Doopsgezinde Gemeente Leeuwarden 3e zondag van Epifanie, 17 januari 2016 Organist: Gerben Bergstra: voorganger: Tjitske Hiemstra thema: Laat de wijn van de liefde/vreugde niet opraken ...
* Mededelingen en aansteken van de kaars * Bemoediging en groet * Zingen
Goede morgen, welkom allemaal
Goedemorgen, welkom allemaal. Ik met mijn en jij met jouw verhaal. Lachen, huilen, vrolijkheid en pijn. Alles mag er zijn.
God, ik vraag je, kom in onze kring. Wees er bij, wanneer ik bid en zing. Ik met mijn en jij met jouw verhaal, verteld in mensentaal.
* Gesprek met de kinderen * Zingen
Let all who are thirsty come
Hierna gaan de kinderen met hun lichtje naar hun eigen ruimte. * Gebed 1
Taizé
* Zingen
Liefde, je raakt aan geluk
Iona-bundel nr. 31
2. Liefde de kleur van de stem die weerklinkt. Liefde, die ons, van verwachting doordringt. Liefde genezing voor wie is gekrenkt. Leve de liefde, 't is God die haar schenkt.
3. Liefde, het licht in de tunnel van pijn. Liefde, de wilskracht opnieuw heel te zijn. Liefde, krediet van een vriend op je weg. Leve de liefde, 't is God die haar schenkt.
4. Liefde, de Schepper, de Zoon en de Geest. Liefde, het komend rijk - het is er reeds. Liefde het pad dat de heilige kent. Leve de liefde, 't is God die haar schenkt. * Bijbellezing
Joh. 2: 1-11
* Zingen
Wij willen de bruiloftsgasten zijn …
NLB 525
Zr. 2. Maria sprak in bekommerdheid: ‘Er is niet genoeg te drinken.’ Maar Hij zei: ‘Nog is het niet mijn tijd.’ Zij wist in haar hart: Hij is bereid, en zal het ons zeker schenken. Br. 3. En toen de maaltijd ten einde liep, zag Hij naar de lege vaten, en deed ze vullen door die Hij riep, en scheppen wat Hij te drinken schiep. Zij proefden: wijn was het water. All. 4. Wij mogen met Jezus gezeten zijn te Kana tussen de gasten. Een ander schenkt eerst de goede wijn en drinkt de mindere op het eind. Hier komt het beste het laatste. 2
Liefde
* Overdenking
Waar twee mensen alles van elkaar weten, wordt het geheim van de liefde tussen hen oneindig groot. En pas in deze liefde begrijpen ze elkaar, kennen ze elkaar herkennen ze elkaar volledig. En toch, hoe meer ze van elkaar houden en elkaar kennen in de liefde hoe meer zij het geheim van hun liefde beseffen. Het weten heft het geheim niet op maar verdiept het. Dat de ander zo dichtbij is, is het grote geheim.
Jesaja 62: 4,5 In het Jodendom is de Messiasverwachting verweven met het woord bruiloft... De profeten schreven erover om de verhouding van God en zijn volk duidelijk te maken. Zo wordt gesproken over God als de Bruidegom van Israël, of Jeruzalem (Jesaja 62: 4 en 5). Men noemt je niet langer Verlatene, en je land niet langer Troosteloos oord, maar je zult heten Mijn verlangen en je land Mijn bruid. De liefde kan wachten, lang wachten, tot het laatst wachten. Want de Heer verlangt naar jou Ze wordt niet ongeduldig, ze wil niets overhaasten en afdwingen. en je land wordt ten huwelijk genomen. Ze rekent met lange tijdspannes. Zoals de bruidegom zich verheugt over zijn bruid,zo zal je God zich over jou verheugen. Bonhoeffer In deze verhouding is de Heer de Bruidegom en Israël de Bruid. Zij sluiten het verbond op de Sinaï ... De verwachte Messias zal uiteindelijk de bruidegom zijn van een bruiloft zonder weerga en zonder schaduw … Johannes pakt deze beeldspraak op in de bruiloft van Kana. Gemeente van Christus, Vandaag zijn we te gast op de bruiloft van Kana ... Gister het feest van de officiële opening van deze prachtig gerestaureerde vermaning en vandaag een bruiloft ... het is hier bijna elke dag feest. Wat voor feest is het trouwens dat we vieren met de bruiloft van Kana? Weet u wat vreemd is aan dit verhaal? Is het u opgevallen? Er wordt verteld van de bruiloft, de plaats Kana, de tijd van de derde dag, en de gasten: Jezus, zijn moeders en leerlingen. Maar we horen niets over wie er met wie trouwt en hun relatie met Jezus etc. Geen namen, helemaal niets ... alleen dat de wijn op was en dat vertel je niet vaak over een feest. Het is dus wel een bijzonder feest waar we te gast zijn. En als laatste vers lezen we: Dit heeft Jezus in Kana gedaan als eerste wonderteken; hij toonde zo zijn grootheid en zijn leerlingen geloofden in hem. Ging het om de bruiloft of ging het eigenlijk om het eerste wonderteken van Jezus! In de oude vertaling staat dit als begin van zijn tekenen. Daar wil ik eerst iets over zeggen, want dat is het kader, waarbinnen we dit verhaal kunnen begrijpen, zodat we wat grip krijgen op het vreemde van een bruiloft zonder specifiek bruidspaar. In de 3 andere evangeliën vertelt Jezus vaak gelijkenissen, maar niet bij Johannes. Johannes vertelt van de 7 tekenen of wondertekenen, die Jezus doet, en daarvan is de wijn die niet opraakt het eerste teken en de opwekking van Lazarus het 7e teken. Ik kan het niet laten om denkend aan dit laatste teken, even met u stil te staan bij de allerlaatste single die David Bowie uitbracht met de titel Lazarus.
