4 BALANS MET TOELICHTING In dit hoofdstuk presenteren wij de balanspositie van de gemeente Utrecht. Als gevolg van de invoering van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) gelden per 1 januari 2004 andere regels voor het opstellen van de balans. In paragraaf 4.1 nemen wij de balans op per 31 december 2003 volgens de oude regelgeving, en de mutaties die op basis van het BBV plaats hebben moeten vinden. De mutaties worden toegelicht in paragraaf 4.2. De balans per 31 december 2003 en de mutaties BBV vormen samen de beginbalans voor deze rekening 2004. In paragraaf 4.3 treft u de balans per 1 januari 2004 en de balans per 31 december 2004 aan. De belangrijkste mutaties tussen deze beide balansen worden toegelicht in paragraaf 4.4.
3 4
Verantwoording 2004
221
4.1 Balansmutaties BBV Activa
Stand per
Mutatie
31-12-2003 Vaste activa Geactiveerde tekorten Immateriële vaste activa
1-1-2004
1.220.351
-8.199
1.212.152
251
-251
0
19.047
-17.723
1.324
Kosten onderzoek en ontwikkeling Materiële vaste activa
Stand per
1.324
688.150
-25.446
662.704
Investeringen met economisch nut
544.651
Investeringen met maatschappelijk nut
118.053
Financiële vaste activa
512.903
35.221
Kapitaalverstrekking aan deelnemingen
548.124 126.637
Leningen aan woningcorporaties
17.748
Leningen aan overige verbonden partijen
110.933
Overige langlopende leningen
81.708
Uitzettingen met een rentetypische looptijd > 1 jaar
175.071
Overige langlopende vorderingen
36.027
Vlottende activa
350.878
-10.833
340.045
Voorraden
127.813
-14.494
113.319
Grond- en hulpstoffen
368
Onderhanden werk
111.484
Gereed product en handelsgoederen Kortlopende vorderingen
1.467 83.556
5.578
89.134
Verstrekte kasgeldleningen
3.000
Rekening-courantverhouding met niet financiële instellingen
3.186
Overige vorderingen
82.938
Overige uitzettingen
10
Uitzettingen Liquide middelen
3.080
-3.080
0
15.276
4.194
19.470
Bank en giro
17.924
Kas
343
Kruisposten Overlopende activa Totaal activa
1.203 121.153
-3.031
118.122
1.571.229
-19.032
1.552.197
bedragen x € 1.000,-
222
Verantwoording 2004
Passiva
Stand per
Mutatie
31-12-2003 Vaste passiva
1.380.939
Stand per 1-1-2004
-26.433
1.354.506
Eigen vermogen
818.835
-171.933
646.902
Algemene reserve
191.309
-103.547
87.762
Overige bestemmingsreserves
605.018
-68.386
536.632
Saldo van de rekening van baten en lasten Voorzieningen
22.508
22.508
160.264
145.315
305.579
Risicovoorzieningen
94.801
101.429
196.230
Egalisatievoorzieningen
65.463
3.534
68.997
0
40.352
40.352
401.840
185
402.025
Van derden ontvangen bestemmingsbedragen Langlopende schulden Obligaties
19
Onderhandse leningen van binnenlandse banken
246.055
Onderhandse leningen van binnenlandse bedrijven
1.577
Onderhandse leningen van overige binnenlandse sectoren
3.421
Door derden belegde gelden
147.770
Leasecontracten
180
Waarborgsommen
2.795
Leningen aan diensten Vlottende passiva Vlottende schulden
208 190.290
7.401
197.691
51.481
1.089
52.570
Rekeningcourant derden
1.280
Bank en giro
3.782
Overige kortlopende schulden Overlopende passiva
47.508 138.809
6.312
145.121
3 4
Totaal passiva
1.571.229
-19.032
1.552.197
bedragen x € 1.000,-
Verantwoording 2004
223
224
Verantwoording 2004
4.2 Toelichting balansmutaties BBV In het kader van bovengenoemde wet hebben correcties plaatsgevonden ten opzichte van de balans per 31 december 2003 zoals die is opgenomen in de gemeenterekening 2003. Onderstaand treft u een toelichting aan op de belangrijkste mutaties. Geactiveerde tekorten
Deze post is ten laste gebracht van de algemene dekkingsreserve conform het raadsbesluit bij de bestuursrapportage per 1 juli 2004.
Immateriële vaste activa
Er is een bedrag van 8,2 miljoen euro overgeheveld naar het onderdeel materiële vaste activa met maatschappelijk nut en. Verder is 9,5 miljoen euro ten laste gebracht van de algemene reserve (dienstbedrijfsreserves).
