Begroting 2013 gemeente Leeuwarden

Begroting 2013 gemeente Leeuwarden September 2012

Begroting 2013 gemeente Leeuwarden

Beleidsbegroting

Inhoudsopgave begroting2013 1 3

Inhoudsopgave Samenstelling bestuur Hoofdstuk 1

Hoofdstuk 2

Hoofdstuk 3

Begroting 2013 1.1 Samenvatting op hoofdlijnen 1.2 Leeswijzer

5 13

Beleidsbegroting 2.1 Programmaplan 2.1.1 Stadsvisie en strategische allianties 2.1.2 Meerjarenprogramma Infrastructuur (MPI) 2.1.3 Investeringsbudget Stedelijke vernieuwing (ISV) 2.1.4 Programma’s Programma Cultuur (1) Programma Jeugd en onderwijs(2) Programma Economie en toerisme (3) Programma Sociaal maatschappelijke ontwikkeling (4) Programma Werk en inkomen (5) Programma Wonen (6) Programma Infrastructuur/bereikbaarheid (7) Programma Dienstverlening (8) Programma Politiek bestuur (9) Programma Veiligheid, openbare orde en handhaving (10) Programma Sport (11) Programma Ruimtelijke ordening (12) Programma Milieu, energie, water (13) Programma Woon- en leefomgeving (14) Programma Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien (15)

15 15 18 22 23 23 31 39 47 53 61 69 75 81 87 95 101 107 115 123

2.2 Paragrafen 2.2.1 Lokale heffingen 2.2.2 Weerstandsvermogen 2.2.3 Onderhoud kapitaalgoederen 2.2.4 Financiering 2.2.5 Bedrijfsvoering 2.2.6 Verbonden partijen 2.2.7 Grondbeleid 2.2.8 Strategisch investeringsfonds (SIOF)

127 127 136 145 150 152 155 164 170

Financiële begroting 3.1 Overzicht baten en lasten 3.1.1 Het overzicht van baten en lasten 3.1.2 Toelichting op het overzicht van baten en lasten 3.2 Uiteenzetting financiële positie 3.2.1 Ontwikkeling financiële positie 3.2.2 Enkele specifieke onderwerpen 3.2.3 Meerjarenraming

175 175 176 177 177 186 190

Alfabetische lijst met afkortingen

191

1


Beleidsbegroting

Bijlagen

Bijlage A

Overzicht mee- en tegenvallers

195

Bijlage B

Verloop reserves en voorzieningen

217

Bijlage C

1. Meerjarenprogramma Infrastructuur

221

2. SIOF-Aanvraag

232

Bijlage D

Uitbreidings- en vervangingsinvesteringen

237

Bijlage E Bijlage F

Overzicht subsidies instellingen

243

Overzicht van incidentele lasten en baten

250

2


Beleidsbegroting

Samenstelling van het bestuur Burgemeester dhr. drs. F.J.M. Crone

Wethouder dhr. A. Ekhart

Verantwoordelijk voor:

Portefeuilles:

•

veiligheid, openbare orde en handhaving

•

zorg & opvang

•

grote stedenbeleid

•

werk & inkomen

•

gemeentelijke herindeling

•

financiën

•

sport

Wethouder mw. drs. T. Koster

Wethouder mw. I. Diks MA

Portefeuilles:

Portefeuilles:

•

jeugd & onderwijs

•

wonen

•

stedelijke vernieuwing

•

cultuur

•

bereikbaarheid

•

recreatie en toerisme

•

publieke dienstverlening

•

woon en leefomgeving

•

bedrijfsvoering

•

duurzame ontwikkeling

Wethouder dhr. H.S. Deinum

Gemeentesecretaris dhr. mr. drs. R. Hoek

Portefeuilles:

Verantwoordelijk voor:

•

economische zaken en citymarketing

•

ruimtelijke ordening

•

Nieuw Zaailand

•

de gemeentelijke organisatie

V.l.n.r.: Gemeentesecretaris Hoek, Wethouder Koster, Wethouder Deinum, Burgemeester Crone, Wethouder Ekhart, Wethouder Diks.

3


Beleidsbegroting

4


1

Begroting 2013

1.1

Samenvatting op hoofdlijnen

1.1.1

Algemeen

Beleidsbegroting

Voor u ligt de begroting 2013 van de gemeente Leeuwarden. Deze begroting is onder lastige omstandigheden tot stand gekomen. Tijdens de voorbereiding viel het Kabinet Rutte en waren er Tweede Kamer verkiezingen. De consequenties daarvan voor Leeuwarden worden pas na een nieuw regeerakkoord duidelijk. Het is al wel vrij zeker dat een nieuw kabinet opnieuw gaat bezuinigingen. De gemeente heeft tot nu toe een realistisch beleid gevoerd door ingrijpend te bezuinigingen en tegelijkertijd ook actief hervormingen door te voeren. Het gaat daarbij om efficiëntere bedrijfsvoering, efficiëntere maatschappelijke ondersteuning, de oprichting van de coöperatie Kunstkade (cultuureducatie), de vernieuwing van het Werkplein, etcetera. In het Collegeprogramma is in totaal een bezuiniging op beleid en de ambtelijke organisatie opgenomen van € 12 mln in 2014. De uitvoering van het pakket bezuinigingen hervormingsmaatregelen ligt op schema. Leeuwarden beschikt nog steeds over een gezonde financiële basis. Niet alleen door de economische crisis, maar ook door de complexe politieke situatie lijkt aan de financiële onzekerheid voorlopig geen einde te komen. Daarop anticiperend is in voorliggende begroting financiële ruimte gereserveerd voor het opvangen van nieuwe rijksbezuinigingen, onontkoombare tegenvallers en risico’s en het versterken van de Algemene Reserve. De decentralisatie van taken leidt in toenemende mate tot een positionering van de gemeente als eerste overheid. Leeuwarden bereidt zich in 2013 verder voor op de overheveling van taken naar de gemeente. Daarvoor wordt expertise opgebouwd en samenwerking gezocht met andere partijen. Dat geldt voor de AWBZbegeleidingsfunctie (door het Rijk ‘on hold’ gezet), de jeugdzorg (vanaf 2015) en de Wet werken naar vermogen (tot nader orde uitgesteld). Maar ook voor de komst van passend onderwijs, waarbij schoolbesturen en gemeente samen een einde moeten maken aan de bureaucratie rond zorgleerlingen. De zorg wordt in samenhang en dichter bij de burger, in de buurt of wijk, georganiseerd. Zo kan hogere kwaliteit tegen lagere kosten worden geboden. De situatie op de arbeidsmarkt blijft voorlopig zorgelijk en onzeker. Door stijgende werkeloosheid gaan mensen meer gebruik maken van de bijstand. Door de economische crisis neemt ook de druk op ondersteuning door de gemeente toe. De gemeente zet in op versterking van de economie en het aanbod van werkgelegenheid en blijft als vangnet fungeren voor mensen die dat echt nodig hebben. Maar Leeuwarden houdt rekening met fors hogere uitgaven op het terrein van werk en maatschappelijke ondersteuning en neemt maatregelen om de risico’s van budgetoverschrijding te beperken. Om sterker uit de crisis te komen blijft Leeuwarden investeren in de lokale economie, de bereikbaarheid en duurzaamheid van de stad. Leeuwarden streeft ernaar in 2013 kandidaat te worden voor Culturele Hoofdstad 2018. De hoeveelheid werk in uitvoering in 2013 is groot. Op veel beleidsterreinen vat het belang van zuiniger omgaan met energie en water steeds meer post. 2013 staat verder in het teken van de herindeling met het noordelijke deel van Boarnsterhim. In november 2013 vinden er verkiezingen plaats voor een nieuw gemeentebestuur. Naast de harmonisatie van beleid van de gemeenten Boarnsterhim en Leeuwarden, vragen in 2013 ook de regionalisering van de Brandweer en de vorming van een Friese Regionale uitvoeringsdienst veel inzet van de gemeentelijke organisatie. Onder druk van de grote decentralisaties en de bezuinigingen verandert de rol van de gemeente steeds meer van uitvoerder en subsidieverstrekkend naar facilitator. Leeuwarden wil de maatschappelijke veerkracht en dynamiek bevorderen en gaat onder andere experimenteren met de overdracht van groenonderhoudstaken aan wijken en dorpen. Zo krijgen mensen de ruimte om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor hun directe woonomgeving en de lokale gemeenschap.

5


Beleidsbegroting

Leeuwarden is een prettige stad om in te wonen, te werken en te recreëren. Ondanks de moeilijke tijden kan door de gezonde financiële basis de toekomst van Leeuwarden met vertrouwen tegemoet worden gezien. Meer doen met minder geld, dwingt ook tot creativiteit, innovatie en nieuwe vormen van samenwerking. Dat kan weer mooie dingen opleveren als de gemeente dat sámen met haar inwoners kan realiseren. 1.1.2 Samenvatting programma’s 1. Cultuur Vanaf de start van het huidige college staat het cultuurprogramma in het teken van ‘meer doen met minder geld’. De ambities ten aanzien van cultuurbeleving zijn daarom bijgesteld en de nota CultuurVuur is herzien. In 2013 worden de uitgangspunten hieruit door vertaald naar nieuw beleid voor ateliers, bibliotheek, popcultuur en beeldende kunst in Leeuwarden. Van de gemeentelijke collectie beeldende kunst gaat kritisch bekeken worden wat afgestoten kan en wat behouden moet worden. Parnas heeft in 2012 haar deuren gesloten. Daarvoor in de plaats wordt in 2013 een nieuw model cultuureducatie, de coöperatie Kunstkade, doorontwikkeld. Deze coöperatie gaat vraag en aanbod op het gebied van cultuureducatie bij elkaar brengen. Alle basisschoolleerlingen in Leeuwarden worden zo in aanraking gebracht met cultuur. Ook andere inwoners van Leeuwarden wordt het gemakkelijk gemaakt om kunst te beleven. Het Fries museum gaat de eerste helft van 2013 tijdelijk dicht en heropent daarna in een nieuw pand aan het Zaailand. Het Harmoniekwartier wordt een nieuw cultureel concentratiegebied, aantrekkelijk voor binnenstadbezoekers en bewoners. Popcultuur krijgt daarin een belangrijke rol. 2. Jeugd en onderwijs De Brede scholen en Kind centra in Leeuwarden worden (door)ontwikkeld. De combinatie van onderwijs, opvang en zorg helpt kinderen om zonder leerachterstand door te stromen naar het voortgezet onderwijs. Door de economische situatie beperkt de zorg van de gemeente voor onderwijshuisvesting zich vooralsnog tot het onderhoud en doen van eventueel noodzakelijke aanpassingen aan schoolgebouwen of gymlokalen. De financiële gevolgen voor de gemeente van de invoering van de wet Passend Onderwijs zijn nog niet duidelijk. Onderwijs en de doorstroming van jongeren naar de arbeidsmarkt is voor de gemeente een speerpunt. Met projecten als de School als werkplaats en de Werkschool moeten jongeren meer kans op een baan krijgen. Taken op het gebied van Jeugdzorg worden op termijn overgedragen van de provincie naar de gemeente. Met onderwijs en zorginstellingen wordt een gecoördineerde aanpak voorbereid. Door de val van het kabinet vraagt de benodigde wetswijziging extra tijd en is nog niet duidelijk hoeveel geld de gemeente krijgt voor uitvoering van die taken. 3. Economie en toerisme Leeuwarden continueert het stimuleren en aantrekken van bedrijvigheid op het gebied van watertechnologie en duurzaamheid. Maar in het huidige economisch klimaat zijn financiers minder snel bereid risicokapitaal in te zetten en heeft ook de watertechnologie-markt het moeilijk. Het Rijk heeft in ieder geval geld gereserveerd voor de voortzetting van Wetsus in de periode 2013-2016. In 2013 eindigt het project Binnenstad Boppe, dat zich richt op meer bezoekers, meer bestedingen en minder winkelleegstand. Ook hier moeten, als gevolg van de economische crisis, de verwachtingen over het gewenste effect van het project wat getemperd worden. Een deel van de stimuleringsmaatregelen wordt verder uitgevoerd onder supervisie van het project Beste Binnenstad 2015. De situatie op de markt van bedrijventerreinen, kantoren en winkels is (inter)nationaal zodanig veranderd dat herbezinning op de markt en de rol van de gemeente bij ordening en ontwikkeling noodzakelijk is. Daarom wordt een kadernota kantoren opgesteld, die onder meer aansluit op de Regiovisie bedrijventerreinen voor Noordwest-Friesland (2012) en het project Binnenstad Boppe. Het creëren van extra arbeidsplaatsen, zowel tijdelijk als structureel, wordt een speerpunt. Speciale aandacht gaat uit naar arbeidsplaatsen voor laaggeschoolden. Kansen ziet de gemeente vooral in de callcenterbranche, bij de uitvoering van projecten op het gebied van Energie en Water, en social return afspraken bij

6


Beleidsbegroting

gemeentelijke aanbestedingen en inkoopopdrachten. De verdere ontwikkeling van het zakelijk toerisme krijgt in 2013 extra aandacht. 4.

Sociaal maatschappelijke ontwikkeling

De overheveling van taken op het gebied van AWBZ-begeleiding naar de gemeente wordt verder voorbereid. In 2013 wordt een nieuw beleidsplan ter uitvoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (2013-2017) aan de raad voorgelegd. De afgelopen jaren zijn steeds meer mensen gebruik gaan maken van WMO-voorzieningen (zoals hulp bij het huishouden of aanpassingen in de woning). De kosten voor de gemeente zijn daardoor te hoog opgelopen en er moet € 3,5 mln bespaard worden. Als het gebruik van WMO-voorzieningen blijft toenemen, moeten er misschien nog meer beleidsmaatregelen getroffen worden. De gemeente blijft investeren in het zelfredzaam maken van mensen en legt de nadruk op ondersteuning van (zeer) kwetsbare burgers, bijvoorbeeld zwerfjongeren en daklozen. Met andere Friese gemeenten en zorginstellingen worden afspraken gemaakt over het aanleveren van gegevens over deze doelgroep en het meten van bijvoorbeeld maatschappelijke effecten. In 2013 en 2014 wordt het aantal buurthuizen/wijkcentra verminderd. Elkaar ontmoeten en het organiseren van activiteiten blijft in iedere wijk, dorp of buurt mogelijk, maar dan bijvoorbeeld in een school, zorgcentrum of multifunctioneel centrum. 5.

Werk en inkomen

Omdat de invoering van de Wet werken naar vermogen (voorlopig) niet doorgaat, is onzeker of er geld van het Rijk komt voor de herstructurering van Caparis. Leeuwarden is mede opdrachtgever en gaat wel door met het treffen van de voorbereidingen van de herstructurering. De gemeente wil burgers zoveel mogelijk toekomstperspectief bieden en hen activeren om te participeren in de samenleving. Maar door rijksbezuinigingen staat de uitvoering van diverse taken op het gebied van werk en inkomen onder druk. Er worden noodzakelijke keuzes gemaakt en accenten verlegd. Zo is in de vernieuwde dienstverlening van het Werkplein het perspectief en de motivatie van de werkzoekende bepalend geworden. Ook wordt effectiever gehandhaafd om fraude en misbruik met bijstand te bestrijden. Bij het armoedebeleid ligt het accent op de ondersteuning van gezinnen met kinderen. Ondanks al deze efficiëntiemaatregelen bestaat net als bij de WMO ook op het gebied van werk en inkomen het risico van budgetoverschrijding. 6.

Wonen

In 2012 is het Leeuwarder bestek met de corporaties gesloten. In deze overeenkomst hebben de afspraken over de wijkactieplannen en het verduurzamen en verbeteren van de woningvoorraad de grootste prioriteit. In 2013 wordt gestart met het nakomen van de afspraken over het clusteren van studentenhuisvesting en het beheer rondom deze complexen. De gemeentelijke monumentenlijst wordt in 2013 aangevuld met enige tientallen objecten, onder andere enkelen van vóór 1850. Leeuwarden streeft op de lange termijn naar meer evenwicht in de woningmarkt, maar is daarbij afhankelijk van rijksbeleid en de economische ontwikkeling. Voor de korte termijn is bijsturing van het planaanbod een speerpunt. Zo hoopt de gemeente voldoende nieuwe woningen voor gezinnen aan het woningenaanbod toe te voegen. In 2013 draagt de gemeente naar verwachting een aantal specialistische milieutaken voor 180 bedrijven (ca. 5% van de in Leeuwarden gevestigde bedrijven) op aan de Friese Regionale Uitvoeringsdienst (FUMO). Jaarlijks gaat de gemeente afspraken met de FUMO maken over de uit te voeren werkzaamheden. Begin 2013 wordt ook de verbeterslag brandcompartimentering in gebouwen met een hoog risico afgerond. 7.

Infrastructuur en bereikbaarheid

Om de bereikbaarheid van Leeuwarden te verbeteren wordt het programma Leeuwarden Vrij-Baan uitgevoerd. In 2013 loopt de uitvoering door van projecten als Westelijke Invalsweg, Overijsselselaan en de parkeergarages Oosterstraat en Reviusstraat. Het eerstvolgende stadsringproject dat in uitvoering wordt genomen is het Europaplein. In 2013 wordt ook de plan- en besluitvorming voorbereid voor aanpassing van de Valeriusstraat en het Valeriusplein.

7


Beleidsbegroting

Andere werkzaamheden in 2013 zijn: •

planvorming hoofdfietsroute door het kantorengebied Tesselschadestraat;

•

realisatie van een tunnel voor auto- en fietsverkeer nabij het toekomstige station Werpsterhoek.

Een speerpunt is ook de verkeersveiligheid. Er worden bijvoorbeeld aanvullende snelheid remmende maatregelen genomen in bestaande 30 km-zones. In 2013 wordt verder gewerkt aan het ontwikkelen van educatieprojecten voor verschillende leeftijdscategorieën. Jongeren worden bijvoorbeeld in de vorm van theater geconfronteerd met de risico’s van alcohol in het verkeer. 8.

Dienstverlening

Het realiseren van een transparante en betrouwbare dienstverlening is een doorlopend proces waar de gemeente blijvend aandacht voor heeft. De gemeente wil in 2013 extra aandacht geven aan digitale ontwikkelingen die in belangrijke mate kunnen bijdragen aan verbetering van de kwaliteit en modernisering van de gemeentelijke dienstverlening en het stimuleren van de (lokale) economie. Www.leeuwarden.nl is straks ook beschikbaar in het Fries en het Engels. Door inzet van sociale media kan de website een belangrijke rol gaan spelen in stadsmarketing. Daarnaast wil de gemeente alle openbare overheidsgegevens (‘open data’) via internet vrij beschikbaar gaan stellen aan burgers en ondernemers. Er blijft verder onverminderd aandacht voor het terugdringen van de bureaucratische regelgeving en controledruk. 9.

Politiek bestuur

Samen met Súdwest-Fryslân, Heerenveen, Smallingerland en de provincie Fryslân gaat Leeuwarden werken aan versterking van de economie en een krachtige regio. Het jaar 2013 staat in het teken van de herindelingsverkiezing. In november 2013 gaan de inwoners van Leeuwarden naar de stembus en krijgt Leeuwarden een nieuw college en een nieuwe gemeenteraad. Het samengaan van een deel van de gemeente Boarnsterhim met Leeuwarden per 1-1-2014 wordt verder voorbereid. Bij de samenvoeging van beleid wordt ook gekeken of de regelgeving eenvoudiger of (deels) afgeschaft kan worden. Dit kost veel tijd en inzet. Het huidige gemeentebestuur blijft onverminderd (communicatie)activiteiten ondernemen om haar bewoners goed te informeren en te betrekken bij de Leeuwarder politiek. Bewoners krijgen van de gemeente in 2013 nog meer de ruimte om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor hun omgeving. Onder andere binnen het wijken en dorpenbeleid wordt hiermee geëxperimenteerd. Het rendement moet terug te zien zijn in de hoge kwaliteit van de leefomgeving en/of lagere overheidskosten voor die omgeving. 10.

Veiligheid en openbare orde

De gemeente krijgt sinds 2012 geen geld (Montfransgelden) meer van het Rijk voor veiligheidsbeleid. Dit tekort wil en kan de gemeente van 2012 tot en met 2014 deels compenseren. Voor het oplossen van veiligheidsvraagstukken moet nog meer worden samengewerkt met andere partijen. Het beschikbare geld wordt in 2013 onder andere gebruikt voor de aanpak van georganiseerde criminaliteit. De gemeente wil de inzet van straat- en fancoaches op hetzelfde niveau handhaven. In de wijken krijgt de aanpak van woninginbraken hoge prioriteit. Maar er gaat bijvoorbeeld minder geld naar straatwerkers, die overlast van daken thuislozen, veelplegers en straatprostituees helpen te beperken. Per 1 januari 2013 draagt het Openbaar Ministerie de regie over het Veiligheidshuis over aan de gemeenten. Leeuwarden krijgt als centrumgemeente een centrale rol in het bestrijden van overlast en criminaliteit. Met extra middelen wil de gemeente projecten, waaronder de aanpak van mensenhandel, vastgoed en hennepteelt, in 2013 en 2014 in het Veiligheidshuis voortzetten. Door de crisis en bezuinigingen bestaat er grote zorg over de meest kwetsbare mensen in onze samenleving en mogelijk toenemende overlast. De gemeente houdt de impact van de crisis en bezuinigingen op onze samenleving uiteraard nauwgezet in de gaten. Brandweer Leeuwarden gaat per 1-1-2014 deel uit maken van een regionaal opgezette brandweerorganisatie in de Veiligheidsregio Fryslân. Eind 2013 wordt naar verwachting de nieuwe brandweerkazerne in gebruik genomen.

8


11.

Beleidsbegroting

Sport

Het gemeentelijk sportbeleid is er op gericht meer Leeuwarders te laten sporten en bewegen. Sport en sportactiviteiten in Leeuwarden worden bijvoorbeeld nog toegankelijker gemaakt via www.sporteninleeuwarden.nl. De gemeente stimuleert meer samenwerking tussen sportverenigingen en het efficiënter gebruik van sportvoorzieningen. De sportverenigingen van sportpark Nijlân gaan in 2013 een nieuwe vorm van samenwerking uitproberen. Met geld van het Rijk is het mogelijk geworden om in 2013 meer (2,3 formatieplaatsen extra) buurtsportcoaches (voorheen combinatiefunctionarissen) aan te stellen. De buurtsportcoaches gaan sportactiviteiten organiseren in alle wijken, voor alle wijkbewoners, van jong tot oud. Een ander speerpunt in 2013 is de herontwikkeling van Kalverdijkje. Omdat vv Leeuwarden, vv Nicator en vv Rood Geel willen gaan fuseren, kan zowel Kalverdijkje Zuid als Kalverdijkje Noord herontwikkeld worden. 12.

Ruimtelijke ordening

Leeuwarden heeft de ambitie om Beste binnenstad van Nederland te worden in 2015. De manifestatie Kloppend Hart heeft een groot aantal plannen opgeleverd die de ruimtelijke kwaliteit en attractiviteit van de binnenstad kunnen vergroten. De raad bepaalt in 2013 aan welke van die plannen de gemeente wil meewerken. Ze moeten vooral met investeringen van derden worden uitgevoerd. Op 1 juli 2013 moeten alle bestemmingsplannen geactualiseerd zijn, in ieder geval voor de gebieden waar bouwactiviteiten worden verwacht. In 2013 worden naar verwachting de plannen Hemrik-Industriegebied Oost, de Centrale, Buitengebied, Moark en Ie en Aldlân vastgesteld. Daarna wordt de invoering van de nieuwe Omgevingswet voorbereid. In de Omgevingswet wordt het toetsingskader voor ruimtelijke plannen volledig herzien. Het is nog niet zeker of de nieuwe wet op 1 januari 2014 daadwerkelijk in werking treedt. In 2013 wordt verder een ontwikkelkader voor de Philips-locatie en het WTC-Expogebied aan de raad voorgelegd. Dat kan als basis dienen voor een wijziging van het bestemmingsplan. In verband met de herindeling met Boarnsterhim wordt de impact van de structuurvisie ‘Boarnsterhim 2018’ beoordeeld. 13.

Milieu, energie en water

Op veel beleidsterreinen wordt bijgedragen aan het streven naar een duurzaam Leeuwarden. Zuiniger omgaan met energie en water is daarbij een belangrijk middel. Een van de speerpunten is een project in de wijken ’t Vliet, Oldegalileën/Bloemenbuurt, Nylân en Tjerk Hiddes/Cambuursterhoek, dat energiebesparing in bestaande woningen moet opleveren. Succesvolle strategieën worden binnen de 4 wijken en in de rest van Leeuwarden voortgezet. Een ander speerpunt is het streven naar schoner water. Hier wordt in 2013 aan gewerkt binnen het project Kleine Wielen en projecten van Leeuwarden Vrij-Baan. Binnen Leeuwarden Vrij-Baan is ook aandacht voor kostenbesparend bodembeleid. Met het Wetterskip worden afspraken gemaakt over het beheer en onderhoud van de watergangen in de stad. Op 1 juli 2013 is verder het overzicht gereed van alle locaties met (mogelijke) milieu- en gezondheidsrisico’s. Voor de spoedlocaties wordt bepaald wie verantwoordelijk is voor de sanering en worden hierover met deze partijen afspraken gemaakt. Ter verlaging van de milieudruk worden in 2013 op het gebied van afvalinzameling verschillende maatregelen doorgevoerd, waaronder: •

het vaker inzamelen van oud papier

•

het afschaffen van de KCA inzameling aan huis

•

uitbreiding van het aantal ondergrondse containers

•

verruiming van de openingstijden van de Milieustraat

9


14.

Beleidsbegroting

Woon- en leefomgeving

Leeuwarden streeft naar een veilige en leefbare openbare ruimte en ziet daarin ook een rol voor de bewoners weggelegd. Leeuwarden gaat experimenteren met de overdracht van groenonderhoudstaken aan wijken en dorpen. Er start een proef waarbij bewoners van Wytgaard zwerfvuil en onkruid in hun wijk gaan verwijderen. Ook wordt met een aantal scholen afspraken gemaakt over het zelf onderhouden van hun naaste omgeving. Het wijken- en dorpenbeleid wordt in 2013 geëvalueerd. Er komt een voorstel met een nieuwe verdeling van wijken dorppanelbudgetten. In 2013 gaat de gemeente het groenonderhoud efficiënter aanpakken. De nieuwe kostenbesparende methode ter bestrijding van onkruid (‘heetwatermethode’) wordt in 2013 geëvalueerd. In 2011 zijn de regels voor het kappen van bomen vereenvoudigd. Ook het nieuwe bomenbeleid wordt in 2013 geëvalueerd. Er wordt een proef gestart met de bestrijding van invasieve waterplanten in Camminghaburen. Een speerpunt is de uitvoering van nieuw beleid voor openbare verlichting, waarmee op termijn energie wordt bespaard. Verder gaat de gemeente bezuinigen op de brugbediening in Leeuwarden. Door de aanleg van aquaducten kunnen op termijn de Zwettebrug en de Drachtsterbrug verdwijnen. De bediening van de Overijsselse brug wordt mogelijk overgedragen aan de provincie. 1.1.3 Samenvatting paragrafen Lokale heffingen (2.2.1) De gemeente streeft er naar de heffingen zo veel mogelijk kostendekkend te laten zijn. De totale opbrengst aan belasting en overige heffingen is in 2013 begroot op ca. € 53 mln. Dit is ongeveer 15% van de totale gemeentelijke baten. In zijn algemeenheid kan vooralsnog worden gesteld dat voor 2013 de belastingdruk voor particulieren licht daalt en voor bedrijven vrijwel gelijk blijft. De meeste tarieven stijgen in 2013 alleen met een kleine inflatiecorrectie. Naar verwachting kunnen de tarieven voor afvalstoffenheffing de komende jaren gelijk blijven of misschien zelfs wel verder verlaagd worden. Dit komt onder meer door verder dalende kosten van inzameling en verwerking van het afval. De hondenbelasting wordt in 2013 verlaagd met 0,2%. Het tarief voor een begrafenis blijkt niet kostendekkend. Daarom wordt het tarief begraafrecht in 2013 met 13% (incl. inflatiecorrectie) verhoogd. Ook de marktgelden zijn niet kostendekkend. Daarom worden in 2013 de marktgeldtarieven en het tarief voor gebruik van elektra op markten verhoogd. Het in 2009 ingestelde Ondernemersfonds wordt voorlopig tot 2016 voortgezet. Het fonds, dat bestaat uit een extra OZB heffing voor de ondernemers van 5,5% (€ 759.000 in 2013), kan worden gebruikt voor bijvoorbeeld bekostiging van feestverlichting in de stad. Door strengere toetsing is in de afgelopen twee jaar minder belasting kwijtgescholden en daalden de kosten voor de gemeente. Daarom blijft de gemeente vooralsnog de wettelijk toegestane kwijtscheldingsnormen (wat wel en wat niet meegenomen mag worden in de berekening) ruimhartig toepassen. Weerstandsvermogen (2.2.2) Met behulp van een simulatieprogramma is berekend of de beschikbare weerstandscapaciteit van de gemeente toereikend is. Alle mogelijke onverwachte gebeurtenissen met financiële impact zijn verdeeld in algemene risico’s en risico’s grondexploitaties. Verreweg het grootste risico is de overschrijding van het budget bijstandsuitkeringen. Voor het opvangen van alle algemene risico’s is een weerstandscapaciteit nodig van € 10,6 mln. De verwachte laagste stand van de Algemene Reserve voor de periode 2013-2016 is 13,6 mln. Ook delen van de overige gemeentelijke reserves zijn aangemerkt als weerstandscapaciteit. Daarmee is de totale weerstandscapaciteit ruim voldoende om de algemene risico’s op te vangen. Zie voor het opvangen van de risico’s grondexploitaties: Grondbeleid (2.2.7). Onderhoud kapitaalgoederen (2.2.3) Per saldo is het totale budget voor onderhoud van wegen, riolering, water en groen (€ 29.904 in 2013) vergelijkbaar met 2012. Regelmatig vinden inspecties plaats om de ‘onderhoudstoestand’ in kaart te brengen. Het benodigde onderhoud wordt in een meerjarenplanning opgenomen. Om overlast te voorkomen en uit efficiëntie overwegingen worden alle onderhoudswerkzaamheden zoveel mogelijk gecombineerd uitgevoerd.

10


Beleidsbegroting

Op grond van de Waterwet (2009) is het vaarwegbeheer opnieuw verdeeld tussen het Wetterskip en de provincie. De gemeente kan nog kiezen om zijn vaarwegen in goede onderhoudsstaat over te dragen óf het achterstallige onderhoud af te kopen. De besluitvorming hierover wordt in 2013 voorbereid. De gemeente beheert en onderhoudt verder op basis van een meerjarenonderhoudsplanning ongeveer 145 gebouwen (excl. onderwijsgebouwen). Voor het dagelijks onderhoud ervan is in 2013 € 619.000 begroot, voor het planmatig (groot) onderhoud € 1.448.000. Financiering (2.2.4) De gemeente leent al lange tijd, tegen aanvaardbare risico’s, geld om alle betalingen te kunnen doen die het uitvoeren van de voorgenomen begroting met zich meebrengt. Het rentepercentage waarmee de gemeente de rentekosten omslaat over de diverse gemeentelijke investeringen, kan worden verlaagd van 3,75% in 2012 naar 3,5% in 2013. Het renterisico dat de gemeente loopt door renteschommelingen blijft in 2013 binnen de vastgestelde wettelijke norm. De vlottende schuld blijft binnen het vastgestelde kaslimiet. Bij de huidige vrij stabiele renteontwikkeling zijn de financiële risico’s ten gevolge van misschattingen in het investeringstempo beperkt. De gemeente heeft voor € 32,9 mln aan geldleningen of aandelen in bedrijven zitten. In 2013 verwacht de gemeente zelf € 70 mln aan geldleningen op te moeten nemen. Vanaf 2013 wordt schatkistbankieren ingevoerd. Leeuwarden is dan verplicht zijn tegoeden bij het Rijk onder te brengen. Dit heeft naar verwachting nauwelijks effect op de rentelasten. Bedrijfsvoering (2.2.5) De complexe situatie in de landelijke politiek, de voortdurende slechte economische situatie, de aanstaande overheveling van rijkstaken, de gemeentelijke herindeling met Boarnsterhim, de regionalisatie van de Brandweer en de vorming van een Friese Regionale Uitvoeringsdienst (RUD) stellen hoge eisen aan de gemeentelijke bedrijfsvoering. Tegelijkertijd werken ambtenaren verder aan de verbetering van de eigen effectiviteit en die van de organisatie met behulp van projecten als Persoonlijk leiderschap en leanmanagement. Het gemeentelijk HR-beleid moet bijdragen aan het realiseren van alle ambities, inclusief die met betrekking tot de krimpoperatie (€ 3 mln in deze collegeperiode) en het oplossen van het vraagstuk van de toenemende boventalligheid. De invoering van de nieuwe gesprekcyclus (sturen op resultaten) en het implementeren van een strategische personeelsplanning zijn belangrijke speerpunten. Met ingang van 2013 is er een nieuw Sociaal Akkoord. De werkgelegenheidsgarantie is daarin vervangen door een actief Van-Werk-Naar-Werk beleid. Er wordt een nieuwe uniforme (concern brede) werkwijze voor de uitvoering van de interne controle ingevoerd. Die moet ervoor zorgen dat ondanks alle veranderingen waar de organisatie mee te maken krijgt, het werk wel binnen de van toepassing zijnde kaders en voorschriften wordt uitgevoerd. Verbonden partijen (2.2.6) In het algemeen belang neemt de gemeente zowel bestuurlijk als financieel deel in een aantal organisaties, zogeheten verbonden partijen. De gemeente heeft daarmee zeggenschap in bijvoorbeeld het Ontwikkelbedrijf Leeuwarden, de Omrin, de BV Sport en Caparis NV. Een aantal beleidsvoornemens met betrekking tot verbonden partijen (zoals bouw parkeergarages, herstructurering WSW en regionalisering Brandweer) is al eerder genoemd in de programma’s. Andere beleidsvoornemens met bettrekking tot verbonden partijen zijn: •

WTC Beheer BV: Meer beurzen organiseren en betere kostenbeheersing. Zodat aan de gemeente

•

Ontwikkelmaatschappij Westergo CV/BV: oplossing zoeken voor de financiële positie van de

•

Omrin: vergunningaanvraag en vinden van geld voor een turbine waarmee vrijkomende stoom

•

Kenniscampus CV/BV: start bouw studentenhuisvesting.

achterstallige rente en aflossing kan worden betaald. Ontwikkelmaatschappij. omgezet kan worden in elektriciteit.

Grondbeleid (2.2.7) In 2012 zijn nieuwe kaders voor het grondbeleid vastgelegd. De marktvraag en het woningbouwprogramma bepalen de komende jaren de mogelijkheden tot locatieontwikkeling. Locaties die vooralsnog niet in

11


Beleidsbegroting

ontwikkeling worden genomen, krijgen zoveel mogelijk een tijdelijke invulling. De huidige grondvoorraad is ruim voldoende om de productie van woningbouw op gang te houden en geplande bedrijventerreinen, zoals aan de westkant van de stad, te realiseren. GEM De Zuidlanden is door de gemeente overgenomen. De risico’s van grondverwerving en financiering worden nu volledig door de gemeente gedragen. Voor het opvangen van risico’s van bouwgrondexploitatie (incl. De Zuidlanden) heeft de gemeente een weerstandscapaciteit nodig van minimaal € 9 mln. Het Nederlands Instituut voor Risicomanagement heeft onafhankelijk alle risico’s beoordeeld en concludeert dat de Reserve grondexploitaties toereikend is om de risico’s mee op te vangen. De omvang van de reserve laat op dit moment nauwelijks ruimte om nieuwe strategische verwervingen aan te gaan. De focus ligt dan ook vooral op het ontwikkelen van al aangekochte strategische locaties. Strategisch ontwikkelen investeringsfonds (2.2.8) Met geld uit het Strategisch ontwikkelen investeringsfonds (SIOF) draagt de gemeente bij aan cogefinancierde strategische projecten, zoals de Watercampus en University Campus Fryslân. Door structurele afname van de jaarlijkse voeding van het fonds dreigde het fonds uitgeput te raken. Dat wordt voorkomen door de jaarlijkse voeding van het SIOF om te zetten naar een eenmalig bedrag dat dan eerder beschikbaar is. Daardoor ontstaat in 2014 ca. € 6 mln aan ruimte voor nieuwe strategische projecten. Naast een bijdrage aan de Culturele hoofdstad 2018 is nog € 3 mln beschikbaar voor andere strategische projecten.

12


1.2

Beleidsbegroting

Leeswijzer

De opbouw van de begroting wordt in belangrijke mate voorgeschreven in het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) en is als volgt: Figuur 1

Begroting

Beleidsbegroting

Programmaplan

Financiële begroting

Paragrafen

Overzicht baten en lasten

Financiële positie

In hoofdstuk 2 staat de beleidsbegroting. De paragrafen aan het begin van dit hoofdstuk geven inzicht in het strategische beleid van de gemeente. Het programmaplan bevat verder 14 te realiseren programma’s en het overzicht van algemene dekkingsmiddelen (programma 15). De belangrijkste onderwerpen staan op het voorblad van elk programma: •

de speerpunten voor het begrotingsjaar;

•

relevante beleidsnota’s;

•

wat het mag kosten (raming van baten, lasten, intensiveringen en bezuinigingen).

In elk programma staat verder: •

welke maatschappelijk gewenste toestand (doelstellingen) de gemeente nastreeft;

•

de wijze waarop die bereikt moet worden (prestaties).

Indicatoren geven informatie over het al dan niet bereiken van de doelstellingen. Ook vele externe en vaak niet te beïnvloeden factoren spelen daarbij een rol. In de jaarstukken wordt later aangegeven of een bepaald doel bereikt is en welke invloed de prestaties van de gemeente hierop hebben gehad. Onder het kopje ‘Toelichting op de belangrijkste prestaties en speerpunten’ worden ook relevante nieuwe inzichten in beleid en ombuigingen uit het Collegeprogramma 2010-2014 toegelicht. In afzonderlijke paragrafen staan de beleidslijnen met betrekking tot relevante beheersmatige aspecten en de lokale heffingen. Iedere paragraaf is een dwarsdoorsnede van de voorgaande programma’s op het gebied van: •

lokale heffingen;

•

weerstandsvermogen;

•

onderhoud kapitaalgoederen;

•

financiering;

•

bedrijfsvoering;

•

verbonden partijen;

•

grondbeleid;

•

strategische projecten en bijdragen uit het Strategisch ontwikkelen investeringsfonds (SIOF).

In hoofdstuk 3 staat de financiële begroting met daarop een toelichting. Het overzicht van baten en lasten staat in paragraaf 3.1. De uiteenzetting van de financiële positie staat in paragraaf 3.2.

13


Beleidsbegroting

14


2

Beleidsbegroting

2.1

Programmaplan

2.1.1

Stadsvisie en strategische allianties

Beleidsbegroting

Op strategisch gebied worden activiteiten van de gemeente zoveel mogelijk op elkaar afgestemd. Leeuwarden streeft binnen de verschillende allianties naar samenhang in thematiek. Door de herindeling met Boarnsterhim veranderen de verhoudingen in de regio en moeten afspraken worden herzien. Stadsvisie De geactualiseerde stadsvisie ‘Leeuwarden, fier verder! Op weg naar een duurzame stad’ werd in 2008 vastgesteld. Daarin is het karakter van Leeuwarden als hoofdstad van Fryslân, een provincie die zich kenmerkt door een groen, waterrijk en wijds landschap, en een eigen taal en cultuur, nadrukkelijk benoemd. Daarnaast is benoemd, dat Leeuwarden op verschillende schaalniveaus (strategische) allianties moet aangaan voor zijn ontwikkeling. Doel van de stadsvisie is het geven van richting aan de ontwikkeling van Leeuwarden. Ook in tijden van geringe economische groei is die richting van groot belang. De inzet van de gemeente op kennis wordt fysiek zichtbaar, wanneer in 2013 met de bouw van de Watercampus en het onderzoekscentrum van Dairy Campus wordt begonnen. Het werken aan het vergroten van de bereikbaarheid van Leeuwarden gaat ook gestaag door. Zie hierover meer in paragraaf 2.1.2.c Uitvoering programma Leeuwarden Vrij-Baan in 2013. Met de op handen zijnde herindeling met Boarnsterhim komt een logisch nieuw ijkmoment in zicht. In 2013 zal een strategische lange termijn visie worden opgesteld: waar willen we staan in 2030 en wat zijn onze partners om dat te bereiken? Daaruit volgt ook een nieuwe stadsvisie voor de kortere termijn. De nieuwe stadsvisie is breder dan de vorige en heeft ook betrekking op een omvangrijk plattelandsgebied met diverse woonkernen. Samenwerking in de regio Convenant Stadsregio Leeuwarden De Stadsvisie is een belangrijke bouwsteen geweest voor het visiedocument voor de Stadsregio Leeuwarden ‘De Kroon van Fryslân’. Het doel van het Convenant Stadsregio Leeuwarden is de samenwerking tussen Leeuwarden en de omliggende gemeenten verbeteren en de Stadsregio als geheel te versterken. In de afgelopen jaren is de samenwerking tussen de zes gemeenten op bestuurlijk vlak sterk verbeterd. Over en weer is er erkenning voor de betekenis van stad en omliggende gemeenten. Voor veel inwoners van omliggende gemeenten biedt de stad werk, onderwijs, zorg en andere voorzieningen, omgekeerd is de kwaliteit van het landelijk gebied van grote waarde voor de stadsbewoners. In 2012 is de digitale Ontwikkelkaart voor de Stadsregio Leeuwarden tot stand gekomen, die via de website van de Stadsregio is te bekijken. De Woonstrategie voor de gehele Stadsregio Leeuwarden wordt ‘vertaald’ naar de Ontwikkelkaart, en ook wordt er een toeristische kaart voor het gebied van de Stadsregio gemaakt. Met de Ontwikkelkaart heeft de Stadsregio zich zelf ook nadrukkelijk op de kaart gezet. In 2014 ziet de Stadsregio Leeuwarden er anders uit: Heerenveen is dan een nieuwe zuidelijke buur geworden. Ook Súdwest-Fryslân grenst dan aan Leeuwarden, evenals Smallingerland en Skarsterlân. Met de verwachte bestuurlijke herindeling in Noordwest en Noordoost Fryslân is een aantal partners van het huidige convenant geen zelfstandige gemeente meer en heeft Leeuwarden dus nieuwe buren gekregen. In 2013 wordt verkend wat dit betekent voor de huidige samenwerking en hoe de samenwerking er in de toekomst uit moet zien. Streekagenda Noord West Fryslân Met behulp van agenda’s wil de provincie samen met gemeenten, waterschap en andere partners in de provincie invulling geven aan de Koöperaasje Fryslân. Eind 2010 lanceerden GS de gedachte om dit op uitvoeringsniveau vorm te geven door te gaan werken met Streekagenda’s. Er zijn 5 Streekagenda’s, Leeuwarden is ingedeeld bij de Streek NW Fryslân. Op basis van contacten en consultaties hebben GS in maart

15


Beleidsbegroting

2012 besloten om de nieuwe werkwijze als praktisch uitvoeringsinstrument te gebruiken en de agenda’s samen met alle partners die daaraan mee willen werken per streek op te gaan stellen. Het is de bedoeling dat de Streekagenda’s begin 2013 gereed zijn, zodat zij al kunnen doorwerken in de begrotingen van de deelnemende partijen voor het eerste uitvoeringsjaar (2014). Het gaat bij de Streekagenda vooral om de uitvoering van beleid en projecten in het landelijk gebied, waarvoor de in 2003 vastgestelde Regiovisie Stadsregio Leeuwarden en Westergozone als beleidskader kan dienen, samen met de Visie ‘Waddenland van overvloed’ van 2011, die vooral betrekking heeft op de Waddengemeenten van Noordwest Friesland. Het college van Leeuwarden zal zijn medewerking aan het opstellen van de Streekagenda verlenen en kijkt daarbij kritisch of de streek de schaal is waarop onderwerpen moeten worden aangepakt. Verder wordt gezocht en gestreefd naar samenhang met de thematieken van de Stadsregio Leeuwarden. Samenwerking met provincie Fryslân In 2010 is door provincie en gemeente de Samenwerkingsagenda vastgesteld voor een periode van 10 jaar (2011-2021). De agenda bevat een vijftal grote projecten, waarvan realisatie zowel door provincie als stad in beider belang wordt geacht. Met de samenwerking tussen de gemeente Leeuwarden en de provincie Fryslân willen we de economische, culturele en centrumpositie van Leeuwarden in Fryslân en Noord-Nederland versterken. De vijf projecten zijn als prioritair opgenomen in het Collegeprogramma ‘Doorpakken in nieuwe tijden’. De projecten zijn (tussen haakjes evt. grote ontwikkeling in 2013): •

ontwikkeling van de ‘Watercampus’ nabij de Oostergoweg (start bouw);

•

Dairy Campus (bouw onderzoekscentrum);

•

ontwikkeling van het gebied rond WTC/Expo en Lange Markstraat;

•

University Campus Fryslân (UCF) als ‘vehikel’ voor universitair onderwijs gecentreerd rond de Friese hotspots;

•

Leeuwarden/Ljouwert 2018: Leeuwarden als culturele Hoofdstad van Europa (uitslag jury over eerste bidbook; eventueel indienen tweede bidbook).

De daadwerkelijke verdeling van de bijdrage in de kosten wordt per (onderdeel van een) project, in onderling overleg en na behandeling in de colleges van B&W en GS vastgesteld. Samenwerking tussen gemeenten Samen met Súdwest Fryslân, Heerenveen en Smallingerland is een verkenning uitgevoerd naar mogelijkheden van economische samenwerking. In deze gemeenten woont een groot deel van de beroepsbevolking en bevindt zich 3/5 van de banen in Fryslân. Samenwerking tussen deze gemeenten is van groot belang om de Friese economie vooruit te helpen en de overgang naar een kenniseconomie te faciliteren. De verkenning is bedoeld om vanuit de aanwezige kracht de mogelijkheden te zoeken voor versterking van de economie. Op basis van concrete voorstellen zal het college besluiten om middelen beschikbaar te stellen. Per 1 januari 2014 wordt de gemeente Leeuwarden her ingedeeld met het noordelijk deel van de gemeente Boarnsterhim. In 2013 worden hiervoor de nodige voorbereidingen getroffen op het gebied van ICT, beleid, personeelszaken etc. Dit gebeurt in nauwe samenwerking en afstemming met de gemeenten Heerenveen, Súdwest-Fryslân en Skarsterlân die eveneens zijn betrokken bij de herindeling van de gemeente Boarnsterhim. In november 2013 vinden er verkiezingen plaats voor het nieuwe gemeentebestuur van de nieuwe gemeente Leeuwarden. Met de Waddengemeenten wordt sinds 2010 samengewerkt op het terrein van ICT. Deze samenwerking heeft een looptijd van 5 jaar met de mogelijkheid van verlenging. Met de gemeenten Littenseradiel en Leeuwarderdeel vinden verkenningen plaats naar een mogelijke herindeling met Leeuwarden. Voor verdere informatie over bestuurlijke ontwikkelingen in de provincie wordt verwezen naar programma 9. Politiek Bestuur.

16


Beleidsbegroting

Stedennetwerk Leeuwarden is aangesloten bij het stedennetwerk G32. Burgemeester Crone is lid van het Dagelijks Bestuur. Wethouder Deinum participeert in de economische pijler, Wethouder Koster in de fysieke pijler en wethouder Ekhart in de sociale pijler. Tevens is er een werkgroep Veiligheid en een werkgroep Europa. Het netwerk richt zich op kennisdeling en lobby. Samenwerking op landsdelig niveau (SNN) De samenwerking op noordelijke schaal in SNN verband is in een nieuwe fase beland. Het ‘Kompas voor het Noorden’, een stimuleringsprogramma dat in 2000 op advies van de Commissie Langman van start ging om economische achterstanden weg te werken, is afgerond. De belangrijkste doelstellingen zijn behaald en de subsidiemiddelen zijn bovendien efficiënt ingezet, zo blijkt uit evaluatieonderzoek. Het jaar 2013 staat, evenals 2012, in het teken van lobby en verdere voorbereiding voor de nieuwe fondsen periode van de EU, die in 2014 ingaat. Noord Nederland wil ook na 2013 in aanmerking komen voor gelden uit de Europese structuurfondsen (EFRO, ESF). Steden spelen een belangrijke rol in de doelen die de EU wil halen waarbij het gaat om slimme, duurzame en inclusieve groei1. Er worden verbindingen gezocht met andere relevante Europese programma’s zoals het onderzoeksprogramma Horizon 2020 en het landbouwfonds. Met het instellen door SNN van een Programmaraad, waarin vertegenwoordigers van kennisinstellingen, clusters en bedrijfsleven participeren, wordt geprobeerd een breed gedragen gezamenlijke agenda op te stellen. In 2013 wordt duidelijk of er vanaf 2014 vanuit Europa opnieuw geld beschikbaar wordt gesteld voor noord Nederland. De verwachting is dat dit in ieder geval beduidend minder zal zijn dan in de voorgaande periode. Er is een nieuwe noordelijke Ruimtelijk-Economische visie in ontwikkeling. De drie provincies zijn hiervan trekker en de vier noordelijke steden zijn nauw betrokken. Leeuwarden in Europa en internationaal Leeuwarden richt zich wat internationale samenwerking betreft vooral op economische projecten. De gemeente speelt daarin een faciliterende rol. Contacten zijn er in dit verband met de Chinese stad Liyang. In april 2012 is een overeenkomst getekend tussen Liyang en Leeuwarden waarin beide steden zich uitspreken samen te willen werken op het gebied van water en energie. In 2013 wordt hier verder uitwerking aan gegeven. Met de steden Wenen, Aarhus en Magdeburg zijn contacten om kennis uit te wisselen over kennislocaties. Voor Leeuwarden staat hierbij de Watercampus centraal. Als Leeuwarden in 2013 de eerste ronde voor de nominatie van Europese Culturele Hoofdstad 2018 haalt, betekent dit o.a. dat er meer samenwerkingsprojecten moeten worden opgestart met steden en (culturele) organisaties in andere Europese landen.

1

‘Inclusieve groei’ gaat over de wens ervoor te zorgen dat alle mensen gelijke toegang hebben tot de economie.

17


2.1.2

Beleidsbegroting

Meerjarenprogramma Infrastructuur (MPI)

In deze paragraaf staat in welke maatregelen op het gebied van verkeer en vervoer de gemeente investeert. Er wordt ook inzicht gegeven in de investeringen die in de infrastructuur gedaan worden in de grondexploitatiegebieden. 2.1.2.a Kaders Om de bereikbaarheid van Leeuwarden te verbeteren wordt uitvoering gegeven aan het programma Leeuwarden Vrij-Baan. Een goede bereikbaarheid is essentieel voor de verdere ontwikkeling van de stad. Daarbij gaat het niet alleen om de automobilist, ook de fietser en de gebruiker van het openbaar vervoer moet zich in Leeuwarden snel, comfortabel en veilig kunnen verplaatsen. Aan de noodzakelijke investeringen in de infrastructuur wordt door Rijk en provincie fors meebetaald. Dit is vastgelegd in diverse overeenkomsten. Een deel van de dekking van het gemeentelijk aandeel in deze investeringen wordt gevonden in de jaarlijkse stelpost infrastructuur. In het Meerjarenprogramma Infrastructuur (MPI) wordt een nadere prioritering gegeven van deze gemeentelijke middelen ten behoeve van investeringen op het gebied van verkeer en vervoer. Het MPI geeft ook inzicht in de investeringen die op het gebied van infrastructuur worden gedaan in de grondexploitatiegebieden. In het Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan 2009-2012 zijn de kaders vastgelegd voor het gemeentelijk rioleringsbeleid. In verband met de herindeling zal de looptijd van dit kaderplan worden verlengd, omdat het nieuwe rioleringsplan vanaf 2014 betrekking heeft op het gemeentelijk grondgebied na herindeling. Het rioleringsbeleid heeft tot doel een duurzame bescherming van de volksgezondheid te bieden, de handhaving van een goede leefomgeving en een duurzame bescherming van natuur en milieu. Op basis van deze doelen is het beleid onder de verschillende zorgplichten voor het afvalwater, regenwater en grondwater uitgewerkt. Het uitvoeringsprogramma rioleringen voor de periode 2013 tot en met 2016 is gebaseerd op het GRP. Aan de hand van onder meer uitgevoerde inspecties wordt het uitvoeringsprogramma jaarlijks geactualiseerd. Voor 2013 en 2014 zijn extra middelen beschikbaar voor het nemen van maatregelen in de dorpen. In 2011 is het Uitvoeringsprogramma 2011-2014 Dorpennota vastgesteld, waarin staat aangegeven op welke wijze deze middelen worden ingezet. Dit uitvoeringsprogramma is in nauw overleg met de verschillende verenigingen van dorpsbelang tot stand gekomen. 2.1.2.b Uitvoering infrastructurele werkzaamheden in 2013 Bijlage C Meerjarenprogramma Infrastructuur (I), geeft een overzicht van de infrastructurele maatregelen die in 2013 worden voorbereid dan wel worden uitgevoerd. Verder is in deze bijlage aangegeven op welke wijze de kosten worden gedekt. In tabel 1 staan in het kort de voorgestelde maatregelen. Bij de maatregelen uit het programma Leeuwarden Vrij-Baan wordt in de volgende paragraaf uitvoeriger stilgestaan. Tabel 1

Maatregel

Omschrijving

Grondexploitatiegebieden: Binnenstedelijk gebied: Vrijheidswijk-Tolhuis

Woonrijp maken

Vrijheidswijk-Centrumgebied Afronden riolering, herinrichten diverse straten Uitbreidingsgebieden: Wirdum Hikkemieden De Zuidlanden

Restant bouwrijp maken 1e fase Woonrijp maken diverse straten Techum Woonrijp maken diverse straten fase 1 Jabikswoude

18


Maatregel

Beleidsbegroting

Omschrijving Bouwrijp maken Wiarda

Blitsaerd

Woonrijp maken plandeel A afhankelijk van verkoop kavels en woningen

Bedrijfs- en kantoorgebieden: Wetterpolle/FVC Hemrik

Afronden bouwrijp maken

Newtonpark IV

Afwerken fase 1

Businesspark Fase IV

Afronden bouwrijp maken en het gedeeltelijk afwerken van het gebied

Bijdragen projecten: Centrale As

Betaling heeft in 2012 plaatsgevonden; dekking van de gemeentelijke bijdrage is verdeeld over de periode 2007 tot en met 2013

Dorpennota: Sportveld e.o. Wytgaard

Gemeentelijke bijdrage in aanpak van het sportveld Wytgaard en directe omgeving

Fiets-/wandelpad WytgaardZwette

Aanvullende bijdrage voor de aanleg van een fiets-/wandelpad tussen Wytgaard en het bestaande Swettepaad langs De Zwette

Rioleringen: Tesselschadestraat e.o.

Voorbereiding en reservering middelen vervanging riolering in Tesselschadestraat, Reviusstraat, Harlingertrekweg en Westersingel

Aldlân

Vervangen huisaansluitingen riolering

Ferdinand Bolstraat e.o.

Vervangen riolering in de Verlengde Schrans, Borniastraat en Ferdinand Bolstraat

Insulindestraat

Vervangen riolering in combinatie met verkeersluwe maatregelen

Barent Fockesstraat

Vervangen riolering

Gedempte Keizersgracht

Vervangen riolering

Dammelaan

Vervangen riolering zuidelijke parallelweg i.v.m. nieuwbouw woningen

Goutumerdyk

Vervangen riolering

Diversen

Verwijderen van vet en boomwortels

Deelreparaties

Onvoorziene aanpassingen en reparaties

Overige infrastructuur: Optimaliseren verkeersluwe

Fysieke maatregelen om knelpunten en onduidelijkheden op het gebied van

gebieden

verkeersveiligheid weg te nemen in de 30 km-zones

Stelpost openbaar vervoer

Stelpost t.b.v. kleine aanpassingen infrastructuur openbaar vervoer

Stelpost verkeersveiligheid

Stelpost t.b.v. kleine aanpassingen op gebied van verkeersveiligheid

Kleine aanpassingen

Stelpost t.b.v. onvoorziene kleine aanpassingen in de infrastructuur

2.1.2.c Uitvoering programma Leeuwarden Vrij-Baan in 2013 Algemeen In 2013 loopt de uitvoering door van projecten als Westelijke Invalsweg, Overijsselselaan en de parkeergarages Oosterstraat en Reviusstraat. Besluitvorming en kredietverlening voor deze projecten heeft al in eerdere jaren plaatsgevonden, waardoor deze projecten niet in het financiële uitvoeringsprogramma voor 2013 zijn opgenomen. Stadsring De aanpak van de stadsring is een onlosmakelijk onderdeel van de verbetering van de bereikbaarheid van Leeuwarden; het centrale thema van het programma Leeuwarden Vrij-Baan. Het eerstvolgende stadsringproject dat in uitvoering wordt genomen is het Europaplein. In 2012 is het realisatiebesluit genomen voor het Europaplein. De gekozen oplossing wordt in 2013 verder technisch uitgewerkt. Verder wordt de benodigde planologische procedure doorlopen. De uitvoering van dit project vindt

19


Beleidsbegroting

plaats in aansluiting op de aanleg van de Noordwesttangent en de Noordwestelijke Invalsweg, die het Europaplein verbindt met de Haak om Leeuwarden. Met Rijk en provincie is overeengekomen dat deze verbinding eind 2014 opengesteld wordt voor het verkeer. Dit betekent dat in 2015 begonnen kan worden met de daadwerkelijke reconstructie van het Europaplein. Voorbereidende werkzaamheden, zoals het verleggen van kabels en leidingen, kunnen eerder starten, als dit niet leidt tot problemen met de verkeersafwikkeling. Aansluitend op de reconstructie van het Europaplein worden de Valeriusstraat en het Valeriusplein aangepast. De besluitvorming voor dit deel van de stadsring vindt plaats in 2013. De Julianalaan komt vervolgens aan bod. Het ontwerp zal in 2013 worden vastgesteld. De uitvoering van de Julianalaan is gepland vanaf 2016. De investeringen in de stadsring zijn van een dusdanige omvang, dat deze niet kunnen worden gedekt uit de voor één begrotingsjaar beschikbaar komende gemeentelijke middelen voor infrastructuur. Dit betekent dat ook in 2013 een groot deel van de beschikbare middelen uit de stelpost infrastructuur gereserveerd wordt voor dekking van de uitvoeringskosten van de in de komende jaren uit te voeren stadsringprojecten. Fietsroute Binnenstad-Harlingervaart c.a. Onderdeel van de verbetering van de openbare ruimte van het kantorengebied Tesselschadestraat is de aanpak van de hoofdfietsroute door dit gebied. De uitvoering staat gepland voor 2014, in aansluiting op de bouw van de parkeergarage Reviusstraat en in combinatie met de uitvoering van de rioleringswerkzaamheden. In 2013 wordt de planvorming van dit project afgerond. Mobiliteits- en verkeersmanagement Vooruitlopend op en tijdens de uitvoering van de grootschalige ingrepen ter verbetering van de bereikbaarheid van Leeuwarden zijn maatregelen nodig om de stad bereikbaar te houden. Het betreft hier een palet van maatregelen variërend van het stimuleren van het gebruik van andere vervoersmogelijkheden dan de auto in vooral het woon- werkverkeer tot fysieke ingrepen om bestaande routes optimaal te kunnen gebruiken. Het kan hierbij bijvoorbeeld gaan om de aanleg van transferia, zoals bij Hemriksein is gebeurd. De uitgangspunten waaraan bij de uitvoering van projecten moet worden voldaan om de overlast voor de verschillende weggebruikers zoveel mogelijk te beperken, zijn vastgelegd in het Minder Hinderplan. De in 2013 in het kader van mobiliteitsen verkeersmanagement uit te voeren maatregelen zullen verder worden gebaseerd op het plan van aanpak Mobiliteits- en Verkeersmanagement en het Regionaal Convenant Mobiliteitsmanagement voor de regio Leeuwarden. Dit convenant heeft een looptijd tot en met 2013. Algemene werkzaamheden Leeuwarden Vrij-Baan Voor het programma Leeuwarden Vrij-Baan wordt een aantal algemene werkzaamheden verricht die niet zijn toe te rekenen aan de projecten. Het gaat hierbij vooral om werkzaamheden op het gebied van communicatie, programmering en het accountmanagement van projecten waarvan de uitvoering bij het Rijk berust. 2.1.2.d Meerjarenprogramma infrastructuur 2013-2016 In bijlage C Meerjarenprogramma Infrastructuur (II) wordt een overzicht gegeven van de infrastructurele projecten voor de periode 2013 tot en met 2016. De invulling voor de jaren ná 2013 heeft vooral een indicatief karakter. Het overgrote deel van de beschikbare middelen uit de stelpost infrastructuur is in de komende jaren bestemd voor de uitvoering van maatregelen uit het Leeuwarden Vrij-Baan en daarbij vooral voor de stadsring. Het belang van de aanpak van de stadsring wordt in het Collegeprogramma onderstreept. Om uitvoering te geven aan het volledige pakket aan maatregelen, zoals met de provincie is overeengekomen in de Overeenkomst Programma Bereikbaarheid Leeuwarden, is de reguliere jaarlijkse dekking uit de stelpost infrastructuur onvoldoende. Voor de stadsring zijn extra investeringsmiddelen vanuit het SIOF benodigd. Door uit te gaan van taakstellende versoberingen op de nog uit te voeren onderdelen van dit programma is de benodigde bijdrage uit het SIOF teruggebracht tot € 2,5 mln. In eerdere programmabegrotingen werd nog uitgegaan van hogere benodigde bijdragen. Een overzicht van de projecten waarvoor in de periode 2013 tot en met 2016 dekking vanuit de middelen voor de stelpost infrastructuur en voor de maatregelen in de dorpen beschikbaar is, is opgenomen in bijlage C Meerjarenprogramma Infrastructuur (III).

20


Beleidsbegroting

2.1.2.e Financiering Meerjarenprogramma Infrastructuur Het programma infrastructuur maakt gebruik van verschillende dekkingsbronnen voor de financiering van de projecten. Vanuit de algemene middelen is jaarlijks een stelpost beschikbaar ter dekking van de eigen gemeentelijke bijdrage in de kosten van infrastructurele projecten. Het gaat hierbij om een investeringsvolume van ruim € 2,3 mln. Voor 2013 is verder nog een saldo beschikbaar uit het Programma Infrastructuur 2012 van € 14.100. Daarnaast is sprake van een positief saldo van mee- en tegenvallers op investeringen uit eerdere programma’s infrastructuur dat opnieuw als dekking kan worden ingezet. Van deze meevallers wordt in 2013 € 50.000 ingezet. Met dit bedrag is het budget voor het optimaliseren van verkeersluwe gebieden opgehoogd tot in totaal € 150.000. Voor maatregelen in de dorpen is in 2013 een gemeentelijke bijdrage van € 200.000 beschikbaar. Vanuit de algemene middelen is voor 2013 daarom dekking aanwezig voor een gemeentelijke bijdrage in investeringen ten bedrage van € 2.608.800. Van dit bedrag wordt in 2013 € 2.597.000 toegekend aan projecten en infrastructurele werkzaamheden. Het nog resterende bedrag van € 11.800 wordt ingezet voor de dekking van maatregelen ná 2013. Bijlage C Meerjarenprogramma Infrastructuur (IV) geeft een overzicht van het verloop van de algemene middelen in de periode 2013 tot en met 2016. Naast de middelen uit de stelpost infrastructuur worden meevallers ingezet. Deze meevallers worden in de jaren 2013 tot en met 2015 ingezet voor de aanpak van verkeersluwe gebieden en voor de uitvoering van de stadsring. De kosten van de infrastructurele maatregelen in de inbreidings- en uitbreidingsgebieden waarvoor een grondexploitatie is opgezet, worden ten laste gebracht van de betreffende exploitaties. Dekking voor de stelpost voorzieningen openbaar vervoer wordt gevonden in de Voorziening Openbaar Vervoer. De rioleringswerkzaamheden worden gedekt uit de rioolheffing en uit de Voorziening Riolering. Het gaat hierbij om de vervanging van rioleringen en om beheer en onderhoud.

21


2.1.3

Beleidsbegroting

Investeringsbudget Stedelijke vernieuwing (ISV)

Het Rijk verstrekt aan de gemeente elke vijf jaar een budget ter stimulering en ondersteuning van de stedelijke vernieuwing. In deze paragraaf staat waaraan de ISV3-middelen t/m 2014 worden besteed en welke doelstellingen daarmee gerealiseerd moeten worden. Met de vaststelling van het Meerjarenontwikkelingsprogramma (MOP) voor de periode 2010 t/m 2014 is de lijn uitgezet voor de verdeling van de ISV3-middelen. Met de titel van het MOP ‘It giet fierder’ geeft de gemeente aan dat er stevig wordt doorgegaan met de aanpak van de stedelijke vernieuwing in Leeuwarden. Er is de laatste jaren veel geleerd van de aanpak van prioriteits- en aandachtwijken en die koers wordt voortgezet in de wijken: Vlietzone, Valeriuskwartier, Tjerk Hiddes/Cambuursterhoek, Schepenbuurt, Oldegalileën & Bloemenbuurt en Nijlân. De gemeente Leeuwarden heeft voor de genoemde periode € 17,8 mln van het Rijk gekregen. Met het Rijk is afgesproken dat de gemeente Leeuwarden met deze middelen de volgende doelstellingen realiseert: -

in minimaal 3 wijken waar Leeuwarden aan de slag gaat met de wijkenaanpak zijn de scores op de zeven indicatoren in 2015 opgeschoven naar het stedelijk gemiddelde. Deze zeven indicatoren zijn: gemiddeld besteedbaar inkomen per huishouden, % niet werkende werkzoekenden van de beroepsbevolking, rapportcijfer omgang buurtbewoners, woonduur, verhuisgeneigdheid, oordeel over de wijk en veiligheidsindex. Daar waar de score voor een indicator in een aandachtwijk al op of boven het stedelijk gemiddelde ligt, blijft deze score minimaal behouden ten opzichte van 2009;

-

het nieuwe planaanbod in de huursector heeft een Energie Prestatie Coëfficiënt (EPC) van maximaal 0,5 (voor nieuwe corporatiewoningen per 1-1-2008) en vanaf 1-1-2011 een EPC van maximaal 0,3. Jaarlijks krijgt (circa) 5% van de bestaande corporatiewoningen minimaal 2 hogere energielabels (voor zover nog niet geclassificeerd met label A of B). Bij herstructurerings- en renovatieprojecten zullen de woningbouwcorporaties de energie-index van hun woningen met minimaal 2 klassen verbeteren;

-

in 2015 zijn er in de gehele gemeente goed functionerende woonzorgzones;

-

in de binnenstad schuift de score op de veiligheidsindex op naar het stedelijk gemiddelde;

-

vóór 2015 worden alle spoedlocaties met bodemverontreiniging gesaneerd;

-

vóór 2015 worden alle woningen met een geluidsbelasting van meer dan 65 dB(A) (de zogenaamde Aen raillijst) gesaneerd. Het betreft nog 17 woningen in de periode 2010-2015.

De verdeling van de ISV3-middelen voor de periode t/m 2014 ziet er als volgt uit: Bedragen x € 1.000

Tabel 2

Wijkenaanpak Wijkenaanpak schoon, heel, veilig en vriendelijk

3.000

Studiegebieden herstructurering

7.000

Duurzaamheid-energie-particuliere voorraad

2.000

Plankosten wijkenaanpak

800

Binnenstad Project parkeergarage Oosterstraat

1.000

Tweebaksmarkt-Tuinen

1.000

Stimuleringsregeling stedelijke woonkwaliteit

500

Milieu Bodemsanering

2.330

Geluidsanering

170

Totaal

17.800

De projecten die met de ISV3-middelen worden uitgevoerd zijn opgenomen in de wijkactieplannen van de betreffende 6 wijken. Uitvoering van die wijkactieplannen is een speerpunt in het programma Wonen (6).

22


2.1.4

Beleidsbegroting

Programma’s

Programma: Cultuur (1) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Welzijn

Wethouder mw. I. Diks

Mw. S. van Gent

Speerpunten voor het begrotingsjaar 1. 2.

Doorontwikkeling Kunstkade, coöperatie voor

3.

Ontwikkeling Poppodium in Harmoniekwartier

cultuureducatie

4.

