Herfst Branding. Schoolkrant Vrije Scholen Nijmegen

Herfst 2014

Branding Schoolkrant Vrije Scholen Nijmegen

Inhoud 1 Kaft getekend door Kees Hollander klas 10F 3 Redactioneel 4 Colofon 5 ‘Fijne baan, leraar, maar wel zwaar’, door Harry Gubbels 6 Naderende herfst in de kleuterklassen 7 Schoolreis naar India, door Wanda Kasbergen 9 De seizoenstafel in de herfst, door de redactie 10 Voorstellen nieuwe docenten KGC 13 Voorstellen nieuwe docenten Meander 15 Het licht in onszelf en de wereld, door Berit Hooghoudt 17 Help, ik herfst!, door Paul Beekers 19 Herfstbezigheden, door Marie van der Zanden 21 Wie voedt de opvoeder op? met Jacques Meulman, door Ingeborg Jacobs-Eelman 22 Temperamenten in de praktijk: de cholericus, door Frans Schobbe 27 Irena Sendlerowa, door de redactie 28 Schatten verzamelen, door Monique van der Zanden 31 Herfst, door Peter Josemans 33 Van winter tot herfst: het komen tot de essentie, door Ingeborg Jacobs-Eelman 34 Spinnen, door Anne Vellinga 37 Mijn reis naar Malawi, door Eva Spijkerboer 39 Wat is euritmie therapie?, door Dita Turkenburg

door Kadir Beerens, kleuterklas

door Lotta van der Zanden, kleuterklas

Redactioneel

Branding Herfst 2014 Thema:

Herfst

Onze schoolkrant wordt nog steeds zwart-wit afgedrukt, maar de talrijke ingezonden stukken in de vorm van tekeningen, foto’s, verhalen en gedichten hebben aan deze uitgave een mooie herfstkleur gegeven! Als bladeren van een boom, zo dwarrelden op ons digitale redactiekantoor de laatste week voor de deadline de vele berichten in de rondte en het was voor ons, als nieuw aangetreden redactie, nog een hele klus om uit die bontheid van kleuren een mooi herfstboeket samen te stellen. Maar we kijken met voldoening terug op deze eerste ervaring met het maken van een schoolkrant. Mooi om te zien hoe het thema weemoed in ons wakker maakt en aanzet tot contemplatie en bezinning. Wat dat betreft hadden we de artikelenreeks over de vier temperamenten in dit herfstnummer misschien beter af kunnen sluiten met de melancholicus…

In deze eerste Branding van het nieuwe schooljaar stellen zich natuurlijk een aantal nieuwe leerkrachten voor. Er zijn spinnen, er is een reisverhaal, herfstcolumns, dichtregels en een uitnodiging voor de herfstmarkt. Lees ze tegen de achtergrond van de kleurwisseling in de natuur, vormgegeven op de herfsttafels, die symbool staat voor de uitdaging om in en rondom onszelf – op een menswaardige manier - steeds de draak te verslaan.

Thema volgende nummer:

Licht

De sluitingsdatum voor kopij is 18 novenber Redactieadres: [email protected]

Voorjaar 2014: 24 maart 2015 - deadline: 24 februari Zomer 2014: 7 juli 2015 - deadline: 9 juni -

Data volgende Branding

Ook het aspect van strijden voor een rechtvaardige zaak of tegen het kwade wat je soms in je voelt sprak menigeen aan, omdat dit een strijd is van alle tijden en voortdurende oefening van ons allen vergt. Het is daarom dat de kinderen vanaf jonge leeftijd tot aan de hogere klassen het verhaal van Sint Michael meekrijgen: het is een ‘scholing’ in menswaardigheid.

De winterbranding verschijnt op 16 december met het thema

Licht

In de donkere tijd die met de herfst aanbreekt, zien we dat mensen zich terugtrekken van het ‘buitenleven’ en meer in hun eigen geborgen omgeving tot rust komen. Ook de aarde en de hele natuur om ons heen daalt af naar stilheid. In die periode krijgt licht een bijzondere betekenis: lantaarns die worden geknutseld om buiten mee rond te lopen, kaarsen die worden aangestoken; bescheiden vlammetjes, die het licht schoorvoetend naar de aarde brengen… En als de zonnewende eenmaal daar is dan is er de kerstboom die volop mag stralen! Wat betekent licht voor mensen? Hoe belangrijk is licht? En ook: welke betekenis heeft de duisternis? Laat je inspireren maar wees vooral vrij in je interpretatie van het thema. Zie het licht!

Branding

Schoolkrant Vrije Scholen Nijmegen

Herfst | Herfst 2014 | 3

- Advertenties -

door Paul Beekers Workshops creatief en bezinnend schrijven, voor als je zin hebt te luisteren naar je eigen verhaal en te ontdekken wat jou raakt en inspireert. * November: Schrijfweekend LUISTEREN NAAR JE PEN * Maandelijks Schrijfcafé in café de Hemel, Nijmegen * Regelmatig Thema-schrijfdagen Voor informatie en opgeven zie: www.zininschrijven.nl

Colofon De Branding is het tijdschrift van en voor Meander vrijesschool voor basisonderwijs en het Karel de Grote College, Regionale School voor Voortgezet Onderwijs. Het verschijnt vier keer per jaar in elk seizoen en is een platform voor ouders, leerkrachten en belangstellenden. We stellen uw bijdragen dan ook zeer op prijs. Dat kunnen teksten, illustraties of thema’s zijn. Mail gerust als u hulp nodig heeft om uw gedachten te verwoorden. Redactieadres Groesbeekseweg 146, 6524 DN Nijmegen, (024) 360 03 56 [email protected] Redactie Mylene van Irsel, Laurens de Vries, Marie van der Zanden, Colet Falke, Laura Hagemeijer (docente Meander), Jolien Woortman (docente bovenbouw) Lay Out Colet Falke Ontwerp Voorkant Wisselend, door leerlingen Illustraties/Fotografie Diverse bronnen: Google en zie vermelding bij de foto’s

4 | Herfst 2014| Herfst

Advertenties Colet Falke [email protected] Tarieven advertentie hele pagina (16 x 23 cm) € 50,00 halve pagina (16 x 11 cm) € 25,00 1/4 pagina (8 x 11 cm) € 12,50 Tarieven zijn per nummer. Factuur wordt 1 keer per jaar, in de zomer verstuurd. Kopiëren, rapen en nieten ProPersona Nijmegen AdministratiefWerk Verspreiding Maud Peters

Oplage 1000 stuks Aan dit nummer werkten mee: Harry Gubbels, Wanda Kasbergen, Berit Hooghoudt, Paul Beekers, Marie van der Zanden, Ingeborg Jacobs-Eelman, Frans Schobbe, Monique van der Zanden, Peter Josemans, Anne Vellinga, Eva Spijkerboer, Dita Turkenburg, Herman Beeren, Ingrid Kappen

Herfst 2014

Branding Schoolkrant Vrije Scholen Nijmegen

Van de directeur Meander

‘Fijne baan, leraar, maar wel zwaar’ door Harry Gubbels, directeur Meander

Dit was de kop van een artikel in het Dagblad Trouw van dinsdag 9 september 2014. De schrijfster van het stuk geeft aan dat de jonge docenten graag les geven, maar de werkdruk als te hoog ervaren. “De begeleiding van beginnende leerkrachten op de basisschool laat te wensen over. Ze geven hun baan een dikke zeven. Toch denken bijna twee van de drie jonge leerkrachten er weleens over om de handdoek in de ring te gooien. Het vak is afwisselend en nuttig, maar bijna 90 procent vindt de werkdruk (erg) hoog.   Dat blijkt uit een enquête van de Algemene Onderwijsbond AOb en het NCRVprogramma ‘Altijd Wat’. Zij ondervroegen ruim zevenhonderd docenten uit het basis- en voortgezet onderwijs die minder dan vijf jaar voor de klas staan.   De jonge leerkrachten werken graag met kinderen en vinden dat ze veel ruimte krijgen bij het invullen van de lessen. Over hun eigen functioneren zijn ze ook erg positief: 79 procent van de basisschoolleerkrachten kan (erg) goed orde houden en 84 procent stelt duidelijke uitleg te kunnen geven.   Daar staat tegenover dat 64 procent van de docenten zijn taken niet binnen werktijd afkrijgt. Ze zijn naar eigen zeggen veel tijd kwijt aan administratie en zaken als vergaderingen, schoolreisjes en oudergesprekken.   “Natuurlijk is het heel normaal dat starters hun werk de eerste jaren als zwaar ervaren”, zegt Jan Willem Hengeveld van de Groene Golf, de afdeling voor jonge docenten van de AOb. “Maar het verschil met andere beroepsgroepen is dat je als jonge leerkracht de verantwoordelijkheid hebt voor dertig kinderen.”   Dus zouden jonge docenten in het basisonderwijs beter moeten worden begeleid, vindt de vakbond. Negen van de tien beginners zegt daar behoefte aan te hebben, maar slechts de helft krijgt het nu.”

Directeur Harry Gubbels 06-48 16 48 56 [email protected] Werktijden: Maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag op de Groesbeekseweg. Woensdag op de Prins Bernhardstraat Afspraak: via de administratie, tel.: 024 360 03 56. Bellen: Maandag tussen 08.30 – 16.00 uur, dinsdag, donderdag en vrijdag tussen 09.00 – 14.00 uur, woensdag tussen 08.30 – 15.00u

Dit jaar zijn bij ons op school twee leerkrachten gestart die te scharen zijn onder de noemer ‘jonge docent’. Heel blij zijn we met de start die door deze leerkrachten is gemaakt. We zijn er ons bewust van dat het een grote overgang is om verantwoordelijk te zijn voor een klas van dertig leerlingen. Daarom doorlopen deze nieuwe leerkrachten een uitgebreid begeleidingstraject dat gestart is voorafgaand aan hun eerste werkdag. Net voor de grote vakantie is door een oud-leerkracht van onze school een dagdeel gewerkt aan het thema ‘hoe start je met een klas’. In de grote vakantie hebben de nieuwe collega’s een studieweek in Zutphen gevolgd met als inzet het werken vanuit de vrijeschool pedagogiek en gericht op de leeftijdsgroep waarmee ze aan de slag zouden gaan. Sinds de start van het schooljaar worden ze begeleid door een ervaren collega die alle spectrums van het vrijeschool onderwijs beheerst. Er is ervaring van kleuterklas tot zesde klas, in Remedial Teaching en tevens is deze begeleider opgeleid tot intern begeleider. Deze coach zal in een wekelijks overleg aandacht besteden aan met name de organisatorische en inhoudelijke onderdelen van het onderwijs. Daarnaast zal zij ook ouderzaken begeleiden. We maken het tevens mogelijk dat collega’s in de klas gastlessen komen verzorgen zodat het voorbeeld in de eigen omgeving wordt gegeven. Daarnaast is er tweewekelijks overleg met een oud vrijeschool-leerkracht die de nieuwe collega’s begeleidt met spreuken, liedjes, gedichten, ritmiek, enzovoort. Zij zal ook wekelijks een gastles in de klas verzorgen. De gehele opzet wordt natuurlijk op gezette tijden geëvalueerd en waar nodig bijgesteld. Op deze manier hopen we aan alle facetten voldoende aandacht te hebben besteed om te zorgen dat deze leerkrachten horen bij het kleine percentage startende docenten in Nederland dat goed wordt begeleid.

Branding




Van de rector KGC

Schoolreis naar India door Wanda Kasbergen, rector KGC Op 10 oktober vliegen Ivon Hummel (leerkracht maatschappijleer, zij was ook jaren lang onderbouwleerkracht op Meander) en ik (rector en leerkracht kunstvakken) naar Hyderabad in India. We gaan daar de twee onderstaande vrijescholen bezoeken. Via het internationaal hulpfonds voor vrijescholen is ons gevraagd of wij de vier vrijescholen in Hyderabad voor een aantal jaar willen ondersteunen door elk jaar twee leerkrachten met bepaalde expertise werkgroepen te leiden op deze scholen. We gaan twee werkgroepen geven op twee van de vier scholen aan een gecombineerde groep van 8e klas leerlingen en leerkrachten. Het onderwerp is de werking van de zintuigen n.a.v. de biografie van Jacques Luysserant. Daarnaast gaan we spreken over de jaarfeesten, het invlechten van een vrijeschool in een examenprogramma en wij willen vooral ook een goed plan maken voor de komende jaren over welke expertise we welk jaar kunnen leveren.

Jacques Luysserant

Links: www.abhayaschool.org www.waldorfprerana-india.org http://preranawaldorf.org

Herfstmarkt 2014 zaterdag 1 november van 11.00 uur tot 14.30 uur

Beste ouders, Met rasse schreden nadert de dag waarop we de school omtoveren in een bruisend herfstfeest. Achter de schermen werkt iedereen er hard aan om deze dag een groot succes te laten zijn. Van de opbrengst van vorig jaar heeft de herfstmarktorganisatie circusmaterialen en een picknicktafel gekocht die we op het schoolplein kunnen gebruiken. Om ook dit jaar de ‘grote opbrengst’ te realiseren hebben wij uw hulp nodig. Het zou fantastisch zijn als u de intekenlijsten invult en ook daarbij uw e mailadres opgeeft. Met dank voor jullie inzet. De herfstmarktorganisatie, Monique Albers, Afra van Ammers, Ankie Ebskamp, Marina Godes en Ydo Ehlers.

Branding



Advertenties


Onderbouw

De seizoenstafel in de herfst door de redactie

Wat is een seizoenstafel?