Materiële vaste activa Bij de vaste activa wordt met ingang van 2004 onderscheid gemaakt in economisch nut en maatschappelijk nut. De mutaties op het onderdeel materiële vaste activa betreffen: • een vermindering van 17,7 miljoen euro in verband met een verplaatsing van de aan erfpachten gerelateerde leningen naar de financiële vaste activa, leningen aan woningcorporaties; • een vermindering in verband met een verschuiving van 17,8 miljoen euro van aan de erfpachten gerelateerde leningen van Hoog Catharijne naar de financiële vaste activa, overige langlopende vorderingen; • een vermindering van 3,7 miljoen euro. Dit betreft activa waar door derden aan wordt bijgedragen en die in verband met het BBV niet meer geactiveerd mogen worden. • een vermindering van 1,7 miljoen euro . Dit betreft geactiveerde uitgaven in het kader van bodemsanering. Deze post is ten laste gebracht van de algemene reserve (dienstbedrijfsreserves); • een vermeerdering omdat van de post voorraden een bedrag is overgeheveld van 3,7 miljoen euro. Dit betreft gronden en gebouwen die zijn aangekocht met het oog op toekomstige grondexploitaties; • een vermindering van 1,2 miljoen euro in verband met een correctie bij de investering huurharmonisatie; • een vermeerdering van 8,2 miljoen euro naar aanleiding van een verschuiving van immateriële vaste activa. Dit betreft kosten van onderzoek en ontwikkeling die hebben geleid tot een vast actief. Financiële vaste activa
De vermeerdering is hoofdzakelijk het gevolg van de mutatie van de aan erfpachten gerelateerde leningen van 35,5 miljoen euro. Tevens hebben zich voor een totaal bedrag van 0,3 miljoen euro aan kleinere verschuivingen naar andere posten voorgedaan.
Kortlopende vorderingen
De post uitzettingen ad 3,1 miljoen euro is onderdeel geworden van de kortlopende vorderingen. Het overige van 2,5 miljoen euro betreft diverse verschuivingen naar andere balansposten.
Voorraden
Van de materiële vaste activa is een bedrag overgeheveld van 3,7 miljoen euro. Dit betreft gronden en gebouwen die zijn aangekocht met het oog op toekomstige grondexploitaties. Tevens is voor een bedrag van 10,8 miljoen euro aan voorbereidingskosten Stationsgebied ten laste gebracht van de algemene reserve, onderdeel dienstbedrijfsreserves. Zie ook de toelichting bij reserves.
Uitzettingen
De post uitzettingen is overgebracht naar de kortlopende vorderingen.
Overlopende activa
Onder de overige activa waren uitgaven met betrekking tot woonwagenzaken opgenomen. Deze post van 1,2 miljoen euro is ten laste gebracht van de algemene reserve (dienstbedrijfsreserves). Het restant van 1,8 miljoen euro betreft diverse verschuivingen naar andere balansposten.
Verantwoording 2004
225
3 4
Reserves
Algemene reserve • Op grond van het BBV moeten gemeenten in hun balans een voorziening opnemen voor verliezen waarvan de omvang op de balansdatum onzeker is, maar wel redelijk in te schatten. Het is niet toegestaan negatieve verwachte resultaten te salderen met positieve. Deze nieuwe regels zijn verwerkt door in de beginbalans ten laste van het onderdeel dienstbedrijfsreserves voorzieningen op te nemen voor negatieve grondexploitaties. Het tekort op het onderdeel dienstbedrijfsreserves wordt voor een belangrijk deel verklaard door de financieel technische verwerking hiervan: binnenstedelijk 31,8 miljoen euro, Leidsche Rijn 46,3 miljoen euro en Stationsgebied 10,8 miljoen euro. Dit betreft nadrukkelijk niet de meerjarige uitkomst van deze grondexploitaties. Op de binnenstedelijk grondexploitaties wordt meerjarig een voordeel verwacht, voor Leidsche Rijn een tekort (waar een risicoreservering tegenover staat) en voor het Stationsgebied komt deze uiteindelijk uit rond de nullijn. Daarnaast zijn tekorten in verband met huurharmononisatie en onderhoud vastgoed voor in totaal 20,7 miljoen euro ten laste van de dienstbedrijfsreserves gebracht. Ook hiervoor geldt dat deze nadelen meerjarig omslaan in een positiever beeld resulterend in een stand rond nul. • De vorming van de egalisatievoorziening wethouderspensioenen van 5,0 miljoen euro is ten laste gegaan van de algemene reserve. • Van de immateriële vaste activa is 9,5 miljoen euro ten laste gebracht van de algemene reserve (dienstbedrijfsreserve). Ook zijn geactiveerde uitgaven in het kader van bodemsanering en woonwagenzaken voor respectievelijk 1,7 miljoen euro en 1,2 miljoen euro afgeboekt van de algemene reserve (dienstbedrijfsreserves). • Drie bestemmingsreserves zijn overgeheveld van de bestemmingsreserves naar de algemene reserve: de reserve Stationsgebied (9,0 miljoen euro), de reserve Leidsche Rijn (15,9 miljoen euro) en de reserve Talonwerk en Voorvervanging (-1,6 miljoen euro). Overige bestemmingsreserves De belangrijkste mutaties betreffen: • De reserve Stationsgebied en de reserve Leidsche Rijn van respectievelijk 9,0 miljoen euro en 15,9 miljoen euro zijn onderdeel geworden van de algemene reserve. • D medebewindreserves van 101,3 miljoen euro zijn in het kader van het BBV omgezet in voorzieningen. • Vn de voorzieningen zijn het frictiefonds, BTW-compensatiefonds en de voorziening renterisico's overgeheveld naar de bestemmingsreserves. Dit betekent een toename van totaal 53,3 miljoen euro (zie ook egalisatievoorzieningen). • Met overige mutaties is een vermeerdering van 0,7 miljoen euro gemoeid (zie voorzieningen).
