Zomer Branding. Schoolkrant Vrijescholen Nijmegen

Zomer 2015

Branding Schoolkrant Vrijescholen Nijmegen

Inhoud 1 5 7 8 11 12 13 14 17 18 19 21 23 25 27 29 31 32 35 37 38 41 42 43

Kaft, Job Gijsbrechts, klas 11 Vrijeschool walhalla, Harry Gubbels Zoektocht naar de ideale vrijeschool, Wanda Kasbergen Gedichten uit klas 5 De zomer ... een tijd van volle bloei! Elena van der Steen Gedichten, klas 7e Om te janken zo mooi, Paul Beekers Identiteit van de vrijeschool in de 21e eeuw, Harriët Overbeek “Vanavond naar De Vereeniging! Heerlijk!”, Connie en Joan Berkeljon Ontwikkeling in sprongen van zeven jaar, Ingeborg Eelman Wie voedt de opvoeder op? Simone Timmer Bloei, Peter Josemans Een sloot vol lotusbloemen, Ronia Hitipeuw Moeder Aarde op de seizoenentafel, Petra Pijnappel Het is nooit te laat, Mylène van Irsel Gereedschap voor bloei, Antoinette van de Ven Innerlijke bloei, Anne Vellinga Over kunstvakken, methodieken en deugden, Jean-Pierre van Groeningen, Schrijf mee voor de Branding 2015-2016 Pinksteren, klas 1 en kleuters In de ouderkring klinkt kritiek én lof, Bart Spijkerboer Smartphonediscussie bij ‘abgeeckte’ huisjes, Mayke Oakes-Broekhuijsen De Christengemeenschap, Luus Wassink Gedichtjes en tekeningen over spelen, klas 2

Colofon De Branding is het tijdschrift van en voor Meander vrijesschool voor basisonderwijs en het Karel de Grote College, Regionale School voor Voortgezet Onderwijs. Het verschijnt vier keer per jaar, in elk seizoen, en is een platform voor ouders, leerkrachten en belangstellenden. Redactie Harry Perrée (ouder kinderen Meander en KGC), Mylène van Irsel, Laurens de Vries, Marie van der Zanden, Mariëtte van Slooten, Colet Falke (allen ouders kinderen Meander), Linda Bruckwilder (docente Meander), Jolien Woortman (docente bovenbouw). Met hulp van: Ingrid Kappen en Maud Peters (ouders kind Meander)

Advertenties & lay out Colet Falke [email protected] Oplage 1100 stuks

Zomer 2015

Branding Schoolkrant Vrije Scholen Nijmegen

Tarieven advertenties per volgend schooljaar, in kleur hele pagina (16 x 23 cm) € 100,00 halve pagina (16 x 11 cm) € 50,00 1/4 pagina (8 x 11 cm) € 25,00 Tarieven zijn per nummer. Factuur wordt één keer per jaar, in de zomer verstuurd.

Redactioneel

Branding Zomer 2015 Thema:

Bloei Bloeien in de paardenbak Het woordje ‘Bloei’ doet mij aan planten denken. Van planten weet ik weinig tot niks en dus ook niet wanneer ze bloeien. Behalve dan dat dat bloeien ergens in de lente begint en vaak in de zomer nog doorgaat. Hoewel, er zijn ook planten die zich van de dictatuur van de natuur niks aantrekken en gewoon hun eigenwijze gang gaan. Zoals de herfstaster, wiens naam de afwijkende bloeiperiode al verklapt; zoals Rosa Schneewittchen, die bloeit tot aan de eerste vorst; en zoals sneeuwklokjes, die zomaar midden in de winter beginnen te klingelen. Zo is het met mensen ook. Ja, de zomer is natuurlijk een tijd van volle bloei, ook bij de kinderen, constateert juf Elena van de Meander (pagina 11). Maar bloei kan ook op onverwachte momenten spontaan toeslaan, in de herfst van het leven (‘Het is nooit te laat’, pagina 27) of op onverwachte plaatsen, zoals in een paardenbak (‘Innerlijke bloei’, pagina 31). En zoals mensen bloeien, kunnen ook scholen bloeien. Dat vraagt soms om een zoektocht. Om verder te kunnen bloeien, zoekt de Meander naar een ander gebouw, naar een eigen vrijeschoolwalhalla (pagina 5) en zoekt het Karel de Grote College naar de juiste formule voor de ideale vrijeschool (pagina 7), die examenopbrengsten en vrijeschoolprincipes in precies de goede bloeimix mengt.

De Branding verschijnt net voor of na de herfstvakantie met het thema

Het fysieke lichaam De sluitingsdatum voor kopij is 30 september Redactieadres: [email protected]

Enfin, in dit nummer bloeit het van kaft (Job Gijsbrechts, klas 11) tot kaft (Esmée Zuiker, klas 2), met gedichten (van klas 5 op pagina 8 en van klas 7E op pagina 12), met columns (zoals over de lotusbloem als metafoor, op pagina 23) en met bijdragen van leerkrachten en ouders (zoals over de ouderkring, op pagina 31). Dus lees vooral verder in deze Branding over de bloei van onze eigen vrijescholen. Harry Perrée, ouder van kinderen op Meander en KGC en voorlopig hoofdredacteur

Thema’s volgende nummers:

De Branding bestrijkt volgend schooljaar in vier nummers de vier lagen in een mens, zoals de antroposofie die onderscheidt: het fysieke lichaam, het levenslichaam, de ziel en het Ik. Op blz. 35 lees je de uitwerking van de thema’s en de deadlines.

Branding

Schoolkrant Vrijescholen Nijmegen

Bloei | Zomer 2015 | 3

- Advertenties -

door Paul Beekers Workshops creatief en bezinnend schrijven, voor als je zin hebt te luisteren naar je eigen verhaal en te ontdekken wat jou raakt en inspireert. • 1 okt – 1 nov: online schrijfbezinning BLIJ DAT IK LIJF; over de relatie met je eigen lijf • 13-15 november 2015: Schrijfweekend LUISTEREN NAAR JE PEN; op zoek naar je eigen verhaal • Regelmatig Thema-schrijfdagen Voor informatie en opgeven zie: www.zininschrijven.nl

Wil je meer natuurlijke inspiratie? Kom dan naar de helende tuin! Via de natuur, zul je nieuwe energie vinden. Annette Beerens tuintherapeut en natuurcoach Rijksweg 12, 6581 EL, Malden 06 15 647 097 [email protected] www.changingcolors.nl

4 | Zomer 2015|

Bloei

Haptonomiepraktijk! Wendy van Dam In verbinding zijn met jezelf, met je partner en/of je kind, dat is haptonomie!! Voel meer van jezelf en verdiep het contact met de mensen om je heen!! Haptonomische zwangerschapsbegeleiding! Begeleiding na de bevalling! Workshop ‘Baby zindelijkheids communicatie’! Cursus ‘Ouders, kinderen & haptonomie’ Meer informatie & aanmelden:

www.wendyvandam.nl

Vrijeschool walhalla De Meander wil verhuizen naar een ruim pand aan de Celebesstraat. De onderhandelingen lopen, maar de knoop is nog niet doorgehakt. Door Harry Gubbels, directeur Meander

Directeur Harry Gubbels 06-48 16 48 56 [email protected] Werktijden: Maandag t/m vrijdag 8.30 - 13.30 uur

In de Gelderlander stond een poos geleden een stuk over het vrijeschoolonderwijs in Nijmegen. Het leerlingenaantal groeit op het Karel de Grote College (KGC) en Meander. Landelijk is er in het basisonderwijs een toename van 5,5 procent, op Meander heeft die groei een percentage van 11 procent bereikt. De kinderen stromen toe! In datzelfde krantenartikel werd ook aangeven dat Meander voornemens is te verhuizen naar de Celebesstraat. Daar is nu het Pro College gevestigd, dat bezig is met nieuwbouw. Het pand aan de Celebesstraat heeft dezelfde sfeer als onze vertrouwde Groesbeekseweg. Met aanpassingen kunnen er 18 klassen gesitueerd worden, dat is ons streven. We hebben, met name op de Groesbeekseweg, een behoorlijk schoolplein. Op de Celebesstraat is de totale oppervlakte 5.100 vierkante meter. Dat biedt enorm veel mogelijkheden. En er is een eigen gymzaal. Dat verleidde mij tot de uitspraak dat het gebouw een Walhalla is voor onze school. Begin 2012 tipte Peter van Oosten, conrector van het KGC, mij dat het pand vrij zou komen. In gezamenlijkheid, wat we wel vaker doen, hebben we de mogelijkheid onderzocht. Het is voor het KGC en voor Meander een fantastische optie. De voordelen voor Meander zijn hierboven al deels beschreven, daar kan nog aan toegevoegd worden dat het natuurlijk een prachtig vooruitzicht is met alle kinderen en medewerkers op één plek te zitten. Het KGC kan dan ons pand aan de Prins Bernhardstraat betrekken. Die ruimte is voor het KGC meer dan welkom. Begin 2012 is er een traject uitgezet. Een deskundige is ingehuurd het project te leiden. Er is een aanbesteding geweest waarbij er een keuze is gemaakt voor een architect en aannemer. We hebben hele mooie plannen. Een schoolgebouw aankopen is geen sinecure. De voorzitter van het college van bestuur van de Stichting Pallas (waaronder Meander valt), de heer A. de Geus, voert de onderhandelingen met de gemeente. We zetten als stichting Pallas in op het verwerven van het gebouw aan de Celebesstraat. Op dit moment kunnen we nog niet aangeven wanneer we erin kunnen. Zodra ik meer informatie heb zal ik dat delen. Sterker nog, ik zal het van de daken schreeuwen. Of van één dak. Van het gebouw aan de Celebesstraat: ons walhalla!

Branding



Advertenties

Mindfulness Individuele begeleiding & cursussen Tijdens & na de zwangerschap --------------------------------------------Mindful Zwanger Zijn Mindful Vrouw & Mama

www.beleefjezwangerschap.nl Rosalinde van den IJssel 06-14243574

Kom bij ons spelen, uitproberen en lenen speelotheek bottendaal wijkcentrum Bottendaal, zaal 9 Burghardt van den berghstraat 114 wordt voor 12,50 euro nu alvast lid voor schooljaar 2015 – 2016 en leen 4 stuks speelgoed tijdens de zomervakantie iedere woensdag: 9:15 – 10:45 donderdag -alleen even weken-: 15:30 – 16:45

www.speelotheekbottendaal.nl

6 | Zomer 2015|

Bloei

Zoektocht naar de ideale vrijeschool Door Wanda Kasbergen, rector Karel de Grote College De meimaand staat op het KGC in het teken van de examens. Overal hangen borden ‘stilte; examens’. De leden van de examencommissie lopen af en aan naar de kluis om examenpakketten op te halen of gemaakte examens er weer in te leggen. De examenleerlingen staan gespannen voor de ingang van de gymzaal, moeten nog meerdere malen naar het toilet en gaan dan in opperste concentratie aan het werk. Leraren zitten in de middag examens na te kijken, benieuwd naar de kwaliteit van het examen maar nog meer naar hoe de leerlingen het hebben gemaakt. Als rector is het een spannende tijd: zijn alle leerlingen op tijd, doen alle laptops het, houdt iedereen zich aan de examenregels? Gelukkig is het dit jaar qua organisatie ook allemaal weer goed verlopen. De uitslag laat nog even op zich wachten. Bijzonder is dat we ook nu met het lerarencollege opnieuw in gesprek zijn over de kwaliteit van het vrijeschoolonderwijs. Hoe ziet de ideale vrijeschool er uit? Wat doe je dan precies in de lessen? Nadat de examens jarenlang erg centraal hebben gestaan, willen we terug naar onze uitgangspunten. De examens worden door vele leerkrachten ervaren als een sta in de weg.

