Stichting Vrijescholen Athena Jaarverslag 2013
Pagina: 1 / 2
Inhoudsopgave Voorwoord
2
A
Algemeen deel
A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8
Algemene instellingsgegevens op 31 december 2013 Overleg en besluitvorming Strategisch beleidsplan 2011-2015 Onderwijs en kwaliteit Personeel Huisvesting Financiën Jaarverslag RvT
4 7 10 11 18 20 21 30
Bijlage 1 Organigram Bijlage 2 NAW gegevens op 31-12-2013 Bijlage 3 Kengetallen personeel Bijlage 4 Jaarverslag GMR Bijlage 5 Grafieken
34 35 37 40 42
B
Jaarrekening 2013
42
B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7
Grondslagen Balans per 31 december 2013 Exploitatierekening over 2013 Kasstroomoverzicht over 2013 Toelichting op de balans per 31 december 2013 Niet in de balans opgenomen verplichtingen (passief)/niet uit de balans blijkende rechten (actief) Toelichting op de exploitatierekening over 2013 met vergelijkende cijfers 2012
46 48 50 51 52 56 57
C
Overige gegevens
60
C1 C2 C3 C4 C5
Controleverklaring (Voorstel) bestemming van het exploitatiesaldo Gebeurtenissen na balansdatum Overzicht verbonden partijen Bezoldiging van bestuurders en toezichthouders
61 64 65 65 66
Jaarverslag 2013
1
Voorwoord 2013 De vrijescholen van Almelo, Apeldoorn, Arnhem, Brummen, Deventer, Doetinchem, Emmen, Enschede, Groningen, Harderwijk, Leeuwarden, Meppel, Oldenzaal en Winterswijk vormden in 2013 samen de Stichting Vrijescholen Athena. Deze stichting in Noord- en Oost-Nederland ontstond in januari 2005 door een fusie van acht basisscholen voor vrijeschoolonderwijs. In 2013 telde de stichting dus veertien vrijescholen, dertien voor primair onderwijs en één voor (voortgezet) speciaal onderwijs. Vanaf 1 januari 2014 is de Es, vrijeschool Assen, tot de stichting toegetreden. Ongeveer 1960 leerlingen en ruim 250 medewerkers zorgden in 2013 voor een levendig geheel. Het jaar 2013 binnen de Stichting Vrijescholen Athena kenmerkt zich door stabilisering en verdere groei. In totaal is het leerlingenaantal ten opzichte van 2012 met 22% gestegen. Dat komt grotendeels door de toetreding van de vrijeschool Groningen (242 leerlingen), maar ook los daarvan is er sprake van groei (7%). Gedurende het schooljaar stroomden op de meeste scholen ook na 1 oktober nog leerlingen in, waardoor de stichting het afgelopen jaar een financiële meevaller had door een groeitelling. Op sommige scholen is het leerlingenaantal gedaald. In 2013 zijn de meeste directeuren op hun post gebleven, behalve op de vrijeschool in Groningen. Daar is tot de zomer de directeur van de vrijeschool Leeuwarden werkzaam geweest, en daarna mevrouw Vreugdenhil tot het einde van het schooljaar. Verder heeft een interim-directeur een aantal maanden het directeurschap waargenomen van de vrijeschool in Emmen. Dit geldt ook voor het directeurschap van de vrijeschool in Oldenzaal. Een grote wijziging op personeelsgebied was het vertrek van Geert Looyschelder per 1 november. Geert Looyschelder was de afgelopen viereneenhalf jaar bestuurder van de Stichting Vrijescholen Athena. Leo Mink, destijds voorzitter van de Raad van Toezicht van Athena, noemt het vertrek van de bestuurder “een fors verlies voor onze stichting; we raken een deskundige en betrokken bestuurder kwijt. Onze stichting staat er in vele opzichten beter voor dan vierenhalf jaar geleden en dat is voor een zeer groot deel aan te merken als zijn verdienste”. Geert is overgestapt naar een baan als bestuurder voor het openbaar basisonderwijs in Hilversum. De taken binnen Athena zijn waargenomen door Hans Jansen, als interim-bestuurder tot eind maart 2014. Vanaf 1 april 2014 is Peronnik Veltman de nieuwe bestuurder van de stichting. In 2013 is met ondersteuning van het stafbureau en de Begeleidingsdienst voor Vrijescholen in de diverse scholen hard gewerkt aan het bestendigen en verbeteren van de onderwijskwaliteit. Door individuele begeleiding, groepstraining en kwaliteits-audits wordt cyclisch en systematisch aan onderwijskwaliteit gewerkt. De meeste scholen hadden een z.g. basisarrangement bij de inspectie (dat betekent dus minimaal voldoende), twee scholen hadden verscherpt toezicht. Daar is qua onderwijskundige ondersteuning extra op ingezet. Hoewel de meeste scholen zich goed voorbereiden op het Passend Onderwijs, ligt hier in 2014 nog wel werk te wachten. De meeste scholen hebben hun ondersteuningsprofielen opgesteld. In 2013 is door een forse daling van het leerlingenaantal op De Lans in Brummen een sociaal plan opgesteld en een reorganisatie gestart. Door het faillissement van de Zonnehuizen werd ongeveer de helft van het aantal leerlingen overgeplaatst naar andere locaties. Aanvankelijk was besloten de overblijvende leerlingen en medewerkers van Athena te ontkoppelen en te laten instromen bij de Anne Flokstraschool in Zutphen. Dit besluit is begin 2014 teruggedraaid. De Lans zal als zelfstandige school binnen Athena verder gaan. De financiële situatie van de stichting in het geheel en de meeste scholen afzonderlijk is de afgelopen jaren aanzienlijk verbeterd, met name door bezuinigingen op personeelsgebied. Het jaar 2013 wordt stichting-breed afgesloten met een klein verlies van € 32.000. Voor het sociaal plan en de reorganisatie van De Lans is in 2013 een reserve van € 350.000 opgenomen. Door de reorganisatie van De Lans, interim-bestuurder en interim-directeuren en extra onderwijskundige en juridische ondersteuning zijn de loonkosten derden fors hoger dan begroot.
2
De reorganisatie loopt nog door en valt mogelijk duurder uit dan voorzien, het ‘strak trekken’ van de formatie moet nog verder worden doorgezet en ter ondersteuning van scholen die op kwaltiteitsgebied en/of schoolorganisatie extra ondersteuning nodig hebben zal mogelijk meer budget moeten worden ingezet dan begroot. Risico’s op de middellange termijn zijn o.a. de verplaatsing van de kosten voor groot onderhoud van gemeentes naar de scholen. Er zal geïnvesteerd moeten worden in nul-metingen, ontwikkelen van een onderhoud-masterplan en de bijkomende taken op het bestuurskantoor. Een ander mogelijk risico wordt gevormd door de gevolgen van Passend Onderwijs en de landelijke verevening van zorgbudgetten. De gevolgen van de recessie lopen zeker nog een aantal jaren door, waardoor mogelijk ook ouderbijdragen lager uitvallen van voorheen. Een tegenvaller en laatste zorgpunt is dat het ziekteverzuim ook in 2013 licht is gestegen. Dit is echter voor een groot deel te verklaren door niet-werkgerelateerde ziektes en door enkele langdurig zieken. Toch vraagt het personeels- en verzuimbeleid extra aandacht, mede gezien het feit dat de gemiddelde leeftijd van de medewerkers hoog ligt. We kunnen samenvatten dat het een roerig jaar was voor Athena en voor sommige aangesloten scholen. Voor ons ligt een periode waarin wij zullen blijven investeren in de best mogelijk onderwijskwaliteit, professionele cultuur en vrijeschoolidentiteit. Er zal een nieuwe meerjarenstrategie worden ontwikkeld waarin we de gewenste en geplande doelen voor de komende vier jaar gaan beschrijven vanuit gezamenlijke visie en uitgangspunten. In het jaarverslag van onze stichting treft u informatie aan over het gevoerde beleid en de ontwikkelingen in het jaar 2013. Dit bestuursverslag is een verantwoordingsdocument van het College van Bestuur aan de Raad van Toezicht en aan de medewerkers en ouders via de gemeenschappelijke medezeggenschapsraad. Uiterlijk juni zal dit jaarverslag en de jaarrekening worden ingediend bij het ministerie van OC&W. De verantwoording over de prestaties richt zich op de overheid en op de omgeving en belanghebbenden. Vanuit het ministerie zijn voorschriften vastgesteld in de “Regeling jaarverslag primair onderwijs en (voortgezet) speciaal onderwijs” waaraan een jaarverslag moet voldoen. Dit jaarverslag bestaat uit een bestuursverslag, een jaarrekening en overige gegevens, waaronder de accountantsverklaring.
Peronnik Veltman, voorzitter College van Bestuur Stichting Vrijescholen Athena Deventer, april 2014
3
A Toelichting op onderdelen van het jaarverslag A 1 Algemene instellingsgegevens op 31 december 2013 Stichting Vrijescholen Athena is in 2005 ontstaan en is inmiddels uitgegroeid tot een stichting van dertien basisscholen voor vrijeschoolonderwijs en één school voor speciaal basis- en voortgezet vrijeschoolonderwijs. Met ingang van 1 januari 2013 is Widar Vrijeschool uit Groningen (met ca. 240 leerlingen) tot Athena toegetreden en per 1 januari 2014 zal Vrijeschool De Es ( met ca. 175 leerlingen) tot Athena toetreden. Inschrijving Kamer van Koophandel De Stichting Vrijescholen Athena is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel voor Oost-Nederland onder nummer 410.271.58. Rechtspersoon De Stichting Vrijescholen Athena bezit rechtspersoonlijkheid krachtens notariële akte d.d. 16 maart 1977, laatstelijk gewijzigd op 16 april 2008. Cfi-administratienummer: 77456 Samenstelling Raad van Toezicht en College van Bestuur De Raad van Toezicht van de Stichting Vrijescholen Athena bestaat uit: Voorzitter : dhr. L. Mink , tot 1 november 2013 daarna vacature Vice-voorzitter : dhr. J. van der Haar, waarnemend voorzitter m.i.v. 1 november 2013 Leden : mevrouw J. de Vries, dhr. N.W. de Schrijver, dhr. H.B. Ledeboer en mevrouw A.H.M. Gottenbos met ingang van 1 maart 2013. Het College van Bestuur wordt van 18 juni 2009 tot 1 november 2013 gevormd door de heer drs. G. Looyschelder. Per 1 november 2013 tot 1 april 2014 heeft de heer H.H. Jansen als interimbestuurder deze positie ingenomen. Voor het organigram verwijzen wij u naar bijlage 1 van dit bestuursverslag. Bureaumedewerkers secretariaat personeelsadviseur financiën onderwijskwaliteit ict
: mevr. R. Vrielink, mevr. K. van Veen-Peet en mevrouw M. Lap : dhr. F. ter Beek : dhr. F. Kremer : mevr. K. Nieland : mevr. M. van der Pijll : dhr. L. Versnel
Onderstaand de verdeling van de bovenschoolse organisatie bestaande uit 4,7 FTE. Functie
benoemingsomvang in FTE
Bestuurder Personeelszaken Financiën Onderwijskwaliteit Ict Administratie
1,0 0,9 (0,1 BAPO) 0,6 0,6 0,3 1,3 (0,2 BAPO) 4,7
De bestuurder van de stichting wordt conform de CAO PO ingeschaald in schaal DD. Directeuren van de verschillende locaties zitten in schaal DA of DB, afhankelijk van ervaring, opleiding en grootte van de school. Het stafbureau is gevestigd in een goed bereikbaar, historisch kantoorpand in de binnenstad van Deventer. Daar bevindt zich ook een leslokaal dat voor gezamenlijke studie en overleg van directeuren, GMR, IB-ers, administratief medewerksters etc. wordt gebruikt.
4
Code Goed Bestuur Athena heeft de Code Goed Bestuur geïmplementeerd en heeft hier een preambule aan toegevoegd, waarin ze de basisprincipes vast heeft gelegd van de professionaliteit van leden van de Raad van Toezicht (Raad), bestuurder en directeuren. Deze basisprincipes drukken de waarden uit die aan het gedrag en de cultuur ten grondslag liggen en de kenmerken van de houding van waaruit betrokkenen handelen, zoals wederzijds respect, transparantie, dialoog, gezamenlijkheid en het afleggen van verantwoording. De basisprincipes nodigen uit in dialoog met alle belanghebbenden (bijvoorbeeld ouders, personeel werkzaam op de school, medezeggenschapsraden, collega-scholen) te reflecteren op de bestuurlijke inrichting en het handelen van leden van de Raad, bestuurder en directeuren. Medezeggenschap In december 2007 is de gemeenschappelijke medezeggenschapsraad geïnstalleerd. Van elke school is een ouder en een medewerker in staat gesteld zitting te nemen. Voorzitter is de heer J. Hengstenberg (Brummen) tot 1 december 2013, daarna heeft de heer R. van den DoolWamelink deze functie overgenomen, secretaris is de heer R. van den Dool-Wamelink (Apeldoorn) ook tot 1 december 2013, deze functie is met ingang van 1 december overgenomen door de heer J. Zijlstra. De gemeenschappelijke medezeggenschapsraad wordt secretarieel ondersteund. De GMR vergadert vier keer per jaar. De vergadering van de GMR of een deel daarvan wordt bijgewoond door de bestuurder. Elke school kent een eigen medezeggenschapsraad waarin personeel en ouders evenredig zijn vertegenwoordigd. De directeur van de school (als vertegenwoordiger van het bevoegde gezag) voert overleg met de MR over schoolspecifieke zaken. Elke MR heeft een contactpersoon in de GMR. De bestuurder is op vraag incidenteel aanwezig bij MR-vergaderingen. De GMR en MR hebben een budget dat onder andere bedoeld is voor cursussen en scholing. Een nieuw lid krijgt de gelegenheid zich te scholen. Ondersteuning door Administratie Kantoor Het Onderwijsbureau Twente (ObT) uit Borne verzorgt als administratiekantoor de ondersteuning voor onze stichting voor de personele-, financiële- en salarisadministratie. Leerlinginformatie per school Op 1 oktober 2013 volgden 1.996 leerlingen onderwijs aan één van de Athenascholen. In totaal dus een groei van ruim 22% ten opzichten van 2012. Zonder de aansluiting van Widar Groningen (242 leerlingen) is de groei nog steeds 7% en dat is een verheugende trend. Onder de stichting ressorteren de volgende scholen met de daarbij horende aantallen leerlingen:
Leerlingen per 1 oktober Vrije School Almelo Vrijeschool de Vijfster, Apeldoorn Parcivalschool, Arnhem School De Lans, Brummen De Kleine Johannes, Deventer De Kleine Prins, Doetinchem De Noorderkroon, Enschede De Zevenster, Oldenzaal De Esch, Winterswijk Michaelschool Leeuwarden De Stroeten, Emmen De Toermalijn, Meppel Valentijn, Harderwijk Widar Groningen Totaal
2006 218 194 186 120 170 132 79 73 92
2007 213 211 189 116 183 115 86 72 87
1.264 1.272
2008 209 190 183 119 200 97 85 68 94 147 63 164
1.619
2009 215 134 173 125 209 90 80 60 89 155 52 163
1.545
2010 203 112 161 118 211 80 65 58 80 157 50 166
1.461
2011 203 95 180 115 225 69 57 62 79 154 57 191 173
2012 2013 192 193 95 114 182 213 101 99 226 226 83 86 52 65 76 104 71 82 152 175 55 61 189 169 165 167 242
1.660 1.639 1.996 5
De stichting heeft in 2013 dus drie scholen met meer dan 200 leerlingen (groot), zes scholen met tussen de 100 en 200 leerlingen (middelgroot) en vijf scholen met minder dan 100 leerlingen (klein). Verwachting is dat het leerlingenaantal van de stichting de komende jaren verder zal stijgen, ondanks het feit dat veel scholen in krimpgebieden zijn gevestigd. Om te beginnen omdat Vrijeschool De Es (ca. 170 leerlingen) per 1 januari 2014 toetreedt tot Athena, maar ook omdat er algemeen een toenemende belangstelling voor het vrijeschoolonderwijs bestaat in Nederland. De scholen werken hard aan de kwaliteit van het onderwijs en zetten scherp in op marketing en imagoverbetering. Vrijeschool De Lans in Brummen (een school voor speciaal basis- en voortgezet onderwijs) zag het leerlingenaantal in één klap ongeveer halveren vanwege het vertrek van de Michaëlshoeve, een zorginstelling voor verstandelijk gehandicapte kinderen en jongeren die door reorganisatie niet langer op het terrein kon blijven voortbestaan. Inmiddels – begin 2014 – is het leerlingenaantal gedaald tot ca. 50. Komend jaar zal daar mogelijk weer groei kunnen worden gerealiseerd. De stijgende lijn zal niet vanzelfsprekend zijn en er zijn ook tegenwerkende krachten, zoals de demografische krimp in een aantal regio’s en de economische situatie, die mensen soms noopt naar andere delen van het land te verhuizen. Ondanks het geringe aantal leerlingen op sommige scholen, lukt het de kleine scholen binnen Athena toch om financieel gezond te blijven en de kwaliteit en aanbod van het onderwijs op het gewenste niveau te behouden. Structurele financiële steun aan kleine scholen is tot nu toe niet gegeven. Ook kleine scholen moeten hun begroting op orde hebben en financieel rondkomen. Wel is het mogelijk om voor PR-uitgaven of kwaliteit-verbetertrajecten tijdelijk de eigen weerstandsreserve aan te spreken. Athena realiseert zich terdege dat kleine scholen extra kwetsbaar zijn. Het is het streven om door goed onderwijs en effectieve public relations groei te realiseren, waardoor het mogelijk wordt om op termijn weer met duoklassen te werken waar nu voor trio-klassen is gekozen (bijvoorbeeld in Enschede). Stichting Vrijescholen Athena streeft ernaar (zo staat ook vermeld in het strategisch beleidsplan 20112015) in 2015 ca. 2.000 leerlingen te hebben. Het marktaandeel van de Athena-scholen bedraagt in dat jaar minimaal 2%.