Voorzieningen
226
Risico voorzieningen. • Op grond van het BBV moeten gemeenten in hun balans een voorziening opnemen voor verliezen waarvan de omvang op de balansdatum onzeker is, maar wel redelijk in te schatten. Het is niet toegestaan negatieve verwachte resultaten te salderen met positieve. Voor het verwachte negatieve resultaat op de grondexploitatie Leidsche Rijn is voor een bedrag van 46,3 miljoen euro een voorzieningen getroffen. • Van de voormalige medebewindsreserves is de reservering van 61,0 miljoen euro UNA-bakstenen toegevoegd aan de risicovoorzieningen. • Van de risicovoorzieningen is voor totaal 5,9 miljoen euro toegevoegd aan de bestemmingsreserves.
Verantwoording 2004
Egalisatievoorzieningen De mutaties in het kader van het BBV betreffen: • omzetting naar bestemmingsreserves voor een totaalbedrag van 52,0 miljoen euro, waaronder frictiekosten Leidsche Rijn (28,1 miljoen euro) en renterisico's (6,0 miljoen euro); • instelling van een egalisatievoorziening voor de wethouderspensioenen van 5,0 miljoen euro. • instelling van egalisatievoorzieningen voor de binnenstedelijke grondexploitatie (31,9 miljoen euro) en voor onderhoud en huurharmonisatie (18,6 miljoen euro). Van derden ontvangen bestemmingsbedragen • Het volledige bedrag van 40,3 miljoen euro werd voorheen verantwoord onder medebewindreserves. Overlopende passiva De mutatie van in totaal 6,3 miljoen euro betreft diverse verschuivingen naar andere balansposten.
3 4
Verantwoording 2004
227
4.3 Balans Activa
Stand per
Stand per
1-1-2004
31-12-2004
1.212.152
1.172.643
0
0
Immateriële vaste activa
1.324
1.016
Kosten onderzoek en ontwikkeling
1.324
1.016
Vaste activa Geactiveerde tekorten
0 Materiële vaste activa
662.704
678.272
Investeringen met economisch nut
544.651
563.429
Investeringen met maatschappelijk nut
118.053
114.843
Financiële vaste activa
548.124
493.355
Kapitaalverstrekking aan deelnemingen
126.637
93.223
17.748
17.534
Leningen aan woningcorporaties Leningen aan overige verbonden partijen
110.933
98.248
81.708
100.826
175.071
177.507
36.027
6.017
Vlottende activa
340.045
330.797
Voorraden
113.319
83.818
368
412
111.484
82.766
1.467
640
89.134
50.100
Overige langlopende leningen Uitzettingen met een rentetypische looptijd > 1 jaar Overige langlopende vorderingen
Grond- en hulpstoffen Onderhanden werk Gereed product en handelsgoederen Kortlopende vorderingen Vorderingen op openbare lichamen
6.406
Verstrekte kasgeldleningen
3.000
5.000
Rekening-courantverhouding met niet financiële instellingen
3.186
1.455
Overige vorderingen
82.938
37.229
Overige uitzettingen
10
10
0
0
Liquide middelen
19.470
45.592
Bank en giro
17.924
45.257
343
335
1.203
0
Uitzettingen
Kas Kruisposten
0 Overlopende activa Totaal activa
118.122
151.287
1.552.197
1.503.440
bedragen x € 1.000,-
228
Verantwoording 2004
Passiva
Stand per
Stand per
1-1-2004
31-12-2004
1.354.506
1.300.939
Eigen vermogen
646.902
712.271
Algemene reserve
87.762
72.812
536.632
586.831
22.508
52.628
Voorzieningen
305.579
226.209
Risicovoorzieningen
Vaste passiva
Overige bestemmingsreserves Saldo van de rekening van baten en lasten
196.230
119.600
Egalisatievoorzieningen
68.997
62.663
Van derden ontvangen bestemmingsbedragen
40.352
43.946
402.025
362.459
Langlopende schulden Obligaties
19
19
246.055
204.158
Onderhandse leningen van binnenlandse bedrijven
1.577
1.042
