DATUM VERGADERING
16
BULAGE(N)
2
maart 2006
AGENDAPUNTNUMMER DATUM BEHANDELING IN D&H
'T 8 nOVCmber 2005
B0600174 AAN DE VERENIGDE VERGADERING
CONVENANT VISSTANDBEHEER COMMISSIE GOEREE-OVERFLAKKEE
1. Aanleiding In alle regio's van Hollandse Delta behalve Goeree-Overflakkee is inmiddels een Visstandbeheer Commissie (VBC) opgericht. o VBC Hoeksche Waard is officieel opgericht in 2002 o VBC IJsselmonde is officieel opgericht in 2004 o VBC Voorne Putten is officieel opgericht in 2004 o In Rotterdam is het waterschap bezig om tot een VBC te komen, daar is de samenwerking gaande sinds 2003. De intentie van het waterschap is om ook in deze laatste regio een Visstandbeheer Commissie op te richten. Door een werkgroep is in 2005 een conceptconvenant opgesteld waarin alle betrokken partijen zich konden vinden. Dit heeft uiteindelijk geresulteerd tot het bijgevoegde convenant inclusief notitie geschillenbesluit VBC's en Visstandbeheer. 2. Voorstel • • 3.
In te stemmen met de inhoud van het convenant Visstandbeheer Commissie Goeree-Overflakkee. Dit te laten bekrachtigen door ondertekening door de dijkgraaf. Achtergrondinformatie
De VBC Goeree-Overflakkee is een samenwerkingsverband in de vorm van een commissie, waarin overleg, afstemming en coördinatie plaatsvindt ten aanzien van Visstandbeheer en de visserij. De partijen spreken de intentie uit tot samenwerking op dit gebied en zullen zich inspannen de daaraan verbonden doelstellingen te realiseren. Het instellen en functioneren van de VBC Goeree-Overflakkee laat bestaande bevoegdheden intact. Dit betekent dat elke geleding vanuit de eigen beleids- en bestuurlijke kaders deelneemt. De leden van de VBC hebben daartoe een vanuit de eigen geleding aangegeven mandaat. Besluitvorming De besluitvorming ten aanzien van visserij-activiteiten is voorbehouden aan de visrechthebbenden: de visserij-organisaties. Onder visserij-activiteiten wordt verstaan het vangen en uitzetten van vis en het opstellen van Visstandbeheer- en visplannen. Het uitzetten van vis gebeurt nauwelijks meer. Eén van de activiteiten van de VBC zal dus het opstellen van een visstandbeheerplan zijn. In de huurovereenkomst zitten voldoende mogelijkheden om de belangen van het waterschap te waarborgen. Door het instellen van de VBC wordt de zeggenschap van het waterschap vergroot. De partijen stellen elkaar op de hoogte van allerlei zaken. Het waterschap kan nu meepraten en desgewenst ook sturing geven.
DATUM VERGADERING
ONDERWERP
16 maart 2006
PAGINA
2
Convenant visstandbeheer commissie Goeree-Overflakkee
Notitie geschillenbeslechting De notitie geschillenbeslechting VBC's en visstandbeheer is een standaarddocument van de Organisatie ter Verbetering van de Binnenvisserij (OVB). Het is een landelijk gebruikt document. De geschillenbeslechting geldt voor de sport- en beroepsvisserij onderling en is niet van toepassing voor publiekrechtelijke organisaties zoals het waterschap. Dit document maakt bijvoorbeeld ook onderdeel uit van het convenant Visstandbeheercommissie (VBC) Voorne Putten, welke overeengekomen is op 9 november 2004. Bij de besluitvorming wordt, zoals beschreven is in artikel 6 van het convenant, gestreefd naar unanieme besluitvorming. Wanneer over het vraagstuk geen unaniem besluit genomen kan worden, dan wordt het vraagstuk doorgeschoven naar de volgende vergadering. Zolang er geringe voortgang is, zal dit vraagstuk doorgeschoven worden. Pas wanneer er geen voortgang meer is en het is een geschil tussen de sport- en beroepsvisserij, dan kan de notitie geschillenbeslechting ter hand worden genomen. In dit document zijn nog voldoende mogelijkheden om het geschil op te lossen. Hiervoor is op pagina 2 van de notitie geschillenbeslechting een keuzemenu aangegeven. Wanneer het een geschil met het waterschap betreft staat ons de gebruikelijk rechtswegen ter beschikking.