6
A 2 Overleg en besluitvorming Overlegstructuur De kwaliteit van organisatie en onderwijs wordt op stichtingsniveau gewaarborgd door een verscheidenheid aan overleg:
Raad van Toezicht (4x per jaar) Directeuren (9x per jaar) Overleg intern begeleiders (4x per jaar) Overleg administratief medewerkers (2x per jaar) Overleg (staf)medewerkers bestuurskantoor (maandelijks) Bestuursoverleg per school (3x per jaar bestuursrapportage) Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad (4x per jaar)
In het bestuursreglement en directiestatuut zijn verantwoordelijkheden en bevoegdheden duidelijk geregeld: de directeur is integraal verantwoordelijk voor zijn of haar school binnen de gestelde kaders, de bestuurder draagt de eindverantwoordelijkheid, de Raad van Toezicht ziet toe op het handelen van de bestuurder en bewaakt statutair de doelen van de stichting. De directeurenvergadering adviseert de bestuurder in alle zaken die met beleidsontwikkeling te maken hebben. Besluiten met betrekking tot de hele stichting worden voorgelegd aan de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad.
Raad van Toezicht In de vergaderingen van de RvT zijn diverse beleidspunten aan de orde geweest. Voor de punten die aan de orde zijn geweest in 2013 wordt verwezen naar bijlage 5 van dit bestuursverslag. De Raad van Toezicht is een toezichthoudend orgaan. Ze stuurt niet zelf, maar ziet erop toe dat de bestuurder zijn rol goed vervult en houdt achteraf toezicht op het door hem gevoerde beleid. Om haar rol goed te kunnen vervullen, ontvangt ze informatie van de bestuurder en desgewenst van directeuren. De Raad heeft alleen een sturende of besluitvormende rol waar het gaat om financiën. Dit betekent dat de begroting en jaarrekening door haar goedgekeurd moeten worden. Ook fiatteert ze de benoeming van directeuren. Statutair gezien is de Raad werkgever van de bestuurder. Zij is verantwoordelijk voor ontslag, aanname, functionerings- en beoordelingsgesprekken van/met de bestuurder. Ten behoeve van het jaarlijkse functioneringsgesprek verzamelt zij eens per jaar informatie van directeuren en van stafmedewerkers. Deze informatie vormt een belangrijk deel van de input voor het jaarlijkse functioneringsgesprek met de bestuurder. Van de leden van de Raad verwacht men algemene deskundigheid op bestuurlijk, financieel en maatschappelijk terrein. De leden zijn geen ouder van een van de scholen of hebben geen directe band met een van de scholen van de stichting. De leden hebben wel affiniteit met onderwijs, vrijescholen, financiën, personeelsbeleid, juridische zaken en/of andere relevante werkgebieden. Via schriftelijk en mondeling verslag zijn de leden van de Raad geïnformeerd over ontwikkelingen in de individuele scholen. Volgens het bestuursreglement zijn die onderwerpen, waarvoor goedkeuring vereist is alvorens de bestuurder het besluit kan vaststellen, door de Raad van Toezicht goedgekeurd.
7
Directeurenoverleg In 2013 zijn de directeuren van de verschillende scholen negen volledige dagen (waarvan twee keer per schooljaar twee dagen achtereen) samen met de bestuurder en stafmedewerkers bij elkaar geweest onder andere om gezamenlijk beleid te bespreken, om geschoold te worden en om good practices met elkaar te delen. Tijdens de bijeenkomsten zijn o.a. de volgende onderwerpen aan de orde geweest:
School aan zet; Met School aan zet hebben de directeuren twee keer gewerkt aan de kwaliteitsverbetering van de schoolplannen in de zin van SMART formuleren en heldere doelen stellen; De situatie op De Lans (overname Onderwijsspecialisten en Sociaal plan); Inspectiebezoeken; Onderwijskwaliteit, specifieke aandacht voor verbeterplannen in bepaalde scholen; Eindopbrengsten; zie A4 Onderwijs en Kwaliteit; Lees- en Rekenspecialisten; Voor zowel de Lees- als de Rekenspecialisten zijn profielen opgesteld waarin beschreven staat waaraan de specialisten moeten voldoen en hoe de scholingsinformatie in de scholen verwerkt wordt. De ‘notulen’ van de bijeenkomsten worden doorgestuurd naar directeuren en IB-ers zodat de afspraken helder zijn. De Leesspecialisten hebben dit jaar o.a. gewerkt aan de resultaten van het leesonderwijs in de klassen 1,2 en 3 met als doel om de verantwoording van de leeslijn voor de lagere klassen Athenabreed te verantwoorden. De Rekenspecialisten hebben gewerkt aan verdieping van de leerlijnen en de methodieken; De Kleuterleidsters vormen ook een netwerk binnen Athena en zij hebben de spelontwikkeling en gerichter sturen daarop als hoofdonderwerp besproken; Goed en verantwoord vrijeschool onderwijs; Binnen de mindmap Goed en Verantwoord Vrijeschoolonderwijs (GVV) zijn we begonnen met het beschrijven van goed onderwijs. Hiervoor zijn de pijlers “Leerlingpopulatie”, “Opbrengsten” en “Leren en Onderwijzen” uitgangspunt geweest. Op de verschillende onderdelen zijn items uitgewerkt die de basis voor goed onderwijs binnen de Athenascholen zouden kunnen vormen. De directeuren zijn binnen het directeurenoverleg bezig geweest om Verantwoord Vrijeschoolonderwijs te beschrijven. Samen moet dit uiteindelijk één kader binnen de verantwoording vormen; Cursus melding huiselijk geweld; e-learning huiselijk geweld; Sociale Veiligheid; In oktober 2014 moet het Beleidsplan Sociale Veiligheid klaar zijn. In 2013 zijn hiervoor verschillende acties opgestart. Zie A4 Onderwijs en Kwaliteit; Personeelshandboek Evaluatie strategisch beleid; Horizontaal en verticaal leiderschap = SEL; Begroting en formatie;
Het belangrijkste scholingsonderwerp tijdens de tweedaagse bijeenkomsten was “Strategisch Educatief leiderschap”, zie A4 O&K. In het directeurenoverleg wordt tijd gereserveerd voor uitwisseling en bespreking van concrete problemen via het agendapunt “rondje scholen”. Daarnaast is er ruimte voor good practices, intervisie, scholing en brainstormbijeenkomsten. In maart en oktober hebben tweedaagse conferenties plaatsgevonden. Binnen het overleg zijn werkgroepen ingesteld die een aantal beleidsterreinen verder uitwerken. Deze groepen worden, waar mogelijk, ondersteund door stafmedewerkers van het bestuurskantoor.
8
Bestuursoverleg Drie keer per jaar vindt op locatie overleg plaats van de individuele schooldirecteur met de bestuurder. Daarin worden specifieke schoolzaken besproken en wordt waar nodig individueel beleid geformuleerd. Het gesprek vindt plaats op basis van een aantal kengetallen (rond toetsresultaten, leerlingengroei, ziekteverzuim, exploitatieresultaat e.d.); tijdens deze gesprekken wordt ook naar de voortgang van het jaarplan en schoolplan gekeken. Bedoeling is dat de directeur zicht heeft op alle risico’s binnen zijn/haar organisatie en daar waar noodzakelijk volgens de pdca-cyclus een plan van aanpak maakt, dat besproken wordt met de bestuurder. De bestuurder wil ook graag zichtbaar zijn op de werkvloer: om die reden bezoekt hij minimaal een keer per jaar iedere school om zoveel mogelijk lessen bij te wonen, gesprekken te voeren met ouders en MR. Daarnaast voert de bestuurder jaarlijks een functionerings- en/of beoordelingsgesprek met iedere schoolleider.
Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad In december 2007 is de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad tot stand gekomen. De GMR komt vier keer per jaar bijeen. Van iedere school heeft één medewerker en één ouder zitting in de GMR. De opkomst bij de vergaderingen van de GMR was in 2013 goed te noemen, hoewel het aantal aanwezigen nog wel eens varieert. De GMR functioneert naar tevredenheid, zoals ook blijkt uit het jaarverslag dat in bijlage 4 is toegevoegd.
9
A 3 Strategisch beleidsplan 2011-2015 In het strategisch beleidsplan hebben we vijf beleidsgebieden omschreven waarop de stichting zich in de periode tot 2015 wil ontwikkelen. In het verlengde van dit strategisch beleidsplan schrijven de directeuren voor hun eigen school een ondernemingsplan, dat ook het wettelijke deel van het schoolplan bevat. Ieder jaar vormt dit weer de basis van een jaarplan, waarvan de voortgang tijdens de bestuursgesprekken tussen schooldirecteur en bestuurder gemonitord wordt. De Stichting Vrijescholen Athena kent grof gezegd vier belangrijke doelstellingen: Haar eerste doelstelling is de versterking en borging van kwalitatief goed vrijeschoolonderwijs in het noordoosten en midden van het land. Alle scholen binnen de stichting voldoen aan de eisen van de Inspectie van het Onderwijs en vallen onder het basisarrangement. Daarnaast voldoen de scholen binnen de stichting aan de kwaliteitseisen die specifiek aan het vrijeschoolonderwijs gesteld mogen worden. Als basis hiervoor kan in de toekomst de ‘Kwaliteitsladder Vrijeschoolonderwijs’ gebruikt worden. Het onderwijs op de scholen binnen de stichting is zowel ontwikkelings- als opbrengstgericht. In dat kader hebben alle scholen onder andere een Kwaliteitshandboek, maken alle scholen gebruik van het leerlingvolgsysteem van ParnasSys en bewaakt de stafmedewerker Onderwijskwaliteit in samenwerking met de schooldirecteuren de processen en de resultaten van de scholen. Om de kwaliteit van de leerkrachten en andere medewerkers te verhogen kennen alle scholen een afgesproken cyclus van functionerings-, pop- en beoordelingsgesprekken. Tijdens die gesprekken worden ook de (toets)opbrengsten van de klas van een leerkracht besproken. Haar tweede doelstelling is de versterking van de onderlinge samenwerking van vrijescholen in deze regio. Om die reden vinden er regelmatig overleggen plaats tussen de schooldirecteuren, tussen de intern begeleiders en tussen de administratief medewerkers. Daarnaast organiseert de stichting in overleg met de scholen in Deventer scholing op onderwijsinhoudelijk gebied voor leerkrachten van de scholen. Athena creëert ontmoetingen waarbij medewerkers van elkaar kunnen leren. Ouders vanuit alle scholen zijn vertegenwoordigd in de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad. Een derde doelstelling is het uitbouwen van de organisatie als een lerende, professionele organisatie waarbij medewerkers verantwoordelijkheid krijgen en nemen en verantwoording afleggen. Daarnaast opereren de medewerkers op een school als een team dat elkaar stimuleert, aanvult en elkaar aanspreekt op het functioneren. Binnen de gehele organisatie is sprake van heldere en transparante communicatie. Onderdeel van een professionele organisatie is ook dat we met elkaar heldere, realistische doelen stellen en deze evalueren. Daarbij hoort ook dat de scholen oog hebben voor hun financiën; iedere school binnen de stichting zorgt voor een sluitende begroting en zorgt ervoor dat inkomsten en uitgaven minimaal in evenwicht zijn en het weerstandsvermogen van de eigen locatie rond de 12% ligt. Tot slot streeft de Stichting Vrijescholen Athena ernaar in 2015 circa 2.000 leerlingen te hebben. Deze groei van het leerlingenaantal wordt bewerkstelligd ondanks het feit dat enkele scholen in regio’s zijn gehuisvest die de komende jaren een krimp van het aantal kinderen in de basisschoolleeftijd laten zien. Het marktaandeel van de Athena-scholen bedraagt in 2015 2%. Daarnaast wordt de groei van het aantal leerlingen binnen de Stichting Vrijescholen Athena ook verwezenlijkt door de toetreding van andere vrijescholen. Per 1 januari 2013 is Widar Vrijeschool Groningen (ca. 240 leerlingen) toegetreden, wat het totaal op ca. 1.996 leerlingen brengt. Door toetreding van 1 januari 2014 van Vrijeschool De Es Assen (ca. 170 leerlingen) zal de stichting rond die datum mogelijk rond de 2.000 leerlingen hebben. Vanuit strategisch belang is de stichting in 2013 een onderzoek gestart naar een samenwerking en een eventuele fusie tussen School De Lans uit Brummen en de Anne Flokstraschool uit Zutphen. Dit is ook een school voor cluster-3 onderwijs en behoort tot Stichting De Onderwijsspecialisten. Beide scholen hebben in de toekomst mogelijk met krimp te maken en samenwerking/fusie kan de positie van beide scholen versterken.
10
A 4 Onderwijs en kwaliteit De scholen van de Stichting Vrijescholen Athena hebben een breed onderwijsaanbod. Naast de ‘gewone basisvaardigheden’ zoals lezen, schrijven en rekenen komen ook bijvoorbeeld vreemde talen, dans, spreken, schilderen, muziek en toneelspelen aan bod. Ieder leerjaar heeft zijn eigen thema dat past bij de ontwikkelingsfase van het kind. Aan het eind van elk schooljaar worden de resultaten en ontwikkelingen van ieder kind beschreven in het getuigschrift. Hierin komt het complete beeld van de ontwikkeling van het kind naar voren: cognitieve (meetbare) resultaten, motorische en sociaal emotionele ontwikkeling. De scholen besteden weliswaar veel tijd aan kunstzinnige en sociale vorming, er wordt natuurlijk ook methodisch en systematisch gewerkt aan goed leren lezen en rekenen. Inmiddels is het begrip ‘opbrengstgericht werken’ op alle scholen een bekend begrip. De scholen van de Stichting Vrijescholen Athena zijn in principe gewone basisscholen die voldoen aan de eisen van de Inspectie zonder de eigen vrijeschoolidentiteit te verliezen; het zijn scholen waar kinderen goed worden voorbereid op alle vormen van voortgezet onderwijs. Op onze scholen leren de kinderen lezen, schrijven, rekenen en dergelijke, maar veelal bieden wij de stof op een andere manier aan dan andere scholen doen, we geven extra (kunstzinnige) vakken en hechten grote waarde aan de persoonsontwikkeling van kinderen. Ook voor onze school voor speciaal onderwijs, geldt een zelfde insteek. De scholen nemen een plaats in in het plaatselijke onderwijsveld en de gemeenschap in zijn geheel. We kunnen op bepaalde gebieden leren van andere scholen, andere scholen kunnen op sommige gebieden ook van ons leren. De scholen participeren in plaatselijke overleggen en nemen daar waar mogelijk deel aan regionale scholingen. Vanzelfsprekend zijn de scholen in het kader van Passend Onderwijs onderdeel van de nieuw te vormen samenwerkingsverbanden. Nieuwe school Op 1 januari 2013 is er een nieuwe school toegetreden tot de stichting, namelijk de Widar in Groningen. Op 1 januari 2014 zal ook De Es uit Assen zich bij Athena aansluiten. Kwaliteitszorg In onze scholen is aandacht voor systematische en cyclische kwaliteitszorg. Elke school werkt aan een systeem van verantwoording van resultaten en opbrengsten. De bestuurder en de stafmedewerker onderwijskwaliteit houden toezicht op dit gebied. De toetsen die gehanteerd worden zijn landelijk genormeerd. Op basis van de toetsresultaten wordt er per school 2x per jaar een opbrengstrapportage geschreven en indien noodzakelijk aanvullend een plan van aanpak geschreven. Om de scholen optimaal te kunnen ondersteunen verzamelt het bestuurskantoor structureel en systematisch gegevens over de opbrengsten en invulling en uitvoering van het onderwijs. Hierbij wordt onder andere gebruik maken van de gegevens die in ParnasSys zijn ingevoerd. Alle basisscholen maken gebruik van dit digitale leerlingvolgsysteem. In 2011 heeft het bestuur ook de bovenschoolse module van ParnasSys in gebruik genomen. De scholen (directeuren en individuele leerkrachten) wordt gevraagd zich meer dan voorheen te verantwoorden op basis van kengetallen en opbrengsten. De intern begeleider vult een rapportage in waarmee we de tussen- en eindtoetsen kunnen volgen en waarbij om een plan van aanpak wordt gevraagd mocht een van de toetsen onvoldoende zijn.