Ontzamelen gemeentelijke BKR-kunst door HCL

Herijking CultuurVuur, uitvoering en opstellen deelplannen

Relevante beleidsnota’s •

Herijking CultuurVuur (2012)

•

Beleidskader Beeldende Kunst en Vormgeving

•

doelgroepen. Het HCL in 2007 en 2008:

2009-2012

laagdrempelig centrum voor het historisch

Nieuwe kansen, nieuwe wegen, nieuwe

erfgoed van Leeuwarden en omgeving

Wat mag het kosten? Bedragen x € 1.000 Lasten en Baten totale programma

Rekening

2012

2013

2014

2015

2016

12.904

9.953

9.845

9.841

9.806

2011 Lasten

11.643

Baten

875

1.915

-214

-214

-210

-210

Saldo

-10.768

-10.989

-9.739

-9.631

-9.631

-9.596

Bedragen x € 1.000 Beleidsproduct

Totaal

Totaal

lasten

baten

Saldo

Kunst en cultuur

8.396

-155

-8.241

Historisch Centrum Leeuwarden

1.557

-59

-1.498

0

0

0

9.953

-214

-9.739

Cultuurhistorisch beheer Totaal

Uitvoering Collegeprogramma 2010-2014 Bedragen x € 1.000 Intensiveringen

2012

Herinvesteren in Cultuur

2013

2014

2015

2016

-430

Culturele omvorming

75

Afbouw subsidie Mercurius

18

Cultuurimpuls

6

20

325 Bedragen x € 1.000

Bezuinigingen

2012

Hervormen kunst- en cultuureducatie (Parnas)

2013 1.400

Versobering HCL

128

23

2014

2015

2016


Beleidsbegroting

Wat willen we bereiken? Strategisch algemeen doel: Leeuwarden is hét culturele centrum van Fryslân Strategische

Subdoelstellingen

Prestaties incidenteel (I) of

hoofddoelen

structureel (S)

Cultuur leeft en

A. Meer sociale cohesie in buurten en

wordt beleefd,

wijken door inzet van kunst en

actief én passief

cultuur

- Het laten uitvoeren van het gemeentelijk beleid van het Programma Cultuurparticipatie (S)

B. Het cultureel bewustzijn van burgers

- Het laten uitvoeren van het

is sterk ontwikkeld, het publieks-

gemeentelijk beleid van

bereik en de actieve participatie in

(wijkgerichte) cultuureducatie (S)

kunst en cultuur, vooral bij jongeren, zijn merkbaar gegroeid Een culturele infrastructuur die past bij de identiteit van een culturele

C. Een sterke en verbeterde culturele basisinfrastructuur

- Het laten uitvoeren van het gemeentelijk beleid op het gebied van

D. Professionele instellingen met een uitstekende bestuurscultuur

hoofdstad

podiumkunsten, film, media en letteren, cultureel erfgoed, beeldende kunst, amateurkunst en kunsteducatie (S)

Een bruisende

E. Een breed geschakeerd aanbod van

binnenstad met een

culturele activiteiten met bovenlokale

hoge (ruimtelijk)

betekenis, waaronder

culturele kwaliteit

spraakmakende festivals en

gemeentelijk beleid van Festivals en Evenementen (S)

evenementen

- Het vormgeven en laten uitvoeren van de gezamenlijke ambities van

F. Groei van besteding van

gemeente en provincie vastgelegd in

(cultuur)toeristen Cultureel erfgoed


de samenwerkingsagenda (S)

G. Het cultuurhistorisch bewustzijn van

- Bescherming en duurzaam beheer

dat gekoesterd

burgers is sterk ontwikkeld met dito

van cultureel erfgoed zoals in

wordt en vitaliteit

draagvlak voor de instandhouding

gemeentelijke archieven en collecties

behoudt

van cultureel erfgoed

(S)

H. Burgers hebben een positieve


grondhouding ten aanzien van het

gemeentelijk beleid op het gebied van

Fries in relatie met de identiteit van

Friese taal en cultuur (S)

de stad Een inspirerend

I. Een breed geschakeerde, in de stad


klimaat voor

gevestigde creative community

gemeentelijk beleid van Beeldende

cultureel en creatief

(beeldend kunstenaars,

Kunst en Vormgeving (S)

ondernemerschap

podiumkunstenaars, architecten,

met ruimte voor

webdesigners, grafische ontwerpers,

atelierbeleid en

experimenten

reclamemakers etc.)

broedplaatsontwikkeling (S)

J. Een levendig productie- en expositieklimaat (podium en beeldend) met stimulansen voor disciplines die tot dusver weinig ontwikkeld zijn

24



Beleidsbegroting

Wat willen we bereiken? Nulmeting

Subdoelstellingen

2013

2014

2015

2016

25%

25%

27,5%

30%

110

160

150

150

115

120

120

125

Cultuur leeft en wordt beleefd, actief en passief A

Meer sociale cohesie in buurten en wijken door inzet van kunst en cultuur Indicator(en): - Percentage inwoners Leeuwarden, dat vaak/regelmatig deelneemt aan activiteiten in de buurten of dorpen

(2005) 11%

Bron: Wijksignalering

B

Het cultureel bewustzijn van burgers is sterk ontwikkeld, het publieksbereik en de actieve participatie in kunst en cultuur, vooral bij jongeren, zijn merkbaar gegroeid Indicator(en): - Aantal museumbezoekers (x 1.000) - Aantal bezoekers Harmonie (verkochte kaarten x 1.000) - Cursusaanbod op www.kunstkade.nl

(2006) 142 (2012) 147 (2006) 753 28.750

753

748

745

745

23.000

22.500

22.000

21.500

- Aantal bezoekers Poppodium

6.650

23.000

23.000

23.000

23.000

- Aantal jaarlijkse bezoeken aan theater en musea per inwoner

(2011) 2,7

2,6

2,8

3

3

- Aantal uitleningen bibliotheek inclusief verlengingen (x 1.000) - Aantal leden bibliotheek

Bron: Cultuurparticipatieonderzoek, Atlas voor gemeenten

Een culturele infrastructuur die past bij de identiteit van een culturele hoofdstad C

Een sterke en verbeterde culturele basisinfrastructuur Indicator(en): - Het aantal culturele infrastructuurfuncties volgens het VNG model (max. 41) - Aantal erfgoedinstellingen in Erfgoedkwartier (Groeneweg) - Handhaving aantal culturele instellingen in de stadskern

(2006) 37

37

37

37

37

5

6

6

6

6

31

33

33

33

33

20

20

20

20

25

25

26

26

Bron: Gemeente Leeuwarden

D

Professionele instellingen met een uitstekende bestuurscultuur Indicator(en): - Aantal instellingen dat op een professioneel niveau bestuurd wordt (professionals in dienst, kwaliteitstoets) - Aantal besturen van instellingen dat werkt volgens de code 'Cultural Governance' Bron: Gemeente Leeuwarden

Een bruisende binnenstad met een hoge (ruimtelijk) culturele kwaliteit E

De binnenstad is een podium en het (monumentaal) decor voor een breed geschakeerd aanbod van culturele activiteiten Indicator(en): - Aantal gratis toegankelijke (grote) culturele evenementen in de buitenlucht - Percentage Leeuwarders dat vindt dat Leeuwarden een gevarieerd aanbod aan cultuur/evenementen heeft

25

(2011) 4

4

4

4

4

68%

70%

70%

70%

70%


Beleidsbegroting

NulSubdoelstellingen meting - Percentage Friezen dat vindt dat Leeuwarden een (2009) gevarieerd aanbod aan cultuur/evenementen heeft 64% - Rapportcijfer cultuuraanbod binnenstad (theaters, 7,23 festivals) - Plaats ranglijst Atlas voor gemeenten van het (2011) 15 aantal culturele evenementen per 100.000 inwoners

2013 68%

2014 69%

2015 70%

2016 70%

8

8

8

8

15

15

15

15

30 euro

30 euro

32,50 euro

32,50 euro

3x/jr

3x/jr

3x/jr

3x/jr

3x/jr

- Artikel via website

12x/jr

12x/jr

12x/jr

12x/jr

12x/jr

- Leeuwarden Historische Reeks (LHR)

1x/2jr

1x/2jr

1x/2jr

1x/2jr

1x/2jr

(2005) 20%

20%

20%

20%

20%

Bron: Gemeente-enquête, Atlas voor gemeenten

F

Groei van besteding van (cultuur)toeristen Indicator(en): - Gemiddeld bedrag dat een toerist per bezoek uitgeeft in de stad aan cultuur (museum, theater, bioscoop, aanschaf kunst etc.)

20 euro

Bron: Cultuurparticipatieonderzoek

Cultureel erfgoed dat gekoesterd wordt en vitaliteit behoudt G

Het historisch bewustzijn van burgers is sterk ontwikkeld met dito draagvlak voor de instandhouding van roerend en onroerend cultureel erfgoed Indicator(en): - Aantal verschenen publicaties over historisch Leeuwarden: - Leoverdia


H

Burgers hebben een positieve grondhouding ten aanzien van het Fries in relatie met de identiteit van de stad Indicator(en): - Het percentage inwoners met Fries als thuistaal Bron: Onderzoek Bery Frysk

Een inspirerend klimaat voor cultureel en creatief ondernemerschap met ruimte voor experimenten I

Een breed geschakeerde, in de stad gevestigde creative community (beeldend kunstenaars, podiumkunstenaars, architecten, webdesigners, grafische ontwerpers, reclamemakers etc.) Indicator(en): - Creatieve werknemers en kunstenaars als percentage van de beroepsbevolking

(2012) 22%

22%

23%

24%

25%

6

8

8

8

8

(2011) 2

2

2

2

2

14

14

14

14

14

Bron: Atlas voor gemeenten

J

Een levendig productie- en expositieklimaat (podium en beeldend) met stimulansen voor disciplines die tot dusver weinig ontwikkeld zijn Indicator(en): - Aantal gerealiseerde producties (podium en beeldend) dat artistiek van betekenis is en lokaal draagvlak geniet - Plaats op de ranglijst Aantal musea voor beeldende kunst en galerieën per 100.000 inwoners: - Musea - Galerieën Bron: Gemeente Leeuwarden, Atlas voor gemeenten

26


Beleidsbegroting

Toelichting op de subdoelstellingen Algemeen Herijking CultuurVuur (C)

Bij de presentatie aan de raad van het model voor de omvorming van kunst en cultuur (Visiedocument) is gemeld dat de nota CultuurVuur zal worden herijkt. Was het politieke statement bij CultuurVuur vooral ‘het op niveau brengen en zo mogelijk ophogen van het gemeentelijk budget voor cultuur’, vanaf de start van het huidige college staat het cultuurprogramma in het teken van ‘meer doen met minder geld’. Dat leidt tot bijstelling van ambities op programmaniveau. Dat kan gaan om wensen en voornemens die komen te vervallen, worden omgevormd dan wel worden getemporiseerd.

Cultuur leeft en wordt beleefd, actief en passief Aantal museumbezoekers

Er is een lichte teruggang te verwachten in 2013 in verband met de sluiting van

(B)

het Fries Museum in de eerste seizoenshelft. Daarna volgt in 2014 een opleving, waarna in de jaren daarna een stagnering in het aantal bezoekers wordt verwacht.

Aantal bezoekers Harmonie

De cijfers van het aantal bezoekers aan de Harmonie zijn aangepast in verband

(B)

met de terugloop van de publieke belangstelling en het minder grote aanbod. Zie ook paragraaf 2.2.6.c Beleidsvoornemens en risicobeheer verbonden partijen.

Aantal leden bibliotheek

Er is (ook landelijk) een geleidelijke terugloop gaande van het aantal

(B)

lidmaatschappen van de bibliotheek. Het aantal uitleningen daalt eveneens, maar minder sterk. De tendens is: minder mensen lenen meer en vaker.

Kunstkade in de plaats van

Parnas staakt zijn activiteiten in de zomer 2012. Vanaf september 2012 vindt

Parnas

het cursusaanbod plaats via de Coöperatie Kunstkade. Het genoemde aantal

(B)

cursussen via Kunstkade is een aanname die gebaseerd is op het aantal aanmeldingen op de peildatum 15 juni 2012.

Een bruisende binnenstad met een hoge (ruimtelijk) culturele kwaliteit Meting waardering festivals

De meting van de waardering van de festivals is niet langer opgenomen in de

(D)

gemeente-enquête. Wat wel wordt gemeten is de plaats op de ranglijst in de Atlas voor gemeenten.

Een inspirerend klimaat voor cultureel en creatief ondernemerschap met ruimte voor experimenten Meting aantal creatieve

Deze nieuwe indicatoren worden gemeten in de Atlas voor gemeenten.

werknemers (I) en het cijfer op de ranglijst musea en galerieën (J)

27


Beleidsbegroting

Wat gaan we daarvoor doen? De belangrijkste prestaties om het programma te realiseren Prestatie Incidenteel en Structureel

2013

2014

2015

2016

Cultuur leeft en wordt beleefd, actief en passief -

Het laten uitvoeren van het gemeentelijk beleid van het Programma Cultuurparticipatie met kwaliteit op basisscholen

X

X

X

X

-

Het laten uitvoeren van het gemeentelijk beleid van (wijkgerichte) cultuureducatie

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

Een culturele infrastructuur die past bij de identiteit van een culturele hoofdstad Het laten uitvoeren van het gemeentelijk beleid op het gebied van - podiumkunsten, film, media en letteren, cultureel erfgoed, X beeldende kunst, amateurkunst en kunsteducatie Een bruisende binnenstad met een hoge (ruimtelijk) culturele kwaliteit Het laten uitvoeren van het gemeentelijk beleid van Festivals en Evenementen Het vormgeven en laten uitvoeren van de gezamenlijke ambities - van gemeente en provincie vastgelegd in de samenwerkingsagenda Cultureel erfgoed dat gekoesterd wordt en vitaliteit behoudt -

-

Bescherming en duurzaam beheer van cultureel erfgoed zoals in gemeentelijke archieven en collecties

X

X

X

X

-

Het laten uitvoeren van het beleid op het gebied van Friese taal en cultuur

X

X

X

X

Een inspirerend klimaat voor cultureel en creatief ondernemerschap met ruimte voor experimenten -

Het laten uitvoeren van het gemeentelijk beleid van Beeldende Kunst en Vormgeving (BKV)

X

X

X

X

-

Het laten uitvoeren van het atelierbeleid en broedplaatsontwikkeling

X

X

X

X

Toelichting op de belangrijkste prestaties en de speerpunten Cultuur leeft en wordt beleefd, actief én passief Speerpunten Herijking CultuurVuur

De herijking van de nota CultuurVuur uit 2009 heeft in 2012 plaatsgevonden. De

(C)

uitvoering daarvan vindt in 2013 en verder plaats. In deze herijking zijn de contouren geschetst op basis waarvan in 2013 de deelplannen atelierbeleid, bibliotheekbeleid, popbeleid en beeldende kunst en vormgeving worden opgesteld.

Doorontwikkeling

In 2013 vindt een verdere doorontwikkeling plaats van het nieuwe model

Kunstkade, coöperatie

cultuureducatie op alle scholen en in bijna alle wijken van de gemeente Leeuwarden.

voor cultuureducatie

Elk kind op de basisschool komt elk leerjaar in aanraking met de verschillende

(B)

disciplines van cultuureducatie en heeft aan het einde van de basisschool een volledig cultureel curriculum doorlopen. De coöperatie Kunstkade zorgt voor het bijeenbrengen van vraag en aanbod van cultuureducatie, opdat alle inwoners van Leeuwarden op eenvoudige wijze toegang tot actieve kunstbeleving hebben. De nieuwe Coöperatie Kunstkade ontvangt een bescheiden subsidie van de gemeente en realiseert binnen de coöperatie alle vormen van cultuureducatie in het basisonderwijs plus alle aanbod op het gebied van cultuureducatie in de fasen daarna. Het tijdpad 2012-2013 is een overgangsperiode van Parnas naar de Kunstkade. Veel zaken zijn in ontwikkeling en moeten mogelijk gaande de rit worden bijgesteld.

28


Beleidsbegroting

Ombuigingen/ intensiveringen

Met het stopzetten van de subsidie aan Parnas (per 1 januari 2013) en de

Parnas (A)

versobering van de activiteiten HCL worden de gestelde taakstellingen uit het Collegeprogramma binnen het programma Cultuur gerealiseerd.

Een culturele infrastructuur die past bij de identiteit van een culturele hoofdstad Speerpunten Ontwikkeling

Op het gebied van popcultuur wordt het profiel van Fryslân/Leeuwarden als top-

Poppodium in

talentontwikkelaar uitgebouwd. Dit wordt onder meer verwezenlijkt door de realisatie

Harmoniekwartier (C)

van een nieuw poppodium in het hart van de Leeuwarder binnenstad. Het popkwartier moet dé katalysator voor (pop)cultuur in Fryslân worden met een sterke aanzuigende werking op alle doelgroepen in Noord Nederland. De Harmonie en poppodium Romein bouwen een verregaande samenwerking uit op het gebied van programmering en marketing. Mogelijkheden worden onderzocht om deze intensieve afstemming over (pop)programmering op termijn over te laten gaan in de organisatorische en bestuurlijke samenvoeging van alle aanbieders van podiumkunsten in één organisatie voor beheer en programmering.

Algemeen Culturele hoofdstad (B)

De ontwikkeling dat Kunstkade alle aanwezige cultuuraanbieders in de stad middels een coöperatievorm aan elkaar verbindt, past zeer goed binnen de ambities van de Culturele Hoofdstad.

Ombuigingen Mercurius (C)

De subsidie aan RTV Mercurius wordt in vier jaar verlaagd tot het normbedrag dat het Commissariaat voor de Media aanhoudt; dat is voor Leeuwarden € 60.000. Dit betekent dat vanaf 2011 in vier jaar tijd € 44.000 structureel wordt omgebogen, zodat in 2015 het niveau van € 60.000 wordt bereikt.

Historisch erfgoed dat gekoesterd wordt en vitaliteit behoudt Speerpunten Ontzamelen

Er wordt door het HCL onderzocht of en hoe de gemeentelijke collectie BKR kan

gemeentelijke BKR-

worden ontzameld. Gekeken wordt wat bruikbaar is om te behouden, welke

kunst (G)

dubbelingen er zijn en wat kan worden afgestoten.

Algemeen Historisch erfgoed (G)

In 2013 vindt een vernieuwing plaats van de vaste expositie ‘Het verhaal van Leeuwarden’ in het HCL (voornamelijk gefinancierd met externe middelen) en de Manifestatie Leeuwarden in de Gouden Eeuw, in samenwerking met het Fries Museum en Tresoar (voornamelijk gefinancierd met externe middelen).

Een inspirerend klimaat voor cultureel en creatief ondernemerschap met ruimte voor experimenten Algemeen Cultureel en educatief

Met de lancering van Kunstkade in 2012, is er een coöperatie voor alle

ondernemerschap (B)

culturele/educatieve ondernemers in de stad ontstaan. Deze ondernemers kunnen hun cultureel educatief aanbod op eenvoudige wijze aanbieden via www.kunstkade.nl.

29


Beleidsbegroting

30


Beleidsbegroting

Programma: Jeugd en onderwijs (2) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Welzijn

Wethouder mw. T. Koster

Mw. S. van Gent

Speerpunten voor het begrotingsjaar 1.

Transitie zorg voor jeugd

3.

Doorontwikkeling brede scholen/Kindcentra

2.

Onderwijshuisvesting: Scholen onder dak II

4.

Aansluiting onderwijs - arbeidsmarkt


Speelruimtebeleid 2009-2015

•

Nota Jongerenwerk voor iedere jongere (2009)

•

Notitie voortijdig schoolverlaten: voorkomen en

•

Startnotitie Leeuwarder Educatieve en

bestrijden (2009)

Jeugdagenda (2008)

•

Ontwikkelagenda RMC (2010)

•

Kadernota Brede scholen (2011)

•

Kadernotitie Harmonisatie Kinderopvang (2011)

•

Scholen onder dak in kort bestek (2011)

•

Kadernotitie Hoofdlijnen Onderwijsachterstanden-

•

Keuzenota’s 3D’s (2012)

beleid 2011 - 2014

•

Kader Welzijn nieuwe Stijl (2012)


Rekening

2012

2013

2014

2015

2016

2011 Lasten

25.516

23.255

21.324

21.094

21.039

21.027

Baten

8.784

4.200

-3.422

-3.420

-3.418

-3.416

Saldo

-16.732

-19.055

-17.902

-17.674

-17.621

-17.611

Bedragen x € 1.000 Beleidsproduct Hoger onderwijs Kinderopvang

Totaal

Totaal

lasten

baten 51

0

-51

1.413

0

-1.413

Openbaar primair onderwijs Leerlingenzorg Onderwijsachterstandbestrijding Volwasseneneducatie Jeugdbeleid Totaal

Saldo

0

0

0

11.185

-812

-10.373

4.064

-2.343

-1.721

290

-268

-22

4.322

0

-4.322

21.325

-3.423

-17.902


2012

Onderwijsachterstandenbestrijding

2013

2014

2015

100

(taalachterstand) Structureel maken bijdrage Jongerenwerk

-300

Coördinatie en activiteiten Brede Scholen

-130

31

80

50

2016


Beleidsbegroting

Bedragen x € 1.000 Bezuinigingen Harmonisatie kinder-/peuteropvang

2012

2013

300

200

(€ 300.000,- voor Jongerenwerk en € 200.000,ter invulling taakstelling begroting 2010 van in totaal € 1,2 mln) Beëindiging godsdienst- en vormingsonderwijs

40

(ter invulling taakstelling begroting 2010 van in totaal € 1,2 mln)

32

2014

2015

2016


Beleidsbegroting

Wat willen we bereiken? Strategisch Algemeen doel: Optimale ontwikkeling en optimale participatie van kinderen en jongeren Strategische

Subdoelstellingen


hoofddoelen Onderwijs

structureel (S) A. Een toegankelijk, gevarieerd en

- In stand houden en (doen)

Ieder kind/jongere

innovatief aanbod van educatieve

optimaliseren van onder-

krijgt passend en

voorzieningen tot en met academisch

wijshuisvesting inclusief Brede

zo stimulerend

niveau

scholen/Kindcentra (S)

mogelijk onderwijs

- Harmonisatie peuterspeelzaalwerk en kinderopvang (I) - Doorontwikkelen van gezamenlijke kenniscirculatie-programma’s tussen MBO/HBO/bedrijfsleven (hotspots) (S) - Doorontwikkelen van de University Campus Fryslân (S) B. Ieder kind/jongere heeft minimaal een startkwalificatie

- Laten aanbieden van Vroeg- en Voorschoolse Educatieprogramma’s (S) - Voorkomen dat jongeren voortijdig school verlaten (S)

Ontwikkeling

C. Voor ieder kind/jongere is een

Ieder kind/jongere

toegesneden aanbod van

kan zich optimaal

voorzieningen

- In stand houden van speelruimtevoorzieningen (S) - Laten uitvoeren van jongerenwerk (S)

ontwikkelen

- In stand houden van combinatiefuncties (S)

D. Ieder kind/jongere heeft een gezonde leefstijl

- Laten uitvoeren van alcohol- en drugspreventieprogramma’s (S) - Laten uitvoeren van preventieprogramma’s overgewicht (S)

Zorg

E. Een toegankelijk aanbod van

Ieder kind/jongere

zorgvoorzieningen voor de jeugd en

krijgt zo nodig

het gezin

- Doorontwikkelen van de Centra Jeugd en Gezin 12- en 12+ (S)

passende zorg en ondersteuning F. Ieder kind/jongere met een zorgvraag is in beeld

- Laten uitvoeren van de pilot School als Werkplaats op het Friesland College (I) - Ontwikkeling en invoering vernieuwend welzijnsbeleid jeugd/transitie jeugdzorg (I)

33


Beleidsbegroting


Subdoelstellingen Onderwijs A

2013

2014

2015

2016

(2011) 10

11

11

11

11

0

2

3

4

4

40

87

87

87

87

- Aantal thematische kennisprogramma's

0

2

3

pm

pm

- Aantal masterstudies

0

2

3

pm

pm

372

172

158

144

144

5 20

5 20

5 20

5 20

5 20

Een toegankelijk, gevarieerd en innovatief aanbod van educatieve voorzieningen tot en met academisch niveau Indicator(en): - Aantal brede scholen - Aantal Kindcentra - Aantal kinderopvanglocaties (inclusief peuteropvang) met maatwerkarrangementen in de wijk

Bron: Gemeente Leeuwarden, Registratiegegevens instellingen

B

Ieder kind/jongere heeft minimaal een startkwalificatie Indicator(en): - Percentage doelgroepkinderen dat deelneemt aan Vroeg- en Voorschoolse Educatieprogramma's - Aantal schoolverlaters VO en MBO van 15-27 jaar zonder startkwalificatie

in 2012

Bron: Voortgangsrapportage VSV

Ontwikkeling C

Voor ieder kind/jongere is een toegesneden aanbod van voorzieningen Indicator(en): - Aantal sportprogramma's - Aantal jongerenprogramma's - Aantal cultuureducatieve programma's

in 2012

- Gemiddeld aantal jongeren dat deelneemt aan deze: - sportprogramma's

33.721

34.000

34.000

34.000

34.000

39

50

50

50

50

- jongerenprogramma's - cultuureducatieve programma's

in 2012

Bron: bv SPORT

D

Ieder kind/jongere heeft een gezonde leefstijl Indicator(en): - Alcoholgebruik jongeren onder 18 jaar

61%

50%

40%

30%

30%

- Drugsgebruik jongeren onder 18 jaar

22%

15%

12,5%

10%

10%

- Percentage kinderen/jongeren met overgewicht dat deelneemt aan een programma

70%

75%

80%

80%

80%

- Een volledig Centrum voor Jeugd en Gezin 12-

75%

100%

100%

100%

100%

- Een volledig Centrum voor Jeugd en Gezin 12+

0%

100%

100%

100%

100%

Bron: Rapportage GGD

Zorg E

Een toegankelijk aanbod van zorgvoorzieningen voor de jeugd en het gezin Indicator(en):


34


Beleidsbegroting

Subdoelstellingen F Ieder kind/jongere met een zorgvraag is in beeld

Nulmeting

2013

2014

2015

2016

1.000 14

2.000 30-40

2.100 40-50

2.200 50-60

2.200 50-60

Indicator(en): - Aantal meldingen in de Verwijsindex - Positie Leeuwarden in rapport 'Kinderen in Tel' Bron: Rapportage Partoer

Toelichting op de subdoelstellingen Onderwijs VVE (B)

Er is nog geen nulmeting verricht voor het percentage doelgroepkinderen dat deelneemt aan Voor- en Vroegschoolse Educatie, omdat er door het Rijk nieuw beleid wordt ontwikkeld, waardoor er andere cijfers gaan ontstaan.

Ontwikkeling Cultuureducatieve programma’s (C)

Er is nog geen nulmeting verricht voor de cultuureducatieve programma’s en het aantal jongeren dat daar aan deelneemt, omdat dit de nieuwe programma’s zijn die in het kader van het nieuwe model cultuureducatie met ingang van schooljaar 2012-2013 zullen worden gevolgd.

35


Beleidsbegroting


2013

2014

2015

2016

X

X

X

X

X

-

-

-

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

- In stand houden van speelruimtevoorzieningen

X

X

X

X

- Laten uitvoeren van jongerenwerk

X

X

X

X

- In stand houden van combinatiefuncties

X

-

-

-

- Laten uitvoeren van alcohol- en drugspreventieprogramma's

X

X

X

X

- Laten uitvoeren van preventieprogramma's overgewicht

X

X

X

X

- Doorontwikkelen van de Centra Jeugd en Gezin 12- en 12+

X

X

X

X

-

Laten uitvoeren van de pilot School als Werkplaats op het Friesland College

X

X

X

-

-

Ontwikkeling en invoering vernieuwend welzijnsbeleid jeugd/transitie jeugdzorg

X

X

X

X

Onderwijs -

In stand houden en (doen) optimaliseren van onderwijshuisvesting inclusief Brede scholen/Kindcentra

- Harmonisatie peuterspeelzaalwerk en kinderopvang -

Doorontwikkelen van gezamenlijke kenniscirculatie-programma's tussen MBO/HBO/bedrijfsleven (hotspots)

- Doorontwikkelen van de University Campus Fryslân -

Laten aanbieden van Vroeg- en Voorschoolse Educatieprogramma's

- Voorkomen dat jongeren voortijdig school verlaten Ontwikkeling

Zorg

Toelichting op de belangrijkste prestaties en de speerpunten Onderwijs Speerpunten Brede scholen/

De inhoudelijke (door)ontwikkeling van brede scholen en met name de ontwikkeling

Kindcentra/ Passend

van Kindcentra zijn bedoeld om te zorgen dat kinderen zonder leerachterstand

Onderwijs (B)

doorstromen naar het voortgezet onderwijs om zo het beroep op zorg en/of speciaal

in relatie tot

onderwijs te verkleinen. Het fysieke uitgangspunt hierbij is de bestaande

onderwijshuisvesting

infrastructuur (scholen c.a.). Wanneer deze niet voldoet, zullen aanpassingen nodig

(A)

zijn (binnen de wettelijke kaders).

Passend Onderwijs (B)

Passend Onderwijs krijgt nog een nieuw wettelijk kader, waaraan een bezuiniging wordt gekoppeld. Dit nieuwe kader is nu nog onbekend, maar zal zeker inhoudelijke gevolgen hebben voor het onderwijs zelf, maar ook voor de zorg voor jeugd (minder schooluitval en minder beroep op dure zorg). In fysieke zin krijgt het gevolgen voor onderwijshuisvesting en het leerlingenvervoer. De financiële gevolgen van de invoering van Passend Onderwijs zijn nog niet duidelijk. De zogenoemde Samenwerkingsverbanden primair en voortgezet onderwijs zijn verantwoordelijk voor Passend Onderwijs. Er moeten wel afspraken met gemeenten gemaakt worden over het zogenoemde ondersteuningsplan voor de zorg

36


Beleidsbegroting

van de jeugd. In hoeverre de gemeente daarop invloed kan uitoefenen en in hoeverre zo’n plan de gemeente dwingt tot uitgaven, is nog onzeker. Aansluiting onderwijs –

De gemeente zet zich in 2013 extra in om jongeren meer kans op een baan te

arbeidsmarkt

bieden. Dat varieert van de bestrijding van schooluitval met werkperspectief tot de

(F)

uitvoering van projecten als School als Werkplaats (zorg op school), de Werkschool (‘makelaarsfunctie’ ten behoeve van plaatsing van leerlingen uit het praktijkonderwijs op de arbeidsmarkt) en de ontwikkeling van de University Campus Fryslân (UCF). Dit staat in nauwe relatie tot de inspanningen om extra arbeidsplaatsen te creëren (programma 3 Economie en toerisme) en het aan de slag helpen van mensen op de regionale arbeidsmarkt (programma 5 Werk en Inkomen).

Risico Aansluiting onderwijs –

De Werkschool bevindt zich nog in de pilotfase. Bij gebleken succes en vervolg is de

arbeidsmarkt

financiering ervan een nog op te lossen punt. Het beroep dat voor de uitvoering van

(F)

de Werkschool op het (beroeps en hoger)onderwijs gedaan wordt, is groot. De gevolgen hiervan worden ondermeer uitgewerkt in de pilot.

Zorg Speerpunten Transitie Jeugdzorg

De taken op het gebied van de Jeugdzorg gaan van provincie naar gemeente. Dit

(Zorg voor Jeugd) (D)

zijn de taken op het terrein van Jeugd Licht Verstandelijk Gehandicapt (LVG), Jeugd GGZ, Jeugdreclassering en Jeugdbescherming aan de gemeente overgedragen. Daarmee wordt de ontwikkeling en zorg voor kinderen geheel op het gemeentelijk vlak gebracht en kan afstemming tussen gezondheidszorg, opvoeding, school en zorg worden gestroomlijnd. Het uitgangspunt is dat kind en gezin centraal komen te staan en dat door stroomlijning van taken en financiering het beroep op dure zorg wordt verminderd. Vroegtijdige signalering en onderkenning van opvoed- en opgroeiproblemen en – kansen via het Centrum Jeugd en Gezin als eerste toegang versterkt krachtige gezinsontwikkeling en kan beroep op dure zorgvormen voorkomen. De inrichting van de Jeugdzorg zal ook langs die lijnen gestalte krijgen. Het gaat om een gecoördineerde aanpak door gezondheidszorg, kinderopvang, onderwijs, (Jeugd)zorg (inclusief Jeugd LVG, Jeugd GGZ, Jeugdbescherming en Jeugdreclassering). Deze ontwikkeling wordt daarom in samenhang met de ontwikkeling van brede scholen/Kindcentra, Passend Onderwijs, Wet Werk naar Vermogen en de AWBZbegeleiding vormgegeven.

Risico Transitie Zorg voor

Behandeling van de plannen in de Tweede Kamer is onzeker (planning is: eerste

Jeugd (C)

concept wettekst eind 2012). Bovendien is onzeker met welke financiële middelen de overdracht van provincie en zorgverzekeraars naar de gemeente plaatsvindt. Dat zal het invoeringsproces en de reikwijdte van de transitie beïnvloeden.

37


Beleidsbegroting

38


Beleidsbegroting

Programma: Economie en toerisme (3) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Bestuur en Middelen

Wethouder H. Deinum

H. Brink


Slim met Water en Energie

3.

Verkoop strategische (school)locaties

2.

Binnenstad Boppe

4.

Economie en arbeidsmarkt


Programma Stedelijke economie (2007)

•

Nota Grondbeleid (2012)

•

Regionale Nota Bedrijventerreinen (2012)

•

Notitie Profilering en acquisitie (2011)

•

Kantorenmonitor (2011)

•

Notitie Startersbeleid (2012)

•

Structuurvisie detailhandel (2007)

•

Leeuwarden marktstad van Friesland (2003)

•

Uitvoeringsplan Slim met energie en water (2010)


Rekening

2012

2013

2014

2015

2016

2011 Lasten

100.228

36.467

34.129

33.827

32.929

32.888

Baten

95.270

32.910

-30.351

-30.489

-30.471

-30.455

Saldo

-4.958

-3.557

-3.778

-3.338

-2.458

-2.433

Bedragen x € 1.000 Beleidsproduct Economisch beleid Markten Standplaatsen Vastgoedbeheer Grondzaken

Totaal

Totaal

lasten

baten

Saldo

3.110

-411

-2.699

228

-186

-42

44

-43

-1

9.847

-9.550

-297

19.517

-19.877

360

Recreatiegebieden

804

-47

-757

Recreatievaart

147

-116

-31

55

-116

61

Kermissen Toerisme Totaal

377

-6

-371

34.129

-30.352

-3.777


2012

2013

2014

Toerisme

2015 50

Marketing Leeuwarden

250

Profilering en ondersteuning acquisitie

310

Stimuleringsfonds werkgelegenheid

240

Stimuleringsfonds Economische Participatie

1.000

Amendement evenementen met bovenregionale

100

uitstraling Motie Aftel-/Winterfeest

90

Amendement Wi-Fi in Prinsentuin

30

Impuls Economie Binnenstad

400

39

2016


Beleidsbegroting

Wat willen we bereiken? Strategisch Algemeen doel: Een centrumstad met kwaliteit, aantrekkingskracht en onderscheidende economische potentie Strategische

Subdoelstellingen


A. Leeuwarden is Capital of

- Faciliteren Clusteropbouw waterhub

hoofddoelen Slim omgaan met water en energie;

structureel (S) (S)

Watertechnology

ontwikkeling naar

- Mee-ontwikkelen Project

een

watercampus (I)

kennisintensieve en innovatieve stadseconomie

B. Leeuwarden is een aantrekkelijke partner voor innovatieve economische projecten met lange termijn rendement

Centrumstad met kwaliteit en

- Faciliteren toepassing geothermie, warmtenet t.b.v. distributie duurzame warmte (I) - Zonnestroomprojecten (I)

C. Beste binnenstad van Nederland in 2015

- Aanpakken leegstand winkels (I) - Aanpak aanloopstraten uitvoeren (I)

aantrekkingskracht

D. Leeuwarden wordt neergezet als een aantrekkelijke stad voor bedrijven en toeristen

- Marketingcampagnes vrije tijd en water uitvoeren (I) - Economie en arbeidsmarkt (I) - Aantrekkelijke vrijdagsmarkt (S)

Vernieuwing in de stad

E. Herontwikkeling van strategische locaties in de stad

- Aan- en verkopen van strategische verwervingen (I) - Aan- en verkopen van vastgoed, waaronder schoollocaties (I)

40


Beleidsbegroting


Subdoelstellingen

2013

2014

2015

2016

Slim omgaan met water en energie; ontwikkeling naar een kennisintensieve en innovatieve stadseconomie A Leeuwarden is Capital of Watertechnology Indicator(en):

B

- Fysieke realisatie m2 aan voorzieningen

0

0

6.000

0

0

- Aantal banen in watertechnologiesector

(2011) 740

780

930

1100

1250

0

9

5

0

2

2

- Aangepaste puien

0

12

- Nieuw toegankelijke woningen

0

3

- Nieuw gevestigde organisaties

0

3

Leeuwarden is een aantrekkelijke partner voor innovatieve economische projecten met lange termijn rendement Indicator(en): - Deelname gemeente in aantal algemene duurzame energie projecten, waarvan 3 met uitkeringsgerechtigden worden uitgevoerd - Deelname in zonnestroom projecten

Centrumstad met kwaliteit en aantrekkingskracht C

Beste binnenstad van Nederland in 2015 Indicator(en):

D

Leeuwarden wordt neergezet als een aantrekkelijke stad voor bedrijven en toeristen Indicator(en): - In 2015 associeert 10% van de inwoners Leeuwarden met watertechnologie - Aantal toeristische bezoeken aan Leeuwarden

(2011) 4,6% 1.53 mln

- Aantal overnachtingen in Leeuwarden

(2010) 172.000

10% 1.683.00 0 180.000

Bron: CVO, Provincie Fryslân

Vernieuwing in de stad E

Herontwikkeling van strategische locaties in de stad Indicator(en): - Ontwikkeling strategische locaties

0

1

- Herontwikkeling schoollocaties

0

1

1

1

1

Toelichting op de subdoelstellingen Slim omgaan met water en energie; ontwikkeling naar een kennisintensieve en innovatieve stadseconomie Leeuwarden is Capital of

De Watercampus krijgt een belangrijke huurder: Wetsus. Het ondertekenen van

Watertechnolgy (A)

de definitieve huurovereenkomst door Wetsus is een belangrijke mijlpaal voor de doorgroei en continuering van Wetsus. De Fysieke realisatie aan voorzieningen is in 2014 6.000 m2, omdat in 2014 de nieuwbouw Watercampus op de Atoglaslocatie wordt opgeleverd.

Leeuwarden is een

Wij gaan als gemeente zelf het goede voorbeeld geven met

aantrekkelijke partner voor

zonnestroomprojecten. Daarom wordt het stadskantoor van zonnestroom

innovatieve economische

voorzien en zijn we gestart met het pv-privé project, waarbij medewerkers

projecten met lange termijn

zonnecellen kunnen aanschaffen via de werkgever. Daarnaast zijn vele andere

rendement (B)

zonnestroomprojecten in ontwikkeling.

41


Beleidsbegroting

Er worden projecten georganiseerd waarbij uitkeringsgerechtigden worden ingezet. Groen werkt slim! Minimaal 3 projecten worden gestart, maar waarschijnlijk meer, met als doel om uitkeringsgerechtigden perspectief te bieden met een groene baan. Samen met Wetsus, de provincie en Water Alliance worden watertechnologie demo-projecten ontwikkeld. In 2013 zijn er minimaal 2 in ontwikkeling. Het programma Water en Energie loopt eind 2014 af. Daarom zijn voor 2015 en 2016 geen cijfers opgenomen. Centrumstad met kwaliteit en aantrekkingskracht Beste Binnenstad in 2015

2013 is het laatste jaar van de uitvoering van het pakket maatregelen voor de

(C)

aanpak van de leegstand van winkels in de aanloopstraten. Voor de ambitie om Beste Binnenstad te worden is een coalitie gevormd tussen binnenstadondernemers en gemeente. De uitvoering krijgt projectmatig gestalte.

Leeuwarden wordt

Doelstellingen en effecten van de twee marketingcampagnes zijn geformuleerd

neergezet als een

in groei van het aantal toeristische bezoeken en overnachtingen en groei van

aantrekkelijke stad voor

het aantal banen en bekendheid in de watertechnologiesector in Leeuwarden in

bedrijven en toeristen (D)

2015.

Vernieuwing in de stad Herontwikkeling van

De doelstelling om per jaar 2 schoollocaties te ontwikkelen is omlaag bijgesteld

strategische locaties in de

naar 1 locatie per jaar. Als gevolg van het huidige economische klimaat is het

stad (E)

buitengewoon moeilijk om ontwikkelaars (incl. woningcorporaties) te vinden die willen instappen in de ontwikkeling van een locatie. Op dit moment is het zelfs maar zeer de vraag of de doelstelling van 1 locatie per jaar wel haalbaar is.

42


Beleidsbegroting


2013

2014

2015

2016

Slim omgaan met water en energie; ontwikkeling naar een kennisintensieve en innovatieve stadseconomie - Faciliteren Clusteropbouw waterhub

X

X

X

X

- Mee-ontwikkelen Project watercampus

X

X

X

X

X

X

-

-

X

X

-

-

- Aanpakken leegstand winkels

X

-

-

-

- Aanpak aanloopstraten uitvoeren

X

-

-

-

- Marketingscampagnes vrije tijd en water uitvoeren

X

X

-

-

- Economie en arbeidsmarkt

X

X

-

-

- Aantrekkelijke vrijdagsmarkt

X

X

X

X

- Aan- en verkopen van strategische verwervingen

X

X

-

-

- Aan- en verkopen van vastgoed, waaronder schoollocaties

X

X

X

X

-

Faciliteren toepassing geothermie, warmtenet t.b.v. distributie duurzame warmte

- Zonnestroomprojecten Centrumstad met kwaliteit en aantrekkingskracht

Vernieuwing in de stad

Toelichting op de belangrijkste prestaties en de speerpunten Slim omgaan met water en energie; ontwikkeling naar een kennisintensieve en innovatieve stadseconomie Speerpunten Slim met Water en

Voor de vervolgfinanciering van Wetsus voor de periode 2013-2016 zijn door het

Energie (A)

kabinet middelen gereserveerd. Aandacht zal worden gegeven aan het sluiten van huurovereenkomsten met huurders op de Watercampus. De aanpak Slim met Water en Energie wordt gecontinueerd (zie ook programma 13 Milieu, Energie en Water). Binnen deze aanpak wordt samengewerkt met de provincie. Er bestaat aandacht voor de verduurzaming van de interne organisatie, watertechnologie-demo-projecten, zonnestroomprojecten en duurzame warmte.

Risico

Het is in het huidige economische klimaat lastiger middelen van hogere overheidslagen te verkrijgen voor kennis-economische ontwikkelingen. Daarnaast heeft de watertechnologie-markt het moeilijker. Bij de aanpak Slim met Water en Energie is er een grote afhankelijkheid van verschillende partijen (kennisinstellingen, markt, andere overheden). De aanpak kan enkel een katalyserende rol spelen en is voor het overige sterk afhankelijk van anderen. Binnen het huidige economische klimaat zijn financiers minder snel bereid risicokapitaal in te zetten.

43


Beleidsbegroting

Centrumstad met kwaliteit en aantrekkingskracht Speerpunten Project Binnenstad

Project Binnenstad Boppe is gericht op meer bezoekers, meer bestedingen en

Boppe (C)

minder leegstand. Het betreft een 4-jarig project dat in 2013 afloopt. Aan het einde van de projectperiode moet het aantal weekbezoekers een opgaande lijn vertonen, zodat de in 2010 ingezette opwaartse trend verder wordt doorgezet. De toename van leegstand in de aanloopstraten met perspectief, zoals De Kleine Kerkstraat, Sint Jacobsstraat en Groentemarkt e.o. wordt tot staan gebracht. Het volledige pakket aan stimuleringsmaatregelen is toepasbaar (wonen boven winkels, aanpak puien, e.d.). Gelet op verschillende ontwikkelingen binnen de detailhandel hebben niet alle aanloopstraten voldoende perspectief om in de toekomst hun huidige positie als winkelstraat te behouden (Voorstreek-Noord en Tuinen). In 2013 moet de organisatiegraad in de winkelstraten en in de stad verder toenemen. De gezamenlijke ambitie om Beste Binnenstad van Nederland te worden in 2015 speelt daarbij een stimulerende rol. Voor alle aanloopstraten worden profielen opgesteld en is het genoemde pakket stimuleringsmaatregelen van toepasing. Tegelijkertijd wordt Wi-Fi in de binnenstad geïntroduceerd (moderne winkelen), als er voldoende draagvlak is bij ondernemers. Een deel van de stimuleringsmaatregelen wordt uitgevoerd onder supervisie van het project Beste Binnenstad 2015. De marketingactiviteiten zijn gericht op evenementen en bezoekers aantrekken.

Economie en

Op het terrein van economie en arbeidsmarkt ligt er de ambitie om tussentijds een

Arbeidsmarkt (D)

tandje bij te schakelen. Het doel is om extra arbeidsplaatsen te creëren, zowel tijdelijk als structureel en met een speciale focus op arbeidsplaatsen voor laaggeschoolden. In de stad leven veel mensen die afhankelijk zijn van dit soort werkgelegenheid. Lopende investeringsprojecten op het terrein van de infrastructuur (zoals aanleg van De Haak, de Westelijke invalsweg, aquaducten en parkeervoorzieningen), in de binnenstad (bijvoorbeeld Nieuw Zaailand, Harmoniekwartier) en rondom het thema duurzaamheid, zijn van groot belang voor de directe en indirecte ontwikkeling van de werkgelegenheid. Bovenop dergelijke investeringen worden de mogelijkheden verkend om werk te genereren. Het is de bedoeling afspraken te maken met ondernemend Leeuwarden om zo veel mogelijk werk en investeringen uit te lokken. Kansen worden vooral gezien ten aanzien van: -

de callcenterbranche;

-

bij de uitvoering van ‘groene’ projecten Energie en Water;

-

door toepassing van social return als standaard aanpak bij

-

door intensivering van acquisitie, relatiebeheer en lobby.

overheidsaanbestedingen en inkoop;

De inschatting is dat de grootste resultaten vooral via social return afspraken behaald kunnen worden en door acquisitie, lobby (in samenwerking met provincie) en relatiebeheer. (Verdere) intensivering van acquisitie, relatiebeheer en lobby is hierbij wenselijk. De verwachting is dat de meer regionale aanpak van de arbeidsmarkt, evenals de aanscherping van het lokale sociale beleid, tot extra uitstroom kan leiden. In alle gevallen blijft de vraag of er een structureel effect of een tijdelijk effect wordt behaald.

44


Beleidsbegroting

Intensiveringen/ Bezuinigingen Project Binnenstad

Voor de uitvoering van het project Binnenstad Boppe is in de periode 2010 t/m 2013

Boppe (C)

jaarlijks € 400.000 beschikbaar gesteld.

Algemeen Recreatievaart (D)

Door het uitbaggeren van de Wurdumerfeart en het verhogen van een aantal bruggen in deze route wordt de kleine recreatievaart in dit gebied een flinke stimulans gegeven. In combinatie met de aanleg van de verdiepte ligging Drachtsterweg wordt ook een waterverbinding van het Van Harinxmakanaal naar de binnenstad gerealiseerd, de Aldlânsfeart. In 2013 wordt in het kader van dit project eveneens de voorbereiding van de sloepenonderdoorgang Wiarda (verbinding Tearnserwielen en Wurdumerfeart) gedaan. Bovendien worden in het kader van Bereikbaarheid Leeuwarden vanaf 2013 drie aquaducten onder het Van Harinxmakanaal aangelegd, wat de recreatievaart zeker ten goede zal komen.

Zakelijk toerisme(D)

De verdere ontwikkeling van het zakelijk toerisme krijgt in 2013 extra aandacht.

Kermis(D)

In 2013 zal er weer een kermis op het heringerichte Zaailand worden gehouden, waarbij de organisatie nog in handen van de gemeente ligt. Er worden voorbereidingen getroffen om na 2013 de organisatie van de kermis uit te besteden, in dezelfde lijn als de vrijdagmarkt.

Aantrekkelijke

Vanaf oktober 2012 staat de vrijdagsmarkt weer op het heringerichte Zaailand. In

vrijdagsmarkt (D)

samenwerking met het Hoofd Bedrijfschap Detailhandel en de CVAH (vereniging ambulante handel) is een plan ontwikkeld om de warenmarkt te laten functioneren als een klantgerichte onderneming. Het commercieel beheer wordt uitbesteed voor een proefperiode van drie jaar met na twee jaar een evaluatie. Deze klantgerichte markt functioneert als een winkelcentrum met een uitgekiende branchemix en presenteert zich actief via de moderne media. Door deze vernieuwde aanpak wordt het kwaliteitsniveau van de markt verhoogd. Tevens wordt de samenhang met de omliggende binnenstad versterkt, die zowel de ambulante als de reguliere detailhandel, alsmede de horeca en het museum ten goede komt.

Risico Project Binnenstad

Autonome economische ontwikkelingen spelen een grote rol. Een neerwaartse

Boppe (C)

economische ontwikkeling zal negatief van invloed zijn op de bestedingen in de stad en verdere leegstand in de hand werken.

Economie en

De rol en mogelijkheden van de overheid om werkgelegenheid te creëren zijn

Arbeidsmarkt (D)

beperkt. Investeringsbeslissingen c.a. zijn een primaire aangelegenheid van marktpartijen.

Vernieuwing in de stad Speerpunten Verkoop strategische

In het kader van ‘Scholen onder dak’ is in het verleden afgesproken dat, door

(school)locaties (E)

herontwikkeling van vrijkomende locaties een opbrengst wordt gegenereerd van €4 mln. Dit beoogd resultaat staat ernstig onder druk, omdat vrijkomende locaties – zeker in deze tijd – geen, of zeer beperkte ontwikkelwinsten genereren. De haalbaarheid van de doelstelling wordt daarnaast in gevaar gebracht, doordat vrijkomende schoolgebouwen tijdelijk voor een andere bestemming beschikbaar worden gehouden, waardoor boekwaarden oplopen en het verkoopresultaat dus slinkt.

45


Beleidsbegroting

Algemeen Visieontwikkeling

De situatie op de markt van bedrijventerreinen, kantoren en winkels is

bedrijfshuisvesting (D)

(inter)nationaal zodanig veranderd dat herbezinning op de markt en de rol van de gemeente bij ordening en ontwikkeling noodzakelijk is. Op basis van recente monitoring en in overleg met de betrokkenen in Leeuwarden wordt een visiedocument kantoren opgesteld. Dat vormt een kader voor de gemeentelijke rol en inzet op dit gebied. Aansluiting wordt onder meer gemaakt met de Regiovisie bedrijventerreinen voor Noordwest-Friesland die in 2012 is vastgesteld en met het project Binnenstad Boppe. Tenslotte wordt eind 2012 de detailhandelsstructuurvisie uit 2007 herzien.

Risico Verkoop strategische

Het moge duidelijk zijn dat de huidige economische ontwikkelingen de verkoop van

(school)locaties (E)

strategische (school)locaties aanzienlijk bemoeilijkt. Bovendien wordt er op korte termijn ook geen verbetering verwacht. Door oplopende boekwaarden zal de beoogde boekwinst wellicht niet kunnen worden gerealiseerd.

46


Beleidsbegroting

Programma: Sociaal maatschapp. ontwikkeling (4) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Welzijn

Wethouder A. Ekhart

Mw. F. Ytsma


Voorbereiding op decentralisatie AWBZ

2.

Begeleiding naar WMO Uitvoering WMO Beleidsplan 2012-2016

3.

Helder informatiemanagement van gegevens vanuit de WMO-prestatievelden 7, 8 en 9


Regionaal kompas Leeuwarden/Fryslân 2012-

•

Uitvoeringsprogramma 2012-2016 Zwerfjongeren

•

Beleidsnotitie Huiselijk Geweld: een Friese aanpak

•

Visiedocument Dienstverlening Werkplein (2011)

2006 – 2009

•

Beleidsnotitie informatie, advies en

•

Beleidsplan WMO 2008 -2011

•

Beleidsvisie participatie ‘Niemand aan de kant’

•

Beleidsnota Maatschappelijk nuttig werk (2011)

2016 voor de WMO-prestatievelden 7, 8 en 9

•

Beleidsnotitie Locatiekeuze maatschappelijke opvang: keuze voor een andere aanpak (2007)

• •

(2008)

cliëntondersteuning (het WMO-loket – 2007)

Beleidsnotitie over herverdeling financiën

•

Veranderagenda WMO 2010-2014

Maatschappelijke Opvang per 2009

•

Voortgangsrapportage Welzijn Nieuwe Stijl (2010)

Beleidsnotitie over inzet middelen AWBZ-functie

•

Tweede voortgangsrapportage Welzijn Nieuwe

•

Koers maatschappelijk vastgoed (2012)

Ondersteunende Begeleiding MO per 2009 •

Nota Gemeentelijk gezondheidsbeleid 2008 –

Stijl en de 3 Decentralisaties (2011)

2011


Rekening

2012

2013

2014

2015

2016 42.758

2011 Lasten

48.637

44.815

44.023

42.836

42.778

Baten

4.534

2.536

-3.008

-2.810

-2.772

-2.772

Saldo

-44.103

-42.279

-41.015

-40.026

-40.006

-39.986

Bedragen x € 1.000 Beleidsproduct Opvang en zorgverlening

Totaal

Totaal

lasten

baten

23.744

Sociale integratie achterstandsgroepen Ouderen- en gehandicaptenzorg Totaal

Saldo

-731

-23.013

382

0

-382

19.897

-2.276

-17.621

44.023

-3.007

-41.016


2012

Beheer buurt-, wijken dorpscentra

2013

2014

2015

2016

225

Motie noodhulp en begeleiding noodhulp

90

Bedragen x € 1.000

47


Beleidsbegroting

Bezuinigingen Herinrichting WMO

2012

2013

560

560

Koerswijziging maatschappelijk vastgoed

2014

2015

2016

130

Digitale huiskamers

175

Welzijn Nieuwe Stijl

221

Diverse maatregelen WMO

500

Integratie Multicultureel centrum in MFC

221 -500 45

Wat willen we bereiken? Strategisch algemeen doel: Iedereen maatschappelijk actief Strategische

Subdoelstellingen


hoofddoelen Onderdak

structureel (S) A.

Voor mensen zonder zelfstandige

- Het doen uitvoeren van

Voor iedereen een

huisvesting is tijdelijke opvang

maatschappelijke opvang,

veilig onderdak

beschikbaar zo lang als, maar niet

vrouwenopvang, crisisopvang en

langer dan, noodzakelijk

opvang van jongeren (S)

Ondersteuning

B.

Cliëntondersteuning op maat

- Het doen uitvoeren van

Ondersteuning

ondersteuning door middel van

voor iedereen die

algemene en individuele

daarvan

voorzieningen, informatie, advies en

afhankelijk is

cliëntondersteuning voor mensen met een psychosociaal probleem, lichamelijke of geestelijke beperking, cliënten van de maatschappelijke opvang en verslavingszorg, slachtoffers van geweld in afhankelijkheidsrelaties en zorgmijders (S)

Participatie Maatschappelijke

C.

Voor alle burgers is er ruimte voor ontmoeting en participatie

participatie door een ieder

48

- Het bieden van ruimte voor ontmoeting en participatie (S)


Beleidsbegroting

Wat willen we bereiken?

Subdoelstellingen Onderdak A

Nulmeting

2013

2014

2015

2016

15,5

< 10

<9

<8

<8

4

3

3

3

3

3

3

3

3

3

7,5

7,5

7,5

7,5

7,5

Voor mensen zonder zelfstandige huisvesting is tijdelijke opvang beschikbaar zo lang als, maar niet langer dan, noodzakelijk Indicator(en): - Verblijfsduur in maanden: - Algemene opvang - Crisisopvang Limor en Zienn - Vrouwenopvang (Blijf van mijn lijf en Asja) - Huis voor Jongeren Bron: Registratiegegevens instellingen

Ondersteuning B

Clientondersteuning op maat Indicator(en): - Contact met aantal zorgmijders

530

425

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

- Het percentage van het aantal huisverboden waarbij na afloop van het huisverbod hulpverlening is gestart - Alle Leeuwarder burgers met een beperking of chronische ziekte kunnen een beroep doen op voorzieningen op het terrein van wonen, vervoer, hulpmiddelen en hulp bij het huishouden Indicator: " De tevredenheid van de aanvragers (rapportcijfer van 1 tot 10)

82%

87%

90%

90%

90%

7,5

7,5

7,5

7,5

7,5

4

8

8

8

8

259

500

500

500

500

Bron: Registratiegegevens instellingen, SGBO Tevredenheidsonderzoek

Participatie C

Voor alle burgers is er ruimte voor ontmoeting en participatie Indicator(en): - Meer wijkvoorzieningen maken integraal onderdeel uit van brede scholen, sportvoorzieningen, woonservicezones of culturele voorzieningen Indicator: Aantal wijkvoorzieningen, dat verbonden is aan brede scholen, sportvoorzieningen, woonservicezones of culturele voorzieningen - Het percentage mensen dat actief is in het vrijwilligerswerk neemt toe Indicator: Aantal succesvolle matches bij Welzijn Centraal Bron: Gemeente Leeuwarden, Registratiegegevens Welzijn Centraal

49


Beleidsbegroting

Toelichting op de subdoelstellingen Onderdak Verblijfsduur Huis voor

De verblijfsduur bij het Huis voor Jongeren is in 2011 naar zeven maanden

jongeren (A)

teruggebracht. De belangrijkste reden daarvoor is dat al enige tijd vóór de opname in het Huis voor Jongeren gestart wordt met begeleiding. Met gebruikmaking van housing first wordt er naar gestreefd de verblijfsduur nog verder te verkorten naar zes maanden. Dit is wel afhankelijk van de beschikbare woningvoorraad.

Ondersteuning Zorgmijders (B)

In februari 2012 heeft de gemeenteraad samen met de ketenpartners inhoudelijk gesproken over het effect van het OGGZ-beleid. Naar aanleiding daarvan wordt gekeken naar een indicator die meer zegt over dit effect. Interessant daarbij is om na te gaan hoeveel procent van de cliënten waarmee contact is, wordt toegeleid naar zorg. De komst van de AWBZ naar de gemeente kan van invloed zijn op die cijfers. In 2013 zal er geëxperimenteerd worden met een passende indicator, zodat er vanaf de decentralisatie AWBZ (2014) een nieuwe indicator kan worden gehanteerd.

Huisverboden (B)

Het doel van het huisverbod is het in crisis realiseren van hulpverlening, zodat het huiselijk geweld waar mogelijk wordt gestopt. Met de indicator wordt getracht meer zicht te krijgen op de hulpverlening na een huisverbod. De indicator is aangepast omdat een huisverbod soms meer dan tien dagen omvat. Verder is de formulering aangepast dat de hulpverlening gemeten wordt die daadwerkelijk is gestart in plaats van op gang gebracht.

50


Beleidsbegroting


2013

2014

2015

2016

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

Onderdak -

Het doen uitvoeren van maatschappelijke opvang, vrouwenopvang, crisisopvang en opvang van jongeren

Ondersteuning Het doen uitvoeren van ondersteuning door middel van algemene en individuele voorzieningen, informatie, advies en cliëntondersteuning voor mensen met een psychosociaal probleem, lichamelijke of geestelijke beperking, cliënten van de maatschappelijke opvang en verslavingszorg, slachtoffers van geweld in afhankelijkheidsrelaties en zorgmijders Participatie - Het bieden van ruimte voor ontmoeting en participatie

Toelichting op de belangrijkste prestaties en de speerpunten Onderdak Speerpunten Helder

In het Regionaal kompas 2012-2016 zijn als ambities opgenomen de

informatiemanagement

vereenvoudiging van de aanlevering van gegevens door de instellingen en de

van gegevens vanuit de

uitbreiding van de mogelijkheden om resultaten, waaronder maatschappelijke

WMO-prestatievelden 7,

effecten, te meten. Samen met de instellingen wordt sinds medio 2012 nagegaan

8 en 9

op welke wijze de ambities uit het Kompas kunnen worden gerealiseerd en worden

(A)

daarover afspraken gemaakt. De afspraken moeten met ingang van 2014 worden geëffectueerd.

Algemeen Oriëntatie Dagopvang-

In 2012 is een onderzoek uitgevoerd hoe de dagopvang van Zienn en het Leger des

Inloopvoorziening

Heils, het GGZ-Inloophuis en het Aanloophuis effectiever en efficiënter kunnen

(A)

worden georganiseerd. In 2013 worden op basis van het onderzoek mogelijkheden tot herschikking nagegaan.

Locatiekeuze

De nachtopvang is de laatste voorziening van Zienn waar een andere locatie voor

maatschappelijke opvang

nodig is in het kader van de locatiekeuze.

(A) Risico Stelselwijziging Vrouwenopvang (A)

Het op verzoek van de Tweede Kamer gestarte stelselonderzoek Vrouwenopvang is afgerond. Landelijk wordt momenteel een voorstel voor een stelselwijziging uitgewerkt. De stelselwijziging kan gevolgen hebben voor de rijksbijdrage vrouwenopvang die Leeuwarden als centrumgemeente ontvangt. In de meicirculaire 2013 zal meer duidelijkheid worden gegeven (volgens de planning van de VNG).

Ondersteuning Speerpunten Voorbereiding op

De decentralisatie van AWBZ begeleiding naar WMO wordt voorbereid en er wordt

decentralisatie AWBZ

geëxperimenteerd in samenhang met Welzijn Nieuwe Stijl, de zorg voor de jeugd en

begeleiding naar WMO

de ontwikkelingen op het gebied van werk en inkomen.

(B) WMO Beleidsplan 2013-

In 2013 wordt er een nieuw WMO beleidsplan 2013-2017 aan de gemeenteraad

2017 (B)

voorgelegd. Dit borduurt voort op het huidige beleid en de kaders binnen de 9

51


Beleidsbegroting

prestatievelden. Hieraan toegevoegd zijn de nieuwe kaders op het gebied van werk en inkomen, de zorg voor de jeugd, begeleiding en Welzijn Nieuwe Stijl. Ombuigingen Herinrichting WMO en

Door uitvoering te geven aan de WMO Veranderagenda 2010-2014 worden de

diverse maatregelen

ombuigingen op de WMO gerealiseerd (waaronder herinrichting en loketfunctie

WMO (B)

WMO). Zie ook onder Risico.

Algemeen Decentralisaties (B)

De decentralisaties op het gebied van werk en inkomen, de zorg voor de jeugd, begeleiding en Welzijn Nieuwe Stijl zijn vier inhoudelijke ontwikkelingen die zeer nauw met elkaar verbonden zijn en die beleidsmatig en qua uitvoering met elkaar verbonden moeten worden.

Risico WMO (B)

De WMO Veranderagenda 2010-2014 heeft tot doel om de uitgaven van de WMOvoorzieningen in 2014 weer binnen de beschikbare budgetten te krijgen. De Veranderagenda omvat een omvangrijk pakket aan maatregelen dat in totaal een besparing van € 3,5 mln moet opleveren. Het risico bestaat dat er meer dan € 3,5 mln bespaard moet worden om de bestedingen binnen de beschikbare budgetten te krijgen. Een van de redenen daarvoor is bijvoorbeeld dat steeds meer mensen als gevolg van de vergrijzing een beroep doen op de voorzieningen WMO. Daardoor wordt, ondanks de verschillende beleidsmaatregelen, toenemend gebruik gemaakt van voorzieningen. De WMO is en blijft een open-einde regeling. Zie ook paragraaf 2.2.2 Weerstandsvermogen (R119).

Participatie Ombuigingen Maatschappelijk

Door de vaststelling van de koers op het maatschappelijk vastgoed zal met ingang

vastgoed (C)

van seizoen 2013- 2014 het aantal buurthuizen/ wijkcentra afnemen. Elkaar ontmoeten en het organiseren van activiteiten blijft in iedere wijk, dorp of buurt mogelijk. Waar geen buurt- of wijkcentrum is wordt alternatieve ruimte gezocht voor activiteiten, bijvoorbeeld in een school, zorgcentrum of multifunctioneel centrum. Daarmee verdubbelt het aantal samenwerkingsverbanden tussen buurt, school, zorg, cultuur en sport. Vanaf 2016 zal het aantal samenwerkingsverbanden stabiel blijven bij onveranderd beleid. Er is door de raad in april 2012 een motie aangenomen die in het eerste kwartaal van 2013 zal resulteren in een notitie over de toekomst van het wijken dorpenbeleid. Deze notitie kan gevolgen hebben voor ontmoeting en activiteiten in de wijk of buurt.

Van MCC naar MFC

De in het Collegeprogramma voorgenomen omvorming van het Multicultureel

(C)

Centrum op het Zuidvliet naar een Multifunctioneel Centrum is inmiddels gerealiseerd. Zie ook Programma 5 Werk en Inkomen.

52


Beleidsbegroting

Programma: Werk en inkomen (5) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Welzijn

Wethouder A. Ekhart

Mw. E. de Bruin


3.

Innovatie dienstverlening werkplein: maatschappelijk nuttig werk, regionale

4.

arbeidsmarkt, herstructurering sociale

Armoedebeleid: visie kinderen in armoede, minimaregelingen Preventieve schuldhulpverlening

werkvoorziening 2.

Activerend handhaven


Kadernota Inburgering (2006)

•

Kadernota Participatie (2008)

•

Intensivering WWB-beleid (2006)

•

Herijking armoedebeleid en schuldhulpverlening

•

Modernisering Wet Sociale Werkvoorziening

•

(2008)

(2007)

•

Kadernota Handhaving (2009)

Kadernota Integratie (2008)

•

Beleidsnota In eigen Hand (schuldhulp; 2011)

•

Kadernota maatschappelijk nuttig werk (2011)

•

Visie dienstverlening Werkplein (2011)

•

Herijking minimaregelingen (2012)

•

Uitgangspunten decentralisaties (2012)

•

Visie Kinderen in Armoede (2012)


Rekening

2012

2013

2014

2015

2016

2011 Lasten

129.076

114.931

127.122

124.448

123.221

123.200

Baten

92.518

95.525

-101.441

-101.158

-101.158

-101.158

Saldo

-36.558

-19.406

-25.681

-23.290

-22.063

-22.042


Totaal

Totaal

lasten

baten

Saldo

Arbeidsmarkt en sociale integratie

33.335

-25.591

-7.744

Inkomensvoorziening

88.205

-75.851

-12.354

5.582

0

-5.582

127.122

-101.442

-25.680

Armoedebestrijding Totaal

Uitvoering Collegeprogramma 2010-2014 Bedragen x € 1.000 Intensiveringen Monitor arbeidsparticipatie c.a. Financiering schuldhulpverlening

2012

2013

2014

42

-42

42

-131

-550

2015

2016

1.100 Bedragen x € 1.000

Bezuinigingen

2012

Beëindiging gemeentelijk WWB-deel

2013

117

Beëindiging aanvullende gemeentelijke bijdrage

493

Sociale werkvoorziening Integratie Multicultureel centrum in MFC

40

53

2014

2015

2016


Beleidsbegroting

Wat willen we bereiken? Strategisch Algemeen doel: Iedereen doet mee naar vermogen

Strategische

Subdoelstellingen

Prestaties Incidenteel (I) of Structureel (S)

A.

hoofddoelen Zoveel mogelijk

-

Optimale

mensen kunnen in

-

(arbeids)participatie

hun eigen

voor iedereen

levensonderhoud

Meedoen

Verhogen preventie instroom aan de poort (S) Het zorgdragen voor een aanbod vanuit het participatiebudget voor bijstandsgerechtigden (S)

-

voorzien

Monitoren van uitstroom van bijstandsgerechtigden uit de uitkering en aan wie een voorziening vanuit het participatiebudget is aangeboden (S)

-

Het consequent toepassen van het maatregelenbeleid (S)

B.

Inkomen

C.

Meer mensen doen

-

Het faciliteren van organisaties die

maatschappelijk

maatschappelijk nuttig werk/vrijwilligerswerk

nuttig werk

aanbieden (S)

Minder mensen in

Inkomen vormt

financiële en sociaal

geen belemmering

maatschappelijke

om mee te doen

armoede

-

Het zorgdragen voor een aanbod voor schuldhulpverlening (S)

-

Tijdig laten afhandelen van schuldregelingsverzoeken (S)

-

Uitvoeren van een klantenonderzoek of mensen bekend zijn en een beroep doen op armoederegelingen met speciale aandacht voor gezinnen met kinderen (S)

-

Het aanbieden van de websites Bereken je recht en Geldkompas Leeuwarden (S)

54


Beleidsbegroting


Subdoelstellingen Meedoen A

2013

2014

2015

2016

(2011) 4.500 512

5.150

5.100

5.050

5.000

536

563

536

536

17,55%

30%

30%

30%

30%

891

1.100

1.000

1.000

1.000

0

400

500

500

500

70

75

75

75

35%

40%

40%

40%

35%

40%

40%

40%

450

400

400

400

Zoveel mogelijk mensen kunnen in hun levensonderhoud voorzien Indicator(en): - Aantal huishoudens in de bijstand per 31 december - Aantal bijstandsgerechtigden dat uitstroomt naar werk - Poortwachterquote: percentage bijstandsgerechtigden dat de aanvraag intrekt vanwege plaatsing op werk, waarvan de uitkering niet in behandeling wordt genomen of andere redenen - Aantal opgelegde maatregelen Bron: GWS4all

B

Meer mensen doen maatschappelijk nuttig werk Indicator(en): - Aantal bijstandsgerechtigden dat maatschappelijk nuttig werk doet Bron: GWS4all

Inkomen C

Minder mensen in financiële en sociaal maatschappelijke armoede Indicator(en): - Percentage burgers dat op de hoogte is van de (2011) 50 voorzieningen en instrumenten ter voorkoming en bestrijding van financiële en sociaal maatschappelijke armoede - Percentage burgers dat gebruik maakt van deze 29% voorzieningen en instrumenten - Percentage huishoudens met kinderen dat gebruik 33% maakt van deze voorzieningen en instrumenten - Aantal mensen dat een beroep doet op de curatieve 470 schuldhulpverlening Bron: Gegevens KBNL

Toelichting op de subdoelstellingen Meedoen Ontwikkeling aantal

Volgens het CPB (bron: CEP van 20 maart 2012) zal de werkloosheid landelijk

huishoudens in de bijstand

naar zo’n 6% stijgen in 2013 en 2014. Het aantal bijstandsgerechtigden zal ook

(A)

fors toenemen. Voor 2012 wordt een groei verwacht van 11% en in 2013 een groei van 6,7%. Vanaf 2014 is de verwachting dat de groei van bijstandsgerechtigden stabiliseert. De landelijke ontwikkelingen spelen ook in deze regio. Dit is zichtbaar op vooral de arbeidsmarkt, waar weinig plek is voor laag opgeleide bijstandsgerechtigden. Niettemin is de ambitie erop gericht dat het aantal bijstandsgerechtigden in 2013, 2014 en 2015 minder hard groeit dan de landelijke voorspellingen. Uitgegaan wordt van een groei van 3,5% in 2013 (ruim 3% minder dan landelijk). Deze ambitie moet gerealiseerd worden door in te zetten op beperking van de instroom en het intensiveren van handhavingsactiviteiten. Dit is bestaand beleid dat in de uitvoering verder aangescherpt is. Het kader hiervoor is eind 2011 vastgelegd in de visie op dienstverlening van het werkplein.

55


Beleidsbegroting

Poortwachtersquote

Deze inzet wordt in meetbare prestaties uitgedrukt via de poortwachtersquote

Aantal opgelegde

die groeit naar 30% en een stijging van het aantal opgelegde maatregelen.

maatregelen (A)

Door de preventieve werking van het instrument wordt verwacht dat er vanaf 2014 minder corrigerende maatregelen nodig zullen zijn. Het percentage uitstroom naar werk wordt gepoogd in de huidige moeilijke arbeidsmarkt op peil te houden.

Uitstroom naar werk (A)

De inzet op uitstroom moet leiden tot een geringere groei van het gemiddeld aantal bijstandsgerechtigden dan de verwachte landelijke lijn.

Maatschappelijk nuttig werk

Er zijn afspraken gemaakt tussen werkplein, Welzijn Centraal en de sociale

(B)

wijkteams over toeleiding van mensen uit de bijstand naar maatschappelijk nuttig werk. Vanuit het potentieel in het WWB-bestand wordt de toeleiding naar maatschappelijk nuttig werk geïntensiveerd. Toeleiding van 400 tot 500 klanten op jaarbasis moet mogelijk zijn. Om de mate van participatie te monitoren wordt de Participatieladder gebruikt. Randvoorwaarden en instrumenten hiervoor zijn beschreven in de nota Maatschappelijk nuttig werk. De uitvoering daarvan is in 2012 ter hand genomen en zal in 2013 worden voortgezet.

Inkomen Bekendheid en gebruik

Een optimaal bereik van de minimaregelingen is een noodzakelijke voorwaarde

minimavoorzieningen (C)

in het bestrijden van de armoede. Goede voorlichting en een efficiënte afhandeling van de aanvragen spelen daarbij een belangrijke rol. De afgelopen jaren heeft deze aanpak tot goede resultaten geleid. De aanpak zal langs deze lijn verder worden geïntensiveerd. Er wordt ingezet op meer en gerichte voorlichting. De inzet van de gewijzigde aanpak zal in 2013 leiden tot een verhoogd resultaat. Daarna wordt het niveau vastgehouden.

Curatieve schuldhulpverlening

Door in een vroeg stadium in te zetten op preventie zal de toeloop naar de

(C)

curatieve schuldhulpverlening afnemen.

56


Beleidsbegroting


2013

2014

2015

2016

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

- Het zorgdragen voor een aanbod schuldhulpverlening

X

X

-

-

- Tijdig laten afhandelen van schuldregelingsverzoeken

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

Meedoen - Verhogen preventie instroom aan de poort Het zorgdragen voor een aanbod vanuit het participatiebudget voor bijstandsgerechtigden Monitoren van uitstroom van bijstandsgerechtigden uit de - uitkering en aan wie een voorziening vanuit het participatiebudget is aangeboden -

- Het consequent toepassen van het maatregelenbeleid -

Het faciliteren van organisaties die maatschappelijk nuttig werk/vrijwilligerswerk aanbieden

Inkomen

Uitvoeren van een klantenonderzoek of mensen bekend zijn met - en een beroep doen op armoederegelingen met speciale aandacht voor gezinnen met kinderen Het aanbieden van de websites Bereken je recht en Geldkompas Leeuwarden

Toelichting op de belangrijkste prestaties en de speerpunten Meedoen Speerpunten Innovatie

De Wet Werken naar Vermogen (WWNV) wordt (vooralsnog) niet op 1 januari 2013

dienstverlening

ingevoerd. Ondanks het (nog) niet invoeren van de WWNV is er een breed

Werkplein (A)

draagvlak om te komen tot een nieuwe regeling die de verschillende wetten harmoniseert en voorkomt dat mensen te snel worden afgeschreven en aan de zijlijn blijven staan. Uitkeringsafhankelijkheid moet worden voorkomen en het onbenutte arbeidsvermogen moet worden aangeboord. De dienstverlening op het Werkplein is dan ook geënt op het perspectief en de motivatie van de werkzoekende. Deze visie komt ook terug in de manier waarop de toegangspoort van de voorzieningen wordt ingericht.