4. Motief De Europese Kaderrichtlijn Water schrijft voor dat de visstand één van de parameters is waaraan de kwaliteit van het water moet worden afgelezen. Bij een goede waterkwaliteit hoort een evenwichtige en goede visstand. 5. Gevolgen a. Financieel: Wanneer de maatregelen bekend zijn, wordt hier een aparte D&H notitie voor gemaakt. Bij het opstellen en uitvoeren van plannen wordt zoveel mogelijk gestreefd naar externe financiering, bijvoorbeeld in de vorm van subsidies. b. Personeel: Niet van toepassing. c. Juridisch: Zie integrale tekst d. Comm unicatief: De ondertekening en de wijze van publiceren van het convenant door de dijkgraaf wordt afgestemd met de afdeling Communicatie. e. Wijze van publiceren:
DATUM VERGADERING ONDERWERP
16 maart 2006 PAGINA 3 van 3 Convenant visstandbeheer commissie Goeree-Overflakkee
D D 0 D 0
Niet van toepassing Intranet Internet Ter inzagelegging Pers
6. Verdere aanpak/procedure Het voorliggende convenant is op 12 september 2005 met alle betrokken partijen besproken. In deze bijeenkomst is gebleken dat elke partij zich in de opgestelde tekst kon vinden. Aansluitend hieraan is besproken hoe een en ander gestalte gegeven kan worden teneinde de VBC te installeren. Uitkomst hiervan is dat in het voorjaar 2006 de oprichting van de VBC kan plaatsvinden tijdens een speciale bijeenkomst. Hoe deze bijeenkomst vorm gegeven wordt zal in de werkgroep besproken worden waarbij ondersteuning plaats zal vinden vanuit de afdeling communicatie van het waterschap. 7. Evaluatie De VBC voert jaarlijkse het gevoerde beheer en rapporteert hierover aan de betrokken partijen en aan andere partijen waartoe de VBC besluit. De VBC evalueert jaarlijks haar eigen functioneren.
Dijkgraaf en heemraden, secretaris,
r. J.B. van Gerdingen.
dijkgraaf,
ing. J.M. Geluk.
Bijlagen (2) Concept besluit Convenant Visstandbeheer Commissie Goeree-Overflakkee inclusief notitie geschillenbesluit.
DATUM VERGADERING
16 maart 2006
AGENDAPUNTNUMMER KENMERK
CONCEPT
waterschap
BESLUIT W: CONVENANT VISSTANDBEHEER COMMISSIE GOEREE-OVERFLAKKEE
Hollandse Delta
DE VERENIGDE VERGADERING VAN WATERSCHAP HOLLANDSE DELTA; op voordracht van dijkgraaf en heemraden van waterschap Hollandse Delta d.d. 8 november 2005; overwegende dat: In het samenwerkingsverband overleg, afstemming en coördinatie plaatsvindt ten aanzien van Visstandbeheer en visserij op GoereeOverflakkee; De Europese Kaderrichtlijn Water voorschrijft dat de visstand één van de parameters is waaraan de kwaliteit van het water moet worden afgelezen. Bij een goede waterkwaliteit hoort een evenwichtige en goed visstand. gelet op: - artikel 77 van de Waterschapswet; - Beleidsbesluit Binnenvisserij (Ministerie van LNV, 1999) gezien het advies van de commissie Waterhuishouding en Waterzuivering van 27 februari 2006;
BESLUIT:
In te stemmen met de inhoud van het convenant Visstandbeheer Commissie Goeree-Overflakkee. Dit te laten bekrachtigen door ondertekening door de dijkgraaf.
Dordrecht, 16 maart 2006. De Verenigde Vergadering voornoemd, secretaris, dijkgraaf,
mr. J.B. van Gerdingen.
ing. J.M. Geluk.