11
Tijdens het jaarlijkse gesprek met de inspectie (meestal in september) weet de stichting zelf aan de inspectie te vertellen hoe onze scholen ervoor staan en voor welke scholen er al een plan van aanpak is gemaakt, mocht dat nodig zijn. Scholing Stichtingsbreed wordt er scholing aangeboden om ervoor te zorgen dat leerkrachten, IB-ers en schoolleiders up-to-date blijven en nieuwe vaardigheden en kennis ontwikkelen. In 2013 vond er onder andere scholing plaats op het gebied van: -
Spelbegeleiding kleuterklas; Lees- en Rekenspecialisten; Leerlijnen taal en rekenen; Opstellen groepsplannen kleuterklas en klas 1-6 en daaraan gekoppeld directe instructie op drie niveaus (IGDI-model); Supervisie voor directeuren en IB-ers die werken met de groepsplannen volgens Trans-Plan; Scholing IB-ers op sociaal-emotioneel volgsysteem ZIEN. Om de kennis vanuit de Lees- en Rekenspecialisten te borgen zijn er profielen opgesteld die er voor moeten zorgen dat de kennis in de scholen wordt gebracht. Het IB-netwerk, bestaande uit alle Intern begeleiders van de Athena-scholen, is bezig geweest met het inhoudelijk uitwerken van het onderwerp Leerlingpopulatie. Om een realistische beoordeling te kunnen maken van de opbrengsten is het belangrijk goed zicht te hebben op de leerlingpopulatie per school. Relevante items zijn verzameld, onderzocht op importantie en ondergebracht in de opbrengstrapportage. Ook zijn er nieuwe overzichten gemaakt t.a.v. zorgleerlingen in verschillende categorieën en de consequenties voor leren & onderwijzen. Ook is er binnen het IB-netwerk onderzoek verricht naar de voorspelbaarheid vanuit de resultaten uit het kleutervolgsysteem/kleutertoets naar M3 in het kader van vaststellen leerlingpopulatie. Binnen het directeurenoverleg is er een begin gemaakt met “Strategisch Educatief Leiderschap”, o.l.v. AVS/Leeuwendaal. De ambitie voor dit traject is als volgt geformuleerd; ‘een verdiepende slag maken om het leiderschap aan de professionele cultuur verder te ontwikkelen, met als uitgangspunt het huidige strategische beleid’. Er is gewerkt aan de hand van een drietal thema’s: 1. kwalitatief goed vrije schoolonderwijs & resultaat gericht werken 2. professionele cultuur 3. imagoverbetering & verhogen marktaandeel Uitgangspunten waren gezamenlijke verantwoording voor beleid en samen realistische en duidelijke keuzes maken op strategisch, tactisch en operationeel niveau. Aan het eind van het schooljaar 2013-2014 wordt het project geëvalueerd en opnieuw beoordeeld op een goed vervolg.
12
Eindopbrengsten
1
Voor de beoordeling van de eindopbrengsten gebruiken de Athenascholen verschillende (Cotan genormeerde) toetsen; 4 scholen Cito- eindtoets, 3 scholen Drempelonderzoek en 6 scholen het CitoLVS. In 2013 scoorden 6 scholen volgens de inspectienorm voldoende, 5 scholen onvoldoende, 1 school op het landelijk gemiddelde en 1 school bovengemiddeld. Op basis van de tussenopbrengsten en de eindopbrengsten van de afgelopen drie jaar voldeden de scholen aan de inspectienormen. Behalve Meppel die na een inspectiebezoek onder verscherpt toezicht is komen te staan. Binnen onze eigen systematiek, op basis van de opbrengsten over de afgelopen 3 jaren, hebben we 9 ‘groene’ scholen (geen/1 onvoldoende eindopbrengst), 3 ‘oranje’ scholen (2 onvoldoendes in vijf jaar) en 1 ‘rode’ school (mogelijk 3e keer onvoldoende). Doorstroming leerlingen klas 6 (groep 8) naar voortgezet onderwijs Van de scholen binnen de Stichting Vrijescholen Athena stroomt de laatste twee jaar ca. 45 % van de leerlingen door naar het voortgezet onderwijs met een advies voor praktijkonderwijs tot en met vmbotheoretische leerweg. Ongeveer 55 % van de leerlingen binnen onze stichting krijgt bij het verlaten van de basisschool het advies havo of vwo (incl. gymnasium); dit percentage ligt boven het landelijk gemiddelde van leerlingen dat naar havo/vwo doorstroomt. school
Vrije School Almelo De Vijfster Apeldoorn Parcivalschool Arnhem De Kleine Johannes Deventer De Kleine Prins Doetinchem De Stroeten Emmen Noorderkroon Enschede Toermalijn Meppel Michaëlschool Leeuwarden De Zevenster Oldenzaal De Esch Winterswijk Valentijn Harderwijk De Es2 Assen Widar Groningen
1 2
Doorstroming uit klas 6 (groep 8) naar voortgezet onderwijs juli 2012 en 2013 Totaal aantal VMBO VMBO-T HAVO/VWO PRO en VSO lln. 2012 2013 2012 2013 2012 2013 2012 2013 2012 2013 29 20 10 6 8 3 11 11 -
Bovenbouw Vrijeschool 2012 2013 -
16
14
3
1
-
1
8
5
-
-
5
7
7
17
-
-
3
-
3
3
-
5
1
9
31
27
3
2
1
4
12
5
-
15
16
6
13
4
1
-
1
1
7
-
1
4
-
-
-
1
2
-
-
5
3
1
2
3
10
7
4
6
7
1
1
1
3
3
1
-
23
25
10
5
1
6
9
4
-
19
20
4
-
2
2
13
12
-
4
6
3
2
-
-
1
3
-
2
1
-
-
?
6 -
-
1
7
6
13
9
4
2
-
23
25
5
7
6
2
12
11
-
-
-
5
*
19
*
1
*
1
*
6
-
-
-
11
22
29
-
2
3
-
4
7
-
15
20
Vrijeschool De Lans (SO/SVO) is niet in dit overzicht opgenomen Vrijeschool De Es, Assen: geen eindopbrengst 2012 vanwege het ontbreken van een 6 e klas.
13
Inspectietoezicht Het bestuursgesprek met de onderwijsinspectie heeft plaatsgevonden in september 2013. Daarin werd bevestigd dat er één school onder verscherpt toezicht is komen te staan (Meppel). Ook werd geconstateerd dat de opbrengsten van de scholen in Winterswijk, Emmen, Deventer, Enschede en Groningen in 2013 onder de ondergrens lagen die de inspectie hanteert. Met ingang van 2013 krijgen ook deze scholen een speciale vermelding door de inspectie, namelijk een basisarrangement met attendering. Leeuwarden, Arnhem, Oldenzaal, Almelo en Apeldoorn kregen een compliment voor hun goede constante voldoende of bovengemiddelde eindresultaten.
school Vrije School Almelo De Vijfster Apeldoorn Parcivalschool Arnhem De Kleine Johannes Deventer De Kleine Prins Doetinchem De Stroeten Emmen Noorderkroon Enschede De Toermalijn Meppel Michaëlschool Leeuwarden De Zevenster Oldenzaal De Esch Winterswijk Widar Groningen De Lans Brummen
Arrangementen inspectie december 2013 Basisarrangement Aangepast arrangement X X
Verscherpt toezicht
Uitgesteld oordeel
X X X X X x X X X
X Nieuw bezoek in april 2014
Verheugend is het vast te stellen dat de communicatie met de onderwijsinspectie de afgelopen jaren in goede harmonie, ontspannen en in alle openheid verloopt. Voor de 13 basisscholen van de stichting is één inspecteur aanspreekpunt, mevrouw H. van Hemert. Voor (V)SO School De Lans te Brummen is een andere inspecteur, gespecialiseerd in speciaal onderwijs verantwoordelijk, te weten mevrouw E. Schram. In januari 2013 is Vrijeschool Valentijn in Harderwijk bezocht en positief beoordeeld. In dezelfde maand is Basisschool De Toermalijn te Meppel bezocht; bij dit bezoek werd o.a. geconstateerd dat de opbrengsten wisselend zijn en de didaktische kwaliteiten van de leerkrachten nog te wensen over laten, waardoor deze school van de onderwijsinspectie een aangepast arrangement zal krijgen. School De Lans is in juni 2013 bezocht voor een uitgebreid onderzoek en heeft i.v.m. alle veranderingen binnen de structuur een uitgesteld oordeel gekregen en wordt in april 2014 opnieuw bezocht. Ook Vrijeschool De Kleine Johannes te Deventer is in juni bezocht en positief beoordeeld.
14
Zorg en Weer Samen Naar School Kinderen met een zorgvraag willen we een ononderbroken leerweg bieden. Daarvoor is samenwerking nodig tussen de basisscholen en scholen voor speciaal basisonderwijs. Door de regionale spreiding heeft de Stichting Vrijescholen Athena te maken met verschillende samenwerkingsverbanden in de regio en tot augustus 2012 met het Landelijk Samenwerkingsverband van Vrijescholen (Apeldoorn, Arnhem, Doetinchem en Enschede). In de lokale samenwerkingsverbanden heeft elke vrijeschool een eigen rol. Elk verband heeft zijn eigen ontwikkeling, de intensiteit van deelname van onze scholen is wisselend. De grootte van de school en de omvang van het samenwerkingsverband spelen daar een belangrijke rol in. Vooruitlopend op de ontwikkelingen rondom Passend Onderwijs is besloten het Landelijk Samenwerkingsverband van Vrijescholen per 1 augustus 2012 op te heffen. De scholen die bij dit landelijk samenwerkingsverband betrokken waren, hebben zich per die datum aangesloten bij een plaatselijk samenwerkingsverband. In veel samenwerkingsverbanden is ingezet op handelingsgerichte diagnostiek: leerkrachten en intern begeleiders scholen zich hierin. Het blijkt dat deze scholing bijdraagt aan vaardigheidsvergroting van leerkrachten. In toenemende mate kunnen kinderen langere tijd op de basisschool hun schoolloopbaan continueren. Een aantal van onze scholen heeft zgn. rugzakleerlingen. De scholen hebben zich bekwaamd in meer zorg op maat. De veranderingen rond de financiering van de zgn. ‘’rugzakleerlingen’’ in de toekomst vragen om aandacht binnen de scholen, aangezien dit tot minder inkomsten kan leiden. Passend onderwijs De intern begeleiders van alle scholen hebben zich in het overleg van intern begeleiders in 2012 en 2013 verder verdiept in de consequenties van Passend Onderwijs voor de scholen. Ook tijdens de GMR-vergaderingen heeft dit punt op de agenda gestaan. Daarnaast is ook onderzocht wat de financiële consequenties kunnen zijn van de invoering van Passend Onderwijs. Met name voor de (V)SO De Lans te Brummen zal de invoering van Passend Onderwijs krimp in de formatie betekenen. De bestuurder van de stichting of de directeur van de school participeert in de overleggen die moeten leiden tot de vorming van de nieuwe samenwerkingsverbanden in verband met Passend Onderwijs. Met 14 verschillende verbanden blijft het een grote klus om hier bovenschools in aan te sturen. Scholen zullen in 2013/2014 hun schoolondersteuningsprofielen (SOP) schrijven om zich te profileren binnen de samenwerkingsverbanden. Sociaal Veiligheidsbeleid In september 2013 is er een eerste gesprek geweest met Jonneke Adolfsen van Expertis om het sociale veiligheidsbeleid van Athena door te lichten. Dit resulteerde o.a. in het opzetten van een cursus voor interne vertrouwenspersonen. Ieder school heeft in 2014 één of twee personen in de school opgeleid. Ook wordt er op stichtingsniveau een Beleidsplan Sociale Veiligheid geschreven waarin alle elementen en protocollen rondom (sociale) veiligheid in een samenhang worden gezet.
15
Regionaal Expertise Centrum School De Lans maakt tot de ingangsdatum van de Wet op Passend Onderwijs deel uit van het REC Groot Gelre. Dit samenwerkingsverband van cluster-3 scholen kent een grote regionale spreiding en bundelt de samenwerking van diverse schoolbesturen. School De Lans neemt alleen deel aan zorgactiviteiten in het REC en levert kwaliteit in de vorm van ambulante begeleiding. Ook De Onderwijsspecialisten, waartoe de Anne Flokstraschool behoort waarmee De Lans gaat samenwerken, behoort tot dit REC. Prestatiebox Om de ambities met betrekking tot de kwaliteit van het onderwijs uit het bestuursakkoord te verwezenlijken heeft het Ministerie extra financiële middelen beschikbaar gesteld in de vorm van de Prestatiebox. Bij het opstellen van de begroting voor 2012 konden we hier als stichting nog geen rekening mee houden aangezien hierover destijds nog niets bekend was. Er is in 2013 geld beschikbaar gesteld voor onder andere de verdere professionalisering van schoolleiders en leraren, een budget voor opbrengstgericht werken en middelen voor het versterken van de kwaliteit van cultuureducatie. De Stichting Vrijescholen Athena heeft deze middelen ingezet voor scholingen aan reken- en taalspecialisten, aanschaf reken- en taalmethoden en trainingsmethodiek technisch lezen. Athena Ontmoetingsdag Eens in de twee jaar vindt er een gemeenschappelijke studiedag plaats voor alle medewerkers van de scholen binnen de Stichting Vrijescholen Athena. In 2013 was er een ontmoetingsdag op 15 november op de school in Meppel. Daar kwamen ruim 180 leerkrachten, OOP-ers, directeuren, IB-ers en genodigde gasten bijeen voor een lezing van Mark Mieras over “Brein en Kunst” met aansluitend rondetafelgesprekken. In de middag waren er workshops over onder andere coöperatieve leerstrategieën, Leren leren, Veilige aanraking tussen kinderen binnen sociale vaardigheid, Spelbegeleiding voor kleuters met autisme, Samenwerkend leren in een (combinatie)klas, van spel tot strategie, muziek maakt slim, Toneel / drama en Levenskunst in de les. Uit de evaluatie bleek dat de dag als stimulerend, verbindend en inspirerend is beoordeeld. Tussen- en buitenschoolse opvang Alle scholen voorzien in de wettelijke plicht tot het aanbieden van opvang. In een aantal scholen (Apeldoorn en Deventer) wordt intensief samengewerkt met de antroposofische Stichting Christoforus uit Apeldoorn. Enkele andere scholen werken in hun schoolgebouw samen met een reguliere stichting voor kinderopvang en buitenschoolse opvang. In alle gevallen wordt gestreefd naar een doorgaande, pedagogische lijn tussen kinderopvang/peuters en basisschool. De scholen zien het belang van een breed aanbod voor kinderen in de leeftijd van 0 tot 12 jaar. Klachten De Stichting Vrijescholen Athena kende tot 1 augustus 2013 een klachtenprocedure met een eigen interne, onafhankelijke klachtencommissie. Deze was beschikbaar voor alle betrokkenen: medewerkers, ouders en leerlingen. Er is een vaste voorzitter van de klachtencommissie, die per klacht uit een pool van deskundige buitenstaanders een klachtencommissie vormde. De klachtencommissie had een ambtelijk secretaris. Daarnaast heeft de stichting drie vertrouwenspersonen aangesteld die gezamenlijk voor alle 14 scholen als vertrouwenspersonen optreden.
16
De klachtenprocedure en namen/telefoonnummers van de vertrouwenspersonen zijn terug te vinden in de schoolgidsen van alle Athena-scholen. Met ingang van 1 augustus 2013 heeft de Stichting Vrijescholen Athena zich aangesloten bij de Landelijke Klachtencommissie voor het Algemeen Bijzonder Onderwijs met als ambtelijk secretaris Mr. D.H.C. Dane-Peeters. In 2013 is er één officiële klacht binnen gekomen welke is behandeld door de Landelijke klachtencommissie voor het Algemeen Bijzonder Onderwijs. Het betrof hier het al of niet terecht doorgeven van informatie inzake AMK aan de school voor voortgezet onderwijs waar een leerling naar toe zou gaan. Nieuw Scheemda Op initiatief van een groep ouders is een onderzoek gestart naar de mogelijkheden om in Nieuw Scheemda (NO Groningen) een nieuwe vrijeschool te stichten, of een dependance van de vrijeschool in Groningen, Widar. Athena juicht dit initiatief vanzelfsprekend toe, maar de wetgever maakt het helaas vrij lastig om zoiets te verwezenlijken. In 2014 worden de uitkomsten van het vooronderzoek verwacht en zal worden besloten of en zo ja in welke vorm dit initiatief kan worden ondersteund. De Lans, Brummen De Lans is een vrijeschool voor speciaal basis- (SO) en voortgezet onderwijs (SVO) die leerlingen heeft met meervoudige beperkingen, in het jargon cluster-3 leerlingen genaamd. Door het sluiten van de Michaëlshoeve (voormalig onderdeel van de Zonnehuizen, thans ondergebracht bij Intermezzo) werd een grote groep (meer dan de helft) van het aantal leerlingen overgebracht naar andere scholen. Het verlies van deze leerlingen had een grote reorganisatie tot gevolg, waarbij ca. 15 fte personeel via een sociaal plan moest afvloeien. Dat proces loopt in 2014 nog door. Omdat er een relatief kleine school achter zou blijven, waarvan het lastig zou zijn om de kwaliteit te handhaven, was besloten tot een fusie met de Anne Flokstraschool (onderdeel Onderwijsspecialisten) uit Zutphen. Hierbij zou de unieke identiteit van De Lans behouden blijven en de kwaliteit van het onderwijs kunnen verbeteren. In het laatste kwartaal van 2013 is met alle ouders gesproken van de overblijvende leerlingen. Hieruit bleek dat er eigenlijk geen draagvlak bestond voor deze stap. Veel ouders gaven aan dat ze hun kinderen niet wilden laten doorstromen naar een andere school die niet was gebaseerd op vrijeschoolonderwijs. Begin 2014 is mede hierom besloten de fusie niet door te laten gaan en De Lans als zelfstandige school binnen Athena door te laten werken. In 2014 wordt een nieuwe meerjaren strategie ontwikkeld die ervoor moet zorgen dat De Lans in enkele jaren tijd zowel kwalitatief als kwantitatief weer gezond wordt en zijn waardevolle positie binnen de stichting, en mogelijk daarbuiten, kan gaan waarmaken.
