Emotioneel in balans. met diabetes

Emotioneel in balans met diabetes

Niet in de mood?

JE VOELT JE SOMS WAT DOWN OF GESTREST? JE PIEKERT OVER BEPAALDE DINGEN IN JE LEVEN? Dat is volkomen normaal. Er kunnen veel dingen tegenvallen … ruzie met een maatje, een breuk met een vriend(in), iemand die je dierbaar is wordt ziek of overlijdt … Misschien loopt een toets fout af en ben je helemaal overstuur. Als je denkt dat de wereld onder je voeten wegzakt of je je paniekerig voelt, kan het gebeuren dat je naar adem moet happen of bijna flauwvalt. Wanneer je neerslachtig of ongerust bent, staat het wenen je soms nader dan het lachen. Je gedraagt je anders, je eet anders – misschien meer, of net minder – en je ligt te piekeren ‘s nachts of je hebt ‘s ochtends geen zin om op te staan. Je down voelen of je zorgen maken is voor niemand leuk. Maar nogmaals, dat is normaal en dat overkomt iedereen. Maar als het vaak voorvalt en het je belet om te leven zoals je zou willen leven, praat er dan over met iemand. Praat over je gevoelens met vrienden, met je ouders, met je huisarts of met iemand van het diabetesteam. Vraag hen of ze merken dat je verdrietig bent of je zorgen maakt, dat je niet goed in je vel zit. Misschien hebben ze een tip om jou weer op het goede spoor te brengen. Het helpt echt wel als je even je hart kunt luchten. Lukt ook dat niet, dan kun je nog altijd raad vragen aan een psycholoog of een consulent die ongetwijfeld weet hoe jullie samen dat verdriet of de problemen kunnen aanpakken, zodat je snel weer zelf baas bent van je leven.

Als al die negatie in je hoofd blijvenve gedachten kan dat leiden to rondspoken, boosheid, angst, t stress, van ik-heb-het-e een gevoel je ongelukkig m ven-gehad of aken.

e bent of j i r p e d e r Als j rgen ove o z s n e g er an het maakt, k dat het n gebeure nader staat e wenen j chen of dat la dan het rs gedraagt e je je and aal. m dan nor

Al die gevoelens kunnen er ook to e leiden dat je esse ntiële zaken, zoal s zorgen voor jouw diabetes, verwaarloost en minder aandacht gaat besteden aan inje cties, bloedtests of gezond eten, alle maal zaken die er uiteindelijk voor zorgen dat je te ve el of te weinig suike r in je bloed hebt . Met het gevolg da t jouw diabeteste am en ouders kwaad worden of lastig gaan doen. Zo ko m je in een vicieuz e cirkel terecht: ho e slechter je je vo elt, hoe minder je diab etes onder contro le is … waardoor je je nog slechter ga at voelen enz. enz.

Naaldjes en bloed prikken

Altijd maar bloed prikken … hoe voelt dat? Slaag je erin alle tests te doen die jouw diabetesteam en jouw ouders graag willen? dat mensen met beurt wel eens ge et H ! et ni t ig? Verberg he erover met je Je hebt het last worden. Praat u be ts ko re technieken of es dj al het nuttig ande is en n psycholoog diabetes die na hi sc is M . Je kunt bij ee kundige. en eg ss le pa rp u ve jo j es bi et r diab bete gieën uit te overwegen die en enkele strate te n n re le le de te id n m aa lp hu ngen schouwen. relaxatieoefeni r vijandig te be de terecht om wat in m s al es dj e naal proberen om di om beter og kan je helpen hier” gevoel. lo ho yc ps n ee Ook e-totdat “het-zit-m om te gaan met

Jouw uiterlijk en eetstoornissen Omgaan met diabetes betekent dat je – veel meer dan je vrienden – moet letten op wat je eet en wanneer je eet. Misschien zijn er dingen die je gewoon niet mag eten. Die relatie met eten kan heel lastig zijn. Soms heb je zo’n trek in precies dat wat je moet vermijden, of heb je gewoon zin om een hele lat chocolade naar binnen te werken in plaats van een klein stukje. Met een hyperglycemie en een heus schuldgevoelen als resultaat. Wanneer je verdrietig bent, je zorgen maakt of je angstig voelt, kan veel eten je – tijdelijk – een goed gevoel geven. Maar het is een valkuil, want daarna ga je je nog slechter gaan voelen en heb je misschien de moed niet meer om de insuline toe te dienen om de toestand recht te trekken. Na zo’n episode doe je misschien extra je best in de andere richting. Dat jojo-effect – nu eens veel, dan weer weinig eten – is heel lastig voor jouw lichaam en kan je bloedsuikercontrole helemaal onderuit halen. Je moet die vicieuze cirkel zo snel mogelijk doorbreken.

ht tekent dat je aandac Diabetes hebben be w jou ar dingen wa moet besteden aan ans geen zorgen om ga or do vrienden zich hoe am zal je uitleggen maken. Je diabeteste (ook uline toe te dienen belangrijk het is ins je ), en ed igh nd e omsta in minder praktisch eet je t wa op n te en, te let bloedsuiker te met en inedosis aan te pass en drinkt en je insul aan wat je eet.