Elk seizoen wordt er op een vaste plek in huis een hoekje, plank of tafel ingericht waar je de kringloop van de natuur op laat zien. Zo krijgen kinderen binnen nog bewuster mee wat er buiten allemaal gebeurt. Je bent natuurlijk niet gebonden aan de seizoenen en jaarfeesten. Kinderen kunnen er op elk moment iets aan toevoegen of weghalen van de seizoenstafel. Een seizoenstafel ‘leeft’. Naarmate het seizoen zich verder ontwikkelt veranderen de kleuren en spelen zich hele verhalen af op de tafel. Op echte antroposofische tafels speelt Moeder Aarde een belangrijke rol. Daarom zie je vaak een pop als symbool voor Moeder Aarde en kleine poppetjes, die haar wortelkinderen zijn. Die worden in de herfst naar binnen geroepen en komen in de lente weer tevoorschijn.

Hoe maak je een seizoenstafel?

De basis wordt gevormd door soepel vallende stof in de kleuren van het betreffende seizoen. Vervolgens maak je met natuurlijke materialen leuke poppetjes en versiering van bijvoorbeeld takken, schelpen, nootjes, kastanjes, houten figuren van bijvoorbeeld Ostheimer en stenen. Elke seizoenstafel is anders, leef je uit! Je kunt inspiratie halen uit wat er in de natuur gebeurt. In de herfst wordt er bijvoorbeeld geoogst. Om het oogsten te vieren kun je pompoenen, appels, zaden en noten gebruiken op de seizoenstafel. De herfst is ook de periode voor de paddestoelen en de kabouters, draken en ridders. In de herfst kun je je ook uitleven met

Branding


lantarens. Rond Sint Maarten (11 november) kun je van allerlei knollen en bieten lantarens maken. Deze staan symbool voor een zomer die ons warmte en licht heeft geschonken.

Herfstkleuren

De kleuren veranderen van het oranjerood en grasgroen van de zomer naar zachte rood-paarse en groen bruine tinten, en ook verschillende tinten oranje en goudgeel. De echte kenners van de antroposofie gebruiken de kleurencirkel van Goethe, maar je kunt natuurlijk ook gewoon naar buiten kijken en kleuren nemen die je in de natuur terugziet. Inspiratie nodig? In het boek Jaarfeesten vieren met kinderen vind je nog meer achtergrondinformatie en bak- en knutselideetjes per jaarfeest. Ook het boek Herfst van G. Muller bevat veel plaatjes en inspiratie voor je seizoenstafel. In het boek Okke, Nootje En Doppejan beleven twee eikeljongetjes allerlei avonturen in het bos. Op Pinterest vind je allemaal ideetjes voor de seizoenstafel in de herfst. Leuke foto’s: De seizoenstafel van Mama Ilse door het jaar heen. Ook op de site van Poppelien staan veel poppetjes die als inspiratie kunnen dienen voor jouw seizoenstafel. Bron van informatie en ideeën: www.Ecomama.nl Vrije Opvoeding en het Koekendiefje.


KGC

Voorstellen nieuwe docenten KGC

Aernout Casier


Hallo allemaal, Ik ben Aernout Casier, de nieuwe docent voor het vak Engels. Ik ben 35 jaar oud en woon samen met mijn vriendin in de schitterende wijk Hazenkamp. Langs deze weg stel ik me graag aan jullie voor. Je zou kunnen zeggen dat onderwijs mij in het bloed zit. Ik draai vanaf mijn vierde levensjaar ononderbroken fulltime in deze tak van sport mee. Eerst als afnemer, uiteraard, maar meteen daarna ook als verzorger. De afgelopen drie jaar heb ik als lerarenopleider gewerkt. Dat bevalt nog steeds, maar de heimwee naar het voortgezet onderwijs (waarin ik daarvoor 9 jaar werkzaam ben geweest) was steeds moeilijker te negeren. Toen ik vorig jaar als stagebegeleider het Karel de Grote College leerde kennen, liet ik me - zowel thuis als hier - al snel ontvallen dat dit me een leuke werkplek leek. Nog geen jaar later was het contract getekend en mocht ik beginnen. Naast het onderwijs heb ik natuurlijk andere interesses. Zo is de kans groot dat je mij ‘in het wild’ tegenkomt. Ik wandel namelijk graag, en geniet dan van de rust en de uitzichten die de natuur te bieden heeft. Met name de fauna spreekt tot de verbeelding. Als die fauna dan ook nog eens veren heeft, sta ik nog wat langer stil. Niet zelden met een verrekijker voor mijn ogen. Naast het buiten zijn is het spelen van bordspelletjes mijn grote hobby. Jaarlijks ga ik op ‘bedevaart’ naar Essen waar in oktober de grootste spelletjesbeurs ter wereld gehouden wordt. Daarnaast zit ik, als het ook maar enigszins uitkomt, met vrienden aan tafel rondom een spel. Dat kunnen allerlei soorten spellen zijn. Het gaat uiteraard om de gezelligheid, niet om het winnen. Wat niet betekent dat we niet ons best doen overigens. Wat dat betreft is het spelen van een spel eigenlijk best goed te vergelijken met het onderwijs, bedenk ik me nu: het is vooral de moeite als alle betrokkenen er echt voor gaan! Wegdromen, ten slotte. Dat kan in de natuur, dat kan bij spelletjes, of op reis. Maar dat kan ook met behulp van muziek, film, boeken of andere kunstuitingen. Ik beschouw die altijd als mini-reisjes. Je wordt immers uitgenodigd op avontuur te gaan met de artiest. Hoe mooi de reis wordt, ligt aan de communicatie tussen zender en ontvanger en de bereidheid elkaar te begrijpen. Mijn smaak in dezen is breed en onvoorspelbaar. Dat maakt hem moeilijk in een beperkt aantal woorden te vangen. Opvallend is in elk geval dat mijn voorkeur over het algemeen uitgaat naar het modernere werk (bijv. Antony Gormley, Nils Frahm, Reif Larsen, PT Anderson.) Ik geef dit schooljaar les aan de klassen 7C, 8A, 8B en 10D. Ik heb er erg veel zin in en ik kijk er naar uit zowel mijn leerlingen als collega’s als het KGC te leren kennen. Mocht je nog vragen hebben: schroom niet!

Hallo beste lezer(es), Bij deze wil ik een korte introductie geven. Mijn naam is Mark van den Berg en ik ben geboren te Warnsveld op 14 maart 1978. In Zutphen heb ik 20 jaar op steenworp afstand gewoond van de Vrije School De Berkel. Op figuurlijke wijze dicht bij het vuur zou men kunnen zeggen, toch heb ik zelf via reguliere scholen mijn pad gevonden. Op mijn twintigste ben ik naar Tilburg verhuisd om econometrie te gaan studeren en daar heb ik vervolgens de HBO–opleiding Bedrijfswiskunde afgerond. Puzzelen, raadsels, de schoonheid en de toepasbaarheid van de wiskunde hebben mij van jongs af aan gegrepen. Deze kennis wil ik graag inzetten om de huidige jonge generatie mee op weg te helpen. Sinds drie jaar woon ik samen met mijn vriendin Elleke in het mooie dorpje Ooij, vlakbij Nijmegen. Daar zijn onze twee dochters geboren. Op de foto hangt Hannah in de draagdoek, de oudste van de twee. De jongste heet Sarah. Nu zit ik op letterlijke wijze dichter bij het vuur als docent op het KGC en zal ik uitgebreider kennis maken met de antroposofiche opvattingen van Rudlof Steiner. En dit is een mooi vooruitzicht.

Mark van den Berg

Hallo, mijn naam is Sandra Weinz. Ik ben een nieuwe docent Duits op de bovenbouw (afgelopen jaar stagiaire bij Astrid Zimmermann),ook werkend aan AOC-Oost te Enschede (vmbo), studerend in deeltijd aan de HAN (Nijmegen) Ik ben 47 jaar en getrouwd met Peter Kalkowsky (graficus/vormgever). We hebben een dochter van 14 jaar 3e klas tto, zoon van 12 jaar 2e klas tto. Wij wonen met z’n vieren in Zutphen en praten Duits met elkaar. Ik houd van zingen, teksten, dichten, tuinieren en met glas met/zonder lood werken. Werkervaring Als docent Duits heb ik stage-ervaring met leerlingen van klas 1, 2 en 3, maar vooral met de beginners. Ik ben lij dat ik nu op het Karel de Grote lessen mag geven. Dinsdag, woensdag en donderdag zijn hier mijn dagen. Alleen, als in Overijssel vakantie is, kan ik zonder hinder naar Nijmegen op een andere dag in de week komen. Dinsdags en donderdags zit ik ‘s avonds op college van de HAN. In de museumdidactiek heb ik 4 jaar workshops en rondleidingen gegeven aan mensen van 8 jaar t/m 80 jaar. Ik heb altijd bijlessen gegeven, als tiener aan mijn oudere broer, als volwassene aan leerlingen met achterstand tijdens mijn glazeniersopleiding. Ook nu heb ik het voor het tentamen druk, om andere medestudenten de essentie van de lesstof begrijpelijk te maken. Twintig jaar heb ik fulltime als glazenier gewerkt, 10 jaar daarvan in Nederland, in de restauratie en als brandschilder. Soms heb ik kunstenaars mogen begeleiden en hun de technische finesses van het materiaal glas uitgelegd. Graag maak ik jonge collega’s wegwijs.

Sandra Weinz

Visies Uitleggen en instructies geven vind ik boeiend. Vooral is het leuk om te merken dat leerlingen de hoofdzaken begrepen hebben. Graag zou ik zien, dat ze de taal als middel van communicatie ervaren, en niet als iets, wat vol zit van obstakels, rijtjes en dergelijke. Ik verheug me op het feedback geven van mijn leerlingen: staan zij open voor de taal van de oosterburen, die harder klinkt als het bedoeld is? Zien zij het nut van de ontmoeting met Duits, zo dichtbij aan de grens? Zijn ze gewend, zichzelf te laten zien of moeten ze alleen maar stoer doen?

Branding



Advertorial

Herfst en Michaëlstijd En dan toch lijkt het er weer van te komen, die overgang van een fijne (na)zomer naar een heuse herfst. Met bijbehorende kortere dagen, weer lagere temperaturen, de verwarming die soms alweer aanspringt, de zomerkleding die nu langzaam aan verruild kan worden voor een meer winterse variant. Ook een heerlijke tijd om de bossen in te trekken, zo ontdekte ik afgelopen weekend weer. Prachtig, de bladeren die verkleuren, het groen wat voorzichtig aan plaats maakt voor geel, oranje, rood en bruin. Mooi, en, toegegeven, het heeft ook iets deprimerends, die vallende bladeren. Er is meer donker dan licht. De natuur trekt zich terug en begint af te sterven. En dieren als de egel, de vleermuis, de kikker en zelfs het lieveheersbeestje (wist je dat?) maken zich klaar voor hun winterslaap. In zekere zin doen wij dat ook: in plaats van het leven buitenshuis, cocoonen we meer binnen. En dat heeft toch ook wel weer wat: lekker knus en meer samen zijn.

De oogst Naast loslaten staan herfst en het Michaëlsfeest daarnaast voor oogsten. We zien in deze tijd pompoenen, appels, peren, druiven en ook eikels, beukennootjes, kastanjes, dennenappels. En pompoenen. Heerlijk vind ik het trouwens, om weer de keuken in te duiken en een vers pompoensoepje en pompoencake op tafel te kunnen zetten. Sinds dat ik de tip kreeg de pompoen met schil te koken, is het vervelende ontvelklusje van daarvoor, ook verleden tijd. Mooi meegenomen.

Loslaten en draken verslaan Herfst is de tijd van loslaten. Storm waait dorre takken uit de bomen. En ook wij kunnen, gelijk met het ritme van de natuur, voor onszelf nagaan of en wat er in ons stormt en wat we kunnen laten voor wat het is. Gewoon omdat het ons niet (meer) dient en het alleen nog ballast is. Ballast…oftewel: draken! Klinkt toch net wat spannender en dat brengt ons bij het Michaëlsfeest, wat in deze tijd wordt gevierd. Michaël is een van de aartsengelen en de overwinnaar van de draak,

Dankbaar Eigenlijk waren die oogstfeesten van vroeger zo gek nog niet: het uiten van onze dankbaarheid voor wat de natuur ons brengt. Eerlijk gezegd zou ik ook best vaker mijn zegeningen mogen tellen in plaats van vooral te kijken naar alles wat nog anders en beter kan. Wel zo leuk. Mijn oogst, als resultaat van dat wat ik de afgelopen maanden gezaaid heb, mag er eigenlijk best zijn. De jouwe ongetwijfeld ook. We hoeven er alleen maar oog voor te hebben!

zo stelt de mythe. Dit feest staat in het teken van het bewust wakker zijn van ons als mens om het kwaad in de wereld te doorzien en te bevechten. De krachten van de geest in ieder mens worden op dit feest aangesproken. Heb jij, net als ik, eigen draken te doorzien en te verslaan? Om weer ruimte te maken voor nieuwe dingen?