17
A 5 Personeel
De formatie In de afgelopen schooljaren is fors ingegrepen op de formaties van de verschillende scholen binnen de stichting. Intensief overleg vindt structureel plaats in het eerste kwartaal van elk kalenderjaar betreffende formatie, prognose van leerlingaantallen, uitgaven voor personeel gerelateerd aan de hoeveelheid groepen en lesuren die onderwijskundig gezien noodzakelijk zijn voor een verantwoord onderwijskundig proces op onze scholen en de materiële uitgaven. Vanuit dit totaaloverzicht is het mogelijk gebleken om niet onnodig te snoeien in het personeelsbestand. De totale formatie van de stichting had op 31-12-2013 een omvang van ca.158 wtf ( 149 wtf in 2012 ) inclusief tijdelijk personeel en ca.154 zonder tijdelijk personeel. De stichting is de laatste jaren uitgebreid. In januari van 2013 trad de Vrijeschool Widar uit Groningen toe. Tegelijkertijd dient hier vermeld te worden, dat ook de Vrijeschool De Es uit Assen in het komende kalenderjaar zal toetreden. De Lans Zoals in het jaarverslag van 2012 gemeld, is de zorginstelling ( Michaelshoeve te Brummen) die ongeveer 50% van de leerlingen van De Lans levert, na het faillissement van Stichting de Zonnehuizen in december 2011 overgenomen door Stichting Rentray, die zich beraadt op de toekomst van de jeugdzorginstelling in Brummen. De verwachting was dat dit grote personele consequenties zou hebben voor De Lans. Dit heeft ertoe geleid, dat er intensief overleg heeft plaats gevonden met de bonden ( DGO) en dat er een Sociaal Plan is opgesteld om binnen het kader van het werkgelegenheidsbeleid, dat de stichting Athena voert, te zoeken naar wegen om gedwongen ontslagen te voorkomen. Aan het eind van 2013 is duidelijk geworden, dat een afgeslankte doorstart van school De Lans tot de reële mogelijkheden behoort. Tegelijkertijd zijn met alle medewerkers individueel gesprekken gevoerd binnen de vrijwillige fase van het sociaal plan. In eerste instantie is uiteraard gezocht naar passend werk binnen de Stichting Athena. Daarnaast is gekeken naar geschiktheid voor herplaatsing met eventueel herscholing; detachering bij andere werkgevers; gebruik maken van mogelijkheden binnen het Sociaal Plan om vervroegd uit te treden in het kader van ABP Keuzepensioen. Definitieve cijfers zijn momenteel nog niet te geven maar het laat zich aanzien, dat een substantieel deel van de formatie gebruik zal maken van de mogelijkheden die het Sociaal Plan biedt. Verdeling personeelsbestand naar geslacht en aanstellingsomvang De Stichting Vrijescholen Athena had op 31 december 2013 in totaal 251 medewerkers in dienst tegenover 237 in 2012. De verhouding man/vrouw van het personeelsbestand binnen de stichting ligt respectievelijk op circa 17,5% en 82,5% ( 21% en 79% in 2012). Van het totale personeelsbestand heeft ca. 84% een parttime-aanstelling ( 75% in 2012). Van het totaal van 158 wtf waren 40 medewerkers fulltime in dienst en 219 parttime ( in 2012 van de 149 FTE 40 medewerkers fulltime ). Vooral door de mogelijkheid van ouderschapsverlof en BAPO gaan steeds meer personeelsleden in deeltijd werken. Voor de organisatie op de scholen betekent dat steeds meer puzzelen om de formatie en organisatie op een goede wijze in te vullen. Tegelijkertijd levert het ook de mogelijkheid tot een flexibele inzet en geeft het invulling aan de wens van medewerkers om arbeid en zorg te combineren.
18
Leeftijdsopbouw Ten aanzien van de leeftijdsopbouw valt op dat van de 251 medewerkers 80 medewerkers (ca. 32%) ouder zijn dan 55 jaar. In 2012 waren van de 237 medewerkers, 41 medewerkers (ca. 17%) ouder dan 55 jaar. De leeftijdsgroep 45-55 jaar bevatte in totaal 86 medewerkers (ca. 34%). In 2012 waren 82 van de 237 medewerkers tussen de 45-55 jaar (ca. 35%). Deze cijfers laten zien, dat er sprake is van een grote groep ouderen binnen onze organisatie. De noodzaak van een seniorenbeleid als onderdeel van een leeftijdsbewust personeelsbeleid, waarin ook rekening wordt gehouden met de andere leeftijdscategorieën is evident. Kernvraag voor het personeelsbeleid in de komende jaren zal zijn : Hoe laten we onze oudere werknemers op een gezonde wijze verder werken en hoe verbinden we jonge medewerkers aan onze organisatie en hoe begeleiden we deze jonge medewerkers in een sterk veranderend onderwijsveld. Personeelsverloop In 2013 is het dienstverband van 19 medewerkers beëindigd tegen 20 in 2012. Daarvan waren er 9 op eigen verzoek, en waren de andere 10 verdeeld over pensioen, fpu, ontbinding van de arbeidsovereenkomst en het beëindigen van een tijdelijk dienstverband. Ziekteverzuim De verzuimcijfers zijn gebaseerd op het ziektepercentage exclusief zwangerschap: 2007: 11,16% 2008: 9,78% 2009: 8,48% 2010: 6,83% 2011: 9,27% 2012: 8,48% 2013: 8,89% Uit de bovenstaande cijfers blijkt, dat het ziekteverzuimpercentage vergelijkbaar is gebleven met het jaar daarvoor, maar nog steeds te hoog. Er hoefde geen malus betaald te worden over 2013 maar het ziekteverzuimpercentage blijft een bron van zorg. Het terugdringen van het ziekteverzuim heeft voor het komende jaar prioriteit gekregen. De stafmedewerkers personeelszaken en de directeuren voeren intensief overleg met de bedrijfsarts over oorzaken en hoe verzuim te voorkomen. Bedrijfsgezondheidszorg Sinds 2006 werkt de stichting met een maatwerkaanpak van de bedrijfsgezondheidszorg. Vanaf die datum was er voor de Athena-scholen een bedrijfsarts werkzaam. In 2009 is een tweede bedrijfsarts gecontracteerd voor de noordelijke scholen, aangezien de scholen verbonden aan de stichting zich in een te groot gebied bevinden. In 2012 is een nieuwe, ervaren bedrijfsarts aangesteld die twee keer per jaar een SMT-overleg heeft met elke schooldirecteur en de stafmedewerker personeelszaken. We hebben besloten om de samenwerking met de bedrijfsarts via de maatwerkaanpak te continueren en niet over te gaan tot aansluiting bij een grote arbodienst.
19
A 6 Huisvesting Een goed gebouw draagt veel bij aan de kwaliteit van het onderwijs, niet alleen in de beleving van leerlingen en personeel, maar ook daadwerkelijk in de opbrengsten. Uit onderzoek blijkt dat een slecht schoolgebouw negatieve invloed heeft op de leeropbrengsten; dit kan op een schaal van 10 maar liefst 1,5 punten schelen! Binnen de Stichting Vrijescholen Athena streven we naar mooie, duurzame, veilige gebouwen, die voldoen aan de wensen binnen het vrijeschoolonderwijs én voldoen aan de eisen van de arbowetgeving. Doelstelling is dat de Athenascholen als duurzaam gekenschetst kunnen worden. Dit vraagt de komende jaren mogelijk extra investeringen die op langere termijn terugverdiend zullen worden. Nieuwe wetgeving Tot op heden zijn de gemeenten nog voor een groot deel van het onderhoud van het gebouw verantwoordelijk, met name voor de buitenkant. Echter, per 1 januari 2015 wordt het budget voor het buitenonderhoud en de aanpassing van schoolgebouwen overgeheveld, van gemeenten naar schoolbesturen. Om deze gewijzigde budgetverdeling en de implementatie van deze wetswijziging vorm en inhoud te geven, is als basis besloten om voor alle scholen een nul-meting van het gebouw uit te voeren. In de komende tijd zal verder invulling gegeven worden aan deze nieuwe taak van het bestuur. Terugblik huisvesting 2013 Voor wat betreft de huisvesting hebben zich in 2013 de volgende bijzonderheden voorgedaan bij onze scholen: In het nieuwe gebouw van de Kleine Prins in Doetinchem is in 2013 geïnvesteerd in de reductie van het geluidsoverlast door middel van tapijt, grote planten en vilten wandkleden. Op de Vrije School Almelo zijn twee lokalen gerenoveerd. De geplande huisvestingsinvesteringen zijn grotendeels doorgeschoven naar 2014. De Kleine Johannes in Deventer heeft de volledige buitenkant van de school geschilderd. Daarnaast is er een start gemaakt met het transformeren van het schoolplein naar een natuurspeelplein. Bij de Esch in Winterswijk zijn in 2013 de kozijnen aan de voorkant gerepareerd op rotte plekken, een cv-ketel en dakkoepel zijn vervangen. Op de Valentijnschool in Harderwijk is de door vandalisme veroorzaakte schade hersteld en er zijn tevens maatregelen getroffen om vandalisme tegen te gaan. In het gebouw zijn ook de algemene ruimtes van nieuwe verlichting voorzien. Bij de Toermalijn in Meppel zijn geen grote onderhoudstrajecten geweest in 2013. Op School de Lans in Brummen zijn diverse onderhoudstaken uitgevoerd zoals het schilderen van de VSO-afdeling, het mosvrij maken van de daken en het reviseren van de cv-ketel. De Parcivalschool in Arnhem heeft in vijf klaslokalen geschilderd, ramen voorzien van dubbel glas, daklekkages gerepareerd, twee schoorstenen opnieuw opgemetseld en toiletten gerenoveerd. In samenwerking met enkele ontwerpers en de gemeente is het schoolplein aangepast. Vrijeschool de Zevenster in Oldenzaal heeft twee toiletgroepen opgeknapt. In drie klassen zijn vloeren vervangen en er is veel geschilderd in de school, ook met het oog op het medegebruik van een andere school in hetzelfde gebouw. Aan het gebouw van de Vijfster in Apeldoorn zijn geen grote investeringen gedaan in 2013. Wel is het schoolplein tot natuurspeelplein getransformeerd. Het nieuwe duurzame gebouw van de Stroeten in Emmen is in 2013 feestelijk geopend. Nieuwe speeltoestellen zijn in gebruik genomen. Met betrekking tot de akoestiek zijn verbeteringen aangebracht. Voor een extra werkruimte/spreekruimte is een glazen wand met deur geplaatst. Bij de Noorderkroon in Enschede heeft in 2013 een kostbare reparatie in de kelder moeten plaatsvinden vanwege de hoge grondwaterstand.
20
A 7 Financiën De drie hoofdzaken van de planning & control cyclus zijn de jaarlijkse begroting, de jaarrekening van het voorgaande jaar en de tussentijdse managementsrapportages. Het College van Bestuur verstrekt de Raad van Toezicht, schooldirecteuren en gemeenschappelijke medezeggenschapsraad jaarlijks in september een managementrapportage over de periode januari t/m juli. Het College van Bestuur ontvangt per jaar drie perioderapportages. Deze zijn onderwerp van gesprek in het bestuursoverleg met de schooldirecteuren. De management- en perioderapportages dragen bij tot tijdige risicosignalering en bewaking van de gestelde financiële beleidsdoelen. De rapportages worden opgesteld door de stafmedewerker financiën. Exploitatieresultaat 2013 Het behaalde exploitatieresultaat bedraagt € 32.361 negatief. Er was een exploitatieresultaat van € 765 positief begroot. Het gerealiseerde resultaat wijkt negatief af van de begroting. De Stichting Vrijescholen Athena is voor haar inkomsten grotendeels afhankelijk van het rijk; 92% van de totale baten. De rijksbaten zijn voor het grootste deel afhankelijk van het leerlingaantal. Van alle veertien scholen worden de ouderbijdragen op een per school aparte bankrekening geïnd. De inning van deze bijdragen wordt vanuit het bestuurskantoor uitgevoerd. De ouderbijdragen maakten in 2013 3,5% van de totale baten van de stichting uit; in 2012 was dit 3,7%. Begroting 2013 €
Realisatie 2013 €
Realisatie 2012 €
Baten Rijksbijdragen OC&W Overige overheidsbijdragen Overige baten Totaal baten
10.513.498 65.076 748.334 11.326.908
11.319.875 95.026 922.616 12.337.517
9.960.350 104.282 824.253 10.888.885
Lasten Personele lasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige instellingslasten Totaal lasten
9.666.125 143.184 702.270 857.564 11.369.143
10.439.984 133.602 864.293 984.427 12.422.306
9.038.330 119.200 545.304 891.550 10.594.384
- 42.235
- 84.789
294.501
43.000
52.428
50.515
- 32.361
345.016
Saldo baten en lasten Financiële baten en lasten Exploitatieresultaat
765
Het resultaat is het totaal van alle resultaten van de zestien entiteiten die binnen de stichting hun eigen exploitatie voeren (veertien scholen, bestuurskantoor en bovenschoolse projecten/GLE). Iedere schoolleider ontvangt een financieel verslag over 2013. De schoolleider zal het financieel verslag aanbieden aan de lokale MR. In het verslag is ook de resultaatverdeling opgenomen van het exploitatieresultaat van de school. Tevens wordt de investeringsbegroting van de school getoond ten opzichte van de werkelijke investeringen.
21
In de kostenstructuur is het aandeel van de personele lasten ten opzichte van de totale lasten met 84,0% groot te noemen, in 2012 was dit 85,3%. Op dit vlak liggen dan ook de grootste risico’s. Jaar
2008 2009 2010 2011 2012 2013
Exploitatie resultaat € - 108.842 - 245.449 + 11.350 + 120.257 + 345.016 - 32.361
Totale baten € 9.195.491 10.634.300 10.316.527 10.266.637 10.888.885 12.337.517
Resultaat t.o.v. baten € - 1,2% - 2,3% + 0,1% + 1,2% + 3,2% - 0,3%
Analyse vergelijking exploitatie 2013 met begroting 2013 De belangrijkste afwijkingen ten opzichte van de begroting worden hieronder behandeld. De genoemde bedragen zijn afgerond op € 1.000. Baten Rijksbijdragen OCW De Rijksbijdragen zijn € 806.000 hoger dan begroot. In de begroting 2013 zijn slechts de baten meegenomen die op dat moment zeker waren. In de begroting wordt voorzichtigheidshalve rekening gehouden met het aantal leerlingen op de teldatum en niet met verwachte groei binnen het schooljaar. In werkelijkheid is er net als vorig jaar sprake geweest van een aanzienlijke tussentijdse groei, waardoor er een niet begrote groeibekostiging over schooljaar 2012-2013 van € 105.000 en over 2013-2014 van € 129.000 is ontvangen. Daarnaast is er in december 2013 vanuit het nationaal onderwijs akkoord een eenmalig bijzondere bekostiging toegekend over het schooljaar 2013-2014 van € 342.000 (geheel in 2013 opgenomen) en de bijzondere bekostiging jonge leerkrachten van € 98.000 (€ 40.000 in 2013 opgenomen). De prestatiebox 2013 van € 83.000 was ook niet begroot, net als de bijzondere bekostiging professionalisering schoolleiding van € 32.000. De rugzakgelden waren meer dan begroot, net als de loonkosten subsidie OOP. Tot slot zijn de personele vergoeding, de materiële instandhouding en de P&A vergoeding van het schooljaar 2012-2013 herzien in 2013, samen ruim € 26.000 afwijking op de begroting. Overige overheidsbijdragen Aan overige overheidsbijdragen is € 28.000 meer ontvangen dan vooraf begroot. Ten tijde van de begroting leek het erop dat de ID-subsidie van de gemeente Arnhem zou worden stopgezet. Dit is echter niet het geval geweest, hetgeen een verschil van € 12.000 betreft ten opzichte van de begroting. Daarnaast is er € 7.000 meer dan begroot ontvangen inzake een subsidie voor zonnestroom in Deventer. In Meppel zijn er subsidies van de gemeente ontvangen voor bewegingsonderwijs en onderwijsachterstanden van in totaal € 9.000, welke niet begroot waren. Overige baten De overige baten zijn € 174.000 hoger dan begroot en dit wordt o.a. veroorzaakt door de voorzichtige begroting van de ouderbijdragen, ten opzichte van de werkelijke ontvangen ouderbijdragen een verschil van € 78.000. De verhuuropbrengsten bedroegen € 6.000 meer dan begroot. Ook de ontvangsten van de samenwerkingsverbanden zijn voorzichtig begroot. Er zijn diverse projecten op de verschillende scholen geweest, zoals sponsoring voor het natuurplein en diverse markten. Het restant van het verschil in de overige baten valt te verklaren aan de hand van deze projecten en de ontvangsten van de samenwerkingsverbanden. Lasten Personele lasten De totale personele lasten zijn € 773.000 hoger dan begroot. Aan lonen en salarissen (inclusief uitkeringen) is € 236.000 meer uitgegeven. De gemiddelde loonkosten bij Athena in 2013 zijn met ruim 1,7% gestegen ten opzichte van 2012. Voor de overige personele lasten is € 537.000 meer uitgegeven. Deze hogere uitgaven zijn voornamelijk als gevolg van de dotatie aan de voorziening reorganisatie van De Lans van € 350.000. Deze voorziening was in het geheel niet begroot. 22
Daarnaast is er € 269.000 meer uitgegeven aan loonkosten derden in 2013 ten opzichte van de begroting. Met name op De Lans is er € 88.000 meer dan begroot uitgegeven aan o.a. de begeleiding van het reorganisatieplan door Leeuwendaal, de begeleiding van de beoogde fusie met De Onderwijsspecialisten door Beekveld & Terpstra en overige lasten ten behoeve hiervan. Bovenschools is er ruim € 100.000 meer dan begroot uitgegeven aan loonkosten derden. De meerkosten voor de ziektevervanging van enkele directeuren zijn bovenschools betaald en waren niet begroot, de lasten van de stafmedewerkers P&C en P&O zijn hoger dan begroot en de lasten van een interim bestuurder waren ook niet begroot. Er is € 24.000 meer uitgegeven dan begroot aan scholingskosten. Voor de kosten voor personeels- en arbeidsmarktbeleid is echter € 46.000 minder uitgegeven dan begroot. In de overige personele lasten was in de begroting rekening gehouden met ruim € 60.000 meer lasten voor de bonus/malus en de terugbetaling aan het vervangingsfonds voor niet ingezette poolers. Afschrijvingen De werkelijke afschrijvingslasten in 2013 bedragen € 10.000 minder dan begroot als gevolg van begrote investeringen die toch niet hebben plaatsgevonden. Huisvestingslasten De post huisvestingslasten valt € 162.000 hoger uit dan was begroot. De onderhoudslasten vielen € 134.000 hoger uit dan begroot, met name door niet begrote schilderwerkzaamheden in Deventer en ook op enkele andere scholen, vervanging van verlichting in Harderwijk, renovatie in Groningen en een risicobeoordelingsonderzoek in Enschede. De schoonmaakkosten vielen € 19.000 hoger uit dan begroot, in Deventer was hiervoor niets opgenomen in de begroting, aangezien het voorheen door vrijwilligers verzorgd werd. De schoonmaakkosten in Deventer bedroegen in 2013 € 17.000. Overige instellingslasten De overige instellingslasten zijn € 126.000 hoger dan begroot. De grootste afwijkingen worden veroorzaakt door het verbruiksmateriaal inzake leermiddelen (€ 28.000), kosten voor RvT (€ 15.000), representatiekosten (€ 16.000), (buiten-)schoolse activiteiten (€ 18.000) en de overige beheerslasten (€ 48.000). De overige beheerslasten zijn met name op bestuursniveau extra uitgegeven voor o.a. uitgevoerde audits en begeleiding personeel. Financiële baten en lasten De post financiële baten en lasten valt € 9.000 hoger uit dan was begroot. Voorzichtigheidshalve is het rentepercentage van 2% aangehouden in de begroting. Het verschil betreft een rente die nog betrekking had op 2012.