Onderhandse leningen van overige binnenlandse sectoren
3.421
2.910
147.770
150.069
Onderhandse leningen van binnenlandse banken
Door derden belegde gelden Leasecontracten
180
0
2.795
4.261
208
0
197.691
202.501
52.570
20.702
Rekeningcourant derden
1.280
0
Bank en giro
3.782
0
47.508
20.702
145.121
181.799
Waarborgsommen Leningen aan diensten Vlottende passiva Vlottende schulden
Overige kortlopende schulden Overlopende passiva
3 4
Totaal passiva
1.552.197
1.503.440
bedragen x € 1.000,-
Verantwoording 2004
229
230
Verantwoording 2004
4.4 Toelichting op de balans Waarderingsgrondslagen
Immateriële vaste activa Dit zijn kapitaaluitgaven waar geen bezittingen tegenover staan. De waarderingsgrondslag omvat de uitgavenprijs verminderd met de afschrijvingen, ontvangsten en beschikkingen over de reserves. De maximale afschrijvingsduur is in principe 10 jaar of minder, afgestemd op de te verwachten gebruiksduur. Materiële vaste activa De materiele vaste activa met economisch nut worden gewaardeerd op grond van de aanschafwaarde, verminderd met ontvangsten van derden en afschrijvingen. De materiële vaste activa met maatschappelijk nut worden gewaardeerd op grond van de aanschafwaarde, verminderd met ontvangsten van derden, afschrijvingen en indien van toepassing onttrekkingen aan de daartoe bestemde reserves. De afschrijvingen vinden grotendeels plaats volgens de lineaire methode. De afschrijvingstermijnen zijn gebaseerd op de vastgestelde tabellen. Financiële vaste activa De onder financiële vaste activa opgenomen leningen, verstrekt aan derden (met name woningbouwcorporaties), worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. De belangen in gemeenschappelijke regelingen en deelnemingen, alsmede effecten worden gewaardeerd tegen de kostprijs. Indien deze zaken duurzaam in waarde verminderen, wordt de waarde navenant aangepast. Voorraden De voorraden overige grond- en hulpstoffen worden gewaardeerd tegen de vaste verrekenprijs. De voorraad gereed product en handsgoederen is gewaardeerd tegen marktprijzen. De onderhanden werken worden gewaardeerd tegen kostprijs en verminderd met de reeds ontvangen voorschotten. De kostprijs bestaat uit directe kosten en eventueel de aan het werk toe te rekenen indirecte kosten en interest. Voor winstneming op projecten wordt de complete contractmethode toegepast, waarbij de winsten pas genomen worden op het moment dat het werk gereed is. Voor eventuele verwachte negatieve resultaten op projecten wordt zonodig een voorziening gevormd. Tevens zijn alle in exploitatie genomen bouwgronden hieronder verantwoord. Kortlopende vorderingen Vorderingen worden tegen de nominale waarde gewaardeerd, onder vermindering van de voorziening dubieuze debiteuren. Uitzettingen Hieronder worden de beleggingen verantwoord, die anders dan langlopende effecten, op korte termijn (korter dan een jaar) zijn om te zetten in liquide middelen. Liquide middelen De liquide middelen staan ter vrije beschikking en worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. Overlopende activa De posten worden verantwoord tegen de nominale waarde. Het betreft bedragen die betrekking hebben op 2005, maar al in 2004 zijn voldaan, nog te ontvangen bedragen voor 2004 en overige overlopende activa. Eigen vermogen Onder het eigen vermogen zijn opgenomen de algemene en bestemmingsreserves, alsmede het saldo van de rekening van baten en lasten.