Anke van der Vorst is eigenaar van coachpraktijk In Praesentia Meer inzicht in je persoonlijke drijfveren? Op zoek naar een heldere richting in je leven of loopbaan? Weten waar jouw kwaliteiten en ambities liggen? Wil jij (nog) meer leven, werken en handelen vanuit jouw eigen kracht? Dan ben je aan het goede adres. Van harte welkom! Soms is het fijn als er iemand even meeloopt op jouw weg. Omdat je er zelf zo dicht op zit, dat je niet meer scherp kunt zien. Iemand om je te ondersteunen, de spiegel voor te houden, tot inzicht te komen en richting te geven. Ik kan je hiermee helpen. Zodat je weer terug komt in je eigen kracht. Om van daaruit met meer energie, plezier en succes verder te gaan. Voor meer informatie en/of een vrijblijvend kennismakingsgesprek: www.inpraesentia.nl. Anke van der Vorst [email protected] 06-43998872 12 | Herfst 2014| Herfst

Onderbouw

Voorstellen nieuwe docenten Meander Dag allemaal, Even voorstellen... Mijn naam is Elena van der Steen. Dit schooljaar ben ik vol enthousiasme in mijn nieuwe baan als leerkracht gedoken! Ik geef les op De Meander in de eerste klas. Hier werk ik met veel plezier en heb ik al een aantal leuke eerste weken samen met de kinderen gehad. Ik geniet met volle teugen en voel me thuis op de Vrijeschool, ondanks dat alles nieuw is voor mij. Ik ben afgestudeerd aan Pabo Groenewoud en kwam er later achter dat de vrijeschoolvisie erg goed paste bij mijn eigen visie op het leven en op hoe onderwijs aan kinderen gegeven zou moeten worden. Zo kwam ik dan ook bij de Vrijeschool terecht en ik ben erg blij met deze gemaakte keuze. Ik hoop dan ook nog vele jaren met veel plezier les te mogen geven en te genieten van al het moois wat de Vrijeschool te bieden heeft voor zowel de kinderen als voor mij als leerkracht. Voor nu wens ik iedereen een mooi, goed en inspirerend nieuw schooljaar toe. Met een glimlach, Elena Dag allemaal! Tijd om me eens even voor te stellen… Mijn naam is Laura Hagemeijer en ik ben dit jaar de leerkracht van klas 1A, naast juf Janneke en juf Sara. Samen met Elena ben ik dit jaar nieuw op de Meander. Ik heb hiervoor drie jaar als invaller in het regulier onderwijs gewerkt, waar ik zowel korte als langere invalklussen heb gedaan. Het Vrije Schoolonderwijs is voor mij nieuw, dus daar zal ik mij de aankomende tijd volop in gaan verdiepen. Ik ben samen met Elena op de Zomercursus in Zutphen geweest en we zijn ook al samen begonnen aan de twee jaar durende applicatiecursus, om zo ons papiertje te halen voor het Vrije Schoolonderwijs. Erg interessant tot nu toe! Het kleine stukje antroposofische achtergrond dat ik heb, is vanuit mijn jaar op de Vrije Hogeschool in Driebergen. Hier heb ik het oriëntatiejaar gevolgd, wat een geweldige ervaring is geweest. Na de Vrije Hogeschool heb ik gestudeerd aan de Pabo in Deventer, waar ik ook een hele fijne tijd heb gehad. Hier heb ik ook mijn liefde voor reizen ontdekt. Zo heb ik een zomer op een Summercamp in de Verenigde Staten gewerkt en heb ik een buitenlandstage in Nieuw Zeeland kunnen doen. Mijn volgende grote reis was mijn huwelijksreis naar Thailand, met mijn lieve man Erik. En nu zijn we de volgende grote reis alweer aan het plannen! Vrij onverwachts is de Meander op mijn pad gekomen. Een mooie verrassing! Ik merk dat ik van alle kanten fijn wordt ontvangen: door collega’s, ouders en kinderen. Ik heb het tot nu toe al enorm naar mijn zin op de Meander en ik ben benieuwd wat me nog allemaal te wachten staat. Ik hoop dat we er samen een mooi jaar van kunnen maken!

Branding


Elena van der Steen

Laura Hagemeijer


Advertentie


Interview

Het licht in onszelf en de wereld door Berit Hooghoudt, mama van Mila (9), Noah & Sverre (5), getrouwd met Ernst De herfst breekt aan, en veel mensen verheugen zich op de verfrissende wind, die ons de bladeren om de oren doet dwarrelen, beukennootjes zoeken in het bos, de prachtige herfstkleuren…. Van zonnig geel, diep oranje, tot intens rood. Onze trouwdag valt in de herfst, en elk jaar opnieuw kan ik in die periode de intense kleurschakeringen die de bomen sieren weer beleven. Een zo natuurlijk cyclisch proces van dichtbij mogen aanschouwen geeft mij een rijk gevoel. Een gevoel van ontzag ook, voor het wonder dat natuur heet. Wij zijn verbonden met de natuur, en ook bij ons mensen zien we de processen van groei en afbraak terug. In mijn werk met oudere mensen met een psychiatrische aandoening (GGZ) beleef ik de herfstperiode ook van een andere kant. Voor veel mensen die bij ons in zorg zijn, breekt met de herfst een periode aan van angst en onzekerheid. Niet zelden ervaren mensen juist in deze periode van afnemend licht een toename van somberheidsklachten. Sommige van hen hebben al vaker in hun leven een ernstige depressie doorgemaakt. Wat mij raakt, is wanneer een oma vertelt: “ik WEET dat ik van mijn kinderen en kleinkinderen houd, maar ik VOEL het niet meer”. En daarover kan wel verdriet gevoeld worden. Zelfs zo erg, dat sommige mensen het leven met dat grote lijden als ondraaglijk ervaren. Vaak heb ik gedacht: hoe zou het zijn, als deze mensen wiens verbinding met hun innerlijk licht zo fragiel is geworden, mochten baden in de warmte van onze school? Als elk mensenkind al in zijn jeugd omhuld zou worden op deze warme wijze, hoe zou de wereld er dan uitzien? Pas later in mijn leven kwam ik, via onze kinderen, in aanraking met het vrije school gedachtegoed, de antroposofie. Wat was ik blij met een plek zoals de Kleine Sterre, het voelde direct zo goed om onze dochter aan de mensen en het leefritme daar toe te vertrouwen. Als vanzelfsprekend volgde de stap naar de Vrije basisschool Meander, en nog altijd voelt het goed. De eerste herfstmarkt maakte voor mij als startende ouder vooral zo zicht- en voelbaar:op deze plek zijn mensen samen, verenigd in de zorg en liefde voor hun kinderen. En wat wordt er hard gewerkt! Ik heb prachtige groene schoolpleinen zien ontstaan,

Branding


een heuse waterput, en mocht een paar keer de school mee versieren voor de herfstmarkt. Mensen, die zich in vriendschap verbinden dwars door schoolklassen heen. Hoe bijzonder is dat? De jaarfeesten….Bij ons trouwfeest sprak een dierbare vriendin de volgende tekst van Nelson Mandela uit. Ik deel hem graag met jullie. Onze diepste angst is niet dat we ontoereikend zijn. Onze diepste angst is dat we oneindig machtig zijn. Het is ons licht, niet onze duisternis, waar we het allerbangst voor zijn. We vragen ons af: Wie ben ik dat ik briljant buitengewoon aantrekkelijk, getalenteerd en geweldig zou zijn? Maar waarom eigenlijk niet? Je bent toch een kind van God? Dat je je kleiner voordoet dan je bent komt de wereld niet ten goede. Er is niets verheffends aan je kleiner voor te doen dan je bent, opdat de mensen om je heen zich vooral niet onzeker gaan voelen. Wij zijn geboren om de luister van God uit te dragen die in ons woont. Niet in slechts enkelen van ons, maar in ons allemaal. Als wij ons licht laten schijnen, geven we anderen onbewust toestemming dat ook te doen. Als wij bevrijd zijn van onze angst, bevrijd onze aanwezigheid automatisch anderen. Nelson Mandela, Inaugurale rede 1994 In deze tijd waarin zoveel mensen in de wereld lijden als gevolg van armoede, ziekte, honger of oorlog zou ik het wel van de daken willen roepen: laten wij ons verbinden met ons innerlijk licht, en dit laten stralen zo krachtig als maar kan…. Vele lichtpuntjes samen….straks weer op de herfstmarkt voelbaar! Ook al lijkt wereldvrede in onze huidige wereld een utopie, we kunnen wel bij onszelf, ons eigen gezin &familie, vriendenkring en gemeenschap waarbinnen we leven beginnen.


- Advertenties -


Column

Help, ik herfst! ‘door Paul Beelers

Drs P. dichtte het al, ‘In de winter en de herfst, zijn bejaarden op hun sterfst’. Aan de herfst kleeft de melancholie en het drama van het vallende blad en de intredende kou van een nakende winter. En terwijl buiten de zon de zomer nog een laatste staart geeft, mijmer ik over de herfst van mijn vaderschap. O wee, dat klinkt dramatisch. Maar misschien moet ik m’n hart maar eens laten spreken. Drie dochters heb ik, en daarmee ben ik gezegend met drie seizoenen in mijn leven, een lente, een zomer en een (naderende) herfst. M’n jongste dochter komt eigenlijk nog maar net kijken. Alles bloeit en groeit en lurkt en loeit nog in en aan haar. Ze is de immer sprankelende en dartelende lente in ons leven. Heerlijk die onstuimigheid en stuivigheid. Al krijg ik er ook af en toe kriebel van in m’n neus. En de rest van m’n lijf : ) Maar meestal huppel ik heerlijk mee en geniet van al het leven dat zij steeds weer in me wekt. Mijn middelste dochter heeft deze intense bloei-fase al achter zich en staat meer en meer stevig met haar wortels in de aarde. En laat zo stralend haar talenten en leergierigheid zien. Die straling werkt aanstekelijk. Ik ga als vanzelf mee stralen. En voel me uitgenodigd in mijn eigenheid en kracht te gaan staan. Oog in oog met de twinkeling van de zomer in haar ogen. En dan is er mijn oudste dochter. Ze zit nu net in het laatste jaar van de basisschool. En maakt langzaam de stap de grote wereld in. En laat zo langzaam maar gestaag mij steeds meer los… ‘Pap, je hoeft ons echt niet meer voor te lezen voor het naar bed gaan hoor. We lezen zelf wel een boek’. Ben ik zo naïef? Heb ik mn kop in het zand gestoken? Maar echt, ik zag dit totaal niet aankomen. En ineens waren daar deze woorden. En de onverwachte tranen die ze bij mij opriepen. Het is gedaan met voorlezen. Een hoofdstuk wordt afgesloten. En ze lezen zelf wel verder… En plots is het afscheid nemen en loslaten alom. ‘Geen afscheid meer op het schoolplein pap, alsjeblieft. En zeker geen kus, duh!’ ‘Ik kan wel zelf naar huis fietsen, hoor, kom me alsjeblieft niet ophalen’. Hoe spannend, dit loslaten, dit vaderschap dat meer en meer op afstand komt. Sinds maanden hangt haar kamer vol posters van tieneridolen. Chat ze met vriendinnen op msn en instagram. Heeft ze haar weekend al vol met plannen en afspraken voordat ik zelf maar een idee heb kunnen opperen. En natuurlijk is het ook goed zo. Een nieuwe stap in zelfstandigheid. Kleine meisjes worden groot. Maar papa was nog even sentimenteel blijven hangen in het samen op bed een laatste verhaaltje voor het slapengaan. Een veilige en overzichtelijke wereld. Maar het was natuurlijk a veel langer geleden begonnen. Toen ze zelf wel haar tanden kon poetsen. Kleren uitzocht voor de volgende dag. Of boterhammen smeerde voor de lunchpauze. Maar dat was nog onschuldig. Ik had nog voldoende het gevoel ‘nodig’ te zijn. Als de (vader)stam die alle bladeren droeg in een trotse tooi. Maar afgelopen zomer is toch echt de herfst ingetreden. Het blad laat los. De vrije val is begonnen. Laat ik er dan ook maar ten volle van genieten. Nieuwsgierig naar de reis die deze jongedame gaat maken. Op zoek naar haar eigen plek in deze wereld. Papa laat los. Laat die herfst maar komen. En stiekem, natuurlijk, weet ik me gezegend met nog een lente en zomer in mijn huis.

Branding



Advertentie


Ingezonden

Herfstbezigheden Door Marie van der Zanden, ouder en redactielid

Wat je in de herfst allemaal kunt doen en maken met kleuters en oudere schoolkinderen…De herfst is het seizoen waarin mensen kunnen oogsten wat ze in de lente hebben gezaaid en geplant, en wat in de zomer is gerijpt. Er valt veel te oogsten: appels, peren, pruimen, vlierbessen en duindoorn. Ook veel groente is er te vinden: pompoenen, tomaten, kastanjes... Er valt zo veel te beleven in de herfst. Een aantal voorbeelden wil ik hier noemen. Gedroogde appels maken je hebt er een aantal appels nodig, een klokhuisverwijderaar en een touwtje. Allereerst ga je het klokhuis uit alle appels verwijderen. Daarna kunnen de kinderen de appels in dunne ringen snijden en samen op het touwtje doen en het touwtje ophangen. Een aantal dagen in de keuken (of een andere kamer) laten drogen en dan kunnen de appels gegeten worden. Jam maken 1000g fruit kleingesneden, met 500g geleisuiker in een pan roeren en 4 minuten laten koken. In schone glazen vullen. Ondersteboven draaien. Koud en donker bewaren. Seizoenstafel maken

In de herfst kun je daarnaast heel veel verschillende materialen in de natuur vinden: zo denk ik aan kastanjes, eikels, beukennootjes, verschillende gekleurde blaadjes, rozenbottels enz. Lotta en ik gaan vaak een seizoenstafel maken van deze materialen. Ik vind het vooral belangrijk om niet in nieuwe ‘goedkope winkels’ kant-en-klare herfstknutseleieren te kopen, maar juist met veel fantasie aan de seizoenstafel te beginnen. Dat kunnen boomblaadjes zijn, die op een bruin tafelkleed neergelegd worden. Verder kun je van eikels en kastanjes, van rozenbottels en van beukennootjes veel verschillende dieren bouwen. Simpelweg door met een draad er doorheen te gaan en deze aan elkaar te rijgen. Een grote pompoen, een cougette en een kleine vaas met gekleurde herfstblaadjes op een rood tafelkleed kan voor een ontspannen en gezellige sfeer zorgen. Tussendoor een of twee kaarsjes aan, en klaar is de herfsttafel! Ik merk aan Lotta dat ze geniet van lekker buiten zijn en spelen. Gecombineerd met een wandeling door het bos en een grote zak voor alle ‘schatten’ brengt wonderen met zich mee. Het is heerlijk om zo met mijn dochter samen te zijn en te genieten van haar bloeiende fantasie over kabouters in houten boomstammen…

Branding



- Advertenties -

“Om clown te zijn hoef je

niets te leren, je hoeft alleen

weer terug te halen wat je

vroeger hebt afgeleerd.”