Analyse vergelijking exploitatie 2013 ten opzichte van exploitatie 2012 De belangrijkste afwijkingen ten opzichte van de exploitatie van 2012 worden hieronder behandeld. De genoemde bedragen zijn afgerond op € 1.000. Aangezien de Vrijeschool Widar uit Groningen per 1-1-2013 is aangesloten bij Stichting Vrijescholen Athena, is de afwijking gecorrigeerd met de bedragen die betrekking hebben op deze school, aangezien in de vergelijkende cijfers van 2012 de cijfers hier ook niet inbegrepen zijn. Baten Rijksbijdragen OCW De totale Rijksbijdragen zijn € 435.000 (€ 1.359.000 totaal minus € 924.000 Widar) hoger dan in 2012. Het aantal leerlingen op 1 oktober 2013 ten opzichte van 2012 is met ruim 100 leerlingen gestegen (1.752 lln exclusief Widar t.o.v. 1.639 in 2012). Gedurende het schooljaar 2012-2013 en 2013-2014, is het leerlingenaantal echter zo sterk gestegen dat de stichting in 2013 in aanmerking kwam voor de extra bekostiging Personele groei van een bedrag van € 234.000. Daarnaast is er in 2013 een bedrag van € 380.000 (inclusief Widar) ontvangen aan bijzondere bekostiging uit het nationaal onderwijs akkoord. Overige overheidsbijdragen Aan overige overheidsbijdragen is € 20.000 minder ontvangen (€ 9.000 totaal plus € 11.000 Widar) dan in 2012. Deze daling wordt voornamelijk veroorzaakt door minder ontvangen vergoeding voor IDbanen. 23
Overige baten Aan overige baten is € 57.000 (€ 98.000 totaal minus € 155.000 Widar) minder ontvangen dan in 2012. Deze daling wordt voornamelijk veroorzaakt door € 37.000 minder ontvangen ouderbijdragen en minder ontvangen overige baten. Lasten Personele lasten De personele lasten zijn met € 671.000 (€ 1.401.000 totaal minus € 730.000 Widar) gestegen. Voor € 350.000 is dit het gevolg van het opnemen van een voorziening reorganisatie bij De Lans. Daarnaast is er ook fors meer uitgegeven aan Loonkosten derden ten opzichte van 2012, in totaal € 229.000. Dit als gevolg van o.a. de begeleiding van de beoogde fusie en reorganisatie bij De Lans, maar ook de extra lasten die bovenschools betaald zijn voor de meerkosten van ziektevervanging van enkele directeuren en de lasten van de interim bestuurder in november en december. De gemiddelde loonkosten per fte voor Athena zijn met 1,7% gestegen ten opzichte van 2012. Afschrijvingen De afschrijvingslasten zijn met € 10.000 (€ 14.000 totaal minus € 4.000 Widar) gestegen, dit als gevolg van relatief meer investeringen in 2013 ten opzichte van 2012. Huisvestingslasten De huisvestingslasten zijn met € 189.000 (€ 319.000 totaal minus € 130.000 Widar) gestegen ten opzichte van 2012. De grootste stijging betreft de onderhoudskosten, welke met € 103.000 zijn gestegen en wat met name een stijging betreft van schilderwerkzaamheden in diverse scholen. Daarnaast zijn de energielasten met € 69.000 gestegen ten opzichte van 2012. In 2012 was echter de afrekening van 2011 verwerkt, waarbij een aantal scholen relatief veel terug hebben ontvangen. De schoonmaakkosten zijn gestegen met € 27.000. Niet alleen door een stijging van deze lasten in het algemeen, maar ook doordat een school vanaf 2013 de school schoon laat maken door een schoonmaakbedrijf, waar het voorheen door vrijwilligers werd gedaan. Overige instellingslasten De overige instellingslasten laten een stijging zien van € 19.000 (€ 93.000 totaal minus € 74.000 Widar) ten opzichte van 2012. De grootste afwijking betreft de kosten voor de RvT als gevolg van de nieuwe richtlijn voor de honorering van RvT-leden en het aantal extra bijeenkomsten voor (een deel van) de RvT-leden als gevolg van het vertrek van de bestuurder.
Kosten van de bovenschoolse structuur De bovenschools personele organisatie beslaat op 31-12-2013 uit 4,4 fte (excl. bapo). Functie Bestuurder Stafmedewerker personeelszaken Stafmedewerker personeelszaken (gedetacheerd) Stafmedewerker financiën (gedetacheerd) Stafmedewerker onderwijs kwaliteit Ict Administratie Totaal
Benoemingsomvang in fte 1,0 0,5 (0,1 bapo) 0,4 0,6 0,6 0,3 1,3 (0,2 bapo) 4,7
De kosten van de bovenschoolse structuur bedragen € 454.000 (2012: € 373.000). Dit betreffen de loonkosten en de exploitatiekosten van het bestuurskantoor. Het aandeel van deze kosten in de totale lasten van de stichting bedraagt 3,7% (2012: 3,5%). De detachering van de stafmedewerker personeelszaken is in 2013 nog ondergebracht in de lasten van de bovenschoolse projecten, maar zal vanaf 2014, conform de begroting, ook ondergebracht worden bij het bestuurskantoor. De reden hiervoor is dat deze detachering voorheen op projectbasis was, maar momenteel geheel voor structurele personeelszaken wordt ingezet.
24
Balans Activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Vorderingen
31-12-2013 985.253
Liquide middelen Totaal activa
31-12-2012 893.647
476
136
922.605
882.236
2.744.717
2.158.510
4.653.051
3.934.529
Passiva Eigen vermogen
31-12-2013 2.601.658
31-12-2012 2.540.643
Voorzieningen
446.249
145.778
Langlopende schulden Kortlopende schulden Totaal passiva
42.535
0
1.562.609
1.248.108
4.653.051
3.934.529
De balansposten op 31-12-2012 zijn exclusief Vrijeschool Widar, deze school is op 1-1-2013 toegetreden tot de stichting. Voor meer gedetailleerde informatie verwijzen we naar hoofdstuk B5. Financiële kengetallen De financiële positie van de stichting wordt weergegeven in onderstaand verloop van de kengetallen: Datum Streefwaarde 31-12-2009 31-12-2010 31-12-2011 31-12-2012 31-12-2013
Solvabiliteit
Liquiditeit
>40% 48% 57% 57% 65% 56%
> 1,5 1,65 1,95 1,99 2,44 2,35
Weerstandsvermogen 15% 10% 11% 14% 17% 14%
Kapitalisatiefactor <35% 36% 30% 35% 34% 36%
De vier kengetallen bewegen zich allen rondom de gestelde norm. De solvabiliteit en liquiditeit zijn hoger dan de norm. De kapitalisatiefactor ligt op de maximale grens. Het weerstandsvermogen is onder de door het bestuur gestelde norm, maar nog steeds boven de landelijke norm. Op basis van de ontwikkeling van de kengetallen, is de financiële positie van de stichting als zeer goed te bestempelen. Solvabiliteit De solvabiliteit geeft aan in hoeverre de stichting haar financiële verplichtingen kan financieren met behulp van de activa. De solvabiliteit wordt berekend als het eigen vermogen in percentage van het totale vermogen. Een norm die zowel in het bedrijfsleven als andere organisaties wordt gehanteerd is een solvabiliteit van minimaal 40%. Gezien het beperkte aandeel van het vreemd vermogen zal de solvabiliteit in het onderwijs hoger (moeten) liggen. Liquiditeit De liquiditeit geeft aan in welke mate de stichting haar lopende betalingsverplichtingen kan voldoen. De liquiditeit wordt uitgedrukt in de verhouding van de vlottende activa en kortlopend vreemd vermogen. Een norm die zowel in het bedrijfsleven als andere organisaties wordt gehanteerd is een liquiditeit van minimaal 1,5. Weerstandsvermogen Dit is het vermogen van de stichting om ook in ongunstige tijden haar activiteiten te kunnen voortzetten (“appeltje voor de dorst”). De stichting streeft ernaar om een weerstandsvermogen te hebben van 15%, waarbij de landelijke streefwaarde voor PO-instellingen tussen de 5% en 10% ligt. De formule die bij onderwijsinstellingen voor het berekenen van het weerstandsvermogen wordt gehanteerd, luidt als volgt: eigen vermogen – materiële vaste activa rijksbijdrage OCW Deze formule is conform het advies van Ernst&Young voor het onderwijsveld. 25
Kapitalisatiefactor De commissie Don heeft in opdracht van het ministerie van OC&W eind 2009 een rapport uitgebracht over de gewenste vermogenspositie van schoolbesturen in de gehele onderwijssector. De term weerstandsvermogen wordt in dit rapport losgelaten en vervangen door de term kapitalisatiefactor. Als bovengrens hanteert de commissie een signaleringsgrens van 35% voor grote schoolbesturen. De kapitalisatiefactor wordt als volgt berekend: totale vermogen – MVA gebouwen terreinen totale baten (incl. financiële baten)
Treasuryverslag Treasury is het sturen en het beheersen van, het verantwoorden over en het toezicht houden op de financiële vermogenswaarden, de financiële stromen, de financiële posities en de hieraan verbonden risico’s. Stichting Vrijescholen Athena heeft haar liquide middelen grotendeels ondergebracht bij de Rabobank Almelo en maakt voor haar tijdelijk overtollige middelen gebruik van een internet spaarrekening. De totale liquide middelen op 31 december 2013 (exclusief kassen) bedragen € 2.740.000 (2012: € 2.154.000). De ouderbijdragen worden geïnd middels een voor elke school aparte rekening bij de Triodos Bank. Een saldo boven € 500 op deze deze Triodos bankrekeningen wordt maandelijks overgeboekt naar de Rabobank rekening van de stichting. Het totale saldo op 31 december 2013 van deze Triodos bankrekeningen bedraagt € 72.000 (2012: € 35.000). Daarnaast stond er nog een bedrag van € 177.000 op een Triodos spaarrekening van de Vrijeschool Widar. Deze spaarrekening zal in 2014 worden opgeheven en het saldo wordt overgeboekt naar de Rabobank rekening van de stichting. Een paar scholen hebben nog van oudsher een rekening bij andere banken zoals de ING, Postbank of Fortis. Het saldo op deze rekeningen bedraagt samen € 137.000. Daarnaast heeft het bestuur van de Stichting Vrijescholen Athena momenteel nog een rekeningcourant verhouding met de Stichting Financieel Beheer ObT voor de nog in het bezit zijnde termijndeposito’s. Met de Inspectie van het Onderwijs is overeengekomen dat deze deposito’s niet vervroegd hoeven vrij te vallen. De laatste termijndeposito zal in 2014 vrijvallen. Met deze laatste vrijval zal ook deze rekening courant verhouding worden beëindigd. Het saldo op 31 december 2013 van deze rekening courant bedraagt € 660.000 (2012: € 1.060.000). Het treasurybeleid van de Stichting Vrijescholen Athena en de Stichting Financieel Beheer ObT vindt plaats binnen de kaders van de Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen van 16 september 2009, nr. FEZ/CC 2009/150185, houdende regels over het beleggen en belenen van publieke middelen (Regeling beleggen en belenen door instellingen voor onderwijs en onderzoek). Beleggen en belenen mag alleen risicomijdend plaatsvinden; d.w.z. dat de liquide middelen zodanig beheerd dienen te worden dat de uitgezette hoofdsom gegarandeerd blijft. Bij het uitzetten van alle overtollige middelen wordt gehandeld overeenkomstig de in deze regeling gestelde verplichtingen. De algemene doelstellingen van het treasurybeleid van de Stichting Vrijescholen Athena en de Stichting Financieel Beheer ObT luiden: - Het zorg dragen voor de tijdige beschikbaarheid van de benodigde geldmiddelen tegen acceptabele condities (beschikbaarheid); - Het optimaliseren van het rendement van de overtollige liquide middelen binnen de kaders van het treasurystatuut (rentemaximalisatie); - Het beheersen en bewaken van de financiële risico’s die aan de financiële posities en geldstromen zijn verbonden (risicominimalisatie). De rentevergoeding over het jaar 2013 bedraagt € 54.000, hetgeen neerkomt op een rentepercentage van 2,2% (vorig jaar 2,7%) over het gemiddelde rekening-courantsaldo in 2013 van € 2.447.000. Stichting Vrijescholen Athena is voornemens in 2014 een eigen treasurystatuut voor te bereiden en vast te stellen.
26
Continuïteitsparagraaf In de brief van 20 december 2013 geeft de minister van OC&W aan dat de Regeling jaarverslaggeving onderwijs (RJO) is uitgebreid met een voorschrift dat voorziet in de opname in het jaarverslag van de zogeheten Continuïteitsparagraaf. Stichting Vrijescholen Athena onderkent het belang van het structureel inbedden hiervan in de planning & contol-cyclus. De stichting is dan ook voornemens om in 2014 de continuïteitsparagraaf definitief gestalte te geven en beleidsrijk nader te onderbouwen. Dit zal resulteren in het opnemen ervan in het jaarverslag 2014 alsook het opnemen van de toekomstvisie hierop. Voor het jaarverslag 2013 volstaat Athena met onderstaande informatie. Kengetallen formatie en leerlingen
Personele bezetting wtf - Directie - OP - OOP
realisatie
prognose
prognose
prognose
2013
2014
2015
2016
11,85 111,37 31,94 155,16
13,14 117,65 32,11 162,90 1,41 161,49
13,14 117,65 32,11 162,90 7,30 155,60
13,14 117,65 32,11 162,90 15,77 147,13
1.996 18.113
2.137 19.252
2.121 19.252
2.121 19.252
Formatiekrimp SO
Leerlingentelling per 1 oktober Huisvesting aantal m2
Uitgangspunten personele bezetting: Per 1-1-2014 Vrijeschool De Es uit Assen aangesloten met 9,5 wtf. De formatiekrimp SO betreft de reorganisatie bij De Lans, waarbij voorzichtigheidshalve is uitgegaan van een krimpvan 3,39 wtf op 1-8-2014, 9,38 wtf op 1-8-2015 en 3,0 wtf op 1-1-2016. Bij natuurlijk verloop is ervan uitgegaan dat deze functies weer ingevuld worden, mede gezien de niet verwachte krimp in leerlingenaantal. Uitgangspunten leerlingenaantal: Per 1-1-2014 Vrijeschool De Es uit Assen aangesloten met 175 leerlingen. De afgelopen 3 jaar is er sprake geweest van een forse groei en daarom is er geen rekening gehouden met krimp in het aantal leerlingen, m.u.v. de leerlingen bij (V)SO De Lans. Bij het leerlingenaantal van De Lans is uitgegaan van een krimp, op 1-10-2014 zijn er 65 leerlingen begroot en op 1-10-2015 49 leerlingen.
27
28
Samenvatting exploitatie Baten
realisatie
prognose
prognose
prognose
2013
2014
2015
2016
Rijksbijdragen Overige overheidsbijdragen en subsidies Overige baten
11.319.875 95.026 922.616
11.787.299 69.813 739.409
11.529.603 69.813 722.090
10.916.512 67.480 721.090
Totale baten
12.337.517
12.596.521
12.321.506
11.705.082
Personeelslasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten
10.439.984 133.602 864.293 984.427
10.729.822 171.754 751.362 966.195
10.428.784 171.754 751.362 966.195
9.859.484 171.754 751.362 966.195
Totaal lasten
12.422.306
12.619.133
12.318.095
11.748.795
-84.789
-22.612
3.411
-43.713
52.428
44.200
44.200
44.200
-32.361
21.588
47.611
487
Lasten
Saldo baten en lasten Saldo financiële baten en lasten Totaal resultaat
Uitgangspunten samenvatting exploitatie: De Rijksbijdragen dalen a.g.v. een daling van het aantal leerlingen op (V)SO De Lans. De overheidsbijdragen en overige baten zijn begroot op het niveau van 2014. De personeelslasten zijn met name gedaald a.g.v. de formatiekrimp bij (V)SO De Lans. De overige lasten zijn begroot op het niveau van 2014.