Activerend

Centraal staat dat handhaving effectief wordt ingezet om de

handhavingsbeleid

participatiedoelstellingen van de gemeente Leeuwarden te realiseren en fraude en misbruik zowel preventief als repressief te bestrijden.

Regionale arbeidsmarkt

Om mensen duurzaam op de regionale arbeidsmarkt aan de slag te helpen moeten

(A)

werkgevers, gemeenten, UWV en onderwijsorganisaties samenwerken. Werkgeversdienstverlening wordt op arbeidsmarktregio niveau ingericht.

Sociale Werkvoorziening

Met de komst van de WWNV was tevens voorzien in een herstructurering van de

(A)

WSW, die de omvang van de doelgroep op termijn moest terugbrengen tot ongeveer 1/3 van de huidige omvang. Daarop is door de GR SW Fryslân (opdrachtgever van Caparis) voortvarend geanticipeerd met het ontwerpen van een Herstructureringsnota, welke door alle betrokken raden is vastgesteld. De bezuinigingen op de rijksbijdrage nopen ook daartoe. Ondanks het (voorlopig) niet doorgaan van de WWNV en het daardoor tevens niet beschikbaar komen van de voorziene herstructureringsmiddelen van het Rijk, gaat de GR wel door met het

57


Beleidsbegroting

treffen van de voorbereidingen van de herstructurering. Deze wordt alsnog uitgevoerd voor zover dat uit eigen middelen en inzet mogelijk is. Zie ook paragraaf 2.2.6.c Beleidsvoornemens en risicobeheer verbonden partijen. Ombuiging Sociale Werkvoorziening

Uitgangspunt van Caparis, GR en gemeente daarbij is nog altijd dat de aanvullende

(A)

bijdrage komt vrij te vallen. Deze vrijval was gebaseerd op het Businessplan voor Transitie 2009-2012, waarbij werd uitgegaan van een gelijkblijvende rijksbijdrage. De afgelopen jaren heeft het Rijk diverse bezuinigingen doorgevoerd, waardoor de vrijval in 2013 niet realistisch is gebleken. Het verwachte tekort is als incidentele tegenvaller in 2013 in de begroting opgenomen.

Van MCC naar MFC

De in het Collegeprogramma voorgenomen omvorming van het Multicultureel Centrum op het Zuidvliet naar een Multifunctioneel Centrum is inmiddels gerealiseerd. Zie ook Programma 4 Sociaal Maatschappelijke Ontwikkeling.

Risico Sociale Zekerheid (A)

De Sociale Zekerheid staat financieel onder druk. Door de krimp op de budgetten voor participatie kan de daardoor verminderde inzet op de re-integratie en participatiedienstverlening leiden tot meer druk op het inkomensdeel. Ook de bezuinigingen op de rijksbijdrage voor de WSW nopen tot maatregelen die de uitvoering onder druk zetten en een verhoogd beroep dreigen te doen op gemeentelijke middelen om die druk te compenseren.

Inkomen Speerpunten Armoedebeleid:

In Leeuwarden wonen relatief veel mensen met een laag inkomen. Uitgangspunt

Minimaregelingen (C)

is dat mensen ongeacht hun financiële situatie moeten kunnen deelnemen aan de samenleving. Naar verwachting zullen meer Leeuwarders voor ondersteuning een beroep doen op de gemeente. In tijden van financiële krapte zijn keuzes noodzakelijk. Er is kritisch gekeken naar de effectiviteit van de inzet van de minimaregelingen en ook is binnen het armoedebeleid het accent meer verlegd naar kinderen. Deze visie is terug te vinden in de herijking van de minimaregelingen en de visie Kinderen in Armoede.

Kinderen in armoede (C)

De focus is gericht op het verminderen van het aantal kinderen dat in armoede moet opgroeien en daardoor niet maatschappelijk kan participeren. Met het vaststellen van de visie Kinderen in Armoede wordt op integrale wijze de problematiek via een inkomensspoor en kansenspoor aangepakt. Voorlichting is een effectief instrument om het bereik van de inkomensvoorzieningen te vergroten. Om te bewerkstelligen dat huishoudens met kinderen meer gebruikmaken van de inkomensvoorzieningen wordt daarom breed ingezet op gerichte voorlichting. Naast werk en inkomen moet er binnen de disciplines van jeugdzorg, sport en cultuur aandacht zijn voor dit onderwerp.

Preventie

Er wordt verder gebouwd aan de preventie van schuldhulpverlening: Ping wordt

schuldhulpverlening (C)

gecontinueerd, er zijn samenwerkingsafspraken met woningbouwcorporaties, door Welzijn Centraal worden diverse preventieve activiteiten uitgevoerd en ook worden via onderwijsinstellingen en het CJG preventieve activiteiten voor jongeren en ouders georganiseerd.

58


Beleidsbegroting

Intensivering Schuldhulpverlening

De nieuwe wet schuldhulpverlening verplicht de gemeente om aan iedereen schuldhulpverlening aan te bieden. Er is echter geen extra budget met de nieuwe wet meegekomen. In de jaren 2011 tot en met 2014 wordt het tekort aangevuld.

Risico Minimaregelingen (C)

De betaalbaarheid van de minimaregelingen staat onder druk. Met de herijking van de minimaregelingen is erop gestuurd om binnen het beschikbare budget te blijven. Het open-einde karakter van de regelingen en de toename van het beroep op de regelingen brengen wel het risico van budgetoverschrijding met zich mee.

59


Beleidsbegroting

60


Beleidsbegroting

Programma: Wonen (6) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Stadsontwikkeling


Mw. H.E. Bannink


Uitvoeren Leeuwarder bestek en wijkactieplannen

2.

Ontwikkelen rol gemeente richting FUMO


Woonplan Eltsenien syn hûs 2008-2012

•

Nota Wonen (2012)

•

Nota grondprijsbeleid (2008)

•

Nota Archeologische Monumentenzorg

•

Actualisatie kadernota Gericht handhaven in

•

Meerjarenontwikkelingsprogramma 2010-

•

Beleid toetsingen omgevingsvergunning ‘Su

Leeuwarden 2008-2013

•

Nota Welstandsbeleid (2004)

•

Uitvoeringsprogramma Monumentenzorg

Leeuwarden (2009)

2010-2013 •

2013

Leeuwarder bestek: samenwerkingsafspraken tussen Elkien, Woonfriesland en gemeente

doene wut’ (2012)

Leeuwarden voor de periode 2012 t/m 2016


Rekening

2012

2013

2014

2015

2016

2011 Lasten

15.933

14.521

10.551

10.441

7.579

7.577

Baten

8.493

7.398

-3.297

-3.477

-3.477

-3.477

Saldo

-7.440

-7.123

-7.254

-6.964

-4.102

-4.100


Totaal

Totaal

lasten

baten

Saldo

587

-140

-447

Woningmarktbeleid

1.090

-382

-708

Overige huisvesting

225

-183

-42

3.226

0

-3.226

413

-25

-388

Omgevingsvergunning (WABO)

3.662

-2.510

-1.152

Handhaving omgevingsrecht

1.323

-56

-1.267

25

0

-25

0

0

0

10.551

-3.296

-7.255

Cultuurhistorisch beheer

Beleid ISV Bouw- en milieutoezicht

Kwaliteit gebouwde omgeving Stadsvernieuwing Totaal

Uitvoering Collegeprogramma 2010-2014 Bedragen x € 1.000 Bezuinigingen Afromen revolving fund monumenten

2012 -1.000

61

2013

2014

2015

2016


Beleidsbegroting

Wat willen we bereiken? Strategisch Algemeen doel: Leeuwarden heeft een aantrekkelijke leefomgeving met een goed functionerende woningmarkt Strategische

Subdoelstellingen


hoofddoelen Bebouwd gebied

structureel (S) A. Hoge bouwtechnische en energetische

- Uitvoeren prestatieafspraken

wordt duurzaam

kwaliteit van en flexibiliteit in

woningcorporaties en

gebruikt, biedt

bestaande (sociale huur) woningen

wijkactieplannen (S)

passende huisvesting voor

B. Bescherming en duurzaam beheer

doelgroepen. Het

van cultureel erfgoed: monumenten

cultureel erfgoed in

en beschermde stadsgezichten,

bebouwd en

archeologische waarden en

landschappelijk

vindplaatsen met een breed

gebied behoudt

draagvlak voor de instandhouding

- Stimuleren duurzaam gebruik, instandhouding en onderhoud (S) - Aanwijzen gemeentelijke monumenten (I) - Ontwikkelen Cultuurhistorische Waardenkaart (I)

vitaliteit

Een evenwichtige woningvoorraad

C. Meer woningen voor midden en hoge inkomens

- Bijsturen van het planaanbod op basis strategisch woonprogramma uit

(via nieuwbouw)

Woonplan (S)

D. Wooncarrière maken is mogelijk

- Stimuleren van gedifferentieerde nieuwbouw (S)

Bouwwerken en inrichtingen

E. De regelgeving inzake het

- Opstellen en uitvoeren

omgevingsrecht wordt nageleefd

voldoen aan eisen

Handhavinguitvoeringsprogramma’s (S)

t.a.v. veiligheid,

- Implementeren vergunningen

duurzaamheid en

uitvoeringsprogramma (I)

gezondheid,

- Uitvoeren project verbeterslag

waarbij tevens het

brandcompartimentering (I)

aanzien van de bebouwde omgeving en de historischruimtelijke kwaliteit zijn gewaarborgd

Met de komst van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (WABO) zijn de betreffende vergunningen geïntegreerd in een stelsel (omgevingsvergunning). Deze integrale WABO-benadering sluit niet aan op de programmaindeling van de gemeente. Om praktische redenen is daarom het vergunningendeel ingebracht in programma 6 Wonen. Het beleidsmatige deel komt terug in de oorspronkelijke programma’s. Zo is het beleidsmatige deel rondom de WABOonderdelen bouwen, slopen, monumenten en aanleg opgenomen in dit programma (6). Het beleidsmatige deel rondom het WABO-onderdeel milieu is opgenomen in programma 13 Milieu, energie en water en het WABO-onderdeel uitweg in programma 7 Infrastructuur en bereikbaarheid. Het beleidsmatige deel van de WABO-onderdelen kappen en reclame is opgenomen in programma 14 Woon- en leefomgeving.

62


Beleidsbegroting


Subdoelstellingen Bebouwd gebied en cultureel erfgoed A

2013

2014

2015

2016

5%

5%

5%

5%

(2009) 627 30

1010

1020

1020

1020

40

40

40

40

1435

1750

1800

1800

1800

86%

86%

86%

86%

Hoge bouwtechnische en energetische kwaliteit van en flexibiliteit in bestaande woningen Indicator(en): - Verbeteren sociale huurwoningen (energetisch en casco) Bron: Leeuwarder Bestek

B

Bescherming en duurzaam beheer van cultureel erfgoed met een breed draagvlak voor instandhouding Indicator(en): - Aantal beschermde monumenten (rijks- en gemeentelijk, zowel ondergronds als bovengronds) - Aantal restauraties incl. herbestemmingen (zowel gesubsidieerd als ongesubsidieerd) - Het aantal bezoekers van de gemeentelijke website per jaar Bron: (SIMON)

Evenwichtige woningvoorraad C

Meer woningen voor midden en hoge inkomens Indicator(en): - Aandeel meerpersoonshuishoudens in uitleglocaties

D

Wooncarrière maken is mogelijk (uitgangspunt brutoproductie 300) Indicator(en): - Sociale huur

134

25%

25%

25%

n.n.t.b.

- Geliberaliseerde huur

156

8,5%

8,5%

8,5%

n.n.t.b.

1

12,5%

12,5%

12,5%

n.n.t.b.

150

29%

29%

29%

n.n.t.b.

- Koop duur< € 340.000

80

16,5%

16,5%

16,5%

n.n.t.b.

- Koop exclusief > € 340.000

66

8,5%

8,5%

8,5%

n.n.t.b.

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

- Koop goedkoop < € 160.000 - Koop midden <€ 230.000

Bron: Statistiek en Onderzoek gemeente Leeuwarden

Eisen bouwwerken, werkzaamheden en ruimtelijke kwaliteit E

De regelgeving inzake het omgevingsrecht wordt nageleefd Indicator(en): - Het handhavingsuitvoeringsplan wordt gerealiseerd - Alle vergunningen/meldingen worden tijdig en correct afgehandeld

(2010) 99%

Toelichting op de subdoelstellingen Bebouwd gebied en cultureel erfgoed Hoge bouwtechnische en

Vanuit het woonen het duurzaamheidsbeleid is het gewenst de bestaande

energetische kwaliteit van

woningvoorraad op een hoger bouwkundig peil te brengen. De te volgen sporen

en flexibiliteit in bestaande

daarbij zijn:

woningen (A)

•

wijkaanpak (Heechterp-Schieringen en zes ISV3-wijken)

•

Leeuwarder bestek (overlappend met wijkaanpak)

•

aanpak energiebesparing gebouwde omgeving

63


Beleidsbegroting

Over het energetisch (en bouwtechnisch) verbeteren van de sociale huurwoningen zijn afspraken gemaakt met de corporaties. De genoemde indicator heeft betrekking op wat met de corporaties is afgesproken. Hoe de particuliere markt zich in zijn totaliteit zal gaan ontwikkelen is niet duidelijk. De gemeente richt zich voor wat betreft het particuliere woningbezit op vier ISV3wijken. Zie verder programma 13 Milieu, Energie en Water. Evenwichtige woningvoorraad Wooncarrière maken is

Voor de komende jaren wordt uitgegaan van een brutoproductie rond de 300

mogelijk (D)

woningen. De indicator voor de subdoelstelling ‘Wooncarrière is mogelijk’ is in tegenstelling tot voorgaande jaren uitgedrukt in percentages, omdat dit meer inzicht geeft. De opgenomen percentages (het Woonplan 2008) blijven actueel om een gedifferentieerde woningvoorraad te bereiken. Geschat wordt dat (onder andere op basis van het planaanbod juni 2012) door de afspraken met de corporaties en de marktomstandigheden, het aandeel sociale huur boven de beleidsdoelstelling zal uitkomen.

64


Beleidsbegroting


2013

2014

2015

2016

- Uitvoeren prestatieafspraken woningcorporaties

X

X

X

X

- Uitvoeren wijkactieplannen

X

X

X

X

- Stimuleren duurzaam gebruik, instandhouding en onderhoud

X

X

X

X

- Aanwijzen gemeentelijke monumenten

X

-

-

-

- Ontwikkelen cultuurhistorische waardenkaart

X

-

-

-

Bebouwd gebied en cultureel erfgoed

Evenwichtige woningvoorraad -

Bijsturen van het planaanbod op basis van het strategisch woonprogramma uit het woonplan

X

X

X

X

-

Stimuleren van gedifferentieerde nieuwbouw in bestaand bebouwd gebied

X

X

X

X

- Opstellen en uitvoeren Handhavingsuitvoeringsprogramma

X

X

X

X

- Uitvoering project verbeterslag brandcompartimentering

X

-

-

-

- Implementeren vergunningen uitvoeringsprogramma

X

-

-

-

Eisen bouwwerken, werkzaamheden en ruimtelijke kwaliteit

Toelichting op de belangrijkste prestaties en de speerpunten Bebouwd gebied en cultureel erfgoed Speerpunten Uitvoering Leeuwarder

In 2012 is het Leeuwarder bestek met de corporaties gesloten. Jaarlijks wordt een

bestek en

uitvoeringsprogramma gemaakt. Binnen de afspraken hebben de voortvarende

wijkactieplannen (A)

uitvoering van de wijkactieplannen en het verduurzamen en verbeteren van de woningvoorraad de grootste prioriteit. De wijkactieplannen zijn in 2011 vastgesteld en intussen loopt de uitvoering. Verschillende projecten worden samen met de corporaties opgezet en uitgevoerd, waaronder het energetisch verbeteren van de woningvoorraad. Zie ook programma 13 Milieu, energie en water. In 2013 start de uitvoering van de grotere herstructureringsprojecten. Andere elementen zijn het sociaal versterken van de wijk en de fysieke uitstraling van de wijk. In 2013 start de uitvoering van de afspraken over studentenhuisvesting op basis van het Leeuwarder bestek. Het betreft het clusteren van studentenhuisvesting en het beheer rondom deze complexen.

Algemeen Aanwijzing

In 2012 wordt het aanwijzingsproject van gemeentelijke monumenten afgerond.

gemeentelijke

Daarna wordt in 2013, op basis van het uitvoeringsprogramma Monumentenzorg

monumenten (B)

2010-2013, de groslijst van het aanwijzingsproject aangevuld met enige tientallen objecten, onder andere enkelen van vóór 1850.

Ontwikkelen

Doel van het opstellen van een cultuurhistorische waardenkaart is het optimaal

cultuurhistorische

borgen en benutten van de kwaliteiten van historisch-ruimtelijke elementen in

waardenkaart (B)

ruimtelijke ontwikkelingen. Dit maakt het noodzakelijk om kennis over historisch ruimtelijke structuren te inventariseren en beschikbaar te maken. Gemeenten zijn per 1 januari 2012 verplicht om in bestemmingsplannen aan te geven op welke

65


Beleidsbegroting

wijze met cultuurhistorische waarden rekening wordt gehouden. De inventarisatie hiervoor is in 2012 gestart. Het project wordt voortgezet in 2013. Risico

Realisatie van het Leeuwarder bestek en de wijkactieplannen is voor een belangrijk deel afhankelijk van de deelneming van de corporaties. Hun financiële slagkracht is mede afhankelijk van externe factoren (rente, huurverhogingen, belastingen e.d.).

Evenwichtige woningvoorraad Algemeen Nota Wonen (C)

Het Woonplan (Eltsenien syn hûs, 2008) stamt van vlak voor de crisis. Inmiddels is de context wezenlijk veranderd door een financiële- en woningbouwcrisis. De lange termijnvisie voor wonen blijft dat Leeuwarden meer evenwicht in de woningmarkt wil. Een toename van midden- en hogere inkomens is en blijft noodzakelijk. Voor de korte termijn zijn de doelen wel anders. In 2012 is er, middels de nota Wonen, meer scherpte aangebracht in het woonbeleid. De speerpunten daarin, die bovendien meer geïntegreerd zijn met welzijns- en grondbeleid, zijn: •

evenwicht aan de onderkant van de woningmarkt

•

sturen in het planaanbod

•

faciliteren woonbehoefte kleine huishoudens

Bijsturen planaanbod

Bij het planaanbod wordt ingezet op scherper sturen, zodat ook nu voldoende

(C)

woningen voor gezinnen worden toegevoegd. Dit vanuit de langetermijnvisie om gezinnen (en hogere inkomens) aan de gemeente te binden. Daarnaast wordt met planontwikkelingen ingezet op gedifferentieerde nieuwbouw (vooral ook in de bestaande stad) om hiermee wijken en buurten te versterken. Maar ook om voor verschillende doelgroepen woningen toe te voegen.

Risico

De situatie op de woningmarkt blijft precair. Hoe deze zich ontwikkeld is in belangrijke mate afhankelijk van mogelijke (fiscale) hervormingen door het Rijk en de toestand van de economie. Bij een laag of zelfs afnemend consumentenvertrouwen zullen doelstellingen ten aanzien van nieuwbouw niet worden gehaald.

Eisen bouwwerken, inrichtingen en ruimtelijke kwaliteit Speerpunten Ontwikkelen nieuwe rol

De gemeente Leeuwarden zal de uitvoering van een beperkt aantal complexe en

gemeente richting FUMO

specialistische milieutaken opdragen aan de Friese Regionale Uitvoeringsdienst

(E)

(FUMO) conform landelijke afspraken, zodra deze naar verwachting in de loop van 2013 operationeel is. In de nieuwe situatie zullen specialistische adviezen voor milieuvergunningverlening, - toezicht en handhaving van ongeveer 180 van de circa 3.000 bedrijven in Leeuwarden worden voorbereid bij de FUMO. Leeuwarden heeft momenteel enkele toezicht- en specialistische milieutaken opgedragen aan de Milieu adviesdienst (MAD). De specialistische milieutaken worden doorgeschoven naar de FUMO en de toezichtstaken worden weer binnen de bestaande capaciteit bij de gemeente opgepakt. De bestaande Gemeenschappelijke regeling (MAD) zal worden opgeheven. Zie ook paragraaf 2.2.6.c Beleidsvoornemens en risicobeheer verbonden partijen. In de nieuwe situatie is de gemeente zowel opdrachtgever als regisseur. Als opdrachtgever worden er jaarlijks afspraken gemaakt over de door de FUMO te verrichten werkzaamheden. De afspraken zullen jaarlijks moeten worden herzien, omdat door wetgeving en economische ontwikkelingen de omvang van het bedrijvenbestand waarvoor de FUMO werkzaamheden uitvoert, wisselt. De regierol heeft betrekking op de inhoudelijke uitvoering van werkzaamheden. De FUMO voert

66


Beleidsbegroting

werkzaamheden uit voor ca. 5% van de in Leeuwarden gevestigde bedrijven en de gemeente doet het overige werk. Om eenduidigheid van beleid te houden is het van belang de regie te houden op de door de FUMO te verrichten werkzaamheden. Algemeen Implementeren

In 2013 wordt het in 2012 opgestelde toetsingsbeleid voor omgevingsvergunningen

Vergunningen

‘Su doene wut (2012)’ geïmplementeerd. Daarnaast wordt gewerkt aan het verder

uitvoeringsprogramma

digitaliseren van de vergunningverlening met als doel volledige aansluiting op de

(E)

gemeentelijke digitale intake en de gemeentelijke digitale archivering.

Uitvoeren project

In 2008 heeft het college de aanbevelingen uit het onderzoeksrapport ‘Slag om de

verbeterslag

compartimentering’ overgenomen. Een van de aanbevelingen is het uitvoeren van

brandcompartimentering

een scan onder gebouwen met een hoog risico. Daarvoor wordt tijdelijk extra

(E)

handhavingscapaciteit ingezet. Er wordt op toegezien dat de noodzakelijke verbeteringen daadwerkelijk worden uitgevoerd, zo nodig wordt handhavend opgetreden. Deze werkzaamheden, die projectmatig worden uitgevoerd, zijn gestart in 2010 en zullen uiteindelijk begin 2013 worden afgerond. Gelijktijdig worden de dossiers en bouwtekeningen up-to-date gemaakt. Na de verbeterslag worden, met de bestaande, gericht inzetbare, capaciteit deze gebouwen één maal per jaar gecontroleerd door middel van integrale controles.

67


Beleidsbegroting

68


Beleidsbegroting

Programma: Infrastructuur/bereikbaarheid (7) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Stadsontwikkeling


L. Kappert


Stadsring (voorbereiding)

3.

Verkeersveiligheid

2.

Mobiliteits- en verkeersmanagement

4.

Onderdoorgangen bij station Werpsterhoek


Parkeerbeleidsplan (2008)

•

Fietsbeleidsplan Richtingwijzer Fiets (2006)

•

Parkeren financieel (2011)

•

Het Bushalteplan toegankelijkheid (2009)

•

Gemeentelijk Verkeers- en vervoersplan, 2011 – 2025, Leeuwarden goed op weg (2011)


Rekening

2012

2013

2014

2015

2016

2011 Lasten

17.305

10.252

7.140

7.902

7.875

8.000

Baten

16.319

8.897

-5.805

-6.937

-6.937

-6.943

Saldo

-986

-1.355

-1.335

-965

-938

-1.057


Totaal

Totaal

lasten Openbaar vervoer

baten -74

81

Verkeer en vervoer

Saldo -7

903

-98

-805

Parkeren

4.475

-5.633

1.158

Grond-, wegen waterbouwkundige werken

1.681

0

-1.681

7.140

-5.805

-1.335

Totaal


2012

Uitstel reguliere verhoging parkeertarieven

2013

2014

2015

2016

500

Amendement notitie verkeersveiligheid

30 Bedragen x € 1.000

Bezuinigingen Korting stelpost infrastructuur met 10%

2012

2013

2014

18

18

18

Reguliere verhoging parkeeropbrengsten Aanbestedingsvoordeel majeure projecten

500 -3.000

69

2015

2016


Beleidsbegroting

Wat willen we bereiken? Strategisch Algemeen doel: Een bereikbare en verkeersveilige stad Strategische

Subdoelstellingen


hoofddoelen Auto- en fietsverkeer

structureel (S) A. Een acceptabele afwikkeling voor autoverkeer op de Stadsring.

Een goede

- Stadsring: Europaplein, Valeriusstraat en Julianalaan (I) - Projecten Invalswegen: Westelijke

doorstroming van

Invalsweg fase 2, Drachtsterweg e.o.

het gemotoriseerde

en Overijsselselaan (I)

verkeer en

- Mobiliteits- en verkeersmanagement

fietsverkeer op het

(I)

hoofdwegennet

- Monitoring afwikkeling autoverkeer op de stadsring (S)

B. Handhaven van de gemiddelde fietssnelheid op het

- Fietsroute Binnenstad – Harlingervaart (I)

hoofdfietsnetwerk

- Monitoring fietssnelheid op hoofdfietsnetwerk (S)

Parkeren

C. Evenwicht tussen vraag en aanbod

- Parkeeronderzoek (S)

Een goede

van parkeerplaatsen in en om de

- Parkeergarage Reviusstraat (I)

parkeerbalans voor

binnenstad op piekmomenten

- Parkeergarage Oosterstraat (I)

zowel het autoparkeren als het fietsparkeren

D. Evenwicht tussen vraag en aanbod fietsenstallingen

Verkeersveiligheid

- Bezettingsonderzoek fietsenstallingen (S)

E. Afname aantal verkeersslachtoffers

Leeuwarden is

- Optimalisatie verkeersluwe gebieden (I)

verkeersveilig

- Monitoring verkeersveiligheid (S) - Permanente Verkeerseducatie (S)

70


Beleidsbegroting

Wat willen we bereiken?

Subdoelstellingen Auto- en fietsverkeer A

2013

2014

2015

2016

(2009) 29,6 km/u

>25 km/u

>25 km/u

>25 km/u

>25 km/u

14 km/u

14 km/u

14 km/u

Een acceptabele afwikkeling voor autoverkeer op de Stadsring en de invalswegen Indicator(en): - Een gemiddelde snelheid van minimaal 25 km per uur in de spitsperioden op de Stadsring

B

Nulmeting

Handhaven van de gemiddelde fietssnelheid op het hoofdfietsnet Indicator(en): - De gemiddelde snelheid op een aantal geselecteerde hoofdfietsroutes

(2012) 14 14 km/u km/u

Parkeren C

Evenwicht tussen vraag en aanbod van parkeerplaatsen in en om de binnenstad op piekmomenten Indicator(en): - Bezettingsgraad parkeerplaatsen binnenstad (binnen de stadsgrachten)

D

90% (op za in nov.)

<90%

<90%

<90%

<90%

1.300 tekort

geen tekort

geen tekort

geen tekort

geen tekort

gem. 118 slachtoffer s per jaar

108

104

100

96

Evenwicht tussen vraag en aanbod fietsenstallingen Binnenstad Indicator(en): - Aantal fietsenstallingen

Bevorderen van de verkeersveiligheid E

Afname verkeersslachtoffers Indicator(en): - Halvering van het gemiddeld aantal verkeersslachtoffers in 2025 t.o.v. de periode 20072009

Toelichting op de subdoelstellingen Parkeren Aantal fietsenstallingen (D)

Naar aanleiding van de gehouden fietstellingen onder gestalde fietsen in de binnenstad in 2012 is geconstateerd dat er op dit moment voldoende fietsenstallingen zijn, maar dat er sprake is van een onderbezetting in de overdekte stallingen en overbezetting bij de stallingen in het openbaar gebied op maaiveld (vooral rond de Waag en Wirdumerdijk).

71


Beleidsbegroting


2013

2014

2015

2016

- Stadsring

X

X

X

X

- Projecten invalswegen: Westelijke invalsweg fase 2

X

X

X

X

- Projecten invalswegen: Drachtsterweg e.o.

X

X

X

X

- Projecten invalswegen: Overijsselselaan

X

X

X

-

- Mobiliteits- en verkeersmanagement

X

X

X

X

- Monitoring afwikkeling autoverkeer op de stadsring

X

X

X

X

- Fietsroute Binnenstad - Harlingervaart

X

X

-

-

- Monitoring fietssnelheid op hoofdfietsnet

X

X

X

X

- Parkeeronderzoek

X

X

X

X

- Parkeergarage Reviusstraat

X

-

-

-

- Parkeergarage Oosterstraat

X

-

-

-

- Bezettingsonderzoek fietsenstallingen

X

X

X

X

- Verkeersveiligheid optimalisatie verkeersluwe gebieden

X

X

-

-

- Monitoring verkeersveiligheid

X

X

X

X

- Manifest Verkeersveiligheid (Permanente Verkeerseducatie)

X

X

X

X

Auto- en fietsverkeer

Parkeren

Bevorderen van de verkeersveiligheid

72


Beleidsbegroting

Toelichting op de belangrijkste prestaties en de speerpunten Auto- en fietsverkeer Speerpunten Stadsring (A)

In 2012 is het realisatiebesluit genomen voor het Europaplein. De gekozen oplossing wordt in 2013 verder technisch uitgewerkt. In 2015 start de daadwerkelijke reconstructie van het Europaplein. Aansluitend op de reconstructie van het Europaplein worden de Valeriusstraat en het Valeriusplein aangepast. De planvoorbereiding en besluitvorming voor dit deel van de stadsring vindt plaats in 2013. Vervolgens wordt gestart met de planvoorbereidingen en besluitvorming voor de Julianalaan.

Mobiliteits- en

Vooruitlopend op en tijdens de uitvoering van de grootschalige ingrepen ter

verkeersmanagement

verbetering van de bereikbaarheid van Leeuwarden zijn maatregelen nodig om de

(A)

stad bereikbaar te houden. Het betreft hier een palet van maatregelen variërend van het stimuleren van het gebruik van andere vervoersmogelijkheden dan de auto in vooral het woon- werkverkeer tot fysieke ingrepen om bestaande routes optimaal te kunnen gebruiken. In het Minder Hinderplan zijn de uitgangspunten vastgelegd waaraan bij de uitvoering van projecten moet worden voldaan om de overlast voor de verschillende weggebruikers zoveel mogelijk te beperken. De in 2013 uit te voeren maatregelen worden verder gebaseerd op het plan van aanpak Mobiliteitsen Verkeersmanagement en het Regionaal Convenant Mobiliteitsmanagement voor de regio Leeuwarden. Dit convenant heeft een looptijd tot en met 2013.

Onderdoorgangen bij

In 2013 wordt - onder voorbehoud van de bedieningsgarantie2 voor het station

station Werpsterhoek

Werpsterhoek - een start gemaakt met de realisatie van een tunnel voor auto- en

(A)

fietsverkeer nabij het toekomstige station Werpsterhoek.

Algemeen Fietsroute Binnenstad-

Onderdeel van de revitalisering van het kantorengebied Tesselschadestraat is de

Harlingervaart (B)

aanpak van de hoofdfietsroute door dit gebied. De uitvoering staat gepland voor 2014, in aansluiting op de bouw van de parkeergarage Reviusstraat. In 2013 wordt de planvorming voor dit gebied afgerond.

Diverse projecten (A)

De uitvoering van diverse projecten loopt door in 2013. Het betreft onder andere de Westelijke Invalsweg fase 1 (door de provincie) en de verwerving en werkzaamheden aan kabels en leidingen ten behoeve van de Westelijke Invalsweg fase 2 en de uitvoering Overijsselseweg.

Parkeren Algemeen Parkeergarages

In 2013 zijn de parkeergarages in de Reviusstraat en Oosterstraat in uitvoering. Zie

Reviusstraat en

ook paragraaf 2.2.6.c Beleidsvoornemens en risicobeheer verbonden partijen.

Oosterstraat (C) Verkeersveiligheid Speerpunten Verkeersveiligheid (E)

Optimalisatie van verkeersluwe gebieden In het kader van het programma optimalisatie van verkeersluwe gebieden worden extra maatregelen in bestaande 30 km-zones genomen om het wegbeeld beter te laten aansluiten bij het 30 km snelheidsregime. Dit betekent dat er op sommige wegen/straten aanvullende snelheid remmende maatregelen nodig zijn, zodat de

2 Bedieningsgarantie betekent in dit verband dat er een garantie moet zijn dat de treinen daadwerkelijk stoppen (bedienen) bij het nog te realiseren station Werpsterhoek, voordat zal worden gestart met de bouw van de tunnels.

73


Beleidsbegroting

weg voldoet aan de inrichtingsrichtlijnen behorende bij 30 km/uur wegen/gebieden. Manifest Verkeersveiligheid Fryslân 2011-2025 In 2011 heeft de gemeente Leeuwarden het Manifest Verkeersveiligheid Fryslân 2011-2025 ondertekend. Dit manifest heeft tot doel om binnen Fryslân tot een gezamenlijke uitvoering te komen van de Friese Strategie Verkeersveiligheid 20102025. Deze strategie is gericht op een halvering in 2025 van het aantal ernstige verkeersslachtoffers ten opzichte van de aantallen in 2010. In 2013 wordt gewerkt met het jaarlijkse uitvoeringsprogramma. Het uitvoeringsprogramma richt zich op de zogenaamde Permanente Verkeerseducatie (‘van driewieler tot rollator’). Diverse educatieprojecten voor verschillende leeftijdscategorieën dus. Voor het voortgezet onderwijs zal op een aantal scholen in 2013 bijvoorbeeld de theatervoorstelling ‘Kapot van Jou’ door theatergezelschap Traxx uit Groningen worden uitgevoerd over het gebruik en de risico’s van alcohol. Theater is een interactieve manier om jongeren te confronteren met de mogelijke gevolgen van hun gedrag.

74


Beleidsbegroting

Programma: Dienstverlening (8) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Bestuur en Middelen


Mw. S. van den Broek


Meertalig maken website

3.

Beheer eigen gegevens door klant

2.

Inzet sociale media

4.

‘Open data’ via website beschikbaar stellen aan ondernemers

Relevante beleidsnota’s • •

•

Visiedocument dienstverlening (2005)

Klantcontact strategie (2008)

Leeuwarden heeft Antwoord©: op weg naar

•

Kwaliteitshandvest (2011)

excellente dienstverlening (2008)

•

Ambities doorontwikkeling (digitale) dienstverlening (brief college 4 april 2012)


Rekening

2012

2013

2014

2015

2016

2011 Lasten

3.344

3.486

3.655

3.483

3.483

3.483

Baten

1.793

1.552

-1.458

-1.458

-1.458

-1.458

Saldo

-1.551

-1.934

-2.197

-2.025

-2.025

-2.025


Totaal

Totaal

lasten

baten

Saldo

Persoonsinformatie (incl. digitale dienstverlening)

1.116

-175

-941

Identificerende documenten

1.693

-1.091

-602

152

-67

-85

Advisering derden burgerzaken Burgerlijke stand Totaal

693

-125

-568

3.654

-1.458

-2.196


2012

Investering Stadshal t.b.v. dienstverlening

2013

2014

-172

172

2015

2016

1000

Digitale dienstverlening

Bedragen x € 1.000 Bezuinigingen

2012

Amendement beperken realisatie fase 1 Stadshal

-400

75

2013

2014

2015

2016


Beleidsbegroting

Wat willen we bereiken? Strategisch Algemeen doel: Transparante dienstverlening via één herkenbare ingang waarin de klant centraal staat Strategische

Subdoelstellingen


hoofddoelen Betrouwbare dienstverlening

structureel (S) A. 80% van alle klantvragen aan de gemeente Leeuwarden wordt afgehandeld in het

- Het KCC voert procesregie: grip op klantcontact (S) - Eenduidig en snel antwoord: ‘in 1

Klantcontactcentrum (KCC) B. Wij verbeteren onze dienstverlening continu

keer goed’ (S) - Analyseren klantvraag en initiëren van verbeteracties (S) - Kwaliteit productenaanbod (S) - Leren van klachten en bezwaren (S) - Uitvoering borgingsplan leesbaar Leeuwarders (S)

Vrije kanaalkeuze voor de klant.

C. Alle kanalen zijn optimaal

- Verdere uitbreiding digitaal kanaal (S)

toegankelijk

- Meertalig maken website (I)

Contact is mogelijk via: D. Uniforme informatie via alle kanalen 1. website/ digitaal

- Verbeteracties worden via alle kanalen (=multichannel) doorgevoerd

loket

(S)

2. telefoon

- Inzet sociale media (I)

3. balie 4. post/email

Minimale belasting

E. Administratieve lastenverlichting

van de klant

- Eenmalige gegevensuitvraag (S) - Optimalisering processen: processen sneller laten verlopen (S) - We vertrouwen de klant: vermindering bewijslast (S) - Realiseren beheer eigen gegevens door klant (I) - Realiseren beschikbaarstelling ‘open data’ via website (I)

76


Beleidsbegroting


Subdoelstellingen Betrouwbare dienstverlening A

2013

2014

2015

2016

(2008) 6,9 7,3

7,6

7,8

7,8

7,8

7,9

8,0

8

8

7,8

7,9

8,0

8

8

9%

<10%

<10%

<10%

<10%

28%

<20%

<20%

<20%

<20%

14,8%

<25%

<25%

<25%

<25%

80% van alle klantvragen aan de gemeente Leeuwarden wordt afgehandeld in het Klantcontactcentrum Indicator(en): - Klanttevredenheid digitale dienstverlening - Klanttevredenheid telefonie - Klanttevredenheid balie Bron: Klanttevredenheidsonderzoek

B

Wij verbeteren onze dienstverlening continu Indicator(en): - Percentage bezwaarschriften inzake de Algemene Wet Bestuursrecht dat gegrond is verklaard - Percentage bezwaarschriften inzake de Wet Werk en Bijstand dat gegrond is verklaard - Percentage formele klachten dat gegrond is verklaard Bron: Benchmarking Publiekszaken 2008

Vrije kanaalkeuze voor de klant C

Alle kanalen zijn optimaal toegankelijk Indicator(en): - Aantal webdiensten - Aantal aanvragen (x 1.000) via digitaal loket op jaarbasis - De door de gemeente Leeuwarden gehanteerde normatieve wachttijd voor het opnemen van de telefoon via het centrale publieksnummer (in seconden) - Percentage van de gevallen waarin de normatieve wachttijd voor het opnemen van de telefoon wordt gehaald - De gerealiseerde wachttijd aan de balie (% minder dan 15 minuten)

(2007) 0

38

40

40

45

0

>50

>50

>50

>50

(2008) 20 sec

20 sec

20 sec

20 sec

20 sec

71%

80%

80%

80%

80%

59%

70%

75%

75%

80%

(2008) Nee Fase 1

Ja

Ja

Ja

Ja

Fase 4

Fase 4

Fase 4

Fase 4

Bron: Telefoon en balie: Benchmarking Publiekszaken

D

Uniforme informatie via alle kanalen Indicator(en): - Management van contactkanalen gebeurt geïntegreerd over alle kanalen - In welke fase van het programma Overheid heeft Antwoord(c) bevindt de gemeente zich

Minimale belasting van de klant E

Administratieve lastenverlichting Indicator(en): - Beschikt het KCC over een centraal klantinformatiesysteem (contactdatabase), waarin klantinformatie kan worden vastgelegd? Bron: Benchmarking Publiekszaken

77

(2008) Nee


Beleidsbegroting


2013

2014

2015

2016

- Het KCC voert procesregie: grip op klantcontact

X

X

X

X

- Eenduidig en snel antwoord: 'in 1 keer goed'

X

X

X

X

- Analyseren klantvraag en initiëren van verbeteracties

X

X

X

X

- Kwaliteit productenaanbod

X

X

X

X

- Leren van klachten en bezwaren

X

X

X

X

- Uitvoering borgingsplan leesbaar Leeuwarders

X

X

X

X

- Verdere uitbreiding digitaal kanaal

X

X

X

X

- Meertalig maken website

X

-

-

-

X

X

X

X

X

-

-

-

- Eenmalige gegevensuitvraag

X

X

X

X

- Optimalisering processen: processen sneller laten verlopen

X

X

X

X

- We vertrouwen de klant: vermindering bewijslast

X

X

X

X

- Realisatie beheer eigen gegevens door klant

X

-

-

-

- Realiseren beschikbaarstelling 'open data' via website

X

-

-

-

Betrouwbare dienstverlening

Vrije kanaalkeuze voor de klant

-

Verbeteracties worden via alle kanalen (=multichannel) doorgevoerd

- Inzet sociale media Minimale belasting van de klant

Toelichting op de belangrijkste prestaties en de speerpunten Betrouwbare dienstverlening Algemeen Visie en ambities digitale dienstverlening

In mei 2012 heeft de raad gesproken over de visie en ambities rondom digitale dienstverlening. Het digitale kanaal is het meest kostenefficiënte kanaal. Het is van belang te streven naar een continue hoge kwaliteit en vergroting van de gebruiksvriendelijkheid van dit kanaal. Met de voorgestelde intensivering van € 172.000 in 2013 kan de digitale dienstverlening op belangrijke punten aantoonbaar worden verbeterd. Dit is per speerpunt onderstaand verder toegelicht.

Speerpunten Meertalig maken website

Door de belangrijkste informatie op de website meertalig (Engels, Fries) aan te

(C)

bieden, wil de gemeente de website ontsluiten voor bezoekers die het Nederlands niet machtig zijn zoals toeristen, studenten en zakelijke bezoekers. Dit onderstreept het internationale karakter van de stad. De meertalige website zal leiden tot meer bezoekers en een verbeterde communicatie met alle doelgroepen. Dit alles vergroot de kwaliteit van dienstverlening.

78


Risico

Beleidsbegroting

Om de klantvragen binnen het KCC af te handelen is regie op het klantcontact een belangrijke voorwaarde. De inrichting van de ICT infrastructuur is hierbij een bepalende factor. De complexiteit van de benodigde automatisering is groot.

Vrije kanaalkeuze voor de klant Speerpunten Inzet Sociale media (D)

Sociale media zijn de afgelopen jaren explosief gegroeid tot communicatieplatformen die niet meer weg te denken zijn. Dit biedt een kans om de band tussen inwoners en de gemeente te versterken en de participatie van inwoners te bevorderen. De gemeente wil inzetten op het gebruik van Apps, Webcare, Twitter, sms, en de inzet van QR-codes3. Door de inzet van sociale media wordt de drempel verlaagd tussen politici en bestuurders enerzijds en burgers anderzijds. Tegelijkertijd kan de website hiermee een belangrijker rol gaan spelen in Stadsmarketing. Om het begrip moderne, mensgerichte dienstverlening invulling te kunnen geven, is het noodzakelijk dat de gemeente ook op de nieuwste ontwikkelingen gaat inspelen om de mobiele burger beter te bedienen.

Algemeen Meest kostenefficiënte

De klant is vrij in de manier waarop hij contact zoekt met de gemeente

kanaal stimuleren (C)

Leeuwarden. Alle kanalen (website/digitale producten en diensten, telefoon, balie of post/email) zijn optimaal toegankelijk. Ongeacht het kanaal dat de klant kiest, hij krijgt altijd hetzelfde betrouwbare antwoord. In het kader van een efficiëntere dienstverlening wordt de klant gestimuleerd om in zijn contacten met de gemeente naar het ‘beste’ en meest kostenefficiënte kanaal te gaan.

Minimale belasting van de klant Speerpunten Beheer eigen gegevens

Het kabinet gaat uit van een slanke overheid waarbij meer verantwoordelijkheid in

door klant (E)

de samenleving wordt neergelegd. De klant heeft een eigen verantwoordelijkheid als het gaat om het verstrekken van de juiste informatie aan de gemeente en kan zodoende zelf bijdragen aan de kwaliteit van dienstverlening. Hier hoort het zelf beheren van de eigen gegevens door de klant bij. De gemeente wil hiertoe inzetten op de doorontwikkeling van het persoonlijke digitale loket. Daarmee heeft de klant de mogelijkheid overzichten te bekijken, statusinformatie op te vragen en wijzigen aan te brengen. De gemeente Leeuwarden wil hiermee de zelfredzaamheid van haar inwoners bevorderen.

‘Open data’ beschikbaar

De gemeente wil alle openbare overheidsgegevens die met publieke middelen zijn

stellen aan ondernemers

vergaard, vrij beschikbaar stellen aan burgers en ondernemers. Hergebruik van

via website (E)

deze ‘open data’ stimuleert het innovatief oplossen van maatschappelijke vraagstukken en de (lokale) economie. De ‘open data’ worden via de website beschikbaar gesteld.

Algemeen Eenmalige gegevens

De gemeente Leeuwarden kiest er voor om te werken op basis van vertrouwen.

uitvraag en optimalisering

Dat betekent ook vermindering van bureaucratische regel- en controledruk.

processen (E)

Enkelvoudige gegevensuitvraag moet leiden tot lastenverlichting voor de klant en een efficiënter proces. De Lean-methodiek wordt ingezet om de werkprocessen sneller en ‘slanker’ te laten verlopen.

3

Via een QR code kan je data (zoals tekst en/of domeinnamen) vertalen naar een met je mobiele telefoon te scannen, tweedimensionale barcode.

79


Beleidsbegroting

80


Beleidsbegroting

Programma: Politiek bestuur (9) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Bestuur en Middelen

Burgemeester Ferd. Crone

Mw. L. van Santen


(Her)kenbaarheid van de raad

3.

Herindelingsverkiezingen

2.

Meer ruimte voor maatschappelijke dynamiek en

4.

Regiosamenwerking stadsmarketing

veerkracht


Stadsvisie ‘Leeuwarden, fier verder!’ (2008)

•

Samenwerkingsagenda Leeuwarden-Provincie

•

samenhang en verbinding met de stad’ 2012-

2011-2021 •

•

Stadsmarketing meerjarenstrategie ‘In 2014

•

Visiedocument Stadsregio Leeuwarden ‘De kroon

Nota ‘Raadscommunicatie en burgerparticipatie’

van Fryslân’ (2009) en convenant Samenwerking

(2006) en rapport Burgervisitatiecommissie

stadsregio Leeuwarden 2010-2020

(2008)

Leeuwarden internationaal (2011)


Rekening

2012

2013

2014

2015

2016

8.028

8.383

8.108

8.098

8.156

8.140

Baten

464

456

-356

-356

-356

-356

Saldo

-7.564

-7.927

-7.752

-7.742

-7.800

-7.784

2011 Lasten


Totaal

Totaal

lasten

baten

Saldo

Gemeenteraad

2.267

0

College van B&W

5.841

-356

-5.485

Totaal

8.108

-356

-7.752

81

-2.267


Beleidsbegroting

Wat willen we bereiken? Strategisch Algemeen doel: Een transparant, effectief en samenwerkend bestuur Strategische

Subdoelstellingen


hoofddoelen Goede volksvertegen-

structureel (S) A. Goed functioneren van raad en

-

raadsleden

Voorbereidingen treffen nieuwe gemeenteraad na gemeentelijke

woordiging

herindeling per 01-01-2014 (I) -

Werkbezoeken organiseren en uitvoeren (S)

B. Een goede publieke verantwoording

-

Uitvoeren plan van aanpak raadscommunicatie (Her)Ken uw raad uitvoeren (I)

-

Ontwikkelen nieuwe communicatieinstrumenten en optimaliseren bestaande (S)

Helder en consistent beleid

C. Herkenbare en duidelijke

- Harmonisatie van beleid Leeuwarden

beleidspunten

en Boarnsterhim (I) - Vereenvoudiging van beleid en regelgeving (I)

D. Betrokkenheid van de burgers bij het

-

ontwikkelen van beleid

Meer ruimte maken voor eigen initiatieven burgers, ondernemers en instellingen (I)

-

Tijdig betrekken burger bij plan- en beleidsrealisatie door middel van doelgroepgerichte communicatie (S)

Versterking positie Leeuwarden

E. In Landelijke onderzoeken scoort Leeuwarden goed op het onderdeel sterkte positie Leeuwarden.

- Herindeling en samenwerking binnen de regio en noord Nederland (I) - De implementatie en borging van de inhoud en onderliggende filosofie van de stadsvisie etc. (S) - Stadsmarketing (I)

82


Beleidsbegroting


Subdoelstellingen Goede volksvertegenwoordiging A

2013

2014

2015

2016

(2008) 6,5 (2011) 5,7

7,7

7,8

7,8

7,8

7,8

7,8

7,9

7,9

(2010) 50,6% -0,6

55%

-

-

-

-

6,5

6,5

7

7

68%

81%

82%

83%

85%

68%

70%

71%

72%

75%

(2009) 4,9

5,5

5,6

5,7

5,8

(2007) 4,3

5,5

5,6

5,7

5,8

25

25

25

25

2

2

2

2

Goed functioneren van de raad en raadsleden Indicator(en): - Goede kwaliteit van besluitvorming en vergaderingen naar het oordeel van raadsleden - Oordeel burger over de raad Bron: Gemeenteraad en Gemeente-enquête

B

Een goede publieke verantwoording Indicator(en): - Opkomst gemeenteraadsverkiezingen - Opkomst gemeenteraadsverkiezingen t.o.v. de G32 - Oordeel burger over kwaliteit gemeentelijke informatie Bron: CPB en Gemeente-enquête

Helder en consistent beleid C

Herkenbare en duidelijke beleidspunten Indicator(en): - Het percentage raadsleden dat informatiepakket, programmabegroting en jaarstukken als helder en consistent typeert - Het percentage raadsleden dat van mening is dat, op basis van beleidsnota's, zijn kaderstellende en controlerende rol voldoende tot goed kan uitvoeren Bron: Gemeenteraad

D

Betrokkenheid van de burgers bij het ontwikkelen van beleid Indicator(en): - Oordeel burger die vindt dat hij/zij op tijd wordt betrokken bij het ontwikkelen van beleid (schaalscore tussen 1 'te laat' en 10 'ruim op tijd') - Oordeel burger die vindt dat hij/zij invloed kan uitoefenen op het beleid (schaalscore tussen 1 'geen enkele invloed' en 10 'veel invloed') Bron: Gemeente-enquête en Wijk-enquête

Versterking positie Leeuwarden E

In Landelijke onderzoeken scoort Leeuwarden goed op het onderdeel sterkte positie Leeuwarden Indicator(en): - Positie van Leeuwarden op de schaal van 1 tot 50 (2008) 31 (in de Atlas voor gemeenten worden 50 steden op 40 punten met elkaar vergeleken - Positie van Leeuwarden op de schaal van 1 tot 68 (2009) 4 van Noord Nederlandse gemeenten Bron: Elsevier-onderzoek 'De beste gemeente'

83


Beleidsbegroting


2013

2014

2015

2016

X

-

-

-

- Het organiseren en afleggen van werkbezoeken

X

X

X

X

- Uitvoeren plan van aanpak raadscommunicatie (Her)Ken uw raad

X

X

X

X

-

Ontwikkelen nieuwe communicatieinstrumenten en optimaliseren bestaande

X

X

X

X

-

Duidelijk en begrijpelijk communiceren naar de burger over wat de raad wil en wat gedaan is

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

- Harmonisatie van beleid Leeuwarden en Boarnsterhim

X

X

X

-

- Vereenvoudiging van beleid en regelgeving

X

X

-

-

Goede volksvertegenwoordiging -

Voorbereidingen treffen nieuwe gemeenteraad na gemeentelijke herindeling per 01-01-2014

- Het maken van een publieksgerichte verantwoording van beleid -

De burger informeren over het werk van de gemeenteraad (persberichten, internet, stadsposters)

Helder en consistent beleid

-

Meer ruimte maken voor eigen initiatieven burgers, ondernemers en instellingen

X

X

-

-

-

Tijdig betrekken burger bij plan- en beleidsrealisatie door middel van doelgroepgerichte communicatie

X

X

X

X

- Herindeling en samenwerking binnen de regio en noord Nederland

X

X

-

-

De implementatie en borging van de inhoud en onderliggende filosofie van de stadsvisie etc.

X

X

X

X

- Stadsmarketing

X

X

X

X

Versterking positie Leeuwarden

Toelichting op de belangrijkste prestaties en de speerpunten Goede volksvertegenwoordiging Speerpunten (Her)kenbaarheid van

Het raadscommunicatieplan heeft als centrale boodschap: burgers en organisaties

de raad (B)

weten wanneer onderwerpen aan de orde komen, wat het onderwerp inhoudt, wat de rol van de raad in de besluitvorming over dit onderwerp is, wat het effect ervan is en hoe invloed uitgeoefend kan worden. De uitvoering is in volle gang en hierbij zijn eenvoudig taalgebruik in de juiste vorm, makkelijk vindbaar en effectiviteit (wat merkt de burger ervan) belangrijke uitgangspunten. In het Plan van Aanpak worden de concrete maatregelen en instrumenten beschreven, zoals: •

een maandelijkse pagina in huis-aan-huis

•

verbetering van de website

•

inzet van social media

•

etc.

De effectmeting van deze inzet zal in de loop van 2013 plaatsvinden. Helder en consistent beleid Speerpunten Meer ruimte voor

De toenemende complexiteit van maatschappelijke vraagstukken vraagt om een

maatschappelijke

andere aanpak van beleidsrealisatie. Dat betekent onder andere meer ruimte

dynamiek en veerkracht

maken voor eigen initiatieven van burgers, ondernemers en instellingen. De

(D)

gemeente gaat die maatschappelijke dynamiek en veerkracht zoveel mogelijk

84


Beleidsbegroting

faciliteren en mogelijk maken. Een voorbeeld hiervan is de aanpak van het nieuwe wijken dorpenbeleid en de pilots die uitgevoerd gaan worden in het kader van Big society, en Kloppend Hart etc. Algemeen Harmonisatie van beleid

Vóór en na de herindeling met Boarnsterhim per 1 januari 2014 vindt

(C)

harmonisatie van beleid plaats. Voor al het beleid wordt nagegaan of overname van bestaande regels mogelijk is of dat aanpassing nodig is. De inventarisatie wordt ook aangegrepen om nog eens kritisch te beoordelen of beleid vereenvoudigd, (deels) afgeschaft of verduidelijkt kan worden. Dit kost veel tijd en inzet van de ambtelijke organisatie.

Versterking positie Leeuwarden Speerpunten Herindelingsverkiezing (E)

In november 2013 zullen er herindelingsverkiezingen worden gehouden voor de nieuwe gemeente Leeuwarden. Rond de zomer zullen daarvoor de voorbereidingen starten. Alle communicatieacties zijn erop gericht zoveel mogelijk mensen naar de stembus te krijgen. Daarnaast ligt het accent op het voorbereiden van de organisatie op bijkomende taken inclusief bemensing vanuit Boarnsterhim. Ook zal er intensiever worden overlegd met Leeuwarderadeel en Littenseradiel over mogelijke fusie.

Regiosamenwerking

Stadsmarketing is gericht op de beïnvloeding van het imago van de stad

stadsmarketing (E)

Leeuwarden, c.q. het behouden en aantrekken van bezoekers en bedrijven. Het is een langetermijnproces bestaande uit verschillende met elkaar samenhangende activiteiten. Leeuwarden heeft twee ambities: •

Hoofdstad van de watertechnologie

•

‘Beste Binnenstad 2015’ met daar aansluitend ‘Culturele Hoofdstad 2018’

Bovenstaande heeft de raad vastgesteld in de Stadsmarketing meerjarenstrategie ‘In samenhang en verbinding met de stad’ (2012-2014). In 2013 wordt de koers voortgezet die in 2012 is ingezet. Bovenstaande ambities zijn daarbij leidend. Net als in 2012 worden er voor 2013 voor Watertechnologie en Vrije Tijd samen met de betreffende stakeholders jaarplannen gemaakt. Voor Vrije Tijd zal het evenement ‘Het Glazen Huis 2013’ er met kop en schouders bovenuit steken. Daarnaast is de doelstelling om in 2013 een flinke stap te hebben gemaakt in de regiosamenwerking met betrekking tot de stadsmarketing. Algemeen Samenwerking in de regio

Samen met Súdwest-Fryslân, Heerenveen, Smallingerland en de provincie Fryslân

(E)

gaat Leeuwarden aan versterking van de economie en een krachtige regio werken. Zie ook paragraaf 2.1.1 Stadsvisie en strategische allianties.

85


Beleidsbegroting

86


Beleidsbegroting

Programma: Veiligheid en Openbare orde (10) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Bestuur en Middelen

Burgemeester Ferd. Crone

W.J. Borghardt


2.

Realisatie regionalisering van de brandweer per 1

3.

Persoonsgerichte aanpak van overlast gevende en

januari 2014, samen met de Veiligheidsregio

criminele doelgroepen in het Veiligheidshuis

Fryslân

Fryslân

Optimaliseren inrichting en gebruik van de nieuwe

4.

Toezicht en handhaving in de binnenstad

brandweerkazerne


Beleidsplan veiligheid 2013 en 2014

•

Beleidsplan Brandweer Leeuwarden 2009-2012

•

Transitie Veiligheidshuis Fryslân (in

•

Beleidsplan Brandweerzorg gemeente

•

Plan van aanpak kwaliteitsverbetering

voorbereiding) •

Boarnsterhim 2010-2013

Meerjarenbeleidsplan Veiligheidsregio Fryslân

brandweerzorg gemeente Leeuwarden (2010)

2013-2016 •

Regionaal Crisisplan 2011-2015


Rekening

2012

2013

2014

2015

2016

11.683

10.759

11.033

10.894

10.591

10.549

Baten

1.024

374

-297

-297

-297

-297

Saldo

-10.659

-10.385

-10.736

-10.597

-10.294

-10.252

2011 Lasten


Totaal

Totaal

lasten

baten

Saldo

Integraal veiligheidsbeleid

3.233

-101

-3.132

Brandweer

6.929

-152

-6.777

871

-44

-827

11.033

-297

-10.736

Rampenbestrijding Totaal


2012

2013

2014

Veiligheidsmiddelen incl. Veiligheidshuis

2015 175

Bijdrage aan Veiligheidshuis

-51

Amendement projecten op gebied van veiligheid

-125

Straatcoaches en fancoaches

-110

87

-40 125 110

91

2016


Beleidsbegroting

Wat willen we bereiken? Strategisch Algemeen doel: In Leeuwarden weet en voelt iedereen zich veilig Strategische

Subdoelstellingen


hoofddoelen Criminaliteit en

structureel (S) A. Vermindering van criminaliteit en

overlast

overlast door persoonsgerichte

Criminaliteit en

aanpak.

- Aanpak op maat criminele en overlast gevende personen (S)

overlast worden aangepakt.

B. Vermindering van criminaliteit en overlast door gebiedsgerichte aanpak.

- Wijkgerichte aanpak (m.n. ISV3 wijken) (I) - Aanpak van jeugdoverlast (I)

Openbare orde en

C. Voorkoming en bestrijding van

misdaad

verstoring van de openbare orde door

De openbare orde in

inzet bevoegdheden burgemeester.

Leeuwarden wordt

- Ingrijpen bij (dreigende) verstoring openbare orde (S) - Opleggen huisverboden en sluiting woningen indien noodzakelijk (S)

gehandhaafd en (georganiseerde) misdaad wordt

D. Aanpak van georganiseerde misdaad door bestuurlijke instrumenten.

- Tegengaan georganiseerde criminaliteit (I)

aangepakt

Fysieke

E. De brand- en ongevalbestrijding in de

- De fysieke veiligheidsrisico’s worden

veiligheids-

gemeente Leeuwarden is op basis van

risico’s

onderkende fysieke veiligheidsrisico’s

geïnventariseerd (S)

De fysieke

voorbereid en wordt adequaat

bestuurlijk en organisatorisch ingebed

veiligheidsrisico’s in

uitgevoerd.

(S)

- Aspecten brandveiligheid worden

de gemeente Leeuwarden worden onderkend en beheerst

F. De rampenbestrijding in de gemeente Leeuwarden is op basis van onderkende fysieke veiligheidsrisico’s voorbereid en wordt adequaat uitgevoerd.

- Risicobeperkende maatregelen en/of aanpassen van de regionale crisisorganisatie(S) - Implementatie van de Wet op de Veiligheidsregio (I)

88


Beleidsbegroting


Subdoelstellingen Criminaliteit en overlast A

2013

2014

2015

2016

n.v.t.

5

n.v.t.

n.v.t.

10

10

10

10

n.v.t.

- 5%

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

5,0; 1,0

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

-5%

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

-10%

n.v.t.

n.v.t.

Altijd

Altijd

Altijd

Altijd

Altijd

Altijd

Altijd

Altijd

Max.

Max.

Max.

Max.

100%

100%

3

3

100%

100%

Vermindering van criminaliteit en overlast door persoonsgerichte aanpak Indicator(en): - Het aantal veelplegers dat in 2014 een jaar delictvrij is - Het aantal etnisch gerelateerde risicojongeren (60) dat jaarlijks wordt opgespoord en een traject krijgt aangeboden richting werk, scholing - Overlast veroorzaakt door daken thuisloze drugsverslaafden (uitgedrukt in aantal incidenten)

(2002) 135

Bron: Politiecijfers

B

Vermindering van criminaliteit en overlast door gebiedsgerichte aanpak Indicator(en): - Wijkveiligheidsindex binnenstad en wijken (2014 minimaal score 5,0 Binnenstad; de ISV wijken minimaal 1 punt beter) - Vermindering woonoverlast met 5% in 2014 t.o.v. 2009 (uitgedrukt in aantal incidenten) - Opleggen aantal huisverboden

(2009) 1471 19

Bron: Politiecijfers

Openbare orde en misdaad C

Voorkoming en bestrijding van verstoring van de openbare orde door inzet bevoegdheden burgemeester Indicator(en): - Toepassen (nood)bevoegdheden burgemeester bij (dreigende) verstoring van de openbare orde op straat, maar ook in de privésfeer als overlast aan de orde is - Toepassen artikelen 184 en 174 en 175a Gemeentewet om woningen bij ernstige overlast te kunnen sluiten (aanpak woonoverlast i.r.t. onder meer kamerverhuur)

D

Aanpak van georganiseerde misdaad door bestuurlijke instrumenten Indicator(en): - Inzet van bestuurlijke instrumenten

E

De brand- en ongevalbestrijding in Leeuwarden is op basis van onderkende fysieke veiligheid Indicator(en): - De brand- en ongevalbestrijding in de gemeente Leeuwarden is op basis van onderkende fysieke veiligheidsrisico's voorbereid en wordt adequaat uitgevoerd. - De fysieke veiligheidsrisico's zijn bekend. - - Aantoonbaar accurate (uitruk)procedures, bereikbaarheidskaarten en aanvalplannen voor de brandweer afgemeten aan de overschrijdingsindex - - Brandveiligheidsbeleid en de bereikbaarheid voor hulpverleningsdiensten en bluswatervoorzieningen zijn ingebed in ruimtelijke ordening, vergunningverlening en voorlichting.

89

3,75


Beleidsbegroting

Fysieke veiligheidsrisico's F

De rampenbestrijding in de gemeente Leeuwarden is op basis van onderkende fysieke veiligheidsrisico's voorbereid en wordt adequaat uitgevoerd. Indicator(en): - De planvorming is op orde, waarmee de crisisorganisatie in stand wordt gehouden (onder meer (regionaal) crisisplan, rampbestrijdingsplan)

100%

100%

100%

100%

Toelichting op de subdoelstellingen Criminaliteit en overlast Vermindering van

De gemeente ontvangt voor veiligheidsbeleid vanaf 2012 geen geld

criminaliteit en overlast

(Montfransgelden) meer van het Rijk. De gemeenteraad heeft in het verleden op

door persoonsgerichte

incidentele basis budgetten beschikbaar gesteld om deze bezuiniging (deels) te

aanpak (A)

compenseren. Door de beperkt beschikbare middelen was het noodzakelijk de ambities zoals neergelegd in de beleidsnota veiligheid 2010-2014 naar beneden bij te stellen. Dit heeft er toe geleid dat de gemeenteraad in 2011 de beleidsnota 2012-2013 heeft vastgesteld. In 2014 zijn de financiële middelen voor het veiligheidsbeleid verder verminderd. In de onderstaande tabel zijn de nog beschikbare budgetten opgenomen voor de activiteiten die in 2013 worden uitgevoerd: Cameratoezicht

€

20.000

Burgernet

€

20.000

Straat- en fancoaches (incl. intensivering (€ 110.000)

€ 235.000

Veiligheidshuis (incl. intensivering € 51.000)

€

Wijkaanpak/ toezicht en handhaving

€

25.000

Buurtbemiddeling

€

12.500

Bestuurlijke aanpak georganiseerde criminaliteit

€

25.000

Meldpunt Overlast

€

45.000

AFAC Fietsdiefstal

€

2.500

91.000

Openbare orde en misdaad Voorkoming en bestrijding

De bevoegdheden van de burgemeester worden conform afspraken volledig en

van verstoring van de

structureel uitgevoerd. Het is van belang dat de handhaving goed en voldoende

openbare orde door inzet

is geregeld, anders sorteert het opleggen van verboden en bevelen geen effect.

bevoegdheden

Dit betreft zowel gemeentelijke handhaving als handhaving door politie en

burgemeester (C)

uiteindelijke afwikkeling van zaken door het Openbaar Ministerie.

90


Beleidsbegroting


2013

2014

2015

2016

- Aanpak op maat criminele en overlast gevende personen

X

X

X

X

- Wijkgerichte aanpak (m.n. ISV3 wijken)

X

- Aanpak van jeugdoverlast

X

Criminaliteit en overlast

Openbare orde en misdaad - Ingrijpen bij (dreigende) verstoring openbare orde

X

X

X

X

- Opleggen huisverboden en sluiting woningen indien noodzakelijk

X

X

X

X

- Tegengaan georganiseerde criminaliteit

X

-

-

-

X

-

-

-

Fysieke veiligheidsrisico’s - De fysieke veiligheidsrisico's worden geïnventariseerd -

Aspecten brandveiligheid worden bestuurlijk en organisatorisch ingebed

X

-

-

-

-

Risicobeperkende maatregelen en/of aanpassen van de regionale crisisorganisatie

X

-

-

-

X

-

-

-

- Implementatie van de Wet op de veiligheidsregio

Toelichting op de belangrijkste prestaties en de speerpunten Criminaliteit en overlast Speerpunten Persoonsgerichte aanpak

Om de criminaliteit en overlast aan te pakken worden alle veelplegers, overlast

(A)

gevende daken thuislozen en etnisch gerelateerde risicojongeren besproken in het veiligheidshuis Fryslân te Leeuwarden en wordt een aanpak op maat ingezet (vrijwillig of gedwongen, preventief of repressief).

Toezicht en handhaving

In 2012 is gewerkt met het integrale handhavings- en toezichtsmodel in de

binnenstad (B)

binnenstad. De samenwerking neemt steeds nauwere vormen aan en de resultaten zijn positief te noemen. In 2013 wordt de aanpak voortgezet en mogelijk iets aangepast naar aanleiding van een in het najaar van 2012 te houden evaluatie.

Intensiveringen Veiligheidshuis Fryslân

De persoonsgerichte aanpak wordt vormgegeven via het Veiligheidshuis. Het

(A)

Veiligheidshuis Fryslân (VHF) is het meest efficiënte middel om enerzijds overlast en criminaliteit te bestrijden en anderzijds de meest kwetsbare groepen te geleiden naar hulp. Per 1 januari 2013 wordt door het Openbaar Ministerie de regie over het Veiligheidshuis overgedragen aan de gemeenten. Leeuwarden heeft als centrum gemeente hierin een centrale rol. Met de voorgestelde intensivering, gebundeld met de cofinanciering door andere Friese gemeenten, wordt het mogelijk in 2013 en 2014 een aantal incidentele projecten te borgen in het Veiligheidshuis Fryslân. Dit betreft onder andere de persoonsgerichte aanpak mensenhandel, vastgoed en hennepteelt. Daarnaast wordt de bestaande aanpak gecontinueerd. Dit betreft de gebieden: jeugdcriminaliteit, veelplegers, voetbaloverlastplegers, overlast gevende daken

91


Beleidsbegroting

thuislozen/verslaafden en criminele en overlast gevende personen etnisch gerelateerd, plegers huiselijk geweld, etc. Het VHF fungeert in sommige zaken als het voorportaal van het Regionaal Expertisecentrum Noord Nederland (RIEC). Straatcoaches en

In de afgelopen jaren is intensief geïnvesteerd in de bestrijding van jeugdoverlast

fancoaches (A)

en in het voorkomen van ongeregeldheden bij het betaald voetbal. De inzet van straatcoaches en fancoaches wordt van groot belang geacht voor de veiligheid in de stad en rondom Cambuur. Met de voorgestelde intensivering van € 110.000 kan de inzet van fancoaches en de straataanpak op het huidige niveau worden voortgezet.

Algemeen

Hieronder volgt een korte toelichting op de meest in het oog springende consequenties van de verminderde veiligheidsmiddelen in 2013:

Verminderde

Veiligheid binnenstad

Veiligheidsmiddelen

Er werken nu vele straatwerkers voor de doelgroep overlast gevende daken

(A)

thuislozen, veelplegers en straatprostituees. Mede door forse bezuinigingen bij de gemeente Leeuwarden komen deze functies (deels) te vervallen. Daardoor kan de overlast van de genoemde doelgroepen toenemen en moet mogelijk vaker een beroep op politie worden gedaan. Gezinscoaching Vanaf 2008 is succesvol geïnvesteerd in de aanpak van intensieve gezinscoaching (24/7) door Radar bij multi-probleemgezinnen. Deze aanpak werkte in het verlengde van de follow-up activiteiten in het Veiligheidshuis. Het interventieteam Welzijn nieuwe stijl moet de cliënten (systemen) nu begeleiden, de 24/7 aanpak van Radar kan in het interventieteam echter nog niet worden gerealiseerd. Er is een reële kans op een toename van multi-probleemgezinnen met als gevolg een toename van criminaliteit en uitval. Vanaf 1 januari 2013 stopt de inzet van Radar, tenzij de verwachte rijksbijdrage op het gebied van Welzijn voldoende is om ook de gezinscoaching uit te bekostigen. Aanpak woonoverlast en buurtbemiddeling Het gemeentelijke toezicht en het aantal handhavers in de wijken (m.u.v. de binnenstad en de 6 ISV3 wijken) vermindert. Ook buurtbemiddeling valt weg. De aanpak van woonoverlast in de wijken kan daarom stagneren. Het is de verwachting dat de woonoverlast in die wijken weer toeneemt. Aanpak wijkveiligheid In de wijken die niet tot de ISV3-categorie behoren wordt beperkt geïnvesteerd. Ook is de subsidie aan Welzijn Centraal voor buurtbemiddeling geminimaliseerd. De kans op escalatie van (buren) ruzies en problemen in de wijken neemt hierdoor toe. In de ISV3 wijken kan dankzij het ISV3-budget nog wel in veiligheid worden geïnvesteerd. De verwachting is dan ook dat de veiligheid in die 6 wijken minimaal gelijk blijft. Dit geldt niet voor de niet-ISV3 wijken.

Wijkgerichte aanpak,

De veiligheidsinzet is vooral gericht op de zogenaamde ISV3 wijken, zowel fysiek,

m.n. ISV3 wijken (B)

als sociaal. Een pakket aan maatregelen wordt toegepast bij probleemsituaties. Ook de aanpak van woninginbraken heeft hoge prioriteit in 2013. De gemeente vervult hierin vooral een rol op het gebied van preventie.

Risico

De meest kwetsbare mensen in de samenleving wordt geconfronteerd met grote bezuinigingen op de terreinen waar juist hulp, zorg en handhaving noodzakelijk is. Anno 2012 is er een goed beeld van deze doelgroep, die vraagt om een goede en

92


Beleidsbegroting

intensieve begeleiding. Met het wegvallen van de rijksmiddelen veiligheid en de bezuinigingen bij de gemeente kan deze begeleiding niet worden geboden en loopt deze doelgroep risico op verval in de anonimiteit en criminaliteit. Deze ontwikkeling heeft impact op onze samenleving. Openbare orde en misdaad Algemeen Ingrijpen bij (dreigende)

De burgemeester zet zijn bevoegdheden in om de veiligheid van burgers op straat

verstoring openbare orde

te waarborgen. Dit kan zijn bij evenementen, maar ook bij voortdurende overlast

(C)

van groeperingen in een wijk of buurt. Er is nauwe samenwerking in deze met politie en de straatcoaches.