Ton Kurstjens is sinds 1989 clownsdocent en professioneel clown. Tijdens zijn cursussen besteedt hij aandacht aan contact-clownen; zonder oordeel en met liefde voor de mensen het open contact met elkaar zoeken.

•

Voor het programma kunt U kijken op:

Groenestraat 189 te Nijmegen

www.clownerie.nl De cursussen zijn bedoeld voor volwassenen. Voor meer informatie kunt u een mail sturen naar [email protected] of bellen: 024-354 21 05

• • •

Volledig assortiment vers lamsvlees, kalfsvlees, rundvlees, vakensvlees, kip / gevogelte, worst en vleeswaren; Het adres voor barbeque / fondue / gourmet; Goede parkeergelegenheid; Gevestigd naast ‘Ekoplaza’.

tel: 024- 355 50 60 | email: [email protected] Openingstijden: maandag: gesloten dinsdag t/m vrijdag: 8.00 - 18.00 uur zaterdag: 8.00 - 16.00 uur

WWW.DEGROENEWEG.NL

0 0 20 | Herfst 2014| Herfst

Ingezonden

Wie voedt de opvoeder op? met Jacques Meulman door Ingeborg Jacobs-Eelman, moeder en Biografisch Coach

Soms ken je iemand die jou inspireert en krijg je het idee om anderen wellicht ook te laten inspireren. Als dat idee door de schoolleiding omarmt wordt, dan hangen er zomaar ineens aankondigingen waarop een algemene ouderavond met Jacques Meulman genoemd wordt. Dat gebeurde mij afgelopen lente. Soms ken je iemand die jou inspireert en krijg je het idee om anderen wellicht ook te laten inspireren. Als dat idee door de schoolleiding omarmt wordt, dan hangen er zomaar ineens aankondigingen waarop een algemene ouderavond met Jacques Meulman genoemd wordt. Dat gebeurde mij afgelopen lente. Jacques Meulman is voormalig vrijeschool-leerkracht, nu werkzaam als psycholoog, biografisch consulent en gesprektherapeut. En docent, want zo leerde ik hem kennen. Kortom, Jacques Meulman is door de wol geverfd. Terug naar 13 mei, waar een lekker gevulde zolderzaal benieuwd was naar wat deze toch best prikkelende vraag: “Wie voedt de opvoeder op?” op de aankondiging, inhoudelijk zou gaan brengen. Tijdens de lezing bracht Jacques ons inzicht over dat we als kind allemaal geboren worden met levenswil. De levenswil zorgt dat we in onze eerste levensjaren het lopen, daarna het spreken en dan het denken ontwikkelen. In de tijd tot ongeveer het 21e levensjaar moet de levenswil omgevormd worden naar ontwikkelingwil. In deze tijd zal het lopen moeten omgevormd worden naar helder denken; het spreken moet omgevormd worden naar objectief voelen; het denken moet omgevormd worden naar verantwoord handelen. In een tekening ziet het er zo uit:

Denken ↑ ↑ Spreken ↑ ↑ Lopen ↑ ↑ 0: Levenswil

Helder denken Objectief voelen

naar Wereldwil. Dat deel bleef tijdens deze lezing onbelicht, want er waren flink wat vragen die beantwoord moesten worden. Daarbij nam niet iedere toehoorder alles zomaar voor zoete koek. Jacques vertelde me achteraf dat hij dát juist fijn vond. Maar Jacques komt terug, en wel op de algemene ouderavond van woensdag 15 oktober a.s.. Na de afgelopen lezing zijn er enkele vragen ontstaan over het onderwijs op de Vrije School en meer specifiek misschien de Meander. Wellicht dat hij deze vragen kan beantwoorden, alsook het verdergaan waar hij de vorige keer moest stoppen. Laat dit geen belemmering zijn om te komen, Jacques weet de soms als taaie stof ervaren antroposofie goed te vertalen naar de hedendaagse realiteit. Jacques Meulman is tevens mede-organisator van het overweldigend druk bezochte symposium “Gezondmakend onderwijs” van 12 april j.l. op het Geert Groote College in Amsterdam, waar het gelijknamige boek met oa 16 goed leesbare voordrachten van Rudolf Steiner over de antroposofische pedagogie en didactiek, gepresenteerd werd. De –meeste- deelnemers kregen het boek mee: de eerste oplage van het boek bleek ontoereikend voor de ruim 300 deelnemers, allen begaan met het huidige onderwijs voor kinderen. Het symposium krijgt op 22 november een vervolg waar u zich voor kunt opgeven via jmeulman45@hotmail. com. Voor € 25,- kunt u deelnemen aan een inspirerend symposium! Er zijn reeds een aantal mensen die zich hiervoor vanuit Nijmegen opgegeven hebben, wellicht dat er samen gereisd kan worden. Informatie hierover op te vragen via [email protected]

Verantwoord handelen 21: Ontwikkelingswil

Het onderwijs op de Vrije School richt zich op de ontwikkeling van de vrije wil: het begeleiden van het kind bij het omvormen van de levenswil naar de ontwikkelingwil. Daarna moet je jezelf verder ontwikkelen in de volgende 21 jaar: de ontwikkelingswil moet omgevormd worden

Branding



Serie

Temperamenten in de praktijk: de cholericus door Frans Schobbe Bij het cholerische temperament is het ik van de mens overheersend en om dat in zijn volle omvang te bevatten, moeten we ons goed realiseren wat het ik is. Het ik van de mens is niet datgene wat we in het dagelijks spraakgebruik met ik aanspreken. Dat ik voor dagelijks gebruik is meer ons ego dan ons werkelijke ik. Dat ik blijft normaliter op de achtergrond, het houdt verblijf in onze drijfveren voor het leven. Het is dus ons hogere wezen dat we bedoelen met ik. Dit hogere ik van de mens vindt zijn uitdrukking in het fysieke in het bloed. De pulserende kracht van het bloed is uitdrukking van het aanwezig zijn van het ik. Maar ook in de samenstelling van het bloed uit zich de aanwezigheid van het ik. Als het bloed onvoldoende ijzer bevat kan het ik zich niet goed verbinden met het fysieke; we zien een soort ik-armoede in het geval van bloedarmoede, waarvan dan sprake is. Het bloed is dus het toonaangevende bij het cholerische temperament! Het ik uit zich in een krachtige polsslag! “Bij degenen, bij wie geestelijk het ik en fysiek het bloed hoofdzakelijk actief is, zien we hoe de meest innerlijke kracht, gespannen en krachtig het hele organisme in stand houdt. Als zo iemand de wereld tegemoet treedt, zal de kracht van zijn ik zich doen gelden. Dat is het gevolg van een zodanig ik. De cholerische mens zal daarom optreden als iemand, die onder alle omstandigheden zijn wil zal doorzetten. De bloedsomloop is de oorzaak van al het agressieve, van alles, wat met de sterke wil van de cholerische mens samenhangt.“ Zo schrijft Rudolf Steiner in Raadsels van het menselijk temperament. Cholerici zijn krachtnaturen, gericht op de daad, het handelen. Met hun sterke hartstochten en instincten leven zij in het vuurelement. Ze zijn innerlijk heel actief, nemen veel indrukken op die ook lang nawerken. Het ik van de cholericus is zo krachtig dat het zelfs invloed heeft op de fysieke groei. Als het ik domineert wordt de groei geremd, het houdt de krachten van het etherlichaam tegen. “Bij het cholerische temperament wordt zichtbaar in groei en vorm, wat innerlijk werkt: de gesloten, de gerichte kracht van het ik. In de regel is het cholerische temperament herkenbaar aan de teruggehouden geremde groei”, zegt Steiner. De gestalte is fors, breed, krachtig met een zekere gezetheid. Als we een aantal elementen die genoemd zijn bij dit temperament op een rijtje zetten zal snel duidelijk worden welke planeet bij dit temperament hoort: vuur, kracht, ijzer, daad. Het gaat natuurlijk om de planeet Mars. Inderdaad heeft een marstype (het agressieve type) veelal een cholerisch temperament. Het agressieve type is in overmaat extravert, reageert onmiddellijk op indrukken, kan helder denken maar heeft de neiging meteen in de daad te schieten. In tegenstelling tot de Saturnusmens leeft de Marsmens niet in het verleden, maar in het nu, de herinnering is van geen betekenis, hij stoot vooruit! Het optreden van de Marsmens is dynamisch: snelle bewegingen, hij loopt hoorbaar krachtig op zijn hakken, hij kan zeer grof zijn en gewelddadig. Hij wil de wereld naar zijn hand zetten en komt daardoor onvermijdelijk met anderen in conflict, maar dat lijkt hij ook nodig te hebben. Hij is een initiatiefnemer, die met kracht projecten op kan zetten en met zijn grote wilskracht alle beginproblemen de baas kan. Het is een echte pionier, die echter na verloop van tijd heel destructief kan werken tegen zijn eigen scheppingen, omdat hij altijd weer een nieuwe stoot wil geven. De deugd van het marstype is de moed, de ondeugd de toorn. Voorbeelden van marstypes, of cholerische types zijn: Napoleon, Fichte, koningin Elizabeth (niet de huidige maar de historische), Voltaire, prins Maurits.

Het cholerische kind

In een Nederlandse klas zullen niet veel cholerische kinderen zitten, onze oosterburen hebben meer van dit temperament. Het kan wel een bof zijn als je 22 | Herfst 2014| Herfst

Frans Schobbe was leerkracht aan de Meander in de jaren ’90 en ’00. Hij heeft talloze artikelen geschreven over antroposofische onderwerpen, niet alleen voor de Branding toentertijd, maar, en ook nu nog, voor de Seizoener, tijdschrift voor vrijescholen. Hij heeft ook boeken geschreven, o.a. over oude culturen in India, Perzië, Mesopotamië en Egypte. Frans geeft momenteel les aan de Johannesschool in Tiel. Literatuur: Raadsels van het menselijk temperament, Rudolf Steiner. Uitg. Vrij Geestesleven Ieder kind zijn temperament, Wil van Houwelingen Harmsen. Folder Mensen en planeten, W.F.Veltman. Uitg. Cbristofoor Mensentypen, Max Stibbe. Uitg. Christofoor De beeldentaal van de dierenriem, Frits Julius

er een paar hebt, want ze kunnen een stuwende kracht zijn in een klas. Hun enthousiasme werkt aanstekelijk en het zijn de leiders in een klas. Steiner zegt over het cholerische kind: “Moet een cholerisch kind opgevoed worden, dan moet men er op letten, dat het krachtige innerlijk ontwikkeld dient te worden. Daarvoor is het nodig, dat zo een kind in aanraking komt met dingen, die niet gemakkelijk op te lossen zijn. Hij moet te maken krijgen met iets, dat weerstand biedt, iets moeilijks moet hem in de weg worden gelegd, geef hem maar zware taken. Die weerstand moet zo gekozen worden, dat het cholerische temperament niet teruggeslagen wordt; het moet zich erin kunnen uitleven door de tegenstand te overwinnen. Men mag het cholerische temperament nooit bestrijden door te trachten het onder de duim te krijgen. ...Het cholerische kind zal niet gauw genegenheid voor iemand opvatten; het is een ander aspect van de intermenselijke relatie, waar het gevoelig voor is. Voor het cholerische kind is er ook een omweg, waarlangs zijn ontwikkeling is bij te sturen. Het middel voor de opvoeding is dan: eerbied en waardering voor een persoon. Men moet in een cholerisch kind in hoge mate vertrouwen opwekken.” De cholericus is aan zijn gestalte het eenvoudigste te herkennen. Het geheel maakt een gedrongen, gebalde indruk. Het hoekige overheerst het beeld, het zijn stevige kinderen met krachtige gelaatsuitdrukkingen. In het extreme geval valt aan hen op dat hun hoofd op hun schouders rust zonder dat er veel hals tussen zit. In hun bewegingspatroon zijn ze al net zo gebald. Ze lopen krachtig, op hun hakken en zijn hoorbaar voordat ze zichtbaar zijn. Korte, krachtige gebaren begeleiden hun spraak. De cholericus heeft een voorkeur voor korte zinnen en voor werkwoorden. Duidelijkheid zonder franje! De kinderen met dit temperament kunnen opvliegend zijn, driftbuien hebben en moeite hebben met te lang stil zitten. Ze moeten wat te doen hebben en dan vooral ook fysiek. Dat werk moet bij voorkeur moeilijk zijn, maar niet te moeilijk. Bovendien vraagt dit temperament om werk waar de ledematen bij nodig zijn. In een groep is het goed als ze leiding kunnen geven, maar deze moet goed gekanaliseerd worden, anders gaat hun heersersnatuur te dictatoriaal met ze aan de haal. Hun drift vraagt om een goede aanpak van de leraar. Een cholericus op gelijke wijze aanspreken, dus vuur willen doven met vuur, is vragen om moeilijkheden. Ze zijn licht ontvlambaar en kunnen behoorlijk doordraven in hun driftbuien. Zeker als het cholerische gemengd is met een dosis melancholie (wat vaker voorkomt) is het onverstandig als volwassene ook cholerisch te doen tegenover een dergelijk kind.