Risicobeheersingssysteem De stichting acht het wenselijk om risico’s die van invloed zijn op de bedrijfsvoering beheersbaar te maken. Door inzicht in de risico’s wordt de organisatie in staat gesteld om op verantwoorde wijze besluiten te nemen, zodat de risico’s nu en de risico’s gerelateerd aan toekomstige investeringen in verhouding staan tot de vermogenspositie van de organisatie. Om inzicht in de risico’s te kunnen verkrijgen, is er een risico-inventarisatie vereist. Hiermee kan vervolgens ook de interne streefwaarde van het weerstandsvermogen berekend worden. Op dit moment wordt er gestuurd op een weerstandsvermogen van 15% voor de stichting, maar er is nog geen allesomvattend risicobeheersingssysteem ingericht. Een intern risicobeheersingssysteem zal naar verwachting gedurende 2014 verder ontwikkeld en ingericht worden, zodat hierover in het volgende jaarverslag een uitgebreider verslag gepresenteerd kan worden.
29
A8 Jaarverslag RvT
RAAD VAN TOEZICHT JAARVERSLAG 2013
Samenstelling De Raad van Toezicht van Athena draagt collegiaal verantwoordelijkheid voor het interne toezicht. Zij behandelen gezamenlijk alle onderwerpen. Daarbij heeft ieder van de toezichthouders wel een specifieke aandachtsgebied. Raadsleden worden benoemd voor 3 jaar en kunnen 2 maal herbenoemd worden. Bij tussentijds vertrek neemt de opvolger de plaats van de voorganger in, op het rooster van aftreden. Samenstelling Raad van Toezicht Op 1 januari 2013 bestond de RvT uit 6 personen 1. Hr. L. Mink voorzitter 2. Hr. J. vd Haar vice voorzitter 3. Hr. H. Ledeboer lid 4. Hr. N. de Schrijver lid 5. Hr. E. Stolwerk lid 6. Mw. J. de Vries lid In de loop van 2013 vonden een aantal mutaties plaats Op 1 maart 2013 werd Mw. A. Gottenbos als nieuw lid ingeschreven Op 1 oktober 2013 werd Dhr. E. Stolwerk uitgeschreven. Ivm een nieuwe baan opteerde hij niet voor een 2e termijn Op 1 oktober 2013 werd Dhr. L. Mink uitgeschreven. Hij beëindigde zijn lidmaatschap om persoonlijke redenen Daarmee bestaat de RvT op 1. vacature 2. Hr. J. vd Haar 3. Mw. A. Gottenbos 4. Hr. H. Ledeboer 5. Hr. N. de Schrijver 6. Mw. J. de Vries
31-12-2013 uit 5 personen en 1 vacature voorzitter nvt best. verhoudingen & strategie e vice voorz. 2 termijn bedr. econ. & financiële zaken lid 1e termijn personeels zaken lid 2e termijn juridische zaken lid 2e termijn marketing lid 2e termijn onderwijs kwaliteit
30
Inleidend In 2013 vonden er naast een aantal thema gebonden telefonische vooroverleggen een zestal formele RvT bijeenkomsten plaats en wel op: 4/3, 18/6 23/9 13/10 28/10 en 9/12. Het overleg van 13/10 betrof een telefonische vergadering. Daarnaast vond op 28 oktober een geïnstitutionaliseerd overleg met de GMR plaats De taken en verantwoordelijkheden die zich representeren in de besproken onderwerpen laten zich onderverdelen in vier clusters 1. Het functioneren en het professionaliseren van de RvT 2. De RvT als werkgever 3. De RvT als adviseur 4. De RvT als toezichthouder Binnen deze vier clusters doet de RvT verslag van haar werkzaamheden in 2014
Het functioneren en het professionaliseren van de RvT In haar jaarevaluatie stelde de RvT vast, dat haar functioneren als team nog niet optimaal was. Daarnaast stelde zij vast dat het voortschrijdend inzicht ten aanzien van het “two tier” model steeds duidelijker de taken en functies van de RvT laat uitkristalliseren. Daarop aansluitend besloot de RvT een aantal stappen te nemen die aansluiting bij deze ontwikkeling geven en die de RvT tot een (h)echter team maken. Binnen dit kader is/zijn: 1. De algemene en specifieke profielen van de RvT in afstemming met de stakeholders geactualiseerd. 2. De specifieke aandacht gebieden van de RvT leden geherdefinieerd en daarmee beter afgestemd op de Athena organisatie. 3. Een lange termijn rooster van herbenoeming en aftreden in aansluiting aan de statuten en het huishoudelijk reglement vastgesteld. 4. De herbenoeming en search procedures voor RvT leden geprofessionaliseerd. 5. De honorering in overeenstemming met de VTOI richtlijnen gebracht. 6. Een introduktie programma ingevoerd voor nieuwe toezichthouders in het primair onderwijs. 7. Er jaarlijkse (bij)scholingsafspraken gemaakt voor zittende toezichthouders met daarbij terugkoppeling van de resultaten naar de totale RvT. 8. Er een jaarlijkse evaluatie van het functioneren van de RvT vastgelegd aan de hand van geobjectiveerde criteria. 9. Er een jaarcyclus voor de RvT vergadering opgesteld aan de hand van de statutaire verantwoordelijkheden. 10. Er een planning en control cyclus ingesteld voor rapportage door de bestuurder. 11. Er jaarlijkse directe contacten geïnstitutionaliseerd van de RvT met de stakeholders (GMR/Accountant/Locatie Directeuren) om daarmee beter zicht te krijgen op de besturing van de organisatie. 12. De representatie van de RvT bij jubilea en festiviteiten geïnstitutionaliseerd. 13. Er regelmatige uitwisselingsbijeenkomsten voorzien met collega RvT’s (Itaka – Non – Pallas). 14. De structurele secretariële ondersteuning van de RvT in gang gezet. Deze stappen zijn neergelegd in de eerste versie van het Athena Toezichtkader dat in de loop van 2014 verder uitgewerkt wordt.
31
De RvT als werkgever
Als gebruikelijk voerde de RvT het jaarlijks functionering gesprek met de bestuurder. Daarbij werd gebruik gemaakt van de Athena protocollen voor de jaarcyclus gekoppeld aan 360 graden feedback. In dit proces worden targets voor wat de eigen en de organisatie ontwikkeling betreft benoemd en gevaluteerd. Rond dit proces heeft de RvT veel aandacht besteed aan de heroriëntatie op de inpassing van de functie van de bestuurder binnen de richtlijnen van de CAO voor bestuurders binnen het onderwijs. Na een langdurig proces is een structurele ratio gevonden en geïmplementeerd. Begin september gaf de bestuurder te kennen dat hij een nieuwe functie had aanvaard. Dat intensiveerde de werkzaamheden van de RvT. Het selecteren van een search bureau; het vinden van een interim bestuurder vanaf 1 november; het opstellen van een profiel voor de nieuwe bestuurder in samenspraak met de stakeholders; de selectie en de aanstelling vroegen veel aandacht. Tenslotte slaagde de RvT er in goede samenwerking met de searcher in net voor kerst 2013 een nieuwe bestuurder te benoemen. Deze heeft zijn functie per 1 april 2014 aanvaard. Van de voormalig bestuurder werd in een feestelijke ambiance en onder grote belangstelling afscheid genomen.
De RvT als adviseur
Diverse plaatsen waar Athena scholen zijn gevestigd liggen in z.g. krimp regio’s. Daarnaast liggen er beleidsvoornemens van de overheid om de kleine scholen toeslag af te bouwen. Beide onderwerpen zijn bedreigend voor de continuïteit van Athena. In adviesgesprekken met de bestuurder legde de RvT er de nadruk op, de kwaliteit van de vrije school pedagogie in relatie tot de veranderende onderwijsopvattingen duidelijk zichtbaar te maken. Het professioneel gebruik van digitale media en digitale communicatie via het intra- en internet zijn daarbij onontbeerlijk. Ook modern PR materiaal; aantoonbaar kwalitatief onderwijs en tevreden ouders zijn van fundamenteel belang. Tevreden ouders zijn de beste ambassadeuars voor ons onderwijs aanbod. Ook over het ziekteverzuim voerde de RVT een diepgaand adviesgesprek met de bestuurder. Het Athena ziekteverzuim ligt bijna 2% boven het landelijk gemiddelde . De RvT adviseerde nadrukkelijk de landelijke norm als benchmark te nemen en beleid te ontwikkelen om het ziekeverzuim terug te dringen. In het onderzoek dat daaraan moet voorafgaan adviseerde de RvT de ervaren werk en prestatiedruk onder de leerachten mee te nemen maar dit wel te blijven matchen met de vergelijkbare situatie in het Nederlands primair onderwijs.
De RvT als Toezichthouder
In haar rol als intern toezichthouder lagen er in het afgelopen jaar voor de RvT weer de gebruikelijke thema’s. De vaststelling van de jaarrekening en het jaarverslag 2012; beleid evaluatie en beleidplanning en het vaststellen van de begroting 2014 passeerde de revue. Daar tussendoor werd kennis genomen van de bestuursrapportages en werd feedback op deze ontwikkelingen gegeven. 32
Bij de bespreking van de jaarrekening 2012 en de begroting 2014 werd door de RvT expliciet vastgesteld dat Athena een financieel gezonde organisatie is die goede grip heeft op haar kostenontwikkeling. Speciale aandacht had de RvT in haar rol als intern toezichthouder voor De Toermalijn waar duidelijk kwaliteitsvragen manifest werden; De Lans waar het voornemen bestaat zonder cluster vier onderwijs de continuïteit opnieuw vorm te geven en de fusie met de Vrijeschool in Assen die per 1-1-2014 doorgang heeft gevonden. Omdat formeel de RvT ook een besluitvormende stem heeft in de samenwerking met andere rechtspersonen is ook regelmatig aandacht besteed aan de structurele samenwerking met Ithaka, de collega organisatie in Noord Holland. De RvT had hier een samenwerking op prijs gesteld, waarbij één gelijk samengestelde RvT binnen twee rechtspersonen het intern toezicht zou vormen voor twee samenwerkende bestuurders. Het bleek maximaal haalbaar dat in de Ithaka en Athena RvT twee posities door dezelfde personen bemenst worden. Tenslotte voerde de RvT in haar rol van intern toezichthouder een eerste geïnstitutionaliseerd overleg met de GMR. De RVT sprak de hoop uit dat dit overleg een eerste stap was om intensiever voeling te krijgen met de stakeholders en zicht te krijgen op de besturing van de organisatie. Binnen dit kader werden met de GMR een viertal thema’s besproken 1. uitgangpunten voor de begroting (EV per school) 2. De verwachting van de GMR mbt het interne toezicht 3. Het profiel van de bestuurder 4. De toekomst van het vrijeschool onderwijs. Wederzijds werd uitgesproken dat dit overleg een goede eerste stap is op weg naar een goede informatie verhouding tussen RvT en stakeholders Samenvattend kan gesteld worden dat 2013 voor de RvT een intensief, wekkend en leerrijk jaar is geweest. We zien uit naar de benoeming van een nieuwe voorzitter van de RvT en een vruchtbare samenwerking met de nieuwe bestuurder. Hamingen / Deventer 15 april 2014 Voor de Athena RvT Jaap van der Haar Waarnemend voorzitter
33
Bijlage 1 Organigram
34
Bijlage 2
NAW-gegevens op 31-12-2013
Bestuur: College van Bestuur, de heer drs. G. Looyschelder tot 1 november 2013 De heer H.H. Jansen van 1 november 2013 tot 1 april 2014 Stichting Vrijescholen Athena Hofstraat 8, 7411 PD Deventer email:
[email protected] of
[email protected] website: www.vsathena.nl De 14 scholen: Vrije School Almelo Biesterweg 6 7608 RN Almelo Schoolleider: de heer J. van der Roest 0546-492727 email:
[email protected] Brinnr.: 06ZK
Basisschool De Stroeten Stroetweg 10 7821 BA Emmen schoolleider: mevrouw P. Blesing 0591-610531 email:
[email protected] Brinnr.: 06RG
Vrijeschool De Vijfster Texandrilaan 30 7312 HR Apeldoorn Schoolleider: mevr. A. Braak 055-3559010 email :
[email protected] Brinnr: 07CX
Parcivalschool Zwanebloemlaan 4 6832 HG Arnhem Schoolleider: mevrouw B. Tjerkstra 026-3213174 email:
[email protected] Brinnr.: 06RF
School De Lans Zutphensestraat 175 6971 JR Brummen Schoolleider: de heer J. Net 0575-562650 email:
[email protected] Brinnr.: 22ML
Vrije basisschool "De Esch" Rusthuisstraat 28 7101 JH Winterswijk Schoolleider: mevrouw J. Rebel 0543-532704 email:
[email protected] Brinnr.: 04FT
Vrijeschool "De Zevenster " J.W. v. Hartenstraat 2 7576 VX Oldenzaal Schoolleider: mevrouw B. Franceschina 0541-521050 email:
[email protected] Brinnr. 06UC
Vrije School Enschede Olieslagweg 138 7521 JG Enschede Schoolleider: de heer A. Machiel (interim) 053-4354654 email:
[email protected] Brinnr.: 24PE
35
Vrijeschool "De Kleine Johannes" Oosterstraat 3-A 7413 XV Deventer Schoolleider: de heer. W. den Blanken 0570-626115 email:
[email protected] Brinnr.: 08OY
Vrijeschool "De Kleine Prins" Torontostraat 1 7007 BK Doetinchem Schoolleider: mevrouw J. Rebel 0314-364032 email:
[email protected] Brinnr.: 03AI
De Toermalijn Julianastraat 22 7941 JC Meppel schoolleider: mevrouw R. Renting 0522-253343 email:
[email protected] Brinnr.: 06PO
Michaëlschool Leeuwarden Hercules Segherstraat 3 8932 DG Leeuwarden schoolleider: mevrouw M.M. Prins 058-2127740 email:
[email protected] Brinnr.: 06PV
Vrije School Valentijn Vliepad 1 3844 EL Harderwijk schoolleider: de heer H. Drenthe 0341 - 41 93 64 email:
[email protected] Brinnr. 06AF
Widar Vrijeschool Merwedestraat 41 9725 KA Groningen schoolleider: J. Vreugdenhil (adjunct) 050 – 525 16 63 email:
[email protected] Brinnr. 10KE
36
Bijlage 3
Kengetallen personeel
Personeelssterkte per arbeidsrelatie 31-12-2013 Type aanstelling Vast
Totaal
Fulltime
A antal P erso nen B ezetting (wtf)
Tijdelijk
Parttime
248
38
210
154,2974
37,3938
116,9036
A antal P erso nen B ezetting (wtf)
11
2
9
3,8454
1,2000
2,6454
Personeelssterkte per deeltijdcategorie 31-12-2013 Deeltijd (WTF) cohort Totaal A antal P erso nen B ezetting (wtf)
0 - 0 .2
0 .2 - 0 .4
0 .4 - 0 .6
0 .6 - 0 .8
0 .8 - 1.0
>= 1.0
251
18
44
51
48
52
38
158,1428
2,5172
13,3234
25,2598
32,5084
45,9402
38,5938
Personeelssterkte per functiegroep 31-12-2013 Functiegroep Onderwijso ndersteunend P erso neel
Totaal
Fulltime
A antal P erso nen B ezetting (wtf)
Directie
3
68
6
7
32
137
33,1346
A antal P erso nen
13
B ezetting (wtf) Onderwijzend P erso neel
Parttime
71
11,1975
A antal P erso nen
169
B ezetting (wtf)
113,8107
Personeelssterkte per geslacht 31-12-2013 Geslacht M an
Totaal
Fulltime
A antal P erso nen B ezetting (wtf)
Vro uw
Parttime
44
15
29
26
181
31,2622
A antal P erso nen
207
B ezetting (wtf)
126,8806
Personeelssterkte per leeftijdscategorie 31-12-2013 Leeftijd cohort Totaal A antal P erso nen B ezetting (wtf)
0 / 19 251
158,1428
20/ 24 0
25/ 29
30/ 34
35/ 39
40/ 44
45/ 49
50/ 54
55/ 59
60/ 64
>= 6 5
3
16
22
19
25
32
54
43
34
3
2,0296
8,4464
13,7886
9,4145
13,4641
20,9048
36,2703
32,0419
21,0093
0,7733
37
Personeelssterkte per salarisschaal 31-12-2013 Schaal DB
Totaal 10
B ezetting (wtf) DA
3
A antal P erso nen
26
A antal P erso nen
143
A antal P erso nen
1
A antal P erso nen
4
A antal P erso nen
8
A antal P erso nen
29
7
A antal P erso nen
6
A antal P erso nen
2
A antal P erso nen
4
1
7
0
29
0
7
0
6
1
1
4
0
4
0
8
0
2
1,5994
A antal P erso nen
8
B ezetting (wtf) 0011
0
1,2699
B ezetting (wtf) 0010
0
3,0177
B ezetting (wtf) 0009
1
2,6575
B ezetting (wtf) 0007
117
13,2223
A antal P erso nen B ezetting (wtf)
0006
26
3,6862
B ezetting (wtf) 0005
19
1,2213
B ezetting (wtf) 0004
7
1,0000
B ezetting (wtf) 0003
3
94,5619
B ezetting (wtf) 0001
0
19,7494
B ezetting (wtf) DC U
5
2,1975
B ezetting (wtf) LA
Parttime 5
8,5000
A antal P erso nen B ezetting (wtf)
LB
Fulltime
A antal P erso nen
4,1355
A antal P erso nen
2
B ezetting (wtf)
1,3242
Uitstroom 2013 Aantal
DIR
OP
OOP
eigen verzoek
9
1
7
1
(keuze)pensioen
2
FPU
2
2
ontbinding
3
3
einde tijd. dienstverband
1
1
arbeidsongeschikt
1
1
overleden
1
1
Totaal
19
2
1
13
5
38
Verzuim 2013 Organisatorische Eenheid 77456 - Stichting Vrijescholen Athena
Kort 0-8
Kort Middel
Lang Middel
Lang > 366
Totaal
Meldings Frequentie
Verzuim duur
00DX - Vrije School De Es 03AI - Vrije School De Kleine Prins
0,64%
2,25%
3,77%
6,66%
1.63
8,75
04FT - Vrije Basisschool De Esch
0,37%
2,85%
5,32%
8,54%
0.82
14,64
06AF - Vrije School Valentijn
0,44%
1,30%
6,70%
0,37%
8,82%
0.63
84,55
06PO - De Toermalijn
1,04%
2,66%
9,08%
2,12%
14,90%
1.06
11,72
06PV - Michaelschool Leeuwarden
1,51%
0,54%
0,73%
2,79%
1.68
5,89
06RF - Parcivalschool
0,88%
2,16%
14,11%
17,15%
1.27
13,59
06RG - Basisschool De Stroeten
0,38%
0,11%
9,07%
26,51%
0.97
2,42
06UC - Vrije Basisschool De Zevenster
1,03%
0,32%
12,09%
13,44%
1.00
16,29
06ZK - Vrije Basisschool Almelo
0,52%
0,83%
8,65%
0.95
3,88
5,36%
1.27
16,00
0,76%
0.38
6,00
6,05%
0.79
32,92
06ZKBS - Athena Bovenschools
16,94% 7,31%
5,36%
06ZKST - Stafbureau Athena
0,76%
07CX - Vrije Basisschool De Vijfster
0,64%
0,57%
3,96%
08OY - Vrije School De Kleine Johannes
0,88%
1,31%
0,27%
2,46%
1.13
7,76
10KE - Widar Vrije School
0,55%
1,87%
6,36%
8,77%
1.28
22,78
22ML - De Lans ZMLK
1,49%
1,19%
0,64%
1,18%
4,50%
1.82
11,75
24PE - De Noorderkroon
0,64%
0,16%
0,30%
14,21%
15,31%
1.20
59,50
Totaal
0,89%
1,30%
4,34%
2,35%
8,89%
1.21
17,34
0,88%
Berekening volgens methode CBS (31 oktober 2005)
39
Bijlage 4
Jaarverslag GMR
Concept-Jaarverslag 2013 Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad Vrijescholen Athena
1
Inleiding
Jaarlijks doet de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad (GMR) van Athena verslag van haar activiteiten. Dit verslag is bedoeld als verantwoording naar de achterban. In eerste instantie zijn dat de leden van de lokale Medezeggenschapsraden, in tweede instantie betreft het alle betrokkenen van de scholen binnen Athena. Een samenvatting van dit verslag is opgenomen in het jaarverslag van Athena. Het verslag is samengesteld door de secretaris van de GMR en dient nog te worden vastgesteld door de GMR op 26 mei 2014.
