Doopsgezinde Gemeente Leeuwarden 22 november 2015 organist: Gerben Bergstra voorgangers: Roelof Akse en Tjitske Hiemstra gemeentekoor o.l.v. Aukje van der Schaaf thema: Voor altijd draag ik jou mee * Mededelingen en aansteken van de kaars * Bemoediging en groet * Zingen
Goede morgen, welkom allemaal
Goedemorgen, welkom allemaal. Ik met mijn en jij met jouw verhaal. Lachen, huilen, vrolijkheid en pijn. Alles mag er zijn.
God, ik vraag je, kom in onze kring. Wees er bij, wanneer ik bid en zing. Ik met mijn en jij met jouw verhaal, verteld in mensentaal.
* Gesprek met de kinderen * Lied
Zo vriendelijk en veilig als het licht
NLB 221
2. Want waar ben ik, als Gij niet wijd en zijd waakt over mij en over al mijn gangen. Wie zou ik worden, waart Gij niet bereid om, als ik val, mij telkens op te vangen. Ik leef niet echt, als Gij niet met mij zijt. Ik moet in lief en leed naar U verlangen. 3. Spreek Gij het Woord, dat mij verlossing geeft, dat mij bevrijdt en opneemt in Uw vrede. Ontsteek de vreugde, die geen einde heeft, wil alle liefde aan Uw kind besteden. Weest Gij vandaag mijn brood, zowaar Gij leeftGij zijt toch zelf de ziel van mijn gebeden.
Hierna gaan de kinderen met hun lichtje naar hun eigen ruimte
1
* Gebed, eindigend met koorzang NLB 736: Dat ons zorgen en werken ergens toe dient … Dat ons zorgen en werken ergens toe dient, – dat ons leven hangt aan Iemand. Dat zij die ons zijn voorgegaan zijn in het licht, rusten in vrede.
Dat ons schreien en lachen ergens toe leidt, – onze liefde stoelt op Iemand. Dat zij die ons zijn voorgegaan zijn in het licht, rusten in vrede.
* Bijbellezing
Deut. 34: 1, 4-8
* Lied
Liefde, eenmaal uitgesproken
Dat ons hopen en vertrouwen ergens op slaan, – dat ons lijden voert tot Iemand. Dat zij die ons zijn voorgegaan zijn in het licht, rusten in vrede.
NLB 791: 1, 4, 6 4. Liefde waagt zichzelf te geven, ademt op van goede trouw. Liefde houdt ons in het leven, – daarop hebt Gij ons gebouwd. 6. Liefde boven alle liefde, die zich als de hemel welft over ons: wil ons genezen, bron van liefde, liefde zelf!
* Bijbellezing
1 Kor. 13: 4-13
* Koorzang
NLB 860: Gij die ons hebt geschapen
Refrein door allen
2. De schaduw de verblinding, de koorts, de open wond: Verzoen me en verbind mij, spreek mij gezond Refrein 3. Geef wie is uitgestoten, geborgenheid ontbeert een huis, een naam en warmte en alle eer Refrein 4 Het huis dat wij bewonen, ons lichaam in de tijd: geef vrede alle dagen, ook in de strijd Refrein
* Overdenking
2
Gemeente van Christus, familie, vrienden, Maak heel wat is gebroken … wat zouden we dat graag willen … dat we onze overleden familieleden nog even kunnen groeten, opnieuw de heelheid van vroeger tijden ervaren, zoals we een fotoalbum kunnen bekijken en soms nog even daarin wonen … Maak heel wat is gebroken … een diepe wens van velen in de realiteit van vandaag met geweld en terrorisme, die veel angst, vraagtekens en onzekerheid oproepen naar de toekomst toe! Ons thema vandaag is: ‘Voor altijd draag ik jou mee’ De liefde tot onze ouders, partner, broer, zus, kind zal nooit vergaan … die grote verbondenheid blijven we in ons meedragen … een leven lang … Alle grond onder je voeten is weg, als ineens je geliefde partner er niet meer is, als je plotseling alleen staat en je verhaal niet meer kwijt kunt aan degene die alles van je weet … Die dagelijkse vanzelfsprekendheid met wie je zo verbonden bent, is echter niet weg te denken uit je leven. Iemand vertelde eens: ‘Toen hij nog leefde, hadden we ons eigen leven. Hij was bijv. in de schuur, of onderweg in de auto en ik was bezig met mijn dingen. Ik dacht niet aan hem en hij niet aan mij. Maar nu hij er niet meer is, is hij in gedachten altijd bij me. Als ik in de schuur ben, of in de auto of bezig ben met de dagelijkse dingen, hij is nu altijd in mijn gedachten. Zijn leven is niet opgehouden, ik draag hem nu altijd met me mee’. Het sterven kan ook een verlichting zijn … als het lijden tot een langdurige opgave is geworden … Hoe graag men ook wil leven, hoe vol liefde er ook gezorgd wordt … het overlijden kan ook een verlossing zijn, zowel voor de overledene als de familie. Het is goed zo … hij of zij is over de grens van het lijden heen. Voor kinderen is het een grote verandering als één van de ouders overlijdt … je mist je heit of mem, maar bent ook vol zorg om die ander. Redt die zich alleen? Vanuit de kleinkinderen is er ook zorg om pake of beppe. Als de tweede ouder wegvalt, valt er een generatie weg en het voelt leeg aan. Je bent nu zelf de oudste generatie geworden. Het verandert je contact met broers en zussen; je hebt geen gezamenlijke zorg meer om heit of mem. Hoe houd je een blijvend contact met elkaar? En afscheid nemen van je broer of zus is weer een ander gevoel van verlies, dat komt soms ook heel dichtbij … degene met wie je opgroeide, met wie je je jeugdjaren deelde … En je kind verliezen is nog weer anders … je eigen vlees en bloed gaat over de