Augustus 2005 Versie 2
Convenant VBC Goeree-Overflakkee
Inleiding bij convenant VBC Goeree-Overflakkee
De visrechthebbenden en de waterbeheerders in het gebied Goeree-Overflakkee streven naar een integrale en concrete aanpak van het visstandbeheer in dit gebied. De Visbeheereenheid Goeree-Overflakkee is een samenwerkingsverband tussen de hengelsportverenigingen: "De Viscromte" (Melissant), "De Krammer" (Middelharnis) en "Stellendam". Na overleg met waterschap Hollandse Delta en beroepsvisser de heer van Leest is besloten om een VisstandBeheerCommissie op te richten, zoals omschreven in het Beleidsbesluit Binnenvisserij (Ministerie van LNV, 1999). Dit rijksbeleid zet in op een planmatig, integraal beheer van de visstand om te komen tot een duurzame visstand en een duurzame ecologisch verantwoorde visserij. Om dit doel te bereiken worden visrechthebbenden en waterbeheerders aangezet tot planmatig visstandbeheer, tot de openbaarmaking van plannen en tot een gedocumenteerde uitvoering van deze plannen. De VBC Goeree-Overflakkee is een samenwerkingsverband in de vorm van een commissie, waarin overleg, afstemming en coördinatie plaatsvindt ten aanzien van het visstandbeheer en de visserij. De partijen spreken de intentie uit tot samenwerking op dit gebied en zullen zich inspannen de daaraan verbonden doelstellingen te realiseren. Het instellen en functioneren van de VBC Goeree-Overflakkee laat bestaande bevoegdheden en verantwoordelijkheden intact. Dit betekent dat elke geleding vanuit de eigen beleids- en bestuurlijke kaders deelneemt. De leden van de VBC hebben daartoe een vanuit de eigen geleding aangegeven mandaat. De wijze van samenwerking en de doelstellingen van de VBC Goeree-Overflakkee zijn vastgelegd in het navolgende convenant. Tot het convenant behoren ook Bijlage 1. Visserijkundige eenheid VBC Goeree-Overflakkee en Bijlage 2. Procedure geschillenoplossing visserijorganisaties/ deelnemers.
Augustus 2005 Versie 2
Convenant VBC Goeree-Overflakkee
Convenant VBC Goeree-Overflakkee
ARTIKEL l
ALGEMEEN
Lid 1.
Vïsbeheereenheid Goeree-Overflakkee, beroepsvisser de heer van Leest en waterschap Hollandse Delta richten de Visstandbeheercommissie GoereeOverflakkee op, hierna te noemen de VBC.
Lid 2.
De visserijkundige eenheid waarin de VBC werkzaam is, omvat de wateren binnen het beheersgebied van waterschap Hollandse Delta in het gebied ten westen van de Oosthavendijk/ Dirklandse Sas tot en met de Kop van Goeree inclusief de haven van Dirksland en de Oude Haven van Stellendam. De begrenzing van dit beheersgebied is weergegeven in bijlage 1. Het visrecht - geheel of gedeeltelijk - berust op basis van eigendom, erfpacht of huur bij de partijen die in bijlage l zijn genoemd.
Lid 3.
De VBC is een overlegplatform, waarin visrechthebbenden overleggen met andere belanghebbenden om te komen tot een gezamenlijk beheer van de visstand en de uitvoering van de visserij in de in lid 2 beschreven visserijkundige eenheid, op basis van de in dit convenant vastgelegde intenties.
Lid 4.
De VBC kan, wanneer dit door partijen wenselijk wordt geacht of er een gezamenlijk belang is, de deelnemende partijen vertegenwoordigen, onder andere in inspraakprocedures.
ARTIKEL 2
DOELSTELLING VBC
Lid 1.
Het gezamenlijk vormgeven en uitvoeren van een planmatig en duurzaam visstandbeheer en visserijbeheer in de visserijkundige eenheid, op basis van gezamenlijk vastgestelde uitgangspunten, doelstellingen en uitvoeringsprogramma voor het visstandbeheer en de visserij.
Lid 2.
Het versterken van de samenwerking in het visstandbeheer en de visserij door het betrekken van en afstemmen met beleids- en beheerdoelstellingen van deelnemende belanghebbenden.
Lid 3.
Het bijdragen aan het behouden dan wel verbeteren van de ecologische kwaliteit van de visserijkundige eenheid, voor zover van belang voor het in lid l en 2 genoemde.
Lid 4.
Het streven naar optimalisering van de toegankelijkheid van de viswateren voor de sportvisserij en beroepsvisserij, rekening houdend met de aan het water en de oever toegekende functies.
Augustus 2005 Versie 2
ARTIKEL 3
Convenant VBC Goeree-Overflakkee
SAMENSTELLING
Lid 1.
De VBC bestaat uit de volgende commissieleden: 2 vertegenwoordigers namens Visbeheereenheid Goeree-Overflakkee; 2 vertegenwoordigers namens Waterschap Hollandse Delta, l vertegenwoordiger namens de beroepsvisserij
Lid 2.