Opleggen huisverboden en

De burgemeester legt huisverboden op bij huiselijke geweldszaken en sluit

sluiting woningen indien

woningen als er sprake is van drugs- en/of ernstige woonoverlast.

noodzakelijk (C) Aanpak georganiseerde

In samenwerking met ketenpartners wordt gezorgd voor een maximale inzet van

criminaliteit (D)

wetgeving, zoals wet BIBOB, om de georganiseerde misdaad te ontmoedigen.

Fysieke veiligheidsrisico’s Speerpunten Realisatie regionalisering

Met ingang van 1 januari 2014 is de brandweer in Fryslân regionaal

brandweer per 1 januari

georganiseerd. Dit betekent dat de Friese brandweerkorpsen organisatorisch

2014 (F)

onder worden gebracht bij de Veiligheidsregio Fryslân. Het projectplan Samen naar één Brandweer geeft het doel van de regionalisatie als volgt aan: ‘het blijvend realiseren van een toekomstbestendige brandweerzorg in Fryslân. Brandweer Leeuwarden streeft ernaar om in goede samenwerking met de Veiligheidsregio Fryslân de geregionaliseerde Brandweer per 1 januari 2014 te realiseren.’

Optimaliseren inrichting

Eind 2013 wordt de nieuwbouw van de brandweerkazerne in gebruik genomen. In

en gebruik van nieuwe

2014 gaat veel aandacht uit naar het optimaliseren van de inrichting en het

brandweerkazerne (E)

gebruik van de nieuwe kazerne.

Bezuinigingen Taakstelling Brandweer

In overeenstemming met de notitie ‘Invulling gemeentelijke taakstelling dienst Brandweer’ wordt door de dienst Brandweer in 2013 een bijdrage van € 105.000 geleverd aan de gemeentelijke taakstelling.

93


Beleidsbegroting

94


Beleidsbegroting

Programma: Sport (11) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Welzijn

Wethouder A. Ekhart

Mw. F. Ytsma


Samenwerken sportverenigingen/omnivereniging

2.

Uitbreiden en verbreden van de

3.

Overkoepelend orgaan afstemming sporten

4.

Herontwikkeling Kalverdijkje

beweegactiviteiten

combinatiefuncties


Beleidsnotitie ‘Sport- en beweegbeleid 2012-

•

Herijking relatie gemeente – BV Sport (2005)

2016. Samen werken aan sport en bewegen in de

•

Beleidsnotitie sportaccommodaties (2005)

gemeente Leeuwarden’


Rekening

2012

2013

2014

2015

2016

2011 Lasten

6.065

6.192

6.219

6.088

6.006

5.989

Baten

-17

0

0

0

0

0

Saldo

-6.082

-6.192

-6.219

-6.088

-6.006

-5.989

Bedragen x € 1.000 Beleidsproduct Sport en ontspanning

Totaal

Totaal

lasten

baten

6.203

IJswegen Totaal

Saldo 0

-6.203

16

0

-16

6.219

0

-6.219


2012

Subsidie topsport

2013

2014

2015 65

95

2016


Beleidsbegroting

Wat willen we bereiken? Strategisch Algemeen doel: Een leven lang bewegen Strategische

Subdoelstellingen


hoofddoelen Bewegen

structureel (S) A. Meer burgers bewegen

- Het (doen) organiseren van

Burgers zijn en

activiteiten die burgers stimuleren om

blijven gemotiveerd

deel te nemen aan sportactiviteiten

om te bewegen en

(S)

te (top)sporten

- Ontwikkelen en inzetten van combinatiefuncties (I) B. Handhaven sportevenementen en topsportevenementen op niveau 2009

Wijken en dorpen

C. Meer op maat gemaakte

- Financieel bijdragen aan breedtesport en topsportevenementen (S)

- Het (doen) aanbieden van sporten

Burgers

bewegingsprogramma’s in de wijken

spelmogelijkheden voor specifieke

participeren in

in relatie tot het percentage groei van

doelgroepen op buurten wijkniveau

wijken en dorpen

burgers dat beweegt

(S) - Het (doen) aanbieden van programma’s voor schoolkinderen (018 jaar) (S)

D. Meer vrijwilligers zijn actief bij sportverenigingen

- Stimuleren en bevorderen van inzet van vrijwilligers bij sportverenigingen in samenwerking met bv SPORT en de sportverenigingen (S)

Infrastructuur De infrastructuur

E. Efficiënter gebruik van

- Het (doen) beheren, exploiteren en

basissportvoorzieningen

onderhouden (en vernieuwen) van

ondersteunt

gemeentelijke

bewegen en

basissportaccommodaties (S)

(top)sport

- Ontwikkelen en inzetten van Parkmanagement (S) F. Efficiëntere inrichting van de publieke ruimte voor sport

- Het (doen) realiseren van nieuwe sportvoorzieningen in de stad (S) - Optimaliseren gebruik Kalverdijkje Noord en Zuid (I) - Ontwikkelen vierde sportconcentratiegebied in de Zuidlanden (I)

96


Beleidsbegroting


2013

2014

2015

2016

56%

58%

60%

62%

65%

6 fte

8,3 fte

8,3 fte

8,3 fte

8,3 fte

10

10

10

10

10

4

4

4

4

4

5

5

5

5

5

1.169

1.360

1.360

1.360

1.360

605

725

725

725

725

564

634

634

634

634

- Bezettingsgraad basissportvoorzieningen: Sporthallen norm 2.000 uur per jaar

75%

85%

85%

85%

85%

- Gymlokalen norm 1.000 uur per jaar (bij 100% schoolgebruik): Verenigingsgebruik

20%

40%

40%

40%

40%

Subdoelstellingen Bewegen A

Meer burgers bewegen Indicator(en): - Het percentage volwassen burgers dat meer dan 12 keer per jaar sport is minimaal gelijk - Ontwikkelen en inzetten Combinatiefuncties/buurtsportcoaches sport Bron: Gemeente-enquête

B

Handhaven sportevenementen en topsportevenementen op niveau 2009 Indicator(en): - Aantal sportevenementen - Aantal topsportevenementen

Wijken en dorpen C

Meer op maat gemaakte bewegingsprogramma's in de wijken in relatie tot het percentage groei van burgers dat beweegt Indicator(en): - Aantal programma's voor schoolkinderen (0-18 jaar) Bron: bv SPORT

D

Meer vrijwilligers zijn actief bij sportverenigingen Indicator(en): - Aantal vrijwilligers bij sportverenigingen: - totaal - bestuurlijk - kader - overige Bron: Voormalig Vrijwilligers Servicepunt

Infrastructuur E

Efficiënter gebruik van basissportvoorzieningen Indicator(en):

Bron: bv SPORT

F

Efficiëntere inrichting van de publieke ruimte voor sport Indicator(en): - Realisatie Zuidlanden - start ontwikkelingsfase (Doorgeschoven naar 2018)

97


Beleidsbegroting

Toelichting op de subdoelstellingen Bewegen Meer burgers bewegen (A)

Het doel is dat in 2016 65% van de inwoners van de gemeente Leeuwarden twaalf keer of meer per jaar sport door in te zetten op de drie speerpunten uit het beleidsplan 2012-2016 voor sporten en bewegen: 1. meer samenwerking sportverenigingen; 2. uitbreiding/verbreding combinatiefuncties; 3. overkoepelend orgaan voor afstemming sporten beweegactiviteiten.

Infrastructuur Realisatie Zuidlanden – start

In verband met de slechte economische omstandigheden en de daaruit

ontwikkelingsfase (F)

voortvloeiende bezuinigingen, is de start van de projectgroep sportzone de Zuidlanden doorgeschoven naar 2018.

98


Beleidsbegroting


2013

2014

2015

2016

X

X

X

X

- Ontwikkelen en inzetten van combinatiefuncties

X

X

X

X

- Financieel bijdragen aan breedtesport- en topsportevenementen

X

X

X

X

Bewegen -

Het (doen) organiseren van activiteiten die burgers stimuleren om deel te nemen aan sportactiviteiten

Wijken en dorpen -

Het (doen) aanbieden van sporten spelmogelijkheden voor specifieke doelgroepen op buurten wijkniveau

X

X

X

-

-

Het (doen) aanbieden van programma's voor schoolkinderen (0-18 jaar)

X

X

X

-

X

X

X

-

X

X

X

X

- Ontwikkelen en inzetten van Parkmanagement

X

X

X

X

- Het (doen) realiseren van nieuwe sportvoorzieningen in de stad

X

X

X

X

- Optimaliseren gebruik Kalverdijkje Noord en Zuid

X

X

X

X

-

-

-

-

Stimuleren en bevorderen van inzet van vrijwilligers bij - sportverenigingen in samenwerking met bv SPORT en de sportverenigingen Infrastructuur -

-

Het (doen) beheren, exploiteren en onderhouden (en vernieuwen) van gemeentelijke basissportaccommodaties

Ontwikkelen vierde sportconcentratiegebied in de Zuidlanden (doorgeschoven naar 2018)

Toelichting op de belangrijkste prestaties en de speerpunten Bewegen Speerpunten Samenwerking

Leeuwarden heeft geïnventariseerd op welk sportpark sportverenigingen meer

verenigingen/

kunnen samenwerken en welke vorm daar het beste bij past. De sportverenigingen

omnivereniging (A)

van sportpark Nijlân hebben aangegeven dat zij pilot willen zijn voor een dergelijke nieuwe vorm van samenwerking. Meer samenwerking kan mogelijk leiden tot een omnisportvereniging. Dit is een sportvereniging waar meerdere sporten beoefend worden. Afhankelijk van de structuur in de vereniging opereren de afdelingen als zelfstandige individuele verenigingen of als één gezamenlijke vereniging.

Buurtsportcoaches (A)

Vanuit het Ministerie van VWS zijn extra middelen beschikbaar gesteld voor de buurtsportcoaches (was voorheen de combinatiefunctionaris). Voor de gemeente Leeuwarden betekent dit 2,3 fte extra aan buurtsportcoaches. Door deze extra inzet kunnen er sportactiviteiten worden georganiseerd in wijken die nu nog niet worden bediend. Ook wordt voor de buurtsportcoaches de doelgroep verbreed van kinderen/jongeren naar alle wijkbewoners.

Ombuigingen

Binnen sportbeleid en bv SPORT wordt uitvoering gegeven aan de taakstellingen van in totaal € 200.000. In overleg met bv SPORT zijn hier afspraken over gemaakt. Leidraad bij deze afspraken is het Collegeprogramma: sportactiviteiten vooral richten op aandachtwijken en kinderen en jongeren. Daarnaast is er een extra huurverhoging van de sportaccommodaties doorgevoerd.

99


Beleidsbegroting

Wijken en dorpen Speerpunten Overkoepelend orgaan

In 2013 wordt ingezet op meer afstemming van alle sport en sportactiviteiten in de

afstemming sporten

gemeente Leeuwarden. De website sporteninleeuwarden.nl is hier een belangrijk

beweegactiviteiten (C)

voertuig in. Op deze wijze kunnen de goede initiatieven die er zijn in de stad worden gebundeld en samen uitgewerkt en/of toegankelijk gemaakt voor anderen.

Infrastructuur Speerpunten Sportpark Kalverdijkje (F)

In 2013 vindt de herontwikkeling van Kalverdijkje plaats. Door de intentie tot fusie van drie verenigingen (vv Leeuwarden, vv Nicator en vv Rood Geel) kan zowel Kalverdijkje Zuid als Kalverdijkje Noord herontwikkeld worden. Zie voor verdere toelichting paragraaf 2.2.3.g Gebouwen.

100


Beleidsbegroting

Programma: Ruimtelijke ordening (12) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Stadsontwikkeling

Wethouder H. Deinum

L. Kappert


Voorbereiding Omgevingswet

3.

Afronding actualisatieslag bestemmingsplannen

2.

Realisatie projecten binnenstad

4.

Ontwikkelkader Philipslocatie - WTC-Expo

•

Structuurvisie Boarnsterhim 2018


Stadsvisie Varen onder eigen vlag (2002) + Fier verder (2008)


Rekening

2012

2013

2014

2015

2016

2011 Lasten

1.869

1.922

1.799

1.699

1.667

1.667

Baten

188

107

-93

-93

-93

-93

Saldo

-1.681

-1.815

-1.706

-1.606

-1.574

-1.574

Bedragen x € 1.000 Beleidsproduct Ruimtelijke ordening

Totaal

Totaal

lasten

baten

Saldo

1.200

0

-1.200

Geometriebeheer

478

-93

-385

Bestuursadvisering ROI

121

0

-121

1.799

-93

-1.706

Totaal

101


Beleidsbegroting

Wat willen we bereiken? Strategisch Algemeen doel: De stad ruimtelijk op orde Strategische

Subdoelstellingen


hoofddoelen Ruimtelijke ordening

structureel (S) A. Gewenste dynamiek bestuurlijk vastgelegd

- Uitwerken plannen deelgebieden Binnenstad (I)

Een adequaat

- Ontwikkelkader Philips-locatie / WTC-

ruimtelijk beleid om

expo (I)

de gemeentelijke ambities mogelijk te maken

B. Huidig beleid vastgelegd in bestemmingsplannen

- Bestemmingsplannen ontwikkelingsgebieden zoals Nieuw Stroomland en Zuidlanden (I) - Actualisatie plannen conform jaarprogramma (S) - Voorbereiden Omgevingswet (I)

102


Beleidsbegroting


Subdoelstellingen Ruimtelijke ordening A

2013

2014

2015

2016

2

2

2

2

5

5

5

5

Gewenste dynamiek bestuurlijk vastgesteld Indicator(en): - Aantal kaderstellende deelplannen per jaar voor dynamische gebieden uit stadsvisie die bestuurlijk zijn vastgesteld

B

2

Actuele bestemmingsplannen Indicator(en): - Aantal bestemmingsplannen dat ieder jaar wordt geactualiseerd

103


Beleidsbegroting


2013

2014

2015

2016

- Uitwerken plannen deelgebieden Binnenstad

X

X

-

-

- Ontwikkelkader Philips-locatie / WTC-Expo

X

-

-

-

- Actualisatie bestemmingsplannen (jaarstukken)

X

X

-

-

X

X

X

X

X

X

-

-

Ruimtelijke ordening

-

Bestemmingsplannen ontwikkelingsgebieden zoals Nieuw Stroomland en De Zuidlanden

- Voorbereiden Omgevingswet

Toelichting op de belangrijkste prestaties en de speerpunten Ruimtelijke ordening Speerpunten Voorbereiding omgevingswet (B)

Volgens de huidige inzichten zal op 1 januari 2014 de nieuwe Omgevingswet in werking treden. De inzet voor de gemeente is volledig afhankelijk van het invoeringstraject van de nieuwe wet. De gevolgen zijn groot, omdat het toetsingskader voor ruimtelijke plannen volledig wordt herzien, maar het is nog onduidelijk of het doorgaat en zo ja in welk tempo. Na de afronding van de actualisatieslag van de bestemmingsplannen zal de implementatie van de nieuwe wet moeten worden voorbereid die van grote betekenis is voor alle regelgeving op ruimtelijk gebied.

Realisatie projecten

De binnenstad krijgt prioriteit als vestigingslocatie voor detailhandel, voorzieningen

binnenstad (A)

en wonen. In 2012 is de Manifestatie Kloppend Hart, bouwen aan de binnenstad afgerond. Dit heeft een groot aantal plannen opgeleverd die kunnen bijdragen aan de ruimtelijke kwaliteit en het intensiveren van het gebruik van de binnenstad. In 2013 moet voor initiatieven waaraan de raad medewerking wil verlenen, juridischplanologisch ruimte worden gemaakt. Het gaat hier vooral om initiatieven met investeringen van derden. Dit past in de ambitie om de beste binnenstad van 2015 en de culturele hoofdstad van 2018 te worden.

Afronding

De belangrijkste structurele doelstelling is het actueel houden van de

actualisatieslag

bestemmingsplannen. Op 1 juli 2013 moeten alle bestemmingsplannen

bestemmingsplannen

geactualiseerd zijn, in ieder geval voor de gebieden waar bouwactiviteiten worden

(B)

verwacht (legessanctie). In 2013 is de vaststelling voorzien van de plannen HemrikIndustriegebied Oost, de Centrale, Buitengebied, Moark en Ie en Aldlân. In bepaalde gevallen is het niet zinvol om een plan voor 1 juli 2013 te actualiseren. Daarvan kan bij uitzondering sprake zijn als de geldende plannen geen bouwmogelijkheid bieden en er ook nog geen bouwplannen voorzien zijn, waardoor de legessanctie geen risico vormt. Dit geldt vooral voor Nieuw Stroomland (Zwettepark, Energiepark Schenkenschans).

Ontwikkelkader

Het is noodzakelijk om richting te geven aan de mogelijke ontwikkelingen van de

Philipslocatie – WTC-

Philips-locatie en het WTC-Expogebied. In 2013 wordt hiervoor een ontwikkelkader

Expo (A)

aan de raad voorgelegd. Dat kan als basis dienen voor een wijziging van het bestemmingsplan.

104


Beleidsbegroting

Algemeen Afstemming ruimtelijk

In 2009 heeft de gemeenteraad van Leeuwarden de geactualiseerde stadsvisie ‘Fier

beleid Boarnsterhim (B)

verder’ vastgesteld en in 2010 heeft de gemeenteraad van Boarnsterhim de structuurvisie ‘Boarnsterhim 2018’ vastgesteld. In verband met de herindeling en daarmee samenhangende harmonisatie van beleid van beide gemeenten wordt bepaald in hoeverre er acties noodzakelijk zijn ten aanzien van de doorwerking van de structuurvisie ‘Boarnsterhim 2018’ na de herindeling.

Risico

Als de ruimtelijke ontwikkelingen in een plangebied op het moment van het in procedure brengen van een bestemmingsplan nog onvoldoende bekend zijn, is dat bestemmingsplan minder doelmatig. Overwogen moet dan worden of uitstel ondanks de legessanctie verantwoord is. Dat is een beperkt financieel risico, omdat er in die gebieden meestal geen bouwplannen zijn. Overigens blijft het ‘verouderde’ plan wel gewoon van kracht en is er dus geen planologisch risico.

105


Beleidsbegroting

106


Beleidsbegroting

Programma: Milieu, energie en water (13) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Stadsontwikkeling


Mw. H.E. Bannink


Realiseren en faciliteren energiebesparing

2.

bestaande bouw

Schoon Oppervlaktewater binnen de gemeentegrenzen


Visiedocument Duurzaam Leeuwarden, de sterke

•

stad (2010)

•

•

Nota Ontheffingen voor geluid; hoe gaat de

•

Verbreed Gemeentelijk rioleringsplan (GRP 2009-

Optimalisatie afvalscheiding (2012) Meerjarenontwikkelingsprogramma (MOP III) 2010-2013

•

gemeente daar mee om? (2005)

Actualisatie Kadernota Gericht handhaven in Leeuwarden (2009)

•

2012)

Leeuwarder aanpak grondstromen (2007)


Rekening

2012

2013

2014

2015

2016

2011 Lasten

26.320

25.636

25.713

25.705

24.460

24.460

Baten

24.613

23.954

-24.127

-24.136

-24.136

-24.136

Saldo

-1.707

-1.682

-1.586

-1.569

-324

-324


Totaal

Totaal

lasten

baten

Saldo

Inzameling afval

11.721

-11.629

-92

Riolering

10.977

-12.069

1.092

Milieubeleid

1.196

0

-1.196

Bodem en geluid

1.317

-1

-1.316

0

0

0

Ongediertebestrijding

10

0

-10

Lijkbezorging

45

0

-45

428

-428

0

18

0

-18

25.712

-24.127

-1.585

Milieucommunicatie

Voorzieningen honden Afvoer kadavers Totaal


2012

2013

2014

2015

2016

800

Full Sustainable City


2012

Beëindiging milieucommunicatie en voorlichting

37

107

2013

2014

2015

2016


Beleidsbegroting

Wat willen we bereiken? Strategisch Algemeen doel: Een volledig duurzaam Leeuwarden: schoon, gezond en veilig Strategische

Subdoelstellingen


hoofddoelen Leeuwarden is

structureel (S) A. De energievraag binnen de

vanaf 2020 een

gemeentegrenzen wordt gedekt door

duurzame

fossielvrije/duurzame energie

gemeente; slim met

- Stimuleren rijden op alternatieve brandstoffen (S) - Faciliteren energiebesparing bestaande bouw (S)

energie en water

B. Schoon oppervlaktewater binnen de gemeentegrenzen

- Uitvoeren waterprojecten in de lijn van de kaderrichtlijn water (S) - Overdragen stedelijk waterbeheer (I)

Lagere milieudruk

C. Efficiënte afvalinzameling en

door een effectieve

verwerking van huishoudelijk afval en

en efficiënte

stimuleren van maximaal hergebruik.

uitvoering van

Zorg voor stedelijk afvalwater.

- Uitvoeren optimalisatievoorstellen afvalinzameling (I) - Opstellen van een nieuw GRP elke 4 jaar (S)

wettelijke taken

D. Het scheppen van de juiste milieuhygiënische condities voor ruimtelijke ontwikkelingen, waarbij op

- Saneringsprogramma voor bodem en geluid uitvoeren(I) - Burgers en bedrijven beschikken

het gebied van bodem uiterlijk in

over dekkende en toereikende

2015 de aanpak van spoedlocaties

vergunningen/geaccepteerde

gereed is

meldingen voor hun activiteiten (S) - Beleggen complexere milieuuitvoeringstaken (RUD) (I)

108


Beleidsbegroting

Wat willen we bereiken? NulSubdoelstellingen meting Leeuwarden is vanaf 2020 een duurzame gemeente A

2013

2014

2015

2016

200

300

400

500

56,3

55,9

55,7

55,4

250

500

500

500

1

1

1

1

De energievraag binnen de gemeentegrenzen wordt gedekt door fossielvrije/duurzame energie Indicator(en): - Aantal voertuigen (personenwagenequivalenten) op (2010) 74 groen gas - Gemiddeld energieverbruik (kWh- en m3 (2011) aardgasverbruik) in ISV3-wijken, uitgedrukt in Giga 56,5 GJ Joules per woning (GJ) - Aantal energierenovaties in ISV3-wijken 0 Bron: Energie in Beeld

B

Schoon oppervlaktewater binnen de gemeentegrenzen Indicator(en): - Aantal KRW-projecten uitgevoerd gezamenlijk met het Wetterskip Fryslân

0

Lagere milieudruk door een effectieve en efficiënte uitvoering van wettelijke taken C

Een zo efficiënt mogelijke afvalinzameling en verwerking van huishoudelijk afval alsmede gedragsbeïnvloeding, gericht op maximaal hergebruik Indicator(en): - Scheidingspercentage restafval

(2011) 53,7% - Tarief afvalstoffenheffing: eenpersoonshuishouden (2012) 175 euro - Tarief afvalstoffenheffing: meerpersoonshuishouden 263 euro

D

54%

54%

55%

56%

inflatie

inflatie

inflatie

inflatie

inflatie

inflatie

inflatie

inflatie

40

20

0

0

Het scheppen van de juiste milieuhygiënische condities voor ruimtelijke ontwikkelingen Indicator(en): - Spoedlocaties bodemverontreiniging en aanpak in beeld

100

Toelichting op de subdoelstellingen Leeuwarden is vanaf 2020 een duurzame gemeente: slim met energie en water Indicatoren ‘gemiddeld

Deze indicatoren sluiten aan op het plan van aanpak ‘Energiebesparing Gebouwde

energieverbruik ISV3-

Omgeving’. Voor wat betreft het gemiddeld energieverbruik per woning ligt de

wijken’ en ‘aantal

focus, net zoals in het plan van aanpak, op de particuliere aansluitingen.

woningen waarbij sprake is van energierenovatie’ (A) Lagere milieudruk door een effectieve en efficiënte uitvoering van wettelijke taken Maximalisatie hergebruik huishoudelijk afval (C)

De raad heeft in 2012 ingestemd met aangescherpte scheidings- en hergebruikdoelstellingen voor afval. Het geambieerde scheidingspercentage voor restafval is m.i.v. 2016 gesteld op 56% en het beoogde percentage voor hergebruik van grofvuil is 73% vanaf 2016. Deze percentages zijn inclusief nascheiding door Omrin. De percentages zijn gebaseerd op de ambities uit de notitie ‘Optimalisatie Afvalscheiding’ (juli 2012). De afvalstoffenheffing neemt niet meer toe dan de inflatie en kan naar alle

109


Beleidsbegroting

waarschijnlijkheid zelfs dalen door een geringer aantal kwijtscheldingen en hogere vergoedingen voor o.a. de nascheiding van plastics. Spoedlocaties

Vanaf 2015 zijn de volksgezondheidsrisico’s weggenomen. Over locaties met

bodemverontreiniging

saneringsurgentie door ecologische of verspreidingsrisico’s worden afspraken

en aanpak in beeld (D)

gemaakt met eigenaren/gebruikers over verantwoordelijkheden (inclusief financiering), saneringsresultaat en tijdstip.

110


Beleidsbegroting


2013

2014

2015

2016

- Stimuleren rijden op alternatieve brandstoffen

X

X

X

X

- Faciliteren energiebesparing bestaande bouw

X

X

X

X

- Overdragen stedelijk waterbeheer

X

X

X

X

- Uitvoeren waterprojecten in de lijn van de kaderrichtlijn water

X

X

X

X

Leeuwarden is vanaf 2020 een duurzame gemeente

Lagere milieudruk door een effectieve en efficiënte uitvoering van wettelijke taken - Uitvoeren optimalisatie voorstellen afvalinzameling

X

X

X

X

- Saneringsprogramma voor bodem en geluid uitvoeren

X

X

X

X

X

X

X

X

- Beleggen complexere milieu-uitvoeringstaken (RUD)

X

X

-

-

- Opstellen van een nieuw GRP elke 4 jaar

-

X

-

-

-

Burgers en bedrijven beschikken over dekkende en toereikende vergunningen voor hun activiteiten

Toelichting op de belangrijkste prestaties en de speerpunten Leeuwarden is vanaf 2020 een duurzame gemeente Speerpunten Realiseren en faciliteren

Leeuwarden wil in 2020 het voorbeeld zijn van duurzaamheid in Nederland. Deze

energiebesparing

ambitie wil Leeuwarden bereiken door zuiniger om te gaan met energie en water. In

bestaande bouw (A)

de eerste helft van 2013 wordt de eerste fase van een in 2011 opgestart project gericht op renovatie binnen de bestaande woonvoorraad afgerond. Deze fase richt zich voornamelijk op 4 wijken: ’t Vliet, Oldegalileën/Bloemenbuurt, Nylân en Tjerk Hiddes/Cambuursterhoek. Energiebesparing wordt gerealiseerd door: •

gedragsverandering, vooral binnen de groep particuliere eigenaren

•

het samenstellen van een vernieuwend aanbod van maatregelen door de

•

het creëren van financieringsmogelijkheden voor eigenaren die willen

bouwkolom investeren In de 2e helft van 2013 worden de effecten geëvalueerd. Succesvolle strategieën worden binnen de 4 wijken, maar ook in de rest van Leeuwarden voortgezet. Schoon

In 2013 wordt, in samenwerking met Wetterskip Fryslân, nog gewerkt aan het

oppervlaktewater binnen

project Kleine Wielen, dat een bijdrage levert aan de doelstellingen van de Kader

de gemeentegrenzen (B)

Richtlijn Water (KRW). Daarnaast wordt bij het programma Leeuwarden Vrij-Baan begonnen met de uitvoering van (infrastructurele) projecten, waarbij het hemelwater op een goede manier schoon op het oppervlaktewater wordt geloosd. Hiervoor worden in de uitvoering maatregelen genomen, die bijdragen aan de KRWdoelstellingen.

Algemeen Voorbereiding

In de Waterwet van 2009 is opgenomen dat de provincies uiterlijk december 2012

besluitvorming

een verordening moeten hebben vastgesteld, waarin is geregeld wie per vaarweg de

Vaarwegbeheer (B)

beheerder is. Inmiddels hebben Provinciale Staten besloten dat de kleinere recreatieve vaarwegen naar het Wetterskip gaan en de grotere recreatieve

111


Beleidsbegroting

vaarwegen en de beroepsvaarwegen naar de provincie. Er is vastgelegd dat de gemeente de keus heeft om zijn vaarwegen in goede onderhoudsstaat over te dragen of het achterstallige onderhoud af te kopen. Dit wordt nader uitgewerkt en de financiële consequenties worden in beeld gebracht. Overdracht Stedelijk

Begin 2011 heeft Wetterskip Fryslân de kaders vastgesteld, waarbinnen zij het

Waterbeheer (B)

beheer van het stedelijk water over neemt. Watergangen die geen functie hebben in de waterbeheersing nemen zij niet over. Het Wetterskip zal het onderhoud aan de hoofdwatergangen uitvoeren en de gemeenten dat van de overige watergangen. De uitwerking wordt in 2013 opgepakt. Het Wetterskip streeft ernaar uiterlijk 2015 met alle gemeenten overeenkomsten te hebben afgesloten voor overdracht.

Risico

De economische situatie maakt het lastiger om investeringen uit te lokken voor energierenovaties. Dit zal van invloed zijn op het te realiseren aantal.

Lagere milieudruk door een effectieve en efficiënte uitvoering van wettelijke taken Algemeen Uitvoeren maatregelen

Vanaf 2013 wordt een reeks maatregelen doorgevoerd. Naast een aantal kleinere

optimalisatie

aanpassingen (zoals het vaker inzamelen van oud papier en het afschaffen van de

afvalscheiding

KCA inzameling aan huis) gaat het om twee majeure optimalisatievoorstellen: 1.

verbetering scheiding grofvuil

2.

uitbreiding van ondergrondse containers

De beoogde verbetering voor grofvuil afvalscheiding wordt bereikt via: •

versterking van de werking van de milieustraat door verruiming van de openingstijden

•

het beperken van het gratis ophalen van grofvuil van 6 naar 3 keer per jaar

•

de mogelijkheid voor 3 keer per jaar gratis aanbieden van bouwafval bij de milieustraat

Daarnaast wordt meer hergebruik van grofvuil afval beoogd door: •

het terugdringen van illegale dumpingen

•

bijzet middels voorlichtingen en verscherpt toezicht

De plaatsing van ondergrondse containers bij gestapelde bouw levert ook een belangrijke bijdrage aan verbeterde afvalscheiding. Plaatsing ondergrondse

De restafvalcontainers bij de gestapelde bouw worden in de jaren 2013 t/m 2015

restafvalcontainers bij

geleidelijk vervangen door ondergrondse containers. In 2013 wordt hiermee

gestapelde bouw (C)

gestart in de ISV3-wijken. De huidige containers zijn afgeschreven en ondergrondse containers leveren een mooier straatbeeld. De ervaringen in de binnenstad leren dat ondergrondse restafvalcontainers het totale volume aan restafval aanzienlijk doen afnemen en dat de bijzet vermindert. De nieuwe ondergrondse voorzieningen zijn diftar-proof. Uitbreiding van ondergrondse containers leidt tot kostenverlaging en verbetering van de openbare ruimte.

Saneringsprogramma

Door uitvoering van landelijke afspraken gekoppeld aan het bodemconvenant

bodem uitvoeren(D)

(gemeenten met het Rijk) zal op 1 juli 2013 een totaaloverzicht gereed zijn van alle locaties met (mogelijke) milieu- en gezondheidsrisico’s. De onderzoeksfase is daarmee feitelijk afgerond. Voor de spoedlocaties wordt bepaald wie verantwoordelijk is voor de sanering en worden hierover met deze partijen afspraken gemaakt en opeenvolgend uitgevoerd.

Grondstromenbeleid bij

Het grondstromenbeleid regelt het hergebruik van licht verontreinigde grond

het project bereikbaarheid

binnen de gemeente Leeuwarden. Dit vraagt om afstemming en coördinatie. Voor

Leeuwarden (B)

het project Bereikbaarheid Leeuwarden zal afstemming plaatsvinden met provincie

112


Beleidsbegroting

Fryslân en Rijkswaterstaat. Hierdoor vindt regionale inpassing van het grondstromenbeleid plaats en krijgt het hergebruik van licht verontreinigde grond een impuls. Dit leidt tot kostenbesparing en betekent een duurzame werkwijze binnen het bodembeleid. Beleggen complexere

Voor uitleg over het beleggen van complexere milieu-uitvoeringstaken bij de RUD,

milieu-uitvoeringstaken

wordt verwezen naar programma 6 Wonen.

(RUD) (D) GRP (C)

Het Gemeentelijk rioleringsplan (GRP) heeft een looptijd van 4 jaar en eindigt in 2012. In verband met de samenvoeging met een deel van Boarnsterhim zal worden voorgesteld om deze looptijd te verlengen, zodat in 2014 een nieuw GRP voor de nieuwe gemeente kan worden opgesteld.

113


Beleidsbegroting

114


Beleidsbegroting

Programma: Woon- en leefomgeving (14) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Stadsontwikkeling


Mw. M. Vogelzang


Experimenten burgerschap: overdracht taken aan

2.

Uitvoeringsplan verlichting o.b.v. nieuw

3.

Realiseren nieuw wijken dorpenbeleid

wijken en dorpen

beleidsplan: Het donker belicht

Relevante beleidsnota’s • • • • • •

•

BOR in Beeld (2001, evaluatie 2009) Bomenbeleidsplan (1999)

Verbreed Gemeentelijk rioleringsplan 20092012

Spraakmakende bomen (2008)

•

Nota toekomstvisie begraafplaatsen (2002)

Intensivering groenbeleid (2008)

•

Oog voor reclame (2010)

Groenkaart Leeuwarden (2008)

•

Meer openbaar groen, minder regels (2011)

Uit de verf: eindevaluatie pilotproject integrale

•

Beleidsplan openbare verlichting: Het donker

aanpak graffiti-overlast (2004)

belicht (2011) •

Verbetering Gebiedsgericht werken (2004)


Rekening

2012

2013

2014

2015

2016

22.429

22.705

22.881

23.649

23.942

2011 Lasten

21.835

Baten

2.950

2.379

-2.453

-2.411

-2.411

-2.411

Saldo

-18.885

-20.050

-20.252

-20.470

-21.238

-21.531

Bedragen x € 1.000 Beleidsproduct Spoorlijnen

Totaal

Totaal

lasten

baten

Saldo

136

0

-136

Waterwerken

1.219

-58

-1.161

Verhardingen

4.060

0

-4.060

Kunstwerken

1.982

-158

-1.824

535

0

-535

1.104

0

-1.104

Begraafplaatsen

986

-651

-335

Straatverlichting

1.409

0

-1.409

Reiniging verhardingen

2.338

-834

-1.504

Openbaar groen

8.104

-49

-8.055

Zwerfvuilbestrijding

285

-181

-104

Speelplaatsen

359

0

-359

Buitenreclame

188

-522

334

22.705

-2.453

-20.252

Verkeersmaatregelen Wijkaanpak

Totaal


2012

2013

2014

Dorpennota

2015 200

Bestrijding invasieve waterplanten

-40

115

40

2016


Beleidsbegroting


2012

2013

Beëindigen investeringsimpuls openbaar groen

2014

2015

2016

112

Stijging opbrengst begraafrechten i.c.m.

31

31

32

50

50

kostenreductie Efficiency taakstelling brugbediening Verminderen aantal lantaarnpalen

75

Wat willen we bereiken? Strategisch Algemeen doel: Een veilige en leefbare openbare ruimte Strategische

Subdoelstellingen


hoofddoelen Een schone openbare ruimte

structureel (S) A. Een verzorgend onderhoudsniveau conform BOR in Beeld

- Het bestrijden van onkruid (S) - Het bestrijden van zwerfvuil (S) - Evaluatie methode onkruidbestrijding op verharding (I) - Bestrijden invasieve waterplanten (I)

Een openbare ruimte die heel en

B. Een technisch onderhoudsniveau conform BOR in Beeld

- Het onderhouden van de groenvoorzieningen (S)

veilig is

- Het onderhouden van de verhardingen (S) - Het onderhouden van de openbare verlichting (S) - Evaluatie Meer openbaar groen, minder regels (I)

Een actieve

C. Bewoners hebben voldoende invloed

betrokkenheid van

op het gemeentelijk beleid en

bewoners bij hun

gemeentelijke activiteiten

- Relatiebeheer wijkpanels en dorpsbelangen (S) - Realiseren nieuw wijken

leefomgeving

dorpenbeleid (I) - Experimenten burgerschap: overdracht taken aan wijken en dorpen (I)

D. Wijk- en dorpsbudgetten worden actief ingezet door de wijkpanels

- Beheer van de wijken dorpsbudgetten inclusief afstemming met wijkpanels (S)

116


Beleidsbegroting


Subdoelstellingen Een schone openbare ruimte A

2013

2014

2015

2016

(2009) Basis Basis

Hoog

Hoog

Hoog

Hoog

Basis

Basis

Basis

Basis

- Onderhoudsniveau zwerfvuil binnenstad, parken

Basis

Hoog

Hoog

Hoog

Hoog

- Onderhoudsniveau zwerfvuil kantorenhaak

Hoog

Hoog

Hoog

Hoog

Hoog

- Onderhoudsniveau zwerfvuil overige gebieden

Basis

Basis

Basis

Basis

Basis

- Het percentage bewoners dat zich vaak ergert aan onkruid - Het percentage bewoners dat zich vaak ergert aan zwerfvuil

28%

28%

26%

26%

26%

34%

27%

27%

27%

27%

n.n.t.b.

Hoog

Hoog

Hoog

Hoog

n.n.t.b.

Basis

Basis

Basis

Basis

(2009) Basis 95%

Basis

Basis

Basis

Basis

95%

95%

95%

95%

56%

56%

56%

56%

56%

55%

55%

55%

55%

55%

64%

64%

64%

64%

64%

67%

67%

67%

67%

67%

66%

66%

66%

66%

66%

72%

72%

72%

72%

72%

(2009) 4,5

4,8

4,8

5,0

5,0

(2009) 97%

95%

95%

95%

95%

Een verzorgend onderhoudsniveau conform BOR in Beeld Indicator(en): - Onderhoudsniveau onkruid binnenstad, kantorenhaak, parken - Onderhoudsniveau onkruid overige gebieden

Bron: Gemeente-enquête

Een openbare ruimte die heel en veilig is B

Een technisch onderhoudsniveau conform BOR in Beeld Indicator(en): - Onderhoudsstaat groenvoorzieningen binnenstad, kantorenhaak, parken - Onderhoudsstaat groenvoorzieningen overige gebieden - Onderhoudsstaat verhardingen alle gebieden - Het onderhouden van de openbare verlichting en reparatie van schades binnen normtijden - Het percentage bewoners dat tevreden is over het onderhoudsniveau groenvoorzieningen - Het percentage bewoners dat tevreden is over het onderhoudsniveau trottoirs - Het percentage bewoners dat tevreden is over het onderhoudsniveau wegdek - Het percentage bewoners dat tevreden is over het onderhoudsniveau fietspaden - Het percentage bewoners dat tevreden is over het onderhoudsniveau wandelpaden door het gras/park - Het percentage bewoners dat tevreden is over het onderhoudsniveau openbare verlichting Bron: Veiligheidsmonitor

Een actieve betrokkenheid van bewoners bij hun leefomgeving C

Bewoners hebben voldoende invloed op gemeentelijk beleid en gemeentelijke activiteiten Indicator(en): - Oordeel burger over invloed die hij/zij kan uitoefenen op het beleid (schaalscore tussen 1 'geen enkele invloed' en 10 'zeer veel invloed') Bron: Gemeente-enquête

D

Wijk- en dorpsbudgetten worden actief ingezet door wijkpanels Indicator(en): - Aandeel van wijken dorpsbudgetten dat daadwerkelijk wordt besteed en gereserveerd Bron: Gemeente-enquête

117


Beleidsbegroting

Toelichting op de subdoelstellingen Een schone openbare ruimte Ergernissen burgers (A)

Met betrekking tot de ergernis aan onkruid wordt verwacht dat, bij voldoende resultaat van de proef met de ‘heetwatermethode’ en daarmee verlenging van deze uitvoeringsmethode, vanaf 2014 de ergernis vermindert. De ergernis aan zwerfvuil is in 2011 al behoorlijk gedaald, verwacht wordt dat dit niveau vastgehouden kan worden.

Een openbare ruimte die heel en veilig is Tevredenheid over

Eerder heeft de raad het standpunt ingenomen dat er aan de huidige

onderhoudsniveaus (B)

kwaliteitsniveaus vastgehouden moeten worden. Gelet op de door te voeren bezuinigingen op de bedrijfsvoering is voor 2013 t/m 2015 een gelijkblijvende tevredenheid begroot t.o.v. 2009.

Een actieve betrokkenheid van bewoners bij hun leefomgeving Tevredenheid over invloed

Met betrekking tot het oordeel van de bewoners over de invloed die ze kunnen

burgers op het beleid (C)

uitoefenen, is het de laatste jaren lastig gebleken om dit veel hoger te krijgen. Een lichte geleidelijke stijging is voorzien.

118


Beleidsbegroting

Wat gaan we daarvoor doen? De belangrijkste prestaties om het programma te realiseren Prestatie Incidenteel (I) en Structureel (S)

2013

2014

2015

2016

Een schone openbare ruimte -

Onkruidbestrijding in groen en op verharding op respectievelijk basis en hoog niveau

X

X

X

X

-

Het (laten) bestrijden van zwerfvuil in groen en zwerfafval op verharding op respectievelijk basis en hoog niveau

X

X

X

X

- Evaluatie methode onkruidbestrijding op verharding

X

-

-

-

- Bestrijding invasieve waterplanten

X

Openbare ruimte die heel en veilig is -

Het onderhouden van alle verhardingen op basis niveau met inachtneming van CROW normen

X

X

X

X

-

Het onderhouden van de groenvoorzieningen op basis respectievelijk hoog niveau

X

X

X

X

- Het onderhouden van de openbare verlichting

X

X

X

X

- Evaluatie meer openbaar groen, minder regels

X

-

-

-

- Realiseren nieuw wijken dorpenbeleid

X

X

-

-

- Relatiebeheer wijkpanels en dorpsbelangen

X

X

X

X

Een actieve betrokkenheid van bewoners bij hun leefomgeving

-

Experimenten burgerschap: overdracht taken aan wijken en dorpen

X

X

-

-

-

Beheer van de wijken dorpsbudgetten inclusief afstemming met wijkpanels

X

X

X

X

Toelichting op de belangrijkste prestaties en de speerpunten Een schone openbare ruimte Intensiveringen Bestrijding invasieve

Om de invasieve waterplanten in Camminghaburen te bestrijden is een combinatie

waterplanten (A)

van bestrijdingsmogelijkheden gewenst. Er wordt een proef hiermee gestart voor € 40.000.

Algemeen Schouwen (A)

Als gevolg van de taakstelling op de bedrijfsvoering wordt in 2012 het systeem van schouwen heroverwogen. In het 4e kwartaal van 2012 wordt een voorstel voor een gewijzigde systematiek van schouwen aan de raad voorgelegd, zodat dit in 2013 operationeel kan worden.

Efficiënt

In 2011 is gestart met een analyse van de beheeraspecten van het openbare groen.

groenonderhoud (A)

Het doel is om te onderzoeken op welke wijze - bijvoorbeeld door middel van kleine reconstructies en ombouw - meer efficiëntie in de bedrijfsvoering aangebracht kan worden. Het resultaat in 2013 moet zijn dat de afgesproken kwaliteitsniveaus eenvoudiger kunnen worden gerealiseerd en dat ook de beeldbepalende locaties in de stad op het afgesproken niveau worden beheerd.

Methode

In 2011 is besloten tot invoering van de heetwatermethode om onkruid te

onkruidbeheersing op

bestrijden op verharding (trottoir, straten e.d.). In 2013 zal dit worden geëvalueerd.

verharding (A)

119


Beleidsbegroting

Een openbare ruimte die heel en veilig is Speerpunten Uitvoeringsplan verlichting

Eind 2011 is het nieuwe beleid voor openbare verlichting door de raad

o.b.v. nieuw beleidsplan:

vastgesteld. De lijn hierin is feitelijk ‘donker, tenzij…’. Een belangrijk doel is: het

Het donker belicht (B)

besparen van 10% van het energieverbruik van de openbare verlichting met ingang van 2020 ten opzichte van het verbruik van 2010. Aan de hand van het uitvoeringsplan wordt invulling gegeven aan dit nieuwe beleid. Dit plan is medio 2012 opgesteld en wordt vanaf 2012/2013 uitgevoerd.

Bezuinigingen Brugbediening (B)

Voor de brugbediening zijn in 2013 en 2014 bezuinigingen opgenomen voor in totaal € 100.000. Door de aanleg van aquaducten in het kader van Bereikbaarheid Leeuwarden verdwijnen de komende jaren de Zwettebrug en de Drachtsterbrug. Van de resterende brug over het van Harinxmakanaal (Overijsselsebrug) wordt onderzocht of de bediening, en mogelijk het onderhoud, aan de provincie Fryslân overgedragen kunnen worden. In 2012 worden hiertoe afspraken gemaakt en wordt een voorstel voor besluitvorming uitgewerkt en aan het college voorgelegd. Gelet op de duur van het besluitvormingsproces bij de provincie wordt naar verwachting de bezuiniging in 2013 nog niet gerealiseerd.

Begraafplaatsen (B)

De begraafrechten zijn niet kostendekkend. Vergelijking van de tarieven wijst uit dat Leeuwarden, zowel in Friesland als landelijk, net onder het gemiddelde zit. In 2010 zijn de begraafplaatsen flink opgeknapt en is een fors opwaarderingstraject (investeringsbedrag € 2,3 mln) afgerond. Het huidige kwaliteitsniveau van de Leeuwarder begraafplaatsen rechtvaardigt een tariefstijging van wederom 3% per 1-1-2013. Jaarlijks wordt hiermee een hogere opbrengst van circa € 18.000 gegenereerd. Door efficiencymaatregelen wordt het kostenniveau jaarlijks verlaagd met € 13.000 in de periode van 2011 tot en met 2014. Randvoorwaarde hierbij is dat nieuwe achterstalligheid in het onderhoud wordt voorkomen. In totaal wordt hiermee in een periode van 4 jaar een structurele bezuiniging gerealiseerd van € 125.000.

Algemeen Meer openbaar groen,

In 2011 is de beleidsnota Meer openbaar groen, minder regels vastgesteld. Hierin

minder regels (B)

zijn nadere bepalingen opgenomen voor het verwijderen van bomen en de compensatie daarvan. In 2013 wordt dit beleid geëvalueerd.

Een actieve betrokkenheid van bewoners bij hun leefomgeving Speerpunten Experimenten

In 2013 zal het begrip ‘burgerschap’, onder andere bij het fysieke onderhoud van

burgerschap: overdracht

de openbare ruimte, naar verwachting meer concreet worden. In een aantal

taken aan wijken en

wijken wordt al in 2012 in het kader van Big Society4 de mogelijkheden

dorpen (C)

onderzocht. Voor de openbare ruimte ligt hierbij de nadruk op het door burgers en scholieren verwijderen van onkruid in groen en zwerfafval in groen. Daarnaast is er een initiatiefvoorstel van de raad (april 2012) om het groenonderhoud te decentraliseren en dit waar mogelijk aan de wijken dorpsverenigingen over te laten. Dit voorstel leidt tot een proef in 2013 in Wytgaard waarbij zwerfvuil en onkruid uit (delen van) het groen worden verwijderd door burgers. Ook zal in 2013 het aantal scholen waarmee afspraken worden gemaakt over het onderhoud

4 Het Big Society-model is afkomstig uit Groot-Brittannië. Daarin maakt de overheid ruimte voor de burgers door hen meer zeggenschap en verantwoordelijkheid te geven en overheidsbudgetten over te dragen aan lokale gemeenschappen. Concurrentie, keuzevrijheid, resultaatgerichte financiering en transparantie vormen de pijlers van het model.

120


Beleidsbegroting

van de omgeving worden uitgebreid. Realiseren nieuw wijken

In april 2012 heeft de raad bij motie besloten het wijken dorpenbeleid te

dorpenbeleid

evalueren. In 2013 wordt het gebiedsgericht werken en de wijkaanpak herzien. Daarbij is speciale aandacht voor het nauwer samen laten werken van wijkpanels en -verenigingen en de financiële kaders na 2013. Bewoners krijgen binnen de beleidsrealisatie meer de ruimte om zelf initiatieven te ontplooien en mee te beslissen.

Algemeen Beperking

Er is m.i.v. 2011 € 150.000 bezuinigd op wijkpanelbudgetten. ISV3-wijken hebben

wijkpanelbudgetten ISV-

geen wijkbudget meer gedurende de ISV3-periode tot en met 2014. Gedurende

wijken (D)

deze periode wordt vanuit het ISV3-budget geïnvesteerd in deze wijken. De gemeentelijke bezuiniging is structureel ingevuld. Na de gemeenteraadsverkiezingen van 2013 wordt de gemeente vergroot met een aantal dorpen van de huidige gemeente Boarnsterhim. Begin 2013 – met de evaluatie van het wijken dorpenbeleid – worden verschillende scenario’s met betrekking tot de nieuwe budgetverdeling aan de raad voorgelegd.

121


Beleidsbegroting

122


Beleidsbegroting

Programma: Algemene dekkingsmiddelen (15) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Bestuur en Middelen

Wethouder A. Ekhart

Mw. L. van Santen


Rekening

2012

2013

2014

2015

2016

2011 Lasten

39.357

27.830

26.567

20.885

18.848

18.964

Baten

209.031

181.580

-183.718

-172.869

-164.927

-165.267

Saldo

169.674

153.750

157.151

151.984

146.079

146.303

Bedragen x € 1.000 Beleidsproduct Financieringen en beleggingen

Totaal

Totaal

lasten

baten

Saldo

1.237

-4.419

3.182

Gemeentefonds

38

-140.978

140.940

Onvoorzien

92

0

-92

5.589

-1.085

-4.504

15.851

-12.963

-2.888

Stelposten c.a. Algemene baten en lasten Algemene belastingen Totaal

3.761

-24.272

20.511

26.568

-183.717

157.149

Onderstaand worden de beleidsproducten nader gespecificeerd en (deels) toegelicht. Bedragen x € 1.000 Financieringen en beleggingen

Rekening Begroting Begroting

Raming

Raming

Raming

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Treasury

402

387

377

372

348

343

Beheer deelnemingen

142

205

189

189

189

189

0

113

236

236

236

236

Lasten

Saldo van de financieringsfunctie Bespaarde rente Totaal

985

463

436

436

436

436

1.529

1.168

1.238

1.233

1.209

1.204

Baten Treasury Beheer deelnemingen Saldo van de financieringsfunctie Bespaarde rente Totaal

286

256

246

241

217

212

1.621

410

366

292

292

292

-1.373

678

737

270

257

257

5.917

3.107

3.071

3.071

3.071

3.071

6.451

4.451

4.420

3.874

3.837

3.832

4.922

3.281

3.182

2.641

2.628

2.628

Saldo Financieringen en beleggingen Beheer deelnemingen De gemeente heeft aandelen in een aantal vennootschappen. Onder dit hoofd zijn enerzijds de toegerekende rentelasten over de boekwaarde van de aandelen opgenomen en anderzijds de verwachte dividendopbrengst.

123


Beleidsbegroting

Saldo van de financieringsfunctie De investeringen die door de gemeente gedaan worden brengen een vermogensbeslag met zich mee. Om dit vermogensbeslag te kunnen financieren, trekt de gemeente vreemd vermogen aan of zet zij haar reserves en voorzieningen in. In beide gevallen brengt dit rentekosten met zich mee (te betalen rente aan derden c.q. bespaarde rente van reserves en voorzieningen). Deze rentekosten worden via de methodiek van de renteomslag toegerekend aan de investeringen en op deze wijze ten laste van de desbetreffende programma’s gebracht. Na de toerekening van de rente via de methodiek van de renteomslag aan de diverse programma’s resteert altijd een saldo. Voor de begroting 2013 bedraagt dit batige netto saldo € 501.000 (€ 737.000 minus € 236.000). Bedragen x € 1.000 Gemeentefonds


Raming

Raming

Raming

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Algemene uitkering

43

44

38

Totaal

43

44

38

38 38

38 38

38 38

Lasten

Baten Algemene uitkering

143.983

141.921

140.978

139.766

132.971

133.173

Totaal

143.983

141.921

140.978

139.766

132.971

133.173

Saldo Gemeentefonds

143.940

141.877

140.940

139.728

132.933

133.135

Algemene uitkering De Algemene Uitkering uit het Gemeentefonds beoogt gemeenten voldoende eigen middelen te verstrekken om haar taken uit te voeren. De omvang van het Gemeentefonds is gekoppeld aan de omvang van de rijksbegroting met een aantal correcties. Nadat de omvang van het Gemeentefonds is vastgesteld wordt dit vervolgens verdeeld over de gemeenten op basis van zogenaamde objectieve verdeelmaatstaven. Deze verdeelmaatstaven moeten ertoe leiden dat iedere gemeente eenzelfde voorzieningenniveau in stand zou kunnen houden. De actuele ontwikkeling van de uitkering voor de gemeente Leeuwarden wordt geschetst onder paragraaf 3.2.1 Ontwikkeling financiële positie. Bedragen x € 1.000 Onvoorzien


Raming

Raming

Raming

2011

2012

2013

2014

2015

2016

0 0 0

6 51 57

0 92 92

0 92 92

0 92 92

0 92 92

Onvoorzien incidenteel

0 0

0 0

0 0

0 0

0 0

0 0

Totaal

0

0

0

0

0

0

Saldo Onvoorzien

0

-57

-92

-92

-92

-92

Lasten Onvoorzien structureel Onvoorzien incidenteel Totaal Baten Onvoorzien structureel

124


Beleidsbegroting

Bedragen x € 1.000 Stelposten c.a.


Raming

Raming

Raming

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Nog te realiseren taakstellingen

3.932 0

2.195 0

5.589 0

Totaal

3.932

2.195

5.589

7.967 -1.537 6.430

4.467 240 4.707

5.531 -501 5.030

Nog te realiseren taakstellingen

3.025 0

312 0

1.085 0

1.781 32

1.836 62

1.887 92

Totaal

3.025

312

1.085

1.813

1.898

1.979

-907

-1.883

-4.504

-4.617

-2.810

-3.052


Raming

Lasten Overige stelposten

Baten Overige stelposten

Saldo Stelposten c.a.

Bedragen x € 1.000 Algemene baten en lasten

Raming

Raming

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Mutaties reserves

1.438 81 332 13.195 136 1.703 -2.986 16.232

1.241 134 184 2.635 1.171 1.619 624 13.102

1.160 146 396 980 1.259 1.361 -125 10.675

Totaal

30.131

20.710

15.852

1.160 0 396 829 405 1.184 68 5.291 9.333

1.160 0 396 821 405 912 58 5.291 9.043

1.160 0 396 821 405 755 12 5.291 8.840

Mutaties reserves

0 109 0 8.305 1.244 0 0 21.900

0 134 62 740 171 0 818 8.365

0 137 271 180 140 0 0 12.235

0 0 271 22 277 0 224 2.265

0 0 271 22 277 0 236 955

0 0 271 22 277 0 236 905

Totaal

31.558

10.290

12.963

3.059

1.761

1.711

1.426

-10.422

-2.888

-6.274

-7.281

-7.128

Lasten Gemeentebrede indirecte kosten Kabellegging Arbeidsmaatr. en bovenformat. Algemene lasten en baten Werken voor derden Zorg voormalig personeel Saldi kostenplaatsen

Baten Gemeentebrede indirecte kosten Kabellegging Arbeidsmaatr. en bovenformat. Algemene lasten en baten Werken voor derden Zorg voormalig personeel Saldi kostenplaatsen

Saldo Algemene baten en lasten

125


Beleidsbegroting

Bedragen x € 1.000 Algemene belastingen


Raming

Raming

Raming

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Precariobelasting

1.298 971 1.067 371 16

1.365 995 921 352 22

1.392 989 923 434 23

Totaal

3.723

3.655

3.761

1.392 989 923 434 23 3.761

1.392 989 923 434 23 3.761

1.392 989 923 434 23 3.761

Precariobelasting

322 23.490 18 39 145

235 24.198 0 21 154

235 23.859 0 21 157

235 23.945 0 21 157

235 24.048 0 21 157

235 24.161 0 21 157

Totaal

24.014

24.608

24.272

24.358

24.461

24.574

Saldo Algemene belastingen

20.291

20.953

20.511

20.597

20.700

20.813

Lasten Heffing en invordering algemeen Onroerende-zaakbelastingen Waardering onroerende zaken Vergunningen en ontheffingen

Baten Heffing en invordering algemeen Onroerende-zaakbelastingen Waardering onroerende zaken Vergunningen en ontheffingen

126


2.2

Paragrafen

2.2.1

Lokale heffingen

Beleidsbegroting

Deze paragraaf gaat over het tarieven- en kwijtscheldingsbeleid aangaande gemeentelijke belastingen en overige heffingen. 2.2.1.a Algemeen De totale opbrengst aan belastingen en overige heffingen bedraagt in 2013 circa € 53,0 mln. Dit bedrag komt overeen met ongeveer 15% van de totale gemeentelijke baten. In tabel 3 zijn de opbrengsten van de lokale heffingen weergegeven: Bedragen x € 1.000

Tabel 3 Opbrengsten lokale heffingen

Omschrijving heffing

Rekening 2011

Begroting 2012

Begroting 2013

23.490

24.198

23.859

Algemene heffingen (programma Algemene dekkingsmiddelen) Onroerende-zaakbelastingen Precariobelasting Subtotaal

145

296

157

23.635

24.494

24.016

Bestemmingsheffingen (overige programma’s) Afvalstoffenheffing

10.281

9.727

9.753

Rioolheffing

10.396

10.439

10.566

Begraafrechten

679

609

628

Hondenbelasting

421

397

416

Leges Burgerzaken

1.793

1.538

1.458

Parkeerbelastingen

2.665

3.071

2.925

115

200

204

Marktgelden Leges omgevingsvergunning

1.538

2.413

2.506

Staan- en liggelden

139

143

141

Overige heffingen (m.n. leges)

506

349

351

Subtotaal

28.533

28.886

28.948

Totaal generaal

52.168

53.380

52.964

2.2.1.b Tarieven gelijktijdig met begroting vaststellen Aan de in deze begroting opgenomen belastingopbrengsten liggen bepaalde aannames rond de hoogte van de tarieven ten grondslag. De belastingtarieven en het tarievenbeleid worden daarom gelijktijdig met de begroting vastgesteld. Op die manier vormen de tarieven integraal onderdeel van de politieke discussie rondom de begroting. De formele vaststelling van de tarieven gebeurt bij het vaststellen van de belastingverordeningen in de raad van december. Het accent zal dan liggen op de fiscaal-juridische aspecten. 2.2.1.c Tarievenbeleid algemeen Het tarievenbeleid voor 2013 ziet er als volgt uit: •

Uitgangspunt voor de tarieven 2013 zijn de tarieven 2012 gecorrigeerd voor inflatie. Afhankelijk van de aard van de belasting wordt 1,5% inflatiecorrectie toegepast (overwegend prijsgevoelige heffingen, zoals de OZB) of 2,1% (overwegend loongevoelige heffingen, zoals de bouwleges). Eventuele extra verhogingen worden expliciet in deze paragraaf voorgelegd.

127


Beleidsbegroting

Bij vorenstaande tariefsaanpassing geldt een aantal uitzonderingen: •

Bij alle heffingen waar een relatie is tussen het gebruiken van een bepaalde voorziening/dienst en het betalen voor deze voorziening/dienst geldt een wettelijke maximumgrens van 100% kostendekking (afvalstoffenheffing bijvoorbeeld). Bij deze heffingen mogen de tarieven dus nooit zo hoog zijn dat de opbrengsten hoger zijn dan de kosten.

•

Indien wettelijk het tarief is gemaximaliseerd, wordt het maximaal mogelijke tarief gehanteerd (paspoorten rijbewijsleges bijvoorbeeld).

Verhoging BTW In een beperkt aantal gevallen wordt de gemeente als ‘ondernemer’ gezien en worden de gemeentelijke tarieven verhoogd met omzetbelasting (BTW). Dit geldt bijvoorbeeld voor de havengelden en de brandweerrechten. Met ingang van 1 oktober 2012 wordt het hoge BTW-tarief verhoogd van 19% naar 21%; ter compensatie van deze verhoging worden de betreffende tarieven in 2013 met 1,68% extra verhoogd. In tabel 4 wordt voor het deel van de heffingen waar de kostendekkendheid van belang is, een aantal basisgegevens over 2013 verstrekt. Tabel 4

Soort heffing

Grondslag tarief

%

Stijging

kosten-

/daling

dekkend-

tarieven

heid

2013 t.o.v.

100,0%

-/- 3,1%

Toelichting

2012 Afvalstoffenheffing

100% kostendekking

Hondenbelasting

100%

100,0%

-/- 0,2%

kostendekking Rioolheffing

100%

Verrekening saldo na afloop van het jaar via reserve Verrekening saldo na afloop van het jaar via reserve

100,0%

1,5%

kostendekking

Verrekening saldo na afloop van het jaar via reserve

Begraafrechten

Historisch bepaald

65,5%

5,1%

Bruggelden

Historisch bepaald

26,2%

0,0%

Marktgelden

Historisch bepaald

81,8%

2,1%

Brandweerrechten

Historisch bepaald

46,4%

2,1%

Havengelden

Historisch bepaald

84,4%

2,1%

Historisch bepaald

100,0%

2,1%

Historisch bepaald

18,5%

2,1%

Historisch bepaald

64,4%

2,1%

Leges: Historisch Centrum Leeuwarden Persoonsinformatie (uittreksels bevolkingsregister e.d.) Identificerende documenten

In een aantal gevallen is sprake van wettelijke

(paspoort, rijbewijs, etc.)

maximumtarieven. Advisering derden

Historisch bepaald

44,1%

2,1%

Historisch bepaald

18,0%

2,1%

burgerzaken Burgerlijke stand Drank - en Horeca div.

Historisch bepaald

15,3%

2,1%

Omgevingsvergunning c.a.

Historisch bepaald

82,5%

2,1%

Kadaster landmeten

Historisch bepaald

19,4%

2,1%

Verkeersbesluiten en

Historisch bepaald

86,5%

2,1%

Kabellegging

Historisch bepaald

93,8%

2,1%

Diverse vergunningen

Historisch bepaald

4,9%

2,1%

vergunningen

128


Beleidsbegroting

Bij de historisch bepaalde tarieven zijn de tarieven in het verleden al of niet met een kostprijsberekening onderbouwd vastgesteld en zijn deze de jaren daarna steeds geïndexeerd voor de inflatie. Soms zijn extra verhogingen toegepast om de mate van kostendekkendheid te vergroten. Bij de tarieven met 100% kostendekking als grondslag zijn de tarieven gebaseerd op 100% kostendekkendheid. Op het moment dat om wat voor reden dan ook het idee ontstaat dat bepaalde tarieven onredelijk zijn (lees: te hoog), vindt incidenteel alsnog een kostprijsberekening of tariefvergelijking met andere gemeenten plaats om de redelijkheid van het tarief te toetsen. 2.2.1.d Tarievenbeleid specifiek Voor een aantal belastingen (bijvoorbeeld OZB en rioolheffing) worden afwijkende uitgangspunten toegepast. In het bijzonder geldt dat voor een aantal afspraken dat in het kader van het Collegeprogramma 2010 – 2014 is gemaakt rond het tarievenbeleid, gelet op het streven naar kostendekkendheid. Hierna wordt afzonderlijk op de verschillende belastingen ingegaan. 2.2.1.e Uitvoering Wet waardering onroerende zaken (Wet WOZ) Op grond van de Wet WOZ wordt jaarlijks de economische waarde van de onroerende zaken in Leeuwarden bepaald en vervolgens meegedeeld aan de belanghebbenden. Voor het belastingjaar 2013 geldt als waardepeildatum 1 januari 2012. Op basis van de uitkomsten van de taxaties tot dusverre wordt voor 2013 bij de woningen uitgegaan van een waardedaling van 3,0 % en bij de niet-woningen van een waardedaling van 4,0 %. Zie ook tabel 5 voor het verloop over de afgelopen jaren. Tabel 5 Stijgingspercentage WOZ-waarde t.o.v. voorgaande jaren

2009

2010

2011

2012

2013

Woningen

1,0%

-/- 0,5%

-/- 2,9%

-/- 2,5%

-/- 3,0%

Niet-woningen

2,0%

1,0%

-/- 2,5%

-/- 3,7%

-/- 4,0%

2.2.1.f Onroerende-zaakbelastingen (OZB) De OZB bestaat feitelijk uit drie afzonderlijke belastingen: •

Een belasting voor de gebruikers van niet-woningen.

•

Een belasting voor de eigenaren van niet-woningen.

•

Een belasting voor de eigenaren van woningen.

Bij de berekening van de tarieven OZB wordt van bepaalde vaste verhoudingen uitgegaan. Hiermee wordt beoogd om een stabiele lastendruk te bevorderen en daarmee de acceptatiegraad van de lokale belastingen. Tussen het gebruikers- en eigenarentarief is een vaste verhouding van 1 : 1,25. Daarnaast is er een vaste verhouding tussen het aandeel van de woningen en de niet-woningen in de totale opbrengst. Met deze laatste verhouding wordt voorkomen dat verschillen in waardeontwikkeling tussen woningen en niet-woningen leiden tot verschillen in ontwikkeling van de belastingdruk. In 2013 is deze verhouding wat aangepast ten gunste van de niet-woningen; hiermee wordt een verschuiving van belastingdruk tussen woningen en niet-woningen voorkomen als gevolg van een in 2012 ingevoerde OZB-vrijstelling voor het primair en voortgezet onderwijs. Tabel 6 Vaste verhoudingen opbrengsten OZB

2010

2011

2012

2013

Woningen

39,0%

40,3%

40,3%

41,5%

Niet-woningen

61,0%

59,7%

59,7%

58,5%

100,0%

100%

100,0%

100,0%

Totaal

In tabel 7 is voor een aantal jaren aangegeven wat het reële stijgingspercentage van de tarieven OZB (exclusief correctie WOZ-waarde) is ten opzichte van het voorafgaande jaar:

129


Beleidsbegroting

Tabel 7

Omschrijving

2009

2010

2011

2012

2013

%-stijging t.o.v. voorgaand jaar

2,2 %

0,1%

-/- 0,5%

2,25%

1,5%

Bij de stijgingen en dalingen van de tarieven in tabel 7 is geen rekening gehouden met de aanpassing van de tarieven als compensatie van de wijzigingen in de WOZ-waarde. In geval van een waardestijging worden de tarieven verlaagd; in geval van een waardedaling verhoogd. Dit heeft echter geen gevolgen voor de reële belastingdruk (opbrengst OZB blijft ongewijzigd). Ondernemersfonds Met ingang van 2009 is een ondernemersfonds in Leeuwarden ingesteld. Dit houdt in dat de tarieven van de OZB voor de niet-woningen in heel Leeuwarden met 5,5% extra verhoogd zijn en dat de meeropbrengst (€ 759.000 in 2013) volledig in een door de ondernemers zelf beheerd fonds gestort wordt. Dit fonds kan bijvoorbeeld gebruikt worden voor de bekostiging van de Sinterklaasintocht of het plaatsen van feestverlichting. In 2011 heeft een evaluatie van het Ondernemersfonds plaatsgevonden. Op grond van deze evaluatie is begin 2012 door de gemeenteraad besloten de bekostiging van het Ondernemersfonds in de huidige vorm (5,5% opslag op de OZB) voort te zetten tot en met 2016. Eind 2016 zal opnieuw een evaluatie plaatsvinden en zal op basis van deze evaluatie een besluit genomen worden voor de periode 2017 en verder 2.2.1.g Afvalstoffenheffing De afvalstoffenheffing dient ter bestrijding van de kosten van het inzamelen en verwerken van huishoudelijk afval. Hier is sprake van een wettelijke inzamelplicht. In tabel 8 zijn de tarieven afvalstoffenheffing van de voorgaande jaren en de voorgestelde voor 2013 weergegeven: (in €)

Tabel 8 Absolute ontwikkeling tarieven afvalstoffenheffing

Omschrijving

2009

2010

2011

2012

2013 Daling 2013

Eenpersoonshuishouden

246,77

240,65

194,08

175,52

170,06

-/- 3,1 %

Meerpersoonshuishouden

282,57

275,56

252,30

263,28

255,09

-/- 3,1 %

t.o.v. 2012

Bij de tariefdifferentiatie tussen een- en meerpersoonshuishoudens werd tot en met 2010 van een vaste verhouding van 1 : 1,15 uitgegaan. Bij motie is op 15 december 2010 door de raad besloten om deze verhouding voor 2011 te wijzigen naar 1: 1,3 en voor 2012 naar 1: 1,5. Uitgangspunt voor de vaststelling van de tarieven van de afvalstoffenheffing is dat deze de kosten voor 100% moet dekken. Ten opzichte van 2012 zijn de verwerkingskosten opnieuw licht gedaald. Tevens is het bedrag aan kwijtschelding fors gedaald door gebruik te maken van het landelijke Inlichtingenbureau, waardoor veel meer kwijtscheldingsverzoeken worden afgewezen. Daarnaast wordt een bedrag van € 509.000 onttrokken aan de Reserve egalisatie heffingen. Dit is 5% van de opbrengst over 2012. In de financiële verordening is bepaald dat maximaal 2,5% van de opbrengst van het voorgaande jaar kan worden onttrokken. Deze bepaling is opgenomen om te voorkomen dat de tarieven te veel gaan fluctueren. Omdat er een aanzienlijk bedrag in de reserve zit (ca. € 2,5 mln eind 2012) is het echter alleszins verantwoord een ‘dubbele’ onttrekking te doen. De verwachting is dat de tarieven de komende jaren op het huidige niveau gehandhaafd kunnen blijven of misschien zelfs wel verder verlaagd kunnen worden. Dit komt door de omvang van de reserve en de verder dalende kosten.

130


Beleidsbegroting

2.2.1.h Rioolheffing De kosten voor riolering worden aan de burgers in rekening gebracht via een afzonderlijke rioolheffing. Bij de kostentoerekening van de rioolheffing worden de volgende uitgangspunten gehanteerd: •

100% kostendekkendheid. Basis van de kosten is het Gemeentelijk Rioleringsplan 2009 - 2012.

•

Eigenaren nemen 54% van de te verhalen kosten van het riool voor hun rekening en de gebruikers

•

Binnen het gebruikersdeel nemen de woningen 73% van de kosten voor hun rekening en niet-

46%. woningen 27%. De voorgestelde tarieven rioolheffing zien er als volgt uit: Tabel 9 Ontwikkeling tarieven rioolheffing

Rioolheffing

Tarief

Tarief

Tarief

Tarief

Tarief

%-stijging

2009

2010

2011

2012

2013

2013 t.o.v. 2012

Eigenaren % van de WOZ-

0,0500%

0,04889%

0,05754%

0,06127%

0,06522%

1,5%

€ 51,29

€ 51,37

€ 59,22

€ 60,05

€ 60,95

1,5%

€ 88,83

€ 90,08

€ 91,43

1,5%

€ 196,04

1,5%

€ 65,28

1,5%

waarde Gebruikers woningen EPHH Gebruikers woningen MPHH Gebruikers niet-woningen

€ 76,94

€ 77,06

€ 169,42

€ 169,67

€ 190,47

€ 193,14

€ 56,42

€ 56,50

€ 63,43

€ 64,32

(=> 10 m3) Gebruikers niet-woningen (< 10 m3) De tarieven voor de rioolheffing worden alleen gecorrigeerd voor de inflatie (1,5%). Het tarief voor de eigenaren wordt daarnaast verhoogd ter compensatie van de daling (gemiddeld) van de WOZ-waarde. Per saldo heeft deze verhoging echter geen gevolgen voor de hoogte van de aanslag. 2.2.1.i Hondenbelasting De hondenbelasting wordt geheven van de houder van een hond. In Leeuwarden wordt de hondenbelasting als bestemmingsheffing behandeld, waarbij de hondenbelasting dient ter dekking van de kosten voor hondenvoorzieningen (vervuiler betaalt). Eventuele overschotten of tekorten op het product ‘Hondenvoorzieningen’ worden verrekend met de Reserve egalisatie heffingen. Op grond van een extra kostentoerekening aan het product hondenvoorzieningen en een bijdrage van ca. € 10.000 uit de Reserve egalisatie heffingen kunnen de tarieven in 2013 per saldo verlaagd worden met 0,2%. Ook in 2013 zal weer intensief gecontroleerd worden op het hondenbezit. Behalve voor het dekken van de kosten van de hondenvoorzieningen wordt de hondenbelasting gebruikt als instrument om het aantal honden te reguleren. Om die reden is sprake van een progressief tarief. De volgende progressie wordt gehanteerd: •

tweede hond, 1,5 maal het tarief van de eerste hond;

•

iedere volgende hond, 2 maal het tarief van de eerste hond;

•

voor kennels geldt 3 maal het tarief van de eerste hond.