De beste benadering is die van de kalme onwrikbaarheid. Nooit terug schreeuwen en zeker niet slaan, want dat maakt de tegenstand van dit soort kinderen alleen maar erger. Bij de cholericus is het goed om er een nacht overheen te laten gaan voordat ze worden aangesproken op hun daden. Dan krijgt de geheugenkant een kans en geven we ze gelegenheid een relatie te krijgen met het verleden. In mijn huidige eerste klas laat ik al een tijdje een cholerisch kind, dat elke keer aan het eind van de dag bij de deur aan mij vroeg of het een goede dag was geweest, steeds zelf antwoord geven op die vraag, als hij de volgende ochtend binnen komt. Dan moet hij terugdenken en proberen de vorige dag weer tot leven te wekken in zijn geheugen. Dat kost moeite, want de cholericus neigt ernaar het verleden tot zeer handzame proporties terug te brengen (in zijn eigen voordeel). De hiaten in zijn geheugen vul ik dan voor hem aan en zo ontstaat dan de mogelijkheid hem terecht te wijzen, zonder hem te veroordelen. Humor is daarbij een onmisbaar pedagogisch middel. Nu ik het toch over de eerste klas heb: in de sprookjeswereld (de vertelstof in de eerste klas) zijn mooie beelden te vinden van de verschillende temperamenten. Met name de veel voorkomende beroepen in sprookjes bieden de mogelijkheid tot het in beeld brengen daarvan.

De temperamenten in sprookjes

Zo is er de beroemde kleermaker ofwel het snijdertje. Deze vrolijke onbezorgde spring-in-het-veld, die onverschrokken, maar ook wat naïef, de wijde wereld intrekt, is een oerbeeld van de sanguinicus. Alleen al de eerste zin van Het dappere snijdertje spreekt boekdelen: “Op een zomerochtend zat een snijdertje vergenoegd op zijn tafel bij het raam en naaide dat het een holst was.” Of deze zin uit De twee reisgezellen : ‘’De kleermaker was een aardig klein kereltje, altijd vrolijk en opgewekt.” In hetzelfde sprookje vinden we een ander beeld, dat van de schoenmaker: ‘’Maar de schoenmaker was iemand die geen grapjes kon verdragen. Hij trok een gezicht of hij azijn had gedronken en maakte aanstalten het kleermakertje bij z’n kraag te grijpen.” En wat verder: ‘’De schoenmaker zei: ‘Men moet verder kijken dan zijn neus lang is, ik neem voor zeven dagen brood mee.’” Hier zien we het melancholische in sprookjesgewaad. Het sprookje van De trommelslager biedt ons een beeld van de cholericus. De trommelslager zegt het zelf letterlijk: ‘’Wat ik wil, dat kan ik. Ik heb medelijden met je en ik ben nergens bang voor.” Hij gaat op weg om een koningsdochter te verlossen (echt een opdracht voor dit temperament) en hij moet allereerst door een woud vol mensen-etende reuzen. In plaats van stil te sluipen, doet hij het tegenovergestelde: “Ik moet die Lees verder op pagina 25

Branding



Advertenties

Biologische producten voor een redelijke prijs De sfeer van de winkel om de hoek Gratis parkeerplaatsen direct voor de deur

Gerard Noodtstraat 135 Nijmegen 024 3605081 www.VanNature-natuurvoeding.nl

GZ-Psycholoog Cranio-sacraal therapeut Fytotherapeut Staringstraat 2 Nijmegen www.stokkochtherapie.nl tel 06-183 24 045

De natuur heeft ons zelfgenezende kracht gegeven en een groot aanpassingsvermogen. Er zijn momenten in het leven dat we klachten krijgen. Vaak in periodes waarin er veel gebeurt of gebeurd is met ons lichaam, onze geest, ons gevoel. Het zelfgenezend vermogen krijgt dan te maken met hindernissen. In mijn praktijk begeleid ik mensen op hun levenspad met hoofd, hart en handen, opdat het zelfgenezend vermogen weer kan stromen.


Vervolg van pagina 23 de cholericus

langslapers eens wekken”, zegt hij tegen zichzelf en slaat vervolgens een oorverdovende roffel op zijn trommel. Bang is hij niet en hij pakt de koe meteen bij de horens . Hij betreedt steeds onbekend gebied, weet alleen in grove trekken wat hem te wachten staat, kan niet terugvallen op eerdere ervaringen, maar gaat onverschrokken te werk. De molenaar tenslotte is het beeld van het flegmatische temperament. De molen verwerkt, zet om wat is gegroeid. Het is het beeld van de levenskrachten in ons. Dat wat bouwt aan ons lichaam is in de molen gerepresenteerd. De molenaar hoort daarbij en in het sprookje van De arme molenaarsknecht en het katje is de domme Hans de molenaarszoon. Hij moet zeven jaar bij een lapjeskat dienen om een paard te krijgen. “Hans bouwde het huisje en toen het klaar was zei hij, dat hij nu alles had gedaan en nog steeds geen paard had. Toch waren de zeven jaren voor hem omgevlogen alsof het een halfjaar was .”

Het cholerische in de vakken

Het vak rekenen is zeker in de lagere klassen een echt vak voor cholerici: er wordt veel bewogen, gestampt en gedacht. Er is volop beweging en ook gelegenheid tot het maken van moeilijke sommen. Er is een basisbewerking die aansluit bij dit temperament en dat is het delen. Hier wordt gevraagd om overzicht over het geheel en om eerlijkheid in het verdelen. Vooral in een eerste klas, waar nog veel met concreet materiaal wordt gewerkt en vaak alle kinderen deel

zijn van het te verdelen geheel, komt de cholericus volop aan zijn trekken. In de taal is met name bij het reciteren veel plezier te beleven aan dit temperament. Hele grote lappen tekst leren en dan fors opdreunen is leuk voor de cholericus, daarin kan dit kind laten zien wat het kan. Het zal niet verbazen dat het netjes schrijven wat meer moeite kost en dus oefening vraagt! Bij het leren van de grammatica komt in de derde klas het woordsoorten leren aan de orde. Vooral de werkwoorden zullen de cholericus aanspreken en ook de zelfstandige naamwoorden.

Slotopmerkingen bij de reeks artikelen over de temperamenten Door Frans Schobbe

Tot slot van deze reeks wil ik nog een paar opmerkingen over de temperamentenleer in zijn algemeenheid kwijt. We kunnen de temperamentenleer op twee manieren benaderen: vanuit het idee, dat was onze benadering in deze reeks artikelen, en vanuit de waarneming aan het kind, dat moet onze benadering zijn in het werkelijke leven. Vanuit de idee alleen kunnen we niet vruchtbaar maken wat deze blikrichting ons kan bieden in de opvoeding. Werken met temperamentsonderwijs is geen kwestie van predikaten plakken, maar is een manier om een gezonde toestand teweeg te brengen in een klas met kinderen. Rudolf Steiner zei zelfs heel hoopvol: “Wenn das Temperament einmal deutlich isst lösen sich alle Probleme.”

Hardplastic jasbeschermers een must! Bijna iedere dag is het raak op mijn Spoedeisende hulp afdeling. Een huilend kind komt binnen met een forse wond of soms een botbreuk aan de enkel omdat het voetje tussen de spaken is gekomen. Deze letsels zijn zo pijnlijk, dat we standaard 1 week gips moeten geven. Even voorstellen: mijn naam is Gaël Smits, ik ben Spoedarts. Ik hou van mijn vak, maar spaakverwondingen zijn echt niet nodig. Toch gebeurt het 3000 keer per jaar in Nederland. Preventie is heel eenvoudig. Voor alle kinderen die achterop gaan: • Hardplastic voetbeschermers bijv. van Bobike (ca 8-20euro) of • Fietstassen met een harde binnenplaat (voeten in de fietstas) Vergeet ook niet dat je kind bij de grotere broertje achterop kan springen (daar ook jasbeschermers) Momenteel zijn er leveringsproblemen bij Bobike, waardoor het minder goed te verkrijgen is. Na wat speurwerk heb ik een lijstje gemaakt waar ze nog te krijgen zijn (www.gael.nl/kindveilig) Hopelijk zien we binnenkort op school alleen nog maar fietsen met goede voetbescherming!

Branding



Advertenties

erprakti ind jk K r a na ga j e m ee

ho t Bouederr e&n e kind l H voor

verrassende en effectieve hulp via Presentchild® Methode Berenholremedies Beweging en dans

Voor info of afspraak: Dorothee Helmert, lid V.I.T. 024 360 79 67 info@hetberenhol.com www.hetberenhol.com


Ingezonden

Irena Sendlerowa door de redactie “Het was gedurende het verhaal dat ik kippevel kreeg. Ik zag het gezicht van een olijke oudere mevrouw die kwiek de camera inkeek op haar 97 jarige leeftijd en vroeg mij af hoe een vrouw in haar leven in staat kon zijn geweest zo ongelofelijk dapper te zijn. Zo standvastig ondanks alle gruwelijkheden die zij waarnan. Een vrouw die in weerwil van ‘atrocities’, een krachtiger nederlands woord kan ik niet voor vinden, toch doorgaat met het goede, wat ook in de mens huist, te laten voortbestaan. Op verschillende manieren redde zij in 1942-1943 persoonlijk honderden joodse kinderen uit de ghetto in Warschau met 380.000 duizend mensen levend onder erbarmelijke omstandigheden, waar zij als maatschappelijk werkster toegang toe kreeg: de duitse militairen lieten welzijnsmedewerkers toe om te controleren op typhus, ter voorkoming van een epidemie. Met de verzetsgroep, genaamd Zegota, die in haar een inspirator hadden, heeft zij in totaal 2500 kinderen gered, door ze op verschillende manieren uit de ghetto in Warshau te brengen naar een veilige plek onder een andere naam. Ze hield de namen bij van de kinderen op vloeipapier in tweevoud voor de zekerheid en begroef beiden glazen potten in een tuin van een mede-verzetslieden, zodat ze na de oorlog herenigd konden worden met hun ouders. Een hereniging die in de meerderheid van de gevallen nooit meer plaats vond, door de erbarmelijke omstandigheden in de ghetto, waar de ouders voortleefden zonder hun kinderen en vaak stierven in de kampen die hen daarna te wachten stonden.

Deze tekst van een website over de Vrije School die het St. Michaelsfeest beschrijft, geeft haar streven voor mij weer en daarmee het belang van deze vieringen: Irena Sendlerowa heeft het opgenomen tegen een veelkoppige draak en gewonnen: honderden mensen kunnen dat navertellen. Een lichtend voorbeeld van een groot strijdster.” “Het hele leven kan soms ook een moment van verkilling hebben. Maar juist dan kunnen we hulp verwachten van hoger hand. Wij moeten ons niet verliezen in het uiterlijk, het is juist wanneer wij op zoek gaan naar de innerlijke bron dat wij zullen merken dat Michaël ons kan helpen. We moeten de moeilijke dingen niet uit de weg gaan, maar juist tegemoet treden, verslaan.Ook die draak is in onszelf. Deze draak weerhoudt de mens ervan een werkelijk geestelijk wezen te zijn. Hij wil de ziel van de mens verdoffen, de geest mechaniseren en het lichaam verdierlijken. Michaël is géén verzinsel maar een geestelijk wezen. Hij wil dat de mens die geestelijke verbinding behoudt. Michaël dwingt niet, hij wijst slechts de weg. Hij kan dienen als inspiratiebron. Het feest van Michaël is het feest van de moed, van innerlijk wakker zijn. Alleen dan kun je werkelijk in staat zijn de gluipende macht van de draak te onderkennen én te overwinnen.”

Zij is opgepakt en gemarteld door de Gestapo om te vertellen waar de anderen waren, maar ze heeft niets toegegeven. Veroordeeld tot de dood en ontsnapt op weg naar het vuurpeleton, door de omkoping van een bewaker: een aanplakbiljet vermeldde haar dood. De wereld kende dit verhaal nauwelijk totdat drie kinderen op een school in Kansas America een schoolproject uitvoerden op school en erachter kwamen welk heldhaftig gedrag deze vrouw getoond had. Zij schreven er een toneelstuk over op school: “Life in a jar” die meer dan 200 maal opgevoerd is over de hele wereld en vernoemd naar de glazen potten, waarin zij de namen bewaarde van de kinderen die zij redde. Er zijn 2.500 mensen gered, die rondlopen in de wereld door de moed van deze vrouw. Een moed die zij getoond heeft toen het voor de mensheid heel donker werd.

Branding



Verhaal

Schatten verzamelen door Monique van der Zanden De herfst is de tijd om natuurschatten te verzamelen: prachtig gekleurde bladeren, kastanjes, nootjes, eikelhoedjes en alles wat je nog meer vindt. Het is ook de tijd om woorden- en Buiten is het donker en loeit de wind. Bladeren wervelen en de regen slaat tegen de ruiten. Binnen branden gezellig de kaarsjes. Je kruipt bij elkaar in de kussens en papa of mama slaat ritselend de bladzijden om… Bij de dansende kaarsvlammetjes komen kabouters, ridders, tovenaars, sprekende dieren en elfjes tot leven. De kamer wordt een vriendelijk bos, een oud stadje of een geheimzinnig kasteel. Voorlezen is vooral heerlijk. Maar terwijl je samen geniet van een verhaal, schenk je je kind schatten voor het leven.

Een schat aan woorden

Om te beginnen een woordenschat! Een voorbeeld: Ik was verbaasd. Ik was verwonderd. Ik was overdonderd. Ik was verrast. Ik was onthutst. Deze zinnetjes zeggen allemaal hetzelfde, maar allemaal met iets andere woorden. Daarmee geven ze subtiele verschillen aan. Wie overdonderd is, is op een andere manier verbaasd dan wie verrast is. Wie onthutst is, is allesbehalve aangenaam verrast. Met woorden geef je de nuances in je emoties aan. Wie veel verschillende woorden kent, kan zich preciezer uitdrukken dan iemand, die maar een paar woorden tot zijn beschikking heeft. Wie de ander goed kan vertellen hoe hij zich voelt, kweekt een beter begrip en komt tot betere communicatie. We spreken niet voor niets over een woorden-SCHAT!