grens vóór jezelf gaat … En hoe zal het voelen als je op het vliegveld afscheid neemt en een paar uur later is alles voorbij. Of eigen familie of vrienden zaten in Parijs op een terras of bij een concert … Zoveel soorten van verdriet … ik noem ze niet … Maar één, het afstand doen en scheiden. En niet het snijden doet zo’n pijn, maar het afgesneden zijn. (Vasalis) Mensen, waarmee we verbonden zijn, we dragen hen altijd in liefde met ons mee … Toch moeten we elkaar eens loslaten, blijven vasthouden kan uiteindelijk niet. Zo moest het volk Israël hun grote leider Mozes loslaten … Hij stierf alleen op de berg Nebo - zo wordt het heel kort verteld - op die berg dichtbij God … Mozes dreef als kind moederziel alleen in het biezen mandje op de Nijl, tot hij gevonden werd door de dochter van de Farao en groeide daar op, los van zijn eigen roots. Als balling in de woestijn werd hij schapenhoeder en stond alleen voor God, die hem riep vanuit een brandend braambos … Met aarzeling ging hij op zijn roeping in. Alleen als leider van het volk, met broer Aaron naast zich, sprak hij met God als een vriend spreekt met een vriend. Hij ontving de 10 woorden om te leven en gaf ze door aan de mensen. 3
Nu is hij 120 jaar oud (zo zegt men) en zijn krachten zijn niet afgenomen en zijn ogen niet verzwakt. Tot het laatst toe houdt hij het visioen voor ogen van een beloofd land van vrede en gerechtigheid … (nooit meer een slavenbestaan). God laat Mozes vanaf deze berg, dat beloofde land zien, waar hij zelf niet meer zal komen. Zijn taak is volbracht, zijn leven voltooid … Jozua zal hem opvolgen en zijn taak overnemen. Jozua, Jesjoea, Jezus, degene die je brengt in het beloofde land … Het verhaal gaat, dat God Mozes heeft begraven, toegedekt, zoals een moeder haar kind. Niemand weet waar hij begraven is … en waarschijnlijk is dat heel wijs geweest. Wil je dicht bij Mozes zijn, zoek hem dan niet in een graf, maar luister naar die 10 woorden van God, die Mozes het volk gaf; niet stelen, niet doden, niet liegen en bedriegen, niet inbreken in de echt van een ander etc. Het zijn woorden waarmee het leven goed is … het beloofde land dichtbij. Met de Mennokring, de oudere zusters, spraken we afgelopen dinsdag over het bezoeken van het graf van je partner om je verhaal te doen en ook het gaan daarheen met je kleinkinderen. Anderen vertelden van cremeren en uitstrooien. Dan is er geen graf om naar toe te gaan, maar zijn of haar woorden blijven wel in je, bij je en om je heen. Want ook wij allen zullen sterven, terwijl anderen verder gaan en de oogst zien van wat wij zaaien. Net als Mozes blijven wij aan deze kant van de rivier … hoe zou het zijn aan de andere kant? Konden we maar een glimp, een spiegeling opvangen van daar … even zwaaien uit de verte. Het licht van de kaarsen van onze overledenen zien we straks teruggekaatst in de spiegel. We vertellen enkele herinneringen. Uw eigen gedachten rond hem of haar komen weer boven. Het plotselinge, totale onverwachte verlies, of het langzame toegroeien naar het afscheid … Op de spiegel liggen gevlochten wilgentakken met klimop als teken van Gods verbond over de dood heen. Ook het licht van God wordt in de spiegel naar ons gespiegeld. Ik vergeet je nooit … Mijn liefde is eeuwig, zegt God. Toen wij kind waren, hadden we kinderlijke beelden rond een hemel, rond leven en dood. Nu wij volwassen zijn hebben we die beelden achter ons gelaten. Ik denk niet meer aan een hemel vol speelgoed, dat ik thuis niet had, maar nog steeds kijken we in een wazige spiegel en is ons kennen beperkt. Wij weten niet wat hierna is, slechts onze geliefden staan oog in oog. Wij draaien niet passief in een bakje rond van een draaimolen, waar je een levenstijd in meedraait en er dan weer uitstapt … maar God gaat een weg met ons en wij zetten bewust stappen op die weg met ons eigen doen en laten. Wij geven handen en voeten aan die 10 woorden voor Gods aangezicht om hier een leefbare wereld van te maken, waarbij de één het brood bakt, de ander voor de bloemen zorgt en de volgende zijn humor toevoegt. Onze weg met God gaat door ook aan het eind van ons leven, maar hoe zal het zijn oog in oog in het licht bij God? Elk spreken hierover zijn slechts beelden. Ik denk enkel, dat het goed zal zijn en vind de woorden van Paulus prachtig: we zullen volledig kennen, zoals we zelf gekend zijn. Al onze verwachtingen, ons geloof, onze hoop en onze liefde zijn dan ten volle gekend en uiteindelijk blijft slechts liefde over … die terugkaatst naar de aarde en de geliefden die je daar moest achterlaten. Dan is alle gebrokenheid geheeld en beseffen we ten diepste dat liefde nooit zal vergaan. Dat dat zo mag zijn, Amen
4
* Orgelspel * Open ruimte met koorzang
De minsken fan foarby …
1. De minsken fan foarby, se binne’ noch yn ús tinken. De minsken fan foarby, har nammen sille klinke. Wy bringe ús te binnen, de wurden en de sinnen, Hoe fier yntusken by ús wei, se binn’ ús noch sa nei.