Spagaat

Met nostalgie wordt teruggedacht aan de tijd dat alle leerlingen twaalf jaar vrijeschoolonderwijs hadden. Het volledige leerplan werd gevolgd en de leerlingen waren veel minder op cijfers gericht. Kun je een echte vrijeschool zijn als je ook examenopbrengsten moet halen? Het blijft een spagaat, een soort poldermodel. Gelukkig ben ik een optimist en zie dit juist als de grote uitdaging voor het vrijeschoolonderwijs in deze tijd. Met de leerlingen ben ik ook in gesprek over de kwaliteit van het onderwijs. De leerlingen uit de leerlingenraad hebben aangegeven meer mee te willen denken over belangrijke zaken in de school. We hebben samen gekeken op welke wijze dit zou kunnen. Ik heb samen met Ivon Hummel, lerares maatschappijleer, twee bijeenkomsten georganiseerd met een groepje leerlingen uit verschillende klassen om te spreken over goed onderwijs: wat is een goede les, en waarom is het een goede les?

Leerlingenaudit

De eerste bijeenkomst hebben we inmiddels gehad en het is bijzonder om te zien hoe goed leerlingen kunnen verwoorden hoe zij het onderwijs nu ervaren en welke verbetering er plaats zou kunnen vinden. Begin volgend schooljaar gaan ze hun ideeën presenteren aan de leraren in de pedagogische vergadering. Twee leerlingen van het KGC hebben meegewerkt aan een audit op vrijeschool Zeist. Een hele dag hebben ze lessen gevolgd en beoordeeld volgens de kijkwijzer van de inspectie. Een goede bijvangst was dat de leerlingen van vrijeschool Zeist ook graag bij ons wilden komen kijken en er plannen gesmeed werden om een feest te gaan organiseren voor de hogere klassen van vrijeschool Eindhoven, Zeist en Nijmegen. In de herfst gaan we hiermee verder aan het werk. Nu moeten eerst de voorbereidingen getroffen worden voor volgend schooljaar; de jaarplanning en de formatie maken, sollicitatiegesprekken voeren en roosters uitpuzzelen. Ik wens iedereen een hele mooie zomer toe.

Branding



8 | Zomer 2015|

Bloei

GEDICHTEN DOOR KLAS 5

Branding



Advertenties

10 | Zomer 2015|

Bloei

De zomer... een tijd van volle bloei! Juf Elena heeft haar klas tussen het kerstspel en toneelstuk Repelsteeltje tot bloei zien komen. Nu ziet ze ook opeens de bloei in de natuur beter en ervaart die samen met de kinderen. Door Elena van der Steen, leerkracht klas 1B Als beginnend leerkracht van klas 1B heb ik mij het afgelopen jaar wel eens afgevraagd hoe ik de verschillende jaargetijden terug zou zien in het gedrag van de kinderen. Mijn klas ontwikkelde zich en dat verliep zowel voor de kinderen als voor mij soms met vallen en opstaan. We hebben ons samen ontwikkeld, we hebben mogen groeien met en van elkaar. Nu, in de zomer, is dan het moment daar dat ik heel duidelijk het jaargetijde teruggespiegeld zie in de kinderen. Zomer staat voor mij voor bloei... Dat wat eerder nog aan het groeien was, groter aan het worden was en bloesems kreeg, staat nu in volle bloei. Ik heb dit duidelijk mogen zien tijdens het toneelstuk Repelsteeltje. Daar waar mijn klas bij het kerstspelletje nog erg moest wennen aan toeschouwers en ze vooral nog erg schattig waren als Jozef, Maria en heel veel herders, zag ik nu een klas in bloei. Volop in bloei! Na samen hard werken op teksten, liederen en het spel zelf, schitterden ze tijdens hun voorstelling voor hun ouders enorm. Ze stonden samen te stralen als klas, zongen uit volle borst en hielpen elkaar als er even een stukje tekst door de spanning toch vergeten werd. Ze waren vol aandacht voor en met elkaar. Waar ik tijdens het kerstspel sommige kinderen nog letterlijk en figuurlijk bij de hand moest nemen, kon ik nu zelfs in een hoekje voor het podium gaan zitten en zelf genieten van het spel. Ze waren minder afhankelijk geworden; ze lieten zien wat ze hadden geleerd en waren vol vertrouwen. Wat een mooi proces. De bloei in de kinderen van mijn klas zien maakt dat ik ook de bloei in de natuur zie en samen met de kinderen beleef en ervaar. Samen een mooie wandeling maken en de kinderen wijzen op de volle groene bomen. Maar ook een verhaal vertellen over een prachtige vlinder die uit een cocon gegroeid is en hier vervolgens een mooi knutselwerkje van maken. De bloei is overal te zien, en soms is het even nodig dat kinderen onze ogen hiervoor openen.

Branding



GEDICHTEN DOOR KLAS 7E

12 | Zomer 2015|

Bloei

Column

Om te janken zo mooi Door Paul Beekers

Ach zie de lammeren nou toch lurken Aan hun vers geschoren moeders En hoe de jonge zwanen Donzen in de zachte sloot En hoe de zwoele wind de wolken waait Tot pas gewassen luchten Kan iets mooier dan het mooi is Kan iets groter zijn dan groot En voel de hosta nou toch lonken Haar knoppen staan op barsten Het nieuwe riet drinkt gulzig water Uit de smalle vaart Kan iets frisser dan het fris is Wulpser dan het wulpste Ach ik ben Goddank Dus nog een keer Een jonge lente waard (…) Maarten van Roozendaal Deze onsterfelijk prachtige strofen komen uit het lied Mooi van de helaas inmiddels overleden Maarten van Roozendaal. Dit lied is voor mij de allermooiste ode aan de lente, aan de bloei, aan de verwondering en aan de openheid. Het opmerkelijke is dat Maarten in een interview ooit vertelde dat hij een hele reis heeft moeten maken om deze tekst te kunnen schrijven. Hij vertrok voor een vakantie van een aantal weken naar Thailand. Zes weken maar liefst omdat hij, zoals hij zelf zegt “wel eerst een paar weken nodig had om uit zijn hoofd te zakken en weer bij zijn zintuigen te komen”. En toen hij weken later thuiskwam en door zijn eigen tuin liep, merkte hij dat hij zijn tuin eigenlijk voor het eerst echt waarnam. Hij keek met ‘herontdekte ogen’ zo omschreef hij het zelf. Prachtig, herontdekte ogen. En hoe herkenbaar. Het hele leven loeit en bloeit, spettert en knettert, straalt en vibreert. Maar hoe weinig zie ik daar soms van. En hoe heerlijk is het dan om de hele dag kinderen te hebben die om je heen dartelen en je helpen je ogen weer te herontdekken. Zo komt mijn jongste om de haverklap verrukt en vol opwinding binnenwandelen met weer een of andere insect in haar knuistjes. Een mier, oorwurm, pissebed, lieveheersbeestje, slak noem maar op. Vol verwondering volgt ze de bewegingen van het diertje of kijkt wat er gebeurt als je ‘m een duwtje geeft. Zo

Branding


keken we onlangs samen gebiologeerd hoe een slak heel langzaam uit haar huisje kroop en met haar voelsprieten en slijmspoor langzaam onze bank verkende. Tot de slak langzaam om een hoekje verdween en tot de dag van vandaag onvindbaar is. “Wij hebben nu een slak in huis, hè”, riep ze wildenthousiast, toen mama thuiskwam. En de dagen daarna tegen willekeurig bezoek. Dat overigens wat minder uitbundig reageerde ... De kunst voor mij als vader is om met deze zelfde herontdekte ogen te blijven kijken naar mijn dochters, zeker ook nu ze ouder worden. Kan ik met dezelfde nieuwsgierige blik met mijn oudste meekijken met Minecraft of de nieuwste hype van een of andere vlogger op YouTube? Kan ik dezelfde opwinding en betrokkenheid opbrengen voor de zoveelste spreekbeurt of topo-toets? En kan ik hun nukken, ongeduld en chagrijn met dezelfde verwonderde blik ontvangen als de slak die over de bank kruipt? Al peinzend over deze vragen krab ik onwillekeurig op mijn hoofd. Waarop mijn jongste dochter me terugtovert in de wereld van verwondering: “Hé pap, als je zo op je hoofd krabt kan dat twee dingen betekenen: of dat je na aan het denken bent, of dat je luizen hebt!” Om weer wat frisheid en inspiratie in mijn vaderschap te brengen, volgde ik onlangs een cursus waarin we met een hele club vaders samen stilstonden bij ons vaderschap. Ik interviewde mijn eigen vader, sprak met de kinderen over mijn trots en uitdagingen in mijn vaderschap, dacht na over mijn favoriete kinderboeken en films, en trakteerde eens mezélf op speelgoed uit de speelgoedwinkel. Het was een prachtreis. En het gaf inderdaad een hele frisse blik en nieuwe inspiratie in mijn vaderschap. Al twaalf jaar papa, maar deze vader staat opnieuw in bloei. Nu ik er met


Identiteit van de vrijeschool in de 21e eeuw Op 2 april jl. gaf Christof Wiechert, voormalig vrijeschoolleerkracht en voorzitter van de pedagogische sectie in Dornach, een lezing op het KGC. Door Harriët Overbeek, ouder van KGC-leerling Christof Wiechert begint met een beschrijving van deze dag, witte donderdag. Het oude Pesachmaal wordt het laatste avondmaal: “Zie de mens”, het is de nacht van het verraad … aan de mensheid … van de mens …

Wat is de mens?

Wiechert beschrijft een scène uit de film De Nieuwe Wildernis: in een kudde wilde paarden wordt een veulen geboren. Het veulen gaat staan, drinkt enz. Er wordt gezegd: “Daar heeft hij vijftien minuten de tijd voor en dan trekt de kudde paarden weer verder.” Een kwartier krijgt het de tijd om de hogere functies te laten ingrijpen in de proces-(motorische) functies. Bij de mens duurt dit integreren van hogere functies en procesfuncties jarenlang, zo niet levenslang. Later wordt deze opvoeding zelfopvoeding. Door dit integreren ontstaat het veld van de sociale vermogens. Dit komt overeen met de ziel. De Zwitserse bioloog Adolf Portman(1) zegt: de dierlijke ontwikkeling is altijd progressief, de menselijke ontwikkeling is altijd retarderend. De baby moet aangelegd worden (gebied van interactie (overlap) is heel klein); het procesfunctiegebied- wordt blijvend ontwikkeld door hogere functies; dit gaat veel langer door bij de mens, zo niet levenslang. De pedagogiek stimuleert dit. Dit is het tweeledige wezen waardoor het drieledig veld van sociale vaardigheden ontstaat (dit gebied komt overeen met de ziel).

Het eerste element voor integratie

In de eerste voordracht over de algemene menskunde schrijft Rudolf Steiner dat levensprocessen ritmisch verlopen en zo later een dragende kracht worden. Dit betreft voeding, slapen/waken, verzorging en spel. In de kleuterklas leeft men met dagritmes. Ritme geeft kracht. In 2004 heeft Sue Palmer(2) Toxic Childhood geschreven over hoe de moderne tijd onze kinderen vergiftigt. Ons hele bestaan is tussen ruimte en tijd (ritme), elk vak heeft óf vooral een tijdskant (bijvoorbeeld muziek) óf vooral een ruimtekant (bijvoorbeeld beeldend). Ruimte en tijd moeten in balans zijn of in balans gebracht worden. Daarom is de poëzie (muzisch) in de grammatica (beeldend) zo belangrijk. In elke les zouden de volgende drie lesmethoden in balans moeten zijn: - Fysiek (alles wat intellectueel is) - Half fysiek/half geestelijk (op basis van hersenen met vrij moment, wiskunde)

14 | Zomer 2015|

Bloei

- Helemaal geestelijk (kunstzinnige, niet rationeel); voorbeeld euritmie van bovenaf filmen, dan breng je het cognitieve element in de kunst. Hierbij kijk je ook naar het tijdstip van de les. Welke lessen geef je in de ochtend/ middag/avond? Chronobiologisch: ochtend > beste tijd om te leren, intellect (van boven naar beneden); middag > bewegen, oefenen; namiddag > kunst (van beneden naar boven). Nurture Shock(3) is een boek over hoe we anders over kinderen kunnen denken.