De commissieleden worden benoemd door de desbetreffende organisaties. Indien een commissielid verhinderd is aan een VBC-vergadering deel te nemen, zal dit aan de voorzitter worden doorgegeven en zal indien nodig vervanging worden geregeld door het betreffende commissielid.
Lid 3.
De VBC kan ten aanzien van specifieke onderwerpen, adviseurs betrekken.
Lid 4.
Na duidelijkheid over de visrechten op Flakkee is het gewenst dat het werkgebied van de VBC vergroot wordt. Visrechthebbende op Flakkee kunnen dan tot de VBC toetreden. Ook beroepsvissers werkzaam op GoereeOverflakkee kunnen toetredende tot de VBC. De samenstelling en taakverdeling wordt in een dergelijk geval dan opnieuw bezien.
ARTIKEL 4
TAAKVERDELING
Lid 1.
De commissie wijst een voorzitter, secretaris en penningmeester aan.
Lid 2.
De voorzitter is belast met de leiding van de VBC vergaderingen. De voorzitter draagt zorg voor het doeltreffend functioneren van de VBC.
Lid 3.
De secretaris houdt administratie, legt verslag van de vergaderingen, stelt een jaarverslag op en draagt zorg voor de agendering en convocaties. .
Lid 4.
De penningmeester draagt zorg voor registratie van alle inkomsten en uitgaven van de VBC.
Lid 5.
In onderling overleg wordt voor de overige leden van de VBC een taakverdeling gemaakt.
ARTIKEL 5
WERKWIJZE
Lid 1.
In VBC-verband worden door de Visrechthebbende partijen gebiedsgerichte visies opgesteld.
Lid 2.
De op basis van de gebiedsgerichte visies door de VBC uit te voeren activiteiten worden jaarlijks in het najaar vastgelegd in een werkplan inclusief begroting. Een jaarverslag en financieel verslag over het voorgaande jaar worden jaarlijks in het voorjaar opgesteld en vastgesteld.
Lid 3.
De VBC vergadert ten minste drie keer per jaar.
Lid 4.
a) De VBC evalueert jaarlijks het gevoerde beheer en rapporteert hierover aan de betrokken partijen en aan andere partijen waartoe de VBC besluit. b) De VBC evalueert jaarlijks haar eigen functioneren.
Augustus 2005 Versie 2
Convenant VBC Goeree-Overflakkee
ARTIKEL 6
BESLUITVORMING
•
• ->-
-.
,
.
- •- -
- • -
Lid 1.
Bij het nemen van besluiten respectievelijk het vaststellen van plannen en de uitvoering van maatregelen, wordt gestreefd naar unanieme overeenstemming binnen de VBC.
Lid 2.
Besluitvorming ten aanzien van visserij-activiteiten binnen de VBC is voorbehouden aan de visrechthebbenden. Onder visserij-activiteiten worden verstaan maatregelen en activiteiten die op basis van de Visserijwet en het Beleidsbesluit Binnenvisserij primair de verantwoordelijkheid en bevoegdheid zijn van genoemde visrechthebbenden. Afstemming met de andere deelnemende partijen gaat vooraf aan de besluitvorming.
Lid 3.
Bij het oplossen van geschillen tussen visserijbelanghebbenden, zal worden gehandeld conform de in bijlage 2 opgenomen procedure.
ARTIKEL 7
BEHEERKOSTEN EN TOEDELING KOSTEN
Lid 1.
Als beheerkosten worden onderscheiden: a. organisatiekosten (vergaderkosten, secretariaatskosten) b. kosten planvorming en uitvoeringsmaatregelen sport- en beroepsvisserij c. overige planvorming en maatregelen.
Lid 2.
De kosten onder lid la van dit artikel worden betaald uit de reguliere bijdrage van de deelnemers, die jaarlijks door de VBC op basis van een begroting wordt vastgesteld en die maximaal € 25,00 per deelnemende organisatie per jaar bedraagt. Voor de kosten onder lid Ib en c van dit artikel wordt een projectbegroting opgesteld, die ter goedkeuring en ondertekening aan de belanghebbende partijen wordt voorgelegd.
Lid 3
Er wordt bij het opstellen en uitvoeren van plannen zoveel mogelijk gestreefd naar externe financiering, bijvoorbeeld in de vorm van subsidies.
ARTIKEL 8
INWERKINGTREDING EN WERKINGSDUUR
Lid 1.
Dit convenant treedt in werking op de datum van ondertekening.
Lid 2.