131


Beleidsbegroting

In tabel 10 is de ontwikkeling van de tarieven over de afgelopen jaren aangegeven: (in €)

Tabel 10 Ontwikkeling tarieven hondenbelasting

Omschrijving

2009

2010

2011

2012

2013

Daling 2013 t.o.v. 2012

Eerste hond

70,00

69,00

68,72

68,55

68,42

-/- 0,2 %

Tweede hond

105,00

103,50

103,08

102,83

102,63

-/- 0,2 %

Iedere volgende hond

140,00

138,00

137,44

137,10

136,84

-/- 0,2 %

Kennel

210,00

207,00

206,16

205,65

205,26

-/- 0,2 %

2.2.1.j Parkeerbelastingen In 2009 is het geactualiseerde parkeerbeleidsplan door de raad vastgesteld. Op grond hiervan zou zowel in 2011 als 2014 een verhoging van 10% worden doorgevoerd. De eerste stijging in 2011 is in verband met werkzaamheden Zaailand in het Collegeprogramma doorgeschoven naar 2013. In het richtinggevende debat voor de begroting 2012 is besloten deze verhoging in 2012 al door te voeren. 2.2.1.k Leges Algemeen Leges worden geheven voor door of vanwege het gemeentebestuur verstrekte diensten. De tarieven worden verhoogd met de maximaal de inflatiecorrectie van 2,1%. 2.2.1.l Overige rechten Algemeen De tarieven van deze rechten worden verhoogd met de inflatiecorrectie van 2,1%. Het gaat hierbij onder andere om brandweerrechten, havengelden en marktgelden. De bruggelden worden om praktische redenen (mooi rond bedrag) niet verhoogd. Begraafrechten In het kader van het Collegeprogramma 2010 – 2014 worden bij de begraafrechten in de periode 2011 – 2014 de tarieven jaarlijks –afgezien van inflatie - met 3% extra verhoogd. Gebleken is echter dat de werkelijke kosten van een begrafenis beduidend hoger liggen dan het tarief van € 647 (‘begraafrecht’, prijspeil 2013). Een berekening van een ‘gemiddelde’ begrafenis komt op een bedrag aan kosten voor het delven en dichten van het graf, voor het gelijktijdig ruimen en herbegraven van de resten, voor de ontvangst en het ‘voorlopen’ van de stoet, alsmede voor de bijbehorende administratie, op € 1.150. De al ingezette jaarlijkse verhoging van 3% blijkt dus niet afdoende. Voorgesteld wordt daarom het tarief in de periode 2013 – 2016 jaarlijks –afgezien van inflatie- met 8% extra te verhogen (ca. € 900 bij het prijspeil 2013). De totale tariefstijging voor 2013 ten opzichte van 2012 bedraagt, inclusief de tariefstijgingen en inflatiecorrectie, dus 13%. Marktgelden Zaailand en Waagplein (zaterdag) Vanwege het belang om kwaliteit op de markt te bieden is het noodzakelijk om de nieuwe voorzieningen op het plein voor water en elektra op niveau te houden. Omrin heeft aangegeven de schoonmaaktarieven voor de markt opnieuw te beoordelen. Naar verwachting zal dit een verhoging van de schoonmaakkosten tot gevolg hebben. Het commercieel beheer van de markt wordt uitbesteed. Verder is afgesproken om de financiële tekorten op het product markten binnen drie jaar terug te brengen. De marktgeldtarieven voor het Zaailand en Waagplein (zaterdag) stijgen om die reden voor 2013 voor een dag met 16% en voor een kalendermaand met 28%. De extra verhoging van de marktgelden heeft de instemming van de Centrale Vereniging voor Ambulante Handel (CVAH). Elektra markten Daarnaast lopen de uitgaven en inkomsten voor het gebruik van elektra op de markten al enkele jaren uit de pas. Door een gefaseerde verhoging zal dit tekort op de elektra binnen drie jaar moeten worden omgebogen. Dit betekent voor de jaren 2013 tot en met 2015 een jaarlijkse verhoging van 15% per jaar.

132


Beleidsbegroting

Haven- en liggelden Voor de pleziervaartuigen zijn de tarieven voor ligplaatsen aan de Prinsentuin/Noordersingel en Westerkade/Westerplantage (klasse 1) ten opzichte van 2012 verhoogd. Dit als gevolg van het opnemen van het deurtarief voor het gebruik van de was- en doucheruimtes en toiletten in het ligplaatstarief. Per saldo is er geen verhoging, maar een verschuiving. Vanuit de gebruikers was er veel kritiek op het moeten betalen van toegang tot de was en doucheruimtes, toiletten en babyroom. Door het opnemen van deze tarieven in het ligplaatstarief op basis van een gemiddeld gebruik hoeft er niet meer apart voor deze voorzieningen betaald te worden. Per lengteklasse is een gemiddeld aantal personen per boot bepaald. Voor de toegang is het nog wel noodzakelijk om over een jachthavenbetaalkaart te beschikken. Zonder kaart geen toegang. Het gebruik van de babyroom en invalidentoilet en douche is als een gratis voorziening aangemerkt en als zodanig niet in het tarief verdisconteerd. 2.2.1.m Kwijtscheldingsbeleid Het verlenen van kwijtschelding is aan wettelijke regels gebonden. Strenger toepassen van deze regels is toegestaan, ruimhartiger toepassen niet. Het beleid van de gemeente Leeuwarden is er altijd op gericht geweest om de wettelijke kwijtscheldingsmogelijkheden zo optimaal mogelijk te benutten. Daarnaast streeft de gemeente er naar de kwijtscheldingsregeling zo eenvoudig mogelijk voor de burgers toe te passen. De gemeente kan zelf bepalen welke belastingen al dan niet voor kwijtschelding in aanmerking komen. In Leeuwarden is kwijtschelding mogelijk van: De OZB woningen, de rioolheffingen woningen en de afvalstoffenheffing (met uitzondering van de extra container). De kosten voor kwijtschelding zijn zowel in 2011 als 2012 fors gedaald. Dit wordt veroorzaakt doordat voor de toetsing van kwijtscheldingsverzoeken sinds 2011 gebruik gemaakt wordt van het landelijke Inlichtingenbureau. Deze strengere toetsing leidt tot fors minder kwijtschelding. Daarnaast was de verwachting dat in 2012 de landelijke kwijtscheldingsregels zouden worden verruimd. Dit is wel gebeurd voor de kwijtschelding voor kleine ondernemers (tot 1 april 2011 was dit niet mogelijk), maar niet voor wat de betreft de verruiming van de vermogensnorm (kwijtschelding is nu mogelijk tot een vermogen van maximaal € 25.000!). Per saldo leidt dit ertoe dat in 2013 het kwijtgescholden bedrag aan belastingen met circa 25% daalt ten opzichte van 2010. Zoals gezegd gaat het huidige kwijtscheldingsbeleid in Leeuwarden uit van de meest ruimhartige toepassing van de wettelijk toegestane kwijtscheldingsnormen. Bij de begroting 2012 is aan de raad in overweging gegeven, mede gelet op de hoogte van lokale lasten en de stijgende kosten van de kwijtschelding, om het huidige beleid te heroverwegen. Gelet op de daling van de afgelopen twee jaar lijkt een heroverweging momenteel minder noodzakelijk. (in €)

Tabel 11 Kwijtgescholden belastingbedragen per belastingsoort per jaar

Belastingsoort OZB Afvalstoffenheffing Rioolheffing Hondenbelasting Totaal

Rekening

Rekening

Rekening

Begroting

2009

2010

2011

2012

Begroting 2013

19.484

13.329

9.538

20.000

15.000

1.681.990

1.634.366

932.253

1.555.000

1.083.000

388.570

389.525

320.421

557.000

393.000

58.255

54.462

-1.906

0

0

2.148.299

2.091.682

1.260.306

2.132.000

1.491.000

2.2.1.n Lokale lastendruk In onderstaande voorbeelden wordt een benadering gegeven van de ontwikkeling van de lokale lastendruk in Leeuwarden over een aantal jaren. Hierbij wordt ervan uitgegaan dat de waarde van de onroerende zaak precies met het gemiddelde stijgingspercentage wijzigt in de loop van de jaren.

133


Beleidsbegroting

In zijn algemeenheid kan gesteld worden dat voor 2013 de reële belastingdruk (rekening houdend met inflatie) voor particulieren licht daalt en vrijwel gelijk blijft voor bedrijven. Dit is echter een gemiddelde situatie, vooral bij woningen met een hogere WOZ-waarde dan het gemiddelde is de daling groter. Voorbeeld 1: Hierbij wordt uitgegaan van een meerpersoonshuishouden, dat een eigen woning bezit met een WOZ-waarde in 2013 van € 174.000. (in €)

Tabel 12 Ontwikkeling lokale lastendruk voor standaard meerpersoonshuishouden

Belastingsoort

2009

2010

2011

2012

2013

OZB

248

240

242

248

255

Afvalstoffenheffing

283

276

252

263

255

Rioolheffing

171

169

194

199

205

Totaal

702

685

688

710

715

2,3

-/- 2,4

0,4

3,2

0,7

Stijgingspercentage t.o.v. voorgaand jaar Voorbeeld 2:

Hierbij wordt uitgegaan van een eenpersoons huishouden, dat een huurwoning heeft met een WOZ-waarde van € 103.000. (in €)

Tabel 13 Ontwikkeling lokale lastendruk voor standaard eenpersoonshuishouden

Belastingsoort OZB Afvalstoffenheffing Rioolheffing Totaal Stijgingspercentage t.o.v.

2008

2009

2010

2011

2012

2013

0

0

0

0

0

0

241

247

241

194

176

170

50

51

51

59

60

61

291

298

292

253

236

231

-/- 4,3

2,4

-/- 2,0

-/- 13,4

-/- 6,8

-/- 2,1

voorgaand jaar Voorbeeld 3: Hierbij wordt uitgegaan van een ondernemer, die een eigen bedrijfspand heeft met een WOZ-waarde van € 2.522.000. Het waterverbruik is 4.300 m3 per jaar. (in €)

Tabel 14 Ontwikkeling lokale lastendruk voor standaard bedrijf

Belastingsoort OZB Rioolheffing Totaal Stijgingspercentage t.o.v.

2009

2010

2011

2012

2013

15.073

15.090

14.136

14.186

14.713

4.307

4.297

4.808

4.893

4.978

19.380

19.387

18.944

19.097

19.691

5,7

0,0

-/- 2,3

0,7

3,1

voorgaand jaar De stijging van de lasten in 2009 in voorbeeld 3 wordt grotendeels veroorzaakt door een extra verhoging van de OZB met 5,5% in verband met de invoer van het ondernemersfonds. Jaarlijks worden tal van onderzoeken gepubliceerd over de lokale lastendruk (Ministerie van Financiën, FNV, Consumentenbond, COELO, regionale dagbladen, etc.). Een van de bekendste onderzoeken is de ‘Atlas van de lokale lasten’ van het onderzoeksinstituut COELO (verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen). In het betreffend onderzoek over 2012 wordt Leeuwarden gekwalificeerd als een gemeente met gemiddelde woonlasten in verhouding tot de andere grote gemeenten. Zie verder ook www.coelo.nl. In onderzoeken naar lasten voor het bedrijfsleven wordt Leeuwarden over het algemeen als relatief duur gekwalificeerd. Dit komt vooral door de hoge tarieven voor de OZB niet-woningen. Zie bijvoorbeeld het

134


Beleidsbegroting

jaarlijkse onderzoek van de Kamer van Koophandel Noord-Nederland (zie www.kvk.nl). Ook hier geldt dat door het gematigde tarievenbeleid van de afgelopen jaren de relatieve positie van Leeuwarden aan het verbeteren is.

135


2.2.2

Beleidsbegroting

Weerstandsvermogen

In deze paragraaf staat in welke mate de gemeente in staat is om onverwachte gebeurtenissen (risico’s) met een financiële impact op te vangen (met de weerstandscapaciteit). 2.2.2.a Aanleiding en achtergrond De gemeente Leeuwarden vindt het wenselijk om risico's die van invloed zijn op de bedrijfsvoering beheersbaar te maken. Door inzicht in de risico's wordt de organisatie in staat gesteld om op verantwoorde wijze besluiten te nemen, zodat de risico’s nu en de risico’s gerelateerd aan investeringen in een goede verhouding staan tot de weerstandscapaciteit van de gemeente Leeuwarden. Om inzicht in de risico’s van de gemeente te verkrijgen is er een risico-inventarisatie uitgevoerd. De resultaten daarvan komen in deze paragraaf aan de orde. De geïnventariseerde risico’s worden tevens afgezet tegenover de beschikbare weerstandscapaciteit zodat een uitspraak gedaan kan worden over het weerstandsvermogen van de gemeente Leeuwarden. 2.2.2.b Samenhang risicopositie gemeente Leeuwarden en totale weerstandscapaciteit Aangezien de weerstandscapaciteit uit een aantal componenten bestaat die ieder voor zich bedoeld zijn voor bepaalde groepen risico’s, is in figuur 2 schematisch de samenhang weergegeven tussen de totale risicopositie van de gemeente Leeuwarden en de totale weerstandscapaciteit: Figuur 2

In deze paragraaf komen de algemene risico’s aan de orde. In de paragraaf Grondbeleid (2.2.7) worden de risico’s van de grondexploitaties uitgebreid behandeld en afgezet tegen de daarvoor beschikbare weerstandscapaciteit. Voor inzicht in de samenstelling van het risicoprofiel van de grondexploitatie wordt dan ook verwezen naar deze paragraaf. Bij het inventariseren van de risico’s grondexploitaties is onderscheid gemaakt tussen de risico’s van de grondexploitatie Zuidlanden en de risico’s van de overige grondexploitaties. De risico’s van de grondexploitatie Zuidlanden zijn vervolgens gesplitst in risico’s op korte termijn (2010-2014)

136


Beleidsbegroting

en op lange termijn (2015-2025). Dit is gedaan omdat voor deze drie groepen risico’s binnen de grondexploitaties twee onderdelen van de totale weerstandscapaciteit beschikbaar zijn. De risico’s op lange termijn van de grondexploitatie Zuidlanden kunnen en moeten worden opgevangen ten laste van het verwachte resultaat van die grondexploitatie. Voor de korte termijn risico’s van Zuidlanden en voor de risico’s van de overige grondexploitaties is de Reserve grondexploitatie als weerstandscapaciteit beschikbaar. Er is dus in dit verband ook belangrijk onderscheid tussen enerzijds de weerstandscapaciteit die bestaat uit de Algemene Reserve (AR) en Reserve grondexploitatie en anderzijds het resultaat van de grondexploitatie Zuidlanden. De genoemde reserves zijn daadwerkelijk per direct beschikbaar voor de korte termijn risico’s en kunnen daarom ook bij elkaar opgeteld worden. Het resultaat van de grondexploitatie Zuidlanden moet nog in de periode 20152025 gerealiseerd worden en kan dus niet samengevoegd worden met de genoemde reserves en is ook alleen beschikbaar voor de lange termijn risico’s van de grondexploitatie Zuidlanden. Daarom is het resultaat grondexploitatie Zuidlanden door middel van een stippellijn gekoppeld aan de totale weerstandscapaciteit. Risico’s verbonden aan de majeure projecten maken geen deel uit van de bovengeschetste totale risicopositie. Deze risico’s worden geïdentificeerd en beheerst binnen de betrokken projectaanpak en budgettair afgedekt binnen de betrokken projectbegroting. 2.2.2.c Resultaten risico-analyse

De geïnventariseerde risico’s zijn verwerkt door het simulatieprogramma van het Nederlands Adviesbureau voor Risicomanagement (NAR). In figuur 3 worden de uitkomsten van die simulatie weergegeven. Figuur 3

137


Beleidsbegroting

Ten aanzien van de algemene risico’s’ is uit de simulatie als resultaat gekomen dat met 90% zekerheid gesteld kan worden dat voor die risico’s een weerstandscapaciteit van € 10,6 mln voldoende is. De top 10 van de in totaal 17 algemene risico’s die zijn geïnventariseerd staan in tabel 15 weergegeven. De risico’s staan in volgorde van invloed op het berekende totale bedrag van de algemene risico’s. Er is een kolom toegevoegd waarin de maatregel(en) worden aangegeven die zijn getroffen om het betreffende risico te beheersen. Na toepassing van die maatregelen blijft dan het gepresenteerde restrisico over.

138


Beleidsbegroting

Tabel 15 Overzicht algemene risico’s

Nr. risico R115

Gebeurtenis

Opmerking risico

Invloed Kans € Max Gevolg

Maatregel

WELZIJN Overschrijding

De komende jaren verwacht de gemeente een

budget bijstandsuitkeringen

overschrijding van ca. € 11 mln op de

aanvraag MAU. Na een oriëntatie bij

(wet BUIG)

bijstandsuitkeringen. Door een beroep te doen op

andere gemeenten en deskundigen

de Meerjarig Aanvullende Uitkering (MAU) wordt

verzamelen zij nu informatie en analyses

een jaarlijkse compensatie voor het tekort

ten behoeve van een zo goed mogelijke

verwacht. Bij een maximale toekenning houden

onderbouwing voor de MAU-aanvraag.

49,48%

hoog

€ 3.000.000 Een werkgroep bereidt zich voor op de

we een eigen risico dat 2,5 % van het totale budget bedraagt. Dit betekent dat in ieder geval rekening gehouden moet worden met een structurele tegenvaller van ca. € 1,5 mln. Dit is in voorliggende begroting 2013 verwerkt. Het opgenomen risico betreft de kans dat we bij een toekenning van de MAU maximaal 7,5% eigen risico houden, wat een aanvullende tegenvaller van € 3 mln betekent. R161

WELZIJN Overschrijding

De komende jaren verwacht de gemeente een

budget bijstandsuitkeringen

overschrijding van ca. € 11 mln op de

23,47%

laag

€ 6.500.000 Een werkgroep bereidt zich voor op de aanvraag MAU. Na een oriëntatie bij

(wet BUIG), niet realiseren

bijstandsuitkeringen. Door een beroep te doen op

andere gemeenten en deskundigen

aanvullende uitkering (MAU)

de MAU verwachten we jaarlijks minimaal €

verzamelen zij nu informatie en analyses

6,5 mln compensatie voor het tekort. Het

ten behoeven van een zo goed mogelijke

opgenomen risico betreft de kans dat we de MAU

onderbouwing voor de MAU-aanvraag.

niet toegekend krijgen. Dit betekent dat, in

Daarnaast wordt aanvullend een plan

aanvulling op het vorige risico, nog rekening

uitgewerkt dat zich richt op acties die de

gehouden moet worden met een tegenvaller van

uitgaven WWB reduceren. Dit plan is een

€ 6, 5 mln.

voorwaarde voor de toekenning van de MAU. Maar ook als we de MAU niet toegekend krijgen, gebruiken we het actieplan voor het reduceren van het tekort.

139


Nr. risico R174

Beleidsbegroting

Gebeurtenis

Opmerking risico


SOB Faillissement van CV

De gemeente is bij het vaststellen van de

Blitsaerd

koepelovereenkomst met Vastgoed de Friesche

Maatregel

6,23%

laag

€ 2.262.094

4,55%

hoog

€ 1.000.000 De systematiek van rente toerekening is

wouden overeengekomen dat beide stille vennoten € 2.262.094 als vermogen inbrengen. In 2011 is, als gevolg van de liquiditeitsproblemen, de storting conform koepelovereenkomst geëffectueerd. Deze storting is op de balans opgenomen. Door slechte resultaten van de CV is het risico toegenomen dat de CV failliet gaat. De deelneming zal dan afgewaardeerd moeten worden. R152

AZ Hogere dan geraamde

De post rentekosten kent in de praktijk een grillig

rentekosten

verloop. Verschillen in verwachte en werkelijke

intern tegen het licht gehouden. Dit heeft

rente en de onzekerheden rondom de

geleid tot aanpassingen die de

voorspelbaarheid van kasstromen beïnvloeden

voorspelbaarheid van de rentekosten in

deze post.

zekere mate doet toenemen. De aanpassingen zijn in de vorm van wijzigingen in de ‘richtlijnen rente’ aan het college voorgelegd. Gelet op de onbeïnvloedbaarheid van de rentestand blijft hier natuurlijk altijd een zeker restrisico bestaan.

R172

SOB Garantstellingen en

De gemeente heeft, voornamelijk in het kader

leningen

van het economisch beleid, een aantal

3,53%

midden

€ 1.886.615 Het risico ontstaat zodra een organisatie in problemen komt en dit onheil niet tijdig

garantstellingen en leningen verstrekt aan

meldt. Zodra de gemeente tijdig over

privaatrechtelijke rechtspersonen. Indien de

informatie beschikt kan het inroepen van

privaatrechtelijke rechtspersoon niet aan zijn

een garantstelling veelal worden

verplichtingen kan voldoen, dan loopt de

voorkomen. Als tegenmaatregel bezoeken

gemeente een risico. Een voorbeeld hiervan is het

de accounthouders met een hogere

faillissement van APA in 2011. Het risico van

frequentie de bedrijven om te beoordelen

optreden is 20% en betreft een gewogen

of een risico op het inroepen van de

gemiddelde.

garantstelling opportuun wordt.

140


Nr. risico R118

Beleidsbegroting

Gebeurtenis

Opmerking risico


Maatregel

WELZIJN Niet realiseren

In het verleden is in de gemeentelijke

taakstelling op

meerjarenraming een taakstelling opgevoerd van

mogelijkheden om een wezenlijke

onderwijshuisvesting

structureel € 270.000 in verband met een

versnelling in de realisatie van de

veronderstelde opbrengst uit de herbestemming

taakstelling te realiseren. Meest effectieve

van vrijkomende schoolgebouwen. De realisatie

beheersmaatregel is het afboeken van

hiervan loopt in de praktijk om uiteenlopende

deze niet realistische taakstelling op het

redenen bijzonder stroef waardoor de geraamde

moment dat de financiële positie het

opbrengst de afgelopen jaren bij lange na niet is

toelaat.

3,47%

hoog

€ 150.000 Op dit moment zijn er geen effectieve

gehaald. Deze tegenvallers zijn in die jaren dan ook als onontkoombare incidentele uitzettingen verwerkt in de ramingen van de financiële positie. Ook voor de komende meerjarenraming moet rekening gehouden worden met niet volledig realiseren van deze taakstelling. Van de oorspronkelijke taakstelling staat inmiddels nog € 220.000. R119

WELZIJN WMO: risico van

De raad heeft met het bezuinigingspakket in de

budgetoverschrijding

Veranderagenda WMO maatregelen genomen om

Veranderagenda WMO zijn diverse

de bestedingen binnen de beschikbare budgetten

beleidsmaatregelen opgenomen om de

te houden. De kans blijft echter bestaan op een

stijging van de WMO-uitgaven te

toenemend gebruik van de voorzieningen. De

beheersen. Maatregelen die daarnaast

WMO is en blijft een open einde regeling en meer

steeds de aandacht hebben liggen op het

mensen, bijvoorbeeld als gevolg van vergrijzing,

gebied van de uitvoering, bijvoorbeeld

zullen een beroep doen op de WMO. Een

scherp aanbesteden en het realiseren van

budgetoverschrijding als gevolg van deze groei

efficiencyvoordelen daarin.

vraagt om aanvullende beleidsmaatregelen. Het risico betreft de mogelijke overschrijding die optreedt in de tijd die nodig is om tot beleidsaanpassingen over te gaan. De uitgaven van de WMO zijn ongeveer € 20 mln.

141

1,38%

laag

€ 500.000 In de door de raad vastgestelde


Nr. risico R120

Beleidsbegroting

Gebeurtenis

Opmerking risico


Maatregel

AZ Meer/ingewikkelder

Er worden jaarlijks procedures gevoerd en op

procedures dan vooraf

basis van de trend van de afgelopen jaren wordt

ingeschat

een schatting gemaakt van het bedrag dat

optreden van juridische en fiscale risico’s,

hiervoor moet worden opgevoerd. Voor bekende,

en een goed ontwikkeld beheerskader.

al lopende procedures is hiervoor centraal een

Controle hierop is geborgd in de diverse

0.95%

midden

€ 500.000 In het algemeen is sprake van een grote alertheid als het gaat om het kunnen

voorziening ingesteld (voorziening lopende

interne controle plannen. Toch zijn

procedures). Het is echter onzeker of de

juridische procedures nooit volledig uit te

gereserveerde bedragen voldoende zijn. Immers

sluiten en moeilijk voorspelbaar qua

in verschillende jaren kan er een grote variatie in

doorlooptijd en uitkomst.

bijvoorbeeld het aantal en de omvang van de procedures zijn en of kunnen er in één jaar grote claims worden toegewezen. R169

AZ Naheffing door foutief

Na periodieke controles door de belastingdienst

toepassen van fiscale wet-

blijkt soms dat om uiteenlopende redenen sprake

vindt altijd plaats via het brondocument

en regelgeving en

is van naheffingen. Op korte termijn vindt als het

nieuw personeel, hierbij moeten ook

onvolledige afdracht

goed is een overgang plaats naar horizontaal

bewijsstukken worden toegevoegd,

loonheffing en

toezicht. De verwachting is dat bij de uitgebreide

waaronder ID-bewijs, verklaring

pensioenpremies

doorlichting die hierbij hoort, enkele zaken

loonheffing, diploma’s en/of VAR-

(bijvoorbeeld ID-kaarten en VAR-verklaringen)

verklaring. Via de interne controleplannen

voor een eenmalige naheffing zorgen.

wordt op de naleving hiervan streng

0.73%

laag

€ 200.000 Aanstelling van vast en tijdelijk personeel

toegezien. Aan van de uitkomsten van deze doorlichting worden de controles eventueel aangescherpt. R164

AZ Niet verzekerde objecten

Hoewel zeer klein, bestaat de kans dat

of onvoldoende verzekerd

gemeentelijke eigendommen niet of niet

0,58%

percentage van het totale bestand. De

tegen schade van

voldoende zijn verzekerd dan wel dat ondanks

laatste jaren lijkt dit door aangescherpte

eigendommen

een verzekering de verzekeringsmaatschappij niet

controles en groter bewustzijn prima te

tot uitkering overgaat. De inschatting is

gaan en is de laatste 4 jaar niet

gebaseerd op een percentage van het totale

voorgekomen.

bestand. De laatste jaren lijkt dit door aangescherpte controles en groter bewustzijn prima te gaan en is de laatste 4 jaar niet voorgekomen.

142

laag

€ 1.250.000 De inschatting is gebaseerd op een


Beleidsbegroting

2.2.2.d Weerstandsvermogen De actuele risicopositie is in totaal € 10,6 mln. Die risico’s dienen opgevangen te kunnen worden door de aanwezige weerstandscapaciteit, voornamelijk in de vorm van de AR. Alvorens in te gaan op de gewenste omvang van de AR in relatie tot de risicopositie, is het nuttig om alle functies van de AR in herinnering te roepen: a.

De AR is bedoeld voor het afdekken van algemene risico’s. Door het aanhouden van een reserve voor dit doel wordt voorkomen dat het beleid (drastisch) moet worden aangepast als één of meer risico’s zich in de werkelijkheid voordoen. Aldus wordt de stabiliteit en rust in het uitvoeren van beleid gecreëerd. De AR is dus een risicoreserve.

b.

De AR is bedoeld voor het verwerken van de jaarlijkse begrotingsresultaten. De gemeente Leeuwarden is gehouden om een structureel sluitende meerjarenbegroting vast te stellen. Dit betekent dat de structurele uitgaven en inkomsten in de laatste jaarschijf van de meerjarenraming minimaal aan elkaar gelijk moeten zijn. Begrotingstekorten en overschotten in de jaarschijven daaraan voorafgaand worden verrekend met de AR. Ook dit zorgt voor rust en stabiliteit omdat hierdoor geen bezuinigingen hoeven te worden doorgevoerd mocht in enige jaarschijf voorafgaand aan de laatste een begrotingstekort ontstaan. De AR is dus ook een egalisatiereserve.

c.

De AR dient bovendien als buffer voor het opvangen van diverse onvoorziene kosten die niet als een risico kunnen worden bestempeld of simpelweg niet als zodanig zijn herkend. Als er bijvoorbeeld iets voorgefinancierd moet worden of een bepaalde uitgave in tijd naar voren of naar achteren schuift. De AR fungeert dan in een begrotingsjaar als smeermiddel.

In de Midterm review (MTR) is als beleidsuitgangspunt aangegeven dat de verhouding tussen de risico’s en de weerstandscapaciteit 1,5 zou moeten zijn. Ofwel dat de AR 1,5 keer zo groot moet zijn als de uitkomst van de risicosimulatie. Toepassing van deze norm betekent, dat weerstandscapaciteit € 15,9 mln zou moeten bedragen. Het werken met een ‘overdekking’, moet gezien worden als een extra veiligheidsklep. Hierdoor zal het weerstandsvermogen, ook wanneer daar een fors beroep op wordt gedaan, minder snel c.q. in mindere mate onder het absolute minimum dalen. Daardoor ontstaat wat meer rust en ruimte om het weerstandsvermogen weer op het gewenste niveau te krijgen. Met absoluut minimum wordt bedoeld het berekende minimaal benodigde weerstandsvermogen voor het eerstvolgende jaar, afgezien van de overdekking. Het werken met een norm voor het weerstandsvermogen die hoger ligt dan de uitkomst van de risicoanalyse, werkt dus in zekere zin stabiliserend. In de praktijk van het risicomanagement wordt de volgende classificatie gebruikt als het gaat om de beoordeling van de ratio tussen het aanwezige weerstandscapaciteit (beschikbare reserves) en de uitkomst risicoanalyse: Ratio

Betekenis

>2.0

Uitstekend

1.4-2.0

ruim voldoende

1.0-1.4

Voldoende

0.8-1.0

Matig

0.6-0.8

onvoldoende

<0.6

ruim onvoldoende

De in de MTR opgenomen ratio van 1,5 bevindt zich dus aan de onderkant van de klasse die als ruim voldoende wordt aangemerkt en lijkt daarmee een evenwichtige norm (niet te krap, niet te ruim). De actuele risicopositie van € 10,6 moet dus om te beginnen worden afgezet tegen de meest actuele prognose van de AR. Voor de begroting 2013 wordt de stand van de AR voor de periode 2013-2016 geraamd op € 13,6 mln. Verder blijkt dat er positief verschil is tussen de stand van de Reserve grondexploitaties en de risico’s die door deze reserve afgedekt moeten worden van € 0,4 mln. Dit surplus kan worden meegeteld bij het bepalen van de weerstandscapaciteit voor de algemene risico’s. Tenslotte is er in de begroting nog een post Onvoorzien opgenomen van € 0,1 mln die ook aangemerkt kan worden als weerstandscapaciteit. Het totaal van deze drie (AR € 13,6 mln + surplus Reserve grondexploitaties € 0,4 mln + post Onvoorzien € 0,1 mln) bedraagt € 14,1 mln en zit dus € 1,8 mln onder het streefniveau dat voor het weerstandsvermogen is gedefinieerd (1,5 x € 10,6 mln = € 15,9 mln). Dit verschil kan overbrugd worden door delen van andere reserves mee te tellen die in geval van uiterste nood aangewend kunnen worden voor het opvangen van incidentele tegenvallers. Dit betekent dat deze bedragen a) vrij beschikbaar moeten zijn en b) zonder al te verstrekkende beleidsingrepen en koerswijzigingen moeten kunnen

143


Beleidsbegroting

worden ingezet in tijden van nood. Op basis van deze twee criteria is het volledige bestand van bestemmingsreserves gecheckt op de aanwezigheid van ruimte die desgewenst kan worden benut als weerstandscapaciteit. Uit deze analyse is gebleken dat twee reserves zijn die hiervoor in aanmerking komen. Primair moet dan gedacht worden aan de reserve Revolving Fund Monumenten. In tweede instantie komt in noodgevallen de nog niet ‘hard’ belegde ruimte in de Reserve Parkeren hiervoor in aanmerking. Daarmee komt het beschikbare weerstandscapaciteit uit op het gewenste niveau van 1,5 maal de actuele risicopositie en kan daarmee als ruim voldoende worden gekwalificeerd.

144

Begroting 2013 gemeente Leeuwarden 2.2.3

Beleidsbegroting

Onderhoud kapitaalgoederen

Deze paragraaf geeft inzicht in het onderhoud van de gemeentelijke kapitaalgoederen. Er wordt onderscheid gemaakt in gebouwen, wegen (inclusief kunstwerken), riolering, water en groen. Het beheer en onderhoud van deze kapitaalgoederen heeft raakvlakken met vrijwel alle programma’s uit de programmabegroting. In verschillende programma’s zijn ook de effecten en de financiële vertaling van de beheer- en onderhoudstaken opgenomen. Het gaat om de programma’s Economie en toerisme (recreatiegebieden), Milieu, energie en water (riolering) en Woonen leefomgeving (onderhoud van verhardingen, waterwegen en kunstwerken, reiniging verhardingen, zwerfvuilbestrijding en openbaar groen). In deze paragraaf wordt een dwarsdoorsnede van deze programma’s gegeven daar waar het onderhoud van kapitaalgoederen betreft. 2.2.3.a Beheersystematiek Het te beheren areaal aan kapitaalgoederen in de openbare ruimte (zoals wegen, riolering, groen) is opgenomen in diverse beheersystemen. Deze systemen ondergaan een migratie om zo tot een meer integrale afstemming te kunnen komen. Daarnaast zijn in de afgelopen periode inspecties uitgevoerd, op basis waarvan de onderhoudsplanning is geoptimaliseerd. De resultaten uit de inspecties zijn gebruikt: • •

als input voor Collegeprogramma 2010-2014 en de hierin opgenomen ambities en afwegingen; voor aanpassingen in middelen (bijvoorbeeld voor speelvoorzieningen structurele beheer- en onderhoudsmiddelen);

•

voor wijzigingen/bijstellingen in de bedrijfsvoering;

•

voor structurering van het proces areaaluitbreidingen.

2.2.3.b Omvang van het te onderhouden areaal Om inzicht te bieden in de onderhoudsopgave van de gemeente wordt in tabel 16 aangegeven wat de omvang van het te onderhouden areaal en de bijbehorende financiële middelen zijn. Bedragen x € 1.000

Tabel 16

Te onderhouden areaal in 2013* Onderhoud wegen

Begroting

Begroting

Begroting

2011

2012

2013

5.375

5.209

5.662

10.531

10.818

10.977

1.673

1.695

1.824

1.156

1.059

1.122

8.383

8.768

8.712

1.470

1.568

1.503

Onderhoud van ca. 548 ha verharding Riolering Onderhoud van ca. 540 km riool Onderhoud van ca. 12.100 inspectieputten Schoonmaken van ca. 49.250 straatkolken Reinigen van ca. 100 km riool Vervangen van ca. 6,0 km riool Kunstwerken 25 beweegbare bruggen (111.000 passages schepen) 431 vaste bruggen, tunnels, viaducten en steigers Water 12,8 km walmuren 24,3 km zware walbeschoeiing 48,5 km lichte walbeschoeiing 460 ha wateroppervlak (meren, kanalen en vaarten) 215 km (berm)sloot Groen Groene Ster (ca. 400 ha), Froskepôlle (ca. 13 ha), Leeuwarder Bos (ca. 110 ha), Hempenser Bos (110 ha) Gras ca. 155 ha Gazons ca. 133 ha Beplanting ca. 106 ha Bomen ca. 40.000 Reiniging verhardingen Schoonhouden wegen en pleinen

145


Beleidsbegroting

Te onderhouden areaal in 2013*

Begroting

Begroting

Begroting

2011

2012

2013

Onkruidbestrijding op ca. 213 ha 103

106

104

28.691

29.223

29.904

Zwerfvuilbestrijding Zwerfvuilbestrijding op 356 ha Totaal

* De arealen zoals opgenomen zijn inschattingen voor de hoeveelheden stand 1-1-2013.

Per saldo is het totale budget vergelijkbaar met 2012. Enerzijds is sprake van een toename als gevolg van areaaluitbreidingen, waarvoor jaarlijks via onontkoombare uitzettingen en inkrimpingen budget wordt gevraagd, evenals nominale ontwikkelingen. En anderzijds is er sprake van een afname als gevolg van onder meer balanssanering (water/kunstwerken) en ombuigingen op basis van het Collegeprogramma. De diverse onderdelen van de openbare ruimte worden onderhouden in overeenstemming met de vastgestelde kwaliteitsniveaus bij Beheer Openbare Ruimte (BOR) in Beeld. Vanaf 2006 vinden er op gezette tijden schouwrondes plaats om te kijken of de afgesproken kwaliteit ten aanzien van het verzorgende deel in de praktijk ook wordt gehaald. Ten behoeve van een goed beheer van onze kapitaalgoederen is het gewenst dat er voorzieningen worden ingesteld voor de diverse kapitaalgoederen. Hierdoor wordt er een betere meerjarige borging ingebouwd voor het beschikbaar houden van de noodzakelijke middelen voor goed rentmeesterschap (lees: de afgesproken onderhoudsniveaus). Dit traject is in 2012 gestart en wordt in 2013 nader geëffectueerd. 2.2.3.c Wegen Het streefdoel om de staat van de verhardingen voor de gehele stad op kwaliteitsniveau ‘basis’ te onderhouden conform kwaliteitskeuzes ‘BOR in beeld’ geldt ook voor 2013. Het wegennet van de gemeente Leeuwarden omvat globaal 5,5 mln vierkante meter verharding. Onderhoud aan een dergelijk wegennetwerk vergt een gedegen meerjarenplanning. Het beheersysteem ‘MI-2 Wegen’ voorziet erin om een vijftal jaren vooruit te kijken wat betreft de uit te voeren werkzaamheden, waarbij de eerste twee jaren gedetailleerd kunnen worden vastgesteld. Op basis hiervan wordt jaarlijks de planning grotendeels vastgesteld bij de begroting. Dit betekent dat in het betreffende jaar slechts voor een klein deel kan worden ingesprongen op bijzondere situaties van schade, bijvoorbeeld als gevolg van vorst en gladheidbestrijding. Het uitgangspunt is dat werk met werk moet worden gemaakt. Dit betekent dat in voorkomende gevallen diverse werkzaamheden worden gecombineerd. Zo worden bijvoorbeeld herinrichtingen van bepaalde straten zo mogelijk gecombineerd met de vervanging van de riolering. In de praktijk wordt dan bekeken hoe door verschuiving het meest efficiënt gewerkt kan worden. In de tweede plaats wordt hierdoor geprobeerd om zoveel mogelijk overlast te voorkomen (bijvoorbeeld het opbreken van meerdere straten in één wijk). Beleidskader: - Evaluatie BOR in beeld (2009) - Gemeentelijk verkeers- en vervoerplan (GVVP) 2011-2025 2.2.3.d Riolering Eind 2008 is het verbrede Gemeentelijk rioleringsplan (GRP) 2009-2012 door de raad vastgesteld. Accenten in dit GRP zijn: •

het op een verantwoorde wijze scheiden van vuil en (relatief) schoon water, het zogenaamde ‘afkoppelen’;

•

aandacht voor de grondwaterproblematiek.

Het GRP heeft een verbreding gekregen, omdat de gemeente via de Waterwet/wet gemeentelijke watertaken ook zorgplichten voor de behandeling van afstromend hemelwater en het (ondiepe) grondwater heeft gekregen. Ook moet, waar nodig, rekening gehouden worden met de Kader Richtlijn Water. Binnen het GRP is de vervanging en het onderhoud van de riolering geregeld. De eerstkomende jaren wordt er circa 6 km riolering per jaar vervangen. Door de civieltechnische werken en andere activiteiten in de openbare ruimte zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen en in te plannen, wordt getracht de (verkeers)overlast te beperken en de middelen zo efficiënt mogelijk in te zetten. Dit houdt bijvoorbeeld in dat wegreconstructie- en rioleringswerkzaamheden voor zover mogelijk gecombineerd uitgevoerd worden. Soms leidt dit tot het doorschuiven

146


Beleidsbegroting

of vervroegen van rioleringsprojecten. In verband met de fusie met een deel van Boarnsterhim is de looptijd van het huidige GRP 2012 verlengd tot en met 2014. In 2014 zal een GRP voor de gehele nieuwe gemeente worden opgesteld. Beleidskader: - Verbreed gemeentelijk rioleringsplan 2009-2012 (december 2008) - Waterplan De Blauwe Diamant - Jaarlijks Beheerplan riolering 2.2.3.e Water, kademuren, bruggen e.d. De gemeente heeft een onderhoudsplicht om watergangen en -partijen te baggeren. Daarnaast kan sprake zijn van de noodzaak van saneringen als het gaat om vervuild slib. In de afgelopen periode zijn een aantal baggerprojecten uitgevoerd. Bij de vaststelling van het baggeruitvoeringsprogramma 2008-2011 is afgesproken dat er voor de periode daarna duidelijkheid moest zijn over de overdracht c.q. de overname van het stedelijke waterbeheer door Wetterskip Fryslân. De kaders daarvoor zijn begin 2011 vastgesteld. Deze kaders zijn vrij ruim, zodat pas bij de uitwerking duidelijk wordt wat de concrete financiële consequenties voor de gemeente zijn. Wetterskip Fryslân wil uiterlijk 2015 met alle gemeenten concrete afspraken hebben gemaakt. In de Waterwet van 2009 is opgenomen dat de provincies uiterlijk december 2012 een verordening moeten hebben vastgesteld waarin is geregeld wie per vaarweg de beheerder is. Inmiddels hebben Provinciale Staten besloten dat de kleinere recreatieve vaarwegen naar het Wetterskip gaan en de grotere recreatieve vaarwegen en de beroepsvaarwegen naar de provincie. Er is vastgelegd dat de gemeente de keus heeft om hun vaarwegen in goede onderhoudsstaat over te dragen of het achterstallige onderhoud af te kopen. Dit wordt nader uitgewerkt en de financiële consequenties worden in beeld gebracht. Omdat bovenstaande ontwikkelingen op relatief korte termijn (een groot) effect op het ‘gemeentelijke waterlandschap’ hebben en omdat het areaal aan gemeentelijke wateren redelijk op diepte is, ligt het niet in de rede nu al een meerjarig baggerprogramma op te stellen. Voor kleinschalig regulier baggerwerk is jaarlijks een bedrag van ca. € 330.000 beschikbaar. Een keer in de 5 jaar vinden inspectierondes ‘civieltechnische kunstwerken’ plaats, waarbij de kunstwerken op veiligheid en technische staat worden gecontroleerd. Zo wordt inzicht verkregen in de staat van de kunstwerken. Als er tekortkomingen worden vastgesteld, volgen zo nodig nog gedetailleerde onderzoeken. De consequenties van de inspecties worden vertaald naar de meerjarenplanning met uitvoeringsmaatregelen, waarna ook de financiële gevolgen kunnen worden aangegeven. Beleidskader: - Waterplan De Blauwe Diamant - Baggerbeleidsplan gemeente Leeuwarden en meerjarenplan 2.2.3.f Groen In 2010 is gestart met de technische inspectie van het openbaar groen. Op basis van de technische inspecties wordt de onderhoudstoestand in kaart gebracht. Naast de normale groeiomstandigheden zijn zaken als weersomstandigheden, stormschade, vernielingen en specifieke gebruikerswensen van invloed op de beheer- en onderhoudsactiviteiten. In de opgestelde groenbeheerplannen worden, op basis van visies, eenmalige maatregelen of omvormingen voorgesteld. Die moeten vervolgens weer in het reguliere onderhoud worden opgenomen. De actielijst per groenbeheerplan wordt opgenomen in zogenaamde uitvoeringsprogramma’s en vertaald naar wijkprogramma's. Deze actielijst vormt, naast andere bronnen, ook de input voor de integrale werkplanning van de verschillende onderdelen in de openbare ruimte. De organisatie is hierbij in 2011 zodanig ingericht dat de werkzaamheden in het kader van buurtonderhoud en leefbaarheid in de bedrijfsvoering groen zijn geïntegreerd. In 2010 is de conceptlijst met monumentale en waardevolle bomen geactualiseerd. Particuliere eigenaren van monumentale bomen hebben een aanbod gekregen om gebruik te maken van de kennis van gemeentelijke

147


Beleidsbegroting

bomendeskundigen voor inspecties en klein onderhoud. Er is een aanvang gemaakt om de monumentale bomen op te nemen bij het actualiseren van de bestemmingsplannen. Op basis van het Collegeprogramma wordt invulling gegeven aan een ombuiging op het gebied van onkruidbestrijding op verhardingen en ombouw van groen. Deze ombouw richt zich vooral op verouderd groen, waarbij een beter aanzicht én goedkoper beheer wordt nagestreefd. In 2011 is bestuurlijk gekozen voor een andere methode van onkruidbestrijding die vanaf 2012 is ingevoerd. De evaluatie hiervan vindt eind 2013 plaats. Relevante beleidsnota’s: - Evaluatie BOR in beeld (2009) - Bomenbeleidsplan - Groenbeleidsplan 2.2.3.g Gebouwen Er zijn ongeveer 145 objecten (exclusief onderwijs) in beheer en onderhoud, met een totaal bruto vloeroppervlak van ongeveer 130.000 m². Hiervan is ongeveer 25.000 m² voor eigen gebruik (Stadhuis, Stadskantoor, Historisch Centrum Leeuwarden, pand Groeneweg 3 Stadstoezicht). Voor eigen gebruik wordt bovendien nog ca. 4.500 m² van derden ingehuurd (Sector Wijkzaken). De brandweerkazerne is op dit moment niet in beheer en onderhoud bij team Vastgoed van de gemeente. Naast deze gebruiksobjecten worden circa 90 kunstwerken verspreid over de gemeente beheerd en onderhouden. De objecten kunnen als volgt nader worden getypeerd: Tabel 17 Gemeentelijk Vastgoed (objecten die in gebruik zijn bij gemeentelijke organisatieonderdelen)

20

Sociaal-cultureel Vastgoed (Buurthuizen, MFC, Harmonie e.d.)

39

Woningen

18

Sport objecten (was- en kleedruimtes en sporthallen)

33

Overige objecten

35

Totaal

145

Van de genoemde objecten vallen er 30 onder de categorie rijks- of gemeentemonumenten. Het regulier onderhoud, zowel kleinschalig als grootschalig, wordt bepaald op basis van een meerjaren onderhoudsplanning, gebaseerd op gebouwinspecties volgens de NEN 2767 systematiek. De eerste inspecties zijn eind 2008 uitgevoerd. In 2011 is, volgens de planning gestart met de herinspectie van de gebouwen om de actuele onderhoudsstaat vast te leggen. Deze her-inspectie wordt in 2012 voortgezet. Volgens plan worden in 2013 de laatste gebouwen in 2013 opnieuw geïnspecteerd. Daarmee zijn alle gegevens weer up-to-date. De gebouwinspecties worden periodiek (eens per drie jaar) herhaald, zodat de onderhoudsbehoefte van de objecten wordt gecontroleerd en de meerjarenplanning wordt geactualiseerd naar de onderhoudsbehoefte van de vastgoedportefeuille. De verzamelde gegevens zijn ingevoerd in het beheersysteem, van waaruit meerjaren onderhoudsprogramma’s (MJOP’s) worden gegenereerd. Een MJOP is een hulpmiddel voor het bepalen van het uitvoeringsprogramma van het betreffende dienstjaar. In de begroting voor 2013 is voor het dagelijks onderhoud een bedrag van € 619.000 opgenomen. De storting in de onderhoudsvoorziening bedraagt in 2013 € 1.383.000. Voor het planmatig (groot) onderhoud wordt in 2013 een bedrag van € 1.448.000 onttrokken uit de onderhoudsvoorziening. De geraamde stand van de voorziening bedraagt ultimo 2013 € 1.412.000. Voor de periode 2014-2016 worden uitgaven voor planmatig onderhoud voorzien tot de volgende bedragen: 2014 € 1.355.000, 2015 € 1.393.000 en voor 2016 € 1.647.000. Ultimo 2016 bedraagt het saldo van de voorziening onderhoud dan € 1.634.000. Voor de beleidsperiode 2007-2010 was extra geld beschikbaar gesteld om nieuwe investeringen in sportaccommodaties te realiseren en om groot en achterstallig onderhoud bij een aantal panden weg te werken. Voor Kalverdijkje waren plannen gemaakt, waarbij het plan voor concentratie op sportcomplex Kalverdijkje Zuid

148


Beleidsbegroting

prevaleerde. Voortschrijdend inzicht, vooral bij de gebruikers van het complex, heeft er toe geleid dat de plannen worden herzien. Fusies/samenwerkingsverbanden van de verschillende voetbalverenigingen worden besproken. Eind 2012 worden finale besluiten verwacht. De verwachting is dat op Kalverdijkje-Noord een concentratie van 3 voetbalverenigingen gaat plaatsvinden: Rood-Geel, VV Leeuwarden (nu nog spelend op het Cambuurcomplex) en Nicator (nu nog spelend op Kalverdijkje-Zuid). Mogelijk sluit Flamingo’s (nu nog spelend op Kalverdijkje-Zuid) zich hierbij aan. Een en ander betekent dat er een totale herinrichting van buitensportcomplex Kalverdijkje gaat plaatsvinden. Het college en de raad hebben inmiddels met de basisplannen en het daarbij behorende financiële kader ingestemd.

149


Beleidsbegroting

Financiering

Deze paragraaf gaat over het financieringsbeleid van de gemeente en het daaraan gerelateerde risicobeheer. 2.2.4.a Inleiding Bij financiering gaat het primair om het tegen zo laag mogelijke kosten aantrekken van financiële middelen in geval van een financieringstekort of het tegen zo hoog mogelijke vergoeding uitzetten van gelden in geval van een financieringsoverschot. Een en ander moet uiteraard gebeuren tegen aanvaardbare risico’s. De Wet financiering decentrale overheden (FIDO) geeft hier regels voor en spreekt van een ‘prudente’ financiering. De meest elementaire uitgangspunten rond de financieringsfunctie zijn vastgelegd in de Financiële verordening van de gemeente. Deze uitgangspunten zijn nader uitgewerkt in een door het college vastgesteld Financieringsbesluit. In Leeuwarden is al sinds jaar en dag sprake van een financieringstekort (niet te verwarren met een begrotingstekort). Dat wil zeggen dat er - ondanks een sluitende begroting - een tekort is aan liquide middelen. Om toch alle betalingen te kunnen uitvoeren die het uitvoeren van de voorgenomen begroting met zich meebrengt, moet er dus geld geleend worden. Daar is niets mis mee, mits alle uitgaven (waaronder de rente voor geleende gelden) maar gedekt zijn door middel van een sluitende begroting. 2.2.4.b Uitgangspunten renteontwikkeling in de begroting In de begroting 2013 is rekening gehouden met 3,5% rente voor aan te trekken langlopende geldleningen en 2,0% voor kortlopende financiering. Het omslagpercentage, het interne rentepercentage waarmee de rentekosten worden omgeslagen over de diverse investeringen, kan op basis hiervan worden verlaagd van 3,75% in 2012 naar 3,5% in 2013. 2.2.4.c Renterisicobeheer Onder renterisico wordt verstaan de gevoeligheid van de financiële positie van de gemeente voor renteschommelingen. Voorkomen moet worden dat de gemeente in financiële problemen komt in het geval de rente stijgt. Dit risico kan beperkt worden door de financieringsbehoefte zoveel mogelijk te spreiden over de jaren heen, zodat al te grote fluctuaties van de rentekosten voorkomen worden. De mate waarin deze spreiding aanwezig is, wordt uitgedrukt in de zogenaamde renterisiconorm. In de Wet FIDO is het renterisico bepaald op 20% van het begrotingsvolume. In tabel 18 wordt de renterisiconorm voor de komende jaren weergegeven. Bedragen x € 1 mln

Tabel 18

Renterisiconorm en renterisico

2013

2014

2015

2016

1a Renteherziening op vaste schuld o/g

0,3

0,3

0,0

0,0

1b Renteherziening op vaste schuld u/g

0,3

0,3

0,0

0,0

(per 1 januari van het betreffende jaar)

2

Netto renteherziening

3

Aflossingen

4

Rente risico

5

Begrotingsvolume

6

Het normpercentage

7 Rente risiconorm 8. Ruimte (+)

(1a-1b) (2+3)

(5*6/100) (7-4)

0,0

0,0

0,0

0,0

19,1

17,2

16,4

16,3

19,1

17,2

16,4

16,3

360,0

360,0

360,0

360,0

20,0

20,0

20,0

20,0

72,0

72,0

72,0

72,0

+52,9

+54,8

+55,6

+55,7

Uit voorgaande tabel blijkt dat de gemeente Leeuwarden ruimschoots binnen de renterisiconorm blijft. Vooralsnog worden op dit terrein dan ook geen specifieke acties overwogen. Ook blijft de vlottende schuld binnen de vastgestelde kasgeldlimiet. Bij een begrotingsomvang van €360,0 mln bedraagt de toegestane kasgeldlimiet 8,5% van dit bedrag ofwel € 30,6 mln. Dit is het maximale bedrag dat met kort geld mag worden gefinancierd.

150


Beleidsbegroting

2.2.4.d Kredietrisicobeheer op verstrekte gelden Van de uitgezette gelden kan het volgende overzicht worden gegeven. Bedragen x € 1 mln

Tabel 19 Verstrekte geldleningen

Risicogroep

Met/zonder

Restantschuld in

Restantschuld in

(hypothecaire)

euro’s op

euro’s op

zekerheid

01-01-2012

01-01-2013

Woningcorporaties met garanties WSW

Zonder

4,8

3,4

Overige toegestane instellingen (volgens

Zonder

34,0

32,9

38,8

36,3

de Wet FIDO) Totaal

Omdat voor de leningen aan de woningcorporaties het Waarborgfonds Sociale Woningbouw garant staat en de overige leningen ondergebracht zijn bij ondernemingen met een goede kredietwaardigheid kan het risico als minimaal worden beschouwd. Verder zijn er voor € 32,9 mln leningen aan en aandelen in op afstand gezette bedrijven welke voorheen tot de gemeente behoorden dan wel voortvloeien uit gemeentelijke activiteiten. Hier zitten leningen bij met een aanzienlijk risicoprofiel. Zie hiervoor verder paragraaf 2.2.2 Weerstandsvermogen. Informatie over deze bedrijven is opgenomen in paragraaf 2.2.6 Verbonden partijen. 2.2.4.e Intern liquiditeitsbeheer De betrouwbaarheid van de liquiditeitsprognoses wordt vooral bepaald door de liquiditeitsprognoses van de investeringen. De voortgang van investeringen kan echter sterk beïnvloed worden door externe factoren, zoals milieu effect rapportages en bezwaarprocedures. Bij de huidige vrij stabiele renteontwikkeling zijn de financiële risico’s ten gevolge van misschattingen in het investeringstempo beperkt. 2.2.4.f Financieringsstrategie Bij de financiering van de gemeentelijke activiteiten en investeringen wordt uitgegaan van integrale financiering. Dat wil zeggen dat steeds gekeken wordt naar de totale financieringsbehoefte van de gemeente. Bij de huidige verwachtingen over de renteontwikkeling (lange rente hoger dan de korte rente) wordt eerst maximaal met kort geld gefinancierd. Pas wanneer de kasgeldlimiet (de limiet die aangeeft wat maximaal kort gefinancierd mag worden) wordt genaderd, wordt overgegaan tot het aantrekken van middelen op lange termijn. De termijn wordt daarbij bepaald door de lange termijn financieringsplanning. Voor het jaar 2013 wordt verwacht dat € 70 mln aan geldleningen moet worden opgenomen. In de Financiële verordening Leeuwarden 2010 is bepaald dat het college gemachtigd is tot 25% van het begrotingsvolume aan langlopende geldleningen aan te trekken. Voor 2013 is dit bedrag dus € 360,0 mln x 0,25 ≈ € 90,0 mln. De geraamde opname van € 70 mln valt hier onder. Tabel 20 Mutaties portefeuille opgenomen leningen

Omschrijving

Bedrag in mln

Gemiddelde rente

euro’s Stand op 1 januari 2013

Invloed op gemiddelde rente

290,1

4,28%

70,0

3,50%

-0,15%

-19,2

4,28%

-0,01%

Vervroegde aflossingen

0

0,00%

0,00%

Renteaanpassing (oud percentage)

0

0,00%

0,00%

Nieuwe leningen Reguliere aflossingen

Renteaanpassing (nieuw percentage) Stand per 31 december 2012

0

0,00%

0,00%

340,9

4,12%

-0,16%

Schatkistbankieren Vanaf 2013 wordt schatkistbankieren ingevoerd. Gemeenten, provincies en waterschappen zijn verplicht hun tegoeden bij het Rijk onder te brengen. De tegoeden van de lagere overheden komen op de staatsbalans te staan en mogen van de staatsschuld worden afgetrokken, waardoor het financieringstekort lager wordt. Voor onze gemeente zal dit naar verwachting nauwelijks effect hebben op de rentelasten.

151


Beleidsbegroting

Bedrijfsvoering

Deze paragraaf geeft inzicht in de bedrijfsvoering van de gemeente Leeuwarden. 2.2.5.a Inleiding De complexe situatie in de landelijke politiek, de voortdurende slechte economische situatie, de aanstaande gemeentelijke herindeling met Boarnsterhim, de regionalisatie van de Brandweer en de vorming van een Friese Regionale Uitvoeringsdienst (RUD) stellen hoge eisen aan de gemeentelijke bedrijfsvoering. De bedrijfsvoering is primair een verantwoordelijkheid van het college. Een slanke en lenige organisatie is cruciaal voor het realiseren van de ambities van raad en college én een voorwaarde om snel en adequaat in te spelen op rijksbeleid en op maatschappelijke ontwikkelingen die om een antwoord vragen van Leeuwarden als meest nabije overheid. 2.2.5.b Uitgangspunten bedrijfsvoering Belangrijke uitgangspunten uit ons Collegeprogramma voor de relatie met burgers, bedrijven en instellingen, zijn onverkort van toepassing op onze organisatie en de bedrijfsvoering:

samenwerken, niet alleen binnen de organisatie, maar ook met burgers en hun vertegenwoordigers zoals wijk-

ondernemerschap (in de organisatie noemen we dat persoonlijk leiderschap) staat voor een organisatiecultuur

en dorppanels, instellingen, bedrijven en collega overheden; waarin professionals verantwoordelijkheid nemen en verantwoording afleggen over hun activiteiten en prestaties;

vertrouwen, levert niet alleen een goede en inspirerende werksfeer op waarin professionals zich gewaardeerd weten en beter presteren, het levert ook een bijdrage aan de zo noodzakelijk vermindering van regel- en controledruk. Zonder vertrouwen, is ondernemerschap onmogelijk.

2.2.5.c Wat willen we bereiken? Wij bouwen, samen met management en medewerkers aan een compacte en lenige organisatie waarin mensen het beste uit zichzelf kunnen en willen halen, die in staat is om de ambities uit ons Collegeprogramma te helpen realiseren en die adequaat kan inspelen op rijksbeleid en (nieuwe) maatschappelijke vraagstukken. We doen dit in de context van minder overheid, meer burger, bezuinigingen, overheveling van rijkstaken en verdere profilering van de gemeente als meest nabije overheid. Een flexibele mix van vaste formatie en externe inhuur is hiervoor noodzakelijk. 2.2.5.d Wat gaan we daarvoor doen? Uit de accountantsrapportages van de afgelopen jaren blijkt dat de gemeentelijke bedrijfsvoering goed ‘in control’ is. Ook het college is van oordeel dat de bedrijfsvoering een positieve bijdrage levert aan het realiseren van de ambities en het college helpt in te spelen op rijksbeleid en maatschappelijke ontwikkelingen. Toch moet de gemeente de komende jaren blijven werken aan verbetering. 2.2.5.e De belangrijkste prestaties om de bedrijfsvoering te verbeteren Prestaties Incidenteel en Structureel

2013

2014

2015

2016

Samenwerken in nieuwe tijden - Organisatieontwikkeling •

personeelbeleid

X

X

X

-

•

persoonlijk leiderschap

X

X

X

X

•

gemeentelijke herindeling

X

X

-

-

•

overheveling rijkstaken

X

X

-

-

Blijven presteren met minder middelen •

leanmanagement

X

X

X

X

•

krimp

X

X

X

X

•

nieuw controlemodel

X

X

-

-

152


Beleidsbegroting

Toelichting op de belangrijkste prestaties en speerpunten Samenwerken in nieuwe tijden - Organisatieontwikkeling Personeelbeleid

Ook het gemeentelijk HR-beleid dient bij te dragen aan het realiseren van onze ambities, inclusief die met betrekking tot de krimpoperatie en het oplossen van het vraagstuk van de toenemende boventalligheid. De invoering van de nieuwe gesprekcyclus (sturen op resultaten) en het implementeren van een strategische personeelplanning zijn belangrijke speerpunten. Met ingang van 2013 is er een nieuw Sociaal Akkoord. De werkgelegenheidgarantie die Leeuwarden jaren heeft gekend, is als gevolg van de voortdurende noodzaak om te bezuinigen, efficiënter te werken en tegelijkertijd een kwaliteitslag te maken, vervangen door een actief Van-WerkNaar-Werk beleid. Daarnaast zijn afspraken gemaakt over een Sociale Agenda voor de komende jaren.

Persoonlijk leiderschap

PLINT (Persoonlijk leiderschap in nieuwe tijden) beoogt bij leidinggevenden en medewerkers het bewustzijn te vergroten dat iedereen in de eerste plaats zelf verantwoordelijk is voor zijn prestaties en ontwikkeling en dat vervolgens tot uitdrukking te brengen in houding en gedrag (leiding nemen). Daarnaast kent PLINT een ontwikkelingsagenda. Belangrijke thema’s voor de bedrijfsvoering: •

bedrijfsvoering op orde: digitalisering, kennis delen, ontschotting

•

organisatieontwikkeling als permanent proces: plattere organisatie en

budgetten, versimpelen werkprocessen; vertrouwen in elkaar, verstevigen concernsturing, heroriëntatie vakdiensten, strategisch HRM, het nieuwe werken, open communicatie en interactie; •

externe gerichtheid: actualiseren wijkgericht werken, balans tussen stad en platteland, meer aandacht voor relatiebeheer en strategische communicatie.

Gemeentelijke herindeling

In 2013 worden gemeenteraadverkiezingen georganiseerd voor de nieuwe (100.000+) gemeente Leeuwarden die ontstaat na de herindeling met Boarnsterhim per 1 januari 2014. In het laatste jaar voor de start van de nieuwe gemeente Leeuwarden moet er veel gebeuren, zeker op het terrein van de bedrijfsvoering. Ook nadat de herindeling per 1 januari 2014 zijn beslag heeft gekregen levert de herindeling nog veel extra werk op.

Overheveling rijkstaken

De overheveling van Rijkstaken gaat gepaard met forse kortingen op de bijbehorende budgetten. Het is een operatie van een omvang die we nog niet eerder hebben meegemaakt en heeft zowel ingrijpende personele als organisatorische en financiële consequenties. De actuele landelijke politieke situatie (demissionair Kabinet) en de verkiezingen voor de Tweede Kamer op 12 september 2012 brengen de nodige onzekerheden met zich mee. In elk geval zullen de decentralisatie van de Jeugdzorg en de AWBZ de komende jaren hun beslag moeten krijgen.

Blijven presteren met minder middelen Leanmanagement

Het toepassen van de beginselen van leanmanagement zal de komende jaren blijven zorgen voor verbetering van de efficiëntie van werkprocessen en voor verhoging van de toegevoegde waarde van de output van werkprocessen voor de afnemer. Hoewel dus zeker niet alleen een besparingsinstrument, is leanmanagement een belangrijk hulpmiddel bij het realiseren van de hierna beschreven krimp-opgaven. In 2013 zal leanmanagement beter worden geborgd in de organisatie en worden doorontwikkeld om het rendement van de procesverbetering verder te verhogen.

Krimp

De komende jaren staan o.a. in het teken van de realisatie van de in het Collegeprogramma opgenomen bedrijfsvoeringstaakstelling. In totaal € 6,4 mln,

153


Beleidsbegroting

waarvan ruim € 3 mln in de lopende periode. De totale bezuinigingsopgave voor de komende jaren zal tot een personeelsreductie leiden van 80-100 fte. Dit los van de mogelijke capaciteitsuitbreiding als gevolg van decentralisatie van rijkstaken. Naast de taakstelling uit het Collegeprogramma gaat het ook om personele krimp als gevolg van:

de taakstelling uit de begroting 2010 (€ 1,2 mln. te realiseren in 2013);

rijkskortingen op het participatiebudget (formatie van de sector Sociale Zaken, werkplein);

ingeboekte beleidsbezuinigingen, zoals boventalligheid onder het ambtelijk personeel van Parnas.

Alles overziende is er sprake van een majeure operatie. Nieuw controlemodel

Conform de aanbevelingen van de accountant zullen forse stappen gezet worden om een uniforme (concernbrede) werkwijze voor de uitvoering van de interne controle te implementeren. Deze nieuwe werkwijze wordt gekenmerkt door een gedifferentieerde risico gestuurde aanpak waarbij een goed evenwicht wordt verkregen tussen de omvang van de controlemaatregelen en het risicoprofiel van het proces in kwestie. De verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van de interne controle wordt in de lijn, bij het management gelegd. Op concernniveau worden reviews uitgevoerd op de juiste werking van het systeem. Hierdoor wordt zekerheid geboden dat ondanks alle veranderingen waar de organisatie mee te maken krijgt, het werk wel binnen de van toepassing zijnde kaders en voorschriften wordt uitgevoerd.

154


Beleidsbegroting

Verbonden partijen

Deze paragraaf gaat het over het beleid en risicobeheer ten aanzien van verbonden partijen. Verbonden partijen zijn privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisaties waarin de gemeente zowel een bestuurlijk als financieel belang heeft. Aan beide voorwaarden moet tegelijkertijd worden voldaan. Gesubsidieerde instellingen vallen over het algemeen niet onder de definitie van verbonden partijen. 2.2.6.a Uitgangspunten verbonden partijen In de kadernota Verbonden partijen worden de gemeentelijke uitgangspunten genoemd welke de gemeente Leeuwarden hanteert ten aanzien van de verbonden partijen. 2.2.6.b Overzicht met verbonden partijen Het overzicht in tabel 21 is geen limitatieve opsomming. Een aantal verbonden partijen, dat in de fase van liquidatie is, ontbreekt door gebrek aan politieke relevantie. (in €) Boekwaarde op 1 jan. 2013

Tabel 21 Detailoverzicht van verbonden partijen gerangschikt naar juridische status

Naam verbonden partij

Vestigingsplaats

Zeggenschap

Deelneming

Lening

Totaal

2.006.133

2.006.133

Leeuwarden

672.4823

672.482

Leeuwarden

1.300.000

1.300.000

Leeuwarden

5

750.986

750.986

Leeuwarden

3.325.998

3.325.998

Stichtingen: 1.

St. Ontwikkelingsbedrijf Leeuwarden

St. Cult. Centrum De Harmonie

2.

2

3.

St. Kredietbank Nederland

4.

Leeuwarden

1

4

St. Proloog

100%

Vennootschappen: 5. 6. 7a.

WTC Expo Beheer BV

6

Ontwikkelingsmaatschappij Westergo BV Parkeergarages Leeuwarden CV 7

Harlingen

10%

3.630

Leeuwarden

50%

4.894.970

Leeuwarden

42,8%

3.630 346.749

5.241.719

5.400.000

5.400.000

7b.

Stichting Parkeergarages

8.

Afvalsturing Friesland NV8

Leeuwarden

12%

163.361

163.361

9.

NV Fryslân Miljeu

Leeuwarden

50%

261.079

261.079

10.

BV Sport

Leeuwarden

100%

136.134

136.134

11.

Caparis NV

Drachten

22,2%

9.990

9.990

Den Haag

0,21%

290.355

290.355

13a. Enexis Holding NV

Rosmalen

0,0558%

84.150

84.150

13b. Attero Holding NV

Den Bosch

0,0108%

16.287

16.287

12.

Bank Nederlandse Gemeenten NV

1

De wethouder van economische zaken is voorzitter van stichtingsbestuur bestaande uit 5 personen. Het college benoemt alle bestuursleden. 2 Het bestuur van de Stichting Cultureel Centrum ‘De Harmonie’ wordt benoemd door de gemeente. Besluiten van het bestuur met belangrijke financiële gevolgen hebben de goedkeuring nodig van het college. 3 Betreft het saldo in rekening-courant per 1 jan. 2012. 4 De gemeente heeft de bevoegdheid om 2 leden in de Raad van Toezicht te benoemen en de bevoegdheid tot het goedkeuren van de begroting en de jaarrekening van de KBNL. 5 Betreft het saldo in rekening-courant per 1 jan. 2012. 6 In 2010 heeft er een organisatorische en juridische reconstructie plaatsgevonden van het WTC concern. Hierbij heeft de gemeente Leeuwarden de aandelen verkocht. In ruil hiervoor heeft de gemeente statutair instemmingsrecht bij belangrijke bestuursbesluiten. Hoewel de gemeente in formele zin geen zeggenschap heeft, blijft door het instemmingsrecht de gemeente wel invloed houden bij belangrijke beslissingen. 7 De gemeente Leeuwarden levert 3 van de 7 bestuursleden waaronder de voorzitter. 8 Het eigen vermogen van NV Afvalsturing bedraagt per 31-12-2010 € 37.116.000. Als deelneming is alleen het aandelenkapitaal gewaardeerd omdat de gemeente Leeuwarden geen overheersende invloed heeft.

155

Begroting 2013 gemeente Leeuwarden Naam verbonden partij

Beleidsbegroting Vestigingsplaats

13c.

Publiek Belang

Den Bosch

Electriciteitsproductie BV

Zeggenschap 0,0234%

13d. Tijdelijke vennootschappen (3) n.v.t

Boekwaarde op 1 jan. 2013 Deelneming

Lening

Totaal

35.289 433.578

35.289 1.657.600

1.224.022

Publieke Private Samenwerking (PPS): 14a. GEM De Zuidlanden CV

Leeuwarden

100%

56.651

14b. GEM De Zuidlanden BV

Leeuwarden

100%

15.001

5.000

20.001

14c.

De Zuidlanden Part.mij BV

Leeuwarden

100%

18.000

120.000

138.000

15.

3 Plus BV

16a. Blitsaerd CV

56.651

Leeuwarden

40%

8.000

8.000

Leeuwarden

49%

2.262.094

2.262.0940

16b. Blitsaerd BV

Leeuwarden

50%

9.000

9.000

17a. Kenniscampus CV

Leeuwarden

32%

320

320

Leeuwarden

33,3%

5.633

5.633

De Marrekrite

Leeuwarden

1 stem/22

Hûs en Hiem

Leeuwarden

17b. Kenniscampus BV Gemeenschappelijke Regelingen: 18. 19. 20. 21. 22.

Milieuadviesdienst Regio Noord-Friesland Veiligheidsregio Fryslân Sociale Werkvoorziening Fryslân

9

Leeuwarden Leeuwarden Drachten

1 stem/27 1 stem/15 gem. 1 stem/27 1 stem/8 gem.