Het tweede element voor integratie

Integratie verloopt van boven naar beneden op het moment dat het kind intellectueel leert. De leerkracht zou zich af moeten vragen wat vermoeit en wat verfrist het kind. Wakker maken werkt naar beneden, vermoeien werkt naar boven. Een verstoorde integratie geeft problemen, met als gevolg nieuwe ziektebeelden, door omgeving / lifestyle / school. Bijvoorbeeld: - Constitutionele kant, zoals ADHD en autisme - Leerstoornissen, zoals dyslexie en dyscalculie - Stoornissen tussen zelf en het lichaam, zoals anorexia en boulimie. Deze drie problemen zijn alle drie desintegratieproblemen. Autistische kinderen hebben vaak

stofwisselingsproblemen. We leven in een tijd met een desintegrerend karakter. Zie ook de literatuur van Temple Grandin en Oliver Sacks(4). De zintuigen worden overgestimuleerd. Het is belangrijk dat een mens zich moet kunnen resetten. Bijvoorbeeld door zich te vervelen op een saaie zondagwandeling. Uit onderzoek blijkt dat het goed is om je 1 tot 1,5 dag per week te vervelen. Sociale media werken desintegrerend. Je bent niet ín, niet úit de wereld, maar er tussen in. Dit geldt voor alle schermen thuis, in de keuken of in de woonkamer, in ieder geval uit de slaapkamer.

Wat is juist?

Kleuterklas > brood bakken, afwassen en andere zinvolle handelingen aanbieden. Kinderen leren door nabootsing. Ze horen zoveel mogelijke tactiele informatie te krijgen zodat ze daarna meer kunnen leren. Zinvolle handelingen integreren brengt het cognitieve element in de motorische vaardigheden. Dit is integratief. Kunst is integratie en dus een noodzaak. Onderbouw (vanaf 10-15 jaar): van doen naar snappen (bottom-up), nieuwe nuchterheid, meer leren (intellectueel) in onderbouw. Bovenbouw (kinderen van 14-21 jaar); van snappen naar doen (top-down). Meer beeldend lesgeven voor de integratie, te veel accent op hoofd. Van snappen naar doen, dit ontbreekt vaak. Albert Bandura(5) > hoe leert het kind taal? Hij zegt dat het kind niet cognitief (begrip) leert maar van het model.

Wat is kunst in de school?

1. Leerkracht moet zelf iets kunstzinnigs hebben en/of kunstzinnig bezig zijn. 2. Kunsten toepassen, tekenen, boetseren enz. Het is niet belangrijk of je er goed in bent maar dat je het doet. Enthousiasme. “Begeisterde” leerkracht geeft beste resultaat blijkt uit onderzoek van John Hattie(6). 3. Onderwijs als kunst. Beeld van ruimte en tijd. Hoofdonderwijs 120 minuten, vaklessen van 50 minuten. Lesgeven alsof het muziek is. Breng dynamiek in het onderwijs. Wat vind je ervan? Dan vergeet je de tijd. Steiner: je wordt moe wanneer je je niet engageert. Dit is een kerngedachte van de vrijeschool. 4. Esthetisch gevormde omgeving werkt op de grondstemming van de ziel, op de grens van bewust en onbewust. Prof. Riedenmeyer heeft hier onderzoek naar gedaan. De vormgegeven omgeving, werkt op de grondstemming van de ziel. Kleur en vorm spelen belangrijke rol.

een middelgrote integratie; dag/nacht en een grote integratie; leven/dood. Gezond worden voor het leven wil zeggen dat je de beschikking hebt over wat je hebt meegebracht. School helpt de leerlingen hun vermogens aan te spreken om te doen wat je moet doen. Ieder mens wordt wakker met vele inspiraties, dit te bedenken geeft kracht. Wanneer je de nacht ingaat, is het goed om dit ook te bedenken. Ga voorbereid inslapen en let op waarmee je wakker wordt: een net vol inspiratie, neem het waar!

Noten: Adolf Portman, Zwitsers bioloog. (2) Sue Palmer, Toxic Childhood, boek waarin tien probleemvelden worden beschreven en over hoe we onze kinderen vergiftigen. (3) Nurture Shock - New thinking about children (2009) van Po Bronson en Ashley Merryman. Met daarin vragen als: waarom zijn er in de moderne wereld, met betrokken ouders, zoveel kinderen agressief en wreed? Waar zit intelligentie in de hersenen en waarom is dat zo belangrijk? (4) Temple Grandin is een Amerikaanse zoöloog en een bekend hoogfunctionerend persoon met autisme. Ze is bekend geworden nadat Oliver Sacks haar heeft beschreven in zijn boek Een antropoloog op Mars, een titel die verwijst naar het gevoel van Grandin tussen ‘neurotypische’ (niet-autistische) en autistische mensen. (5) Albert Bandura, is een Canadees psycholoog. Hij is bekend geworden als grondlegger van de sociaalcognitieve leertheorie en heeft ook gewerkt aan het begrip morele ontkoppeling. (6) John Hattie, onderwijswetenschapper uit Nieuw Zeeland. Boek: Leren zichtbaar maken. (1)

Meer lezen: Manfred Spitzer, Digitale dementie Sebastian Paul Suggate (ontwikkelingspsycholoog)

School van de 21e eeuw

De school moet helpen integreren, zodat hogere functies kunnen functioneren. Het doel van de opvoeding is de integratie aan te spreken. Daarbij maken we onderscheid in een kleine integratie; afwisselend slapen en waken, in- en uitademing,

Branding



Advertentie

Wol en Breigaren Tweedewalstraat 83 6511LR Nijmegen Soven Bio wol/Sheepland merino Drops/vilt – lontwol enz.Su & Jill

Wolspinnen

Iedere tweede donderdagavond van de maand v.a. 18.30 uur. Tot?? Om gezellig met elkaar spin-ervaringen te delen. Ook beginners zijn welkom. Indien mogelijk graag eigen spinnewiel meenemen. Voor vragen [email protected]

V ADERVUUR !

de training voor mannen die hun kinderen de beste vader gunnen !

- 5 avonden, start 28 september -! de Pelmolen, Beek-Ubbergen ‘Een aanbeveling voor iedere man die het vaderschap serieus neemt en erin !wil groeien.’

www.praktijkvader.nl !

OOK VOOR INSPIRERENDE BLOGS, INDIVIDUELE VADERCOACHING EN HET GRATIS E-BOOK ‘HOE WORD JE DE VADER DIE JE WILT ZIJN?’

16 | Zomer 2015|

Bloei

“Om clown te zijn hoef je

niets te leren, je hoeft alleen

weer terug te halen wat je

vroeger hebt afgeleerd.”

Ton Kurstjens is sinds 1989 clownsdocent en professioneel clown. Tijdens zijn cursussen besteedt hij aandacht aan contact-clownen; zonder oordeel en met liefde voor de mensen het open contact met elkaar zoeken. Voor het programma kunt U kijken op:

www.clownerie.nl De cursussen zijn bedoeld voor volwassenen. Voor meer informatie kunt u een mail sturen naar [email protected] of bellen: 024-354 21 05

“Vanavond naar De Vereeniging! Heerlijk!” Op dinsdag 24 maart jl. zorgen 280 leerlingen van het Karel de Grote College voor een avondvullend programma in Concertgebouw De Vereeniging. Twee ouders horen Dona Nobis Pacem zingen en zien schoonmaaksters met roze pruiken. Door Connie en Joan Berkeljon, KGC-ouders “We gaan vroeg, zodat we een goede plaats vooraan in de zaal kunnen vinden.” Zo gezegd zo gedaan. Langs het middenpad gezeten, kunnen we alle ensembles en solo’s goed zien. Deze keer vol spanning maar ook trots, omdat onze dochter meedoet. Prachtig toch? Als je kind daar zomaar op het podium durft te gaan staan zingen. Maar even vanaf het begin: al ruim voor de kerst krijgen we thuis mee dat er weer hard geoefend wordt op school voor het concert in de Vereniging. Via de mail ontvangen we bericht dat de uitvoering van het koor weer geheel door de leerlingen wordt verzorgd. Mooi, ook al was het vorig jaar natuurlijk ook een prachtige avond.

Plumeau

Tijdens de avond van de uitvoering worden we bij de deur ontvangen door docenten en directie. Eenmaal binnen zien we al snel twee roze kapsels met hieronder twee meiden verkleed als schoonmaaksters. De één met een plumeau en de ander met een bezem. We kunnen het nog niet plaatsen, maar later wordt duidelijk dat zij met grappige in het ‘Nimweegs’ gesproken acts, de hele avond alle opgevoerde stukken aan elkaar verbinden. Knap gedaan! Het concert begint met het mooie lied Dona Nobis Pacem, gezongen door enkele 7e klassen die vanuit het gangpad naar voor komen lopen. Eenmaal op het podium aangekomen zingt ook het hele koor van 280

Branding


leerlingen mee. Prachtig om te horen en te zien! Omdat wij ver vooraan zitten zien wij alleen de voorste rijen van het koor. Dat is even wennen, want andere jaren zaten we altijd meer achterin en wat hoger waardoor het hele koor te zien was. Maar ja, het vooraan zitten is toch zeker de moeite waard. Mooi is ook de zang van een docent, die vooraan tussen de jongens stond. Ook andere jaren stonden er docenten ter ondersteuning van de zang tussen de jongens, maar deze docent is goed hoorbaar. Is ook wel grappig om te zien. Het is blijkbaar lastig voor sommige jongens om iets meer volume te geven… ;-) Naast alle zang is ook de instrumentale ondersteuning weer geweldig. Daarnaast brengt een leerling een prachtige pianostuk ten gehore en horen we een mooie eigen compositie op gitaar met zangeres met een prachtige stem.

Onwennig

Er zijn misschien enkele stukken die wat onwennig klinken, maar desondanks vinden we alles wat wij horen een genot om naar te luisteren. Deze uitvoering laat zien dat de leerlingen samen een geweldige avond kunnen verzorgen. We kijken al weer uit naar volgend jaar, want dan zingt ook ons andere kind mee! School, bedankt voor deze avond en heel veel complimenten voor de docenten die dit geheel met de leerlingen hebben voorbereid en tijdens deze avond hebben begeleid.