2
Samenstelling
In de GMR hadden in 2013 vertegenwoordigers zitting van veertien vrijescholen in Noordoost Nederland. Het betrof de vrijescholen in Almelo, Apeldoorn, Arnhem, Brummen, Deventer, Doetinchem, Emmen, Enschede, Groningen, Harderwijk, Leeuwarden, Meppel, Oldenzaal en Winterswijk. Van iedere school hebben twee vertegenwoordigers zitting in de GMR: een personeelslid en een ouderlid. Vanuit zes scholen waren er in 2013 vacatures voor de GMR. De GMR bestond daardoor in 2013 uit achttien personen. Tot 1 december 2013 was Jörn Hengstenberg voorzitter. Jan Heerschop was vervangend voorzitter. Rob van den Dool-Wamelink was secretaris. Samen vormden zij het Dagelijks Bestuur (DB) van de GMR. Vanaf 1 december trad Jörn terug als voorzitter; Rob nam zijn rol over. Jeroen Zijlstra is Rob opgevolgd als secretaris. Het DB had vier maal vooroverleg met het College van Bestuur (CvB).
3
Samenkomsten
De GMR kwam in 2013 vier maar per jaar bijeen voor een regulier overleg. De opkomst was telkens uitstekend; vrijwel alle leden waren er elke keer bij. In oktober was er een overleg met de Raad van Toezicht (RvT). In eerste instantie was het de bedoeling de uitgangspunten van de begroting te bespreken. Echter dit is door het vertrek van de voorzitter College van Bestuur gewijzigd. Locatie van het overleg was telkens het bestuurskantoor van Athena in Deventer. Dit bleek voor enkele leden moeilijk haalbaar. Het was mogelijk om via Skype mee te overleggen. Hiervan is echter geen gebruik gemaakt.
4
Onderwerpen
Nieuwe bestuurder De GMR heeft in het najaar kennis genomen van het onverwachte vertrek van de voorzitter van het College van Bestuur, Geert Looyschelder. De GMR heeft zowel tijdens de laatste vergadering met Geert als op zijn afscheidsreceptie zijn waardering uitgesproken voor de vooruitziende blik die Geert telkens heeft getoond en hem bedankt voor de plezierige samenwerking.
40
Met de RvT was er goed en snel overleg over de procedure rond de opvolging van Geert en de nieuwe functie Directeur Bestuurder. Wel heeft de GMR zich kritisch geuit over de korte opzegtermijn en het noodzakelijk gevolg daarvan: een interim bestuurder. Overigens is de GMR zeer positief over de daadkracht van de interim bestuurder, Hans Jansen. We zien nu uit naar een plezierige langdurige samenwerking met de nieuwe bestuurder, Peronnik Veltman. Plezierige bijwerking is dat door de situatie enkele keren overleg nodig was met de RvT, waardoor meer samenwerking is ontstaan tussen de GMR en de RvT, een lang gekoesterde wens van de GMR. Begroting Het CvB heeft toegelicht wat de visie is op de begroting: beleid is om een negatieve begroting te voorkomen, ook op schoolniveau. De GMR heeft ingestemd met deze zienswijze. Strategisch beleid De voortgang van de bestuurlijke samenwerking met vrijescholen in Noord Holland (stichting Ithaka) is herhaaldelijk besproken. De GMR juicht het toe dat de voorzitters van beide stichtingen als elkaars back-up en als sparringpartner kunnen optreden. De GMR is positief over de fusie met vrijeschool De Es in Assen. Overigens heeft de GMR zich kritisch uitgesproken over de spanwijdte van Athena en de bestuurbaarheid daarvan. Situatie vrijeschool De Lans De GMR heeft zich door de voorzitter CvB tijdens meerdere vergaderingen laten bijpraten over de situatie op De Lans. Door het faillissement van De Zonnehuizen leek het onhaalbaar om De Lans te behouden voor de stichting. In maart 2014 bleek de situatie echter gewijzigd, waardoor De Lans alsnog bij Athena kan blijven. Ofschoon de GMR blij is dat deze bijzondere school bij Athena blijft, zijn kritische vragen aan zowel de interim bestuurder als aan de RvT gesteld over de plotselinge koerswijziging. Interne GMR-zaken Het GMR-reglement voorziet in een zittingstermijn van twee jaar. Jaarlijks treed op 1 december de helft van de leden af, volgens het Rooster van Aftreden. Zij zijn desgewenst herbenoembaar. De GMR heeft in 2013 vaker gebruik gemaakt van het recht op initiatief. In de agenda wordt meer tijd gecreëerd voor onderwerpen die door GMR-leden zelf worden aangedragen. Dit kunnen onderwerpen zijn vanuit de lokale MR-en, maar ook onderwerpen ter inspiratie aan elkaar. Zo is onder andere besloten de functiemix en passend onderwijs te agenderen. In november is een aantal GMR-leden naar de landelijke WMS-dag (wet op medezeggenschap scholen) geweest om zich verder te professionaliseren. De resultaten van deze studiedag zijn in de navolgende vergadering besproken.
5
Conclusie
De GMR heeft in 2013 gefunctioneerd als stabiele raad, steeds verder groeiend in professionaliteit. De GMR maakt steeds meer gebruik van haar recht op initiatief: de leden dragen meer onderwerpen zelf aan. De wens vanuit 2012, een jaarlijkse, informele bijeenkomst met de Raad van Toezicht, is verwezenlijkt. Apeldoorn, april 2014 Rob van den Dool, voorzitter
41
Bijlage 5 Grafieken Samenstelling baten exclusief financiële baten 2013
2012 Rijksbijdragen OCW
7%
1%
8%
1%
Overige overheidsbijdragen
Overige baten
91%
92%
Samenstelling overige baten 2013
2012 Verhuur onroerende zaken
9%
14%
23%
25%
17%
Detachering personeel
16% Ouderbijdragen
Overige
49%
47%
Samenstelling lasten exclusief financiële lasten 2013
2012 Personeelslasten
8%
Afschrijvingen
9% 5%
7% 1%
1%
Huisvestingslasten
Overige lasten
84%
Jaarverslag 2013
85%
42
Samenstelling personele lasten 2013
2012 Brutolonen en salarissen*
13%
Sociale lasten
8% 10%
Pensioenpremies
10%
Overige personele lasten
16% 15%
* Inclusief uitkeringen
66%
62%
Samenstelling afschrijvingen 2013
2012 Gebouwen
11%
11% 21%
21%
Inventaris en apparatuur
Leermiddelen
68%
68%
Samenstelling huisvestingslasten 2013
2012 Huur
2%
3% 2%
3%
21%
5% 5%
Klein onderhoud en exploitatie Energie en water
23%
34%
40%
Schoonmaakkosten Heffingen
32%
Jaarverslag 2013
30%
Overige huisvestingslasten
43
Samenstelling overige lasten 2013
2012 Administratie en beheerslasten
36%
36%
Inventaris en apparatuur Overige
56%
58% 6%
Jaarverslag 2013
8%
44
Stichting Vrijescholen Athena Jaarrekening 2013
B Jaarrekening 2013 B1 Grondslagen Algemeen De grondslagen voor de jaarrekening zijn gebaseerd op het Burgerlijk Wetboek (Boek 2 Titel 9) en de Richtlijn Jaarverslaggeving 660 'Onderwijsinstellingen'. Indien niet anders is vermeld, worden activa en passiva gewaardeerd tegen nominale waarde. Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop deze betrekking hebben. Tenzij anders vermeld betreffen alle gepresenteerde bedragen euro's (€).
Grondslagen voor de waardering van activa en passiva Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen. De afschrijvingen worden gebaseerd op de verwachte economische levensduur en worden berekend op basis van een vast percentage van de verkrijgingsprijs, rekening houdend met een eventuele restwaarde. Er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikname van het materieel vast actief. De gehanteerde activeringsgrens bedraagt € 500.
Financiële vaste activa De leningen en vorderingen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde, onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen. De onder de financiële vaste activa opgenomen effecten (obligaties) worden gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. In de toelichting wordt tevens de actuele waarde per 31 december vermeld.
Vorderingen De vorderingen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde, onder aftrek van de noodzakelijk geachte voorziening voor het risico van oninbaarheid. Deze voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van vorderingen.
Liquide middelen De liquide middelen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. Tenzij anders vermeld, staan deze vrij ter beschikking.
Algemene Reserve Deze post betreft de niet-gebonden reserve die voortkomt uit de door (semi-)overheidsinstellingen gefinancierde activiteiten.
Bestemmingsreserves Hieronder zijn opgenomen de reserves die bedoeld zijn voor specifieke toekomstige uitgaven die uit de huidige beschikbare middelen gedekt moeten worden, waarbij om die reden door het bestuur een beperktere bestedingsmogelijkheid is aangebracht. Jaarverslag 2013
46
Voorzieningen Tenzij anders aangegeven, worden voorzieningen opgenomen tegen de nominale waarde en worden gevormd voor concrete of specifieke risico's en verplichtingen, die op de balansdatum bestaan en waarvan de omvang op betrouwbare wijze is te schatten.
Voorziening Jubilea Deze voorziening is gevormd ter dekking van in de toekomst, conform de CAO-bepalingen, uit te keren bedragen als gevolg van dienstjubilea. In de berekeningen is rekening gehouden met een verwachte blijfkans van medewerkers en is gerekend met een contante waarde.
Pensioenen De onderwijsinstelling is aangesloten bij het bedrijfspensioenfonds ABP. De premies worden verantwoord als personeelskosten zodra deze verschuldigd zijn. Vooruitbetaalde premies worden opgenomen als overlopende activa. Nog niet betaalde premies worden als verplichting in de balans opgenomen. Voor bestaande verplichtingen (anders dan de te betalen premies) jegens de pensioenuitvoerder wordt, indien van toepassing, een voorziening opgenomen. Informatie over eventuele verplichtingen per ultimo boekjaar (anders dan de te betalen premies) jegens de pensioenuitvoerder is niet beschikbaar.
Voorziening Sparen ADV Deze voorziening is gevormd ter dekking van (mogelijke) aanwending van de door het personeel opgebouwde spaarverlof-rechten.
Voorziening reorganisatie/Sociaal Plan Deze voorzieningen zijn gevormd ter dekking van kosten die zullen worden gemaakt om de mobiliteit van werknemers te bevorderen en om gedwongen ontslagen te voorkomen.
Grondslagen voor de exploitatierekening Baten Onder baten wordt verstaan de van overheidswege ontvangen (normatieve) bijdragen OCW, overige OCW subsidies en (gemeentelijke) overheidsbijdragen, alsmede de van derden ontvangen bijdragen. De baten worden toegerekend aan het boekjaar waarop deze betrekking hebben.
Lasten De lasten worden bepaald met inachtneming van de hiervoor reeds vermelde grondslagen.
Vergelijkende cijfers De cijfers van 2012 zijn, waar nodig, geherrubriceerd teneinde vergelijking met de cijfers van 2013 mogelijk te maken.
Grondslagen voor het kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Jaarverslag 2013
47
B2 Balans per 31 december 2013
1
Activa
31 december 2013
31 december 2012
1.2 1.2.1 1.2.2 1.2.3
Materiële vaste activa Gebouwen en terreinen Inventaris en apparatuur Leermiddelen
233.281 621.204 130.768
226.785 557.173 109.689 985.253
1.3 1.3.6
Financiële vaste activa Effecten
476
893.647
136 476
1.5 1.5.1 1.5.2 1.5.7 1.5.8
Vorderingen Debiteuren Ministerie van OCW Overige vorderingen Overlopende activa
113.724 541.880 38.779 228.222
136
165.438 521.656 49.684 145.458 922.605
1.7 1.7.1 1.7.2 1.7.3
Liquide middelen Kassen Banken Deposito's kort
Totaal Activa
Jaarverslag 2013
4.117 2.080.600 660.000
882.236
3.611 1.094.899 1.060.000 2.744.717
2.158.510
4.653.051
3.934.529
48
B2 Balans per 31 december 2013
2
Passiva
2.1 2.1.1 2.1.2
Eigen vermogen Algemene Reserve Bestemmingsreserve publiek
31 december 2013
2.352.961 248.697
31 december 2012
2.181.969 358.674 2.601.658
2.2 2.2.1 2.2.2
Voorzieningen Personeelsvoorzieningen Voorziening Sociaal Plan
161.842 284.407
2.540.643
145.778 446.249
2.3 2.3.5
Langlopende schulden Overige langlopende schulden
42.535
145.778
42.535
2.4 2.2.2 2.4.3 2.4.7 2.4.8 2.4.9 2.4.10
Kortlopende schulden Vooruitontvangen gelden Crediteuren Belastingen en premies soc.verz. Schulden terzake pensioenen Overige kortlopende schulden Overlopende passiva
Totaal Passiva
Jaarverslag 2013
274.793 438.115 147.859 163.096 538.746
-
12.794 218.726 369.682 121.567 90.793 434.546 1.562.609
1.248.108
4.653.051
3.934.529
49
B3 Exploitatierekening over 2013 Begroting 2013
Realisatie 2013
Realisatie 2012 *
3
Baten
3.1 3.2 3.5
Rijksbijdragen OCW Overige overheidsbijdragen Overige baten
10.513.498 65.076 748.334
11.319.875 95.026 922.616
9.960.350 104.282 824.253
Totaal Baten
11.326.908
12.337.517
10.888.885
9.666.125 143.184 702.270 857.564
10.439.984 133.602 864.293 984.427
9.038.330 119.200 545.304 891.550
11.369.143
12.422.306
10.594.384
4
Lasten
4.1 4.2 4.3 4.4
Personeelslasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten Totaal Lasten
Saldo baten en lasten
42.235-
84.789-
294.501
5
Financiële baten en lasten
5.1 5.2
Financiële baten Financiële lasten
43.000 -
63.250 10.822
55.301 4.786
Saldo financiële baten en lasten
43.000
52.428
50.515
Exploitatieresultaat
765
32.361-
345.016
* Realisatie 2012 is exclusief Widar Vrijeschool. Deze school is overgenomen per 1-1-2013.