2.2.6.c Beleidsvoornemens en risicobeheer verbonden partijen Hieronder wordt nader ingegaan op het algemeen belang, de beleidsvoornemens voor 2013 en de mogelijke risico´s van de verschillende verbonden partijen, voor zover hierover iets te vermelden valt. Daarbij wordt tevens aangegeven aan welke programma’s door de verbonden partij een bijdrage wordt geleverd. 1. Stichting Ontwikkelingsbedrijf Leeuwarden (OBL) Algemeen belang

Programma: 3

Het bevorderen van vestiging en uitbreiding van industriële bedrijven, handelsbedrijven en instellingen behorende tot de dienstverlenende sector. Met ingang van 2008 is de Stichting Bedrijfsgebouwen Leeuwarden omgebouwd tot Ontwikkelingsbedrijf Leeuwarden (OBL). Het doel van OBL is het ontwikkelen, exploiteren en onderhouden van bedrijfspanden en terreinen. Het is niet het doel om concurrerend op de vastgoedmarkt op te treden maar door zich te richten op niches in de markt juist aanvullend op deze vastgoedmarkt te opereren.

Beleidsvoornemens voor 2013

OBL blijft een belangrijk instrument voor het vestigen en behouden van bedrijven in Leeuwarden. Echter door enkele tegenvallers bij de vastgoedportefeuille (o.a. de faillissementen van APA en ATT) is de huidige portefeuille onvoldoende rendabel. In het najaar van 2012 zal het toekomstperspectief voor OBL worden bepaald.

Risico’s

De exploitatie van vastgoed brengt risico’s met zich mee. Met name de markt waarin OBL opereert is risicovol. Door de financiële crisis kunnen huurders in problemen raken en daarnaast is de kantorenmarkt verzadigd waardoor leegstand kan ontstaan. Hierdoor staat de waarde van de panden onder druk en is daling van de waarde mogelijk.

2. Stichting Cultureel Centrum ‘De Harmonie’ Algemeen belang

9

Programma: 1

De stichting Cultureel Centrum ‘De Harmonie’ beheert en exploiteert de

Bij gemeenschappelijke regelingen wordt de zeggenschap bepaald door het aantal gemeenten (aantal stemmen/aantal gemeenten).

156


Beleidsbegroting

schouwburg (die eigendom is van de gemeente) en verzorgt de programmering en de distributie van een gevarieerd aanbod aan theater- en muziekvoorstellingen. Tevens verleent De Harmonie ondersteuning aan een aantal festivals en speciale culturele projecten. Beleidsvoornemens voor 2013

In de statuten van de stichting is opgenomen dat de exploitatietekorten voor rekening van de gemeente komen. Dit heeft de afgelopen jaren geleid tot tegenvallers aan de zijde van de gemeente, zodat er gezocht is naar mogelijkheden om te bezuinigen. Aan de Harmonie is daarom opdracht gegeven een sluitende begroting te presenteren, passend binnen de huidige financiële kaders waarin rekening is gehouden met deze bezuinigingen. Dit is gelukt, echter door teruglopende bezoekersaantallen, wegvallende programmering en gevolgen van landelijke BTW wijzigingen is in de loop van 2012 opnieuw een tekort aangekondigd. In het licht van de herstelmaatregelen zal ook de statutair bepaalde aansprakelijkheid van de gemeente voor de verrekening van een nadelig exploitatieresultaat met spoed opnieuw worden beoordeeld.

Risico’s

Stichting Cultureel Centrum ‘De Harmonie’ heeft een B3-status. Gemeente Leeuwarden is op basis van de statuten gehouden eventuele ontstane exploitatietekorten van ‘De Harmonie’ voor haar rekening te nemen.

3. Stichting Kredietbank Nederland (KBNL) Algemeen belang

Programma: 5

Het bieden van hulp aan mensen die in financiële problemen zijn geraakt is een individueel belang van de persoon in kwestie. Het voorkomen, bestrijden en vervangen van woeker en andere ongewenste vormen van krediet is ook in het algemeen belang. Om die reden participeert de gemeente Leeuwarden in de Kredietbank Nederland (KBNL). Bovendien is de positie van de gemeente als toezichthouder wettelijk geregeld.


Geen.

Risico’s

Een groot aantal gemeenten waar de KBNL actief is, heeft leningen verstrekt aan de KBNL waarmee de leningen van de KBNL aan cliënten worden gefinancierd. De gemeente Leeuwarden heeft € 1,3 mln geleend aan de KBNL; de KBNL heeft ruim € 1,5 mln uitgeleend aan inwoners van Leeuwarden. Voor het risico op oninbaarheid worden door de KBNL voorzieningen aangehouden (er is daarom geen sprake van een belangrijk risico voor de gemeente Leeuwarden). De leningen zijn aangegaan voor onbepaalde tijd. De gemeente Leeuwarden noch de andere gemeenten zijn gehouden eventuele exploitatietekorten van de KBNL aan te zuiveren.

4. Stichting Proloog Algemeen belang

Programma: 2 Op de basisschool wordt de basis gelegd voor de toekomst van een kind. Alle openbare (speciale) basisscholen in Leeuwarden, Goutum, Lekkum, Techum en Wirdum hebben hun krachten gebundeld in de stichting Proloog (Primair Openbaar Onderwijs Leeuwarden). De stichting heeft zich als doel gesteld om de basis te leggen voor de toekomst van een kind en deze eerste etappe tot een succes te maken. De scholen van Proloog werken nauw met elkaar samen. Tegelijkertijd behoudt elke school zijn eigen onderwijskundige identiteit. Iedere school heeft een eigen onderwijsconcept, zoals Dalton, Jenaplan, Montessori, Vreedzame School, Brede School, Traditionele scholen (met combinatie- en jaarklassen). De verantwoordelijkheid van de gemeente voor het openbaar onderwijs spitst zich toe op de plicht te (laten) voorzien in voldoende openbaar onderwijs. De Raad heeft een aantal taken om die plicht te kunnen vervullen.

157


Beleidsbegroting

Door de kredietfaciliteit en het aanstellen van een tijdelijk toezichthouder wordt de stichting tijdelijk als Verbonden Partij beschouwd.


Stichting Proloog kampt met een negatief eigen vermogen waardoor naast solvabiliteitsproblemen ook liquiditeitsproblemen zijn ontstaan. De gemeente heeft hiertoe in 2011 een noodkrediet beschikbaar gesteld. Op basis van ontwikkelingen in 2011 en 2012 is de verwachting dat de stichting vanaf 2013 met een sluitende begroting werkt. Het onderwijs wordt vrijwel volledig bekostigd op basis van leerlingenaantallen waardoor het van groot belang is dat het leerlingenaantal dat in het MJP 20132015 worden gehanteerd ook minimaal wordt gehaald. De begroting gaat uit van een groei van het aantal leerlingen met 1% (33 leerlingen).

Risico’s

In 2011 dreigde een faillissement voor Proloog. Hiervoor zijn in 2011 een aantal maatregelen genomen zoals het versterken van de liquide positie door een lening en het tijdelijke versterken van het bestuur met een gemeentelijke toezichthouder. Proloog zelf heeft ook een aantal ingrijpende maatregelen genomen om de uitgaven te beperken, vooral op personeelsgebied (terugbrengen formatie-omvang). De financiële situatie is sindsdien enigszins verbeterd maar nog steeds zorgelijk. Tevens is het risico aanwezig dat het begrote aantal leerlingen niet gehaald wordt. Met name speelt dit voor het platteland, waar een doelstelling van 1% groei ambitieus is.

5. WTC Beheer BV Algemeen belang

Programma: 3 Het bewaken van het beleid van de vennootschap WTC Expo BV en het bewaken van de werkgelegenheid en economische impulsen.


Het WTC stelt zich ten doel om meer beurzen en andere activiteiten te organiseren om op die manier de bezettingsgraad van de hallen te verbeteren. Door kostenbeheersing zal het bedrijfsresultaat moeten verbeteren.

Risico’s

De gemeente Leeuwarden heeft een lening verstrekt aan WTC Beheer BV. Door liquiditeitsproblemen heeft WTC Beheer BV uitstel van betaling gekregen voor achterstallige rente en aflossing tot 31 december 2012. Gezien de huidige moeilijke marktomstandigheden is er geen zekerheid dat het afgesproken renteen aflossingsschema wordt gerealiseerd.

6. Ontwikkelingsmaatschappij Westergo CV/BV Algemeen belang

Programma: 3 en 7

Duurzame economische ontwikkeling van de industrie en zeehaven in Harlingen onder meer door het verwerven van daartoe bestemde gronden, voorts het initiëren en intensiveren van de samenwerking met gemeenten en bedrijven in de Westergozone (gemeenten Leeuwarden, Menaldumadeel, Franekeradeel en Harlingen)


De grondexploitatie is ten opzichte van de vorige calculatie wederom met 4 jaar verlengd. De einddatum is nu gesteld op 31-1-2020. In de calculatie is het uitgiftetempo naar beneden bijgesteld en wordt er rekening mee gehouden dat in 2012 en 2013 geen gronden worden verkocht. De verlenging van de looptijd en de bijstelling van het uitgiftetempo heeft gevolgen voor de financiële positie van de Ontwikkelmaatschappij.

Risico’s

Als geen oplossing wordt gevonden voor de financiële positie van de Ontwikkelmaatschappij komt de samenwerking binnen de CV Westergo in gevaar. In financiële zin is er geen risico voor de gemeente Leeuwarden, omdat de aandelen bij aanschaf niet op de financiële balans zijn gezet.

158


Beleidsbegroting

7a. Parkeergarages Leeuwarden CV

Programma: 7

7b. Stichting Parkeergarage Leeuwarden Algemeen belang

Het in eigendom verwerven, behouden, beheren en exploiteren van parkeergarages in Leeuwarden en in het bijzonder de parkeergarages Klanderij, Oldehoofsterkerkhof, Hoeksterend en Zaailand.


De bouw van twee nieuwe parkeergarages in de Reviusstraat en Oosterstraat vooral t.b.v. van de parkeerbehoefte voor bedrijven. Ook deze parkeergarages zullen worden geëxploiteerd door CV Parkeergarages. Deze zullen vanaf 2014 in gebruik worden genomen. Over de wijze waarop het beheer en exploitatie door de CV zal worden uitgevoerd moeten nog nadere afspraken gemaakt worden.

Risico’s

Door investeringen in nieuwe parkeergarages zullen aanloopverliezen ontstaan. In de reserve parkeren is hiermee rekening gehouden.

8 en 9. Omrin Algemeen belang Beleidsvoornemens voor 2013

Programma: 12 Zorgen voor de inzameling en verwerking van afval. Het is gebleken dat de capaciteit van de REC groter is dan verwacht. Omrin wil daarom nog in 2012 een vergunning aanvragen voor een grotere verwerkingscapaciteit, die met ingang van 2013 in kan gaan. Daarnaast levert Omrin minder energie aan Frisia dan mogelijk is omdat Frisia vanwege de vergunning maar op 80% van de normale productie mag produceren en daardoor minder energie afneemt. Om ook alternatieve afzet te kunnen realiseren heeft Omrin een turbine nodig waarmee de vrijkomende stoom omgezet kan worden in elektriciteit. Hiervoor heeft Omrin een vergunning nodig, deze is inmiddels aangevraagd. Vervolgens zullen nog de nodige middelen verkregen moeten worden die voor deze investering noodzakelijk zijn.

Risico’s

De REC is in 2011 in gebruik genomen. Inmiddels zijn de benodigde milieuvergunningen afgegeven. Het niet volledig benutten van de capaciteit van de REC vormt op de langere termijn een risico voor de resultaten van de onderneming.

10. BV Sport Algemeen belang

Programma: 1, 2 en 11 De gemeente Leeuwarden heeft de activiteiten die dienen ter uitvoering van het gemeentelijk sportbeleid benoemd als diensten van algemeen belang. Door middel van een aanwijzingsbesluit is BV Sport aangewezen als beheerder en uitvoerder van die diensten. Het exploiteren van bepaalde sportvoorzieningen is in het algemeen belang, omdat exploitatie door private partijen tot een verminderde toegankelijkheid of tot het verdwijnen van voorzieningen kan leiden. Een ongewenst gevolg hiervan kan zijn dat de inwoners van de gemeente Leeuwarden minder sport gaan beoefenen.


Buiten de reguliere doelstellingen die worden nagestreefd zijn er voor het jaar

Risico’s

Geen

2013 geen bijzondere beleidsvoornemens.

11. Caparis NV Algemeen belang

Programma: 5 Bij Caparis NV kunnen mensen die in aanmerking komen voor een WSWdienstverband te werk gesteld worden. Voor een deel van de WSW-ers is het niet haalbaar om bij een private of publieke organisatie te werken. Voor dat deel van de populatie is door de gemeente Leeuwarden samen met 7 andere gemeenten Caparis NV opgericht.

159

Begroting 2013 gemeente Leeuwarden Beleidsvoornemens voor 2013

Beleidsbegroting

In april 2012 hebben de raden van de GR-gemeenten een herstructureringsplan 2012-2018 voor de uitvoeringsorganisatie Caparis NV vastgesteld. De herstructurering was gericht op de aangekondigde krimpende taakstelling (tot 1/3 van de huidige omvang), de aangekondigde verschraling van de kwaliteit van de instroom (alleen beschut werken) en het gezond maken van de exploitatie (sanering van de economisch slechtste productmarktcombinaties ofwel productieve activiteiten). Voor deze herstructurering van de WSW had het rijk middelen beschikbaar gesteld onder voorwaarde dat gemeenten uit eigen middelen een eigen bijdrage van 25% leveren. De gemeenteraad heeft in dit verband een bedrag van € 3.375.000 als bijdrage beschikbaar gesteld aan de GR SW Fryslân voor de uitvoering van het herstructureringsplan 2012-2018. Dit bedrag wordt daarom voor een deel (€ 2.535.000) gedekt uit de rijksherstructureringsmiddelen, en voor het andere deel (€ 840.000) uit de eigen middelen. De rijksmiddelen voor de herstructurering zijn na de val van het kabinet Rutte in april 2012 van de baan door het controversieel verklaren van de Wet Werken naar Vermogen (WWNV), waarvan de herstructurering van de WSW onderdeel was. Vanaf 2013 zal met de eigen bijdrage van 25% ad € 840.000 ingezet worden op realisatie van onderdelen uit het Herstructureringsplan, waaronder het gezonder maken van de exploitatie van Caparis NV.

Risico’s

Het niet (tijdig) realiseren van de doelstellingen van het Transitieplan is een financieel risico omdat het schrappen van de extra bijdrage van de gemeente Leeuwarden aan Caparis NV al in de meerjarenraming is opgenomen. Het gaat om het schrappen van een bijdrage van € 493.000 per jaar in 2013.

14a./14b. GEM De Zuidlanden CV/BV Algemeen belang

Programma: 6 en 12

Het realiseren van een woongebied en van gebieden voor dienstverlening ten behoeve van kantoren, commerciële voorzieningen, etc.


Begin 2010 heeft de raad besloten om de huidige samenwerking met de marktpartijen binnen de GEM aan te passen. Met uitzondering van Techum zijn de gronden door de gemeente overgenomen. Na de afronding van Techum in 2013 zullen de verschillende entiteiten worden geliquideerd.

Risico’s

Doordat de gemeente de grondexploitatie alleen overneemt loopt de gemeente nu ook alleen het totale risico. Hoewel de nieuw opgestelde grondexploitatie een positief resultaat oplevert kunnen marktontwikkelingen dit resultaat beïnvloeden. De Reserve grondexploitatie is voor het opvangen van dit soort risico’s op grondexploitaties ingesteld.

160


Beleidsbegroting

14c. De Zuidlanden Participatiemaatschappij BV Algemeen belang

Programma: 6

Het participeren in GEM De Zuidlanden CV/BV en het beperken van de risico’s voor de gemeente.


Zie nr. 14a./14b GEM Zuidlanden CV/BV.

Risico’s

n.v.t.

15. 3 Plus BV Algemeen belang Beleidsvoornemens voor 2013

Programma: 6 en 12 Het tot stand brengen van diverse woningbouwprojecten in periode 2003-2015. 3 Plus BV betreft een samenwerkingsovereenkomst tussen de gemeente Leeuwarden en Consortium Noord (een samenwerkingsverband tussen de Corporatieholding en een aantal bouwbedrijven). Doel is over de periode 2003 t/m 2015 minimaal 750 woningen te bouwen in verschillende tranches. Dit komt jaarlijks ongeveer neer op gemiddeld 60 woningen. Het betreft hoofdzakelijk de bouw van onrendabele woningen, waarvan het tekort wordt aangevuld door overschotten op rendabele bouwprojecten (bijv. in Zuiderburen) en door ISV subsidies.

Risico’s

Als gevolg van de economische crisis en de huidige ontwikkelingen op de woningmarkt is er een risico aanwezig dat het beoogde aantal woningen niet gerealiseerd wordt. Dit leidt echter vooralsnog niet tot een financieel nadeel omdat projecten pas worden uitgevoerd indien voor de betreffende woningen voldoende vraag is. Daarnaast is er sprake van een compensatieclaim door Consortium Noord. In de AvA is besloten dat voor de door Consortium Noord ingebrachte locatie Badweg/Oostergoweg het ook toegestaan is om kantoren te ontwikkelen. Dit omdat op deze locatie een hogere opbrengst te realiseren is met de ontwikkeling van kantoren. Mede vanwege de huidige crisis in de woningen kantorenmarkt is deze locatie nog niet tot ontwikkeling gekomen. In 2012 is bouwbedrijf Noppert failliet verklaard. Dit bedrijf is een van de aandeelhouders van Consortium Noord. Het is de vraag welke gevolgen dit heeft voor de toekomst van het samenwerkingsverband.

16a./16b. Blitsaerd CV/BV Algemeen belang Beleidsvoornemens voor 2013

Programma: 6 en 12 Het realiseren van een woongebied voor 400 woningen in het dure segment. De samenwerking met Vastgoed De Friesche Wouden continueren. De gemeente is alleen commanditaire vennoot in de CV en aandeelhouder van de BV.

Risico’s

Als gevolg van de achterblijvende verkopen komt de resultaatsprognose onder druk te staan. Vooralsnog is er sprake van een positieve exploitatie.

17a./17b. Kenniscampus CV/BV

Programma: 2 en 3

Algemeen belang

Gebiedstransformatie, kenniscirculatie; startende ondernemers (studenten).


In 2013 zullen de werkzaamheden van de 2e fase worden afgerond en wordt gestart met de bouw van de studentenhuisvesting.

Risico’s

n.v.t.

161


Beleidsbegroting

18. De Marrekrite Algemeen belang

Programma: 3, 7, 11 en 12 Aanleg en onderhoud aanlegvoorzieningen watersport, onderhoud fietsknooppunten


In de bestuursvergadering van 30 juni 2011 hebben de deelnemende partijen (21 gemeenten en provincie) besloten om ook de landrecreatie (fietsknooppunten, routeborden) te gaan beheren. De doelstelling is verder om een provinciale dekking te realiseren. Dit betekent dat alle vaste wal gemeenten in Friesland deelnemer van de Marrekrite moeten worden. De Marrekrite heeft daarom alle nog niet deelnemende gemeenten verzocht om ook deel te nemen. Inmiddels hebben alle vaste wal gemeenten (de wadden eilanden dus niet) met uitzondering van de gemeente Ooststellingwerf (beheer bij recreatieschap Drenthe) hiermee ingestemd.

Risico’s

n.v.t

20. Milieuadviesdienst Regio Noord-Friesland (MAD) Algemeen belang

Programma: 6 en 13

Adviezen met betrekking tot milieuvraagstukken, wettelijke taken zoals vergunningverlening/handhaving.


De formele besluitvorming voor de instelling van een Regionale Uitvoeringsdienst (RUD) moet nog door de verschillende gemeenteraden en provinciale staten plaatsvinden. Als er een Fryske Utfieringstjinst Miljeu en Omjouwing (FUMO) komt, worden de basismilieutaken van de MAD overgeheveld naar de FUMO. De deelnemende gemeenten in de MAD hebben besloten dat het niet wenselijk is dat er een rest MAD overblijft. Omdat de formele besluitvorming over de FUMO nog niet is afgerond heeft de MAD nog een begroting 2013 opgesteld. Alleen de hoogst noodzakelijke investeringen zullen worden uitgevoerd. De huidige directeur heeft zijn dienstverband opgezegd per 1-9-2012. Deze vacature zal in verband met de oprichting van de FUMO via inhuur worden ingevuld.

Risico’s

Na de oprichting van de FUMO zal de MAD geliquideerd moeten worden. Het is mogelijk dat hieruit verplichtingen voortvloeien die groter zijn dan de aanwezige reserves. Het eventueel tekort komt dan ten laste van de deelnemende gemeenten. Dit risico wordt overigens niet heel groot ingeschat.

21. Veiligheidsregio Fryslân Algemeen belang

Programma: 4 en 10 De Veiligheidsregio Fryslân, bestaande uit de GGD, Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen (GHOR) en Brandweer Fryslân, is een gemeenschappelijke regeling van alle 27 Friese gemeenten en verzorgt de wettelijke taken op het gebied van veiligheid en gezondheid voor alle inwoners van Fryslân. Het betreft voornamelijk de wettelijke taken, zoals bepaald in de Wet Publieke Gezondheid (WPG) en de per 1 oktober 2010 ingetreden Wet Veiligheidsregio.


De beleidsvoornemens van de HVD zijn vertaald in de Beleidsbegroting 2013, waarin op hoofdlijnen onderscheid wordt gemaakt in twee programma's: Openbare gezondheid en Veiligheid. Wat betreft het programma Openbare gezondheid zijn voor 2013 geen bijzonderheden te vermelden. Belangrijk onderwerp m.b.t. het programma Veiligheid (brandweerzorg) in 2013 betreft de regionalisering van de brandweer. In het daartoe opgestelde projectplan zijn de vastgestelde brandrisicoprofielen, de te nemen risicobeheersingsmaatregelen en de benodigde repressieve organisatie opgenomen. Er is al een projectteam gestart met de voorbereidingen van deze regionalisering van de brandweerzorg in Fryslân. Uitgangspunt hierbij is dat deze regionalisering

162


Beleidsbegroting

per 1 januari 2014 een feit is. Risico’s

- De Veiligheidsregio Fryslân is nog volop in ontwikkeling om de bedrijfsvoering verder op orde te brengen. De veiligheidsregio heeft daarnaast te kampen met de invoering en overname van wettelijke taken in de invoering van de regionalisering van de brandweerzorg. Dit vergroot de druk op de bedrijfsvoering. - In het verlengde hiervan is in de beleidsnota Weerstandsvermogen van de veiligheidsregio opgenomen dat het risico vooral ligt in de capaciteit en kennis van medewerkers. - De regionalisering van de brandweerzorg zal zoveel als mogelijk budgettair neutraal plaats vinden, maar het is niet uit te sluiten dat dit project voor individuele gemeenten toch financiële gevolgen heeft. Daar komt in 2013 meer duidelijkheid over.

22. Sociale Werkvoorziening Fryslân Algemeen belang

Programma: 5

Bij de GR SW Fryslân kunnen mensen die in aanmerking komen voor een WSWdienstverband in dienst worden genomen. Deze mensen worden vervolgens te werk gesteld bij Caparis NV of worden onder begeleiding van Caparis NV gedetacheerd bij een reguliere werkgever. Voor de ontwikkeling en uitvoering van het WSW-beleid is door de gemeente Leeuwarden samen met 7 andere gemeenten de gemeenschappelijke regeling SW Fryslân opgericht. De colleges van de deelnemende gemeenten hebben de middelen en de bevoegdheden tot het gebruik daarvan die zijn verbonden aan de doelen taakstelling van de WSW overgedragen aan het openbaar lichaam.


Zie nr. 11 Caparis NV

Risico’s

De GR heeft besloten om het verschil tussen de rijksbijdrage enerzijds en de loonkosten WSW anderzijds niet meer via de exploitatie van Caparis NV te laten lopen, maar binnen de GR te houden. Hierdoor ontstaat een zogenaamd subsidieresultaat. Door het opschorten van de harmonisatie van de rijksuitkering WSW met het Participatiefonds is de dekking voor de gemeenten voor het subsidieresultaat weggevallen. De geldleningen van de GR aan Caparis bedragen in totaal € 26,4 mln. (= 1,5% boekwaarde). Er ontbreekt een risicoanalyse ten aanzien van de boekwaarden en de eventuele noodzaak tot afwaardering van activa.

163


Beleidsbegroting

Grondbeleid

Deze paragraaf gaat over het grondbeleid van de gemeente en over het opvangen van de risico’s van grondexploitaties. 2.2.7.a Kaders van het grondbeleid In de nota Grondbeleid (2012) zijn de kaders van het grondbeleid vastgelegd. Leeuwarden kent een actieve grondpolitiek. Aan de hand van een tweetal thema’s, ontwikkelen en beheren, wordt het grondbeleid voor de komende jaren uitgevoerd. Daarbij bepalen de marktvraag en het woningbouwprogramma de mogelijkheden tot ontwikkeling. Locaties die vooralsnog niet in ontwikkeling worden genomen, zullen een tijdelijke invulling krijgen waarbij deze invulling een meerwaarde heeft voor de directe omgeving. 2.2.7.b Visie op het Grondbeleid Woningbouw Door de terugloop in woningbouwproductie richt het grondbeleid zich samen met het woonbeleid op maatregelen om de productie op gang te houden. Nog niet in ontwikkeling genomen gronden zullen later ontwikkeld worden dan bij de verwerving aangenomen. Er zal nu meer gekeken moeten worden waar de gemeentelijke prioriteiten liggen. Voor de woningbouw liggen die in kleine huishoudens, sturen op planaanbod en een stabiel evenwicht aan de onderkant van de woningmarkt. Voor uitleglocaties heeft de gemeente een actieve verwervingspolitiek gevoerd. Bij de planontwikkeling van de uitleggebieden Blitsaerd en De Zuidlanden is daarbij samenwerking gezocht met marktpartijen in de vorm van gezamenlijke exploitatiemaatschappijen. De samenwerking in De Zuidlanden is beëindigd en de gemeente Leeuwarden is nu volledig verantwoordelijk voor deze grondexploitatie. De woningbouw in uitleglocaties is hiermee voor een lange tijd gewaarborgd. In de bestaande stad is de Stedelijke vernieuwing in de Vrijheidswijk bijna afgerond. Het laatste deelgebied: Tolhuizen is in ontwikkeling genomen. Een aantal andere binnenstedelijke locaties is in het samenwerkingsverband met marktpartijen, de PPS 3 Plus BV, aangepakt. Voor de locatie ‘Bakker Postma’ wordt samen met een marktpartij momenteel druk gezocht naar de ontwikkelmogelijkheden. Ontwikkeling van woningbouw in de dorpen vindt plaats bij Wirdum en Wytgaard. Het gaat om totaal 92 woningen, waarvan de kavels gefaseerd uitgegeven worden. Bedrijventerreinen In het verleden zijn genoeg agrarische gronden verworven om op termijn te ontwikkelen als bedrijventerrein. Deze uitbreiding van bedrijventerreinen is gepland aan de westkant van de stad en op langere termijn in Nieuw Stroomland. Door het vaststellen van een structuurvisie en een MER is het aanbod van bedrijventerreinen voor de lange termijn planologisch gewaarborgd. Regionaal vindt er afstemming plaats in het aanbod van de bedrijfsterreinen. Door het toepassen van de SER-ladder wordt het (her)gebruik van bestaande bedrijventerreinen gestimuleerd. Omdat de gemeente Leeuwarden al langere tijd terughoudend is in het aanleggen van nieuwe bedrijventerreinen, is de voorraad direct uitgeefbare bouwpercelen in onze gemeente niet overdreven. Actief grondbeleid De huidige grondvoorraad is ruim voldoende om de doelstellingen ten aanzien van woningbouw en bedrijventerreinen te realiseren. Actief grondbeleid blijft het uitgangspunt, maar richt zich vooral op uitvoering. Strategische verwervingen zullen slechts incidenteel aan de orde zijn. 2.2.7.c Resultaatbepaling grondexploitatieprojecten Jaarlijks worden alle grondexploitaties volledig herzien. De relatie van de grondexploitaties met de Reserve grondexploitaties is volgens een aantal regels vastgelegd. Deze staan vermeld in de nota grondbeleid 2012.

164


Beleidsbegroting

2.2.7.d Reserve grondexploitaties De Reserve grondexploitaties dient om de risico’s in de grondexploitatie op te vangen. Ten gunste van de reserve worden de positieve exploitatieresultaten gebracht. Indien er sprake is van verwachte negatieve resultaten wordt een voorziening ‘verliesgevende complexen’ gevormd ten laste van de Reserve grondexploitaties. Ook kan de reserve worden aangewend voor afwaardering van gronden. De Reserve grondexploitaties vormt dus de weerstandscapaciteit voor de risico’s in de grondexploitaties. Even als in 2011 is gewerkt aan een verfijning van het bepalen van de omvang van de risico’s, zodanig dat deze aansluit bij de werkwijze die ook voor paragraaf 2.2.2 Weerstandsvermogen wordt gebruikt. De risico’s worden afgezet tegen de hoogte van de reserve. Daarnaast wordt de reserve aangewend om een eventuele onrendabele top van strategische verwervingen af te dekken, waarbij het uitgangspunt is dat vroegtijdige verwerving de mogelijkheid biedt om verliezen te beperken of toekomstige verdienpotentie te genereren. Vanaf 2004 was een bijdrage voorzien uit de Reserve grondexploitaties (van € 0,9 mln per jaar) ten gunste van de exploitatie en SIOF. Door grote onzekerheden als gevolg van de huidige marktomstandigheden, is in 2012 de structurele afdracht vervallen. De hercalculaties die naar 1 januari 2012 geactualiseerd zijn (zie ook nota ‘Rapportage voortgang grondexploitaties 2012’) leveren het volgende beeld op: •

tussentijdse winstneming: rekening houdend met de regels van tussentijdse winstneming kan er uit de grondexploitaties Marnixveld/Bodeterrein, Businesspark 1&2a, Businesspark 3 en Leeuwarden Oost van totaal € 0,5 mln toegevoegd worden aan de Reserve grondexploitaties. Dit vindt in 2012 plaats.

•

positieve resultaten: op waarde van 1-1-2012 laten de grondexploitaties een positief resultaat zien van € 2,3 mln. Dit resultaat komt in de komende jaren ten gunste van de Reserve grondexploitaties. In dit bedrag is al rekening gehouden met de tussentijdse winstnemingen van 2012 (€ 0,5 mln).

•

negatieve resultaten: de exploitaties van de bedrijfsterreinen Businesspark 4, Newtonpark 4 en Wetterpolle FVC hebben een nadelig resultaat. Hiervoor is in 2012 ten laste van de Reserve grondexploitaties de voorziening negatieve complexen aangevuld met € 1,4 mln tot een bedrag van € 3,2 mln.

•

Bij de gronden die nog niet in ontwikkeling zijn genomen geldt dat deze jaarlijks beoordeeld worden op boekwaarde versus marktwaarde. In 2012 zijn de rentelasten van Newtonpark 3 met €116.000 afgewaardeerd.

In tabel 22 staat een overzicht van de lopende grondexploitaties in 2012. De resultaten zijn vermeld op waarde per 1 januari 2012. Dat wil zeggen dat de waarde van het resultaat teruggerekend is naar die datum. Hierdoor zijn bedragen anders dan in de hercalculaties die de waarde op een andere datum laten zien. Bedragen x € 1.000

Tabel 22 Overzicht lopende grondexploitaties in 2013

Verwacht resultaat

Looptijd

op waarde 1-1-2013 WONINGBOUWLOCATIES

voordelig

nadelig

19

Vrijheidswijk Tolhuis

53

Wirdum Hikkemieden

435

2013

56

Wytgaard uitbreiding

1

2019

101 Techum (De Zuidlanden)

0

2015

0

2014

2019

102 Jabikswoude (De Zuidlanden) Totaal woningbouw

436

BEDRIJVENTERREIN 70 Sportvelden Hemrik (FVC)

-43

2014

77 Businesspark 4

-1.097

2019

84 Newtonpark fase 4

-2.211

2028

Totaal bedrijventerrein

-3.351

Totaal

436

-3.351

Van de lopende deelexploitaties in De Zuidlanden is Wiarda niet in bovenstaande tabel opgenomen. Deze deelexploitatie is nog niet in uitvoering genomen, waardoor het programma ook nog niet vaststaat. Wel is deze deelexploitatie meegenomen in de risicoberekening.

165


Beleidsbegroting


Tabel 23 Verwachte ontwikkeling Reserve grondexploitaties

Omvang reserve

2013

2014

2015

2016

2017

9.379

10.119

10.150

10.447

10.753

441

467

468

479

0

0

0

0

688

-46

0

-

-389

-390

-171

-173

grondexploitaties per 1 januari Rentemutaties Afdrachten Algemene Reserve / SIOF Resultaten grondexploitaties Afwaardering gronden + overigen 2.2.7.e Risicobeheer Om te kunnen beoordelen of de weerstandscapaciteit voldoende is om de risico’s op te kunnen vangen en of afroming van de Reserve grondexploitaties mogelijk is, is een analyse gemaakt van deze risico’s. De omschreven risico’s zijn een inschatting per 1 januari 2013. Jaarlijks worden deze opnieuw bepaald, omdat de kans waarmee het risico zich kan voordoen kan wijzigen, er meer inzicht is verkregen in het risico, of het risico door maatregelen is beperkt. Dit jaar is aangesloten bij de systematiek zoals die vorig jaar ook al is gehanteerd voor paragraaf 2.2.2 Weerstandsvermogen. Dat houdt een verfijning in ten opzichte van de tot nu toe gehanteerde methode: risico = kans x effect. In de nieuwe systematiek wordt over alle risico’s ook een totaalkansberekening gemaakt, omdat niet alle risico’s zich tegelijkertijd voor zullen doen. De aanpassing van de systematiek is begeleidt door het Nederlands Instituut voor Risicomanagement (NAR). •

Milieuhygiëne, archeologie en cultuurhistorie in grondexploitatiegebieden Archeologische risico’s zijn er in De Zuidlanden. Deze maken onderdeel uit van het risicoprofiel van ‘De Zuidlanden’, zie verder onder De Zuidlanden.

•

Subsidies Bij de aanvraag van subsidies bestaat altijd de kans dat deze niet, of voor een lager bedrag toegekend worden. Dit wordt meestal veroorzaakt door het onverhoopt niet kunnen voldoen aan de subsidievoorwaarden, zoals het tijdig realiseren van de gesubsidieerde werkzaamheden. Op dit moment zijn er geen exploitaties waar nog subsidierisico’s spelen.

•

Planschade, nabetalingsverplichtingen, planologische proceskosten De planschades die nog niet met een planschadeovereenkomst geregeld konden worden en veroorzaakt worden door een ontwikkeling komen uiteindelijk ten laste van de Reserve grondexploitaties. Dit risico is gering. Uit oude koopovereenkomsten kunnen nabetalingsverplichtingen ontstaan, bijvoorbeeld als de gronden een andere bestemming krijgen dan overeengekomen. Indien bij verkochte kavels blijkt dat deze niet aan de gestelde eisen hiervan voldoen, kunnen kopers herstel eisen voor zover dit verwijtbaar is. Overigens wordt dan de aannemer die de werkzaamheden uitgevoerd heeft aansprakelijk gesteld. In de grondexploitaties wordt rekening gehouden met bestemmingsplankosten tot het vaststellen van het bestemmingsplan door de raad. Dit komt overeen met de uitgangspunten in de grondexploitatiewet. Voor proceskosten die daarna volgen is in de begroting geen rekening gehouden. Hiervoor dient de Reserve grondexploitaties als weerstandsvermogen. Voor bovengenoemde posten is een risico van totaal € 60.000 berekend.

•

Samenwerkingsverbanden In de samenwerkingsverbanden van Blitsaerd en PPS 3 Plus is de verdeling van risico’s contractueel geregeld. In verband met de huidige crisis heeft de CV Blitsaerd geen afdracht ad. € 550.000 aan het fonds bovenwijks gedaan. Het is ook zeer onzeker of deze afdracht nog zal plaatsvinden. Indien deze storting niet plaatsvindt, zal

166


Beleidsbegroting

dit indirect gevolgen hebben voor de reserve grondexploitaties. Er is een risico van 10% van dit bedrag opgenomen. •

De Zuidlanden GEM De Zuidlanden is door de gemeente overgenomen. De risico’s van grondverwerving, financiering worden volledig door de gemeente gedragen. Op basis van de risicoanalyse behorend bij de grondexploitatie is een onderscheid gemaakt tussen risico’s op korte en op lange termijn. Ook hier is de nieuwe systematiek van risicobepaling toegepast. Door de kansverdeling van de risico’s is een lagere weerstandscapaciteit nodig dan de optelsom van de afzonderlijke risico’s. De risico’s op lange termijn zijn geraamd op € 12,5 mln en kunnen door het geraamde resultaat (buffer) en de post onvoorzien in de grondexploitatie opgevangen worden. Voor de risico’s op korte termijn staat de Reserve grondexploitaties garant. De nieuwe risicosystematiek heeft het korte termijn risico bepaald op € 5,8 mln.

•

Ontwikkelrisico’s De bedrijventerreinen Businesspark 4 en Newtonpark 4 zijn nog in het beginstadium van ontwikkeling. Het risico bestaat dat de geraamde opbrengsten lager uitvallen. Als risico wordt daarom 5% van de geraamde verkopen van beide bedrijventerreinen berekend: totaal € 1,2 mln.

•

Gronden in voorraad Voor de ontwikkeling van Newtonpark 3 en Zwettepark Noord zijn veel gronden aangekocht. Zwettepark Noord is in 2011 afgewaardeerd en ondergebracht in ‘cultuurgronden’. De rentelasten hiervan komen direct ten laste van de exploitatie, zodat voor dit gebied geen renterisico meer geldt. Voor Newtonpark 3 bestaat echter nog wel renterisico. Vooralsnog is de veronderstelling dat ontwikkeling niet vóór 2016 zal plaatsvinden. In de verwachte ontwikkeling van de Reserve grondexploitaties is met dit risico rekening gehouden. Het risico dat ontwikkeling nog langer op zich laat wachten is berekend op € 0,16 mln. De strategische verwervingen (Philipscomplex, Oldegalileën, Snekertrekweg en Zalen Schaaf) zullen door de huidige markt later ontwikkeld kunnen worden dan in de haalbaarheidsberekening aangenomen was. In 2011 zijn deze aankopen naar verwachte opbrengstwaarde af gewaardeerd. Hiermee is het vertragingsrisico gereduceerd. Er resteert nog een klein risico dat deze locaties minder op zullen brengen dan verwacht. Voor de ontwikkeling van het Harmoniekwartier en de daarmee samenhangende risico’s van een onrendabele top is rekening gehouden in de projectopzet. Dit risico komt daarmee ten laste van het SIOF.

•

Bouwclaims Ten behoeve van het verwerven van gronden zijn in het verleden bouwclaimafspraken gemaakt. Dat wil zeggen dat in ruil voor het verkopen van de grond aan de gemeente de ontwikkelaar bouwrechten krijgt. Indien de gemeente niet tijdig aan deze verplichting voldoet, is de gemeente in een aantal gevallen een compensatiebedrag verschuldigd. De gemeente loopt achter bij het gemiddeld aantal aan te bieden woningen, bovendien zullen door de marktomstandigheden locaties minder snel ontwikkeld worden. Er zijn nieuwe afspraken met bouwclaimhouders gemaakt waarbij de looptijd is verlengd tot 2024.

•

Marktrisico’s/vertraging De marktrisico’s hangen samen met de conjuncturele ontwikkelingen. De rente-nadelen die hierbij optreden zijn afhankelijk van het geïnvesteerde vermogen. Voor de bepaling van dit risico is uitgegaan van de rentenadelen die optreden bij een vertraging van 2 jaar. Het risico komt hiermee op € 1,5 mln. De vertragingseffecten van De Zuidlanden zijn in het totale risicoprofiel van dit project opgenomen.

Totaal belopen de risico’s inclusief De Zuidlanden (korte termijn) een bedrag van € 22,5 mln. Uit de nieuwe berekeningssystematiek, waarbij een kansverdeling aangehouden wordt, is hiervoor een weerstandscapaciteit nodig van ca. € 9,0 mln.

167


Beleidsbegroting

Het blijkt dat hiermee het weerstandsvermogen voldoende is. Het NAR heeft onafhankelijk alle risico’s beoordeeld en concludeert dat de Reserve grondexploitaties toereikend is voor de risico’s behorend bij de bouwgrondexploitatie. Gezien de onzekere marktomstandigheden is het niet opportuun in de begroting rekening te houden met structurele afdrachten vanuit de Reserve grondexploitaties. Incidenteel kan jaarlijks beoordeeld worden of afroming van de Reserve grondexploitaties mogelijk is. 2.2.7.f Perspectief Uit de vorige alinea’s blijkt dat de Reserve grondexploitaties van voldoende omvang is om de benoemde risico’s volledig te kunnen dekken. Toekomstige ontwikkeling van de Reserve is sterk afhankelijk van de mate waarin grondposities afgewaardeerd moeten worden en de resultaten in de lopende exploitaties. Aan het eind van 2012 wordt verwacht dat een aantal grondexploitaties met een positief resultaat afgesloten kan worden. Dit zijn voornamelijk bedrijventerreinen. Er bestaat een kans dat deze grondexploitaties uiteindelijk toch niet verrekend kunnen worden met de reserve, omdat ze nog niet voldoen aan de richtlijnen hiervoor. Zo nodig zal tussentijds winstgenomen worden, zodat er geen verborgen reserves in de grondexploitaties blijven staan. Als deze bedrijventerreinen daadwerkelijk afgesloten zijn, zullen de stortingen van resultaten uit lopende grondexploitaties voorlopig zeer beperkt zijn. •

Lopende grondexploitaties Het accent ligt op strikte bewaking van de kosten en opbrengsten, waarbij ook aandacht is voor de fasering. Dat wil zeggen dat gestuurd wordt op het op tijd binnen krijgen van de opbrengsten en het zo mogelijk uitstellen van de investeringen, als de opbrengsten op zich laten wachten. Om de risico’s te beheersen en te beperken is strikte cashflow-sturing noodzakelijk. Dit geldt zeker in De Zuidlanden en is als sturingsmechanisme ook in de structuurvisie opgenomen.

•

Apparaatskosten De in de grondexploitatie opgenomen apparaatskosten komen overeen met de richtlijnen die daarvoor in de grondexploitatiewet zijn opgenomen. Hoewel er méér inspanning verricht moet worden om kavels te verkopen, is door het teruglopen van de verkoopopbrengsten uit kavelverkopen de formatie hierop aangepast.

•

Samenwerkingsverbanden De samenwerkingsverbanden Blitsaerd en 3 Plus genereren geen winst of winstuitkeringen. Wel zijn contractueel bijdragen vastgelegd voor Groningerstraatweg (€ 1,8 mln, Koepelovereenkomst Blitsaerd, al gerealiseerd). Aangezien het dure marktsegment op dit moment weinig vraag heeft en de ontwikkeling daardoor langzaam vordert, lijdt de exploitatie van Blitsaerd onder de recessie. Ook op lange termijn (ná 2020) is daardoor geen winstuitkering vanuit deze exploitatie meer te verwachten. Diverse locaties in het stedelijk gebied zijn onderdeel van de overeenkomst met PPS 3 Plus. De verschillende projecten worden pas begonnen als er een sluitende begroting/exploitatie mogelijk is. In de overeenkomst is opgenomen dat positieve resultaten zullen worden gebruikt om ‘negatieve’ projecten aan te vullen.

•

Gebieden in ontwikkeling De verworven gronden voor Zwettepark Noord zullen op korte termijn niet ontwikkeld worden. In 2011 is daarom besloten deze gronden af te waarderen naar agrarische waarde. De gronden voor Newtonpark 3 zullen, totdat deze in ontwikkeling genomen worden, jaarlijks afgewaardeerd worden naar ontwikkelwaarde (ca. € 9/m2). Hoewel dit realistische waarden zijn, is toekomstige kostprijsdekkende ontwikkeling daarmee nog niet verzekerd. De boekwaarde van de gronden in de grondbank van De Zuidlanden zullen als deze hoger dan € 30/m2 worden, jaarlijks afgewaardeerd moeten worden. Dit risico maakt onderdeel uit van de totale risicoinventarisatie van De Zuidlanden.

168

Begroting 2013 gemeente Leeuwarden •

Beleidsbegroting

Strategische verwervingen Bij de aankoop van strategische verwervingen van grondposities en vastgoed heeft de overweging dat dit de mogelijkheid biedt om toekomstige verdienpotentie te genereren of verliezen te beperken een rol gespeeld. Het blijkt nu dat ontwikkelingen langer duren. Ten behoeve van de uitleggebieden is er sprake van een behoorlijke voorraad ontwikkelareaal, zodat aankopen slechts bij uitzondering aan de orde kunnen zijn. Ook binnenstedelijk zal alleen in uitzonderlijke gevallen en in het Harmoniekwartier sprake kunnen zijn van aankopen uit het krediet. De omvang van de reserve laat op dit moment nauwelijks ruimte om nieuwe strategische verwervingen aan te gaan. Gelet op de omvang van de al aangekochte strategische verwervingen, evenals de mogelijke ontwikkelpotenties hiervan, ligt de focus vooral op het ontwikkelen van deze locaties.

2.2.7.g Conclusie Concluderend kan gezegd worden dat de Reserve grondexploitaties vooralsnog van voldoende omvang lijkt voor het risicoprofiel. Gezien de grote onzekerheden is het echter niet meer verstandig om structurele afdrachten te begroten. Jaarlijks kan beoordeeld worden of incidentele afdracht mogelijk is.

169


Beleidsbegroting

Strategisch investeringsfonds (SIOF)

Met geld uit het Strategisch ontwikkelen investeringsfonds (SIOF) draagt de gemeente bij aan, veelal cogefinancierde, strategische projecten. Uitgangspunt Het Strategisch investeringsfonds (SIOF) is indertijd ingesteld voor het realiseren van de strategische lange termijn doelen van de gemeente door te investeren in de: •

hoofdinfrastructuur (weg, water, spoor, lucht, telecommunicatie, terminals);

•

economische infrastructuur bedrijfslocaties (nieuw en revitalisering) en investeringen in projecten ten behoeve van voor Leeuwarden belangrijke economische sectoren als agri-nutri, diensten, ICT, kennis, detailhandel/toerisme (in relatie daarmee ook binnenstad);

•

woningmarktversterkende infrastructuur (m.n. herstructurering; er wordt namelijk vanuit gegaan dat woningbouwlocaties zoveel mogelijk rendabel (eventueel met behulp van externe subsidiestromen) zijn qua exploitatie);

•

versterking van de sociale infrastructuur.

Het fonds wordt op dit moment structureel gevoed met € 0,6 mln per jaar. Bij financiering uit het SIOF moet het gaan om cofinanciering (van rijk/provincie). Zoals vastgesteld is met de programmabegroting 2011, bestaat het SIOF alleen nog uit een investeringsdeel, dat gebruikt kan worden voor zowel het aanjagen van projecten als de uitvoering ervan. Voeding SIOF Gezien de huidige economische situatie is extra storting van middelen in het SIOF, zoals in het verleden wel gebeurde met positieve rekeningresultaten, niet waarschijnlijk. Als het SIOF structureel gevoed blijft worden met € 0,6 mln per jaar is er in 2013 en 2014 geen ruimte om bij te dragen aan nieuwe strategische projecten. Door uitputting van het SIOF duurt het jaren voordat ten laste van het SIOF weer projecten kunnen worden gefinancierd. Om strategische projecten uit te kunnen voeren, is het dus noodzakelijk ook een omgekeerde balanssanering toe te passen op de structurele voeding van het SIOF. Hierdoor ontstaat een incidentele ruimte van ca. € 6 mln (omgekeerde balanssanering per 2014). In het richtinggevend raadsdebat op 30 mei 2012 is de meerderheid van de gemeenteraad hiermee akkoord gegaan. Kasritmewijzigingen SIOF In tabel 24 wordt uitgegaan van de volgende kasritmewijzigingen t.o.v. de Programmabegroting 2012: - Valeriusstraat / jullianalaan: € 1,75 mln in 2015 en € 0,75 mln in 2016 (€ 2,5 mln totaal) i.p.v. € 2,1 mln in 2014, € 2,3 mln in 2015 en € 0,8 mln in 2016 (€ 5,2 mln totaal). Herziene investeringsagenda SIOF De ruimte die ontstaat door toepassing van omgekeerde balanssanering is onvoldoende om aan alle strategische projecten te kunnen bijdragen. Daarom is opnieuw gekeken naar de volgorde van belangrijkheid. Prioriteit houden: de Landbouwcampus, Watercampus, UCF, WTC/Expo, westelijke kantorenhaak en Culturele hoofdstad. Deze projecten zijn ook allemaal opgenomen in de Samenwerkingsagenda gemeente Leeuwarden – Provincie Fryslân 2011-2021. De overige uit het Collegeprogramma afkomstige projecten houden ook prioriteit: Gebiedsontwikkeling Nieuw Stroomland, Binnenstadsprojecten (Harmoniekwartier en Speelmanskwartier) en RSP-pakket (incl. het project Valeriusstraat/Valeriusplein). Na het richtinggevend debat op 30 mei 2012 is daar nog de IJshal aan toegevoegd. Sociaal maatschappelijke projecten die in aanmerking zouden kunnen komen voor een bijdrage uit het SIOF zijn er op dit moment niet.

170


Beleidsbegroting

Aan de volgende projecten zijn voor de komende periode al middelen toegekend: •

Het project Valeriusplein/Julianalaan is meegenomen voor een gewijzigd bedrag, namelijk € 2,5 mln

•

Landbouwcampus € 2,5 mln

•

Watercampus € 4,5 mln

•

UCF € 5 mln

•

Harmoniekwartier € 5 mln (de cofinanciering van de SNN-bijdrage)

Als vervolgens rekening wordt gehouden met de uitkomst van de discussie over de Culturele Hoofdstad 2018, dan betekent het voorgaande dat de eindstand van het SIOF in 2021 € 3 mln bedraagt. Naast de Culturele Hoofdstad 2018 zijn er, gelet op de herziene investeringsagenda, nog 3 projecten die in aanmerking zouden kunnen komen voor een bijdrage uit het SIOF. Die 3 projecten zijn: •

Nieuw Stroomland

•

Binnenstad

•

IJshal

Voor deze projecten is dus op dit moment maximaal € 3 mln beschikbaar. Voor geen van deze 3 projecten is het echter op dit moment noodzakelijk om een bijdrage uit het SIOF beschikbaar te stellen. Gelet op de omvang van het SIOF is het overigens niet gewenst om nieuwe projecten toe te voegen aan het hiervoor weergegeven lijstje; het bedrag van € 3 is dus exclusief beschikbaar voor de genoemde projecten. SIOF-aanvraag De SIOF-aanvraag van € 3,7 mln voor Culturele hoofdstad 2018 (zie bijlage C2. SIOF-aanvraag) is verwerkt in tabel 24. Deze tabel geeft het verloop weer van het saldo van het SIOF t/m het jaar 2016.

171


Beleidsbegroting

Tabel 24 Stand SIOF

Totaal

Uitbetaald Resteert

Startpositie per 1 januari

2010

2011

2012

2013

28.241.933 33.407.433 26.972.800 9.381.849

2014

2015

2016

8.021.170 15.413.593 11.213.593

Voeding: 1 Inflatietoevoeging (0,5% per jaar m.i.v. 2011)

156.930

2 Correctie Inflatie

145.099

472.024

187.637

160.423

-434.993

3 Correctie inflatie 2009

9.616.000

3 Reguliere Storting o.b.v. begroting 2010 4 Taakstelling Grondbedrijf (vervalt vanaf 2012)

427.596

correctieboeking inflatie over reguliere storing 2010

427.596

-6.000

5 Eenmalige storting grondbedrijf

1.764.000

Huur Stadsring

85.000

Eenmalige storting

85.000 891.250

Storting rekeningresultaat (Terugstorting ZZL-middelen)

4.500.000

Meevaller Blauw Wit

385.131

Meevaller Blauwe Diamant

514.234

Ontwikkelingsfonds

172.647

171.784

Meevaller Zaailand Stadsvernieuwingsfonds Grote Steden Beleid

175.649

175.649

1.500.000

1.000.000 330.071

324.430

322.808

330.071

94.324

93.852

95.964

Storting vanuit ontwikkelingsdeel

95.964 200.000

Wilhelminaplein e.o. (terugstorting ontwikkelingsdeel)

525.000

Sportcomplex de Zuidlanden (deelse terugstorting uit ontwikkelingsdeel)

14.912

Gebiedsontwikkeling Wielengebied (deels terugstorting uit ontwikkelingsdeel) Totaal Voeding

8.508.299

172

2.152.301

2.573.708

1.989.321

9.776.423

0

0


Beleidsbegroting

Totaal

Uitbetaald

Resteert

2010

2011

2012

1.950.000

1.499.392

1.100.000

9.900.000

2013

2014

2015

2016

250.000

250.000

200.000

200.000

Onttrekkingen: Haak om Leeuwarden

6.810.000

Overige RSP- projecten

3.360.608 3.449.392

11.100.000

Noordwestangent

2.000.000

1.000.000 1.000.000

1.000.000

1.000.000

Stedelijke economie (fase II (' 08)en III (' 09))

6.800.000

4.800.000 2.000.000

2.000.000

1.000.000

Stedelijke economie (fase IV (2010))

2.070.000

2.070.000

425.000

425.000

1.600.000

1.600.000

Gebiedsontwikkeling Potmarge Gebiedsontwikkeling Wielengebied

1.000.000 1.070.000

1.000.000

425.000 1.600.000

Mercator Kennissintrum Meartaligens en Taallearen

800.000

400.000

400.000

200.000

200.000

200.000

Kenniscirculatie (6 hotspots)

600.000

142.799

457.201

142.799

132.201

325.000

Oldehove

450.000

450.000

450.000

Fietstunnel Oostergoplein

2.250.000

2.250.000

2.250.000

Watercampus deel 1

2.300.000

Watercampus deel 2

2.200.000

2.200.000

Dairy Campus (Landbouwcampus)

2.500.000

2.500.000

University Campus

2.000.000

2.300.000

100.000

0 2.200.000 79.733

250.000

250.000

250.000

920.267

500.000

500.000

200.000

500.000

100.000

Ontwikkelschets Wielengebied Raming Nieuwe aanvragen: Culturele Hoofdstad Indexatie RSP bijdragen

534.000

534.000

Valeriusstraat/ Julianalaan

2.500.000

2.500.000

1.750.000

750.000

University Campus

3.000.000

3.000.000

1.000.000

1.000.000

5.000.000

5.000.000

Culturele Hoofdstad (Harmoniekwartier)

534.000

Totaal Onttrekkingen

Nog beschikbaar per 31 december

3.342.799

8.586.934

33.407.433 26.972.800

173

1.000.000

1.000.000

1.000.000

1.000.000

1.000.000

20.164.659

3.350.000

2.384.000

4.200.000

3.200.000

9.381.849 8.021.170 15.413.593 11.213.593

8.013.593


Beleidsbegroting

174



3


3.1

Overzicht van baten en lasten en toelichting

3.1.1

Het overzicht van baten en lasten

Tabel 25

Programma's

Rekening 2011

excl. mutaties reserves

Lasten

Baten

Bedragen x € 1.000 Begroting 2012 Begroting 2013 Lasten

Baten

Lasten

Baten

001 - Cultuur

11.400

165

11.223

83

9.953

63

002 - Jeugd en onderwijs

24.960

6.869

23.255

4.000

21.324

3.422

003 - Economie en toerisme

95.513

85.800

33.957

32.107

33.242

29.730

004 - Sociaal maatschapp. ontwikkeling

47.433

3.455

44.815

2.536

44.023

3.008

125.992

88.334

114.931

95.525

127.122

101.441

6.814

6.850

11.394

3.048

7.326

3.047

005 - Werk en inkomen 006 - Wonen 007 - Infrastructuur/bereikbaarheid

17.305

7.503

10.252

8.917

7.140

4.998

008 - Dienstverlening

3.344

1.793

3.486

1.552

3.655

1.458

009 - Politiek bestuur

7.923

342

8.278

351

8.003

356

11.119

426

10.679

294

11.033

297

6.065

-2

6.192

0

6.219

0

010 - Veiligheid en Openbare orde 011 - Sport 012 - Ruimtelijke ordening 013 - Milieu, energie en water

1.869

143

1.922

107

1.799

93

24.107

23.815

25.580

23.546

25.563

23.606

014 - Woon- en leefomgeving

21.835

2.723

22.429

2.354

22.705

2.453

015 - Algemene dekkingsmiddelen

21.703

179.080

14.808

172.560

15.892

171.482

427.382

407.296

343.201

346.980

344.999

345.454

Totaal voor mutaties reserves Tabel 26

Mutaties reserves per programma

Rekening 2011 Lasten Baten

Bedragen x € 1.000 Begroting 2012 Begroting 2013 Lasten Baten Lasten Baten

001 - Cultuur

243

710

1.681

1.832

0

002 - Jeugd en onderwijs

556

1.915

0

200

0

151 0

003 - Economie en toerisme

4.715

9.470

2.510

803

887

621 0

004 - Sociaal maatschapp. ontwikkeling

1.204

1.079

0

0

0

005 - Werk en inkomen

3.084

4.185

0

0

0

0

006 - Wonen

9.119

1.643

3.127

4.350

3.226

250

0

8.816

0

-20

0

807

009 - Politiek bestuur

105

122

105

104

105

0

010 - Veiligheid en Openbare orde

564

598

0

80

0

0

011 - Sport

0

-15

0

0

0

0

012 - Ruimtelijke ordening

0

45

0

0

0

0 521

007 - Infrastructuur/bereikbaarheid

013 - Milieu, energie en water

2.213

798

56

408

150

014 - Woon- en leefomgeving

0

227

0

26

0

0

17.654

29.951

13.102

9.040

10.675

12.235

39.458

59.544

20.581

16.823

15.043

14.585

015 - Algemene dekkingsmiddelen Totaal mutaties reserves


Tabel 27

Programma's

Rekening 2011

incl. mutaties reserves Stand begroting voor mutaties reserves Mutaties bestemmingsreserves Sluitend maken begroting met Alg.Reserve 14

Stand begroting na mutaties reserves 14

Begroting 2012

Begroting 2013

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Baten

427.382

407.296

337.237

341.386

344.999

345.454

31.702

47.258

12.519

14.195

10.459

10.471

7.757

14.429

7.615

1.790

4.584

4.114

466.841

468.983

357.371

357.371

360.042

360.039

Het verschil tussen baten en lasten is het gevolg van de afronding van diverse bedragen.

175


3.1.2


Toelichting op het overzicht van baten en lasten

Evenals in de begroting 2012 zijn in het overzicht van baten en lasten (tabel 25) de bedragen exclusief de beschikkingen over en de stortingen in de reserves vermeld. Het totaal daarvan is het begrotingsresultaat voor bestemming. Vervolgens zijn de beschikkingen over en de stortingen in de reserves vermeld (tabel 26), waarna het begrotingsresultaat wordt gegeven (tabel 27). Uit tabel 27 blijkt dat in 2013 het netto begrotingssaldo 2013 per saldo € 470.000 positief bedraagt (€ 4.584.000 minus € 4.114.000). Dit bedrag wordt gestort in de Algemene Reserve. Zie bijlage F voor een overzicht met incidentele baten en lasten en een overzicht van structurele stortingen in en onttrekkingen aan Reserves.

176


3.2

Uiteenzetting financiële positie

3.2.1

Ontwikkeling financiële positie


In deze paragraaf wordt de ontwikkeling van de financiële positie geschetst vanaf het moment dat de programmabegroting 2012 is vastgesteld. Daarbij is rekening gehouden met de uitkomsten van de Gemeentefondscirculaires en de uitzettingen en inkrimpingen van de diensten alsmede de uitkomsten van het richtinggevend raadsdebat. 3.2.1.a Startpositie Vertrekpunt voor het bepalen van de financiële positie vormt de eindpositie van de programmabegroting 2012 inclusief de financiële consequenties van de aangenomen moties en amendementen. De toenmalige prognoses waren: Bedragen x € 1.000

Tabel 28

Structureel meerjarenperspectief

2012

2013

2014

2015

Eindstand 31/12

7.615

9.508

0

0

2012

2013

2014

2015

11.243

16.343

14.748

15.998


Tabel 29

Ontwikkeling Algemene Reserve Eindstand 31/12

Het structureel meerjarenbeeld sloot in 2015 met een saldo van € 0. De laagste stand van de Algemene Reserve (AR) bedroeg € 11,2 mln. in 2012. De ‘startpositie’ voor de nieuwe beleidsplanperiode is gebaseerd op de bovenstaande eindposities. 3.2.1.b Ontwikkelingen na vaststelling van de begroting 2012 Sinds het vaststellen van de begroting 2012 heeft zich een aantal ontwikkelingen voorgedaan die het voorgaande financiële beeld hebben gewijzigd. Deze ontwikkelingen kunnen worden onderverdeeld in: •

Mutaties in de Algemene Uitkering uit het Gemeentefonds;

•

Mee- en tegenvallers aangedragen door de diensten;

•

Uitkomsten richtinggevend raadsdebat.

Hieromtrent brengen wij u het volgende onder de aandacht. 3.2.1.c Ontwikkelingen Gemeentefonds. De belangrijkste component van de algemene middelen wordt gevormd door de algemene uitkering uit het Gemeentefonds. De ontwikkeling van dit fonds heeft daardoor grote invloed op de gemeentelijke financiën. Belangrijke documenten waarin het Rijk de gemeenten informeert over de hoogte van de algemene uitkering zijn de mei- en septembercirculaire. De meicirculaire is gebaseerd op de Voorjaarsnota van het Rijk. Het is de schakel tussen Haagse ontwikkelingen en de vertaling naar de gemeentelijke begroting en beleid. Bij het verschijnen van de Miljoenennota van het Rijk in september wordt een septembercirculaire opgesteld, waarin gemeenten worden geïnformeerd over eventuele veranderingen die na de Voorjaarsnota van het Rijk zijn opgetreden en die gevolgen hebben voor de ramingen van de gemeenten. Met betrekking tot het Gemeentefonds zijn de volgende ontwikkelingen voor onze gemeente van belang: A. September- en decembercirculaire 2011. De gevolgen van de doorrekening van de septembercirculaire 2011 zijn in het memorie van antwoord behorende bij de Programmabegroting 2012, uiteengezet. De doorrekening resulteerde in de jaarschijf 2015, in een korting van per saldo € 650.000 structureel (zie tabel 33 nr. 28). Conform onze beleidslijn is de uitkomst bij het bepalen van de financiële positie in het voorjaar t.b.v. de Midterm Review (MTR) en het richtinggevend debat meegenomen. De decembercirculaire 2011 had voor onze gemeente geen structurele financiële gevolgen.

177



B. Accressen en omvang Gemeentefonds junicirculaire 2012. Het kabinet Rutte, heeft bij zijn aantreden de normeringssystematiek met ingang van 2012 weer in werking gesteld. Dit betekent dat de omvang van het Gemeentefonds weer evenredig meebeweegt met de ontwikkeling van de Netto Gecorrigeerde rijksuitgaven (NGRU). De mutatie van het Gemeentefonds als gevolg van een stijging of daling van de NGRU staat bekend als het accres. Het accres geeft dus de algemene groei of krimp van de totale hoeveelheid geld in het Gemeentefonds aan. Hier dienen de gemeenten de loon- en prijsontwikkelingen en de areaaluitbreidingen uit te bekostigen. Voor gemeenten pakken de huidige accrescijfers en de doorwerking in zogenaamde uitkeringsfactoren voor 2012 en 2013 op grond van de junicirculaire 2012 ongunstig uit. Voor beide jaren opgeteld is sprake van een verslechtering van € 3,2 mln. De effecten van het lente-akkoord zijn hierin verwerkt. Hoewel deze daling vervelend is, valt het relatief mee ten opzichte van eerdere berichten in de diverse media. Dat komt omdat de maatregelen in het zogenaamde ‘Lente-akkoord’ vooral zijn gezocht in lastenverzwaring voor de burgers. Die vallen buiten de Netto Gecorrigeerde rijksuitgaven (NGRU) en leiden dus niet tot ‘samen de trap af’ voor gemeenten. De jaren daarna (2014-2016) pakken positief uit. Dat is onder meer het gevolg van geplande investeringen in de infrastructuur. Per saldo is tot en met 2016 sprake van een daling van € 2,711 mln. structureel (zie tabel 33 nr. 2). De jaren 2014-2016 zijn echter nog ver weg en er kan in deze economische onzekere tijden, nog veel gebeuren. Op de FAMO-bijeenkomst in Utrecht op 8 juni jl. gaven de vertegenwoordigers van het Ministerie van BZK en de VNG aan, dat de accresramingen voor 2014-2016 met een dikke korrel zout, ja zelfs met een heel pak zout genomen moeten worden. Een volgend kabinet zal hoogst waarschijnlijk voor die jaren de lastenverzwaring inwisselen voor maatregelen die wel ten laste van de NGRU gaan, waardoor we geconfronteerd gaan worden met een daling van de algemene uitkering. C. Loon- en prijsontwikkelingen. De uitgangspunten voor loon- en prijsontwikkelingen voor onze gemeente worden o.m. gebaseerd op cijfers van het Centraal Planbureau en de veronderstellingen in de Gemeentefondscirculaires. Op grond hiervan wordt getracht de loon- en prijsontwikkeling vooraf zo goed mogelijk in beeld te krijgen. Afwijkingen tussen ramingen en realisatie komen echter voor. Deze afwijkingen worden door het toepassen van een verfijnde nacalculatie hersteld. In onderstaande tabel zijn de percentages weergegeven zoals die in de programmabegroting 2013 worden gehanteerd: Tabel 30

Nominale ontwikkelingen in procenten

2011

2012

2013

Prijsontwikkeling

0.50

1,75

2,00

Loonontwikkeling (incl. sociale premiedruk)

1.10

3.40

2.50

Met betrekking tot de loonontwikkeling is rekening gehouden met de uitwerking van het al vastgestelde Caoakkoord 2011-2012. De looptijd van dit akkoord is tot 31 december 2012. Bij de herinvoering van de ‘trap-op-trap-af’ methode begroot het Rijk met ingang van 2012 weer in lopende prijzen. Er moet met een jaarlijks indexering voor lonen- en prijzen rekening worden gehouden. Voor 2013 en volgende laten de inflatiecijfers zich moeilijk ramen. In de meerjarenraming wordt voor loon- en prijsontwikkeling (als reservering binnen de algemene uitkering) uitgegaan van 2,25% gemiddeld. Voor de loon- en prijsontwikkelingen worden de gemeentelijke diensten gecompenseerd. Ten opzichte van de gemeentebrede reservering voor lonen en prijzen, is voor 2012 en 2013 sprake van een structureel voordeel van € 243.000. Daarnaast wordt o.a. de OZB-opbrengst jaarlijks gecorrigeerd voor inflatie (2013 = 2,0%). Dit geeft voor 2013 een meeropbrengst van € 334.000. Per saldo (€ 243.000 + 334.000) is sprake van een structureel voordeel van € 577.000 (zie tabel 33 nr.).3).

178



D. Ontwikkeling uitkeringsbasis en uitkeringsfactor 2016 Het Gemeentefonds kent een stelsel van verdeelmaatstaven. Op dit moment zijn het er ongeveer 50. Voorbeelden zijn: het aantal inwoners, oppervlakte bebouwing, aantal bedrijfsvestigingen, aantal leerlingen enzovoort. Elke maatstaf heeft een bepaald gewicht. Door te kijken wat de score is van de gemeente op de verschillende maatstaven en die verschillende maatstaven vervolgens te vermenigvuldigen met hun gewicht, e

kan de gemeente zijn eigen uitkeringsbasis berekenen (zogenaamde 1 orde effect). Onze variabelen m.b.t. aantallen inwoners, minderheden, OZB capaciteit e.d. zijn geactualiseerd. Dit geeft een voordeel van per saldo € 875.000 structureel (zie tabel 33 nr. 4). Ook de bijstandsramingen zijn ten opzichte van de landelijke aantallen in de junicirculaire geactualiseerd. De landelijke bijstandsramingen kunnen van circulaire op circulaire sterk verschillen. Dat vloeit voort uit de dynamiek van de economische ontwikkeling. Kortom de bijstandsramingen binnen de algemene uitkering en de daarmee samenhangende inkomst voor gemeenten, kunnen een grillig verloop hebben. Vorig jaar werd binnen het Gemeentefonds in de meicirculaire 2011 voor het jaar 2012 uitgegaan van landelijk 340.000 bijstandsontvangers (ultimo stand). Op dit moment is dat aantal nog steeds van toepassing. In Leeuwarden neemt de bijstandspopulatie echter meer toe dan de landelijke ontwikkeling. Vorig jaar werd meerjarig binnen de algemene uitkering nog uitgegaan van gemiddeld circa 4.000 klanten. Op dit moment ligt het aantal substantieel hoger en is sprake van 4.500 klanten (ultimo-stand). Deze sterke stijging resulteert in het Gemeentefonds in een positieve bijstelling van € 2,038 mln. structureel (zie tabel 33 nr. 5). De scores van alle gemeenten op de maatstaven bij elkaar opgeteld zijn niet gelijk aan de totale omvang van het Gemeentefonds. Dat kan ook niet. De omvang is immers gekoppeld aan de rijksuitgaven en niet aan de ontwikkelingen van de maatstaven. De uitkeringsfactor maakt, dat de uitkeringen aan de gemeenten en de omvang van het Gemeentefonds aan elkaar gelijk zijn. Voor de nieuwe jaarschijf 2016 is deze uitkeringsfactor geraamd. Met inachtneming van onze reservering voor inflatie in 2016, is sprake van een inkrimping van € 433.000 (zie tabel 33 nr. 6) E. Taakmutaties en decentralisatie-uitkeringen De omvang van het Gemeentefonds verandert niet alleen als gevolg van het accres e.d., maar ook als gevolg van taakmutaties en decentralisatie-uitkeringen. Het beleid en de systematiek van de gemeente is, dat kortingen worden doorgegeven aan de diensten. Nieuwe en aanvullende (positieve) bedragen worden gereserveerd en na formele besluitvorming, verwerkt in de budgetten van de diensten. De financiële gevolgen van de onderstaande taakmutaties e.d. zijn dan ook op de lijst van mee- en tegenvallers (zie bijlage A Overzicht mee- en tegenvallers) budgettair neutraal in het resultaat verwerkt (=geen invloed op het financieel meerjarenbeeld). Voor Leeuwarden gaat het om de volgende onderwerpen en bedragen: Tabel 31

Overzicht taakmutaties en decentralisatie-uitkeringen

2012

2013

2014

2015

Extensivering: 1 Uitvoeringskosten inburgering

-34

2 Aanpassing norm kwijtschelding en bijstand

-23

3 Index WMO + hogere eigen bijdrage klanten 4 Maatschappelijke opvang

-147

-31

-55

-249

5 Antillianengemeenten

-57

6 Minder politieke ambtsdragers

57 PM

Intensivering: 7 Aanpak Fraude bijstand e.d.