Verantwoording 2004
231
3 4
Voorzieningen Onder de voorzieningen zijn opgenomen de, op het moment van opstellen van de jaarrekening voorzienbare verplichtingen, verliezen en of risico's, voor zover de omvang hiervan redelijkerwijs is in te schatten. Hier zijn tevens de van derden ontvangen (verplicht te besteden) bijdragen opgenomen. Langlopende schulden Onder de langlopende schulden worden verstaan de schulden met een oorspronkelijke looptijd van twee jaar of langer. Opgenomen is het oorspronkelijke geleende bedrag minus de aflossingen. Vlottende passiva De vlottende passiva worden tegen de nominale waarde gewaardeerd. Materiële vaste activa Investeringen met economisch nut Omschrijving
Gronden en terreinen
Stand per 1-1-04
Vermeerderingen
Afschrijving
90.705
11.005
38
Woonruimten Bedrijfsgebouwen Grond-, weg- en waterbouwkundige werken Vervoermiddelen
Bijdrage Afwaar- Stand per van deringen 31-12-04 derden 776
19
102.759
30.852
9.575
41.043
1.666
4.070
598
123.438 38.639
6.905
5.449
1.981
18.285
6.927
4.920
Overige materiële vaste activa met economisch nut
284.954
52.712
12.963
54.046
Totaal
544.651
108.630
33.547
55.420
Machines, apparaten en installaties
100.896
19
885
9.488 20.292 270.657
885
563.429
bedragen x € 1.000,-
Gronden en terreinen Op deze post zijn de erfpachten en de gronden onder de gebouwen opgenomen. De erfpachtgronden zijn gewaardeerd tegen de uitgegeven grondwaarde minus de ontvangen afkoopsommen van de canons. De gronden onder de gebouwen zijn gewaardeerd tegen verkrijgingswaarde. Op de gronden wordt niet afgeschreven. De toename in 2004 betreft gronden onder bedrijfsgebouwen die in 2004 in eigendom zijn verkregen. Bedrijfsgebouwen De vermeerdering in de boekwaarde is voornamelijk het gevolg van investeringen in vastgoedprojecten zoals Akkrumaraklaan, Europalaan, Veiling, Ondiep enz. Grond-, weg- en waterbouwkundige werken Onder deze post zijn de investeringen voor aanleg en instandhouding van de riolering verantwoord. Vervoermiddelen De vermeerdering is onder meer het gevolg van een verschuiving van de boekwaarden (2,5 miljoen euro) van vervoermiddelen bij de brandweer. Voorheen werden deze onder de overige materiële activa verantwoord. Verder heeft een investering plaatsgevonden voor de gemeentereiniging. Hiermee was een bedrag gemoeid van 2,2 miljoen euro. Machines, apparaten en installaties Bij deze post is de vermeerdering hoofdzakelijk het gevolg van verschuivingen van de overige materiële vaste activa.
232
Verantwoording 2004
Overige materiële vaste activa De verzelfstandiging van het GVU heeft een verlaging van ongeveer 21,9 miljoen euro tot gevolg gehad. Ook is in 2004 ruim 38,7 miljoen euro naar investeringen met maatschappelijk nut. Naast deze verlagingen waren natuurlijk diverse investeringsprojecten in 2004 in uitvoering. De bijdragen van derden hebben betrekking op deze projecten. In onderstaand overzicht hebben wij de grootste onderhanden werken weergegeven. Omschrijving
bedrag
Prins Clausbrug
22,9
Parkeergarages Lucas Bolwerk en Grifthoek
3,0
Hoogwaardig Openbaar Vervoer (HOV)
8,0
Verkeersveiligheid en fietsroutes
2,3
Sportcampus
6,8
Veldsportcomplex UVV
6,8
Verplaatsing en uitbreiding VV de Meern
5,0
Vervangende nieuwbouw Paulusschool
2,4
Integraal accommodatiebeleid
2,0
Nieuw- en verbouw projecten
14,2
Accommodaties
25,0 bedragen x 1 miljoen euro
Investeringen met een maatschappelijk nut Omschrijving Stand Vermeer- Afschrij- Bijdrage AfwaarStand per deringen ving van deringen per derden 1-1-04 31-12-04 Investeringen met maatschappelijk nut
118.053
5.353
8.563
114.843 bedragen x € 1.000,-
Financiële vaste activa
Omschrijving Kapitaalverstrekking aan deelnemingen Leningen aan woningbouwcorporaties Leningen aan overige verbonden partijen Overige langlopende leningen Uitzettingen met een rentetypische looptijd > 1 jaar Overige langlopende vorderingen Totaal financiële vaste activa
Stand per 01- Stand per 3101-2004 12-2004 126.637
93.223
17.748
17.534
110.933
98.248
81.708
100.826
175.071
177.507
36.027
6.017
548.124
493.355
bedragen x € 1.000,-
Kapitaalverstrekking aan deelnemingen In 2004 heeft de afwikkeling van de Escrow (UNA) plaatsgevonden. Hierdoor is het bedrag aan deelnemingen verminderd met 38,5 miljoen euro. Met ingang van 2004 heeft de gemeente een deelname in het aandelenkapitaal van het GVU van 5 miljoen euro.