Jaarverslag 2013
50
B4 Kasstroomoverzicht over 2013 2013 Kasstroom uit operationele activiteiten Exploitatiesaldo Afschrijvingen Mutaties werkkapitaal - Vorderingen - Kortlopende schulden Mutaties eigen vermogen fusie scholen Mutaties voorzieningen
2012
32.361133.602
345.016 119.200
40.369314.501 93.376 300.471
36.268 226.442488769.220
Kasstroom uit investeringsactiviteiten (Des)investeringen materiële vaste activa (Des)investeringen financiële vaste activa
225.208340-
273.554 129.237530
225.548Kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutatie overige langlopende schulden
42.535
Mutatie liquide middelen Beginstand liquide middelen Mutatie liquide middelen Eindstand liquide middelen
Jaarverslag 2013
128.707-
42.535
-
586.207
144.847
2.158.510 586.207
2.013.663 144.847 2.744.717
2.158.510
51
B5 Toelichting op de balans per 31 december 2013 1
Activa
1.2
Materiële vaste activa Mutaties 2013 Aanschafwaarde per
Afschrijvingen tot en met
Stand per
31 december 2012
31 december 2012
31 december 2012
Aanschafwaarde overgenomen Investeringen activa*
Cum. afschr. overgenomen activa*
Aanschafwaarde per
Afschrijvingen tot en met
Stand per
Afschrijvingen
31 december 2013
31 december 2013
31 december 2013
1.2.1 1.2.1.1
Gebouwen en terreinen Gebouwen/gebouwdelen
368.797
142.012
226.785
11.961
10.339
1.045
14.757
391.095
157.814
233.281
1.2.2 1.2.2.1 1.2.2.2 1.2.2.3 1.2.2.4
Inventaris en apparatuur Kantoormeubilair Schoolmeubilair Inventaris en apparatuur ICT
162.621 1.050.540 558.762 277.231
84.305 803.989 403.333 200.354
78.316 246.551 155.429 76.877
1.644 26.859 50.337 51.259
107.168 4.182
82.334 4.182
4.490 24.975 29.414 32.024
164.265 1.184.567 609.099 332.673
88.795 911.298 432.747 236.560
75.470 273.269 176.352 96.113
1.2.3 1.2.3.1
Leermiddelen Leer- hulpmiddelen
764.318
654.629
109.689
42.996
8.764
2.740
27.942
816.078
685.310
130.768
3.182.269
2.288.622
893.647
185.056
130.453
90.301
133.602
3.497.777
2.512.524
985.253
Totaal * I.v.m. overname Widar Vrijeschool per 1-1-2013. De gehanteerde afschrijvingspercentages zijn: Gebouwen en terreinen Gebouwen/gebouwdelen
2,5% - 5%
Inventaris en apparatuur Kantoormeubilair Schoolmeubilair Inventaris en apparatuur ICT
5,00% 5,00% 10,00% 20,00%
Leermiddelen Leer- hulpmiddelen
12,50%
De afschrijvingen zijn per 31 december 2013 als volgt te splitsen: Afschrijvingen schouw Afschrijvingen nieuw Totaal
Jaarverslag 2013
40.532 93.070 133.602
52
1.3
Financiele vaste activa Mutaties 2013 Stand per
Stand per
31 december 2012
1.3.6
Effecten
Mutaties bij
Mutaties af
31 december 2013
136
476
136
476
136
476
136
476
De effecten (obligaties) worden gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. De actuele waarde bedraagt € 532.
1.5
Vorderingen 31 december 2013
1.5.1
1.5.2 1.5.7
1.5.8
1.7
Debiteuren Te vorderen Lumpsum Te vorderen P&A Ministerie van OCW Overige Overige vorderingen Overlopende activa Vooruitbetaalde kosten Vooruitbetaalde huisvestingskosten Overlopende activa
113.724 541.880 -
165.438 519.636 2.020
541.880 23.240
521.656 49.684
23.240 197.630 2.805 43.326
49.684 144.979 479
243.761
145.458
922.605
882.236
Liquide middelen 31 december 2013
1.7.1 1.7.2 1.7.3
31 december 2012
Kassen Banken Deposito's kort *
31 december 2012
4.117 2.080.600 660.000
3.611 1.094.899 1.060.000
2.744.717
2.158.510
* De deposito's staan niet ter vrije beschikking.
Jaarverslag 2013
53
2
Passiva
2.1
Eigen vermogen Mutaties 2013 Stand per 31 december 2012
2.1.1 2.1.2
2.1.2
Algemene Reserve Bestemmingsreserve publiek
Bestemmingsreserve publiek Personele reserve Materiële reserve Reserve Eerste Waardering
Bestemming resultaat
Overige mutaties
Stand per 31 december 2013
2.181.969 358.674
111.848 144.209-
59.144 34.232
2.352.961 248.697
2.540.643
32.361-
93.376
2.601.658
75.837 195.564 87.273
44.56559.11240.532-
34.232 -
31.272 170.684 46.741
358.674
144.209-
34.232
248.697
De overige mutaties bestaan, in verband met de overname van de Vereniging Onderbouw Vrije School Groningen, uit het eigen vermogen en de onderhoudsvoorziening (herschikt) van deze school per 1 januari 2013.
2.2
Voorzieningen Mutaties 2013 Stand per
Stand per
31 december 2012
2.2.1
2.2.2
Personeelsvoorzieningen Voorziening Jubilea Voorziening Sparen ADV Voorziening Reorganisatie Voorziening Sociaal Plan
Overige Dotaties
31 december 2013
Onttrekkingen mutaties *
85.840 59.938 -
6.429 350.000
6.709 49.503 27.282 65.593-
9.300 83.829 -
94.860 10.435 56.547 284.407
145.778
356.429
17.901
93.129
446.249
* In verband met overname voorzieningen van Vereniging Onderbouw Vrije School Groningen
2.2.1
2.2.2
Personeelsvoorzieningen Voorziening Jubilea Voorziening Sparen ADV Voorziening Reorganisatie Voorziening Sociaal Plan
Jaarverslag 2013
Onderverdeling saldo per
Stand per
31 december 2013
31 december 2013
< 1 jaar
> 1 jaar
11.428 28.020 150.836
83.432 10.435 28.527 133.571
94.860 10.435 56.547 284.407
190.284
255.965
446.249
54
2.3
Langlopende schulden Mutaties 2013 Stand per 31 december 2012
2.3.5
Overige langlopende schulden Gemeente Deventer, financiering Zonnestroominstallatie
Verstrekte leningen
Stand per Aflossingen
31 december 2013
Rente %
5%
-
47.000
4.465
42.535
-
47.000
4.465
42.535
De looptijd van de lening is 15 jaar.
2.4
Kortlopende schulden 31 december 2013
Vooruitontvangen gelden Crediteuren Afdr / inh loonheffing Afdr / inh Participatiefonds Afdr / inh Vervangingsfonds Afdr / inh Proteq Afdr / inh werkn+partnerpr.ANW 2.4.7 Belastingen en premies soc.verz. Afdr / inh ABP Afdr / inh FPU Afdr / inh Partnerpluspensioen 2.4.8 Schulden terzake pensioenen Netto salarissen Overige kortlopende schulden 2.4.9 Overige kortlopende schulden Overlopende passiva Te betalen vakantie-uitkering Overige subs. OCW/niet geoormerkt 2.4.10 Overlopende passiva
Jaarverslag 2013
31 december 2012
274.793
2.4.2 2.4.3
396.037 176 39.582 2.320 -
12.794 218.726 338.820 29.000 1.832 30
438.115 121.792 25.625 442
369.682 99.619 21.518 430
147.859 24.591 138.505
121.567 17.510 73.283
163.096 191.240 316.535 30.971
90.793 137.513 284.811 12.222
538.746
434.546
1.562.609
1.248.108
55
B6 Niet in de balans opgenomen verplichtingen (passief)/niet uit de balans blijkende rechten (actief) Financiële verplichting Er bestaat een meerjarige financiële verplichting tussen de Stichting Vrijescholen Athena en N.V. Bergkwartier Maatschappij tot Stadsherstel inzake de huur van de kantoorruimte aan de Hofstraat 8-10 te Deventer. De huursom bedraagt € 20.230 per jaar (Gewijzigd prijspeil per 1-7-2013). De contractduur van de huurverplichting, die per 1 juli 2012 is aangegaan, bedraagt 5 jaar. Opzegging is alleen mogelijk aan het einde van de looptijd met inachtneming van een opzegtermijn van 1 jaar. Er is sprake van diverse huurovereenkomsten met verschillende leveranciers in het kader van de kopieerapparaten. De expiratiedata variëren van januari 2014 tot mei 2018. De hieruit voortvloeiende jaarlijkse verplichtingen van de momenteel lopende overeenkomsten bedragen circa € 44.500 per jaar. Van deze verplichtingen bedragen de kortlopende verplichtingen € 41.402 en de verplichtingen in de looptijd van 1 tot 5 jaar € 52.051.
Jaarverslag 2013
56
B7 Toelichting op de exploitatierekening over 2013 met vergelijkende cijfers 2012 3
Baten
3.1
Rijksbijdragen OCW
3.1.1 Normatieve rijksbijdragen OCW 3.1.2 Overige subsidies OCW
3.2
Overige overheidsbijdragen
3.2.1 Gemeentelijke bijdragen 3.2.2 Overige overheidsbijdragen diversen
3.5
Overige baten
3.5.1 3.5.2 3.5.3 3.5.5 3.5.6
Verhuur onroerende zaken Detachering personeel Schenking Ouderbijdragen Overige
Jaarverslag 2013
Begroting 2013
Realisatie 2013
Realisatie 2012
10.131.278 382.220
10.813.710 506.165
9.676.215 284.135
10.513.498
11.319.875
9.960.350
Begroting 2013
Realisatie 2013
Realisatie 2012
65.076 -
69.167 25.859
85.595 18.687
65.076
95.026
104.282
Begroting 2013
Realisatie 2013
Realisatie 2012
123.920 147.812 354.500 122.102
129.583 143.903 745 432.097 216.288
72.365 141.316 1.767 405.959 202.846
748.334
922.616
824.253
57
4
Lasten
4.1
Personeelslasten
4.1.1 Lonen en salarissen* 4.1.2 Overige personele lasten** 4.1.3 Uitkeringen (-/-)
* Specificatie Lonen en salarissen Brutolonen en salarissen Sociale lasten Pensioenpremies
** Specificatie Overige personele lasten Reiskosten (woon- werkverkeer) Dienstreizen Verhuiskosten Loonkosten derden Dotatie personele voorzieningen (Na)scholing Personeels- en arbeidsmarktbeleid Arbo-dienstverlening Overige
Begroting 2013
9.081.112 774.739 189.726-
Afschrijvingen
4.2.2 Gebouwen 4.2.3 Inventaris en apparatuur 4.2.5 Leermiddelen
Jaarverslag 2013
9.831.947 1.361.714 753.677-
Realisatie 2012
8.931.096 775.150 667.916-
9.666.125
10.439.984
9.038.330
6.690.555 1.407.049 983.508 9.081.112
7.243.737 1.523.385 1.064.825 9.831.947
6.614.070 1.409.517 907.509 8.931.096
42.277 31.700 285.500 15.000 121.500 136.999 20.000 121.763 774.739
68.747 34.392 1.873 554.783 356.429 145.670 90.599 23.172 86.049 1.361.714
55.182 30.695 6.133 325.563 3.138 135.077 148.714 23.641 47.007 775.150
Gemiddeld aantal FTE's - Directie - Onderwijzend Personeel - Onderwijs Ondersteunend Personeel
4.2
Realisatie 2013
2013
11,86 116,44 34,95 163,25
Begroting 2013
Realisatie 2013
2012
11,00 103,50 34,83 149,33
Realisatie 2012
17.091 97.389 28.704
14.757 90.903 27.942
13.280 81.214 24.706
143.184
133.602
119.200
58
4.3
Huisvestingslasten
4.3.1 4.3.3 4.3.4 4.3.5 4.3.6 4.3.8
Huur Klein onderhoud en exploitatie Energie en water Schoonmaakkosten Heffingen Overige huisvestingslasten
4.4
Overige lasten
Begroting 2013
* Specificatie administratie en beheerslasten Onderwijsbureau/accountantskosten**** Kantoorbenodigdheden Reis- en verblijfkosten Telefoonkosten Portokosten Overige beheerslasten
** Specificatie inventaris en apparatuur Inventaris en apparatuur ICT-verbruikskosten
*** Specificatie overige Wervingskosten Representatiekosten Schoolse activiteiten Buitenschoolse activiteiten Bijdragen aan/vanuit SWV Bijdragen aan/vanuit bestuur Verzekeringen Contributies Medezeggenschapsraad GMR Ouderraad Verbruiksmateriaal onderwijs Kopieer/reprokosten
**** Specificatie onderwijsbureau/accountantskosten - administratiekosten - accountantskosten, controle
Jaarverslag 2013
Realisatie 2012
22.680 209.500 259.560 160.950 19.880 29.700
22.791 344.238 275.629 180.132 17.153 24.350
24.872 187.772 165.659 124.533 18.098 24.370
702.270
864.293
545.304
Begroting 2013
4.4.1 Administratie en beheerslasten* 4.4.2 Inventaris en apparatuur** 4.4.4 Overige***
Realisatie 2013
Realisatie 2013
Realisatie 2012
301.699 61.399 494.466
352.409 63.819 568.199
318.281 73.359 499.910
857.564
984.427
891.550
187.400 11.850 10.300 24.249 7.900 60.000 301.699
186.922 10.723 10.101 27.834 8.369 108.460 352.409
160.188 10.665 8.337 21.748 8.061 109.282 318.281
10.100 51.299 61.399
8.112 55.707 63.819
8.284 65.075 73.359
27.800 38.900 42.399 20.949 3.500 300 9.870 79.379 2.670 3.000 8.100 197.000 60.599 494.466
29.974 54.166 59.005 22.491 7.519 78.407 1.253 1.550 22.926 225.320 65.588 568.199
22.982 47.902 56.570 23.260 6.393 78.814 1.347 1.304 6.023 199.307 56.008 499.910
187.400 187.400
181.907 5.015 186.922
154.833 5.355 160.188 59
5.1
Financiële baten Rentebaten
5.2
Financiële lasten Bankkosten
Jaarverslag 2013
Begroting 2013
Realisatie 2013
43.000
Begroting 2013
63.250
Realisatie 2013
-
10.822
Realisatie 2012
55.301
Realisatie 2012
4.786
60
C Overige gegevens C1 Controleverklaring
Jaarverslag 2013
61
C2 (Voorstel) bestemming van het exploitatiesaldo Het exploitatieresultaat over het jaar 2013 bedraagt € 32.361 negatief. Het bestuur heeft besloten het exploitatieresultaat als volgt te verdelen en te onttrekken danwel toe te voegen aan de volgende reserves:
Stand 31-12-2012 Algemene Reserve Bestemmingsreserves
Bestemming resultaat
Overige mutaties*
Stand 31-12-2013
2.181.969 358.674
111.848 144.209-
59.144 34.232
2.352.961 248.697
2.540.643
32.361-
93.376
2.601.658
De bestemmingsreserves zijn in detail als volgt gemuteerd: Bestemmingsreserves Publiek Reserve personeel Reserve materieel Reserve Eerste Waardering
-44.565 -59.112 -40.532 -144.209
* Bestaat uit het eigen vermogen en de herschikte onderhoudsvoorziening van Widar Vrijeschool per 1 januari 2013.
Jaarverslag 2013
64
C3 Gebeurtenissen na balansdatum Begin 2014 heeft het bestuur van de stichting afgezien van een eventuele scholenfusie tussen de Anne Flokstraschool en School de Lans. School de Lans zal onderdeel blijven uitmaken van Stichting Vrijescholen Athena. Op dit moment verkeert School de Lans zich in de vrijwillige fase van het reorganisatieplan zoals vermeld in het Sociaal Plan. Op 1 januari 2014 is de vrijeschool de Es uit Assen toegetreden tot de stichting.
C4 Overzicht verbonden partijen Er is géén sprake van verbonden partijen.
Jaarverslag 2013
65
C5 Bezoldiging van bestuurders en toezichthouders Vermelding bezoldiging topfunctionarissen en gewezen topfunctionarissen Functie Naam bestuurder Ingangsdatum dienstverband Einddatum dienstverband Taakomvang in Fte Dienstbetrekking (D) of op Interim basis(I) Overschrijding WNT-norm Beloningen/gratificatie Belastbare vaste en variabele onkostenvergoedingen Voorziening beloning betaalbaar op termijn Uitkering wegens beëindiging van het dienstverband
Voorzitter CvB De heer G. Looyschelder 01-01-2013 01-11-2013 1,000 D
Voorzitter CvB De heer H. Jansen 28-10-2013 n.v.t. 0,500 Interim
Nee
Nee
71.984
17.514
1.605 11.225
0 0
nvt
nvt
Vermelding toezichthouders Functie Voorzitter of lid Naam toezichthouder
Voorzitter L.Mink
Ingangsdatum Einddatum Beloningen/gratificatie Belastbare vaste en variabele onkostenvergoedingen Voorziening beloning betaalbaar op termijn Uitkering wegens beëindiging van het dienstverband
01-06-2009 31-10-2013
Lid J. van der Haar * 01-01-2009 n.v.t.
Lid N. de Schrijver 01-06-2009 n.v.t.
Lid F.J.A. Stolwerk 2010 30-09-2013
3.000
2.750
2.500
1.875
* Vanaf 1-11-2013 waarnemend voorzitter Functie Voorzitter of lid Naam toezichthouder
Lid H. Ledeboer
Ingangsdatum Einddatum
01-10-2010 n.v.t.
01-03-2013 n.v.t.
01-10-2010 n.v.t.
2.500
2.500
2.500
Beloningen/gratificatie Belastbare vaste en variabele onkostenvergoedingen Voorziening beloning betaalbaar op termijn Uitkering wegens beëindiging van het dienstverband
Jaarverslag 2013
Lid Lid A. Gottenbos J. de Vries
66
