij verkopen en vindt u het bestelformulier. Als u, in plaats van het uw adresgegevens, de naam van de school invult, dan zorgen wij dat de cadeautjes daar bezorgd worden. Hierdoor maken we geen verzendkosten en kan er 75% van de opbrengst rechtstreeks naar het moestuinenproject. Wij van Mizizi, willen u bij voorbaat hartelijk danken voor uw belangstelling en zien uw bestelling graag tegemoet, zodat we samen de wereld een beetje mooier maken. Vriendelijke groeten, Rina Bosveld, project Mizizi

OPROEP SCHOOLMUSICAL WICKED Mijn naam is Emilia Moscovich (klas 10E, KGC) en het afgelopen halfjaar heb ik mij bezig gehouden met de voorbereidingen van de aankomende schoolmusical Wicked van het Karel de Grote College, in 2016. Voor deze musical zijn aardig wat kostuums nodig die nog gemaakt moeten worden. Hiervoor ben ik op zoek naar hulp op het gebied van kostuums maken/naaien. Kortom: ouders/begeleiders die handig zijn met een naaimachine zijn van harte welkom om mij te komen helpen. Om het wat gemakkelijker te maken zal ik voor de materialen en stof zorgen; alles wat ik nodig heb is een paar mensen die mij helpen dit in elkaar te zetten. Aangezien in januari 2015 de audities plaatsvinden krijgen we dan inzicht in hoe alles tot stand zal moeten komen. Vandaar mijn oproep om rond die tijd mijn kostuumteam rond te hebben.

Branding


Reacties kunt u mailen naar kgcwicked@ gmail.com


Ingezonden stuk

Zin in het leraarschap Door Leo Hofman, docent KGC

Christof Wiechert heeft een interessant boek geschreven over het vak van vrijeschool docent. Door middel van anekdotes, voorbeelden uit de praktijk, citaten van Steiner en allerhande praktische tips laat hij alle kanten van het vak zien. Daarnaast vertelt hij ook hoe hij vindt dat een school gestructureerd en geleid zou moeten worden. Dit boekje hebben we op het KGC door vier verschillende docenten in vier verschillende opmaten van de donderdag vergadering de revue laten passeren. Dit artikel is een weergave van de eerste opmaat en gaat over de eerste drie hoofdstukken. Het boek begint met het schoolgebouw zelf. Hij beschrijft hier hoe we als docenten normaal gesproken gehaast door de gangen lopen, met onze gedachten alleen bij de volgende les, of nog bij de laatste les en we zien nauwelijks onze omgeving. Maar als je een bewuste keuze maakt om met enige afstand te kijken naar het gebouw waar je al zoveel jaren werkt, dan zie je dingen die je normaal eigenlijk negeert: hier ligt een jas op de grond, daar een snoeppapiertje, de deurklink zit los. Als je voor schijnbaar onbelangrijke zaken ontwakende aandacht beoefent, dan sterkt dat ook de eigen presentie in het werk als geheel en het levert een prettigere omgeving op. Hij trekt dit door naar het klaslokaal. Het klaslokaal is een afspiegeling van je gewoontes. Ligt alles ordelijk op z’n plek, staan de banken netjes in rijen of is het een chaos? De ultieme zelfkennis kan in je wakker worden als je een kast in je lokaal opentrekt. Ben je iemand die lesgeeft vanuit gewoontes of ben je iemand die achter de feiten aanloopt. Het mooiste is als er een evenwicht tussen orde en chaos is, een levende orde of een beheerste wanorde. Met andere ogen naar het schoolgebouw kijken en je dan voornemen om

42 | Winterr 2014|

Licht

een bepaalde gewoonte te veranderen, dat werkt in op de krachten die ten grondslag liggen aan die gewoontes. Deze gewoontes worden dan een beetje uit hun starheid gewekt. Ze komen weer onder de heerschappij van het ik te staan, en niet alleen maar van het etherlijf. Een leraar die in staat is dit element van beweeglijkheid in het gebied van zijn gewoonteleven te verzorgen, is een weldaad voor zijn leerlingen. Hoe merk je dat je vastzit in je gewoontes? Als je voelt dat het dagelijks lesgeven je een beetje de keel gaat uithangen. Je gebruikt vooral de automatische piloot. Je wordt moe van het lesgeven, het lesgeven geeft je geen energie meer. Om hier iets aan te doen is het van belang dat je zelf enthousiast bent. Als je al jaren het zelfde doceert, dan is de sprankeling er soms uit en door iets heel nieuws of anders te doen, kan je les weer gaan leven. Het is dus een kwestie van jezelf vernieuwen en je lessen vernieuwen waardoor je weer met enthousiasme voor de klas gaat staan. Als je zelf enthousiast bent, dan wordt je niet moe. De gebruikte energie gaat naar je gewoontelichaam en enthousiasmeert dat.