26

8 Impuls combinatiefuncties

47

9 Vrouwenopvang

21

500

10 LHBT-emancipatiebeleid

20

11 Wijkverpleegkundigen in wijk

-20 93

179

-93

2016



Overzicht taakmutaties en decentralisatie-uitkeringen

2012

2013

12 Veiligheidshuizen

2014

2015

2016

57

-113

0

271

13 Totaal

391

-9

- = korting voor de gemeente / + = extra middelen voor de gemeente Met betrekking tot de PM-post ‘Minder politieke ambtsdragers’, wordt het volgende opgemerkt. Sinds de decembercirculaire 2010 is een uitname van € 110 mln opgenomen wegens verlaging van het aantal politieke ambtsdragers. Dat houdt verband met het streven van demissionair kabinet Rutte om te komen tot een kleinere overheid. Er wordt op dit moment gewerkt aan het wetsvoorstel en daarin zal een nadere onderbouwing worden gegeven. Daarom is de uitname door het Ministerie van BZK nog steeds niet verwerkt in hun rekenmodel. Een verlaging van het aantal raadsleden heeft ook gevolgen voor het aantal wethouders, secretaresses, ondersteuning vanuit griffie enzovoort. Via ‘een over de duim’ berekening komen we op dit moment tot een uitname voor Leeuwarden van ruim € 700.000. F. Decentralisaties. In het zgn. Lenteakkoord is afgesproken dat de overgang van de AWBZ-begeleiding per 2013 voorlopig ‘on hold’ is gezet. Een nieuw kabinet moet daarover beslissen. Uitgangspunt is dat deze decentralisatie doorgaat. Het wetsvoorstel van de Wet Werken naar Vermogen is controversieel verklaard en het is onduidelijk wat hier mee gaat gebeuren. De decentralisatie van de taak Jeugdzorg gaat volgens huidige planning nog gewoon door. Volgens de laatste besluitvorming wordt dit met een voorbereidingsjaar in één keer in 2015 ingevoerd. De junicirculaire vermeldt nog geen bedragen die voor deze decentralisaties worden gecompenseerd om de taken uit te voeren. 3.2.1.d Mee- en tegenvallers De gemeenteraad heeft op 31 januari 2012 besloten om de kunst- en cultuureducatie In Leeuwarden te laten plaatsvinden op grond van het model ‘De Netwerkorganisatie’. De structurele meerkosten van dit besluit bedragen € 250.000 en zijn in deze financiële positie verantwoord (zie tabel 33 nr. 7). Daarnaast is in de Midterm Review (MTR) als tegenvaller geanticipeerd op de generieke korting op het Gemeentefonds in verband met de invoering van de regionale uitvoeringsdiensten. Ook met deze uitzetting van € 675.000 is rekening gehouden (zie tabel 33 nr. 8) Op de lijst van mee- en tegenvallers komen mutaties in de financiële positie voor, die onvermijdelijk / onontkoombaar van aard zijn. Een substantiële tegenvaller heeft betrekking op de Wet BUIG 2013 e.v. (€ 1,5 mln. zie tabel 33 nr. 9). Deze uitzetting wordt onderstaand nader toegelicht. Volgens de voorspellingen van het CPB blijft de werkloosheid en het aantal bijstandsgerechtigden de komende jaren stijgen. Als we de landelijke prognoses volgen, zal ons bijstandsbestand in 2013 met 7% groeien. Het tekort op het rijksbudget zal daarmee bij een ongewijzigde uitvoering van het beleid de komende jaren, net als in de voorgaande jaren, ca. € 13 mln bedragen. De ambitie is om in 2013 3,5% minder dan landelijk te groeien en in 2014 en 2015 1% minder dan landelijk. Met die ambitie zullen we uitkomen op tekorten van respectievelijk € 11,5, € 11 en € 10 mln voor 2013, 2014 en 2015. Deze tekorten worden echter niet als tegenvaller meegenomen in de financiële positie. Wij gaan er namelijk van uit dat Leeuwarden in aanmerking komt voor een aanvullende uitkering op basis van de regeling Meerjarige Aanvullende Uitkering (MAU). Als een gemeente drie jaar achtereen een tekort op de bijstandsverlening heeft van meer dan 10% (van het toegekende rijksbudget), kan een beroep gedaan worden de regeling MAU. In 2013 heeft Leeuwarden voor het derde jaar op rij een tekort. Alleen bij de beoordeling van een MAU-aanvraag wordt ook gekeken naar de mogelijke tekortkomingen van het verdeelmodel; de zgn. verdeelstoornissen. Wij verwachten dat Leeuwarden in aanmerking komt voor een MAU omdat er sprake is van verdeelstoornissen. Een aantal voorbeelden van specifiek voor Leeuwarden geldende arbeidsmarktomstandigheden waarmee in het verdeelmodel onvoldoende rekening gehouden wordt, zijn: •

In onderzoeksrapporten wordt Friesland als economisch zwakke regio aangemerkt. De werkloosheid en het beroep op uitkeringen is al decennia hoger dan gemiddeld.

180



•

Sinds de jaren 70 krimpt het aandeel van de lager gekwalificeerde werkgelegenheid: industrie,

•

Uit CBS-cijfers blijkt dat de totale banengroei in Leeuwarden sinds het jaar 2000 lager is dan regionaal

•

Leeuwarden kent een grotere verdringing op de arbeidsmarkt dan landelijk het geval is.

•

Onze beroepsbevolkings kent relatief veel laag opgeleiden waarvoor, mede door de verdringing door

landbouw, vervoer, opslag en bouw. en landelijk.

hoger opgeleiden, weinig kansen op de arbeidsmarkt liggen. •

Leeuwarden kent het hoogste doorstroompercentage van WW naar bijstand; in 2011 was dit 14,7%

•

Leeuwarden vervult een bovenlokale (landelijke) taak voor de vrouwenopvang en verslavingszorg

ten opzichte van 6,1% landelijk. waardoor we circa 100 extra bijstandsgerechtigden hebben waarvoor geen indicator is opgenomen in het verdeelmodel. Hiervoor wordt de gemeente dus niet gecompenseerd. Maar ook bij toekenning van de MAU compenseert het Rijk het tekort op de bijstandsverlening gedeeltelijk; een deel van het tekort komt ook dan voor eigen rekening. Hoeveel voor eigen rekening komt is afhankelijk van mate waarin, naar het oordeel het Rijk, het tekort een gevolg is van de verdeelstoornissen dan wel een gevolg is van tekortkomingen in de uitvoering van het beleid. Als het tekort volledig toegeschreven wordt aan de verdeelstoornissen, en dus de aanvullende uitkering maximaal is, dan blijft een tekort over van € 1,5 mln, dat voor rekening komt van de gemeente Leeuwarden. Dat bedrag komt dus in het meest gunstige geval (maximale MAU-uitkering) voor rekening van de gemeente Leeuwarden en wordt daarom als structurele uitzetting in de financiële positie verwerkt. Dit tekort is structureel omdat, bij ontvangst van een MAU, een eventuele daling van de bijstandsuitgaven (en dus een daling van het tekort) betekent, dat de aanvullende uitkering wordt verlaagd; de eigen bijdrage van € 1,5 mln in het tekort blijft daardoor ondanks van de dalende uitgaven gelijk. Het risico dat we het tekort voor minder of helemaal niet gecompenseerd krijgen is meegenomen bij de berekening van de weerstandscapaciteit (zie paragraaf 2.2.2 Weerstandsvermogen). Met betrekking tot de overige structurele mee- en tegenvallers van de diensten is de uitkomst, dat over de gehele beleidsplanperiode sprake is van een nadeel van € 517.000 (zie tabel 33 nr. 10). Voor een toelichting op de diverse mee- en tegenvallers van de diensten wordt u kortheidshalve verwezen naar bijlage A. 3.2.1.e Uitkomsten richtinggevend raadsdebat In de aanloop naar de begroting 2013 heeft op 23 mei en 30 mei jl. een richtinggevend raadsdebat over de politieke hoofdlijnen van beleid plaatsgevonden. De meerderheid van de gemeenteraad is op dat moment akkoord gegaan om € 1,5 mln. structureel (zie tabel 33 nr. 11) in te zetten voor omgekeerde balanssanering voor aanvulling van de AR met een bedrag van incidenteel € 24,0 mln. Daarnaast is, zoals in de MTR en het informatiepakket verwoord, in een budget ten behoeve van de personele krimp van € 0,8 mln. voorzien (jaarschijf 2013). Verder is in dit kader van belang te melden, dat in het Collegeprogramma ‘Doorpakken in nieuwe tijden’, is opgenomen om totaal € 6,4 mln. structureel te bezuinigen op de bedrijfsvoering. Hiervan valt ruim € 3,0 mln. in deze collegeperiode tot 2014. Het restant van de taakstelling op de bedrijfsvoering wordt in de navolgende jaren gerealiseerd door in de periode 2015-2017 telkenmale € 1,0 mln. als taakstelling te ramen. De structurele bezuinigingstaakstelling voor de nieuwe jaarschijf 2016 is op dit moment in de financiële stand verwerkt (zie tabel 33 nr. 12). Daartegenover staat een incidentele uitzetting van € 800.000 in 2016 t.b.v. frictiekosten

181



3.2.1.f Nieuw financieel meerjarenperspectief A. Structureel meerjarenbeeld: Na het verwerken van de mutaties in de algemene uitkering en de mee- en tegenvallers van de diensten e.d. (zie bijlage A Overzicht mee- en tegenvallers), ziet de financiële positie er als volgt uit. Er wordt in eerste aanleg voor de jaarschijf 2016 een tekort van ruim € 3,7 mln. verwacht. De meerjarenraming is: Tabel 32


2012

2013

2014

2015

2016

Eindstand 31/12

5.974

4.584

-4.402

-4.541

-3.746

De uitkomst van € 3,746 mln. kan samenvattend als volgt worden verklaard: Tabel 33

1 Uitkomsten september- en decembercirculaire 2012

-650

2 Uitkomsten junicirculaire 2013: accressen e.d.

-2.711

3 Resultaat inflatie-compensatie diensten

577

4 Ontwikkeling lokale prognoses e.d. Gemeentefonds

875

5 Ontwikkeling bijstandsramingen Gemeentefonds

2.038

6 Raming nieuwe jaarschijf 2016 uitkeringsfactor Gemeentefonds

-433

7 Kunst- en cultuureducatie raadsbesluit januari 2012

-250

8 Generieke korting Gemeentefonds regionale uitvoeringsdiensten

-675

9 Wet Buig

-1.500

10 Saldo mee- en tegenvallers diensten

-517

11 Balanssanering (structurele last)

-1.500

12 Taakstelling bedrijfsvoering conform Collegeprogramma jaarschijf 2016

1.000

Totaal

-3.746

Om de gevolgen van de economische crisis en de rijksbezuinigingen voor onze financiële positie te kunnen opvangen is in het Collegeprogramma ‘Doorpakken in nieuwe tijden’ en de programmabegroting 2011, rekening gehouden met kortingen van in totaal € 12 mln. (jaarschijf 2014). Daartoe is indertijd een stelpost geraamd. Na vereffening van het thans veronderstelde tekort van totaal € 3.746 met de stelpost van € 12,0 mln. ontstaat het volgende structurele meerjarenperspectief: Tabel 34


2012

2013

2014

2015

2016

Stand tabel 32

5.974

4.584

-4.402

-4.541

-3.746

4.402

4.541

3.746

Stand

5.974

4.584

0

0

0

Storting saldi in Algemene Reserve

-5.974

-4.584

0

0

0

Begrotingsresultaat

0

0

0

0

0

Aanwending stelpost rijksbezuinigingen e.d.

Het verloop van de stelpost om de gevolgen van de rijksbezuinigingen en de economische crisis op te vangen, ziet er na vereffening van de tekorten over 2014-2016 als volgt uit. Er is op dit moment nog een financiële buffer van € 3,6 mln. in 2016. In het voorjaar ten tijde van het richtinggevend raadsdebat, was nog sprake van een buffer van € 4,5 mln. Door diverse ontwikkelingen nadien, waaronder de uitkomsten van de junicirculaire Gemeentefonds e.d., is onze financiële buffer dus gereduceerd tot een omvang van € 3,6 mln. Tabel 35

Verloop stelpost / financiële buffer:

2014

2015

2016

12.000

4.900

2.812

Inzet begroting 2012 (zie pag. 184 begr. 2012)

-2.698

-1.949

Inzet begroting 2013

-4.402

-139

795

Eindstand 31/12

4.900

2.812

3.607

Startpositie 1/1

182

Totaal -4.647 -3.746



B. Incidenteel meerjarenbeeld. Na het verwerken van de incidentele mee- en tegenvallers (zie bijlage A Overzicht mee- en tegenvallers) is het meerjarenbeeld van de AR als volgt: Tabel 36

Ontwikkeling Algemene Reserve Eindstand 31/12

2012

2013

2014

2015

2016

18.416

13.589

13.335

14.373

15.499

De stand van de AR wordt voor 2013 geraamd op € 13,6 mln. Ten opzichte van de prognoses in de begroting 2012 (november 2011) kunnen de nieuwe uitkomsten als volgt worden verklaard: Tabel 37

Algemene Reserve 1 Stand begroting 2012

2012

2013

11.242

16.352

7.174

-9.937

18.416

13.589

2 Nieuwe mutaties in reserve positie (zie onderstaande analyse) 3 Toename reserve positie vanuit 2012

7.174

4 Nieuw stand Algemene Reserve per 31/12

Verschillen analyse: 5 Rekeningsresultaat 2011

2.143

6 Info-pakket pag. 4: ontwikkelingen wet BUIG

-12.500

7 Info-pakket pag. 4: inc. aanvullende uitkering (IAU) 2011

4.350

8 Info-pakket: versterken incidentele begrotingspositie 9 Info-pakket: afwaardering grond

24.000 -12.000

10 Info-pakket: frictie personele krimp

-800

11 Voorfinancieren herindelingsbijdrage

-673

12 Subsidie-tekort begroting Caparis 2012 en 2013

-666

13 Opschoning reserves, voorzieningen, verplichtingen

3.000

14 Reductie tekort Wet Buig: inspanningsverplichting a.g.v. MAU 15 Verlaging storting in A.R. als gevolg van daling begrotingsresultaat 16 Saldo overige mutaties (zie o.a. lijst mee-/tegenvallers) Totaal

-1.166

-1.000 -1.320

-4.924

840

-2.047

7.174

-9.937

In het informatiepakket ten behoeve van het richtinggevend debat zijn een aantal van vorenstaande mutaties al nader toegelicht. Twee belangrijke mutaties worden nog even kort in herinnering gebracht: Nr. 6: Wet bundeling van uitkeringen inkomensvoorziening aan gemeenten (BUIG) De gemeente Leeuwarden ontvangt 1 budget voor de uitkeringen WWB, WIJ, IOAW, IOAZ en BBZ. Op basis van de laatste prognoses wordt voor onze gemeente een rijksbudget verwacht in 2012 van € 54,5 mln. In de primitieve begroting was een budget geraamd van € 61,9 mln. Per saldo een tegenvaller van € 7,4 mln. Daarnaast wordt een stijging van de uitgaven verwacht omdat het aantal bijstandsgerechtigden groeit naar een totaal van 4871 klanten. Dit levert een financiële last op van € 68,5 mln. (gemiddeld per klant: € 14.063). De verwachte uitgaven waren geraamd op € 63,4 mln. Per saldo een tegenvaller aan extra uitgaven van € 5,1 mln. De saldi van inkomsten en uitgaven opgeteld geven een totaal nadeel van € 12,5 mln. (€ 7,4 + € 5,1). Nr. 7: Incidentele aanvullende uitkering 2011 (IAU) Over het jaar 2011 hebben we een tekort op de Wet Buig gerealiseerd van € 13,3 mln. Hiervoor wordt een Incidentele Aanvullende Uitkering aangevraagd. De gemeente voldoet aan één van de criteria die zegt dat er sprake moet zijn van een bijzondere situatie op de arbeidsmarkt (meer dan 5% afwijking van de landelijke stijging/daling van de werkloze beroepsbevolking). Dit betekent dat we voor compensatie in aanmerking komen tot een maximaal bedrag van € 8,7 mln (10% van het rijksbudget blijft voor eigen rekening). Het is op basis

183



van de criteria die het Rijk toepast aannemelijk dat we tenminste 50% van het maximum bedrag toegekend krijgen: dit is een inkomst van € 4,3 mln. Verder is de stand van de AR gewijzigd door een aantal nieuwe mee- en tegenvallers. Substantiële mutaties zijn: Nr. 12. Subsidietekort begroting Caparis 2013 De begroting 2012 van Caparis heeft een zogenaamd subsidietekort. Het subsidietekort is het verschil tussen de loonkosten op grond van de CAO en de rijksbijdrage die daar tegenover staat. Het subsidietekort bedraagt in 2012 naar schatting € 5,3 mln; dit tekort is in de afgelopen twee jaar ontstaan door de forse verlaging van de rijksbijdrage. Van dit subsidietekort van € 5,3 mln, komt 22% voor rekening van de gemeente Leeuwarden en bedraagt € 1,166 mln. Deze uitkomst is niet beïnvloedbaar en zal in 2012 en 2013 zeker op treden. Voor € 0,5 mln. kan deze tegenvaller in 2012 ten laste komen van het nog in de begroting geraamde budget voor de aanvullende gemeentelijke bijdrage aan Caparis NV. Voor 2012 is dus sprake van een tekort van per saldo € 666.000 (1,166 mln. – 0,5 mln.). Met dit tekort was bij de financiële positiebepaling in het voorjaar al rekening gehouden. Voor 2013 was de verwachting dat het subsidietekort voor onze gemeente gedekt kon worden uit het ontschotte participatiebudget (als onderdeel van de Wet Werken naar Vermogen). Inmiddels is het wetsvoorstel Wet Werken naar Vermogen controversieel verklaard en wordt er rekening mee gehouden dat het subsidietekort van € 1,116 mln. in 2013 niet gedekt kan worden uit het ontschotte participatiebudget. Nr. 13 Opschoning reserves, voorzieningen, verplichtingen Er is een interne audit (dienst Welzijn) gedaan naar de opgenomen reserves, voorzieningen en verplichtingen. Alle verplichtingen uit hoofde van subsidies en contracten zijn hiervoor nagelopen. Uit de audit is naar voren gekomen, dat de reserves en verplichtingen voor € 3 mln kunnen worden afgewaardeerd. Er kan worden afgewaardeerd, doordat de verwachte terugbetalingsverplichtingen van rijksbijdragen en subsidies lager uitvallen. De rijksbijdragen e.d. zijn inmiddels definitief toegekend en afgerekend, waardoor het saldo kan vrijvallen. Nr. 14 Reductie tekort Wet BUIG: inspanningsverplichting a.g.v. MAU De gemeente Leeuwarden gaat een beroep gaat doen op de regeling MAU. Een toekenning van de MAU is echter niet vrijblijvend; het Rijk legt naast het leveren van een eigen financiële bijdrage, een inspanningsverplichting op om het tekort te reduceren. Het Rijk verwacht hierbij dat zichtbaar de middelen vrij gemaakt worden die nodig zijn om deze inspanning te leveren. Een en ander moet worden vastgelegd in een uitgewerkt plan dat ter toetsing aan het Rijk moet worden voorgelegd. Op hoofdlijnen ligt dit plan er. De uitgangspunten van het plan sluiten aan op het in november 2011 door het college vastgestelde Visie op de dienstverlening werkplein: •

het versterken van de poortfunctie

•

intensiveren van handhaving en

•

inzetten op regionale werkgeversbenadering.

De nieuwe werkwijze wordt voor elke nieuwe klant toegepast en voor bestaande klanten wanneer de situatie zich voordoet. Het plan behelst om nu van alle bestaande klanten versneld volgens de nieuwe werkwijze het recht op een bijstandsuitkering opnieuw te beoordelen. Dit kan niet uitgevoerd worden met de huidige personeelscapaciteit en zal projectmatig naast de bestaande organisatie moeten worden uitgevoerd. De kosten van de uitwerking van het plan bedragen ca. € 1 mln. Financieel uitgangspunt is, dat het rendement van het project hoger is dan de lasten. Bij een toekenning van de MAU komt het rendement (een lager tekort) ten goede van het Rijk door een verlaging van de aanvullende uitkering. Anderzijds is een actie als deze min of meer een voorwaarde om een aanvullende uitkering op basis van de MAU te krijgen. Indien we geen MAU krijgen toegekend, dan komt het rendement via een minder groot tekort ten goede van de eigen begroting. Voor een toelichting op de overige mee- en tegenvallers wordt u verwezen naar bijlage A.

184



C. Algemene Reserve en weerstandsvermogen. Met betrekking tot de hoogte van de AR van € 13,6 mln., wordt nog het volgende onder de aandacht gebracht. Uit de risicosimulatie 2013 voor de bepaling van het totale weerstandsvermogen, is als resultaat gekomen, dat met 90% zekerheid gesteld kan worden dat in 2013 een weerstandscapaciteit van € 10,6 mln. toereikend is om de financiële gevolgen van de risico’s te kunnen opvangen. De AR die hier als weerstandscapaciteit tegenover staat bedraagt, is in 2013 € 13,6 mln. Toepassing van het in de Midterm review (MTR) opgenomen beleidsuitgangspunt dat het weerstandsvermogen bij voorkeur 150% bedraagt van de becijferde risicopositie, betekent, dat onze reservepositie minimaal € 15,9 zou moeten bedragen (1,5 x € 10,6 mln). Met andere woorden: •

de omvang van de AR is voldoende om de financiële gevolgen van de risico’s 2013 op te vangen:

•

de stand van de AR is lager dan de gewenste omvang op basis van het uitgangspunt ‘1,5 x de uitkomst

€ 13,6 mln. vs. € 10,6 mln. van de risicosimulatie’: € 13,6 mln. vs. € 15,9 mln. Voor nadere analyse of de beschikbare weerstandscapaciteit toereikend is om de financiële gevolgen van onverwachte gebeurtenissen (risico’s) op te vangen, wordt u verwezen naar paragraaf 2.2.2 Weerstandsvermogen. 3.2.1.g Onzekere tijden en conclusie Hiervoor zijn de effecten van o.a. de junicirculaire e.d. op het financiële beeld voor de komende meerjarenperiode 2013-2016 geschetst. Op dit moment is sprake van een structureel overschot voor het opvangen van rijksbezuinigingen e.d. van € 3,6 mln. en is de omvang van de AR in 2013 € 13,6 mln. De effecten van het Lente-akkoord zijn daarbij verwerkt. Voor wat betreft het structurele begrotingsoverschot is de financiële positie op dit moment solide te noemen. Gezien de onzekere economische situatie ligt het voor ‘de hand op de knip’ te houden. Er blijven immers op dit moment grote financiële onzekerheden bestaan. Zo dienen accressen uit het Gemeentefonds altijd met een zekere terughoudendheid worden bekeken. Dat geldt nu vooral in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen en de formatie van een nieuw kabinet. Dit nieuwe kabinet zal in het licht van Europese afspraken (EMU-tekort), zwaar inzetten op bezuinigingen. Het is dan ook niet reëel te verwachten, dat financiële situatie van gemeenten zal verbeteren. Welke omvang en effecten diverse rijksbezuinigingen voor gemeenten zullen hebben, wordt na het afsluiten van een nieuw regeerakkoord duidelijk. Kortom er dient nu ‘pas op de financiële plaats’ gemaakt te worden, omdat we door de economische en politieke situatie onverminderd met grote financiële onzekerheden geconfronteerd worden.

185


3.2.2


Enkele specifieke onderwerpen

In deze paragraaf van de beschouwingen over de financiële positie wordt aandacht besteed aan enkele specifieke onderwerpen. 3.2.2.a Arbeidskosten gerelateerde verplichtingen Onder deze verplichtingen moet worden verstaan de aanspraken van het huidige dan wel het voormalige personeel op (toekomstige) uitkeringen. Op grond van de gemeentelijke boekhoudvoorschriften mag voor arbeidskosten gerelateerde verplichtingen alleen een voorziening worden gevormd als zij van jaar op jaar een sterk wisselende omvang hebben. Per 1 januari 2013 zijn voor het opvangen van arbeidskosten gerelateerde verplichtingen de volgende financiële middelen beschikbaar: Bedragen x € 1.000

Tabel 38

Soort verplichting

Omvang

Opgenomen

voorziening

in exploitatie

per 1-1-13

2013

3.364

263

Pensioenen voormalige bestuurders 15

Voorziening arbeidsgerelateerde kosten

276

145

Uitkeringen voormalig personeel

n.v.t.

637

Wachtgeld flankerend beleid

n.v.t.

28

Uitkeringen FLO

n.v.t.

224

en premie werkgever levensloop voormalig personeel)

n.v.t.

472

Overgangsregeling FLO (premie levensloop huidig personeel)

n.v.t

107

Overgangsregeling FLO (keuzemogelijkheden 1e vier jaar

3.2.2.b Investeringen De uitbreiding- en vervangingsinvesteringen bedragen voor 2013 € 12,0 mln. Een specificatie van deze investeringen, in overeenstemming met het BBV onderscheiden naar investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut (MN) en investeringen met een economisch nut (EN), is opgenomen in bijlage D Uitbreidings- en vervangingsinvesteringen. Omdat investeringskredieten in veel gevallen gefaseerd worden uitgevoerd in de loop van het jaar, ontstaat er op rekeningbasis onderuitputting op kapitaallasten. In de begroting 2013 is getracht hier zoveel mogelijk rekening mee te houden. Zowel bij de uitbreiding- en vervangingsinvesteringen, als bij de nog lopende investeringen wordt al op voorhand bij de begroting een inschatting gemaakt van de werkelijke hoogte van de investering. Zodat een reële hoogte van de kapitaallasten kan worden geraamd. In 2013 is het effect voor onderuitputting op kapitaallasten voor de lopende en voorgenomen investeringen in totaliteit becijferd op € 500.000. Via het ramen van een stelpost werd al een onderuitputting op kapitaallasten voorzien van ongeveer € 1.021.000. Het reëler ramen van de kapitaallasten heeft daarom geresulteerd in een nadeel van € 521.000. 3.2.2.c De financiering De betaalde rente aan derden en de bespaarde rente op het eigen vermogen en de voorzieningen wordt, onder aftrek van de ontvangen rente, toegerekend aan de investeringen. De omslagrente die wordt gehanteerd voor de toerekening van rente aan de investeringen en de bespaarde rente op reserves en voorzieningen bedraagt 3,5%. Voor enkele investeringen wordt een afwijkend percentage gehanteerd zoals dat is vastgesteld bij de destijds door de gemeenteraad genomen investeringsbeslissing.

15

De voorziening wachtgeld voormalige bestuurders, de voorziening FPU en de voorziening premie

levensloopregeling/vervroegd OP/NP zijn per 1 januari 2012 samengevoegd tot een nieuwe voorziening arbeids gerelateerde kosten.

186



Het omslagpercentage, ook wel rekenrente genoemd, wordt zoveel mogelijk constant gehouden om voortdurende herberekening van kapitaallasten van investeringen te voorkomen en het maken van resultatenanalyses te vergemakkelijken. Daardoor ontstaat op begrotingsbasis een positief financieringsresultaat. Dit resultaat is opgenomen in programma 15 Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien. Bedragen x € 1.000

Tabel 39

Renteomslag Omschrijving

lasten

Baten

Rentelasten rente langlopende geldleningen

12.018

rente langlopende geldleningen nieuw

2.487

rente kortlopende geldleningen

607

Bespaarde rente reserves en voorzieningen

3.035

saldo financieringsfunctie

737

Rentebaten rente van verstrekte kortlopende geldleningen rente van kapitaalverstrekkingen aan derden

670

Totalen

18.884

670

Renteomslagberekening Activa voor de renteomslag totaal activa gemeente

475.962

buiten de omslag te houden: kapitaalverstrekkingen aan derden

15.388

Activa met vaste rente

205.990

Subtotaal

221.378

Totaal activa waarover wordt omgeslagen

254.584

Netto rentelasten totaal rentelasten

18.884

totaal rentebaten

-/- 670

uit te zonderen rente

-/- 9.304

per saldo te verdelen over de activa

8.910

Renteomslagpercentage: - te verdelen rente

8.910

- om te slaan over activa met een waarde van

254.584

Omslagpercentage

3,5%

3.2.2.d De stand en het verloop van de reserves Het verwachte verloop van de AR is toegelicht in paragraaf 3.2.1 Van begroting 2012 naar begroting 2013. Een overzicht van de stand en ontwikkeling van de overige reserves is opgenomen in bijlage B Verloop reserves en voorzieningen.

187



3.2.2.e De stand en ontwikkeling van de voorzieningen Een overzicht van de stand en ontwikkeling van de voorzieningen is opgenomen in bijlage B Verloop reserves en voorzieningen. 3.2.2.f Het aandeel van de gemeente Leeuwarden in het EMU-tekort In het verdrag van Maastricht is vastgelegd dat het EMU-tekort (het gezamenlijk begrotingstekort van het Rijk, lokale overheden en sociale fondsen) van een bepaald land dat behoort tot de Europese Monetaire Unie (EMU) niet hoger mag zijn dan 3% van het Nationaal Inkomen van het betreffende land. Dit is afgesproken om een ‘harde’ Euro te garanderen. In 2003 is gebleken dat het EMU-tekort van Nederland over de grenswaarde van 3% ging. Een belangrijk deel van dit tekort werd veroorzaakt door de lokale overheden. Daarom zijn er tussen het kabinet enerzijds en de VNG, het IPO en de UvW anderzijds afspraken gemaakt om het aandeel van de lokale overheden in het EMUtekort te beheersen. Een van die afspraken behelst een betere informatievoorziening met betrekking tot het aandeel van het tekort dat door de lokale overheden wordt veroorzaakt. Daartoe moet met ingang van het begrotingsjaar 2006 in de gemeentebegrotingen een door het Rijk ontworpen model worden opgenomen, waarin het aandeel dat een betreffende gemeente in het EMU-tekort veroorzaakt, wordt berekend. Volgens de regels van het stelsel van lasten en baten heeft de gemeente een sluitende begroting. Via het door het Rijk opgestelde model moeten de cijfers van de gemeente worden omgezet naar het door het Rijk gehanteerde kasstelsel om de cijfers van het Rijk en die van de lagere overheden te kunnen samenvoegen. Als gevolg van de crisis wordt thans door de meeste landen de norm van 3% overschreden. Ook Nederland overschrijdt de norm. Zoals uit het volgende model blijkt is het aandeel in het EMU-tekort dat door de gemeente Leeuwarden wordt veroorzaakt € 10,7 mln in 2012, € 8,4 mln in 2013 en in het jaar 2014 € 17,9 mln. Bedragen x € 1.000

Tabel 40

2012

2013

2014

Volgens

Volgens

realisatie

begroting

meerjaren-

begroting

2013

raming in

2012

Volgens

begroting 2014

1

Exploitatiesaldo vóór toevoeging aan c.q. onttrekking uit reserves (zie BBV, artikel 17c)

2

Afschrijvingen ten laste van de exploitatie

3

Bruto dotaties aan de post voorzieningen ten laste van de exploitatie

4

458

5.752

12.309

11.883

11.300

6.847

10.506

10.589

26.308

20.285

34.275

0

83

0

0

250

0

0

0

0

0

0

0

Investeringen in (im)materiële vaste activa die op de balans worden geactiveerd

5

4.149

Baten uit bijdragen van andere overheden, de Europese Unie en overigen, die niet op de exploitatie zijn verantwoord en niet al in mindering zijn gebracht bij post 4

6

Desinvesteringen in (im)materiële vaste activa: Baten uit desinvesteringen in (im)materiële vaste activa (tegen verkoopprijs), voor zover niet op exploitatie verantwoord

7

Aankoop van grond en de uitgaven aan bouw-, woonrijp maken e.d. (alleen transacties met derden die niet op de exploitatie staan)

8

Baten bouwgrondexploitatie: Baten voor zover transacties niet op exploitatie verantwoord

188



2012

2013

2014

Volgens

Volgens

realisatie

begroting

meerjaren-

begroting

2013

raming in

2012

Volgens

begroting 2014

9

Lasten op balanspost Voorzieningen voor zover deze transacties met derden betreffen

10

7.679

11.299

11.299

0

0

0

nee

nee

nee

Lasten i.v.m. transacties met derden, die niet via de onder post 1 genoemde exploitatie lopen, maar rechtstreeks ten laste van de reserves (inclusief fondsen en dergelijke) worden gebracht en die nog niet vallen onder één van bovenstaande posten

11

Verkoop van effecten:

a

Gaat u effecten verkopen? (ja/nee)

b

Zo ja wat is bij verkoop de verwachte boekwinst op de exploitatie?

Berekend EMU-saldo

-10.682

189

-8.404

-17.933


3.2.3


Meerjarenraming Bedragen x € 1.000

Tabel 41

Lasten programma’s 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015

-

Cultuur Jeugd en onderwijs Economie en toerisme Sociaal maatschapp. ontwikkeling Werk en inkomen Wonen Infrastructuur/bereikbaarheid Dienstverlening Politiek bestuur Veiligheid en Openbare orde Sport Ruimtelijke ordening Milieu, energie en water Woon- en leefomgeving Algemene dekkingsmiddelen

Totaal lasten

Rekening 2011

Begroting 2012

Begroting 2013

Raming 2014

Raming 2015

Raming 2016

11.643 25.516 100.228 48.637 129.076 15.933 17.305 3.344 8.028 11.683 6.065 1.869 26.320 21.835 39.357

12.904 23.255 36.467 44.815 114.931 14.521 10.252 3.486 8.383 10.759 6.192 1.922 25.636 22.429 27.830

9.953 21.324 34.129 44.023 127.122 10.551 7.140 3.655 8.108 11.033 6.219 1.799 25.713 22.705 26.567

9.845 21.094 33.827 42.836 124.448 10.441 7.902 3.483 8.098 10.894 6.088 1.699 25.705 22.881 20.885

9.841 21.039 32.929 42.778 123.221 7.579 7.875 3.483 8.156 10.591 6.006 1.667 24.460 23.649 18.848

9.806 21.027 32.888 42.758 123.200 7.577 8.000 3.483 8.140 10.549 5.989 1.667 24.460 23.942 18.964

466.839

363.782

360.041 350.126 342.122

342.450


Tabel 42

Baten programma’s 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015

-

Cultuur Jeugd en onderwijs Economie en toerisme Sociaal maatschapp. ontwikkeling Werk en inkomen Wonen Infrastructuur/bereikbaarheid Dienstverlening Politiek bestuur Veiligheid en Openbare orde Sport Ruimtelijke ordening Milieu, energie en water Woon- en leefomgeving Algemene dekkingsmiddelen

Totaal baten

Rekening 2011

Begroting 2012

Begroting 2013

Raming 2014

Raming 2015

Raming 2016

875 8.784 95.270 4.534 92.518 8.493 16.319 1.793 464 1.024 -17 188 24.613 2.950 209.031

1.915 4.200 32.910 2.536 95.525 7.398 8.897 1.552 456 374 0 107 23.954 2.379 181.580

214 3.422 30.351 3.008 101.441 3.297 5.805 1.458 356 297 0 93 24.127 2.453 183.718

214 3.420 30.489 2.810 101.158 3.477 6.937 1.458 356 297 0 93 24.136 2.411 172.869

210 3.418 30.471 2.772 101.158 3.477 6.937 1.458 356 297 0 93 24.136 2.411 164.927

210 3.416 30.455 2.772 101.158 3.477 6.943 1.458 356 297 0 93 24.136 2.411 165.267

466.839

363.783

360.040 350.125 342.121

342.449

190



Alfabetische lijst met afkortingen AR

Algemene Reserve

AWBZ

Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten

AZ

Algemene Zaken

BBV

Besluit Begroting en Verantwoording

BBZ

Besluit Bijstandsverlening Zelfstandigen

BCF

BTW Compensatiefonds

BDU

Brede Doel Uitkering

BNG

Bank voor Nederlandse Gemeenten

BO

Bijzonder Onderwijs

BOR

Beheer Openbare Ruimte

BOSL

Bestuurlijk Overleg Stadsregio Leeuwarden

BTW

Belasting van de Toegevoegde Waarde

BUIG

Bundeling Uitkeringen Inkomensvoorziening

GR SW

Gemeenschappelijke Regeling Sociale Werkvoorziening

GRP

Gemeentelijk Rioleringsplan

GS

Gedeputeerde Staten

GSB

Grote Steden Beleid

GVVP

Gemeentelijk Verkeers- en Vervoersplan

HCL

Historisch Centrum Leeuwarden

HUP

Handhavingsuitvoeringsplan

HVD

Hulpverleningsdienst

IAU

Incidentele Aanvullende Uitkering

IBB

Incidentele Bijzondere Bijstand

ICT

Informatie Communicatie Technologie

IOAW

Inkomensregeling voor Oudere en gedeeltelijk Arbeidsongeschikte Werknemers

aan Gemeenten IOAZ BZK

Binnenlandse Zaken

CS

Concernstaf

CIZ

Inkomensvoorziening Oudere en gedeeltelijk Arbeidsongeschikte gewezen Zelfstandigen

IPO

Interprovinciaal Overleg

Centrum Indicatiestelling Zorg

ISI

Impuls Sociale Investeringen

CJIB

Centraal Justitieel Incassobureau

ISV

Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing

CV/BV

Commanditaire Vennootschap/Besloten

IU

Integratie-uitkering

KBNL

Kredietbank Nederland

KCC

Klant Contact Centrum

KRW

Kaderrichtlijn Water

LAP

Landelijk Afvalstoffenplan

LEJA

Leeuwarder Educatieve Jeugd Agenda

LHR

Leeuwarden Historische Reeks

LPF

Leeuwarder Papier Fabrieken

MAD

Milieu Advies Dienst

MCC

Multi Cultureel Centrum

MER

Milieueffectrapportage

MFC

Multifunctioneel Centrum

MIP

Meerjaren Investeringsprogramma

MJOP

Meerjaren Onderhoudsprogramma

MN

Maatschappelijk nut

Vennootschap CWI

Centrum voor Werk en Inkomen

DSOB

Dienst Stedelijke Ontwikkeling en Beheer

DU

Decentralisatie-uitkering

EMU

Economische en Monetaire Unie

EN

Economisch nut

EPC

Energieprestatiecoëfficiënt

FEC

Financieel Expertise Centrum

FIDO

Financiering Decentrale Overheden

FLO

Functioneel Leeftijdsontslag

FPU

Flexibel Pensioen en Uittreden

FVC

Friese Voetbal Club

GEM

Gemeenschappelijke Exploitatie Maatschappij

GHOR

Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen

191



MO

Maatschappelijke Ondersteuning

MOP

Meerjaren Ontwikkelingsprogramma

VFG

Vereniging Friese Gemeenten

MPI

Meerjarenprogramma Infrastructuur

VNG

Vereniging Nederlandse Gemeenten

MTO

Medewerkertevredenheidsonderzoek

VROM

Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en

NAR

Nederlands Instituut voor Risicomanagement

OBL

Ontwikkelbedrijf Leeuwarden

PPS

Publiek-Private Samenwerkingsverband

RMC

Regionaal Meld- en Coördinatiepunt Jongeren

RSP

Regio Specifiek Pakket

RUD

Regionale Uitvoerings Dienst

SIMON

Samenwerkingsverband Informatisering

Milieubeheer VZ

Verslavingszorg

W&I

Werk en Inkomen

WABO

Wet Algemene Bepalingen Omgevingsrecht

WAJONG

Wet Werk en Arbeidsondersteuning Jonggehandicapten

WEB

Wet Educatie en Beroepsonderwijs

WIJ

Wet Investeren in Jongeren

WIW

Wet Inschakeling Werkzoekenden / Westelijke

Monumentenzorg SIOF

Strategisch Investerings- en

Invalsweg

Ontwikkelingsfonds WMO

Wet Maatschappelijke Ondersteuning

Tijdsgebonden

WOZ

Waardering Onroerende Zaken

SMO

Sociaal Maatschappelijke Ontwikkeling

WPG

Wet Publieke Gezondheid

SNN

Samenwerkingsverband Noord Nederland

WRO

Wet Ruimtelijke Ordening

SO

Speciaal Onderwijs

WSW

Wet Sociale Werkvoorziening / Waarborgfonds

TK

Taakmutatie

UCF

University Campus Fryslân

UvW

Unie van Waterschappen

UWV

Uitvoeringsorgaan Werknemersverzekering

SMART

Specifiek Meetbaar Acceptabel Realistisch

Sociale Woningbouw WWB

Wet Werk en Bijstand

WWIK

Wet Werk en Inkomen Kunstenaars

WWNV

Wet Werken Naar Vermogen

192


Bijlagenboek

Bijlagenboek

193


Bijlagenboek

Inhoudsopgave

Bijlage A

Overzicht mee- en tegenvallers

195

Mee- en tegenvallers structureel

196

II. Mee- en tegenvallers incidenteel

205

III. Eindoverzicht mee- en tegenvallers

215

I.

(meerjarenperspectief en ontwikkeling Algemene Reserve)

Bijlage B

Verloop reserves en voorzieningen

217

Bijlage C

1. Meerjarenprogramma Infrastructuur

221

I.

222

Bijlage D

Programma Infrastructuur 2013

II. Meerjarenprogramma Infrastructuur 2013-2016

225

III. Meerjarenplanning algemene middelen Infrastructuur 2013-2016

228

IV. Verloop algemene middelen (investeringsvolume)

230

2. SIOF-Aanvraag

232

Uitbreidings- en vervangingsinvesteringen

237

I.

Meerjarenoverzicht investeringen

238

II.

Raamkrediet Programma Infrastructuur 2013

241

Bijlage E

Overzicht subsidies instellingen

243

Bijlage F

Overzicht van incidentele lasten en baten

250

194


Bijlagenboek

BIJLAGE A Overzicht mee- en tegenvallers I. II. III.

Mee- en tegenvallers structureel Mee- en tegenvallers incidenteel Eindoverzicht mee- en tegenvallers (meerjarenperspectief en ontwikkeling Algemene Reserve)

195


Bijlagenboek

Bijlage I: Mee- en tegenvallers structureel Nr.

Dienst/omschrijving

2012

2013

2014

2015

490

-319

22

-11

2016

Toelichting

Gemeentefonds 1.1

Uitkomsten septembercirculaire 2011-2015

1.2

Uitkomsten decembercirculaire 2011

1.3

Actualisatie diverse maatstaven

-876

55

153

-153

1.178

-673

339

Betreft aanpassingen van diverse lokale variabelen zoals woningen, inwoners, leerlingen, ozb capaciteit e.d. In 2015 is de Gemeentefonds uitkering verlaagd in verband met het

1.4

Taakmutatie NUP 2016

691 Nationaal Uitvoeringsprogramma (NUP). Voor 2016 leidt dit vervolgens tot een budgettaire correctie. Zie nr. 2.4 concernstaf.

1.5

Decentralisatie uitkering nat. gebiedsontw.

-412

De decentralisatie uitkering nat. Gebiedsontwikkeling (Nieuw Zaailand) loopt in 2016 af. Dit verloopt budgettair neutraal: zie nr. 2.5 concernstaf. Voor de nieuwe jaarschijf 2016 wordt voor het berekenen van de hoogte

1.6

Uitkeringsfactor 2016

2.785

van de algemene uitkering de meest actuele uitkeringsfactor geraamd. Hierin zijn ondermeer ook de accressen inbegrepen, waaruit de loon- en prijsstijgingen gecompenseerd moeten worden. De binnen de algemene uitkering gereserveerde stelposten voor o.a. loon-

1.7

Vrijval reserveringen inflatie GF

3.217

en prijsontwikkelingen vallen vrij ter dekking van de ontwikkeling bij de diensten e.d.

1.8 1.9

Reservering inflatie nieuwe jaarschijf Mutatie landelijke uitkeringsfactoren n.a.v. junicirculaire 2012

-3.218 Betreft de reservering van de loon- en prijsstijgingen in 2016. Nieuwe berekeningen van rijksuitgaven op grond van de junicirculaire 2012 -1.233

-2.006

78

474

-24 resulteren in gewijzigde uitkeringsfactoren. Hierin zijn ook de afnemende accressen (als gevolg van de ‘trap-op trap-af’-systematiek) begrepen. De ramingen met betrekking tot de bijstandsaantallen worden periodiek

1.10 Ontwikkeling bijstand

943

1.031

289

-242

17

door de dienst Welzijn geactualiseerd. Als gevolg van de verslechterende economische omstandigheden is sprake van een stijging van het aantal klanten. Betreffen de decentralisatie uitkeringen en de taakmuties (zie ook onder

1.11 Decentralisatie uitkeringen en taakmutaties A. Maatschappelijke opvang B. WMO

concernstaf) -55

-249

-147

-31

C. Wijkverpleegkundigen in wijken

93

D. Bijstellen budget combinatiefunct.

47

E. Emancipatiebeleid

20

-93 -20

196


Nr.

Dienst/omschrijving F. Extra middelen vrouwenopvang

Bijlagenboek

2012

G. Veiligheidshuizen

2014

-57 26

-34

K. Aanpassing norm kwijtschelding bijst.

-23

Toelichting

57

L. Aanpassing nat. Uitvoeringsprogr. M. Uitname t.b.v. VNG/KING

Totaal Gemeentefonds

2016

21

J. Uitvoeringskosten inburgering

1.12 Afrondingen

2015

271

H. Antillianen gemeenten I. Aanpak fraude bijstand

2013

500

-4 552

-21

21

17

3

3

1.403 1.013

-229

202

-60

60

1

Concern 2.1

Nominale ontwikkelingen

15

De budgetten van de dienst worden gecompenseerd voor loon- en

-119

prijsontwikkelingen. De BNG heeft aangekondigd dat het door de BNG uit te keren dividend drastisch zal dalen i.v.m. de bankenbelasting, het tijdpad dat de BNG mag

2.2

Dividend BNG

-90

bewandelen om aan de vereisten van Basel III te voldoen en de uiteindelijke hoogte van het eigen vermogen. Voorlopig wordt uitgegaan van halvering van het dividend. Er is een schikking getroffen over de levering van de kerncentrale in Borsele aan RWE. Daardoor heeft de gemeente Leeuwarden in 2011 een

2.3

Dividend PBE

bedrag van € 784.000 ontvangen - als oud-aandeelhouder van Essent - uit

-14

de achtergebleven verkoopsom. Het gevolg van de schikking is dat het dividend van PBE ad € 13.600 per jaar met ingang van 2012 komt te vervallen. In 2015 is de Gemeentefonds-uitkering verlaagd in verband met het

2.4

Taakmutatie NUP

-691

Nationaal Uitvoeringsprogramma (NUP). Voor 2016 leidt dit gemeentebreed tot een budgettair neutrale (technische) correctie. Zie tegenhanger nr. 1.3 Gemeentefonds.

2.5

Decentralisatie uitkering nat. gebiedsontw.

412

197

De decentralisatie uitkering nat. Gebiedsontwikkeling (Nieuw Zaailand) loopt in 2016 af.


Nr.

Dienst/omschrijving

Bijlagenboek

2012

2013

2014

2015

2016

Toelichting In verband met het vervallen van de verplichtingen die de (voormalige)

2.6

Contributie CEVAN

7

deelnemende gemeenten nog hadden ten aanzien van het CEVAN kan de contributie vanaf 2013 worden beëindigd. Er wordt een voordeel op het renteresultaat berekend. Dit komt omdat de rentepercentages voor het aantrekken van kort en lang geld lager zijn dan de rentepercentages waarmee in de meerjarenraming rekening is gehouden. Dit leidt tot een meevaller van € 941.000. Via een verlaging van

2.7

Rente- ontwikkelingen I

941

het omslagpercentage van 3,75% naar 3,5% wordt een bedrag van

-440

€ 501.000 van het bedrag van € 941.000 aangewend voor het verminderen van de kapitaallasten over de activa. Dit deel (te weten: € 501.000) wordt als structureel voordeel beschouwd. Het resterende bedrag van € 440.000 wordt - gelet op de onzekere ontwikkelingen over de hoogte van de rente als incidenteel aangemerkt. In de meerjarenraming is ingaande 2011 op grond van een ‘ijzeren voorraad’ van voorzieningen een bedrag aan bespaarde rente ten gunste van de exploitatie geraamd van € 600.000 Doordat de stand van de

2.8

Rente- ontwikkelingen II

betreffende voorzieningen veel lager is dan destijds en ook het

-400

omslagpercentage steeds lager is geworden, bedraagt de structurele bespaarde rente over de voorzieningen slechts € 200.000. Van het onder ‘Renteontwikkelingen I’ gemelde voordeel van structureel € 501.000 wordt € 400.000 aangewend om deze structurele tegenvaller te dekken. Een incidentele reeks van per saldo € 104.000 (€ 135.000 - € 31.000) is financieel technisch in de budgetstanden van de diensten niet tegen

2.9

Correctie budgetreeks

135

-31 geboekt/ gecorrigeerd. Hierdoor is het saldo van € 104.000 aangemerkt als een structurele uitzetting. Dit wordt nu aangepast waardoor per saldo alsnog € 104.000 vrij valt. De taakmutaties en decentralisatie uitkeringen die door het rijk worden

2.10 Decentralisatie uitkeringen en taakmutaties

doorgevoerd vanuit het Gemeentefonds worden ter uitvoering van de diensten gereserveerd. Zie ook onder Gemeentefonds.

A. Maatschappelijke opvang B. WMO

55 147

C. Wijkverpleegkundigen in wijken D. Bijstellen budget combinatiefunct.

249 31 -93

93

-47

198


Nr.

Dienst/omschrijving E. Emancipatiebeleid F. Extra middelen vrouwenopvang

Bijlagenboek

2012

2014

2015

2016

Toelichting

20

-500

G. Veiligheidshuizen

-271

H. Antillianen gemeenten I. Aanpak fraude bijstand

2013

-20

57 -26

-57

-21

J. Uitvoeringskosten inburgering

34

K. Aanpassing norm kwijtschelding bijst.

23

Dienst Algemene Zaken 83


3.1


-659

3.2

Vrijgevallen kapitaallasten

13 De kapitaallasten van de afgeschreven investeringen vallen vrij.

3.3

Kapitaallasten vervangingsinvesteringen

-4

3.4

Aanpassing OZB i.v.m. woningbouwpr.

prijsontwikkelingen. De kapitaallasten voor vervangingsinvesteringen worden in de meerjarenraming opgenomen. Op basis van de bouwprognoses voor woningen en niet-woningen worden

-52

-32

-16

113 de betreffende mutaties in de OZB-opbrengst verwacht, inclusief de raming van de nieuwe jaarschijf. De raming van o.a. de OZB opbrengst wordt jaarlijks gecorrigeerd voor

3.5

Inflatiecorrectie belastingen

334

inflatie. Voor 2013 word inclusief een nacalculatie over 2012 uitgegaan van 1,5% inflatie. De aanbesteding van het schoonmaken van de kantoren valt hoger uit dan het beschikbaar budget. De hogere kosten worden veroorzaakt door inflatie

3.6

Schoonmaak

-44

-9

en marktwerking. De afgelopen jaren hebben schoonmaakbedrijven ingeschreven onder de marktprijs. De inschrijving is nu tegen marktconforme tarieven. De kosten voor heffing en invordering van gemeentelijke belastingen

3.7

Heffing en invordering gemeentelijke belastingen

stijgen met een bedrag van € 20.000 a.g.v. tariefsmutaties voor het

-20

opvragen van gegevens van het Kadaster. Tevens stelt Vitens met ingang van 2011 kosten in rekening voor waterverbruik gegevens. De begrote facilitaire kosten van de diens AZ fluctueren met de omvang

3.8

Aanpassen macro budget facilitaire kosten

-35

van de gemeentelijke formatie. Dit betreffen directe kosten voor verbruiksgoederen en salarisverwerking e.d.

199


Nr.

Dienst/omschrijving

Bijlagenboek

2012

2013

2014

2015

2016

Toelichting In 2011 heeft er een Europese aanbesteding plaatsgevonden voor de

3.9

Kosten accountant

25

accountscontrole. Het contract met de nieuwe accountant levert een

-12

structureel voordeel op van € 25.000. Met ingang van 2014 is hiervan een bedrag van € 12.000 ingezet ter invulling van de taakstelling van de Raad.

Dienst Brandweer 4.1


16


-151

prijsontwikkelingen. Met ingang van 1 januari 2006 is het Functioneel Leeftijd Ontslag (FLO) afgeschaft. Voor het op dat moment in dienst zijnde personeel in een

4.2

Mutaties FLO

3

159 bezwarende functie geldt een overgangsregeling. De al geraamde bedragen behoeven een structurele aanpassing. Er is sprake van een voordeel van € 162.000. Als gevolg van het stallen van minder regionale voertuigen in de

4.3

Stalling voertuigen

4.4

Vrijval kapitaallasten

-8

brandweerkazerne van Leeuwarden, wordt een lagere vergoeding ontvangen. Hierdoor is sprake van een structureel nadeel van € 8.000. 7 Door (volledige) afschrijving op activa verminderen de kapitaallasten.

Dienst Stadsontwikkeling 5.1


5.2

Stelpost civieltechnische werken

5.3

Kapitaallasten vervangingsinvesteringen

5.4

Vrijval kapitaallasten

108


-701

prijsontwikkelingen. Betreft de jaarlijkse stelpost civieltechnische werken voor investeringen in

-4

-4

-4

-147

-22

30

48

28

-163 Betreft kapitaallasten vervangingsinvesteringen.

-8

8

het programma infra.

211 Door (volledige) afschrijving op activa verminderen de kapitaallasten. Uitbreiding van de stad heeft tot gevolg dat er extra lasten ontstaan met betrekking tot het onderhoud aan het openbaar groen. De berekening

5.5

Stelpost areaaluitbreidingen 'groen'

39

11

110

-76

-24

daarvan geschiedt onder andere op grond van de meest actuele ontwikkelingen inzake woningbouwproductie en realisering van bedrijventerreinen. Als gevolg daarvan kunnen er ook mutaties ontstaan ten opzichte van de vorige beleidsperiode.

200


Nr.

Dienst/omschrijving

Bijlagenboek

2012

2013

2014

2015

2016

Toelichting Uitbreiding van de stad heeft tot gevolg dat er extra lasten ontstaan met betrekking tot het onderhoud aan o.a. wegen, kunstwerken, openbare

5.6

Stelpost areaaluitbreidingen 'grijs'

-89

-55

42

-65

-201

verlichting en bebording. De berekening daarvan geschiedt onder andere op grond van de meest actuele ontwikkelingen inzake woningbouwproductie en realisering van bedrijventerreinen. Als gevolg daarvan kunnen er ook mutaties ontstaan ten opzichte van de vorige beleidsperiode. Uitbreiding van de stad heeft tot gevolg dat er extra lasten ontstaan met betrekking tot het onderhoud aan sloten, vijvers en grote

5.7

Stelpost areaaluitbreiding ‘blauw’

11

18

-18

-61

wateroppervlakken. De berekening daarvan geschiedt onder andere op grond van de meest actuele ontwikkelingen inzake woningbouwproductie en realisering van bedrijventerreinen. Als gevolg daarvan kunnen er ook mutaties ontstaan ten opzichte van de vorige beleidsperiode. De voorgenomen afkoop van erfpacht door Stenden Hogeschool gaat voorlopig niet door. In 2011 zijn wel een aantal erfpachtpercelen afgekocht.

5.8

Verkoop erfpacht

17

Structureel nemen hierdoor de pachtopbrengsten per saldo toe met € 17.000. Vooralsnog stoot CHN niet eerder af dan in 2013. Hierop wordt door CHN nog geen garantie afgegeven. Momenteel is de verkoop van zogenaamde ‘snippergroen’ nagenoeg tot

5.9

Bijstelling verkoop snippergroen

-20

stilstand gekomen. De structureel geraamde opbrengst wordt niet gerealiseerd en dient neerwaarts te worden bijgesteld. Door de Raad is in de vergadering van 26 september 2011 besloten om de gronden van het complex Zwettepark-Noord over te hevelen naar

5.10 Afwaardering Zwettepark-Noord

‘cultuurgronden’. Hierdoor stijgen de exploitatiekosten t.l.v. de algemene

-22

middelen met € 22.000 op jaarbasis (hoofdzakelijk rente). Een aantal percelen is aan Ny Bosma Zathe in pacht gegeven. Hier is rekening mee gehouden. Met de invoering van de wet WION (wet informatievoorziening ondergrondse netten) is de beheerder van kabels en leidingen verantwoordelijk voor het juist, tijdig en actueel aanleveren van gegevens

5.11 Wet WION

-9

over ligging, maatvoering etc. van de bij de beheerder in beheer gegeven kabels en leidingen. Indien hier niet aan wordt voldaan kan de beheerder aansprakelijk worden gesteld voor schade/kosten a.g.v. onjuiste aanlevering gegevens. Bij gemeenten - zo ook in Leeuwarden - gaat dit in

201


Nr.

Dienst/omschrijving

Bijlagenboek

2012

2013

2014

2015

2016

Toelichting hoofdzaak over riolering, signalerings/voedingskabels pompen, kabels t.b.v. bruggen etc. Hieraan zijn jaarlijkse (hosting) kosten verbonden. Het kabinet heeft via het Gemeentefonds aan gemeenten een generieke korting opgelegd en gerelateerd aan de vorming van Regionale

5.12

Generieke korting op het Gemeentefonds i.v.m. Regionale Uitvoeringsdiensten (RUD's)

Uitvoeringsdiensten. Voor onze gemeente betekent dit een reductie van -300

-225

-150

€ 300.000 per 1-1-2012 oplopend tot € 675.000 structureel in 2014. Ook de VNG heeft laten weten dat de efficiencyvoordelen waarvan wordt uitgegaan, niet gehaald kunnen worden. In de Midterm review is onderhavige tegenvaller vermeld.

5.13 Diversen

3 Het voormalige postkantoor dat onderdeel uitmaakt van het stadskantoor, staat nu enkele jaren leeg. Hierdoor is in onze begroting sprake van een jaarlijks huurverlies van € 140.000. De afgelopen periode is naarstig gezocht naar een nieuwe huurder maar die huurder is in de markt niet gevonden. Vanuit het college is het streven erop gericht om dislocaties voor zover als mogelijk en zinvol is, op te heffen. Die situatie doet zich nu

5.14 Vml. Postkantoor

voor. Er wordt nog gehuurd aan de Tesselschadestraat (UWV). Door het

-71

daar gehuisveste team te verhuizen naar het vml. Postkantoor en deze te belasten met een reëel huurtarief, kan een dislocatie worden opgeheven en kan de jaarlijkse huurderving van € 140.000 aanzienlijk worden terugbracht. Hiertoe dient het voormalige postkantoor wel geschikt te worden gemaakt voor een kantoorfunctie en is sprake van onderhoud/schoonmaak kosten e.d. Per saldo resteert van de huurderving nog een nadeel van 71.000.

Dienst Welzijn 6.1


6.2

Vrijval kapitaallasten (speelruimten)

6.3

Leerlingenaantallen

228


-1.794

prijsontwikkelingen. -17

2

De rentelasten van de afschrijvingen op investeringen speeltoestellen vallen vrij. De nieuwe prognoses vanuit de sector Onderwijs geven aan dat er mutaties

176

-36

-14

10

-2 te verwachten zijn van het aantal leerlingen. Deze mutaties worden in de algemene uitkering doorgerekend en leidt tot een wijziging van het budget

202


Nr.

Dienst/omschrijving

Bijlagenboek

2012

2013

2014

2015

2016

Toelichting voor de sector Onderwijs. Sinds 2008 is een aantal gymlokalen overgenomen van het bijzonder onderwijs. Dit betekent dat de volledige exploitatielasten van deze lokalen op de gemeentebegroting drukken. De begroting is daar niet op aangepast,

6.4

Exploitatie gymlokalen

-162

waardoor er jaarlijks een overschrijding is op de exploitatie van de gymlokalen. In de jaren 2008 tot en met 2011 betekende dit een tekort van gemiddeld ruim € 200.000 per jaar. Onderzoek heeft uitgewezen dat dit tekort terug kan worden teruggebracht tot € 162.000 structureel. In de meerjarenbegroting is rekening gehouden met de uitvoeringskosten die gekoppeld zijn aan de gemiddelde klantenaantallen WWB/IOAW/WIJ. In de begroting 2012 is rekening gehouden met een gemiddeld aantal van

6.5

Uitvoeringskosten KCC en Sociale Zaken (AZ en Welzijn)

4.316 bijstandsgerechtigden. De stand per 1 januari 2012 was echter al -150

4.500. De CEP-lijn volgend (10% stijging) gaan we voor 2012 uit van een gemiddeld aantal WWB/IOAW klanten van 4.726. Daarmee stijgt het gemiddelde aantal met 410 klanten. De toename van gemiddeld 410 klanten zal € 150.000 aan extra uitvoeringskosten met zich meebrengen (voor zowel KCC als Sociale Zaken). De gemeente heeft de wettelijke plicht om zorg te dragen voor de opvang van zwerfdieren. Daarvoor had de gemeente tot en met 2010 een contract

6.6

Dierenbescherming

met dierenopvang De Wissel. Bij de contractonderhandelingen voor 2011

-33

en verder is gebleken, dat de kosten voor het opvangen van zwerfdieren fors hoger zijn geworden. Dierenopvang De Wissel heeft aangetoond dat de opvang niet goedkoper kan. In de TURAP 2011 is deze tegenvaller gemeld. De gemeenteraad heeft op 30 januari 2012 besloten om de uitvoering van de kunst –en cultuureducatie in Leeuwarden te doen plaatsvinden op basis

6.7

Culturele omvorming

van het model De Netwerkorganisatie. De structurele meerkosten voor de

-250

uitvoering via dit model worden geraamd op € 250.000. De meerkosten worden gedekt door een verlaging van € 250.000 van de taakstelling op de Culturele omvorming.

203


Nr.

Dienst/omschrijving

Bijlagenboek

2012

2013

2014

2015

2016

Toelichting Volgens de voorspellingen van het CPB (CEP 20 maart 2012) blijft de werkloosheid en het aantal bijstandsgerechtigden de komende jaren stijgen. Als we de landelijke prognoses volgen, zal ons bijstandsbestand in 2013 met 7% groeien. Het tekort op het rijksbudget zal daarmee bij ongewijzigd beleid de komende jaren net als in de voorgaande jaren ca. € 13 mln bedragen. De ambitie is om in 2013 3,5% minder dan landelijk te groeien en in 2014 en 2015 1% minder dan landelijk. Met de ambitie zullen we uitkomen op tekorten van respectievelijk € 11,5, € 11 en € 10 mln voor 2013, 2014 en 2015. Er is sprake van een uitzonderlijke situatie op de arbeidsmarkt die onvoldoende gecompenseerd wordt door rijksbudget. Verwacht wordt dat de gemeente daarom in aanmerking komt voor een

6.8

Wet Buig 2013 e.v.

-1500

Meerjarig Aanvullende Uitkering (MAU). Bij toekenning compenseert het Rijk het tekort gedeeltelijk; de gemeente moet ook deel van het tekort voor eigen rekening (blijven) nemen. Het hier opgenomen tekort van € 1,5 mln gaat uit van 2,5% eigen bijdrage aan het tekort. Het risico dat we minder of niet gecompenseerd krijgen is meegenomen bij de berekening van de weerstandscapaciteit. De verwachte compensatie vanuit de MAU reduceert dus het tekort tot € 1,5 mln. Dit tekort is structureel omdat, bij ontvangst van een MAU, een eventuele daling van de bijstandsuitgaven (en dus een daling van het tekort) betekent dat die MAU wordt verlaagd; de eigen bijdrage van € 1,5 mln blijft daardoor ondanks van de dalende uitgaven gelijk. (Zie voor nadere toelichting paragraaf 3.2.1 Ontwikkeling financiële positie).

Totaal diensten

-693

-4686

-491

90

-407

Totaal generaal (inclusief Gem.fonds)

-141

-3283

522

-139

-205

204


Bijlagenboek

Bijlage II: Mee- en tegenvallers incidenteel Nr

Dienst/omschrijving

2.0

Concern

2012

2013

2014

2015

2016

Toelichting In de begroting van de concernstaf is een stelpost geraamd van € 1.021.000 in verband met te realisering onderuitputting op kapitaallasten. Deze stelpost heeft

2.1

Stelpost kapitaallasten

-1.021

betrekking op alle gemeentelijke diensten. Er zijn maatregelen genomen op het

1.021

voorkomen van onderuitputting op de geraamde kapitaallasten. Hierdoor vallen binnen de begrotingen van de diensten kapitaallasten vrij. De stelpost op concernniveau kan hierdoor vervallen. De ontwikkelingen m.b.t. de inflatie zijn ‘nagecalculeerd’ . Op grond van de meest recente informatie van het Centraal Planbureau (CPB) is de prijsindex bruto

2.2

Inflatiecorrectie reserves

157

binnenlands product lager dan het inflatiepercentage waar oorspronkelijk bij de

-157

opstelling van de begroting 2012 mee is rekening gehouden. Per saldo dient minder rente aan de reserves te worden bijgeschreven en vallen gelden ten gunste van de algemene middelen vrij. De standen van reserves blijken op grond van de rekening 2011 hoger dan de

2.3

Hogere bespaarde rente reserves

406

standen zoals die in de begroting 2012 zijn opgenomen. Deze standen genereren

-406

een hogere bespaarde rente. Voor de algemene reserve levert dit in 2012 een extra rente surplus op van € 406.000. De gemeenteraad heeft op 19 december jl. besloten de secretaris van de rekenkamer te ontheffen uit haar functie. Als gevolg hiervan is sprake van

2.4

Vml. secretaris rekenkamer

-45

boventalligheid. Zolang de vml. secretaris geen andere functie vervuld, drukken de

45

loonkosten op de begroting van de rekenkamer. Naast de kosten van de vervanging van de secretaris, is dit een te zware belasting van het budget van de rekenkamer en is sprake van een tegenvaller. Over het jaar 2011 wordt er door de NV Bank Nederlandse Gemeenten een dividend

2.5

Afwikkeling dividend 2011 BNG

-43

uitgekeerd van € 134.000. In de jaarrekening 2011 was gerekend op een dividend

43

van € 177.000. Incidenteel levert dit dus een negatief afwikkelingsverschil op van € 43.000 in 2012. De aandeelhoudersvergadering van Enexis heeft besloten om over 2011 € 1,14

2.6

Extra dividend Enexis

74

mrd. dividend uit te keren. Daarnaast heeft Enexis de stellige verwachting

-74

uitgesproken dat over 2012 in 2013 hetzelfde dividend uitgekeerd zal worden. Ten opzichte van onze begroting is voor 2012 en 2013 sprake van een extra dividend

205


Nr

Dienst/omschrijving

Bijlagenboek

2012

2013

2014

2015

2016

Toelichting van € 74.000 per jaar. De stuurgroep Stadsregio heeft in haar vergadering van 11 mei 2012 de begroting voor 2013 vastgesteld. Volgens die begroting kan de bijdrage van de gemeente

2.7

Verlaging bijdrage Stadsregio

73

-73

Leeuwarden in de jaren 2013 en 2014 worden verlaagd naar een bedrag van € 169.000 per jaar. Voor de jaren 2013 en 2014 levert dit een voordeel op van € 73.000 per jaar.

3.0

Dienst Algemene Zaken Het Rijk is voornemens het tarief voor het rijbewijs te maximeren tot circa € 36. De verwachting was dat deze maatregel zou ingaan per 1 januari 2012. Voor de

3.1

Legesopbrengsten rijbewijzen

100

gemeente betekent deze maximering van het tarief een inkomstenderving van

-100

€ 100.000. Deze ingangsdatum is inmiddels opgeschoven, en zal nu waarschijnlijk 1 januari 2013 worden. Voor 2012 betekent dit dat er sprake is van een incidentele meevaller van € 100.000. In verband met de opheffing van de IZA Nederlandregeling per 1 januari 2006, is in

3.2

Tweede tranche opheffing IZA Nederland-regeling

2009 de 1e tranche (ca. 90%) van het totaal uit te keren vermogen uitgekeerd aan 156

-156

de deelnemende lichamen waaronder de gemeente Leeuwarden. De 2e en laatste tranche is door het Algemeen Bestuur vastgesteld op € 156.409. Dit is een meevaller. Op grond van het raadsvoorstel inzake inzake de ontwerp-rekening 2011 en

3.3

Veiligheidsregio Fryslân (VRF)

53

6

ontwerp-begroting 2013 van de Veiligheidsregio Fryslân (VRF) vallen middelen ten

-59

gunste van de gemeenten vrij. Voor Leeuwarden is sprake van een voordeel van € 53.000 in 2012 en € 59.000 in 2013. De rijksmiddelen ten behoeve van het inrichten van het Veiligheidshuis zijn voor 2013 e.v. via een decentralisatie-uitkering uit het Gemeentefonds beschikbaar gesteld aan de zogenaamde zetelgemeenten waaronder Leeuwarden. Deze uitkering

3.4

Veiligheidshuis

-51

-40

91

is gekoppeld aan bestuurlijke afspraken. Een benodigd resterend bedrag van € 233.000 moet door de Friese gemeenten zelf worden opgebracht. Hiervoor is inmiddels een verdeling afgesproken. Voor Leeuwarden gaat het om € 51.000 in 2013 en € 91.000 in 2014.

206


Nr

Dienst/omschrijving

4.0

Brandweer

Bijlagenboek

2012

2013

2014

2015

2016

Toelichting Met ingang van 1 januari 2006 is het Functioneel Leeftijd Ontslag (FLO) afgeschaft.

4.1

Mutaties FLO

236

-117

-74

-43

-2

Voor het op dat moment in dienst zijnde personeel in een bezwarende functie geldt een overgangsregeling. De reeds geraamde bedragen behoeven een incidentele aanpassing.

5.0

Dienst Stadsontwikkeling

5.1

Onderuitputting kapitaallasten

5.2

Winst afkoop erfpacht Stenden

500 -483

Betreft grote infrastructurele projecten (kredieten reeds verstrekt), waarvan de

-500

uitvoering in latere jaren plaatsvindt. Hierdoor vallen incidenteel kapitaallasten vrij. De afdracht aan de algemene reserve in verband met verwachte boekwinst verkoop

483

Stenden ad € 483.000 gaat in 2012 nog niet door. In de vergadering van 27 juni 2011 is aan de raad voorgesteld om het voormalig schoolgebouw Nylansdyk 4 vanwege de hoge exploitatielasten te slopen. In deze

5.3

Beheerskosten van Nylânsdyk 4 (schoolgebouw)

-30

vergadering is via motie echter besloten om het pand nog twee jaar via Carex in

30

gebruik te geven aan de gebruikers waarbij alleen de gemeentelijke heffingen voor rekening van de gemeente blijven. Dit betekent voor de jaren 2012 en 2013 een kostenpost van € 30.000 per jaar. Door de invoering van de Wet BAG dient er meer aandacht voor de kwaliteit van de gegevens van huisnummering te zijn, waardoor er meer onderzoek en mutaties

5.4

Huisnummering

-25

25

nodig zijn om deze taak te kunnen uitvoeren. Het komt er kort op neer dat bij sloop en nieuwbouw 2 extra handelingen moeten worden gepleegd. Namelijk, eerst het intrekken van een huisnummer en daarna opnieuw uitgeven. Crowdmanagement is een onderdeel van de voorbereiding van een groot publieksevenement, dat zich erop richt grote mensenmassa's en mensenstromen in veilige banen te leiden. De publieksstromen in de stad tijdens Koninginnedag en 5

5.5

Crowdmanagement evenementen

mei moeten door de gemeente worden geregeld. De kosten voor deze -20

20

voorzieningen zullen op jaarbasis uitkomen op ongeveer € 20.000, zijnde een structurele kostenpost. De toename in kosten is vooral te koppelen aan verschuiving van politietaken. Een en ander leidt voor volgend jaar tot een overweging voor nieuw beleid omtrent crowd management en herschikking van het evenementenbudget.

207


Nr

Dienst/omschrijving

Bijlagenboek

2012

2013

2014

2015

2016

Toelichting De exploitatie van de markten staat al enige jaren onder druk. Vooral de verplaatsing van de vrijdagmarkt naar de Nieuwestad en de Wirdumerdijk is hier een belangrijke oorzaak van. Op deze locatie zijn minder plaatsen beschikbaar,

Exploitatie markten aanpassen 5.6

i.v.m. tijdelijke locatie

waardoor de opbrengsten fors lager zijn dan begroot. Met ingang van -95

95

september/oktober 2012 kan de vrijdagmarkt weer terugkeren naar het Zaailand.

vrijdagmarkt

Hier is minder ruimte beschikbaar dan op het vorige plein. Dat betekent dat de inkomsten naar verwachting lager zullen zijn dan opgenomen in de begroting. In 2012 wordt onderzocht in welke mate het negatieve exploitatieresultaat in 2013 fors kan worden verminderd, o.a. door het beheer (deels) uit te besteden. Ten behoeve van de herindeling met de gemeenten Boarnsterhim worden kosten gemaakt. De nieuwe gemeente ontvangt hiervoor een herindelingsbijdrage van het Ministerie van Binnenlandse Zaken. De daadwerkelijke uitkering wordt vanaf de

5.7

Voorfinancieren herindelingsbijdrage

-673

-455

2.928

datum van herindeling (1-1-2014) ontvangen. Dit betekent dat de kosten nu

-1800

gemaakt worden, voorgefinancierd worden uit de algemene reserve. De gemeenteraad heeft besloten totaal € 1,8 mln beschikbaar te stellen t.b.v. de gemeenschappelijke projectorganisatie. De totale kosten worden over de jaren verdeeld. In 2012 is geen zomerkermis georganiseerd op het Zaailand. Dit betekent dat in

5.8

Opbrengst Kermis

-60

2012 sprake is van een nadeel € 60.000. Er zal in 2012 worden onderzocht in

60

hoeverre de opbrengstraming voor 2013 e.v. structureel dient te worden bijgesteld in verband met de herinrichting van het Nieuw Zaailand.