Bloei | Zomer 2015 | 17 Titiaan

Ontwikkeling in sprongen van zeven jaar Later dan gedacht en gehoopt, maar zo gaat het in het leven, bevat deze Bloei-editie van de Branding het tweede deel van het verslag over de ouderavond met Jacques Meulman op 15 oktober 2014 (in afgelopen Winter-editie het eerste deel). Door Ingeborg Eelman, moeder en biografisch coach Het eerste deel van dit verslag was afgesloten met een schematische tekening waarbij de drie gebieden van de ziel: het Denken, het Voelen en het Willen tevoorschijn komen, ongeveer in het midden van de 7-jaarperioden: rondom 3 jaar (het Denken: Nee), rondom 10 jaar (het Voelen: Anders) en rondom 17 jaar (het Willen: Wereld). In de tweede 21 jaar moeten deze omgevormd worden. De ontwikkeling van de mens tussen het 21e en 42e levensjaar ziet er als volgt uit: 21-28 jaar: Willen - Wereld Als het Ik tot in het handelen is aangekomen, uit het zich in zelfstandigheid én onafhankelijkheid: het hebben van een eigen standpunt. Als het Ik zich niet in een handeling gezien voelt, ontstaat er diepe Verontwaardiging. 28-35 jaar: Voelen - Anders De Waarheid voelen: Als het Ik de waarheid niet kan vinden in een gebeurtenis of in de wereld, haakt het af. Het de waarheid willen weten, dan kan het Ik zich weer verbinden met de wereld. 35-42 jaar: Denken - Nee Het goed willen doen: Overgave en Eerbied. Het Ik blijft anders in het nee hangen, Ik doe niet meer mee. Jacques vertelde verder met de drie mogelijkheden om een ander mens te ontmoeten: – in het Denken (hoofd), het bewustzijn van ons Ik: het ontmoeten in idealen; – in het Voelen (middengebied), de beleving van ons Ik: het ontmoeten in het hartegebied; – in het Willen (ledenmaten), de handelende uitdrukking van ons Ik: het ontmoeten in het doen. Het kan helpen je bewust te zijn in welk zielengebied je een verbinding met iemand hebt. Soms verwachten we in een relatie met een ander dat deze verbinding op meer dan één gebied goed is. Evengoed kan het zijn dat een relatie afgesloten kan worden, omdat hetgeen je samen te doen had in een van de zielengebieden, je samen ook gedaan hebt. Het kan ook zijn dat er in één

18 | Zomer 2015|

Bloei

gebied iets afgesloten kan worden, bijvoorbeeld een liefdesrelatie, terwijl er in een ander gebied nog werk te doen is, bijvoorbeeld het ouderschap. Je kunt als partners scheiden, als ouders niet. In de derde 21-jaarsperiode, tussen het 42e en 63e levensjaar, voltrekt zich opnieuw een omvorming van de levensthema’s. De ontwikkeling ziet er dan als volgt uit: 42-49 jaar: Verontwaardiging moet omgevormd worden naar Broederschap, waar mensen samenwerken vanuit het Ideaal. 49-56 jaar: Waarheid moet omgevormd worden naar Gelijkheid, waar mensen samenwerken vanuit gelijkheid. 56-63 jaar: De Overgave en Eerbied moet omgevormd worden Vrijheid, waar mensen samenwerken vanuit vrijheid. Gaan we de ontwikkelingen die het leven ons geeft aan, dan kun je spreken van Wijsheid na het 63e levensjaar.

Wie voedt de opvoeder op? ‘Veel te vroeg moeten kinderen keuzes maken en oordelen. Dat heeft negatieve gevolgen voor een gezonde moraliteit in de volwassenheid,’ verklapt de aankondiging van de lezing door Jacques Meulman op 21 april jl. op de zolder van de Meander. ‘Hoe kunnen opvoeding en onderwijs hierin gezond-makend zijn?’ Meulmans lezing ‘Worden wie ik ben: ja ik wil!’ gaat over het grootbrengen van kinderen en wat daar voor nodig is. Door Simone Timmer Jacques Meulman, die boeiend en geestig kan vertellen, stelt de zaal de vraag: ‘Wie voedt de opvoeder op?’ Het prikkelt de nieuwsgierigheid. Temeer daar die vraag actief blijft zolang je leeft of werkt met kinderen. In veel voordrachten over opvoeding zegt Rudolf Steiner: “Eigenlijk is alle opvoeding zelfopvoeding”. Behoorlijk confronterend, vindt Meulman, zelf vader, voormalig vrijeschool leerkracht en thans werkzaam als psycholoog, biografisch consulent en gesprekstherapeut.

Drieledig mensbeeld

De mens bestaat uit een lichaam, tijdelijk en gebonden aan de aarde. Zo besta je tussen je geboorte en sterven. In dat lichaam zetelt het ‘ik’. Als je niet goed in je vel zit dan is dat te merken: je functioneren is enigszins uit balans, je gedachten zijn niet echt helder, je bent uit je doen. Ieder mens is meer dan het lichaam alleen. De andere dimensie van denken, voelen en willen, ofwel het driedelig mensbeeld, is de ziel. Het is de ziel die in contact staat met de geestelijke wereld. Niet in het denken, en ook niet in het voelen, onderscheid je je van anderen. Het is in het handelen waarin je als individu tevoorschijn komt. Dan ervaar je jezelf niet enkel als algemeen menselijk en tijdelijk, maar als uniek en eeuwig, verbonden met de geestelijke wereld. Het driedelig mensbeeld van denken, voelen en willen vormt de basis voor opvoeding. Waar de meeste scholen druk zijn met kennisoverdracht en het aanleren van vaardigheden is het dit driedelig mensbeeld dat ten grondslag ligt aan het vrijeschoolonderwijs. Vrijeschoolonderwijs werkt in op deze gebieden die de ziel van het kind voeden. Als alle opvoeding zelfopvoeding is, ligt hier ook de sleutel tot goed onderwijs en ouderschap. Alle opvoeding zou erop gericht moeten zijn een kind te leren goed in zijn lichaam te komen (incarneren) en er ook weer uit te komen (excarneren). Dat lukt natuurlijk lang niet altijd. Het gaat erom dat opvoeding zelfopvoeding wordt en dan doorwerkt op kinderen. Dat een leerkracht kijkt en ziet: ‘zo is het met de kinderen, de klas’. Zo iemand weet wanneer het tijd is voor hoofdrekenen, de kinderen zakken ‘erin’, en dat het daarna tijd is om samen te zingen, de kinderen komen er weer ‘uit’.

Branding


Nabootsingsfase

Meulman onderscheidt in zelfopvoeding drie levensfasen tot aan volwassenheid. De fase van 0 tot 7 jaar: jonge kinderen, levend in de nabootsingsfase, zijn niet geïnteresseerd in wat je zegt of denkt. De manier waarop je iets doet is wat ze indrinken en opslaan in hun binnenste. Het kleine kind neemt waar hoe je aan tafel zit, je omkleedt of een ander begroet. Niet alleen de uiterlijke verschijningsvorm, maar ook de intentie waarmee het gebeurt, wordt gezien en onthouden. De zelfopvoeding is in die fase acht te slaan op de intentie die onder de handeling aanwezig is.

Haast en stress

De fase van 7 tot 14 jaar: het kind heeft zich losgemaakt uit de ethersfeer van de moeder en is een op zichzelf staand jong wezen. In deze fase beleeft het kind aan de volwassenen het gevoelsgebied en de interesses die daarmee verbonden zijn. Door haast en stress vernauwt het bewustzijnsgebied van elk mens en trekt de ziel zich samen. Tijd nemen dus, om de haast meester te worden. Zelfopvoeding ligt zoals gezegd op het terrein van vertragen, bewust kijken en je blik verruimen. Die aandachtigheid in jezelf scholen en breed geïnteresseerd en geconcentreerd zijn. Een vraag die daarbij past is ‘Welk voorbeeld ben ik nu voor mijn kinderen?’. De fase van 14 tot 21 jaar: in deze periode komt het denken, de kroon op het werk, op de voorgrond. Kinderen in deze leeftijdsgroep zijn in grote mate geïnteresseerd in jouw denkwijze over anderen, de wereld en daarmee samenhangende vraagstukken. De zelfopvoeding vraagt een zorgvuldig en nauwkeurig onderbouwen van je eigen ideeën rondom welke vraag of welk thema dan ook. Ouders laten in deze fase het meest verstek gaan. Kinderen en hun ouders zijn intens met elkaar verbonden. Deze verbinding en liefde is de meest vruchtbare bodem om zoiets lastigs als zelfopvoeding van de grond te krijgen. Voordat je je kind bevraagt, ga je bij jezelf te rade: ‘Doe ik zelf wat ik van mijn kind vraag?’


Advertenties

20 | Zomer 2015|

Bloei

Column

Bloei Door Peter Josemans, leerkracht zesde klas Meander In de bloei laat de plant het mooiste van zichzelf zien, in de bloem zien we de plant in optima forma. Drie keer eerder heb ik een meimaand met deze klas doorgemaakt. Deze vierde meimaand - nog wat koud en wispelturig - verglijdt op het moment dat dit stukje moet worden geschreven. Mei is de voorloper van een uitgebloeid schooljaar dat de zaden in de bloembodem aanlegt en het proces van rijping in de vakantie lekker ‘vergeten’ kan laten plaatsvinden. In april, voorafgaand aan die eerste ‘mei’, kwam ik als invaller in deze klas, waarvoor een oplossing gezocht werd. We zongen al gauw: Die winter is vergangen, Ik zie des meis virtuut, Ik zie die loverkens hangen, Die bloemkens spruten in ’t kruud … Onze stemmen versmolten meteen tot een aangename samenklank; een eerste zomer rijpte, een eerste nieuw jaar lag voor ons. De jaren die volgden, vergleden in groeizame harmonie; onze stemmen bleven samensmelten, de toekomst werd in het nu beleefd. En nu zijn we aan het eind van het ritje gekomen, althans het ritje op de Meander. Volgende week al, gaan we op kamp naar Zuid- Limburg. Kamperen. Een van onze activiteiten aldaar zal zijn een bezoek aan de Sint Cunibertuskerk te Wahlwiller. Het is maar een bescheiden kerkje, maar het heeft een lange geschiedenis: het dateert uit de eerste helft van de 12e eeuw en is een mooi voorbeeld van een zaalkerkje in romaanse bouwstijl. Maar meer dan door haar ouderdom is dit kerkje bekend geworden door de schilderingen van Aad de Haas. Deze Rotterdamse kunstenaar - uiteindelijk gevlucht vanwege zijn vervolging door de nazi’s , die hem reeds eerder gevangen hadden gezet vanwege zijn entartete Kunst - beschilderde het interieur van de Sint Cunibertus op verzoek van het kerkbestuur in de jaren 1946 en 1947. Ook maakte hij zestien kruiswegstaties op losse panelen. In zijn staties (een reeks schilderijen die het verhaal van het lijden, sterven en verrijzen van Jezus Christus weergeven) zijn naast de min of meer symbolisch en eenvoudig geschilderde mensfiguren ook een hondje, vogels en bomen aanwezig. Deze laatste zijn zo geschilderd dat ze in vorm en gebaar uiterst betrokken lijken bij iedere actie in het verhaal: de bomen hangen en wenen bij het lijden, soms is er zelfs enkel een stronkstomp te zien … Op het laatste tafereel echter, het tafereel van de verrijzenis - Jezus zweeft sierlijk boven het graf, twee soldaten zijn naar de aarde gebogen - staan er maar liefs vijf fiere, ranke boompjes, in volle bloei, alsof ze met hem mee op zouden willen stijgen in de heerlijke lichtheid die hem omgeeft.

Branding



Advertenties

Kind en Beweging

Praktijk voor Psychomotorische Kindertherapie & Ouderbegeleiding Gorisstraat 2a, 6521ck Nijmegen. www.kind-en-beweging.nl

Na 12 jaar werkzaam te zijn geweest, gaat Kind en Beweging op 1 januari 2016 stoppen op het vertrouwde adres Gorisstraat 2a. Susan van Kempen zal in afgeslankte vorm een deel van haar werkzaamheden voortzetten, maar ook nieuwe mogelijkheden aanbieden. Voordat ze haar deuren gaat sluiten biedt Susan van Kempen het volgende Najaarsprogramma aan:

Cursus: Een bodem onder het bestaan

Leerproblemen, ontwikkelingsproblemen….als leerkracht, als opvoeder worden we gevraagd om hierin helpend te werken, het kind de weg te wijzen naar een harmonische ontwikkeling. Faalangst, bewegingsonrijpheden, dyslexie, aandachtsproblemen, pesten zijn hiervan enkele uitingsvormen. In deze tweedaagse cursus worden deze vraagstukken benaderd vanuit de zintuigontwikkeling, vanuit de verankering van het kind met het eigen lijf. Naast bekende zintuigen zoals de tastzin komen ook de minder bekende zintuigen als levenszin, bewegingszin en evenwichtszin aan bod. Deze zintuigen vormen een bodem onder de ontwikkeling van elk kind en zijn funderend voor de cognitieve, emotionele en sociale ontwikkeling. Er wordt inhoudelijk en praktisch gewerkt. Data: 19 september en 3 oktober, van 10.00 -15.30 uur Kosten: €165,00 inclusief handout

Studiedag: De taal van de kindertekening

In tekeningen “spreken” kinderen in beeldtaal over hun ontwikkeling en hun welzijn, hun levenszin. Hoe kunnen we deze taal lezen? Wat vertellen kinderen ons met hun krabbels en tekeningen. Datum: 26 september 2015 van 10.00 -15.00 uur Kosten: €85,00 inclusief handout

Twee lezingen: Ontwikkelingsknopen, ontwikkelingskansen

Alle kinderen maken volgens een wetmatig patroon bepaalde ontwikkelingsknopen door. Het is belangrijk om deze te herkennen en te begeleiden zodat de doorgemaakte knoop voor het kind een vermogen wordt. De avonden vormen een geheel. 11 september 20.00 – 22.00 uur: Accent op de leeftijd van 0-7, ik-zeggen en koppigheidsfase 25 september 20.00 – 22.00: Accent op 7-14 jaar: Ik ervaren, de crisis rond het 9e-10e levensjaar Kosten: €5,00 per avond

Lezing: Pesten! Wat is dat eigenlijk?