Jouw uiterlijk en eetstoornissen

akkoord

niet akkoord

Ik probeer te vermijden te eten waar mensen bij zijn Ik probeer maaltijden over te slaan, om dan stiekem overmatig te eten Ik weeg mezelf regelmatig Ik heb onlangs opzettelijk veel gewicht verloren Ik wou dat ik veel slanker was Ik haat mijn dijen/buik/bips Ik vermijd insuline in te spuiten omdat ik niet wil verdikken

Als je “akkoord” hebt aangevinkt bij een of meerdere beweringen, is het raadzaam even te overleggen met iemand van het diabetesteam of hulp te vragen bij iemand die hier raad mee weet. Misschien vind je het lastig om hierover te praten met jouw ouders of met iemand van het diabetesteam, maar toch is het heel belangrijk dat je over die gevoelens of gedragingen met iemand overlegt. Het eerste wat je moet doen, is stoppen met denken dat er goede en slechte voeding bestaat. Je diabetesteam zal je helpen nadenken over hoe je nu en dan iets lekkers kunt eten en over tussendoortjes die passen in jouw diabetesregime. Probeer regelmatig te eten. Dat helpt je lichaam om te gaan met de insuline en onderdrukt een hongergevoel. Overleg met jouw diabetesteam hoe je evenwichtig kunt eten en welke voedsel het best bij je past. Misschien kun je ook je behandeling aanpassen om meer dingen te eten die je wel lust.

Stress Je down of angstig voelen is een manier om te reageren op factoren van buitenaf, de zogenaamde stressfactoren. We hebben er meestal geen vat op, maar we kunnen wel leren ermee om te gaan. Stress ligt altijd en overal op de loer. Bepaalde stressfactoren gaan over dingen die we goed kennen en boezemen geen angst in. Maar er zijn ook stressfactoren waarover je geen of maar weinig controle hebt. Hier komt een lijst van dingen die je kunnen doen stressen – misschien kun je ze aanvullen met persoonlijke stressfactoren … • Huiswerk op tijd indienen

• Het openbaar vervoer nemen

• Toetsen maken op school

• Op raadpleging gaan en overleggen met je diabetesteam

• Ruzie maken met je vrienden, broer of zus, of met je ouders • Verhuizen

• Bloed prikken of insuline injecteren waar je vrienden bij zijn

• Op vakantie gaan • Ziekte bij een familielid of vriend(in)

n

e r o t c a f s s e r t s e jk i l n o o Mijn pers

We weten dat alle soorten stress – goede en slechte, controleerbare en oncontroleerbare – ons organisme kunnen impacteren door de aanmaak van adrenaline, waardoor je zenuwachtig, gespannen of angstig kunt worden. Stress kan er ook voor zorgen dat je glycemie moeilijker onder controle te krijgen is; dat betekent nog meer stress! Daar is die vicieuze cirkel weer …

Probeer voor jezelf uit te maken wat je het meest stresseert. Kun je de stressfactoren vermijden of omzeilen? Als ruzie met je ouders voor stress zorgt, probeer het gekibbel dan te vermijden. Akkoord, je hebt niet alle stress onder controle. Huistaken bijvoorbeeld. Hoe ga je om met stress waar je geen vat op hebt? Doorgaans focussen we op de dingen die niet ronddraaien … zij bevestigen je overtuiging dat “alles vierkant draait”. Toch kan het nuttig zijn om even te kijken naar wat wél lukt. Probeer iets voor de geest te halen dat goed ging vandaag (al was het maar heel even). Hoe ging dat en wat kun je doen om zo’n moment opnieuw uit te lokken? Hoe weet je zeker dat zo’n mooi moment kan terugkeren? Misschien heb je – na het lezen van deze brochure – zin om bepaalde dingen over een andere boeg te gooien. We hebben een spelletje klaargemaakt waarmee je kunt uitmaken of je bereid en in staat bent om anders om te gaan met jouw stressfactoren.

Stress

GEBRUIK DE GRAFIEK HIERONDER. Schrijf neer welke dingen je doet die misschien problematisch zijn voor jou (of voor anderen) en die je graag zou aanpakken. In de eerste kolom schrijf je allemaal dingen waarvan je vindt dat ze positief zijn in verband met dat probleemgedrag – denk aan alle goede dingen hierover. “Elk nadeel heb z’n voordeel” … weet je wel?! In de tweede kolom schrijf je alle foute dingen – wat er momenteel allemaal fout gaat in verband met het probleem.