Sem (met zijn pop Lap) en Vik wonen in de leukste flat van de hele wereld: Torenhoog! In Torenhoog verveel je je nooit. Je kunt met de lift op en neer. Er is een spannende zolder, een dichtbegroeide daktuin en een kelder met bergen wasgoed. Er wonen allerlei mensen in Torenhoog: de dichter Ed Couplet, Ben Ali de sterkste man van de wereld, de kunstenares Lot, opa Kras die vroeger in het circus werkte, Mie Moe die zo van muziek houdt, poppenspeelster Lim Sie en nog veel meer. 28 | Herfst 2014| Herfst

Een schat aan beelden

Maar er gebeurt nog meer als je voorleest. Ik gebruik een beeld van Jeanne Meijs: Een jong kind is als een boompje, geworteld in een vijver. Het water wordt verrijkt met alles wat het kind beleeft, ziet, hoort, voelt, ruikt en proeft. De vijver wordt sprankelend en vitaal van alle gevoelens, beelden, ervaringen, gedachten en dromen die erin opgenomen worden. Terwijl het kind opgroeit, zakt het water langzaam in de bodem. De vijver droogt op… en wordt een bron. Daaruit kan het boompje met zijn wortels levenslang putten! Een rijke bron maakt de boom sterk, waardoor hij periodes van storm, droogte en kou beter doorstaat. Hoe meer we het vijverwater verrijken, hoe meer plezier onze ‘boompjes’ er nu en in de toekomst aan beleven.

Monique van der Zanden is kinderboekenschrijfster. Met haar organisatie De Wereldboom wil ze bevorderen dat kinderen meer ruimte krijgen voor fantasie, creativiteit en natuur; ruimte om zich te verbinden met zichzelf, de ander en de aarde. www. moniquevanderzanden.nl www.dewereldboom.nl

Herfstverhalen

Mijn liefde voor kinderen, lezen, voorlezen en schrijven heeft geleid tot De dief van Torenhoog, een vrolijk voorleesboek met 30 herfstverhalen voor kinderen van 4 tot en met 7 jaar. Helen van Vliet maakte er prachtige tekeningen bij. Het boek behoort tot de allereerste duurzaam gedrukte kinderboeken van Nederland. De dief van Torenhoog is een uitnodiging om samen de wereld te ontdekken op 1001 manieren. De voorleesverhalen en de gratis doe-tips op de website brengen je op allerlei ideeën. Bakker Sam verklapt bijvoorbeeld op de site zijn recept voor het bakken van letterbroodjes. Ook zijn er drie speciaal voor Torenhoog geschreven liedjes te beluisteren. • Nog een verhaal uit De dief van Torenhoog? Ga naar www.dewereldboom. nl/boeken/voorlezen • Torenhoogliedjes beluisteren? Ga naar www.dewereldboom.nl/speelboom/ liedjes Het boek is te bestellen via www. dewereldboom.nl. Van 5 oktober tot 5 december kost het geen €14,50 maar geldt een feestprijs van €7,25.

Vik en Sem zijn bij Mie Moe. Mie Moe is dol op muziek. Haar hele flat is behangen met muzieknotenpapier. Er staat een grote, deftig-zwarte piano in de kamer, de kast ligt vol fluiten en naast de keukentafel staat een drumstel. Buiten schuiven donkere wolken langs het raam. Het schemert al. ‘Herfst is gezellig,’ zegt Mie Moe, ‘nu kunnen de kaarsjes weer aan.’ Sem en Vik mogen om beurten de lucifer uitblazen. Daarna drinken ze met z’n allen rozebottelthee. ‘Ik kan muziek maken op een eikeldopje,’ zegt Sem. Hij haalt een eikeldopje uit zijn broekzak tevoorschijn en zet het aan zijn mond. Er klinkt een schelle fluittoon. ‘Goed zo!’ lacht Mie Moe. Vik kijkt een beetje jaloers toe. Ze heeft al vaak geprobeerd op een eikeldopje te fluiten, maar ze krijgt er geen geluid uit. Het enige wat je hoort is: fff, fff! ‘Zullen we een herfstliedje maken?’ vraagt Mie Moe. ‘Heb je nog meer eikeldopjes, Sem?’ ‘Een heleboel,’ zegt Sem. Mie Moe doet de eikeldopjes in een papieren zak en draait die dicht. ‘Kijk Vik,’ zegt ze, ‘hier is jouw herfstinstrument. Schud er maar eens mee.’ Vik schudt met de zak en de eikeldopjes maken een rammelend geluid. ‘Leuk!’ lacht Vik blij. ‘Hé, en ik?’ vraagt Lap. ‘Jij was het publiek,’ zegt Vik bazig. ‘Je moet wel klappen hoor, na ons liedje.’ Mie Moe pakt een fluit en begint een melodietje te blazen. Vik rammelt zachtjes mee. Af en toe schudt ze wat harder met de papieren zak. Sem luistert goed naar de muziek. Hij hoort precies wanneer er een harde eikeldopjesfluittoon moet klinken. Het wordt een echt herfstliedje, en de regen die buiten tegen de ruiten tikt en de kaarsvlammetjes die dansen op de muziek maken het nog mooier. ‘Wat is dat?’ vraagt Sem als het liedje uit is. Hij heeft iets nieuws gezien in de kamer en wijst ernaar. Het ziet eruit als een gewone keukentrap, maar toch ook weer niet. Hij blinkt zilverig, net als de dwarsfluit van Mie Moe en de treden hebben allemaal een andere kleur. ‘Dat is een toonladder,’ vertelt Mie Moe. ‘Die heb ik zelf uitgevonden. Klim maar eens naar boven.’ Sem gaat op de onderste tree staan. Er klinkt een luide toon. Van schrik springt hij van de trap. Mie Moe en Vik lachen hard om zijn gezicht.

Branding


‘Laat mij eens,’ zegt Vik. Ze loopt langzaam de trap op. Do re mi fa so la ti do klinkt het, steeds een toon hoger. ‘Nu ik, nu ik!’ roept Sem. Vik komt naar beneden: do ti la so fa mi re do, en ze springt op de grond. Vik en Sem klimmen om beurten de toonladder op en af. Ze schateren van het lachen. ‘Dit is de leukste ladder van de hele wereld!’ roept Vik. Lap kijkt een poosje toe, maar algauw verveelt hij zich. Ik mag vandaag nergens aan meedoen, denkt hij mopperig. Ze vergeten me gewoon. Hij staat op en slentert door de kamer. Opeens ziet hij de papieren zak met eikeldopjes liggen. Lap pakt de zak op en schudt er zachtjes mee. Wat een mooi geluid. Hij schudt wat harder, steeds als Vik of Sem op een tree van de toonladder gaat staan. Het klinkt prachtig samen. ‘Horen jullie mij? Ik kan het ook!’ gilt Lap. ‘Hoor dan!’ Wilder en wilder zwaait hij met de papieren zak. De eikeldopjes rammelen woest. ‘Pas op,’ roept Mie Moe, maar het is al te laat. Lap zwaait de zak door een kaarsvlam en de rammelaar vliegt in brand. Vuur schiet omhoog door het papier. ‘Brand!’ gilt Vik. ‘Lap!’ schreeuwt Sem. Lap laat de brandende zak vlug op de grond vallen en rent bang naar Sem. Gelukkig krijgt Mie Moe een goed idee. Ze pakt snel de theepot met rozebottelthee en kiepert hem om boven de vlammen. Sss, sissen de vlammen en de brand is geblust. Met bleke gezichten kijken Vik en Sem naar de zwarte rommel die is overgebleven van de rammelaar. Lap zit helemaal weggekropen in het holletje van Sems arm. ‘Zijn jullie boos?’ jammert hij. ‘Het was wel een beetje dom wat je deed,’ zegt Mie Moe. ‘Je moet voortaan beter oppassen. Maar kijk eens?’ Ze drukt haar vinger op het roet van de verbrande zak en daarna op het behang. Er blijft een zwarte, ronde vlek achter. Mie Moe tekent er met potlood een stokje aan. ‘Nu kunnen we nog wat extra muzieknootjes maken,’ lacht ze. En terwijl Vik en Sem een heleboel muzieknootjes maken op het behang, gaat Mie Moe nog een lekkere pot rozebottelthee zetten. Voor de schrik.


Advertorial

S T R U I N

BUITENSCHOOLSE OPVANG IN DE NATUUR Struin en de geboorte van de vliegenzwam Naar de BSO en dan buiten in de natuur bij de geboorte zijn van de vliegenzwam. Dat willen alle kinderen wel. Bij Struin kan het. Want Struin is een natuur-BSO die op speelse wijze natuurbeleving en –educatie aanbiedt. De kinderen worden vervoerd op de bekende Struin-groepsfiets. Als tussendoortje krijgen ze biologische snacks. Niet voor niets is Struin in 2012 uitgeroepen tot meest duurzame BSO van Nederland. Het ‘EKO-keurmerk horeca’ heeft Struin sinds zomer 2013. De hoofdlocatie van Struin heeft een Struinland en sinds nu ook een Struin-huisje in de Ooijpolder!

Waarom Struin? • Voor de mooiste buitenschoolse natuurbelevenissen • Voor kinderen van 3 tot 12 jaar • KDV/3-jarigen zijn welkom op woensdagen vrijdagmiddag • De jongste groepen hebben een begeleidingsratio van 1 op 8 • Gemotiveerd en hoogopgeleid personeel • Vervoer met de bekende Struingroepsfiets • Biologisch eten (met EKO-keurmerk!) • Al meer dan 7 jaar dé Natuur BSO

W W W. S T R U I N . N L 30 | Herfst 2014| Herfst

Kijkje nemen? Bij Struin is het mogelijk dat uw kind een dagje meeloopt. Hij of zij kan bijvoorbeeld mee met een vriendje of vriendinnetje dat al naar Struin gaat. Wij willen dit wel vooraf weten! Contact Struin Natuur BSO & KDV Ooysedijk 61 6522 KV Nijmegen 024-7506085

Column

Herfst door Peter Josemans, leerkracht zesde klas Meander

Herfstig wordt getemperd nu, bekoring van de zinnen… (R.S.) Eerste herfst hangt aan de bomen, Glijdt in zweefvlucht naar benee… (E. v P.) We schoten de harde rode besjes die van de bomen in Van alle vakanties vond ik de herfstvakantie toch de straat kwamen met onze blaasbuizen naar elkaar: heel lang de leukste. Wij kinderen waren in zo’n korte indiaantje en cowboytje, politie en boefje. Ook de witte schoolvakantie – zonder feestdagen – min of meer de baas over de bossen en straten. De volwassenen werkten sneeuwbessen van de struiken in sommige tuinen waren geschikt: ze deden niet zo’n pijn als je geraakt werd, een en huismoeders vonden het ook fijn als het kroost erop vriendelijk besje dus. Alleen moest je je besjes wel kennen, uit trok. want als je een te dikke of een te slappe in je buis stopte Wat deden we dan? We maakten tochten, we struinden had je zomaar een probleem! onze omgeving af, we verdeelden ons in zogenaamde kampen ( vijanden van …om de herfstvakantie elkaar) en we beheersten ons territorium. etend mee door te komen, We liepen door de bossen, bossen zonder wandelaars en andere mensen. We waren En dan raapten we en plukten we: ook appels en kruisbessen, alleen in onze eigen wereld. We dwaalden beukennootjes en tamme kastanjes om hoewel die in een tuin rond, we haalden onze voeten in slowmotion de herfstvakantie etend mee door te stonden en die dus eigenlijk door de dichte bladerhopen en liepen, in komen, ook appels en kruisbessen, werden ‘gejat…’ het ritme van ons eigen ritselruisgeluid. Een hoewel die in een tuin stonden en die dus rustgevende bezigheid. eigenlijk werden ‘gejat’. Maar ook eikels, de langwerpige We stampten in vaart over de dikke aardappelbovisten die en de dikke, liefst met die leuke hoedjes er nog aan. We soms met tientallen tegelijk een stuk bosgrond bevolkten, floten (schel) en gooiden, maar we verzamelden ook een wolk van okergeel stuifstof achterlatend. Het was niet gewoon zakken vol voor thuis, samen met de prachtige erg dat ze stukgingen, we bevrijdden hen juist van hun paardenkastanjes. Soms doodden we de tijd op een zware aardse bestaan. Je hoefde niet meer voorzichtig te druilerige middag met het maken van poppetjes en dierfiguren met luciferen benen en poten. doen met plantjes en bloemetjes, de dood van de herfst hing in de lucht, een heerlijke dood, een gezonde dood. Maar het was ook zeker genoeg om die zakken vol enkelweg te bezitten, zonder er eigenlijk verder veel mee Eindelijk konden we die haast verstikkende volheid van de zomer achter ons laten, de herfst deed onze zielen te doen. Je liet je handen zo nu en dan eens door die zakken gaan en je voelde de gladde lijfjes, je bewonderde opleven. hun vorm en glans alsof ze van louter goud waren. Je voelde je rijk.