2. De minsken fan foarby, gean mei ús troch de jierren. De minsken fan foarby, se binn’ yn ús fermidden. Wy bliuwe nei har talen yn dreamen en ferhalen, yn wyngeroft of yn in liet, dat opklinkt út fertriet.
3. De minsken fan foarby se wurde net ferjitten. De minsken fan foarby, bin yn it godlik witten, Har pleaget gjin ferline, gjin twivel of gjin pine. Gjin ûnrêst komt noch ea te nei, de minsken fan foarby.
1. De mensen van voorbij, wij noemen ze hier samen. De mensen van voorbij, wij noemen ze bij namen. Zo vlinderen zij binnen in woorden en in zinnen En zijn wij even bij elkaar aan ’t einde van het jaar.
2. De mensen van voorbij, zij blijven met ons leven. De mensen van voorbij, ze zijn met ons verweven, In liefde, in verhalen, die wij zo graag herhalen, In bloemengeuren, in een lied dat opklinkt uit verdriet.
3. De mensen van voorbij, zij worden niet vergeten. De mensen van voorbij zijn in een ander weten. Bij God mogen ze wonen, daar waar geen pijn kan komen. De mensen van voorbij zijn in het licht, zijn vrij.
* Herdenking overledenen – na het noemen elke naam wordt een kaars aangestoken * Koorzang
NLB 925 Wek mijn zachtheid weer. Geef mij terug de ogen van een kind. Dat ik zie wat is. En mij toevertrouw. En het licht omarm.
* Voorbeden met Kyrie eleison door het koor, stilte, gezongen Us Heit 2. Bûch de folken nei jo wet lit jo ryk op ierde komme. byn jo wil ús op it hert en wy sykhelje ferromme. 3. Jou ús hjoed ús deistich brea en ferjou wat wy misdiene, sa’t ek wy ferjûn ha, Hear, al dy’t skuldich foar ús stiene.
4. Lit oer ús gjin neare nacht, lied ús net yn blyn begearen. binne wy yn duvels macht, Hear, ferlos ús fan ‘e kweade.
5. God fan fier en hein, ús Heit, wûnder heimnis is jo namme, grut yn krêft en hearlikheid, oant yn alle tiden. Amen. 5
* Collecte voor de bouw van een huis in Suriname Met onze stichting Veelkleurige Kansen hebben wij een spoedactie op touw gezet voor een vrouw, die veel heeft meegemaakt en die nu zonder huis zit en voor wie wij graag een eenvoudig houten huis willen bouwen. Onze vraag aan u als Friese doopsgezinde gemeentes is om in de maand november één keer te collecteren voor de bouw van dit huis, zodat zij met haar kinderen met kerst een nieuw thuis heeft. – Jolan Banai-Gaaikema * Slotlied
Wat de toekomst brengen moge
Wat de toekomst brengen moge, ons geleidt des Heren hand; Moedig slaan wij dus de ogen naar het onbekende land. Elke dag, ’t zij goed’ of kwade, komt de Heer ons tegemoet, en zijn leeftocht van genade is ons voor de reis genoeg.
Wat de toekomst brengen moge, wij zijn met elkaar op weg. Hij heeft ons als reisgenoten aan elkander toegezegd. Niemand zal alleen meer reizen, mensen wenken met de hand om elkaar de weg te wijzen naar het onbekende land.
* Zegenbede Hear, wy freegje no, Jo seine op ús wei Hear, wy freegje Jo, wês mei ús eltse dei (2x) Amen * * * *** * * * Na afloop van de dienst kunt u allen, als u dat wilt, een eigen lichtje aansteken op de spiegel. Zo kunt u in stilte aandacht geven aan eigen rouw en verdriet om dierbare overledenen.
6