In meer of mindere mate wordt elk kind wel geconfronteerd met pesten, als slachtoffer, als dader of als toeschouwer. We gaan op onderzoek naar de bronnen van dit fenomeen. 5 oktober 20.00 – 22.00 uur Kosten: €5,00

Lezing: Je lichaam als huis om in te wonen

Een avond over de betekenis van de lichaamsgerichte zintuigen in de opvoeding en de verzorging. 2 november 20.00 – 22.00 uur Kosten: € 5,00

AFSCHEIDSRECEPTIE 31 OKTOBER 2015, nader bericht volgt Voor alle cursussen en lezingen dient u zich op te geven: Opgave: [email protected] Adres: Gorisstraat 2a, 6521 CK Nijmegen

22 | Zomer 2015|

Bloei

Column

Een sloot vol lotusbloemen Door Ronia Hitipeuw, toneeldocent aan het Karel de Grote College, getrouwd met saxofonist Michiel, en trotse mama van Benjamo (2 jaar) en Zaro (4 maanden)

“De ware ontdekkingsreis is geen speurtocht naar nieuwe landschappen, maar het waarnemen met nieuwe ogen.” - Marcel Proust Precies drie jaar geleden reisde ik drie weken door Thailand. Omdat ik best alleen durfde te gaan, maar niet stoer genoeg was om met een backpack rond te trekken, koos ik voor een groepsreis. In moordend tempo bezochten we hoogtepunt na hoogtepunt, waarna we elke avond moe en overprikkeld ons bed in kropen. Op een dag stopten we bij een brede sloot vol hagelwitte bloemen. Veel van mijn reisgenoten namen een foto vanuit de bus en legden hun hoofd weer te ruste in de hoop wat bij te slapen. Anderen trotseerden de 40 graden Celsius, namen een foto en gingen snel terug de airco in. Maar ik was meteen gegrepen door deze adembenemende, krachtige bloem: de lotusbloem. Onze reisgids vertelde dat de lotusbloem het nationale symbool van Thailand is. De plant en bloem groeien samen onder vuil water om uiteindelijk langzaam in het zonlicht te ontwaken. Hoewel de wortel van de lotusbloem in een modderige bodem groeit, zijn haar bladeren en bloemen schoon. Dit is de reden dat de lotusbloem symbool staat voor zuiverheid en reinheid. Onze gids besloot met de woorden dat je van de lotusbloem kan leren dat waar je ook opgroeit, hoe modderig je bodem ook is geweest, je kan uitgroeien en opbloeien tot iets prachtigs. Als ik in mijn lessen leerlingen tref die zich afzetten tegen het toneelspelen, uit angst of schaamte, visualiseer ik soms de sloot vol lotusbloemen. Het helpt me eindeloos geduldig te zijn en te blijven zoeken naar een manier om leerlingen te verleiden tot toneelspel, tot het tonen van (een stukje van) zichzelf. Omdat ik weet wat het voor leerlingen kan betekenen om hun grenzen op deze manier te verleggen. Wat voor moois ze via toneel kunnen tegenkomen en leren. En als dan leerlingen die zich in het begin verstopten onder een waterig laagje ruis, uiteindelijk stralend op het podium staan, barst ik van blijdschap en trots. Omdat ik erbij mocht zijn toen zij voorzichtig groeiden, bloeiden, en zich voor even in het zonnige toneellicht waagden ... Op zulke momenten weet ik dat ik een prachtig vak heb gekozen. In iedereen schuilt een lotusbloem.

Branding



- Advertenties -

Cursus ‘Ouders, Kinderen & Haptonomie’ Echt contact en verbinding! Zou je dit ook vaker willen ervaren in het dagelijks leven met je kinderen?! De haptonomie biedt hier veel mooie handvatten voor. ! Vanaf 22 september kun je in 5 avonden praktisch aan de slag met wat er in het ‘samen zijn’ te ontdekken valt.! Daar wordt iedereen blij van! Meer informatie & aanmelden:

Openingstijden maandag t/m vrijdag 8.00-19.00 0 9 zaterdag 8.00-18.00 zondag 12.00-18.00 0

24 | Zomer 2015|

Bloei

1

www.wendyvandam.nl

Moeder Aarde op de seizoenentafel Een verslag van een gesprekje met de kinderen over de seizoenstafel in de tweede klas van juf Erna en juf Suzanne. Door Petra Pijnappels, leerkracht in verschillende klassen Met veel plezier vertellen de kinderen wat er allemaal te zien is en dat is veel. Het is een zeer goed verzorgde plaats in de klas met prachtig gemaakte dieren en poppetjes, aangevuld met takken en afbeeldingen. Op de vraag waarom er een seizoenstafel in de klas is, steken veel kinderen hun vinger op. “Het is om de klas gezellig te maken.” “Het doet denken aan de natuur, de bloemen, de takken, de vogels, de lammetjes, de kippen en kuikentjes.” “Het is voorjaar. Dat kun je zien aan de jonge dieren. Kijk, tussen twee kleedjes piepen ‘n soort bolletjes, dat zijn lente-uitjes.” “Het is moeder aarde.” Een van de kinderen vertelt dat ze het vrolijk en kleurrijk vindt. Zo beleef ik dat de kinderen de seizoenstafel erg waarderen, in zich opnemen wat er te zien is en zich ermee verbinden.

Branding



Advertentie

26 | Zomer 2015|

Bloei

Het is nooit te laat Het is nooit te laat om te bloeien, constateert Mylène van Irsel bij haar vader, die op 71-jarige leeftijd zijn debuut maakt in het Concertgebouw in Amsterdam. Door Mylène van Irsel, moeder van een leerling op de Meander Mijn vader is de jongste uit een gezin met twaalf kinderen. Zijn vader, mijn opa, had een café en een klompenmakerij. Hij verongelukte tijdens de oorlog omdat de boom die omgezaagd werd om er klompen van te maken, de verkeerde kant opviel en op hem terecht kwam. Hij werd met spoed naar het ziekenhuis gebracht maar alle voorraden waren op (het was september 1944) en hij overleed. Mijn vader was toen drie maanden. Zijn moeder, mijn oma, bleef dapper staande, hield haar gezin tegen alle adviezen in bij elkaar en bracht in haar eentje twaalf kinderen groot. Maar iets was voorgoed weg en ze bloeide nooit meer écht. Ze woonden in een klein dorpje. De kinderen voelden het verlies, hielpen wat ze konden, gingen door zonder er veel over te praten. Later werden de meiden hulp in de huishouding, de jongens klompenmaker, loodgieter en, in mijn vader’s geval, leraar. Niet dat hij dat per se wilde. Hij was heel graag naar het conservatorium gegaan. Zijn eerste koorervaring deed hij als kind op in een koortje in het dorp. Mijn vader, daarnaast zijn oudere zus en zijn moeder op de veranda van het café. Bij de oprichting bestond dat koortje uit mijn vader en zijn elf broers en zussen. Het gezelschap breidde zich in rap tempo uit. Zingen was zijn lust en zijn leven. Ik heb vaak gedacht dat het ook zijn redding geweest moet zijn. Mijn vader, inmiddels enkele jaren met pensioen, heeft 45 jaar als docent in het voortgezet onderwijs gewerkt. De leraar in hem kwam tot bloei maar niet vanzelf. Het vergde toewijding, trouw, wilskracht, doorzettingsvermogen, geduld en oefening. Jarenlang bereidde hij zijn lessen voor in de avonduren. ’s Ochtends stapte hij vaak gespannen op de fiets. Tijdens het avondeten vertelde hij over opstandige leerlingen en frustrerende vergaderingen. In mei ging hij ongeveer jaarlijks door zijn rug.

Plezier

Maar het lag hem ook, onder andere vanwege zijn natuurlijk soort gezag dat door nieuwe leerlingen tot de herfstvakantie gevreesd en daarna gelauwerd werd. Gaandeweg plukte hij steeds meer de vruchten van zijn inspanningen. Werken bestond uit zingend op de fiets stappen, plezier in de klas en vooral in de docentenkamer (bij voorkeur bij de rokers want die waren het gezelligst), genieten van (en zich opwinden over) de leerlingen, vriendschappen met collega’s, legendarische wintersportvakanties en een heleboel feestelijkheden. En overal doorheen zong hij. Sommige bloei wil niets liever dan gebeuren. Gisterenavond heeft mijn vader op 71-jarige leeftijd zijn debuut gemaakt in het Concertgebouw in Amsterdam. De tweede Symphonie van Mahler. Zijn volgende project is in Sint Petersburg. Het is nooit te laat om te bloeien.

Branding



Advertenties

Biologische producten voor een redelijke prijs De sfeer van de winkel om de hoek Gratis parkeerplaatsen direct voor de deur

Gerard Noodtstraat 135 Nijmegen 024 3605081 www.VanNature-natuurvoeding.nl

GZ-Psycholoog Cranio-sacraal therapeut Fytotherapeut Staringstraat 2 Nijmegen www.stokkochtherapie.nl tel 06-183 24 045

De natuur heeft ons zelfgenezende kracht gegeven en een groot aanpassingsvermogen. Er zijn momenten in het leven dat we klachten krijgen. Vaak in periodes waarin er veel gebeurt of gebeurd is met ons lichaam, onze geest, ons gevoel. Het zelfgenezend vermogen krijgt dan te maken met hindernissen. In mijn praktijk begeleid ik mensen op hun levenspad met hoofd, hart en handen, opdat het zelfgenezend vermogen weer kan stromen.

28 | Zomer 2015|

Bloei

Gereedschap voor bloei Door Antoinette van de Ven, intern begeleider Meander

Pasen Een diep verdriet dat ons is aangedaan kan soms, na bittere tranen, onverwacht gelenigd zijn. Ik kwam langs Zalk gegaan, op Paasmorgen, zéér vroeg nog op den dag. Waar onderdijks een stukje moestuin lag met boerse rijtjes primula’s verfraaid, zag ik, zondags getooid, een kindje staan. Het wees en wees en keek mij stralend aan. De maartse regen had het ‘s nachts gedaan: daar stond zijn doopnaam, in sterkers gezaaid. Ida Gerhardt (1905-1997) Bloei en groei is iets van de lente en wordt gesymboliseerd door Pasen in het bijzonder. Het geluk diep van binnen te beseffen dat wanneer je groeit alles steeds beter en mooier wordt. Kinderen kennen dat als geen ander, al hebben behoorlijk wat volwassenen er ook een aardig handje van. Groei is echter geen waarde op zich. Groei waartoe, dat is de vraag. Groei om mensen gelukkiger te maken, groei om de wereld ‘groener’ te laten zijn, groei om iedereen mee te laten delen. Zoiets. Gevraagd naar de ultieme wens voor je kinderen als ze volwassen zijn, zal iedere ouder zeggen: “als ze maar gelukkig zijn”! Nu doen we dat met onze kinderen in Nederland absoluut niet gek, want ‘we’ staan wereldwijd aan de top. 95 procent van de jongeren in Nederland geeft hun leven een voldoende of meer. Dat doet geen land ons na. Toch zit er nog meer in, voor onze eigen leerlingen (pesten, beeldschermen, overgewicht, armoede …), maar meer nog voor al die 2,2 miljard kinderen elders op aarde. Kinderen het gereedschap in handen te geven om zichzelf en anderen, hier en elders, nu en in de toekomst, gelukkig te laten zijn … Simpel gezegd, kinderen met al hun talenten en glans zichzelf te laten worden.