Branding



- Advertenties -

Elke donderdag

Consultatiebureau Berg en Dalseweg 83 6522 BC Nijmegen 024- 323 46 56

Mail: [email protected] [email protected] www.dewittemolen.eu


Website: www.hypericon.nl

Ingezonden

Van winter tot herfst: het komen tot de essentie door Ingeborg Jacobs-Eelman, moeder en biografisch coach

Meestal zijn we het ons overdag niet zo bewust, maar tijdens ons hele leven volgen én worden we beïnvloed door de cyclus van de zon en haar invloed op alles wat groeit en bloeit. De aarde draait in één jaar om de zon, en omdat ze met haar as licht gekanteld staat ten opzichte van de zon, hebben we op onze breedtegraad de zo herkenbare vier seizoenen: Winter, lente, zomer en herfst. De zon klimt in de wintermaanden eerst langzaam maar steeds moeizamer omhoog en de aarde koelt steeds gestaag steeds sneller en hoger. In Noord Noorwegen is het meer af. We hebben weer een dikkere jas nodig, laarzen, effect van deze versnelling heel goed merkbaar: de ene dag regenjas. Elke dag de hele dag buiten spelen kan niet vaak komt de zon nog niet boven de horizon uit, de dag daarop is niet meer: we willen zelf ook weer meer naar binnen ze bijna een uur zichtbaar. keren. Niets prachtiger dan de kleuren van de oogst Terwijl de aarde soms letterlijk afgedekt is met een warme zich te zien vermengen op een nat vel schilderpapier als sneeuwdeken, ligt daarin het plan, de zaden, de essentie het buiten regent dat het giet. We kunnen op de bank van het voorgaande jaar te wachten. Kijk maar eens om met een boek én een deken, geconcentreerd het rijke je heen in de winter: ook mensen hebben zich meer avondeten koken en genieten van de verwarmende teruggetrokken en bewaren innerlijk in de winter vaak ook geuren die uit de keuken onze neus bereiken. Alle goede een plan: een plan voor het nieuwe jaar. krachten hebben zich geconcentreerd: zó was de zomer Het begin van de winter, de kersttijd, is een bijzondere tijd. en dit is de oogst. Van het zonlicht buiten gaan we naar In deze tijd, tot aan Driekoningen, kun je door achterwaarts ons innerlijke licht: onze eigen oogst van het afgelopen terug te kijken op het afgelopen jaar. Dan kondigt de herfst zich aan met de jaar een vermoeden krijgen van eerste nevelsluiers, spinnenwebben en Zoals het jaar seizoenen heeft, zo kun je jouw plan voor het nieuwe jaar. een rijke oogst vol warme kleuren; rode ook in de dag hier iets terugvinden. Zo kun Deze periode wordt de 13 heilige tomaten, snijbiet, paprika, wortelen, nachten genoemd. je de nacht vergelijken met de winter: warm pompoen, mais… toegedekt lig je te slapen. De ochtend kun In het begin van de lente bereik je vergelijken met de lente: de dag is nog de zon haar grootste versnelling, om daarna nog door te vol potentie! De zomer kun je vergelijken met de middag: klimmen, maar in steeds lager tempo. De natuur juicht hier komt de dag tot volle ont-wikkeling. haar plan naar buiten bij de eerste warme zonnestralen. De avond kun je heel mooi met de herfst vergelijken: het De onstuimigheid waarmee het plan eindelijk naar buiten moment om te kijken naar de oogst van de dag: wat heb gebracht wordt kun je in de lente ook regelmatig als beeld ik gedaan, wat heb ik meegemaakt, gezegd? Wat was de terugvinden in het weer: de temperatuurs-verschillen essentie? tussen grond en lucht zijn nog zó groot dat het weer vaak Veel mensen kijken al schrijvend terug op hun dag, onstabiel is: het ene moment schijnt de zon heerlijk, maar een mooie manier om de gedachten te ordenen en de dan volgt ineens een plensbui. Het kost vast geen moeite dingen van de dag af te ronden. Een andere mogelijkheid om het ongeduld die de lente met zich mee lijkt te brengen is om de dag, net zoals tijdens de 13 heiligen nachten, voor te stellen: wánneer wordt het eindelijk warm genoeg achterwaarts terug te gaan. Na enige malen dit gedaan voor géén jas, of mag ik dan nú eindelijk een ijsje! te hebben, ontstaat er meestal een gevoel voor rode draden door de dag, of zelfs de week: een thema wat Op de zomerzonnewende lijkt de zon wel stil te hangen je onbewust mee draagt in de dag welke van invloed boven in de lucht, net als een bal die omhoog gegooid blijkt op veel dingen gedurende de dag of week. Het wordt en op het hoogste punt een fractie besluitloos lijkt. bewust worden van deze rode draden kan betekenen De lentekleuren hebben plaats gemaakt voor dieper groen dat je er “wakker” op een rode draad bent, en met en de mensen lijken wel buiten te leven. Men wil alle tegenwoordigheid van geest kunt kleuren- en geurenpracht opdrinken, alles beleven en voluit gaan handelen als dit nodig is. Zo ontmoet je jezelf op genieten. Het is voor sommigen lastig om weer een beetje een andere manier, je ontmoet een onbewuste laag waar tot zichzelf te komen, we slapen vaak zelfs korter door alles je voornemens, je plan, om jezelf te ontwikkelen liggen. wat zo in het zonnelicht gebracht wordt. De zomer brengt ons in contact met de buitenwereld, met de anderen om ons heen. Dan kondigt de herfst zich aan met de eerste nevelsluiers, spinnenwebben en een rijke oogst vol warme kleuren: denk maar rode tomaten, snijbiet, paprika, wortelen, pompoen, mais… Alle zomerkleuren zijn gevangen in de oogst, het groene bladerendek begint valer, geliger te worden. De zon klimt

Branding



Column

Spinnen door Anne Vellinga Ik houd van de herfst, het verkleuren van bladeren, de oogst van vruchten, en ook wat het teweegbrengt in mijn binnenste, het zakken in mezelf, dat diepe deel dat in uitbundige lentes en lome zomers ingeslapen lijkt. Maar als de zon het eveningspunt verlaten heeft, de dagen korter worden dan de nacht en nevels dalen over land, dan zak ik langzaam in de stilte van mijn ziel. Wanneer vers geweven webben glanzen van ochtenddauw, kan ik onderhuids geraakt worden door webben van weleer…

Anne was, met juf Jaant Loos, de eerste leerkracht aan onze school, van 1974 tot 1981. Ze Elke dag is een vers web gespannen voor mijn voordeur. Het is een reusachtig web schrijft al tien jaar columns van deurpost tot deurpost. Wie het huis in of uit wil, moet door het web. Je kunt er voor het Noordhollands niet omheen, noch onderdoor. Ik ga door het web, voorzichtigheid helpt niet, ik laat Dagblad. Daarnaast heeft verwoesting achter voor de spin. Dat spijt mij, ik houd van webben en ik weet hoeveel ze een eigen weblog (www. werk het is. annevellinga.nl) en schrijft ze Tot mijn verbazing hangt er de volgende ochtend een nieuw web, ongehavend. De spin gedichten, korte verhalen en zit in de uiterste bovenhoek, ze is er net mee klaar, en weer beschaam ik haar werk. romans. De spin houdt van spinnen. Elk volgende web is groter en hechter. Nog even en ik heb een helm nodig om erdoor te komen. Blog: www.annevellinga.nl De spin werkt aan haar web als ik weg ben, niet kijk, niet stoor, ergens in de late middag, de vroege avond, de hele nacht, wanneer de deur gesloten blijft en zij niet gestoord wordt. Ze zou elders een web kunnen weven, maar dat doet ze niet, het is een eigengereide spin. Ze weet waar ze haar web wil en daar weeft ze hem, koste wat kost. Geen verwoesting kan haar weerhouden. Het gat van mijn deur is kennelijk de perfecte vangplaats voor vliegen, muggen, nachtvlinders, motjes en wat verder mijn huis in wil. Dankzij mijn spin heb ik geen horren, vliegengordijnen of blauwe lampen nodig. Ik heb haar. En haar hele familie. Voor elke buitendeur, elk raam hangt een web. Stappend door het web, zak ik in mezelf. Ik was een jaar of acht. Mijn ouders hadden vrienden op een boot die een vaste ligplaats had in de Rijn bij Oosterbeek. Het waren spannende vrienden, anders dan anderen; ze hadden een camping met vreemde bouwsels, bosjes en verboden. Zo was er een verboden bunker, een verboden hond en een verboden roeiboot. Naar de woonboot liep een smalle loopplank. Hij boog door als je er overheen liep en hij wiebelde boven zwarte golven. Was je op de boot, dan ging je door een klein deurtje naar binnen en moest je kiezen: de trap naar boven of de trap naar beneden, naar het vooronder of naar de stuurhut. Wij daalden af naar de buik van de boot, daar werd visite gehouden, gelachen, gepraat en gerookt, veel gerookt. De smog was erger dan dichte mist. Ik vluchtte twee trappen op naar de stuurhut. ,,Niet aan het stuurwiel komen!’’ Hoorde ik de zware stem van oom Henk in mijn gebeente. Oom Henk was de bootsman en de baas van de camping. Bulderend gelach volgde op zijn waarschuwing. Ik was blij dat ik boven was, in de stuurhut. Wat een licht! Aan alle kanten waren raampjes en elk venster bood ander uitzicht: de vaste wal, de Rijn, de brug over de Rijn, de overkant, langsvarende boten, golven en lucht. Mijn oog viel op het verboden stuurwiel, dat des te aantrekkelijker was. Het was een groot stuurwiel, rond natuurlijk en van binnen had het stevige spaken, alles van glanzend hout. Daar mocht ik niet aankomen en het moeilijkste dat bestaat, is kijken naar iets waar je niet aan mag komen en er dsn niet aankomen. Mijn ogen staarden zo intens dat ze het wiel bijna aanraakten. En toen viel er een zwart bolletje van het plafond recht omlaag. Bijna op het 34 | Herfst 2014| Herfst

Recent is haar debuutroman ‘Sophie – Genius Loci’ verschenen.

stuurwiel. Mijn adem stokte. Pal boven het stuurwiel bleef het hangen. Er kwamen acht poten tevoorschijn. Het was een spin, een levende! Ze hing aan een veiligheidslijntje dat uit haar achterste kwam. Zonder dat ragfijne draadje was ze te pletter geslagen. Haar poten vonden houvast op het wiel en gingen in de weer met de draad uit haar kont. De draad plakte vast aan het rad en mijn ogen plakten vast aan de spin. Ze klom als een acrobaat langs haar eigen veiligheidsdraad terug naar het plafond en liep ondersteboven naar de hoek. Ze viel weer. Gelukkig had ze nog meer draad en landde zacht op het verboden stuur, op de zijkant. Het was een slimme spin. Weer klom ze langs haar eigen draad naar het plafond. Toen viel ze nog een keer. Het was een domme spin. Ze belandde nu op de onderkant van het stuurwiel. Het was haar geluk dat ze een buik vol zilverdraad had, er moest wel een zilverklosje in zitten. De spin had schik met haar klosje en maakte een netwerk van zilveren draden, kriskras kruisend van het stuurwiel naar het plafond. Al doende ontstond een kruis van draden over het kruis van het stuurwiel. De spin zag het en ging naar het kruispunt. Ze begon rond te lopen vanuit het midden in steeds grotere cirkels en almaar door bleef er zilverdraad uit haar achterste komen. Telkens als ze een draad passeerde, plakte ze de draad vast met haar spinnenpoten. Zo ontstond een groot net met veel tussenruimtes. De spin vond het veel te grof. Ze ging terug naar het midden en begon opnieuw. Ditmaal werkte ze ragfijn. Telkens als ze een mislukte draad tegenkwam, at ze hem op. Toen het weefwerk klaar was, ging ze in het midden zitten als een koningin.  Kijkend naar het spinnen van de spin, ben ik er middenin.

   

 

 

     

 

 

ingezonden

Zaterdagochtendgedachten door moeder leerling klas1 Meander In de herfst van mijn leven tel ik zoveel lentes jong De zomer heeft me zon en regen gegeven the winter is yet to come Denkend aan het herfstthema, stroomden deze 4 regeltjes binnen, op een zaterdagochtend vroeg. De gedachten en overpeinzingen die daaruit voortvloeiden leidden een geheel eigen patroon gelijk met de pen in mijn hand. Wat is nou eigenlijk de herfst van het leven? Is het een leeftijd of een levensfase? Of misschien een gebeurtenis die het startsein voor een ander begin inluidt? Is de herfst alleen afscheid nemen van een uitbundige zomer of is er ook ruimte om van de herfst zelf te genieten? Niet iedere zomer is even prachtig en niet iedere herfst even “troosteloos”. De dieren kijken naar wat ze vandaag nodig hebben als basis voor de tijd die daarna komt. Struikelen wij over vandaag omdat de ogen zo strak gericht zijn op de horizon? Naarmate dat laatste dichterbij komt, is het beeld toch anders. Hebben we in de herfst nog meer vragen dan dat er antwoorden zijn? Al die prachtige kleurschakeringen, het spel van de wind en de bladeren, de onstuimigheid en de stilte. Het trekt aan je voorbij of je staat er middenin. Het is “en”?! Het is of”?! Het is wat anders?! Wat het ook mag zijn, wanneer het ook mag zijn en hoe het ook mag zijn: het is in ieder geval jou herfst.

Branding



- Advertenties -

HUISWERKBEGELEIDERS NIJMEGEN dé plek voor kleinschalige begeleiding

We bieden middelbare scholieren in Nijmegen een gemoedelijke plek voor huiswerkbegeleiding, bijles en orthopedagogische ondersteuning. Ontspanning, huiselijkheid en persoonlijke aandacht staan bij ons voorop. We hebben ervaring met vrijeschoolonderwijs. Neem gerust contact met ons op: Marleen Ehrisman (06) 25043700 of Mariëtte Groenwold (06) 57883930. Op www.huiswerkbegeleidersnijmegen.nl is meer informatie te vinden.


Ingezonden

Mijn reis naar Malawi door Eva Spijkerboer, klas 12A Een jaar geleden zag ik op internet een meisje dat geld aan het inzamelen was voor haar reis naar Afrika. Dit trok mijn aandacht en ik bekeek de organisatie waarmee zij zou gaan: Worldmapping. Toevallig had deze organisatie een aantal dagen later een open dag in Nijmegen. Hier ben ik toen heen gegaan en ik was eigenlijk meteen verkocht. Ik wilde ook naar Afrika.