6.0

Dienst Welzijn Verslavingszorg Noord Nederland (VNN) heeft op de exploitatie van de heroïnebehandelunit een tekort van ongeveer € 110.000 voor 2012. Afgesproken is dat

6.1

Exploitatietekort heroïnebehandelunit

VNN alle mogelijkheden onderzoekt om de kosten op de heroïne-unit te verlagen. -110

110

Daarnaast kan door de herverdeling van de specifieke rijksmiddelen een deel van het tekort vanaf 2013 worden teruggebracht. Vanaf juni 2012 moet duidelijk zijn hoe het tekort voor 2013 wordt opgelost. Lukt het niet om het tekort weg te werken, dan zal de heroïne-unit moeten sluiten.

208


Nr

Dienst/omschrijving

Bijlagenboek

2012

2013

2014

2015

2016

Toelichting In 2010 is het pand aan het Zuidvliet 620 aangewezen als multicultureel centrum. Hiertoe is een samenwerkingsovereenkomst gesloten met de welzijnsinstellingen, waarin o.a. subsidiëring van het huurbedrag tot en met 2014 is gegarandeerd. Gedurende deze subsidieperiode moet het MCC worden ontwikkeld tot een MFC. De

6.2

Dekking huur MCC Zuidvliet

-45

2013 en 2014

welzijnsorganisatie Welzijn Centraal huurt het pand aan het Zuidvliet vanaf januari

45

2010 tot en met december 2014. De huur van het pand bedraagt € 85.000 per jaar. De subsidie voor de huur is tot en met 2012 deels (€ 40.000) uit structurele middelen gedekt en deels (€ 45.000) uit incidenteel budget. Na 2012 is het incidentele budget van € 45.000 niet meer beschikbaar en is geen andere aanvullende dekking voorhanden. Met ingang van 1 januari 2012 is de WWB 2012 ingegaan. De wetten waren al gebundeld. Per 1 januari wordt de Wet investeren in jongeren (WIJ) weer opgenomen in de Wet Werk en Bijstand. Daarnaast vallen ook de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW);Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ); Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (Bbz 2004) en tot 1 juli 2012 de Wet werk en inkomen kunstenaars (WWIK) eronder. De macrobudgetten voor de verschillende regelingen worden afzonderlijk geraamd. Vervolgens worden deze macrobudgetten opgeteld en

6.3

Wet BUIG 2012

-12.500

het geheel wordt via een verdeelmodel over de gemeenten verdeeld. De gemeenten

12.500

ontvangen dus één budget. Voor Leeuwarden hebben we voor rijksbudget en uitgaven een inschatting gemaakt die de verwachte bijstandsstijging van 10% volgt zoals die in het Centraal Economisch Plan van 20 maart 2012 is opgenomen. Het verwachte budget komt dan uit op € 54,6 mln. De uitgaven voor 2012 bedragen naar verwachting € 68,5 mln. Daarbij is er van uit gegaan dat het gemiddeld aantal bijstandsklanten over 2012 voor de WWB en de IOAW uitkomt op 4.726 en dus hoger uitkomt dan in de eerdere meerjarenraming (4.316) was opgenomen voor de WWB en IOAW. In de berekening van de uitgaven is er rekening mee gehouden dat de uitgaven van de Wwik per 1 juli 2012 komen te vervallen. De verwachting is dat het aantal IOAZ- en Bbz-uitkeringsgerechtigden nagenoeg gelijk zullen blijven.

209


Nr

Dienst/omschrijving

Bijlagenboek

2012

2013

2014

2015

2016

Toelichting Het tekort is naar verwachting ca € 12,5 mln en komt daarmee boven de grens van 10% van de rijksvergoeding uit, zodat er in principe recht bestaat op een incidentele aanvullende uitkering (IAU). Deze aanvullende uitkering zullen we pas in 2013 ontvangen als we aan de voorwaarden voldoen. Daarnaast komen de aanvullende uitkeringen van alle gemeenten ten laste van het Macrobudget voor 2013. Dit betekent dat de gemeenten die in 2013 (over 2012) een aanvulling krijgen, over 2013 een lager budget ontvangen. Gezien die onzekerheid is er per saldo niet met een aanvullende uitkering in 2013 rekening gehouden. De aangevraagde aanvullende uitkering over 2010 is door het Rijk afgewezen. Hiertegen gaat de gemeente bezwaar indienen (Zie voor nadere toelichting tevens: paragraaf 3.2.1 Ontwikkeling financiële positie alsmede Informatiepakket t.b.v richtinggevend debat). Over het jaar 2011 hebben we een tekort op de Wet Buig gerealiseerd van € 13,3 mln. Hiervoor gaan we een Incidentele Aanvullende Uitkering aanvragen. We voldoen aan één van de criteria die zegt dat er sprake moet zijn van een bijzondere situatie op de arbeidsmarkt (meer dan 5% afwijking van de landelijke

6.4

Incidentele Aanvullende Uitkering 2011 (IAU)

stijging/daling van de werkloze beroepsbevolking). Dit betekent dat we voor 4.350

-4.350

compensatie in aanmerking komen tot een maximaal bedrag van € 8,7 mln (10% van het rijksbudget blijft voor eigen rekening). Het is op basis van de criteria die het Rijk toepast aannemelijk dat we tenminste 50% van het maximum bedrag toegekend krijgen. (Zie voor nadere toelichting tevens paragraaf 3.2.1 Ontwikkeling financiële positie alsmede Informatiepakket t.b.v richtinggevend debat). Er is opnieuw vertraging ontstaan op de invulling van de taakstelling van € 220.000 op de verkoop van oude schoolgebouwen. Tot en met 2011 zijn drie locaties

6.5

Taakstelling onderwijshuisvestingsgebouwen

verkocht. In 2012 zullen naar verwachting twee locaties verkocht worden. De -220

220

mogelijke ontwikkeling van overige locaties is door de economische omstandigheden moeilijk. De invulling van de taakstelling zal daardoor langer duren dan oorspronkelijk werd gedacht, waarbij de winstpotenties van de resterende locaties door oplopende boekwaarden onder druk komen te staan.

210


Nr

Dienst/omschrijving

Bijlagenboek

2012

2013

2014

2015

2016

Toelichting De WWB 2012 is met ingang van 1 januari 2012 van kracht geworden. Voor de invoering stelt het Rijk geen budget beschikbaar. De invoering van de WWB 2012 kost de gemeente € 150.000, waarvan € 50.000 kan worden gedekt uit het

6.6

Invoeringskosten WWB 2012 (AZ en Welzijn)

knelpuntenbudget. De invoeringskosten zijn nodig voor extra inzet voor het -100

100

aanpassen van werkinstructies, extra voorlichting, extra bezwaar en beroep door gewijzigde beleidsregels en wetgeving en het opvangen van productieverlies vanwege de omschakelingen. Hiervoor zijn kosten gemaakt. Na het vallen van het kabinet is de invoering van de huishoudtoets teruggedraaid. De gezamenlijke kosten hebben zowel betrekking op de Dienst Welzijn als op de Dienst Algemene Zaken. De Wet Werken naar Vermogen (WWnV) is controversieel verklaard. De beweging naar vereenvoudiging en meer samenhang tussen WWB, WSW en Wajong heeft politiek echter brede steun. Ook worden doorgevoerde bezuinigingen zoals de 40% korting op het Werkdeel niet teruggedraaid. De verwachting is dat de Wet Werken naar Vermogen in gewijzigde vorm op zijn vroegst per 1 januari 2014 van kracht wordt. Voor de invoering stelt het Rijk geen budget beschikbaar. Voor de invoering van de WWnV in de oude planning was in 2012 een budget nodig van € 312.000 en

6.7

Invoeringskosten Wet Werken naar Vermogen (AZ en Welzijn)

-200

-42

in 2013 een bedrag van € 130.000. De invoeringskosten zijn nodig voor extra inzet

242

voor opleidingen en aanpassingen van werkinstructies, voor de aanpassing van verordeningen, voor het maken van nieuwe en aanpassen van bestaande rapportages en om het productieverlies vanwege de omschakelingen op te vangen. We blijven ons voorbereiden op de WWnV en zullen het geld voor invoeringskosten nodig hebben; slechts het tempo zal veranderen. We ramen nu voor 2012 € 200.000 en voor 2013 € 242.000. De gezamenlijke kosten hebben zowel betrekking op de Dienst Welzijn als op de Dienst Algemene Zaken. (KCC en IM)

211


Nr

Dienst/omschrijving

Bijlagenboek

2012

2013

2014

2015

2016

Toelichting Besloten is om een aanvraag in te dienen bij het Rijk voor een bijdrage in de herstructureringskosten van Caparis NV. Om in aanmerking te komen voor deze bijdrage moet de gemeente (samen met de andere gemeenten die deelnemen in de GR SW Fryslân) 25% van de herstructureringskosten zelf voor hun rekening nemen.

6.8

Herstructureringskosten Caparis

-21

-105

-127

127

21 De maximale bijdrage van het Rijk waar de gemeente Leeuwarden aanspraak op kan maken is € 2.537.764. De gemeentelijke co-financiering bedraagt dus 25/75deel van dit bedrag, ofwel afgerond € 845.000. De aangevraagde bijdrage van het Rijk zal in de komende jaren (2012 t/m 2018) in wisselende omvang uitgekeerd worden. Die reeks van uitnames sluit aan bij het kasritme dat door het Rijk wordt gehanteerd. De begroting 2012 van Caparis heeft een zogenaamd subsidietekort van € 5,3 mln. Dit is het verschil tussen de loonkosten op grond van de CAO en de rijksbijdrage die daar tegenover staat. Van dit tekort van € 5,3 mln, komt circa 22% voor rekening van de gemeente Leeuwarden; € 1,166 mln. Deze uitkomst is niet beïnvloedbaar en zal in 2012 en 2013 zeker op treden. Voor € 0,5 mln kan deze

6.9

Begroting Caparis 2012 en 2013

-666

-500

tegenvaller in 2012 ten laste komen van het geraamd budget voor de aanvullende

1.166

gemeentelijke bijdrage aan Caparis NV. Vanaf het jaar 2014 is de verwachting dat het subsidietekort gedekt kan worden het uit het ontschotte participatiebudget. Door het controversieel verklaren van het wetsontwerp WWNV gaat de invoering van dat ontschotte participatiebudget in 2013 niet door. Gelet op de opvattingen van de diverse politieke partijen wordt verwacht dat in 2014 alsnog het ontschotte participatiebudget ingevoerd wordt.

6.10 Diversen

4

-4

10

Betreft een incidentele technische correctie in een subsidieverstrekking. Per saldo

-10

budgettair neutraal. Bij het vaststellen van de begroting 2012 is voor de jaarschijf 2012 een totaal

6.11

Correctie budgetreeks Brede Scholen

180

-310

80

bedrag beschikbaar gekomen van € 310.000 voor coördinatie en activiteiten Brede

50

Scholen. Deze middelen zullen in 2012, 2013 en 2014 gefaseerd worden uitgegeven. De budgetreeks is hierop aangepast; per saldo budgettair neutraal. De gemeente gaat een beroep doen op de MAU. Een toekenning van de MAU is

6.12

Reductie tekort Wet Buig 2013 ev

-1.000

echter niet vrijblijvend; het Ministerie legt naast het leveren van een eigen

1.000

financiële bijdrage, een inspanningsverplichting op om het tekort te reduceren. Het ministerie verwacht hierbij dat we zichtbaar de middelen vrij maken die nodig zijn

212


Nr

Dienst/omschrijving

Bijlagenboek

2012

2013

2014

2015

2016

Toelichting om deze inspanning te leveren. Een en ander moet worden vastgelegd in een uitgewerkt plan dat ter toetsing aan het Ministerie moet worden voorgelegd. Op hoofdlijnen ligt dit plan er. De uitgangspunten van het plan sluiten aan op het in november 2011 door het college vastgestelde Visie op de dienstverlening werkplein; het versterken van de poortfunctie, intensiveren van handhaving en inzetten op regionale werkgeversbenadering. De nieuwe werkwijze wordt voor elke nieuwe klant toegepast en voor bestaande klanten wanneer de situatie zich voordoet. Het plan behelst om nu alle bestaande klanten versneld volgens de nieuwe werkwijze te herbeoordelen. Dit kan niet vanuit bestaande capaciteit en zal projectmatig naast de bestaande organisatie moeten worden uitgevoerd. De kosten van de uitwerking van het plan bedragen ca. € 1 mln. Financieel uitgangspunt is dat het rendement van het project hoger is dan de lasten. Bij een toekenning van de MAU komt het rendement ten goede komt van het Rijk doordat zij minder compensatie betalen (maar vormt het tevens een voorwaarde om compensatie te krijgen). Indien we geen MAU krijgen toegekend, dan komt het rendement via een minder groot tekort ten goede aan de gemeente. Er is een interne audit gedaan naar de opgenomen reserves, voorzieningen en verplichtingen. Alle verplichtingen uit hoofde van subsidies en contracten zijn

6.13

Opschoning reserves, voorzieningen, verplichtingen

hiervoor nagelopen. Uit de audit is naar voren gekomen dat de reserves en 3.000

-3.000

verplichtingen voor € 3 mln kunnen worden afgewaardeerd. Er kan worden afgewaardeerd doordat de verwachte terugbetalingsverplichtingen van rijksbijdragen en subsidies lager uitvallen. De rijksbijdragen zijn inmiddels definitief toegekend en afgerekend, waardoor het saldo kan vrijvallen. De exploitatie van de nieuwe sporthal Rengers in de kenniscampus heeft in 2011 een tekort laten zien. De oorzaken zijn tegenvallers op de huuropbrengsten (gebruikers) van de hal en de exploitatie van de horeca. De huuropbrengsten zijn lager dan in de aanvankelijke exploitatieopzet was voorzien omdat m.n.

6.14 Rengershal

-170

hogescholen minder uren afnemen. De horecaopbrengsten zijn lager omdat de

170

horecavoorziening bij nader inzien toch niet volledig commercieel kan worden uitgebaat maar is aangemerkt als een DAEB in het kader van Europese staatssteunregels. In 2012 wordt gewerkt aan oplossingen om het tekort van de hal zoveel als mogelijk te beperken, o.a. door opnieuw met de hogescholen de tegenvallende afname te bespreken. Verder heeft de BV Sport als opgave gekregen

213


Nr

Dienst/omschrijving

Bijlagenboek

2012

2013

2014

2015

2016

Toelichting om de bezetting te verhogen, wordt gewerkt aan het verbeteren van de exploitatieresultaten op de horeca en het verlagen van de exploitatiekosten van de hal. Het tekort bedroeg in 2011 € 200.000 en zal in 2012 naar verwachting € 110.000 bedragen. Hier staat nog een voordeel tegenover op de afrekening van het project van € 70.000. Verder wordt over 2011 van de BV Sport een dividend ontvangen van € 70.000 dat verrekend wordt met deze tegenvaller. Per saldo resteert dat een tegenvaller van € 170.000.

Totaal

-6.745

Cumulatief

-6.745

2.631 5.603 -1.613 -4.114 1.489

-124

19 -105

214


Bijlagenboek

Bijlage III: Eindoverzicht mee- en tegenvallers Bedragen x € .1000 Meerjarenperspectief

2012

2013

2014

2015

2016

7.615

5.974

4.584

0

0

1

Mutaties vlgs. meerjarenraming

0

1.893

-12.206

-1.949

0

2

Aanwending stelpost korting rijksmiddelen: begr. 2012

0

0

2.698

1.949

0

3

Structurele uitzettingen en inkrimpingen

-693

-4.686

-491

90

-407

4

Gemeentefonds

552

1.403

1.013

-229

202

5

MTR: omgekeerde balanssanering

5.974

4.584

-4.402

-139

-205

Startpositie op 1/1

-1.500

Tussenstand 6

Totaal structurele ombuigingsvoorstellen

0

0

0

0

1.000

7

Totaal nieuw beleid

0

0

0

0

0

8

Aanwending stelpost korting rijksmiddelen: begr. 2013

4.402

139

-795

5.974

4.584

0

0

0

-5.974

-4.584

0

0

0

0

0

0

0

0

Stand 31/12 Storting begrotingsoverschot in algemene reserve Begrotingsresultaat

215


Bijlagenboek

Ontwikkeling Algemene Reserve

2012 Startpositie per 1/1

1

Toevoegingen

2

Voorlopig Rekeningsresultaat 2011 Gecorrigeerde stand per 1 januari

2013

2014

2015

2016

11.297

18.416

13.589

13.335

14.373

503

0

0

0

0

2.143

0

0

0

0

13.943

18.416

13.589

13.335

14.373

3

Rentetoevoeging

522

644

475

466

503

4

Rentesurplus overige reserves

761

761

761

761

761

5

Reguliere storting

681

681

681

681

681

6

Vermogenswinsten

86

86

86

86

86

7

Diverse mutaties uit voorgaande begrotingen + moties

-9.621

-6.347

-3.746

-831

0

8

Mutaties na vaststelling begroting 2012

9

Incidentele mee- en tegenvallers

386

0

0

0

0

-6.745

-4.114

1.489

-124

-105

10

Mutaties vanuit MTR en richtinggevend debat:

A

Resultaat omgekeerde balanssanering

B

Afwaardering grond

C

Frictie personele krimp

11

Overig:

A

Amendement afromen voorz. Wachtgeld vml. Best.

270

B

Extra vermogenswinst a.g.v. verkoop pand

159

C

Digitale dienstverlening (zie programma 8)

-172

D

Straat-en fancoaches (zie programma 10)

-110

E

Bestrijding invasieve waterplanten (zie programma 14)

24.000 -12.000 -800

-40

12

Totaal incidentele ombuigingsvoorstellen

0

0

0

0

0

14

Totaal incidenteel nieuw beleid

0

0

0

0

-800

15

Storting begrotingsoverschot in Algm. Reserve

5.974

4.584

0

0

0

18.416

13.589

13.335

14.373

15.499

Eindstand 31/12

216


Bijlagenboek

BIJLAGE B Verloop reserves en voorzieningen 217


Bijlagenboek

Bedragen x € 1.000 Volgnummer

Naam van de reserve of voorziening

Saldo aan

Bijboeken

Overige

het begin van

rente

vermeerde-

Verminde-

het einde van

ringen

ringen

het dienstjaar

het dienstjaar

Saldo aan

Algemene Reserve RES001

Algemene Reserve Totaal Algemene Reserve

18.416

645

6.230

11.702

13.589

18.416

645

6.230

11.702

13.589

9.582

192

610

0

10.384

283

0

0

0

283 3.199

Bestemmingsreserves RES003

Strategisch Investerings- en Ontwikkelingsfonds

RES005

Reserve budgetoverheveling

RES006

Egalisatie heffingen

3.500

70

150

521

RES014

Bovenwijkse voorzieningen

3.003

105

0

0

3.108

RES015

Grondexploitatie

9.295

325

801

389

10.032

RES016

Parkeren

4.632

162

0

798

3.996

RES018

Garantie financiering PWVB

176

4

0

0

180

RES019

Stimulering werkgelegenheid

430

8

0

200

238

RES020

Stadsvernieuwing

RES027

Reserve ISV III

RES031 RES034

181

6

0

0

187

8.144

163

3.150

0

11.457

Reserve afschrijvingen

289

0

0

40

249

Reserve Egalisatie Verkiezingen

108

2

105

0

215

RES035

Loon- & Prijsontw. Gesubs. Inst.

632

12

802

575

871

RES036

Bestemmingsreserve flankerend beleid

1.125

22

1.700

77

2.770

RES038

BWS Volkshuisvesting

1.253

25

0

250

1.028

RES045

Reserve Revolving Fund Monumenten

2.066

0

0

0

2.066

RES046

Reserve Herstructurering Binnenstad

446

9

0

0

455

RES048

Reserve kunst in de openbare ruimte

272

6

0

50

228

RES049

Reserve Stedelijke vernieuwing

192

4

0

0

196

RES051

Reserve gemeentelijke samenwerking

133

4

0

0

137

RES052

Reserve Filmhuis

1.656

75

0

102

1.629

RES053

Economische participatie Totaal bestemmingsreserves

1.037

37

0

0

1.074

48.435

1.231

7.318

3.002

53.982

218


Volgnummer


Bijlagenboek

Saldo aan

Bijboeken

Overige

het begin van

rente

vermeerde-

Verminde-

het einde van

ringen

ringen

het dienstjaar

13.548

14.704

67.571

het dienstjaar

Totaal reserves

66.851

1.876

Saldo aan

Voorzieningen VAG802

Afgesl complex Goutum Noord

26

0

2

2

26

VAG808

Afgesl complex Blitsaerd

58

0

13

18

53

VAG813

Afgesloten complex Hemrik

242

0

8

130

120

VAG814

Afgesloten complex Newtonpark 1

43

0

1

25

19

VAG815

Afgesloten complex Newtonpark 2

78

0

3

50

31

VRZ505

Pensioenvoorziening voormalige bestuurders

3.364

0

263

184

3.443

VRZ510

Expl. en onderh. gymnastieklokalen

102

0

59

56

105

VRZ511

Onderhoud gebouwen onderwijs

80

0

279

264

95

VRZ515

Bodemsanering

1.417

0

368

451

1.334

VRZ519

Achterstallig onderhoud vastgoed SOB

1.477

0

1.383

1.390

1.470

VRZ528

Arbeidsgerelateerde kosten

276

0

145

215

206

VRZ547

Zadelfonds monumentenzorg

482

0

16

17

481

VRZ548

Openbaar vervoer

419

0

15

75

359

VRZ550

Afkoopsommen onderhoud graven

137

0

0

0

137

VRZ551

Onderhoud graven fam. Zadel

VRZ552

Riolering

VRZ555 VRZ557 VRZ561

Voorziening Wijkbudgetten

VRZ566

MFC Vrijheidswijk

VRZ567 VRZ568 VRZ571 VRX572 VRZ573

323

0

12

4

331

4.492

0

4.292

4.135

4.649

Voorziening ISV-1

637

0

0

0

637

BDU - fysiek 2005 - 2009 GSB III

565

0

0

0

565

610

0

0

0

610

2.600

0

118

229

2.489

Caparis

101

0

0

0

101

Garantie Escros,CBL en ASA

434

0

0

0

434

Onderhoud verhardingen

0

0

2.496

2.496

0

Onderhoud openbare verlichtingen

0

0

247

247

0

Onderhoud civiele kunstwerken

0

0

797

797

0

17.963

0

10.518

10.785

17.696

Totaal voorzieningen

219


Volgnummer


Bijlagenboek

Saldo aan

Bijboeken

Overige

het begin van

rente

vermeerde-

Verminde-

het einde van

ringen

ringen

het dienstjaar

85.267

het dienstjaar

Totaal reserves en voorzieningen

Saldo aan

84.814

1.876

24.066

25.489

Vooruit ontvangen bijdragen overheidslichamen VBD0001 Duiktaak Hulpverl. Dienst Fryslân

27

0

83

83

27

VBD0005 RMC-algemeen

281

0

0

0

281

VBD0015 Maatschappelijke opvang

130

0

0

0

130

VBD0019 Jeugd en alcohol

69

0

0

0

69

VBD0020 Preventie kindermishandeling Fryslân

237

0

0

0

237

VBD0025 Wet inburgering (part.budget)

970

0

0

0

970

50

0

0

0

50

VBD0026 Prov. Alcohol Nuchtere Fries VBD0027 Project School als Werkplaats

99

0

0

0

99

VBD0028 P-budget-rijksverg.re-integratie

29.196

0

0

0

29.196

VBD0029 P-budget-algemeen (btw-comp)

-186

0

0

0

-186

VBD0031 P-budget-overige instrumenten

-233

0

0

0

-233

VBD0032 P-budget-gesubsidieerde arbeid

-9.058

0

0

0

-9.058

VBD0033 P-budget-contracten re-integratie

-1.043

0

0

0

-1.043

VBD0034 P-budget-casemanagement

-5.889

0

0

0

-5.889

VBD0035 P-budget-instr.werkgeversteam

-2.348

0

0

0

-2.348

VBD0036 P-budget-lw plek-verloning

-2.532

0

0

0

-2.532

VBD0037 P-budget-lw plek-begeleiding

-2.747

0

0

0

-2.747

VBD0039 P-budget-maatschappelijke participatie

-256

0

0

0

-256

VBD0040 P-budget-bureau zelfstandigen

-576

0

0

0

-576

VBD0041 P-budget-schuldhulpverlening

-746

0

0

0

-746

VBD0042 P-budget-medische dienstverlening

-512

0

0

0

-512

-12

0

0

0

-12

4.921

0

83

83

4.921

89.735

1.876

24.149

25.572

90.188

VBD0043 P-budget-stipejild Totaal vooruitontvangen bijdragen overheidslichamen

Totaal generaal

220

Begroting 2013 Gemeente Leeuwarden

Bijlagenboek

BIJLAGE C 1. Meerjarenprogramma infrastructuur I. II. III. IV.

Programma Infrastructuur 2013 Meerjarenprogramma Infrastructuur 2013-2016 Meerjarenplanning algemene middelen Infrastrastructuur 2013-2016 Verloop algemene middelen (investeringsvolume)

2. SIOF-Aanvraag

221


Bijlagenboek

1. Meerjarenprogramma Infrastructuur Bijlage I: Programma Infrastructuur 2013 Prijspeil 1-1-2013 Bedragen in € excl. BTW Omschrijving

Programma

Algemene

Overige

Overige

2013

middelen

gem. bijdr.

derden

Opmerkingen

GRONDEXPLOITATIEGEBIEDEN Binnenstedelijk gebied 258.000

258.000

1)

1.283.000

1.283.000

1)

174.000

174.000

1)

De Zuidlanden - Techum

1.108.000

1.108.000

1)

De Zuidlanden - Jabikswoude 1

1.626.000

1.626.000

1)

De Zuidlanden - Wiarda

2.892.000

2.892.000

1)

Vrijheidswijk Tolhuis Vrijheidswijk Centrum Uitbreidingsgebieden Wirdum Hikkemieden

Blitsaerd

p.m.

Door CV/BV Blitsaerd

Bedrijfs- en kantoorgebieden 10.000

10.000

1)

Newtonpark IV

304.000

304.000

1)


214.000

214.000

1)

Wetterpolle/FVC Hemrik

Totaal

7.869.000

0

7.869.000

0

0

0

BIJDRAGEN PROJECTEN Centrale As Totaal

72.000

72.000

72.000

72.000

1.450.000

1.450.000

100.000

100.000

Bijdrage betaald in 2012

LEEUWARDEN VRIJ-BAAN Hoofdinfrastructuur: Stadsring Fietsprojecten: Route Binnenstad-Harlingervaart

222

Reservering


Omschrijving

Bijlagenboek

Programma

Algemene

Overige

Overige

2013

middelen

gem. bijdr.

derden

Opmerkingen

Mobiliteitsmanagement: Mobiliteits- en verkeersmanagement

300.000

300.000

Overig: Algemene werkzaamheden Totaal

150.000

150.000

2.000.000

2.000.000

64.000

64.000

0

0

DORPENNOTA Aanpak sportveld Wytgaard Fiets-/wandelpad Wytgaard - Zwette Totaal

136.000

136.000

200.000

200.000

Aanvullende bijdrage Aanvullende bijdrage 0

0

RIOLERINGEN (vervanging) Tesselschadestraat e.o.

700.000

700.000

2)

Aldlân

400.000

400.000

2)


960.000

960.000

2)

Insulindestraat

700.000

700.000

2)

Barent Fockesstraat

100.000

100.000

2)

75.000

75.000

2)

100.000

100.000

2)

Goutumerdyk

80.000

80.000

2)

Verwijderen vet/wortels

15.000

15.000

2)

70.000

70.000

2)

Gedempte Keizersgracht Dammelaan

Deelreparaties Totaal

3.200.000

0

150.000

150.000

3.200.000

Voorbereiding, reservering

0

OVERIGE INFRASTRUCTUUR Optimaliseren verkeersluwe gebieden Stelpost openbaar vervoer

25.000


75.000

Kleine aanpassingen Totaal

25.000

3)

75.000

100.000

100.000

350.000

325.000

223

25.000

0


Omschrijving

TOTAAL GENERAAL

Bijlagenboek

Programma

Algemene

Overige

Overige

2013

middelen

gem. bijdr.

derden

13.691.000

2.597.000

Beschikbaar: . Begroting 2013 Stelpost infrastructuur . Saldo programma infra 2012 . Saldo mee-/tegenvallers . Begroting 2013 nieuw beleid Dorpennota Totaal 1)

Grondexploitatie

2)

Rioolheffing/Voorziening Riolering

3)

Voorziening Openbaar Vervoer

2.344.700 14.100 50.000 200.000 2.608.800

224

11.094.000

0

Opmerkingen


Bijlagenboek

Bijlage II: Meerjarenprogramma Infrastructuur 2013-2016 Prijspeil 1-1-2013 Bedragen in € excl. BTW Omschrijving

Totaal

Algemene

Overige

Overige

middelen

gem. bijdr.

Derden

2013

2014

2015

2016

Opmerkingen

GRONDEXPLOITATIE GEBIEDEN Binnenstedelijk gebied Vrijheidswijk Tolhuis Vrijheidswijk Centrum

258.000

258.000

1.283.000

1.283.000

750.000

750.000

1)

258.000

1)

1.283.000

Uitbreidingsgebieden Wirdum Hikkemieden Wytgaard

452.000

452.000

De Zuidlanden – Techum

3.356.000

3.356.000

De Zuidlanden – Jabikswoude 1

3.059.000

3.059.000

De Zuidlanden – Jabikswoude 2

1.474.000

1.474.000

De Zuidlanden – Wiarda

7.283.000

7.283.000

Blitsaerd

1)

174.000

224.000

114.000

1.108.000

1.113.000

1.135.000

1.626.000

1.433.000 252.000

562.000

660.000

2.892.000

1.422.00

1.366.000

1.603.000

p.m.

p.m.

p.m.

p.m.

1)

238.000 452.000

1) 1) 1) 1)

p.m.

Door CV/BV Blitsaerd

Bedrijfs- en kantoorgebieden Wetterpolle/FVC Hemrik

10.000

10.000

Newtonpark III

6.500.000

6.500.000

Newtonpark IV

1.658.000

1.658.000


1.574.000

1.574.000

27.657.000

0 27.657.000

Totaal

1)

10.000

1) 1) 1)

0

500.000

2.000.000

4.000.000

304.000

830.000

231.000

293.000

214.000

688.000

130.000

542.000

7.869.000

6.462.000

5.538.000

7.788.000

BIJDRAGEN PROJECTEN Centrale As

72.000

72.000

Totaal

72.000

72.000

Betaald in 2012

72.000 0

0

225

72.000

0

0

0


Omschrijving

Bijlagenboek

Totaal

Algemene

Overige

Overige

middelen

gem. bijdr.

Derden

2013

2014

2015

2016

Opmerkingen

LEEUWARDEN VRIJ-BAAN Hoofdinfrastructuur: Stadsring

11.460.000

5)

1.450.000

7.150.000

2.000.000

6)

100.000

2.800.000

350.000

300.000

50.000

475.000

475.000

150.000

125.000

193.000

193.000

7.860.000

2.900.000

900.000

350.000

Algemene werkzaamheden Indexatie RSP-pakket

25.738.000

9.778.000

64.000

64.000

64.000

Fiets-/wandelpad WytgaardZwette

136.000

136.000

136.000

Herinrichting Buorren Lekkum

109.000

109.000

109.000

Multifunctioneel plein Wirdum

41.000

41.000

41.000

Knelpunten sloepenroute Goutum-Wirdum

50.000

50.000

50.000

400.000

400.000

Fietsprojecten: Route BinnenstadHarlingervaart Mobiliteitsmanagement: Mobiliteits- en verkeersmanagement

2.500.000

4)

21.820.000

9.115.000

4.105.000

100.000

100.000

Overig:

Totaal

193.000 2.500.000

13.460.000

2.000.000

10.125.000

9.408.000

4.205.000

DORPENNOTA Aanpak sportveld Wytgaard

Totaal

0

0

200.000

200.000

Aanvullende bijdrage Aanvullende bijdrage Uitgevoerd in 2012 Aanvullende bijdrage

0

RIOLERINGEN Tesselschadestraat e.o.

1.250.000

1.250.000

2)

700.000

550.000

Aldlân

1.250.000

1.250.000

2)

400.000

450.000

960.000


960.000

960.000

2)

Insulindestraat

700.000

700.000

2)

700.000

Barent Fockesstraat

100.000

100.000

2)

100.000

226

400.000

0


Omschrijving

Bijlagenboek

Totaal

Algemene

Overige

Overige

middelen

gem. bijdr.

Derden

2013

2014

75.000

75.000

2)

75.000

100.000

100.000

2)

100.000

80.000

80.000

2)

80.000

Europaplein, Bildtsestraat

225.000

225.000

2)

225.000

Binnenstad

100.000

100.000

2)

100.000

Gedempte Keizersgracht Dammelaan Goutumerdyk

2015

2016

Archipelweg

750.000

750.000

2)

250.000

250.000

250.000

Leeuwarden West/Spoordok

750.000

750.000

2)

250.000

250.000

250.000

Goutum

250.000

250.000

2)

100.000

Lekkum

100.000

100.000

2)

100.000

1.600.000

1.600.000

2)

650.000 200.000

Vrijheidswijk

150.000 650.000

300.000 750.000

200.000

200.000

2)

1.250.000

1.250.000

2)

500.000

300.000

300.000

2)

300.000

1.200.000

1.200.000

2)

600.000

Vosseparkwijk

500.000

500.000

2)

Deelreparaties

220.000

220.000

2)

70.000 15.000

Achter de Hoven Bilgaard Begoniastraat Nijlân

Verwijderen vet/wortels

60.000

60.000

2)

Verwijderen kruisputten

100.000

100.000

2)

Projecten o.b.v. inspecties

680.000

680.000

2)

Totaal

12.800.000

0

OVERIGE INFRASTRUCTUUR Optimaliseren verkeersluwe gebieden

275.000

275.000

Stelpost openbaar vervoer

100.000


300.000

Kleine aanpassingen Totaal

TOTAAL GENERAAL 1) 2)

500.000 50.000

50.000

50.000

15.000

15.000

15.000

100.000

12.800.000

100.000

600.000

0

3)

300.000

160.000

185.000

335.000

3.200.000

3.200.000

3.200.000

3.200.000

150.000

125.000

25.000

25.000

25.000

25.000

75.000

75.000

75.000

75.000

400.000

400.000

100.000

100.000

100.000

100.000

1.075.000

975.000

100.000

0

350.000

325.000

200.000

200.000

67.742.000

11.225.000

43.057.000

13.460.000

13.691.000

20.312.000

18.346.000

15.393.000

Grondexploitatie

3)


5)

Provincie

Rioolheffing/Voorziening Rioleringen

4)

SIOF

6)

EFRO, Rijk en provincie

227

Opmerkingen


Bijlagenboek

Bijlage III: Meerjarenplanning algemene middelen Infrastructuur 2013-2016 Bedragen in € Omschrijving

Totaal

Aandeel

2013

2014

2015

2016

Opmerkingen

alg. mid. BIJDRAGEN PROJECTEN Centrale As Totaal

72.000

72.000

72.000

72.000

72.000

72.000

0

0

0

Betaald in 2012

21.820.000

7.860.000

1.450.000

1.150.000

3.300.000

1.960.000

2.900.000

900.000

100.000

800.000

350.000

350.000

300.000

50.000

475.000

475.000

150.000

125.000

100.000

100.000

2.000.000

2.125.000

3.593.000

LEEUWARDEN VRIJ-BAAN Hoofdinfrastructuur: Stadsring Fietsprojecten: Route Binnenstad-Harlingervaart Mobiliteitsmanagement: Mobiliteits- en verkeersmanagement Overig: Algemene werkzaamheden Indexatie RSP-pakket Totaal

193.000

193.000

25.070.000

9.778.000

193.000 2.060.000

DORPENNOTA 64.000

64.000

64.000

Fiets-/wandelpad Wytgaard-Zwette

136.000

136.000

136.000

Herinrichting Buorren Lekkum

109.000

109.000

109.000

Multifunctioneel plein Wirdum

41.000

41.000

41.000

Knelpunten sloepenroute Goutum-Wirdum

50.000

50.000

50.000

400.000

400.000

Aanpak sportveld Wytgaard

Totaal

228

200.000

Aanvullende bijdrage Aanvullende bijdrage

200.000

Uitgevoerd in 2012 Aanvullende bijdrage 0

0


Omschrijving

Bijlagenboek

Totaal

Aandeel

2013

2014

2015

2016

alg. mid. OVERIGE INFRASTRUCTUUR Optimaliseren verkeersluwe gebieden

275.000

275.00

150.000


300.000

300.000

75.000

75.000

75.000

75.000

Kleine aanpassingen

400.000

400.000

100.000

100.000

100.000

100.000

975.000

975.000

325.000

300.000

175.000

175.000

26.517.000

11.225.000

2.597.000

2.625.000

3.768.000

2.235.000

2.344.700

2.344.700

2.344.700

2.344.700

1.350.000

Totaal TOTAAL GENERAAL

125.000

Beschikbaar: . Begroting 2013 Stelpost infrastructuur . Saldo programma infra 2012

14.100

. Saldo mee-/tegenvallers . Begroting 2013 nieuw beleid Dorpennota

50.000

125.000

200.000

200.000 11.800

56.500

-16.800

2.608.000

2.681.500

3.751.200

2.327.900

. Saldo voorgaand jaar Totaal beschikbaar

229

Opmerkingen


Bijlagenboek

Bijlage IV: Verloop algemene middelen (investeringsvolume) Prijspeil: 2013 Rekenrente: 3,75% Afschrijving: 2,50% Omschrijving

Programma 2012

Saldo t/m 2011

2013

Terug te vloeien mee- en tegenvallers

1.050.000

Volgens Programmabegroting 2012

2.498.700

Vastgesteld Programma Infrastructuur 2012

2014

2015

2016

7.400

-3.542.000

Saldo Programma Infrastructuur 2012

14.100

Terug te vloeien mee- en tegenvallers: - Meevallers en vrijvallende reserveringen

50.000

125.000

1.350.000

2.344.700

2.344.700

2.344.700

200.000

200.000

Programmabegroting 2013: Investeringen 2013-2016 (stelpost infra) Investeringen 2013-2014 (Dorpennota) Netto beschikbaar

2.608.800

Voorgesteld programma 2013

-2.597.000

Saldo naar 2014

11.800

Netto beschikbaar 2014

2.681.500


-2.625.000

Saldo naar 2015

56.500


3.751.200


-3.768.000

230

2.344.700


Omschrijving

Bijlagenboek

Programma 2012

2013

Saldo naar 2016

2014

2015

2016 -16.800


2.327.900


-2.235.000

Saldo naar 2017

92.900

231


2.

Bijlagenboek

SIOF-Aanvraag

Aan de budgethouder SIOF

SIOF -aanvraag

(058) 233 8084 Datum, verzonden: augustus 2012

L.S., Hierbij dien ik een verzoek in om de volgende bijdrage uit het SIOF: Projectnaam: Culturele Hoofdstad 2018

Bijdrage

Bijdrage

ontwikkelingsdeel:

investeringsdeel

€ 0,-

€ 3.700.000

Met vriendelijke groeten,

directeur van de dienst Stadsontwikkeling en -beheer

232


Bijlagenboek

Aanvraagformulier

Dienst

Strategisch investeringsStadsontwikkeling en –

en ontwikkelingsfonds (SIOF)

beheer Projectnaam:

Culturele Hoofdstad 2018

Projectomschrijving

Leeuwarden wil namens Fryslân in 2018 culturele hoofdstad van Europa worden. De

(inclusief de

urgentie voor Leeuwarden en Fryslân is duidelijk. De stad is door zijn perifere ligging

prestaties die

onvoldoende in beeld bij (internationale) bezoekers, terwijl zij Europeanen veel te

geleverd worden):

bieden heeft. Daarmee blijft een belangrijke economische kans onderbenut. Ook dreigen de stad en provincie (verder) achterop te raken bij de rest van Nederland doordat een aantal problemen zich hier concentreert. Het gemiddeld inkomen ligt lager dan in de rest van Nederland, er is te weinig werk voor hoger opgeleiden. Daarnaast is er sprake van krimp, vergrijzing en ontgroening, waardoor de leefbaarheid onder druk staat. De landbouw, die per hectare voor Fryslân steeds minder inkomsten en arbeidsplaatsen oplevert, staat voor een belangrijke beslissing: schaalvergroting of hervorming. Een keuze die gevolgen heeft voor heel Fryslân. Een keuze waarvoor diverse regio’s in Europa zich gesteld zien. Leeuwarden wil als culturele hoofdstad van Europa in 2018, in 2028, voor deze regio’s het verschil maken.

Algemeen doel van het project: Leeuwarden is in 2018 het culturele centrum van Europa.

Hoofddoel van het project: Hoofddoel: Leeuwarden is de Culturele Hoofdstad in 2018

Beoogde effecten:

De kandidatuur voor de culturele hoofdstad van Europa 2018 staat de komende 10 jaar voor de culturele, economische, sociale en maatschappelijke ontwikkeling van de gehele provincie. Leeuwarden 2018 is daarmee de grote aanjager voor: - Het stimuleren van de werkgelegenheid en de broodnodige ontwikkeling van de kenniseconomie - Het tegengaan van krimp (leefbare dorpen zijn essentieel voor de gemeenschap in Fryslân) - Het duurzaam ontwikkelen van de cultuursector in Fryslân.

Welke financiële bijdrage wordt gevraagd uit welk fondsonderdeel? (zie verder laatste blad) ONTWIKKELINGSDEEL

INVESTERINGSDEEL

€ 0,-

€ 3.700.000

233


Bijlagenboek

Draagt het project bij in het realiseren van de strategische lange termijn doelen van de gemeente Leeuwarden door middel van duurzame, effectieve, rendabele structuurversterkende investeringen in de c.q. passend binnen: ANTWOORD

ONDERBOUWING

1. hoofdinfrastructuur (weg, water, spoor, lucht, telecommunicatie, terminals);

Nee

2. economische infrastructuur (bedrijfslocaties (nieuw en revitalisering)) en investeringen in

Ja

projecten ten behoeve van voor Leeuwarden belangrijke economische sectoren als agri-nutri, diensten, ICT, kennis, detailhandel/toerisme (in relatie daarmee ook binnenstad); 3. woningmarktversterkende infrastructuur (m.n. herstructurering; er wordt namelijk vanuit gegaan dat

Nee

woningbouwlocaties zoveel mogelijk rendabel (evt. met behulp van externe subsidiestromen) zijn qua exploitatie); 4. versterking van de sociale infrastructuur

Ja

5. de prioritaire projecten in het kader van de Stadsvisie? Zo ja, welke prioriteit

Ja

heeft het project toegekend gekregen? Relevante beleidskaders

Antwoord

Stadsvisie

Ja

Collegeprogramma

Ja

Stadsconvenant

Ja

Onderbouwing

Culturele Hoofdstad is één van de onderdelen in de samenwerkingsagenda met de Provincie.

Regioconvenant

Ja

Beoogde effecten (specifiek)

Welke

Onderbouwing

1)

Ja

Behalve de directe impuls van een

directe werkgelegenheidseffecten

directe investering in de regio van € 40 mln is er daarnaast nog een verwachte indirecte multiplier als gevolg van uitgelokte investeringen en extra bezoekers naar de stad en regio. Onderzoeken hebben aangetoond dat dit multiplier-effect minimaal twee keer de feitelijke investering betreft.

2)

inkomsteneffecten voor de

Ja

gemeente 3)

verbetering van de

234


a.

concurrentiepositie

Ja

b.

kwaliteit van het product

Ja

c.

integraliteit

Ja

Bijlagenboek

Financiën 1)

2)

Waarom wordt een bijdrage

Het SIOF is de aangewezen

uit het SIOF gevraagd?

dekkingsbron.

Gaat het om voorfinanciering

Investering

of om een investering? 3)

Hoe wordt bij voorfinanciering

nvt

invulling gegeven aan het revolving fund principe (terug betalen)? 4)

Welke andere interne

Geen

middelen zijn (mogelijk) beschikbaar? 5)

Welke externe middelen zijn

Bijdrage Regiogemeente,

In januari 2013 is bekend of

beschikbaar (Financiële

Provincie, Rijk, Bedrijfsleven

Leeuwarden naar de tweede ronde

multiplier effecten)?

gaat. Voor 2013 is in totaal een bedrag van € 1,7 mln geraamd die wordt gedekt door een gemeentelijke bijdrage van € 500.000 en een Provinciale bijdrage van € 1,3 mln. Hierna wordt duidelijk of Leeuwarden is verkozen tot Culturele Hoofdstad 2018. Voor de periode 2014-2019 bedragen de geraamde uitgaven € 40 mln. Behalve een bijdrage van de gemeente van € 5 mln (€ 3,2 mln SIOF en € 1,8 mln reg begrotingsmiddelen) wordt een bijdrage verwacht van de Provincie (€ 11 mln), Rijk (€ 10 mln), Regio (€ 5 mln) en Bedrijfsleven (€ 5 mln) en overige fondsen (€ 2mln). De overige dekking komt met name uit kaartverkoop en merchandising (€ 2mln).

6)

Gaat het om een majeure

Ja

investering van substantiële omvang? 7)

Gaat het om cofinanciering (of

Ja

De bijdrage van de gemeente is een

leidt het daartoe)?

onderdeel van de regionale cofinanciering.

8)

Consumptieve besteding?

Nee

9)

Eenmalige/incidentele

Ja

Het betreft een eenmalige investering.

investering?

235


10) Gaat het om individuele

Bijlagenboek

Nee

bedrijfssteun?

Algemene opmerking over het voorstel Het zwaartepunt van de investering ligt uiteraard in 2018, de geraamde kosten in dat jaar bedragen € 22.000.000.

PLANNINGS-, INVESTERINGS- en

Totaal

2013

2014-2019

V

U

FINANCIERINGSOVERZICHT (Bedragen in Euro) PLANNING – FASERING * NETTO INVESTERINGEN

1.700.000

40.000.000

EXTERNE FINANCIERING: Rijk

10.000.000

Provincie

1.200.000

11.000.000

Regio

5.000.000

Marktpartijen

5.000.000

Overig

4.000.000

Subtotaal externe financiering

36.200.000

1.200.000

35.000.000

500.000

3.200.000

INTERNE FINANCIERING Strategisch Investerings- en OntwikkelingsFonds (SIOF) Reguliere Begrotingsmiddelen Subtotaal interne financiering

1.800.000 5.500.000

500.000

5.000.000

41.700.000

1.700.000

40.000.000

(netto bijdrage)

FINANCIERING TOTAAL *

Bevindt het project zich in het desbetreffende jaar in de voorbereidingsfase (aangeven met de “V” van voorbereiding) en/of in de uitvoeringsfase (aangeven met de “U” van uitvoering) Leeuwarden, augustus 2012

236


Bijlagenboek

BIJLAGE D Uitbreidings- en vervangingsinvesteringen I. II.

Meerjarenoverzicht investeringen Raamkrediet Programma Infrastructuur 2013

237


Bijlagenboek

Bijlage I: Meerjarenoverzicht investeringen Bedragen x € 1.000 Begroting 2013 t/m 2016 Nr

Programma

2013 Inves-

2014

Kapitaallasten

teringen

incidenteel

structureel

De Sprong Wal aanp gymlok en IKC

250

17

21

Bogerman gymlokaal

601

25

36

Bogerman infrastructuur

120

14

16

De Sprong Idzerda olp en meub 11 en 12

27

28

28

De Spring Wale olp en meub 8 en 9

27

28

28

Beatrix uitbr olp en meub 12 e gr

13

13

13

Wilhelmina uitbr olp en meub 14e gr

13

13

13

13

13

13

350

15

21

2015

2016

Inves-

Kapitaal-

Inves-

Kapitaal-

Inves-

Kapitaal-

teringen

lasten

teringen

lasten

teringen

lasten

2 Jeugd en onderwijs

Maxima uitbr olp en meub 18e gr Spoedeisende voorzieningen Speelruimtebeleid

450

61

757

92

3 Economie en toerisme Installatietechniek Blauwe Golf 2012

90

5

Verlichtingsarmaturen Boog

88

9

9

150

15

15

Vervanging zonwering Instandhouding infrastructuur sportparken

9

75

1

6

Reconstructie velden

130

1

11

Vervanging was- en kleedgebouwen

180

1

14

75

1

8

Vervanging installaties was- en kleedgelegenheden Investeringen vastgoed

270

7 Infrastructuur/bereikbaarheid Borniastraat – VRI

200

0

0

238

30

1.015

129


Bijlagenboek

Begroting 2013 t/m 2016 Nr

Programma

2013 Inves-

2014

Kapitaallasten

teringen

incidenteel

structureel

Oostergoweg – Aldlansdyk – VRI

190

0

0

Oostergoplein VRI

170

0

0

Keegsdijkje – VRI

125

0

0

Drachtsterplein - VRI

225

15

19

26

0

0

100

4

6

67

3

4

Verkeersregelinstallaties Borniastraat - veceomrek Binnenstad-Harlingervaart Centrale As Algemene werkzaamheden

150

6

9

1.450

0

0

150

6

9

50

2

3

Stelpost infrastruct. aanpassingen

100

4

6

Mobiliteits- en verkeersmanagement

300

0

0

Stadsring Optimaliseren verkeersluwe gebieden Stelpost verkeersveiligheid

Jaarlijks accres wegen, straten en pleinen

2015

2016

Inves-

Kapitaal-

Inves-

Kapitaal-

Inves-

Kapitaal-

teringen

lasten

teringen

lasten

teringen

lasten

200

17

360

30

117

10

2.345

171

2.345

171

2.345

147

130

23

111

23

35

7

10 Veiligheid, openbare orde en handhaving Autospuit as 2 Lwd

278

16

33

HV gereedschap AS 2 Lwd

15

1

2

Inventaris AS 2 Lwd

25

1

3

Voertuigautomatisering AS 2 Lwd

17

2

4

Div. vervangingsinvesteringen

12 Ruimtelijke ordening Auto geo-informatie

35

239


Bijlagenboek

Begroting 2013 t/m 2016 Nr

Programma

2013 Investeringen

2014

Kapitaallasten incidenteel

structureel

2015

2016

Inves-

Kapitaal-

Inves-

Kapitaal-

Inves-

Kapitaal-

teringen

lasten

teringen

lasten

teringen

lasten

13 Milieu, energie en water Riolering

4.135

3.598

3.863

3.863

14 Woon- en leefomgeving Aanhangwagen Saris (4 stuks)

20

2

Klepelmachine

11

2

2

120

22

25

Opbouw en inrichting

26

3

3

Incidentele verbeteringen 2013

15

1

2

Grasmaaimachine (groot) 2013

30

6

6 404

67

856

139

258

40

Openbare verlichting

93

6

8

112

10

112

10

117

10

Vervanging verkeersborden

40

5

5

43

6

43

6

46

6

Speelvoorzieningen

32

4

4

35

5

35

5

37

5

55

11

15

3

1.387

326

1.104

259

60

14

8.977

623

Kleine maaizuigcombinatie

3

Diverse vervangingsinvesteringen

Begraafplaatsen Diversen Vervangingsinvesteringen ICT Elektrische bestelbus

1.576

370

372

1.066

251

30

7

Huisstijl dienstverlening Archief

35

8

Kantoormeubilair

60

8

8

281

38

Totaal Concern

12.033

688

797

8.930

719

240

10.028

795


Bijlagenboek

Bijlage II: Raamkrediet Programma Infrastructuur 2013 Het totale investeringsvolume van het Programma Infrastructuur 2013 is € 13.691.000 (exclusief BTW). In dit bedrag zijn ook de kosten voor het bouwen woonrijpmaken van de grondexploitatiegebieden en voor rioleringswerken meegenomen. Voor de grondexploitatiegebieden zijn of worden aparte kredieten verstrekt. De kosten van vervangingen rioleringen uit het Programma Infrastructuur 2013 ad € 3.200.000 (exclusief BTW) worden ten laste gebracht van de exploitatie rioleringen uit de Programmabegroting 2013. Hiervoor is dus geen kredietverlening benodigd. Ten behoeve van het Programma Infrastructuur 2013 wordt een raamkrediet beschikbaar gesteld, wat als volgt is opgebouwd: Omschrijving Totaal generaal

Kosten

Alg. middelen

Overige gemeen-

Jaarschijf 2013

telijke bijdragen

€ 13.691.000

€ 2.597.000

€ 11.094.000

- Grondexploitatiegebieden

€ -7.869.000

0

€ -7.869.000

- Vervanging rioleringen

€ -3.200.000

0

€ -3.200.000

Gecorrigeerd totaal (exclusief BTW)

€ 2.622.000

€ 2.597.000

€ 25.000

Programma Infra 2013 Reeds aangevraagde/ separate kredieten:

Binnen de algemene middelen is in 2013 dekking aanwezig voor een investeringsvolume van totaal € 2.608.800. Deze dekking bestaat uit het saldo van het Programma Infrastructuur 2012, de stelpost infrastructuur 2013, terug te vloeien meevallers en de middelen uitvoering Dorpennota voor 2013 (zie bijlage C Meerjarenprogramma Infrastructuur). Het voor de uitvoering van het Programma Infrastructuur 2013 benodigde bedrag uit de algemene middelen van € 2.597.000 blijft binnen de beschikbare dekking. Het dan nog resterende bedrag van € 11.800 wordt ingezet voor de dekking van het programma 2014. Het benodigd totaal kredietbedrag ad € 2.622.000 (zie tabel volgende pagina) wordt voor € 2.597.000 gedekt uit de algemene middelen. De investeringen ad € 200.000 voor maatregelen in de dorpen worden in één keer afgeschreven. Dit geldt niet voor de bijdrage vanuit de stelpost infrastructuur in infrastructurele maatregelen. Deze investeringen worden gekapitaliseerd. Uitgaande van een afschrijving in 40 jaar en een rentepercentage van 3,75% bedragen de kapitaallasten van de investeringen ad € 2.397.000 (€ 2.597.000 minus € 200.000) gedekt uit de stelpost infrastructuur jaarlijks € 149.813. Deze kapitaallasten komen ten laste van het begrotingsprogramma Infrastructuur en Bereikbaarheid. Uit overige gemeentelijke middelen wordt de resterende € 25.000 van het raamkrediet gedekt. Het gaat hierbij om de Voorziening Openbaar Vervoer (stelpost openbaar vervoer). Met de verlening van het raamkrediet voor het Programma Infrastructuur 2013 kunnen de projecten verder worden voorbereid en uitgevoerd.

241


Bijlagenboek

Bedragen in € excl. BTW Omschrijving

Raamkrediet 2013

Programma 2013

Algemene middelen

Overige gem.bijdr.

BIJDRAGEN PROJECTEN Centrale As TOTAAL

72.000

72.000

72.000

72.000

72.000

72.000

1.450.000

1.450.000

1.450.000

100.000

100.000

100.000

300.000

300.000

300.000

150.000

150.000

150.000

2.000.000

2.000.000

2.000.000

0

PROGRAMMA BEREIKBAARHEID LEEUWARDEN Hoofdinfrastructuur: Stadsring Fietsprojecten: Route Binnenstad-Harlingervaart Mobiliteitsmanagement: Mobiliteits- en verkeersmanagement Overig: Algemene werkzaamheden TOTAAL

0

DORPENNOTA Aanpak sportveld Wytgaard Fiets-/wandelpad Wytgaard-Zwette TOTAAL

64.000

64.000

64.000

136.000

136.000

136.000

200.000

200.000

200.000

150.000

150.000

150.000

25.000

25.000

0

OVERIGE INFRASTRUCTUUR Optimaliseren verkeersluwe gebieden Stelpost openbaar vervoer Stelpost verkeersveiligheid Kleine aanpassingen TOTAAL TOTAAL GENERAAL 1)

25.000

75.000

75.000

75.000

100.000

100.000

100.000

350.000

350.000

325.000

25.000

2.622.000

2.622.000

2.597.000

25.000


242

1)


Bijlagenboek

BIJLAGE E Overzicht subsidies instellingen 243


Bijlagenboek

Overzicht van maximaal beschikbare subsidies 2013 Onderstaande begrotingsvermelding vormt voor de betreffende subsidieverleningen de wettelijke grondslag als bedoeld in artikel 4:23, derde lid, onder c, van de Algemene Wet Bestuursrecht. Aan de bedragen kunnen geen rechten worden ontleend.

Lijst van gesubsidieerden

Onderwerp subsidie

Bedrag in €

Programma Cultuur Stichting Bibliotheken Midden-Fryslân

bibliotheken en documentatiecentrum

Anna Blamanhuis / Ihlia

bibliotheken en documentatiecentrum

Keramiekmuseum Het Princessehof

musea

2.355.600 25.100 274.200

Lokale omroep Mercurius

lokale publieke omroep

KunstKade

cultuureducatie

630.000

85.100

Kunstkade: Kunstmenu

cultuureducatie

50.000

Jeugd Cultuurfonds

cultuureducatie

Stichting Cultureel Centrum De Harmonie

exploitatie en organisatiekosten

2.949.000

Stichting Nieuw Romein (Poppodium)


266.300

50.000

Stichting Hothouse Redbad

programmerende organisaties

Stichting Regelpunt: Prinsentuinactiviteiten

programmerende organisaties

15.000

Stichting Centrum voor Film in Fryslân

film

Stichting Noorderlicht - Fotomanifestatie

beeldende kunst (BKV)

20.000

Community Art


30.000

Grafisch Atelier


5.000

Stichting Kunstpromotie (atelierroute)


5.000

20.000 138.900

Noorderlicht

Kunstkade: productiebureau

culturele producties

Stichting Veteranendag

herdenking 4 mei en veteranendag

50.000 4.700

Stichting ter herdenking van de gevallenen


3.900

Herdenkingsconcert Grote Kerk


2.600

Befrijdingsfestival Fryslan

festivals

20.000

St. Cult. Centrum De Harmonie: Fries

festivals

30.000

Stichting Friesland Pop: Freeze

festivals

17.500

Centrum voor Film in Friesland - Noordelijk

festivals

60.000

City Proms

festivals

40.000

Explore the north

festivals

35.000

Stichting Taptoe Leeuwarden

festivals

8.000

Afûk

fryske taal

Straatfestival

Filmfestival

subtotaal

5.200 7.196.100

Programma Jeugd en Onderwijs Bisschop Möllerstichting

zorg in en om de school

12.000

Bisschop Möllerstichting

taalstimulering

16.000

BV Sport

combinatiefuncties sport

430.000

Dijkstra VVE Advies

VVE training

141.000

Veiligheidsregio Fryslân

jeugdgezondheidszorg 0-4 jaar

91.600

Humanitas

omgangshuis Friesland

12.500

244



Bijlagenboek

Onderwerp subsidie

Bedrag in €

Humanitas

opvoedingsondersteuning Homestart

62.000

Humanitas

Doorstart

60.050

Kinderopvangorganisaties

VVE programma

50.000

Leeuwarder Speeltuincentrale

speelruimte

Netwerkorganisatie Kunstkade

combinatiefuncties cultuur

8.500 300.000

activiteitengeld combinatiefuncties Netwerkorganisatie Kunstkade

cultuur

20.000

PCBO

activiteiten brede scholen

84.000

PCBO

coördinatie brede scholen

100.000

PCBO

schakelklassen

36.000

PCBO

taalstimulering

8.000

PCBO


35.000

Proloog

schakelklassen

65.000

Proloog

taalstimulering

76.000

Proloog


73.000

Solidair Friesland KSMA

centrum Jeugd en Gezin, maatjesproject

35.000

Stichting Het Buro

schooluitval

Stichting Kinderopvang Leeuwarden

VVE

Stichting Leeuwarden Studiestad

academisch klimaat

43.500

Stichting University Campus Fryslân

academisch klimaat

150.000

Stichting Warber058

beheerder vluchtheuvelgebied

Taalryk Fryslân

Tomke

Stichting Sinne

bezoekvrouwen

30.000

Stichting Sinne

kwaliteit peuterspeelzalen en VVE

90.000

Stichting Sinne

logeerbeer

25.000

Stichting Sinne

VVE programma

Stichting Sinne

VVE thuis

Welzijn Centraal

Opstap(je)

Welzijn Centraal

schoolmaatschappelijk werk

Welzijn Centraal

Steunpunt Jonge moeders

subtotaal

95.000 120.000

18.300 4.500

130.000 30.000 181.000 50.000 22.000 2.704.950

245



Bijlagenboek

Onderwerp subsidie

Bedrag in €

Programma Sociaal Maatschappelijke Ontwikkeling COC

diverse activiteiten

16.200

COS Friesland (Tumba)

mondiaal beleid

GGZ Friesland


1.175.883

64.400

Veiligheidsregio Fryslân


139.534

Leger des Heils


367.827

Leger des Heils

dagopvang

264.807

Interkerkelijke Stichting Aanloophuis


11.074

Limor


1.521.289

Stichting Aan Zet


269.390

Activ. en isolementdoorbreking Stichting Anders Actieven

(ouderenwerk)

Stichting Fier Fryslân

vrouwenopvang

Stichting Welzijn Centraal

allochtonenopbouwwerk


stads- en wijkteams; casuistiek

9.500 3.934.470 174.400 1.418.900

stads- en wijkteams; collectieve Stichting Welzijn Centraal

interventies

863.200

Vrijw.werk, mantelzorg, maatsch. stages, Stichting Welzijn Centraal

BSP


jonge moeders


faciliteringsfonds

Stichting Verslavingszorg Noord Nederland


526.500 23.500 78.000 2.362.685


dagopvang


medische heroïnebehandeling


preventie KVO

20.000


straatprostitutie

84.500

Stichting Vluchtelingenwerk

juridisch advies c.a.

Stichting Zienn

dagopvang

Stichting Zienn

gebruiksruimte

Stichting Zienn


Stichting Zienn

dagbestedingsproject Skrep

Stichting Zienn

zorgmijders

Samenwerkende Leeuwarder Ouderbonden

maatschappelijke ondersteuning

250

Gehandicaptenbelangen Leeuwarden


12.900

Stichting Mienskipssoarch

maatschappelijke ondersteuning

29.400

Beheersstichting MFC Westeinde

accommodatiebeheer

12.400

246

81.385 475.247

31.670 303.972 95.997 6.840.973 394.677 32.500



Bijlagenboek

Onderwerp subsidie

Bedrag in €

Beheersstichting MFC Camminghaburen

accommodatiebeheer

23.850

Wijkvereniging Zuiderburen

accommodatiebeheer

23.600


huur mfc zuidvliet

85.000

Bilgaard

dorp-, buurt en wijkwerk

15.500

Blokkendoos


4.300

st Beheer Vrijheidswijk


12.000

Camminghaburen


21.500

Wijkcomite Heechterp-Schieringen


12.500

Insulinde


9.000

Schepenbuurt


10.000

Wielenpolle


8.000

Achter de Hoven


12.500

Oranjewijk


3.150

Zuiderburen


19.500

Tjerk Hiddes


8.500

Cambuursterhoek


3.250

Vlietzone; Molenpad


5.000

Vlietzone: Welgelegen


7.000

Westeinde


10.500

Valeriuskwartier


17.000

MTV Wijk: KIO


4.250

MTV Wijk: Rengerspark


6.000

Vosseparkwijk


12.500

Nijlan


10.000

Aldlan


9.000

Huizum Oost


9.000

247



Bijlagenboek

Onderwerp subsidie

Bedrag in €

Hollander Huske


5.500

Gerard Dou


6.000

Vluchtheuvel


6.500

De Golle (Wirdum)


15.154

De Twirre (Wytgaard)


14.678

Ien en Mien (Goutum)


16.034

De Bining (Hempens Teerns)


7.555

De Weeme (Lekkum)


12.484

subtotaal

22.083.735

Programma Werk en inkomen Kredietbank Nederland

schuldhulpverlening

SVO Schuldhulpverlening voor (ex-)ondernemers

schuldhulpverlening

80.000


schuldhulpverlening

134.100

subtotaal

900.000

1.114.100

Programma Sport BV Sport

huur, exploitatie en activiteiten

DOV

gehandicaptensport

Spelend Sporten

gehandicaptensport

subtotaal

5.765.400 13.000 7.500 5.785.900

Programma Veiligheid en Openbare orde Stichting Welzijn Centraal

buurtbemiddeling

Stichting Aanpak Overlast Leeuwarden

straatcoaches (taskforce)

Slachtofferhulp Nederland

slachtofferhulp

subtotaal

12.500 125.000 23.710 161.210

Totaal

38.656.219

248


Bijlagenboek

Lijst van subsidieregelingen

Bedrag in €

Programma Cultuur Regeling subsidie kleine producties

99.600

Regeling subsidie beeldende kunst en vormgeving

80.000

Zadelfonds

17.100

subtotaal

196.700

Programma Jeugd en Onderwijs Regeling subsidie vrijwilligers speciaal jeugdwerk

23.800

subtotaal

23.800

Programma Sociaal Maatschappelijke Ontwikkeling Regeling subsidie multiculturele en anti-racisme activiteiten

51.200

subtotaal

51.200

Programma Sport Regeling subsidie gebruik niet-gemeentelijke binnensportlocaties door sportverenigingen

9.700

Regeling Topsport- en breedtesportevenementen

94.500

subtotaal

104.200

Totaal

375.900

Art. 4:23. [Grondslag subsidie] 1.

Een bestuursorgaan verstrekt slechts subsidie op grond van een wettelijk voorschrift dat regelt voor welke activiteiten subsidie kan worden verstrekt.

2.

Indien een zodanig wettelijk voorschrift is opgenomen in een niet op een wet berustende algemene maatregel van bestuur, vervalt dat voorschrift vier jaren nadat het in werking is getreden, tenzij vóór dat tijdstip een voorstel van wet bij de Staten-Generaal is ingediend waarin de subsidie wordt geregeld.

3.

Het eerste lid is niet van toepassing: a.

in afwachting van de totstandkoming van een wettelijk voorschrift gedurende ten hoogste één jaar of totdat een binnen dat jaar bij de Staten-Generaal ingediend wetsvoorstel is verworpen of tot wet is verheven en in werking is getreden;

b.

indien de subsidie rechtstreeks op grond van een door de Raad van de Europese Unie, het Europees Parlement en de Raad gezamenlijk of de Commissie van de Europese Gemeenschappen vastgesteld programma wordt verstrekt;

c.

indien de begroting de subsidieontvanger en het bedrag waarop de subsidie ten hoogste kan worden vastgesteld, vermeldt; of

d. 4.

in incidentele gevallen, mits de subsidie voor ten hoogste vier jaren wordt verstrekt.

Het bestuursorgaan publiceert jaarlijks een verslag van de verstrekking van subsidies met toepassing van het derde lid, onderdeel a en d.

249


Bijlagenboek

BIJLAGE F Overzicht van incidentele lasten en baten 250


Bijlagenboek

Overzicht van incidentele lasten en baten Onderstaande begrotingsvermelding is conform BBV, artikel 19c. Bedragen x € 1.000 Omschrijving

Begroting

Incidentele lasten

Meerjarenraming

2013

2014

Brede scholen

130

50

Onderwijsachterstandenbestrijding

100

2015

2016

86

86

126

105

Programma 2 Jeugd en Onderwijs

Programma 3 Economie en Toerisme Impuls economie binnenstad

400

Marketing Leeuwarden

250

250

Profilering en ondersteuning acquisitie

310

310

Stimuleringsfonds werkgelegenheid

240

240

86

86

Algemene reserve (vermogenswinsten) Programma 4 Sociaal Maatschappelijke Ontwikkeling Wmo/veranderprogramma

1.044

Frieslab 2

230

38

Programma 5 Werk en Inkomen Invoering Wet Werken naar Vermogen

242

Reductie tekort Wet BUIG

1.000

Herstructureringskosten Caparis

1.292

253

Financiering Schuldhulpverlening

1.100

1.100

Programma 6 Wonen Birk-bijdrage Zaailand Storting reserve ISVIII

412

412

412

3.150

2.936

76

76

Programma 8 Dienstverlening Digitale dienstverlening

172

Programma 10 Veiligheid en openbare orde Straat- en fancoaches

110

Programma 13 Milieu, Energie en Water Full Sustainable City

800

800

200

200

Programma 14 Woon- en Leefomgeving Dorpennota Bestrijding invasieve waterplanten

40

Programma 15 Algemene Dekkingsmiddelen Diverse verrekeningen met Algemene reserve

688

2.381

570

570

Storting in reserve SIOF

611

611

611

611

Storting in reserve Frictiemiddelen

1.700

900

900

900

Impuls sociale investeringen (ISI)

200 1.957

1.957

4.738

4.305

Frictiebudget gesubsidieerde instellingen

1.000

Rentetoevoeging aan reserves

1.957

1.957

282

115

17.746

12.639

Diverse posten < € 100.000 Totaal incidentele lasten

251


Bijlagenboek

Bedragen x € 1.000 Omschrijving

Begroting

Incidentele baten

Meerjarenraming

2013

2014

2015

2016

230

38

11.501

4.068

955

905

4.106

955

905

Programma 4 Sociaal Maatschappelijke Ontwikkeling Frieslab 2 Programma 15 Algemene Dekkingsmiddelen Diverse verrekeningen met Algemene reserve Impuls sociale investeringen

200

Bijdrage reserve frictiemiddelen

77

Totaal incidentele baten

12.008

Overzicht van structurele stortingen in en onttrekkingen aan Reserves Onderstaande begrotingsvermelding is conform BBV, artikel 17d. Bedragen x € 1.000 Omschrijving

Begroting

Structurele stortingen in reserves

2013

Meerjarenraming 2014

2015

2016

76

76

76

76

105

105

105

105

Programma 3 Economie en toerisme Reserve Grondexploitatie

801

Programma 6 Wonen Storting in Algemene Reserve (Revolving Fund) Programma 9 Politiek Bestuur Reserve egalisatie verkiezingen Programma 13 Milieu, Energie en Water Reserve egalisatie heffingen

150

Programma 15 Algemene Dekkingsmiddelen Reserve loon- en prijsstijging gesubsidieerde instellingen

802

802

802

802

Mutaties Algemene Reserve

5.265

681

681

681

Totaal structurele stortingen

7.199

1.664

1.664

1.664

252


Bijlagenboek

Bedragen x € 1.000 Omschrijving

Begroting

Structurele onttrekkingen aan reserves

2013

Meerjarenraming 2014

2015

2016

Programma 1 Cultuur Reserve kunst in de openbare ruimte

50

Reserve bijdrage subsidie Filmhuis

101

50

50

50

101

101

101

40

40

40

250

250

250

210

105

105

651

546

546

Programma 3 Economie en Toerisme Reserve afschrijvingen

40 389

Reserve Grondexploitatie Programma 6 Woningmarktbeleid

250

Reserve BWS Volkshuisvesting Programma 7 Infrastructuur en Bereikbaarheid

798

Reserve parkeren Programma 9 Politiek Bestuur Reserve egalisatie verkiezingen Programma 13 Milieu, Energie en Water Reserve egalisatie heffingen

521

Programma 15 Algemene dekkingsmiddelen Reserve loon- en prijsstijging gesubsidieerde instellingen

575

Mutaties Algemene Reserve

4.914

Totaal structurele onttrekkingen

7.638

253

Begroting 2013 gemeente Leeuwarden

Recommend Documents