Wijziging en/of aanvulling van dit convenant kan te allen tijde plaatsvinden, mits de deelnemende partijen hier goedkeuring aan verlenen.
Augustus 2005 Versie 2
Convenant VBC Goeree-Overflakkee
Aldus overeengekomen te plaatsnaam op datum 2005.
WATERSCHAP HOLLANDSE DELTA In deze vertegenwoordigd door de: De heer/mevrouw..., functie Handtekening
datum
VISBEHEEREENHEID GOEREE-OVERFLAKKEE In deze vertegenwoordigd door: De heer F.A. van der Bruggen, voorzitter van visbeheereenheid Goeree-Overflakkee Handtekening
datum
De heer M. Nagtegaal, secretaris van visbeheereenheid Goeree-Overflakkee Handtekening
•
datum
BEROEPSVISSERIJ In deze vertegenwoordigd door: De heer A. van Leest, beroepsvisser Handtekening
datum
Augustus 2005 Versie 2
Bijlage 1.
Convenant VBC Goeree-Overflakkee
Visserijkundige eenheid VBC Goeree-Overflakkee
- Deze bijlage maakt deel uit van het convenant -
De visserijkundige eenheid waarin de VBC Goeree-Overflakkee werkzaam is en de ligging van de verschillende visrechten is weergegeven op de bijgevoegde kaart.
Augustus 2005 Versie 2
Bijlage 2.
Convenant VBC Goeree-Overflakkee
Procedure geschillenoplossing visserij-organisaties / deelnemers
- Deze bijlage maakt deel uit van het convenant -
Toelichting: In het Beleidsbesluit Binnenvisserij (LNV, 1999) is voorzien te komen tot een sectoraal arbitrage-instrument (geschillenbeslechting). De gedachte hierachter is dat partijen bij aanvang van samenwerking afspreken hoe met geschillen wordt omgegaan, om te voorkomen dat indien dit niet geregeld is geschillen ontaarden in conflicten die het visstandbeheer vertragen. In de landelijke werkgroep Visstandbeheer is dit onderwerp uitgewerkt. De Stuurgroep binnenvisserij heeft 19 maart 2004 de richtlijnen inzake arbitrage / geschillenbeslechting vastgesteld. De notitie is bij dit convenant gevoegd, zodat de visrechthebbenden in VBC's de procedure voor geschillenbeslechting kunnen uitwerken en vaststellen. De notitie geeft een schets van de achtergronden bij geschillenbeslechting en biedt de VBC een menu van verschillende mogelijkheden voor geschillenbeslechting, uit deze mogelijkheden kan de VBC een keuze maken. Deze keuze kan dan als bijlage aan het convenant worden toegevoegd. Deze toevoeging geldt dan als een wijziging van het convenant waaraan alle partijen hun toestemming moeten geven.
Notitie geschillenbeslechting VBC's en visstandbeheer 1. Inleiding In het Beleidsbesluit Binnenvisserij is als beleidspunt opgenomen dat de landelijke organisaties van sport- en beroepsbinnenvisserij wordt gevraagd een sectorale voorziening te treffen voor situaties waarin sportvisserijorganisaties en beroepsbinnenvissers niet tot overeenstemming kunnen komen over de mogelijkheden voor economische benutting van de (schub)visstand. In het door de Stuurgroep Binnenvisserij goedgekeurde werkprogramma van de Werkgroep Visstandbeheer is dit uitgewerkt als het instellen van een voorziening voor geschillenbeslechting op het gebied van VBC's en visstandbeheer. In de werkgroep is in een aantal vergaderingen aandacht besteed aan dit onderwerp. De voorliggende notitie vormt de weerslag hiervan en beschrijft een keuzemenu voor geschillenbeslechting op basis waarvan de visrechthebbende VBC-partijen (sport- en beroepsvisserij) in hun VBC-convenant afspraken m.b.t. geschillenbeslechting kunnen vastleggen.