Het was niet zo dat reizen of Afrika me altijd al getrokken hadden, maar een reis naar Afrika maken leek me een mooie kans om meer van de wereld te zien en mezelf te ontwikkelen. Vanaf dat moment ben ik gaan sparen voor mijn reis en iets later heb ik een benefietavond georganiseerd. Zo heb ik de 1300 euro bij elkaar gekregen en kon ik afgelopen zomervakantie met negentien andere jongeren 2,5 week naar Malawi. Malawi ligt in Zuid-Oost-Afrika en is een van de armste landen ter wereld, de mensen verdienen omgerekend maar een paar euro per dag.   Worldmapping organiseert reizen voor jongeren tussen de 14 en 18 jaar, naar onder andere Malawi, Uganda, Zuid-Afrika en Cambodja. Ik had voor Malawi gekozen, omdat ik nog niet veel van het land wist, we het meest primitief zouden verblijven en we in contact zouden komen met jongeren van onze leeftijd. De reis bestond voor de helft uit vrijwilligerswerk en voor de andere helft uit dingen zoals een safari, markt en ziekenhuisbezoeken. Het vrijwilligerswerk bestond uit verschillende werkzaamheden. Zo hebben we bijvoorbeeld een speeltoestel in elkaar gezet, een huis opgeknapt en bakstenen gemaakt voor de toilet van een bejaarde vrouw. Een toilet is in Malawi niet zoals hier. Het is een heel diep gat in de grond, met een bakstenen muur eromheen voor de privacy, al zit hier meestal geen

Branding


deur. Soms voelden de dingen die we deden een beetje onnuttig. We moesten bijvoorbeeld plantjes op de akkers water geven, terwijl het heel duidelijk was dat het zou gaan regenen. Hieruit blijkt maar weer dat de mensen daar heel anders denken en leven dan wij hier. Ze leven veel meer in het nu en zien wel wat er later gebeurt. Het werk dat wél nuttig was, was niet iets wat de mensen daar zelf niet konden, maar toch bedankten ze ons steeds heel uitgebreid en vertelden ze dat we ze geïnspireerd hadden met ons harde werken en doorzetten. Hier zeiden ze veel van geleerd te hebben. Het is in Malawi namelijk gebruikelijk om veel werk uit te stellen en veel pauze te nemen. Een ander verschil tussen de mensen in Malawi en in Nederland is dat men daar over het algemeen veel positiever is ingesteld en ook veel vrolijker is. Dat was wel iets wat ik miste toen ik terug was in Nederland. Ik ben nu ruim vier weken terug in Nederland en er gaat geen dag voorbij dat ik niet aan Malawi denk. Het daar zijn en mensen leren kennen uit een andere cultuur heeft mij veel goeds gebracht. Als je ook de kans hebt om zo’n reis te maken, zou ik dat zeker doen! Meer informatie over Worldmapping: www.worldmapping.nl mijn reisverslag: www.blog.worldmapping.nl/spijkerboer


Tentoonstelling

Kunsthal tentoonstelling over Rudolf Steiner door de redactie

Sinds zaterdag 13 september 2014 herbergt de Kunsthal Rotterdam een groots opgezette tentoonstelling over één van de invloedrijkste vernieuwers van de 20ste eeuw, Rudolf Steiner (1861–1925). De tentoonstelling ‘Rudolf Steiner. Alchemie van het alledaagse’ presenteert een uitgebreid overzicht van zijn leven, werk en wijdverbreide gedachtegoed. Een collectie maquettes, meubels, ‘blackboard’ tekeningen, brieven, foto’s en filmmateriaal biedt een fascinerend inzicht in zijn veelomvattende oeuvre. Educatie en Steinerweekend

Speciaal voor deze tentoonstelling ontwikkelt de Kunsthal educatieprogramma’s voor het reguliere onderwijs en vrijescholen, waarmee leerlingen kennismaken met de ‘hoofd, hart en handen’ ideeën van Steiner en gestimuleerd worden hun creativiteit aan te spreken. In het SteinerLAB doen kinderen en families mee aan activiteiten waarbij de zintuigen geprikkeld worden. Op zaterdag 27 en zondag 28 september vond in de Kunsthal het ‘Steinerweekend’ plaats. Een afwisselend programma, met lezingen, workshops, minitours en activiteiten op het gebied van voeding & landbouw, architectuur, dans, sociaal ondernemen en kunst & design, biedt zowel doorgewinterde antroposofen als ‘Steiner–onbekenden’ van alle leeftijden een inspirerende ervaring.

Rudolf Steiner

Steiner is de grondlegger van de antroposofie en zijn nalatenschap is onder meer zichtbaar in het vrijeschoolonderwijs, de organische architectuur, antroposofische geneeskunde en biodynamische landbouw. Hij inspireert in zijn tijd kunstenaars zoals Piet Mondriaan, Wassily Kandinsky en Josef Beuys en houdt een vurig pleidooi voor sociaal ondernemen en duurzaamheid. In onze huidige tijd waarin maatschappelijke kwesties als een toenemend milieubewustzijn, aandacht voor biodynamische landbouw, eerlijke voeding en sociaal ondernemen gemeengoed zijn geworden, lijkt zijn gedachtegoed relevanter dan ooit. De tentoonstelling en activiteiten in de Kunsthal plaatsen Steiner in het licht van de actualiteit en laten zijn wereldwijde invloed op het gebied van design, kunst, architectuur, voeding, geneeskunde en onderwijs zien.

Vernieuwende ideeën

Eind negentiende eeuw presenteert Steiner zijn ideeën als een universele leefwijze waarin wetenschap, kunst en spiritualiteit samensmelten. In Steiners visie heeft alles met alles te maken; het planetaire stelsel beïnvloedt de groei en bloei van de natuur en het welzijn van de mens en de mens moet zich hiervan bewust zijn. Hij ontwikkelt de antroposofische leer, die uitgaat van de vrije ontplooiing van de mens door onderzoek, innerlijke scholing en de


verbinding van het aardse met het geestelijke. Steiner zet zijn artistieke en filosofische inzichten in om het dagelijks leven op een praktische manier te verbeteren. Zijn vernieuwende ideeën trekken, naast soms stevige kritiek, veel volgelingen aan. Ruim een eeuw later werken wereldwijd honderden vrijescholen en vele gezondheidsklinieken, boerderijen en financiële instanties volgens zijn antroposofische grondbeginselen. Intrigerende wisselwerking De tentoonstelling in de Kunsthal plaatst Steiner in de context van zijn tijd, waarin nieuwe kunststromingen en natuurwetenschappelijke ontdekkingen elkaar in hoog tempo opvolgen. Te zien is hoe Steiner onder deze invloeden zijn ideeën vormt en met de wereld deelt. Aandacht is er voor de intrigerende wisselwerking met beroemde tijdgenoten als Friedrich Nietzsche, Franz Kafka, Piet Mondriaan, Wassily Kandinsky en Frank Lloyd Wright. Daarnaast toont ‘Alchemie van het alledaagse’ hoe Steiner een geheel nieuwe ‘organische’ esthetica in architectuur en design ontwikkelt. De meubels en gebouwen met de natuurlijke vormen die zo kenmerkend zijn voor Steiners werk, tonen een duidelijke parallel met hedendaags design van kunstenaars, vormgevers en architecten als Olafur Eliasson, Ronan & Ewan Bouroullec en het Rotterdamse bureau 24H Architecture. De tentoonstelling duurt tot 15 januari 2015 Links: www.kunsthal.nl/22-721-Rudolf-Steiner.html www.vrijescholen.nl/nieuws/2014/06/24/kunsthal-komtmet-tentoonstelling-over-rudolf-steiner.html

Ingezonden

Wat is euritmie therapie? door Dita Turkenburg, euritmietherapeut bij hypericon

Euritmietherapie is een bewegingstherapie die ontstaan is uit een samenwerking tussen artsen en Rudolf Steiner, de grondlegger van de antroposofie. Euritmietherapie gebruikt als basis ritmisch vloeiende bewegingen, die de patiënt zowel uiterlijk als innerlijk in beweging brengen. De euritmische bewegingen hebben een directe band met de taal en klanken en met de natuur en de kosmos om ons heen, en brengen die in relatie tot de verschillende functies en processen in het menselijk lichaam. Euritmietherapie heeft als doel genezingsprocessen te bevorderen en te ondersteunen, zowel bij lichamelijke als psychische klachten. Ook kan de euritmietherapie inzetbaar zijn bij ontwikkelingsproblematiek bij kinderen.

Hoe wordt er gewerkt?

Een euritmietherapeut kan aan de hand van de diagnose van de arts zelfstandig een behandelplan opstellen en uitvoeren. De therapeut doet samen met de patiënt de oefeningen die de patiënt dan leert en zelfstandig thuis kan oefenen. Indien nodig is de euritmietherapeut in staat tijdens het behandeltraject de doelstelling bij te stellen en het behandelplan aan te passen. De euritmietherapeut werkt altijd vanuit de antroposofische mensbeelden. Na behandeling kan er met patiënt en arts gekeken worden naar een eventueel vervolgtraject.

Wie geeft er euritmietherapie?

Euritmietherapeuten hebben een HBO opleiding dans of docent euritmie afgerond en aansluitend de post HBO opleiding euritmie therapie. De euritmietherapeut is lid van de beroepsvereniging en aan geregistreerde leden zijn een aantal voorwaarden gesteld met betrekking tot bijscholingen en kwaliteitszorg. De geregistreerde leden zijn tevens geregistreerd bij de zorgverzekeringen . Binnen Hypericon wordt euritmietherapie gegeven door Dita Turkenburg. Zij volgde de Academie voor Euritmie in Den Haag (4 jaar), de Euritmietherapie Opleiding aan het Goetheanum in Dornach, Zwitserland (1 jaar).

Euritmie therapie bij kinderen

Als wij naar het opgroeiende kind kijken, zien wij verschillende ontwikkelingsstadia en fasen van groei en ontplooiing in welke het kind zijn lichaam, ziel en geest ontwikkelt om uiteindelijk een gezonde, zelfstandige persoonlijkheid te worden. Het zich ontwikkelende lichaam van het kind kan gezien worden als een huis waarin gevoelens en ideeën alsook de vaardigheden tot handelen wonen. Dit huisje moet ontwikkeld en bewoonbaar gemaakt worden. Als ouders, leraren en opvoeders is ons handelen er op gericht een positieve en harmonische ontwikkeling te ondersteunen, opdat het kind zijn huisje kan bewonen en voor het leven leert gebruiken. Het opgroeien voltrekt zich in bepaalde duidelijk te onderscheiden stappen. Hierbij kan men bijvoorbeeld

Branding


denken aan de eerste 3 levensjaren waar het leren lopen, spreken en denken op de voorgrond staat. Daarna is er een fase tot 7e jaar waar de organen zo ver uitrijpen dat het kind tanden wisselt en schoolrijp wordt. Rond het 14e jaar staat de puberteit centraal en uiteindelijk met 21 jaar de jong volwassen mens. Er is een samenhang tussen de lichamelijke ontwikkeling en de emotionele en geestelijke rijping. Een ideale en harmonische ontwikkeling van het kind is niet altijd vanzelfsprekend. Er kan een storing of een eenzijdige aanleg optreden. Het kind kan deze knelpunten op de meest uiteenlopende manieren zichtbaar maken. Dat kan verbaal zijn maar ook non-verbaal, in gedrag. Euritmietherapie kan het kind helpen door middel van specifieke bewegingsoefeningen deze drempels aan te gaan, mogelijk te overwinnen en zijn of haar ontwikkeling te harmoniseren. De euritmie maakt gebruik van bewegingen die samenhangen met de inhoud van de natuur om ons heen en de natuur in ons en wat wij terugvinden in de inhoud van onze taal. De taal als middel om onszelf uit te drukken, kan ook andersom werken; het kan ook naar binnen werken. Omdat euritmietherapie gebruik maakt van de natuur en kosmos om ons heen en van de taal, daardoor is het ritme een belangrijk aspect van de oefeningen. Juist door het ritme, ritmische herhalen en het oefenen worden groeiprocessen gestuurd en aangesproken. Niet zozeer het weten van, maar het doen en bewegen staan centraal in de therapie. Enkele voorbeelden voor een verwijzing naar euritmietherapie zijn: • Slaapstoornissen, eetstoornissen en allergieën, onrust en overbeweeglijkheid, bedplassen, taalproblemen, algemeen vertraagde of te snelle ontwikkeling; • Vitaliteitproblemen en organische afwijkingen die ok het gedrag kunnen beïnvloeden, ademhaling- en stofwisselingsproblemen, motorische onhandigheid of achterstand • Emotionele onevenwichtigheid zoals angst, huilen, lustloosheid en depressie, ongeremd of te afstandelijk gedrag; • Leerproblematiek op school zoals dyslexie, dyspraxie, lees- en schrijfproblemen maar ook concentratieproblemen en sociaal-emotionele problemen; • Orthodontie en tandregulatie. Op school kunnen kinderen euritmietherapie krijgen na een verwijzing door de schoolarts, Mena Kiene. De therapie is 2x per week een half uur. De therapie wordt niet betaald door school maar wordt door veel verzekeringen in de aanvullende polis vergoed. Herfst | Herfst 2014 | 39

Meander vrijeschool voor basisonderwijs Groesbeeksweg 146, 6524 DN Nijmegen 024-360 03 56 Prins Bernhardstraat 12-14, 6521 AB Nijmegen 024-344 82 06 www.vrijeschoolmeander.nl

Karel de Grote College scholengemeenschap voor voortgezet vrijeschoolonderwijs Wilhelminasingel 13-15, 6524 AJ Nijmegen 024-382 04 60 www.kgcnijmegen.nl

Herfst Branding. Schoolkrant Vrije Scholen Nijmegen

Recommend Documents