3
Zou hij ergens nog de hoop hebben gehad op een opstaan uit de dood, (de naam Lazarus (Hebr. Eleazar) betekent: God helpt) of dacht hij aan de gelijkenis van Lucas 16, van de rijke man en de arme Lazarus, waarbij Lazarus sterft en engelen hem wegdragen om aan Abrahams hart te rusten. Look up here, I’m in heaven ... I’ll be free, like a blue-bird ... Misschien hoopte David Bowie op de eerste Lazarus, die opstond, maar heeft tegelijk de tekst gekozen van de 2e Lazarus, die meteen de hemel ingedragen wordt. Look up here, I’m in heaven ... (Ik dacht even nog om vandaag over Lazarus te preken, maar heb toch gekozen voor het feest.) Johannes zet dus heel bewust dit eerste teken van de bruiloft van Kana vooraan (Lazarus als laatste). Het speelt zich af op de derde dag ... een bewuste openingstekst. De derde dag is de dag van de ommekeer, de dag van de opstanding, de dag van leven of dood, dag van een nieuw begin. Op de derde dag maakt God zichzelf openbaar aan het volk op de Sinaï. Dus let op als een tekst begint met op de derde dag. Epifanie … hier gebeurt iets van God. De bruiloft speelt zich af in Kana in Galilea. Hoort u in de plaats Kana ook het oude beloofde land Kanaän? Speelt hierin de hoop mee, dat Jezus de mensen meeneemt als een nieuwe Jozua naar het land van melk en honing? Met zo’n veel belovende opening is het een échte afknapper als de wijn op is. Bruiloft, feest, Kana, beloofde land, 3e dag ... en nu zal het feest uitdoven als een nachtkaars? Zijn moeder denkt meteen: dit moet niet gebeuren en ze zegt het tegen Jezus. ‘Vrouw, wat wilt u van me?’ zegt Jezus haar, ‘mijn tijd is nog niet gekomen ...’ In hfdstk. 13 bij de voetwassing lezen we de zin: Jezus wist dat zijn tijd gekomen was. Nu is die tijd nog niet gekomen, maar wel de tijd, waar Jezus zich losmaakt van zijn moeder en zijn eigen weg moet gaan. Niet meer als zoon van zijn moeder, maar als Zoon van God. Op een bruiloft zetten ook bruid en bruidegom zo’n stap ... loslaten of loskomen van je ouders en toebehoren aan elkaar. Wordt Jezus hier de bruidegom van de mensen? Gaat hij hier het verbond aan met zijn volk, dat veel groter is dan Israël, nl. alle volken. Kana in Galilea staat voor het land van de heidenen. Nu is er genoeg inleiding en schetsen van de contouren. Want het drama is daar: DE WIJN IS OP! De gasten kunnen naar huis, het feest is voorbij, de vreugde is over. Maar dat is toch niet de bedoeling van het leven, dat de wijn opraakt? Dat de liefde verflauwt, dat mensen het niet meer met elkaar uithouden, dat mensen leven aan elkaar voorbij, dat ze het wel geloven en ook leven aan God voorbij. Hoe reëel is dit soms in ons leven? De wijn is op, de vreugde is weg, de liefde voorbij … Wie herkent niet het tekort dat we soms kunnen voelen? Door ziekte, verdriet, eenzaamheid, verlies van werk, van dierbaren om ons heen. Het leven geeft andere dingen dan verwacht en het valt ons tegen. En tegelijk voelen we ons onmachtig om te veranderen, het breekt ons bij de handen af. Waar kunnen we nog verder mee, wat is onze hoop, waar zit ons geloof en vertrouwen? Tijdens het feest richt Jezus de aandacht van de bedienden op de 6 grote lege watervaten van ieder zo’n 100 liter per vat. Volgens de reinigingsvoorschriften van de Joden staan die vaten daar om de 4