Bloeiende puber?

Branding



Advertenties

koffie•lunch•gebak•borrel•vergaderen • 7 dagen per week geopend! van 10.00 tot 20.00 uur • Ambachtelijk schepijs • Biologische wijnen en speciaalbieren

Groenestraat 191 www.puux.nl 024-750 25 42

30 | Zomer 2015|

Bloei

Column

Innerlijke bloei Door Anne Vellinga, scharrelaar, jager en fantast en bovenal schrijfster Een bloem bloeit, een appelboom, ook liefde bloeit en vriendschap. Soms is er een moment dat je wilt plukken, een magisch moment van innerlijke bloei. Dat overkomt mij in een blubberige paardenbak. Buiten de bak staat Sijtje Jansen, paardencoach. ,,Ik gooi je in het diepe’’, zegt ze, alsof dat niet meteen duidelijk was bij de kennismaking. Het moment dat ik haar en haar fiere paard Melchior zie, moet ik plassen. Sijtje vindt dat heel normaal en opent de staldeur met een roestige sleutel. Ze kijkt me aan met de blik van een natuurmens, een weidse blik die tegelijkertijd alles en niets ziet. ,,Kies maar een stal, papiertje in de vuilnisbak.’’ Er is geen wc! Het moet in de stal. De deur klemt. Ik wil niet meteen om hulp roepen en duw met te veel kracht. Ik val binnen op een laag stro vol paardengeur. Als ik mijn geur erbij voeg, voel ik iets van langgeleden, iets dat ik mis. Buiten staat Sijtje met haar paard te wachten. Ze leidt hem aan een simpel sisaltouw naar een paardenbak verderop. Ongemerkt doet ze Melchior zijn halster af en sta ik naast hem in de blubberbak met Sijtje erbuiten. ,,Probeer eens of het paard je wil volgen.’’ Hoe zegt ze er niet bij. Dit is het diepe. Het paard toont geen interesse in mijn aanwezigheid. Hij eet gras in een uiterste uithoek. Hoe krijg ik dat paard achter me aan? Op goed geluk begin ik te lopen. Melchior reageert totaal niet. Hij eet gras. ,,Maak het interessanter,’’ geeft Sijtje een aanwijzing die mij op geen enkel idee brengt. Om toch iets te doen, ga ik over op een sukkeldrafje. Dat heeft geen effect. Melchior heeft genoeg aan zichzelf en een pluk gras. Sijtje roept me bij zich.

Anne was, met juf Jaant Loos, de eerste leerkracht aan onze school, van 1974 tot 1981. Ze schrijft al tien jaar columns voor het Noordhollands Dagblad. Daarnaast heeft ze een eigen weblog (www. annevellinga.nl) en schrijft ze gedichten, korte verhalen en romans. Blog: www.annevellinga.nl

,,Wat gebeurt er vanbinnen?’’ ,,Hm. Ik voel me een sukkel en een indringer. Hij vindt mij niks. Hij ziet me niet eens.’’ Sijtje kijkt me aan of ze door me heen kijkt. Er verschijnt een glimlach. ,,Hij reageert wel op je. Hij eet gras.’’ ,,Hij vindt gras belangrijker dan mij.’’ ,,Vind je jezelf wel belangrijk?’’ Ik steiger. ,,Ik wil niet belangrijk zijn. Ik wil contact met hem, maar tot mijn spijt weet ik niet hoe dat moet.’’ Melchior heft zijn hoofd en komt naar me toe. Hij gaat recht voor me staan, zijn glanzende ogen pal voor de mijne, alsof hij mijn noodkreet verstaan heeft. Er ontstaat iets tussen ons. Ik begin te lopen. Hij volgt me! Zonder teugel, zonder lokmiddel, zonder woorden. Mijn hart springt open als een paardenbloem. Ik kan het nauwelijks geloven en neem een onverwachte bocht. Het paard blijft me volgen. Ik loop op rozen. De zon breekt door. Onze schaduw steekt scherp af in de modder. Een klein vrouwtje met een machtig paard. Het ontroert me zo, dat tranen uit mijn ogen spatten. Dit paard voelde mijn oprechte intentie toen ik het zelf voelde. Als ik terugloop naar Sijtje, haar trouwe viervoeter achter me, zie ik bij haar ook tranen.

Branding



Over kunstvakken, methodieken en deugden Als oprichter van de vrijeschool sprak Rudolf Steiner in 1923 over het belang van dankbaarheid, het vermogen tot liefde en de innerlijke motivatie om zich hiermee op een vrijeschool tot een zelfstandig mens te kunnen ontwikkelen. Voor vrijeschoolleerkrachten een uitgangspunt bij iedere leerling in de klas. Dit vraagt om voortdurende verandering die wordt ondersteund door een combinatie van kunstzinnig onderwijs, methodieken en deugden. Door Jean-Pierre van Groeningen, leerkracht Meander Steiner is de enige pedagogische vernieuwer van de voorbije eeuw geweest die de grote waarde van het kunstzinnige in de pedagogische praktijk heeft ingezien. Hij zag het belang hiervan voor de cognitieve ontwikkeling van een leerling en de ontwikkeling van de wilskracht. Kunstzinnig onderwijs hoort op alle scholen thuis en vraagt overal om een deskundige implementatie en voortzetting.

Het valt op dat de meeste vrije scholen aan het veranderen zijn door de nadruk op Cito-toetsen, handelingsplannen en ontwikkelingsprofielen. Aan deze inspectie-eisen moet worden voldaan want dan is de financiering geregeld. Maar dit gaat ten koste van wat nou juist het goede aan de vrijeschool is. Voor kunstzinnig onderwijs is steeds minder tijd. Wil je als leerkracht hierop inspelen dan lijkt gerichte inzet van moderne onderwijsmethodieken en -methoden een passend antwoord.

Een vrijeschool kan het kunstzinnige zo hanteren dat zij op cognitief vlak het reguliere onderwijs gemakkelijk kan Leerkrachten krijgen hiermee wat ruimte om verder te bijhouden en voorbij kan gaan. Steiner heeft vrije scholen werken met vrijeschoolonderwijs waarin zij de vrijheid met zijn impulsen aan de pedagogie een bijzonder groot hebben om dit zo in te richten zoals het hun goeddunkt. geschenk gegeven. Tegelijk heeft dit beperkend gewerkt Lesgeven zoals ze denken dat een klas dat op dat moment door het hameren op de kennis van het antroposofische nodig heeft. Met als resultaat dat leerlingen meer mensbeeld. Daardoor zijn heel wat vrijeschoolleraren gemotiveerd zijn en beter opletten. Leerlingen die zich blijven werken vanuit een bepaalde tijd want er zijn bewust worden van wie zij zijn en wat sindsdien maar weinig mensen Voor kunstzinnig zij willen. Die samen opgroeien met geweest die het antroposofische mensbeeld hebben geactualiseerd. onderwijs is steeds normen, waarden en gedragingen en deze ook eigen kunnen maken. Een Veel vrije scholen leven nu, een minder tijd combinatie van kunstzinnig onderwijs eeuw later, met ideeën die honderd en inspectie-eisen vraagt van de jaar bijna onveranderd zijn gebleven leerkracht om voortdurende verandering. en binnen de vrijeschoolpedagogie ook als onveranderlijk werden of worden beschouwd. Er zijn ook leerkrachten Een vrijeschool hoort daarom, goed zichtbaar voor die op eigen initiatief dit mensbeeld in het nu en in de iedereen, te investeren in de kwaliteit van het onderwijs toekomst zetten. én in het werkplezier van de leerkracht. De rol van ouders is op een vrijeschool is enorm belangrijk en vraagt Boetseren helderheid in grenzen, stimulering en erkenning van hun Kunstzinnig onderwijs is letterlijk: kunstvakken. grote inzet gericht op de leerlingen. Een vrijeschool moet Kunstvakken zoals muziek, zang, euritmie, tekenen, kunnen inspelen op maatschappelijke ontwikkelingen handwerken, handarbeid, schilderen, vormtekenen en waaronder ict en het gebruik van moderne media. boetseren. Door deze wekelijkse variëteit aan kunstzinnig Belangrijke vraagstukken van de huidige tijd moeten een onderwijs kunnen de leerlingen andere kwaliteiten plaats hebben en daar waar mogelijk gekoppeld worden ontwikkelen dan vooral de cognitieve vermogens. aan het deugdenonderwijs. Daarnaast wordt binnen een vrijeschool het kunstzinnige ook gebruikt om de lesstof in alle vakken, zoals rekenen, Zielskwaliteiten taal, aardrijkskunde, geschiedenis en vreemde talen, op Rudolf Steiner gaf enkele korte aanwijzingen over een brede manier te verwerken. Dit is uitnodigend om deugden als meditaties die in overeenstemming met het de leerlingen met de lesstof te laten verbinden en draagt jaargebeuren geoefend kunnen worden. Als een weg van positief bij aan het eigen maken van de lesstof. Het is innerlijk werk aan onszelf, waarop wij de in ons als aanleg de bedoeling dat het hele onderwijs op een vrijeschool aanwezige eigenschappen ontwikkelen, gaan de deugden op kunstzinnige wijze wordt vormgegeven. Elke les een in elkaar over om zo scheppers van ons eigen wezen te kunstwerk doet de lesstof tot leven komen. Zo gaat de leerkracht samen met de leerlingen een ontwikkelproces aan.

32 | Zomer 2015|

Bloei

worden. Deugden zijn zielskwaliteiten en dragen bij aan karaktervorming. Ze leren de leerlingen op een positieve manier naar elkaar te kijken en elkaar te begrijpen. Deugden zijn goede eigenschappen, onze verbinding met het hogere, de beste stukken van ons karakter en de hoogste kwaliteiten van ons mens-zijn. Een deugd is een eigenheid van binnenuit om het goede te doen. Door hierbij stil te staan ontdekken leerlingen wat goed is, voor henzelf, voor anderen in hun omgeving en in verschillende situaties. Deugden vormen als het ware een innerlijk kompas.

Maanddeugden

Wanneer we ideeën zoeken die de potentie hebben ons culturele leven te vernieuwen, moeten we ons blikveld verruimen en ook een verbeeldingskracht ontwikkelen. Rudolf Steiner beschreef dat we stappen in deze richting zetten, door bij het waarnemen van de natuur de wording serieus te nemen. Dit is terug te vinden in de maanddeugden. Deugden kunnen de grondslag vormen voor fatsoenlijk gedrag in de klas: respect, vertrouwen en verantwoordelijkheid. Dit kan al door de deugden te benoemen die leerlingen dagelijks in de praktijk brengen: vinger opsteken, klasgenoot helpen en eigenschappen aanreiken. Als mens staan wij steeds verder van de natuur af. Deze bijna onontkoombare ontwikkeling stelt heel nieuwe eisen aan het innerlijke leven van de moderne mens. Naar de oude natuur gebonden leefwijze terugkeren kan niet, het vinden van een nieuwe verbinding met de natuur is belangrijk voor zowel de natuur als de mens. Van oudsher leefde de mens intensief met de ritmen van de seizoenswisselingen. De Grieken en Romeinen

Branding


hadden bij elke maand een maanddeugd, die in die maand kon worden nagestreefd. Vele heidense, en later christelijke feesten hebben hun oorsprong in een festiviteit die met het seizoen samenhing. Het innerlijke leven weerspiegelde de gebeurtenissen in de natuur. De winter was een tijd van bezinning, materialen herstellen, verhalen bij het vuur, enz. Elke maand stond in het teken van een speciale activiteit, kenmerkend voor een voorindustriële, agrarische samenleving.