Neem je tijd. Ondertussen kun je misschien ook even nadenken over hoe je de dingen in de toekomst anders wil zien. Wat gebeurt er als er niets aan jouw toestand verandert? Hoe zal het zijn als je een manier vindt om de zaken om te keren?

voordeel

nadeel

Stress Stress Bedenk nu even een schaal van 1 tot 10, waarin 10 gelijk staat met het ding dat het allerbelangrijkste is voor jou om te doen. Hoe belangrijk is dat ding voor jou op die schaal van 10? Omcirkel hier je antwoord:

Denk nu even na over de graad van zelfvertrouwen die je hebt om de dingen die je graag zou veranderen écht aan te pakken. 10 betekent dat je zeer zelfzeker bent dat je dit gedaan krijgt. Schrijf hier je antwoord:

Denk nu even na over de andere dingen die in je leven gebeuren en hoe prioritair die verandering voor jou is. 10 staat voor een absolute prioriteit. Hoe zit dat bij jou? Schrijf hier je antwoord:

Liggen al jouw antwoorden in de buurt van 10, dan bent je écht gemotiveerd om de zaken aan te pakken. Zoek iemand die je kan helpen om enkele doelstellingen te formuleren en die je moed kan inspreken om vooral niet op te geven. Een of meer antwoorden in de buurt van of lager dan 5 betekent dat het lastig wordt om je attitude aan te passen. Praat met iemand over hoe je je leven kan veranderen en hoe zo’n verandering belangrijk voor jou kan zijn.

WAAROVER MOET JE NADENKEN OM EEN VERANDERING MOGELIJK TE MAKEN? DENK NA OVER WAT HET BELANGRIJK OF PRIORITAIR MAAKT DAT JE DE DINGEN ANDERS MOET AANPAKKEN. WIE KAN JE MEER VERTROUWEN GEVEN DAT DIE VERANDERING ZAL LUKKEN?

HT EK, SLEC G T IE N HEUS M EEN JE HOEFT TE ZIJN O EGEN. N W O D OF DPL G TE RAA O O L O H C PSY ER EN JE BET P L E H E T R OM JE OED ZE ZIJN E LEN EN OM ZO G AN. OM TE GA TE VOE S E T E B K MET DIA MOGELIJ t, ingen wil d e d p o k andere kij een Als je een ooral op zoek naar v e van ga dan je ten voll t a d o z , r d oo . luisteren t genieten n u k n e v het le

voel je beter

Other leaflets are available in this series that may be helpful for you:

Contact Numbers School Nurse:

Diabetes Specialist Nurse:

Diabetes UK Central Office Web: www.diabetes.org.uk Email: [email protected] Tel: 020 7424 1000 Juvenile Diabetes Research Foundation (JDRF) Web: www.jdrf.org.uk Email: [email protected] Tel: 020 7713 2030

• Le diabète et le bilan de santé annuel des jeunes diabétiques • Le diabète et les piercings / tatouages • Le diabète et la drogue • Le diabète et le bien-être émotionnel • Le diabète et l’exercice physique • Le diabète et l’hyperglycémie • Le diabète et les pompes à insuline • Gérer le diabète de type 1

Samaritans Confidential help for anyone who is experiencing feelings of distress or despair, including those which may lead to suicide. Web: www.samaritans.org.uk Email: [email protected] Tel: 08457 909090

• Le diabète et le sexe, etc.

ChildLine Get help and advice about a wide range of issues. Web: www.childline.org.uk Tel: 0800 1111

De plus amples informations sont disponibles chez : Eli Lilly and Company Limited Lilly House Priestley Road Basingstoke Hampshire RG24 9NL Tel: 01256 315000 www.lillydiabetes.co.uk/patients

Ask Brook Free and confidential info for under 25s Web: www.brook.org.uk Tel: 0808 802 1234 – free from all telephones including mobile phones Text: Ask Brook on 07717 989 023 (standard SMS rates apply)

• Le diabète à l’école • Le diabète et les voyages Demandez celles qui vous intéressent à votre équipe de diabétologie

Proposé par Lilly dans le cadre du soutien des médecins et des patients diabétiques. Cette brochure a été rédigée par le RCN Children and Young People Diabetes Community (CYPDC). La participation de Lilly se limite uniquement au paiement des frais d’impression et à la revue des données contenues dans la brochure afin d’en vérifier la précision médicale.

LD/ELB/06/2013/330 UKDBT00XXXX DATE 2014

Models used for illustrative purposes only.

This leaflet has been written by the Royal College of Nursing, Children and Young People Diabetes Community in the United Kingdom.