Verantwoording 2004
233
3 4
Leningen woningbouwcorporaties Dit betreft de aan erfpachten gerelateerde leningen. Omschrijving
Boekwaarde 1-1-2004
Afschrijving Aflossing ivm omzetting
Boekwaarde 31-12-2004
Amnis
6.825
46
19
6.760
Bo-Ex
2.789
40
10
2.739
Mitros
5.012
50
14
4.948
KABU
362
16
Juliana
2.760
13
6
2.741
346
Totaal
17.748
165
49
17.534
bedragen x € 1.000,-
Leningen aan overige verbonden partijen In 2004 is in verband met de verzelfstandiging van het GVU de kapitaalverstrekking aan de voormalige dienst GVU omgezet in een langlopende lening aan de GVU N.V. voor een bedrag van 7,6 miljoen euro. Naast de reguliere aflossing is ook een aantal leningen voor een totaalbedrag van 21,5 miljoen euro vervroegd afgelost. Overige langlopende leningen Hier zijn onder andere de gemeentelijke bijdrage die verstrekt is aan het BRU in het kader van het Bereikbaarheidsoffensief Regio Utrecht en leningen aan de Kredietbank en aan UW-holding verantwoord. De toename in 2004 is het gevolg van de in het kader van het BBV andere verantwoording van de verstrekte leningen aan de Woningcorporaties en van leningen gerelateerd aan de erfpachten van Hoog Catharijne. Deze werden voorheen verantwoord onder de materiële vaste activa (gronden en terreinen). Overige uitzettingen met een rentetypische looptijd van één jaar of langer Dit betreft voor 175 miljoen euro aan beleggingen. Het gaat hier om gelden die zijn ontvangen in verband met de verkoop van de aandelen REMU. Overige langlopende vorderingen Onder deze post zijn verantwoord de leningen van 6 miljoen euro die zijn verstrekt aan de Stichting Stimuleringsfonds Volkshuisvesting. Ook is hier opgenomen de boekwaarde van de verbouwing van het Centraal Museum van 2,4 miljoen euro. De rente en aflossingkosten van deze investering worden vergoed door het ministerie van Binnenlandse Zaken.
Voorraden
Omschrijving Overige grond- en hulpstoffen Onderhanden werk Gereed product en handelsgoederen Totaal
01-01-2004
31-12-2004
368
412
111.484
82.766
1.467
640
113.319
83.818
bedragen x € 1.000,-
Onderhanden werk: Hier wordt het saldo van de lopende grondexploitaties verantwoord. In 2004 is voor 15,9 miljoen euro aan verwachte negatieve resultaten ten laste gebracht van de risicovoorziening grondexploitatie Leidsche Rijn. Daarnaast zijn op de lopende grondexploitaties in 2004 meer baten gerealiseerd dan lasten. Op deze post is verder voor 6,8 miljoen euro aan lopende investeringsprojecten niet zijnde grondexploitatie verantwoord, die niet leiden tot een vast actief.
234
Verantwoording 2004
Kortlopende vorderingen
Omschrijving
01-01-2004
Vorderingen op openbare lichamen
31-12-2004 6.406
Verstrekte kasgeldleningen
3.000
5.000
Rekening-courantverhouding met niet financiële instellingen
3.186
1.455
82.938
37.229
10
10
89.134
50.100
Overige vorderingen Uitzettingen Totaal
bedragen x € 1.000,-
Vorderingen op openbare lichamen Dit betreft voornamelijk de vordering op de belastingdienst in verband met het BTWcompensatiefonds. Overige vorderingen Een stringenter invorderingsbeleid heeft naar het zich laat aanzien een verlaging tot gevolg gehad van openstaande debiteuren. De vermindering komt hoofdzakelijk tot uitdrukking bij de openstaande vorderingen korter dan een half jaar.
Overlopende activa
Omschrijving
01-01-2004
Geldstromen onderweg
31-12-2004
12
782
9.550
6.808
Nog te ontvangen bedragen
96.954
135.741
Tussenrekeningen
11.606
7.956
Vooruitbetaalde bedragen
Totaal
118.122
151.287 bedragen x € 1.000,-
Nog te ontvangen bedragen Dit betreffen opbrengsten, inkomsten en dergelijke die in 2005 worden afgerekend, gefactureerd of verrekend. Enkele grote posten zijn het BTW-compensatiefonds (29,3 miljoen euro), concessievergoeding Haarrijnseplassen (10,1 miljoen euro), nog te ontvangen in verband met notarieel transport gronden (17,9 miljoen euro), GEM Vleuterweide (17,7 miljoen euro), erfpachten enz. Eigen vermogen
Omschrijving Algemene reserve Algemene dekkingsreserve Dienstbedrijfsreserves Dienstbedrijfsreserves grondexploitaties Bestemmingsreserves Totaal
01-01-2004 Toevoeging Onttrekking 26.966 161.318 15.600 -36.565 7.393 6.743 -63.957 536.632 624.394
148.665 156.058
98.466 120.809
31-12-2004 26.966 145.718 -35.915 -63.957 586.831 659.643
bedragen x € 1.000,-
Algemene reserve
Verantwoording 2004
De norm van de algemene reserve is bij de voorjaarsnota 2002 vastgesteld op 90 miljoen euro. De hoogte van de algemene reserve bedraagt 52 miljoen euro. In het kader van het BBV is een bedrag van 25 miljoen euro verschoven naar de algemene reserve om eventuele risico's in Leidsche Rijn en het Stationsgebied af te dekken van de bestemmingsreserves.