Hoffelijkheid

Voor de moderne westerse mens heeft Rudolf Steiner de deugden van de maand een aangepaste, eigentijdse vorm gegeven. Zij volgen wel de seizoenswisselingen maar appelleren ook aan de individuele ontwikkeling. Daarbij bieden zij een weg om tot een nieuwe, voor de hedendaagse mens adequate, verbintenis te komen met de natuur. Met een twaalftal deugden ieder schooljaar door; mededogen, hoffelijkheid, vertrouwen, geduld, gedachtenkracht, moed, tact, vrijgevigheid, respect, eenheid, vastberadenheid en liefde. Iedere leerling laten ontwikkelen tot een vrij en zelfstandig denkend mens vraagt het nodige van een leerkracht. Een combinatie van kunstzinnig onderwijs, moderne methodieken en deugden kunnen daarbij ondersteunen. Een opmerking van Antoine de SaintExupéry past hier mooi bij: “Als je een schip wilt bouwen, roep dan geen mannen bij elkaar om hout te verzamelen, het werk te verdelen en orders te geven. In plaats daarvan, leer ze verlangen naar de enorme, eindeloze zee.”


Advertorial

S T R U I N BUITENSCHOOLSE OPVANG IN DE NATUUR Struin en de geboorte van de vliegenzwam Naar de BSO en dan buiten in de natuur bij de geboorte zijn van de vliegenzwam. Dat willen alle kinderen wel. Bij Struin kan het. Want Struin is een natuur-BSO die op speelse wijze natuurbeleving en –educatie aanbiedt. De kinderen worden vervoerd op de bekende Struin-groepsfiets. Als tussendoortje krijgen ze biologische snacks. Niet voor niets is Struin in 2012 uitgeroepen tot meest duurzame BSO van Nederland. Het ‘EKO-keurmerk horeca’ heeft Struin sinds zomer 2013. De hoofdlocatie van Struin heeft een Struinland en sinds nu ook een Struin-huisje in de Ooijpolder!

Waarom Struin? • Voor de mooiste buitenschoolse natuurbelevenissen • Voor kinderen van 3 tot 12 jaar • KDV/3-jarigen zijn welkom op woensdagen vrijdagmiddag • De jongste groepen hebben een begeleidingsratio van 1 op 8 • Gemotiveerd en hoogopgeleid personeel • Vervoer met de bekende Struingroepsfiets • Biologisch eten (met EKO-keurmerk!) • Al meer dan 7 jaar dé Natuur BSO

W W W. S T R U I N . N L

34 | Zomer 2015|

Bloei

Kijkje nemen? Bij Struin is het mogelijk dat uw kind een dagje meeloopt. Hij of zij kan bijvoorbeeld mee met een vriendje of vriendinnetje dat al naar Struin gaat. Wij willen dit wel vooraf weten! Contact Struin Natuur BSO & KDV Ooysedijk 61 6522 KV Nijmegen 024-7506085

Schrijf mee voor de Branding 2015-2016 Ontdek de schrijver in jezelf en laat zien hoe jíj de antroposofie beleeft door mee te schrijven aan de Branding. Die bestrijkt dit schooljaar in vier nummers (herfst, winter, lente en zomer) de vier lagen in een mens, zoals de antroposofie (grondslag van Meander en KGC) die onderscheidt: het fysieke lichaam, het levenslichaam, de ziel en het Ik. Deze vier lagen moeten, volgens de antroposofie, met elkaar in evenwicht zijn. Daarom nemen we ze dit jaar in de Branding één voor één onder de loep. Daarbij beperken we ons niet tot de mens alleen, maar kijken we ook naar de klas, de school en de verbindingen met de rest van de wereld. Schrijf mee, als ouder, als leerling, als leerkracht, als betrokkene. Laat zien wat jij oppikt van de antroposofie. Of je nu een beginneling bent die amper weet wie Rudolf Steiner is of een vergevorderde ingewijde die tot het gaatje van de antroposofie gaat.

Herfst: Het fysieke lichaam Deadline: 30 september

Het fysieke lichaam is de eerste laag van de mens en maakt deel uit van de materiële wereld, de wereld die we waarnemen met onze zintuigen. Ons lijf is zichtbaar en tastbaar, je kunt het wegen, meten en chemisch onderzoeken. Wil je schrijven over de lichamelijke ontwikkeling van je kind (tanden wisselen, onderzoek door de schoolarts, het lijfje dat groeit en groeit) dan past dat prima in dit nummer. Ook onze school heeft een fysiek lichaam: het gebouw, de lokalen, ons speelplein. Wil je schrijven over hoe dit er uitziet, hoe we het verzorgen en waarom we dat zo doen? Of over de aanstaande verhuizing van Meander of uitbreiding van KGC? Dan kan dat ook.

Winter: Het levenslichaam

Deadline 20 november

Het levenslichaam is niet zichtbaar of tastbaar. Het speelt zich af in de tijd, in processen, zoals erfelijkheid, groei, opbouw en herstel, ritme, afbraak en opname van voeding. Alles wat leeft in de natuur heeft een levenslichaam. Wil je schrijven over het verschil tussen ‘s winters naar school gaan en zomers naar school gaan, over het verloop van een schooldag (van opstaan tot naar bed gaan), over hoe je als ouder het ritme van de school beleeft? Doe dat dan voor dit nummer. Voor de gelegenheid bezien we ook de school als levenslichaam. Denk aan ritme en regelmaat, in- en uitademing, afwisseling van beweging en rust, die vanaf de kleuterklas zo belangrijk zijn. Aan de opbouw van de dag, met hoofdonderwijs vanaf de eerste klas en aan het evenwicht tussen leer-, bewegings- en kunstvakken.

Schoolkrant Vrije Scholen Nijmegen Branding Schoolkrant Vrijescholen Nijmegen Branding

Lente: De ziel

Deadline: 9 maart

De derde laag van de mens is de ziel, waar onze emoties huizen: vreugde, verdriet, hoop, wanhoop, sympathie en antipathie, liefde en angst. Elk kind, elke leerling wordt er groot mee. Wil jij een verhaal schrijven over best-friends-for-ever van je kind vanaf de kleuterklas? Of een verhaal over pubers die elkaar afwisselend aantrekken en afstoten? Of over pesten en buitensluiten? Maar je kunt ook schrijven over de ziel van de school: de sfeer, behoeftes, hoe we omgaan met elkaar, of bijvoorbeeld over collectieve emoties bij een jaaropening of tijdens een schoolvoorstelling.

Zomer: Het Ik

Deadline 17 juni

Het Ik, de geestelijke kern, stelt ons in staat zin te geven aan ons leven. Dankzij het Ik kunnen we gedachten vormen, idealen koesteren, dromen en onszelf beleven als innerlijk vrij mens met verantwoordelijkheden. Het Ik is de stuurman van de bovengenoemde lagen. Wil je schrijven over de stuurman in je kind of in jezelf? Doe dat dan voor het zomernummer. En je kunt ook schrijven over het ‘Ik’ van de school, want misschien heeft die ook wel gedachten, dromen en idealen.

Vanaf het volgende nummer wordt de Branding volledig in kleur gedrukt!!


Advertenties

Elke donderdag

Antroposofisch Consultatiebureau Berg en Dalseweg 83 6522 BC Nijmegen 024- 323 46 56

[email protected] www.dewittemolen.eu

Mail: [email protected] Website: www.hypericon.nl

36 | Zomer 2015|

Bloei

Welkes Blatt Jede Blüte will zur Frucht, Jeder Morgen Abend werden, Ewiges ist nicht auf Erden, Als der Wandel, als die Flucht. Auch der schönste Sommer will Einmal Herbst und Welke spüren. Halte, Blatt, geduldig still, wenn der Wind dich will entführen. Spiel dein Spiel und wehr dich nicht, Lass es still geschehen. Lass vom Winde, der dich bricht, Dich nach Hause wehen. Herman Hesse

PINKSTEREN KLAS 1 EN KLEUTERS

Pinksterpaar Owyn en Noa

Yasmin

Branding



In de ouderkring klinkt kritiek én lof Na twaalf jaar inzet voor ouderactiviteiten vertrekt Bart Spijkerboer als ouder van de vrijescholen in Nijmegen. “Ik heb me met plezier ingezet. Nu heeft mijn dochter eindexamen gedaan en gaat ze van school. En als dochter van school gaat, gaat vader mee”, zegt hij. Tijd om terug te blikken. Door Bart Spijkerboer, scheidend voorzitter van de ouderkring Karel de Grote College In 2003 schreef ik voor de Branding over mijn beelden van de vrijeschool. Dochter had de kleuterschool in de buurt doorlopen, maar we misten ’iets’. Daarom gingen we naar de vrijeschool. Maar zou dochter daar wel zou passen met haar K3-tas en haar fel roze broek en gifgroene T-shirt? Zouden er nog wel kinderen bij ons mogen spelen als ze hadden getekend met stiften of, erger nog, achter de computer hadden gezeten? Zou mijn vrouw wel op het schoolplein durven met haar rode lippenstift?

Visioen

Stiekem hoopten we toen op een heel bijzondere school, waar je bij binnenkomst de diep doorleefde visie kan voelen. Waar juffen en meesters elke dag opgewekt zijn en vol overtuiging deze bijzonder vorm van onderwijs met onze kinderen beleven. Waar leraren zorgvuldig contact maken met de klas en ’s avonds de beelden van de leerlingen in hun ziel laten doorwerken. Waar het kind altijd centraal staat en waar ouder en leraar vanzelfsprekend harmonisch op elkaar zijn afgestemd. Waar geen wanklank klinkt. Waar de kwetsbare bloem op het eigen moment een knop vormt en waar de stengel steeds steviger in de aarde wortelt. Waar de knop zich langzaam opent, naar de warmte van het zonlicht draait en tot een schitterend maximum komt met al haar geur en kleurenpracht. Ja, dat was het visioen waar we voor kozen. Nu na twaalf jaar zie ik dat dochter heus een heel

Ouderkring Karel de Grote College • • • • • •

initiatief van ouders 6 keer per jaar vergadering een contactouder van elke klas toehoorders welkom beide schoolleiders zijn actief betrokken regelmatig een docent die achtergrond van het onderwijs toelicht en meningen hoort • in een ronde langs de klassen vertellen contactouders over wel en wee van de klas • actiepunten worden hieruit meegenomen en actieresultaat wordt teruggegeven • bestaat naast de wettelijke medezeggenschapsraad (met ouders, leraren, leerlingen)

38 | Zomer 2015|

Bloei

goede tijd heeft gehad. Op Meander en KGC waar veel leraren bevlogen werken met kinderen en jongeren. Ik heb in allerlei activiteiten mee kunnen doen. Ik heb af en toe wat achter de schermen kunnen kijken. En dan zag ik dat deze scholen gewone organisaties zijn, waar zaken niet altijd soepel lopen. Waar leraren ook wel eens geen fut hebben, waar gedoe is onderling. Waar men onhandig communiceert met zijn klanten, de ouders. Heel normaal eigenlijk, niks verhevens. Zoals elke organisatie speelt het vrijeschoolonderwijs zich allemaal af tussen de doorleefde visie en de dagelijkse werkelijkheid. Juist daarom vind ik het zo goed om te beseffen dat wij als ouders een belangrijke functie hebben in de school. Elke school, maar zeker de vrijeschool, is een sociaal organisme dat groeit door het vruchtbare contact. In mijn beeld spelen ouders een belangrijke rol als ondersteuner en co-createur. Dat is mijn ideaal en daar ben ik twaalf jaar lang in blijven geloven. Maar in de dagelijkse werkelijkheid zie ik dat ouders vaak in de rol komen van kritische consument. Uiteindelijk gaat dat niet werken.