handen en voeten te reinigen voor je aan de maaltijd gaat. Of staan die lege vaten hier symbool voor een geloof, waarin het louter gaat om het opvolgen van wetten en regels. Zowel geloof, als liefde heeft vrijheid nodig, allebei kun je niet opleggen. Zowel geloof als liefde kan alleen groeien en zich verdiepen in vrijheid en vertrouwen. Zowel geloof als liefde blijft een geheim, zoals Bonhoeffer zo prachtig verwoordt. De 6 grote vaten staan daar, hard als steen en leeg ... zo voelt het als het geloof, de vreugde of de liefde is weggegaan, verdwenen. Let ook op het getal 6, het getal van de onvolmaaktheid, 6 + 1 = 7: de volmaaktheid van 7 scheppingsdagen. De 6 vaten staan vooraan bij het beeld en Jezus zegt tegen de bedienden: vul ze! Er is nog niets geen wonder te zien, het gaat om vullen. 600 liter ... dat is niet niks. Vul het tekort aan, investeer, giet bij wat is weggelopen, leeggezogen op opgedronken. Dat geldt ook voor onze gemeente: renoveer, investeer, wees creatief, verkoop kaarsen, kalenders, vraag om stipers voor de Oergong. Ook dat is investeren. Het zijn er zoveel die via Oergong, lezingen, Taizé-vieringen etc. contact krijgen met onze gemeente ... giet de vaten vol met water … Dat geldt voor ons geloof, blijf niet thuis, maar investeer! Kom naar vieringen, groepen, ga lezen, ga zingen, muziek maken etc. alleen dan kan geloof groeien en je rijker maken. Dat geldt ook voor de liefde, investeer in elkaar, loop niet los van elkaar of weg van elkaar. Beide in je eigen drukke bezigheden, maar investeer in tijd, aandacht, ruimte … hoe kostbaar is het geheim! En waarvoor geldt het niet?? Laten we zijn als de dienaren en de vaten blijven vullen, ook als de bodem al in zicht raakt. Zo blijven we mensen van de hoop, en kan de wijn van de liefde/vreugde niet opraken, want als de ceremoniemeester de wijn proeft uit de gevulde vaten, blijkt dat de beste wijn te zijn van de hele bruiloft. Het beste voor het laatst! Dat dat ook in eigen leven en gemeente zo mag zijn, ondanks alles ... Amen * Orgelspel * Open ruimte, waarin we Douwe de Geele welkom heten als lid van onze gemeente * Voorbeden, stil gebed en wy sjonge it Us Heit 1. God fan fier en hein ús Heit. dat wy hilligje jo namme, ûnder ús sa faak ûntwijd, troch jo eigen bern beskamme.
3. Jou ús hjoed ús deistich brea en ferjou wat wy misdiene, sa’t ek wy ferjûn ha, Hear, al dy’t skuldich foar ús stiene.
2. Bûch de folken nei jo wet lit jo ryk op ierde komme. byn jo wil ús op it hert en wy sykhelje ferromme.
4. Lit oer ús gjin neare nacht, lied ús net yn blyn begearen. binne wy yn duvels macht, Hear, ferlos ús fan ‘e kweade.
5. God fan fier en hein, ús Heit, wûnder heimnis is jo namme, grut yn krêft en hearlikheid, oant yn alle tiden. Amen. 5
* Collecte voor de Vreugdekinderen Sinds 2011 ondersteunt onze gemeente een klein kindertehuis bij Bloemfontein in Zuid-Afrika, waar door hun ouders verstoten kinderen met hiv worden opgevangen. Geld blijft hier hard nodig. U kunt dit doel ook steunen door eenmalig of periodiek een bedrag over te maken naar de Doopsgezinde Gemeente; dat geld wordt dan van tijd tot tijd naar Zuid-Afrika overgemaakt We beginnen met zingen zodra de kleinsten terug zijn in de kerk. * Zingen
Uit vuur en ijzer, zuur en zout …
2. Om water voor de zee te zijn, om anderman een woord te zijn, om niemand weet hoe groot en klein gezocht, gekend, verloren om avond- en morgenland, om hier te zijn en overkant, om hand in een andere hand, om niet te zijn verloren. 3. Om oud en wijd als licht te zijn, om lippen, water, dorst te zijn, om alles en om niets te zijn, gaat iemand tot een ander. Naar verte die niemand weet, door vuur dat mensen samensmeedt, om leven in lief en leed, gaan mensen tot elkander.
* Zegenbede Hear, wy freegje no, Jo seine op ús wei Hear, wy freegje Jo, wês mei ús eltse dei (2x) Amen
6