2. Uitgangspunten bij geschillenbeslechting Om te voorkomen dat bij de instelling van een VBC, de opstelling van een visstandbeheerplan, of anderszins in het functioneren van een VBC, conflictsituaties ontstaan die het functioneren van de VBC in de weg gaan staan, is het van belang dat reeds in de opstartfase van de VBC afspraken worden gemaakt hoe om te gaan met mogelijke conflictsituaties. Hiertoe is door de werkgroep visstandbeheer een keuzemenu geschillenbeslechting ontwikkeld. Op basis van dit keuzemenu kunnen in het VBC-convenant afspraken worden opgenomen welke vorm en stappen van geschillenbeslechting partijen zullen hanteren en voor welke onderwerpen. De voornaamste uitgangspunten voor de voorliggende notitie geschillenbeslechting zijn: • vanuit procesbegeleiding conflicten voorkomen • binnen de VBC dienen afspraken te worden gemaakt over de te volgen procedure bij geschillen / conflicten (in het convenant of als bijlage bij convenant) • een eventuele gang naar de rechter inzake de inhoud van het geschil, dan wel over de te volgen of gevolgde procedure blijft mogelijk
3. Geschillenoplossing: waarvoor wel en niet? Welke typen conflicten kunnen zich voordoen 1. In het traject naar de instelling van een VBC kunnen problemen rijzen tussen sport onderling, tussen beroep onderling, tussen sport en beroep, en met water- en terreinbeheerders. Voorbeelden van mogelijke geschillen zijn de begrenzing van visserijkundige eenheden, inhoud van convenants, (on)voldoende betrokkenheid belanghebbenden. Voor dergelijke vraagstukken wordt procesbegeleiding ingezet, gericht op het oplossen dan wel voorkomen van de geschillen. De eventuele inzet van arbitrage in de aanloopfase van een VBC achten wij ongewenst. De praktijk leert dat - behalve in enkele gebieden het vraagstuk van de begrenzing - er zich nergens wezenlijke geschillen op genoemd gebied voordoen. 2. T.a.v. inhoudelijke aspecten van visstandbeheerplan/visplan: In de praktijk kunnen conflicten spelen tussen sport en beroep, bijvoorbeeld over het vraagstuk van benutting. Ook kan sprake zijn van meer bestuurlijke/administratieve geschillen. Ook kunnen zich
l
mogelijk conflicten gaan voordoen met waterbeheerders en/of terreinbeheerders. Bijvoorbeeld ten aanzien van de voor de visstand te hanteren streefbeelden.
Waarvoor geschillenbeslechting Wel: Niet:
Voor de hiervoor onder 2. genoemde geschillen op inhoudelijk gebied tussen visrechthebbenden / vergunninghouders. 1. Voor geschillen die betrekking hebben op privaatrechtelijke zaken in relatie tot visrechten, huurovereenkomsten dan wel daaraan verbonden aspecten. 2. Voor geschillen met publiekrechtelijke organisaties zoals Rijkswaterstaat en de waterschappen.
Conclusie: De geschillenoplossing betreft een sectorale voorziening. Deze richt zich op de inhoudelijke geschillen van het visstandbeheer en de binnen dat kader overeen te komen duurzame visserij, voor zover het in de VBC's de verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de sport- en beroepsvisserij betreft.
4. Groslijst van onderwerpen Onderstaand een lijstje van onderwerpen waarover geschillenbeslechting zich zou kunnen uitstrekken: Streefbeelden Inhoud (onderdelen) visstandbeheerplan toepassing instrument bepaling benuttingsruimte / quota aanpak monitoring en registratie interpretatie gegevens monitoring en registratie aanvullende regelgeving, bijv. t.a.v. perioden, vangtuigen vergunningvoorwaarden - • financiële resp. zakelijke verrekening controles en sancties verslaglegging, documentatie e.d.