Een ander thema dat Christof Wiechert aansnijdt is de deugd van de wederzijdse waardering. Leerlingen voelen heel goed aan hoe jij je voelt. Leerlingen voelen je stemming, of je rustig, gestrest, zenuwachtig, gejaagd of kalm en vriendelijk bent. De leerlingen bespeuren niet alleen de gemoedstoestand van de individuele collega, maar ook de harmonie, of disharmonie tussen collega’s. Bij een wisseling van een les kunnen leerlingen precies voelen hoe de verstandhouding is tussen de collega’s. Als een les is afgelopen en een andere docent komt binnen die stilzwijgend behoorlijke kritiek heeft op de docent die hij komt vervangen, dan voelen de leerlingen een bepaalde kilte het lokaal binnen stromen. Als echter een collega binnenkomt die veel waardering heeft voor de andere docent, dan voelen de leerlingen een warmte het lokaal binnenstromen. Hieruit volgt ook dat het een pedagogische opgave is om je te bekommeren om de verstandhouding met je collega’s. De kunst is het waarderen van de ander. Dit kost soms vanzelfsprekend moeite, maar als het je lukt om desnoods maar één ding in de ander te vinden waar je waardering voor op kan brengen, dan is de uitwerking groot. Omdat je in eerste instantie je eigen schaduw tegenkomt is dit ook nog eens een heel leerzaam proces. Om de verhouding met collega’s te versterken kan je hele simpele kleine dingen doen. Bijvoorbeeld als een collega iets moois heeft laten zien tijdens een jaarfeest, laat hem dit altijd weten. Doet iemand iets wat de hele schoolgemeenschap ten goede komt, geef hem daar een compliment voor.

laat het werk van de kinderen terug geeft? Wat als een docent altijd te laat begint of te vroeg eindigt? Wiechert zegt dat als je niets zegt en niets doet er toch iets gebeurt. Een docent zal dan voelen dat hij in een soort isolement terecht komt. Hij voelt dat er iets onuitgesproken blijft. Het mooiste zou zijn dat je een collega aanspreekt op iets wat niet goed gaat omdat je die collega graag mag. Niet omdat je hem of haar terecht wilt wijzen. Dit moet niet sentimenteel zijn, maar dit drukt een vanzelfsprekende collegialiteit uit. Er is echter wel een voorwaarde, je kan alleen kritiek op een ander hebben, als je bereid bent om ook kritisch naar jezelf te kijken. Wie energiek probeert om de kracht van de waardering voor de ander in zichzelf te ontwikkelen, wie bereid is zijn eigen handelen te onderzoeken, en wie probeert wakker te zijn voor de open neergaande gevoelens in de samenwerking met collega’s, die heeft de grondslag voor een innerlijke autonomie gelegd. Christof Wiechert beschrijft veel herkenbare situaties die we als docenten dagelijks meemaken. Maar door zijn scherpe blik analyseert hij deze gebeurtenissen op een manier waardoor je er anders naar gaat kijken en er anders mee leert omgaan. Het boek is echt een aanrader voor elke docent die werkzaam is op een (vrije) school.

De andere kant kaart het boekje ook aan. Wat doe je als kritiek noodzakelijk is? Wat als een docent enorm te keer gaat tegen een klas, wat als een docent veel te

Branding



Meander vrijeschool voor basisonderwijs Groesbeeksweg 146, 6524 DN Nijmegen 024-360 03 56 Prins Bernhardstraat 12-14, 6521 AB Nijmegen 024-344 82 06 www.vrijeschoolmeander.nl

Karel de Grote College scholengemeenschap voor voortgezet vrijeschoolonderwijs Wilhelminasingel 13-15, 6524 AJ Nijmegen 024-382 04 60 www.kgcnijmegen.nl

Branding. Winter Schoolkrant Vrije Scholen Nijmegen

Recommend Documents