235
3 4
Zonder dit bedrag is de hoogte van de algemene reserve op hetzelfde bedrag als ultimo 2003, 27 miljoen euro. Dit betekent dat deze reserve 63 miljoen euro onder de norm ligt. Dit wordt veroorzaakt door de verstrekte bijdrage aan het BOR-fonds van € 47 miljoen en de aankoop van Cereol (16,8 miljoen euro). Het bedrag dat is onttrokken voor het BORfonds zal de komende jaren worden teruggestort. Het verloop hiervan staat opgenomen in de investeringsplanning. Algemene dekkingsreserve De renteopbrengst over deze reserve wordt aangewend als algemeen dekkingsmiddel. Aanwending van deze reserve leidt daarom direct tot een dekkingsprobleem voor de Utrechtse begroting. De afname van deze reserve heeft betrekking op: • de bijdrage van 5,0 miljoen euro aan het accommodatiebeleid; • afboeking immateriële vaste activa en geactiveerde tekorten (Bestuursrapportage per 1 juli 2004) ter hoogte van 9,3 miljoen euro; • en een onttrekking van 1,3 miljoen euro bij de bestedings- en dekkingsvoorstellen rekening 2003 Dienstbedrijfsreserves Deze reserve vervult, binnen de budgetregels, de eerste beperkte achtervang voor risico's die de diensten lopen over de apparaatskosten en vormt daarmee het weerstandsvermogen van de afzonderlijke diensten. De minimumnorm van alle (dienst)bedrijfsreserves samen bedraagt 4,48 miljoen euro. Bij de bestedings- en dekkingsvoorstellen treft u voorstellen voor de aanvulling van de laatste drie bedragen in het bovenstaande overzicht. De mutaties in 2004 betreffen: Omschrijving Bestedings- en dekkingsvoorstellen 2003 (toevoeging) Besluitvorming programmabegroting 2004 (toevoeging) Verzelfstandiging GVU (onttrekking) overheveling reserve Talonwerk en Voorvervanging Besluitvorming programmabegroting 2004 (onttrekking) Totaal
bedrag 3,2 0,3 -3,3 2,1 -1,7 0,6 bedragen x 1 miljoen euro
Dienstbedrijfsreserve grondexploitatie De vorming van voorzieningen voor de te verwachten negatieve grondexploitaties is ten laste gebracht van dit onderdeel. Zie hiervoor ook de toelichting balansmutaties in verband met de invoering BBV. Bestemmingsreserves Voor een specificatie van de bestemmingsreserves naar programma's verwijzen wij u naar de bijlage reserves. De Bestuurscommissie Voortgezet Onderwijs (BCVO) heeft uitgaven van per saldo 4,5 miljoen euro rechtstreeks ten laste gebracht van de betreffende bestemmingsreserve. Deze storting is dus niet verwerkt in het totaaloverzicht uitkomsten gemeenterekening 2004, zoals gepresenteerd in hoofdstuk 3. Verder heeft de BCVO op voorhand het resultaat reeds in de bestemmingsreserve gestort. De toename van de bestemmingsreserves is vooral het gevolg van het bij de voorjaarsnota genomen besluit om van de vrijvallende risicovoorziening UNA-bakstenen 50 miljoen euro te reserveren voor nieuw beleid / herijking. Verder is in 2004 7,5 miljoen euro onttrokken aan de gereserveerde middelen voor het achterstallig onderhoud in de openbare ruimte.
236
Verantwoording 2004
Voorzieningen Omschrijving
01-01-2004 Toevoeging Onttrekking
Risicovoorzieningen
31-12-2004
196.230
2.725
79.354
119.601
Egalisatievoorzieningen
68.995
18.816
25.150
62.661
Van derden ontvangen bestemmingsbedragen
40.354
49.026
45.433
43.947
305.579
70.567
149.937
226.209
Totaal
bedragen x € 1.000,-
Risicovoorzieningen Risicovoorzieningen hebben betrekking op gekwantificeerde risico's, niet zijnde de risico's over de apparaatskosten. Belangrijke risicovoorzieningen zijn de voorziening afwikkeling REMU (83,1 miljoen euro) en de voorziening Grondexploitatie Leidsche Rijn (30,4 miljoen euro). De voorziening UNA-bakstenen (60,9 miljoen euro) is in 2004 vervallen. Hiervan is 50 miljoen euro gestort in de bestemmingsreserve en 3,4 vrijgevallen ten gunste van de exploitatie. Zoals eerder vermeld is voor een bedrag van 15,9 miljoen euro aan negatieve verwachtingen Leidsche Rijn ten laste gebracht van de daarvoor ingestelde voorziening. Tevens hebben nog diverse mutaties van geringe omvang plaatsgevonden op de diverse voorzieningen binnen de programma's. Egalisatievoorzieningen Onder deze noemer worden de voorzieningen verantwoord die zijn ingesteld om de lasten aan een aantal opeenvolgende jaren te kunnen toerekenen. Enkele belangrijke voorzieningen die onder deze noemer zijn verantwoord zijn de voorziening negatieve binnenstedelijke grondexploitaties (34,2 miljoen euro), onderhoud gebouwen (5,4 miljoen euro), huurharmonisatie (7,9 miljoen euro), wethouderspensioenen (5 miljoen euro) armoedebestrijding (5,9 miljoen euro), en het vervallen van de GVU-voorzieningen (9,8 miljoen euro) in verband met de verzelfstandiging. De stijging van het volume van de egalisatievoorzieningen is hoofdzakelijk het gevolg van de in de bestedings- en dekkingsvoorstel genomen besluiten. Van derden ontvangen bestemmingsbedragen. Dit zijn gelden die nog niet zijn besteed maar die onder strikte voorwaarden zijn verkregen van derden, zoals rijks- of provinciale overheid. Hier staan onder andere de nog niet bestede ISV gelden (12,8 miljoen euro) en inkoop en scholing WIW (13,8 miljoen euro). Deze post is in 2004 per saldo licht gestegen.