5. Aanpak Voor de aanpak (= het voorkomen dan wel oplossen van geschillen), wordt een keuzemenu met bijbehorende stappen onderscheiden. Een VBC heeft daarmee de mogelijkheid om op basis van eigen afwegingen een "menu" samen te stellen van onderwerpen en daaraan gekoppelde processtappen, waarmee geschillen kunnen worden aangepakt. Aanbevolen wordt om de gekozen wijze van geschillenbeslechting vast te leggen in het VBC-convenant dan wel als aanhangsel daaraan toe te voegen. Visrechthebbende partijen binden zich daarmee aan de afgesproken aanpak. Keuzemenu geschillenbeslechting: Keuze A - geschiloplossing binnen de VBC: 1. Belanghebbenden binnen VBC lossen zelf geschil op 2. Belanghebbenden binnen VBC schakelen hiervoor (in tweede instantie) een of meer procesbegeleiders in 3. Belanghebbenden binnen VBC leggen het geschil aan een deskundigenpanel voor: advies (afhankelijk van de afspraken binnen de VBC al dan niet bindend) Keuze B - mediation:
Belanghebbenden proberen conflict zelf op te lossen onder begeleiding van een neutrale mediator. Keuze C - arbitragetraject:. Geschil wordt voorgelegd aan een arbitragecommissie; deze doet een bindende uitspraak. Keuze D - gang naar de rechter. Per (hoofd)onderwerp kan in het VBC-convenant worden afgesproken welke processtap(pen) gevolgd zullen worden in geval zich een conflict voordoet op het betreffende onderwerp. Dit kan betekenen dat voor sommige onderwerpen wordt besloten dat (indien noodzakelijk) een aantal opeenvolgende processtappen zal worden doorlopen (bijv. A en C, of A, B en C, of A en D), terwijl voor andere onderwerpen wordt afgesproken dat definitieve geschillenbeslechting altijd bij de rechter zal moeten plaatsvinden. Toelichting: Keuze A - geschiloplossing binnen de VBC: 1. Onder leiding van de (onafhankelijke) VBC-voorzitter wordt het geschil opgelost. 2. Geschil wordt niet opgelost, VBC schakelt procesbegeleiding in. Onder begeleiding van een of meer door de VBC zelf aangezochte en geconsulteerde personen / organisaties wordt het geschil daarmee wel / niet opgelost. 3. De VBC legt het geschil voor advies voor aan een daartoe ingesteld landelijk "deskundigenpanel". Dit panel, resp. de VBC, kan indien nodig een geschildossier (laten) opstellen. Dit is een kwestie van afspraak tussen panel, VBC en een eventuele opdrachtnemer. Dit dossier bevat informatie over de belanghebbenden, de aard van het conflict, het afgelegde proces en andere relevante informatie. Het panel kan hoor en wederhoor toepassen. Het panel kan aanvullend andere deskundigen om informatie vragen. Het panel geeft de VBC / belanghebbenden een schriftelijk advies voor het oplossen van het geschil. Dit advies kan al dan niet bindend zijn al gelang naar de afspraken die hierover binnen de VBC zijn gemaakt. Het geschil is daarmee wel / niet opgelost. De landelijke organisaties voor sport en beroepsvisserij hebben op zich genomen een groslijst samen te stellen met mogelijke deskundigen voor dit deskundigenpanel. Deze lijst kan door de VBC gebruikt worden om het panel samen te stellen. Keuze B - mediation: Partijen komen er onderling niet uit ondanks een eventueel advies. De VBC of belanghebbenden proberen het conflict zelf op te lossen onder begeleiding van een mediator. De mediator is in dit geval een neutrale bemiddelingsdeskundige die de onderhandelingen tussen de partijen begeleidt teneinde vanuit hun werkelijke belangen tot gezamenlijk gedragen en voor ieder van hen optimale resultaten te komen. De door de partijen gemaakte afspraken worden schriftelijk vastgelegd en zijn daarmee bindend. De keuze voor mediation is vrijwillig, de partijen zijn zelf verantwoordelijk voor gemaakte afspraken. Keuze C - arbitragetraject: De VBC / belanghebbenden start arbitragetraject conform overeengekomen regeling in het convenant. Start arbitrage. Om een niet constructieve discussie over de voordracht voor arbiters te voorkomen is het noodzakelijk dat reeds in het VBC-convenant een procedure wordt vastgelegd over de wijze waarop de arbitragecommissie wordt samengesteld en de keuze van de onafhankelijke arbiter(s). Als uitgangspunt kan worden gehanteerd dat de arbitragecommissie bestaat uit 1 onafhankelijk arbiter + 1 arbiter aangewezen door elk van de conflictpartijen. In ieder geval dient de arbitragecommissie te bestaan uit een oneven aantal arbiters. Wanneer partijen besluiten tot een arbitragetraject is hierop het Wetboek van Burgelijke Rechtsvordering (art. 1020-1076) van toepassing. Dit betekent dat op die punten waar de 3