Prikken

Ik zie vaak een patroon ontstaan waarin ouders vanuit betrokkenheid kritische vragen stellen, waarin een school in de verdediging komt, waardoor de ouder gaat prikken en waarop de school afstand houdt. Zo ontstaat een cirkel van wantrouwen die lastig te doorbreken is. Het helpt als ouders begrijpen wat er aan de andere kant gebeurt. Dat men werkt aan het beste, dat er visie is die soms anders werkt dan de ouder het wil, dat de mogelijkheden soms beperkter zijn dan men wenst, dat er domme fouten gemaakt worden in contact en communicatie. En het helpt als docenten begrijpen dat ouders verontrust en gepikeerd kunnen zijn. Dat ze vaak niet op een inhoudelijke verklaring wachten, maar hun zorg willen delen. Dat ouders hun eigen beelden vormen als ze niet op de hoogte zijn van de voortgang. In mijn inzet als ouder heb ik gezocht naar de verbinding. Ik vond het de afgelopen twaalf jaar interessant en belangrijk om te begrijpen wat er binnen de school gebeurt. Om me in te zetten voor de verbinding. Op de bovenbouw (KGC) heb ik dat kunnen doen in de ouderkring. Eerst als lid en de laatste vier

jaar als voorzitter. In de kring heb ik me ingezet om te horen en te begrijpen. Daarbij ging ik er vanuit dat wat wij in het klein voor elkaar kregen, door zou werken in het groot. De kracht van de ouderkring op het KGC zit hem in de oprechte interesse van de schoolleiding. Ik heb werkelijke betrokkenheid van de schoolleiders gezien en ervaren. Zonder oordeel zie ik ze luisteren naar wat er in de ‘ronde langs de klassen’ gezegd wordt. Waar mogelijk pakken zij actiepunten op, en rapporteren de volgende bijeenkomst wat er mee gedaan is. Wat mogelijk is wordt benoemd en wat niet kan ook. De ouders komen in de kring omdat ze betrokken zijn en bij willen dragen aan de kwaliteit van de school. Er is ruimte voor kritisch geluid en er is ook ruimte voor lof en support. De ouderkring is een initiatief van de ouders. Dat moeten we ons elke keer weer realiseren. Daardoor nemen wij verantwoordelijkheid en voorkomen we een afhankelijke houding. Maar dit initiatief kan

De ouderkring is de plek waar we ouderinitiatieven koesteren

• ontmoetingspunt met koffie en thee bij ouderavonden • interactieve lezingen voor ouders over de achtergronden van het vrijeschoolonderwijs • sociaal fonds, pot voor mensen die de studiereizen niet zo maar kunnen betalen • tweejaarlijks ouderfeest, van - voor - door ouders • marktplaats voor hergebruik van schoolmiddelen.

Branding


Thema’s in de ouderkring van schooljaar 2014-2015: • procedure determinatie (gang van zaken bij keuze vmbo, havo, vwo) • in gesprek met je puber, contact over de schoolresultaten • het gebruik van magister, wensen, visie en mogelijkheden • creatieve sessie over andere invulling onderwijstijd (uren, aanbod) • veelvuldig lesuitval: wat de school daar aan doet en wat ouders van belang vinden • ervaringen van en inspiratie voor het contactouderschap

alleen bestaan als er werkelijke interesse is bij de schoolleiding. Dat men zonder vrees en oordeel het contact aangaat. Dan voorkomen we dat het een klaagbak wordt waar kritische consumenten hun frustraties uiten.

Zijlijn

Een paar ouders hebben wel eens geïnformeerd hoe ze een ouderkring op de onderbouw zouden kunnen starten. Ik denk dat dat goed kan. Ook al is het contact in de bovenbouw met de school heel anders dan in de onderbouw. Maar als irritatie de impuls is, wordt het lastig, daar heeft geen schoolleider zin in. Die weigering voedt dan weer de frustratie, de cirkel is weer rond. Ik denk dat je als ouder heel goed aan moet kunnen geven dat je mee wilt doen om de school te ondersteunen, dat je betrokken wilt zijn. En dat je beseft dat je een bescheiden rol aan de zijlijn kunt spelen. Namelijk de rol van ouder die elke dag weer opnieuw kiest voor deze school.


Advertenties

Voor kinderen (en ouders) • tijdens, voor of na een echtscheiding • bij pesten (kom-op coaching) • wanneer je wilt werken aan je zelfvertrouwen. Neem gerust contact op wanneer je meer informatie wilt of een afspraak wilt maken. Annemarijn Zegelink, Smidsstraat 14, 6662 DR ELST, 06-46109231, www. coachtkinderen.nl Aangesloten bij Adiona en de NFG

BOUWEN AAN JE EIGEN FUNDAMENT!

40 | Zomer 2015|

Bloei

Smartphonediscussie bij ‘abgeeckte’ huisjes Vijftien docenten van het Karel de Grote College reisden af naar het Goetheanum in het Zwitserse Dornach, bakermat van antroposofische architectuur en centrum van de antroposofie. Ze keerden terug met een opgestookt vuurtje. Door Mayke Oakes-Broekhuijsen, leerkracht KGC De weergoden zijn ons gunstig gezind; onder een strakblauwe hemel rijden we met vijftien collega’s van het Karel de Grote College het parkeerterrein van gastenverblijf Friedwart op. Rekkend en strekkend kijken we om ons heen en het is duidelijk: we zijn in de buurt van het Goetheanum. Overal ‘abgeeckte’ huisjes op de glooien-de heuvels. De gemoedelijke sfeer van onze reis krijgt een vervolg in het gastenverblijf. De voordeur is open, maar er is verder niemand. Een klein kaartje heet ons welkom: de volgende ochtend zouden ze er weer zijn. We maken het ons gemakkelijk op onze kamers en na een korte pauze gaan we naar de top van de heuvel. Op naar het Goetheanum!

Beton

Het geheel uit beton opgetrokken gebouw is gebouwd tussen 1925 en 1928. Aan de buitenkant is geen enkele rechte hoek te vinden. Het Goetheanum is ontworpen door Rudolf Steiner, grondlegger van de antroposofische beweging, en een prachtig voorbeeld van organische architectuur. Binnenin bevinden zich twee schouwburgen en talrijke zalen waar evenementen worden georganiseerd. Ook biedt het indrukwekkende pand ruimte aan de Algemene Antroposofische Vereniging. Naast tijd voor gesprekken met elkaar, oefeningen met euritmie - door onze eigen docente Dicky Dubbelman - en diverse tekentechnieken - door collega Rinske van Zandvoort - is er ruimte voor gesprekken met mensen van de Algemene Antroposofische Vereniging. We spreken met Claus Peter Roh van de Pedagogische sectie en met de van oorsprong Braziliaanse Constanza Kaliks van de Jeugdsectie. Deze laatste sectie is ontstaan in het begin van de vorige eeuw, toen men anders over jeugdigen ging nadenken; het is een groep in een leeftijdsfase die eigen behoeftes heeft. Ze maken zich los van hun kindertijd en bereiden zich voor op de volwassenheid. Binnen de Jeugdsectie is er veel ruimte voor jongeren die vragen willen stellen. Het netwerk is wereldwijd en organi-seert veel bijeenkomsten en conferenties, waar jongeren elkaar ontmoeten. Het is buitengewoon interessant om met die mensen van de verschillende secties te spreken; het is een feest van herkenning! Onderwerpen van discussie op onze eigen school worden overal besproken op vrijescholen. Zo beperkt het vraagstuk ‘wat te doen

Branding


met smartphones op school?’ zich niet tot Nederlandse (vrije)scholen. Ook in Brazilië, op de Filippijnen, in Japan en Australië zijn ze daarmee bezig. Wereldwijd denken mensen (do-centen en jongeren) daarover na, want we kunnen er niet meer omheen. Social media, smartphones, cyberpesten, het is overal aanwezig en we moeten onze kinderen ermee leren omgaan. Want wat betekent het voor een kind als iemand ze zomaar ‘ontvriendt’? Binnen social media kun je pro-blemen met iemand te omzeilen; als je die iemand in de ogen kijkt, is dat toch anders. En wat heeft het voor een waarde als je op Facebook meer dan driehonderd ‘vrienden’ hebt, terwijl in de pauzes op school niemand naast je wil zitten? De bijna anonieme wereld ‘achter het scherm’ is zo oppervlakkig. Contact leggen of verbreken is in een klik gedaan. In het echte leven krijgt een ontmoeting veel meer diepgang.

Veel praten

Ook het leren met digitale hulpmiddelen moet niet te veel opgehemeld worden; het is inmiddels wetenschappelijk bewezen dat je pas leert, als het door je handen gaat (denk aan de periodeschriften). Vanuit zowel de Pedagogische als de Jeugdsectie is er veel aandacht voor deze vraagstukken. We krijgen het advies mee, om er vooral veel over te praten met onze collega’s, de leerlingen en hun ouders. Met onze hoofden en aantekenboekjes vol ideeën, gespreksonderwerpen en euritmische vijf- en zevensterren gaan we na twee dagen weer naar huis. Twee dagen, die werkelijk voorbijgevlogen zijn en waarin het vuurtje van inspiratie opnieuw is opgestookt. Aan ons de schone taak om het brandend te houden.


De Christengemeenschap Door Luus Wassink De Christengemeenschap wordt gevormd door gemeenten waarin mensen bijeenkomen op zoek naar een eigentijdse manier van christelijk religieus leven. Centraal in het leven van elke gemeente staat het vieren van de Dienst aan het altaar, de Mensenwijdingsdienst. Rudolf Steiner was helper en adviseur bij het stichten van deze beweging.

De mensenwijdingsdienst

Toegankelijk voor iedereen vanaf 14 jaar en ouder Zondag 10.00 uur op de 1e, 2e, 4e en 5e zondag Donderdag 09.00 uur

Zondagdienst voor de kinderen

Deze dienst wordt eens per maand op de 4e zondag voltrokken. Deelname: kinderen vanaf de eerste klas/groep drie, tot 14 jaar. Ouders en andere volwassenen nemen zwijgend deel. Zij dragen de kinderen door hun aanwezigheid. Ouders die voor het eerst met hun kind naar de Zondagsdienst voor de kinderen komen, vragen we vooraf contact op te nemen met de geestelijke Marie-Hélène van Tol: (026) 362 17 69.

Christus is de leraar van de mensenliefde

Volwassenen die als kind de kinderdienst hebben meegemaakt, spreken vaak met warmte over deze ervaring. Het is een ervaring die veel invloed heeft op de rest van hun leven. Zo hoorde ik iemand zeggen dat hij zich als kind, dankzij het meebeleven van de kinderdienst, een waardevol mens voelde wat hem vertrouwen gaf voor zijn verdere leven. Iemand anders gaf aan dat wat haar in de kinderdienst gegeven is, haar sindsdien door het leven gedragen heeft: het besef dat Christus de leraar is van de mensenliefde. Je kan die liefde dus leren. Al is dat niet makkelijk, het geeft wel hoop voor de toekomst. Liefde is essentieel voor de wereld. Het mens-zijn raakt verlaten en leeg zonder de liefde. Beweging tot religieuze vernieuwing, gemeente Arnhem e.o., Brugstraat 5, 6811 MB Arnhem. Informatie: [email protected], 024-3540518. Zie ook www.christengemeenschap.nl.

42 | Zomer 2015|

Bloei

‘SPELEN’ DOOR KLAS 2

Branding



Meander vrijeschool voor basisonderwijs Groesbeeksweg 146, 6524 DN Nijmegen 024-360 03 56 Prins Bernhardstraat 12-14, 6521 AB Nijmegen 024-344 82 06 www.vrijeschoolmeander.nl

Karel de Grote College scholengemeenschap voor voortgezet vrijeschoolonderwijs Wilhelminasingel 13-15, 6524 AJ Nijmegen 024-382 04 60 www.kgcnijmegen.nl

Zomer Branding. Schoolkrant Vrijescholen Nijmegen

Recommend Documents