Langlopende schulden
Omschrijving Obligatieleningen
01-01-2004
31-12-2004
19
19
Onderhandse leningen van binnenlandse banken en overige financiële instellingen
246.055
204.158
Onderhandse leningen van binnenlandse bedrijven
1.757
1.042
Onderhandse leningen van overige binnenlandse sectoren
3.421
2.910
147.770
150.069
Door derden belegde reserves Leasecontracten Waarborgsommen Leningen aan diensten Totaal
180
0
2.795
4.261
208
0
402.025
362.459 bedragen x € 1.000,-
Verantwoording 2004
237
3 4
Onderhandse leningen van binnenlandse banken en overige financiële instellingen De onderhandse leningen zijn opgenomen bij diverse banken. Omschrijving
Oorspron- Hoofdsom Vermeerdering kelijke 01-01-2004 hoofdsom
Diverse leningen
455,4
246,1
Aflos- Rente Hoofdsom sing 31-12-2004
0,4
42,3
11,4
204,2
bedragen x 1 miljoen euro
Onderhandse leningen van binnenlandse bedrijven Onder deze post zijn onder andere de leasecontracten verantwoord. Onder de financiële vaste activa is eenzelfde bedrag verantwoord. Onderhandse leningen van overige binnenlandse sectoren Een specificatie van deze leningen is onderstaand weergegeven. Omschrijving Wijkontwikkelingsmaatschappij Lombok (deelneming)
Hoofdsom 01-01-2004
Aflossing
2.269 545
45
BCVO
195
53
4
4
408
408
3.421
510
Van Baaren Totaal
Hoofdsom 31-12-2004 2.269
KF Hein Lening Eneco
Rente
36
499 142
36
2.910
bedragen x 1 miljoen euro
Door derden belegde reserves De belangrijkste beleggingen door derden zijn de belegging van het BOR-fonds door de BRU (139,9 miljoen euro), de belegging door de BV Muziekcentrum (4 miljoen euro) en door de GVU N.V.(5,7 miljoen euro). Waarborgsommen De waarborgsommen per 31 december 2004 betreffen: Waarborgen intentie-overeenkomsten in Leidsche Rijn: 1,8 miljoen euro Gelden ivm zekerstelling bij verhuur van panden: 2,4 miljoen euro Splitsingsvergunningen, "keyprocessors" en Parkeerbedrijf: 0,1 miljoen euro
Vlottende schulden
Omschrijving Rekening-courant Bank
01-01-2004
31-12-2004
5.062
0
Overige kortlopende schulden
47.508
20.702
Totaal
52.570
20.702 bedragen x € 1.000,-
Overlopende passiva
Omschrijving Vooruit ontvangen bedragen Nog te betalen bedragen
01-01-2004 9.256
26.823
108.246
105.857
Geldstromen onderweg Tussenrekeningen Totaal
31-12-2004
28.284 27.617
20.838
145.121
181.799 bedragen x € 1.000,-
Vooruit ontvangen bedragen Een belangrijk deel van deze post betreft een voorschot van de BRU van 11 miljoen euro. Het overige deel betreft een groot aantal bedragen van beperkte omvang.
238
Verantwoording 2004
Nog te betalen bedragen Dit betreffen kosten, uitgaven, verrekeningen en dergelijke die in 2005 worden afgerekend, of verrekend. Enkele grote posten zijn de subsidies Sociale zaken en Arbeidsmarktbeleid (22 miljoen euro), afwikkeling van diverse onderwijsposten (14 miljoen euro), afwikkeling Haarrijnseplassen (13 miljoen euro) en BTW-aangifte 4e kwartaal (9 miljoen euro).
3 4
Verantwoording 2004
239
240
Verantwoording 2004