onderlinge procesafspraken niet in voorzien, dan wel waar geen overeenstemming over is, de betreffende bepalingen uit de wet van toepassing zijn. Wanneer tot arbitrage wordt overgegaan is de uitspraak van deze arbitrage bindend. Onderdeel van de uitspraak van de arbitragecommissie betreft de toe te passen sanctionering in geval partijen de arbitrage-uitspraak niet naleven (meestal in de vorm van een dwangsom). Bij het niet naleven van de uitspraak kan in dat geval - na verlof van de voorzieningenrechter - de uitspraak ten uitvoer worden gelegd (inning van een opgelegde dwangsom of van een toegekende schadevergoeding, waarbij beslag en andere executieinstrumenten kunnen worden toegepast). Keuze D - gang naar de rechter: Geschil wordt voorgelegd aan de rechter. Noot: Indien in het voorafgaande proces van geschillenbeslechting arbitrage heeft plaatsgevonden is een gang naar de rechter alleen nog mogelijk met betrekking tot de gevolgde procedure van arbitrage. 6. Kosten Afhankelijk van de keuze(s) van aanpak van geschillenbeslechting, zijn daaraan in meer of mindere mate kosten verbonden. Bij het samenstellen van het geschillenmenu in VBCverband, kan rekening worden gehouden met de verschillende kostenposten. Binnen de VBC kan worden gekozen voor: kosten komen voor rekening van individuele aanvrager (s) kosten komen voor rekening van de VBC (gezamenlijke visrechthebbenden); denkbaar is dat hierbij een verdeelsleutel word gehanteerd, bijvoorbeeld naar rato van de besomming van de betrokken beroepsvisser(s) en de inkomsten van de hengelsortvereniging(en) uit uitgegeven vergunningen voor de sportvisserij; of naar rato van het aantal gebruikers (sportvissers en beroepsvissers) van de visserijkundige éénheid. - een mix, bijvoorbeeld in afhankelijkheid van de betreffende keuze (bijv. keuze A en B voor rekening VBC, keuze C en D voor rekening van aanvrager). Het is mogelijk om op individuele basis, dan wel als vereniging, een rechtsbijstandverzekering af te sluiten die voorziet in de financiering van de kosten voor ADR (alternative dispute resolution: alternatieve geschillenbeslechting, anders dan rechtspraak). Van ADR zijn mediation en arbitrage het meest bekend in de verzekeringswereld en komen daardoor het meest in aanmerking voor dekking. De precieze voorwaarden en condities verschillen per verzekeringsproduct. Het verdient daarom aanbeveling om bij de keuze voor een rechtsbijstandsverzekering naar de voorwaarden, ook met betrekking tot ADR, te informeren.
Bijlage: Kenmerken van verschillende manieren van geschillenbeslechting Onderhandelen Partijen lossen hun conflict zelf op.
Procesbegeleiding Partijen lossen hun conflict zelf op maar laten zich ondersteunen door procesbegeleider(s).
Beslissing door:
Partijen
Partijen
Duur Kosten
PM Laag
PM Laag
Methodiek
Advies Partijen winnen advies in van een deskundigenpanel. Het panel geeft de VBC / belanghebbenden een schriftelijk, al dan niet bindend advies voor het oplossen van het geschil. Niet bindend advies: partijen Bindend advies (afhankelijk van gemaakte afspraken): deskundigenpannel Kort Gemiddeld
Mediation Partijen lossen hun conflict zelf op maar laten de onderhandelingen volgens een bepaalde procedure begeleiden door een onderhandelingsdeskundige (mediator). Partijen
Arbitrage Partijen laten een (bindende) uitspraak doen door de arbiter(s).
Rechtspraak Partijen laten een (bindende) uitspraak doen door de rechter.
Arbiter(s)
Rechter
Kort Gemiddeld
Gemiddeld Gemiddeld/Hoog
Lang Hoog
In bovenstaande tabel wordt een aantal kenmerken genoemd van de in dit document behandelde vormen van geschillenbeslechting. De werkgroep beveelt aan om een conflict op de lossen met een methodiek die zoveel mogelijk links in de tabel staat aangegeven. Geschillenoplossing door arbitrage en zeker door gerechtelijke procedures zou eigenlijk pas gekozen moeten worden als het echt niet anders kan en het conflict niet met andere methode blijkt op te lossen. De kosten van deze methoden zijn hoog en de duur is (zeker in geval van een gerechtelijke procedure) vaak lang. Bovendien is een nadeel van een beslissing door derden dat dit vaak gepaard gaat met een beeld van "een winnaar en een verliezer". Dit zal de verhouding tussen de partijen doorgaans niet verbeteren, wat nadelig is voor partijen die in de toekomst binnen de VBC weer met elkaar te maken krijgen. Als de partijen er zelf uitkomen zal dat de verhouding doorgaans niet verslechteren en mogelijk zelfs verbeteren. De zorg voor de verhoudingen is expliciet een aandachtspunt voor zowel een procesbegeleider als een mediator.
