Preek en liturgie Doopsgezinde Gemeente Leeuwarden 24 november 2013 Organist: Gerben Bergstra voorgangers: Roelof Akse en Tjitske Hiemstra m.m.v. gemeentekoor o.l.v. Aukje van der Schaaf
thema: Wortelen – weer houvast vinden in je leven * Mededelingen en aansteken van de kaars * Bemoediging en groet * Zingen
Goede morgen welkom allemaal
Goedemorgen, welkom allemaal. Ik met mijn en jij met jouw verhaal. Lachen, huilen, vrolijkheid en pijn. Alles mag er zijn.
God, ik vraag Je, kom in onze kring. Wees er bij, wanneer ik bid en zing. Ik met mijn en Jij met jouw verhaal, verteld in mensentaal.
* Gesprek met de kinderen * Zingen
NL 221 Zo vriendelijk en veilig als het licht 2. Want waar ben ik, als Gij niet wijd en zijd waakt over mij en over al mijn gangen. Wie zou ik worden, waart Gij niet bereid om, als ik val, mij telkens op te vangen. Ik leef niet echt, als Gij niet met mij zijt. Ik moet in lief en leed naar U verlangen. 3. Spreek Gij het Woord, dat mij verlossing geeft, dat mij bevrijdt en opneemt in Uw vrede. Ontsteek de vreugde, die geen einde heeft, wil alle liefde aan Uw kind besteden. Weest Gij vandaag mijn brood, zowaar Gij leeftGij zijt toch zelf de ziel van mijn gebeden
Hierna gaan de kinderen met hun lichtje naar hun eigen ruimte. * Gebed met koor:
NL 301 Kyrie-eleison
* Koor
NL 25b Houd mij in leven, wees Gij mijn redding ... (refrein met gemeente)
* Bijbellezing
Jesaja 11: 1, 2 Maar uit de stronk van Isai schiet een telg op, Een scheut van zijn wortels komt tot bloei. De geest van de Heer zal op hem rusten; een geest van wijsheid en inzicht, een geest van kracht en verstandig beleid, een geest van kennis en eerbied voor de Heer.
* Bijbellezing
Wijsheid van Jezus Sirach 7: 27,28 Eerbiedig je vader met heel je hart, vergeet de barensweeën van je moeder niet; bedenk dat jij uit hen geboren bent. Wat kun jij hun teruggeven voor dat geschenk?
2
* Zingen
NL 860 Gij die ons hebt geschapen (refrein met gemeente)
1. Gij die ons hebt geschapen uit aarde, adem, woord, die ons hebt uitgeroepen, beginakkoord.
refrein Maak heel wat is gebroken Herstel in ons uw leven, uw levenskracht Refrein Maak heel wat is gebroken Herstel in ons uw levenskracht
2. De schaduw, de verblinding, de koorts, de open wond: verzoen me en verbind mij, spreek mij gezond. 3. Geef wie is uitgestoten, geborgenheid ontbeert een huis, een naam en warmte en alle eer. 4. Het huis dat wij bewonen, ons lichaam in de tijd: geef vrede alle dagen, ook in de strijd.
* Overdenking Gemeente van Christus, In de voorbereiding van deze dienst liep ik door het Leeuwarder bos. Door de heftige storm van enkele weken terug waren een heel aantal bomen als lucifershoutjes afgebroken, terwijl op het perceel ernaast alles nog recht overeind stond ... U zag de foto’s vooraf aan de dienst. Al lopend verwonderde ik me over jonge sterke bomen, die toch afgeknapt waren …over wandelpaden die versperd werden door gevallen bomen. En ik dacht aan de overledenen van dit jaar. Bijna allen zijn 80+ en hebben – Bijbels gezegd - de leeftijd der zeer sterken bereikt, maar ook noemen we straks de naam van Mark, een man in de kracht van zijn leven met zijn 38 jaren en de naam van Ronald een kind van 11 …dat verwacht je niet, dat hoort niet … dat zet alles op zijn kop. En toch gebeurt het, toch moet je vol van verdriet en verbijstering een begaanbaar pad vinden naar de toekomst toe … beseffend dat je die weg niet alleen gaat, maar samen met je naasten en met God; die ruimte geeft en heel maakt wat is gebroken en levenskracht hersteld … Ons thema vandaag is ontleend aan een boek van Anselm Grun: ‘Wortelen, weer houvast vinden in je leven’ Als de boom naast je is omgewaaid, moet jezelf weer nieuw evenwicht vinden; alles ziet er anders uit, de wind waait anders, de voedingsstroom uit de wortels gaat anders, je moet vaak zelf dieper gaan wortelen en weer plaats bepalen. Je gezin is ontwricht als één van je kinderen overlijdt; levenslang blijft er die lege plaats. Je gezin is ontwricht als je man al zo vroeg wegvalt en je vader/moeder tegelijk moet zijn voor de kinderen. 3
Maar ook als je vader, moeder, partner, vriend(in) op leeftijd wegvalt, ontstaat er een lege plek. Er ontstaat een leegte, die niemand in kan vullen; maar die je enkel zelf kunt vullen met dierbare herinneringen, als een kostbaar geschenk dat je altijd met je meedraagt. We lazen vanmorgen slechts korte gedeeltes uit de Bijbel; op zich al een boek om in te wortelen ... Allereerst Jesaja 11: 1 en 2 met de belofte van de komende Messias ...eig. al een opmaat voor de adventsweken, die komende zondag beginnen en waar we bezig gaan met de stamboom van Jezus. Wat zijn de wortels, waaruit Jezus is geboren? Profeet Jesaja spreekt over ‘de stronk van Isaï’ (Isaï, de vader van koning David) … Het volk Israel zat in ballingschap, de boom was eigenlijk afgehakt ... Toch zal er uit die stronk een telg (twijg) opschieten, een scheut uit zijn wortels komt zelfs tot bloei … Een prachtige hoopvolle tekst … het gaat niet enkel om de sterke rechtopstaande bomen …Ook wanneer takken breken en bomen omwaaien of worden omgehakt, ontspringt er nieuwe toekomst uit de wortels. Dat was een moedgevende belofte voor het volk Israel destijds. Er kwamen visioenen op rond een Messias, een Verlosser, waarop Gods Geest zou rusten, geest van wijsheid en inzicht, kracht en verstandig beleid, kennis en eerbied voor God Dat is ook de belofte voor ons eigen leven; allemaal verliezen we vroeg of laat dierbare geliefden ....aan de dood, aan ziekte, aan het leven met een scheiding of ruzie etc. Ineens kan de storm in eigen leven opsteken en we gescheiden raken van onze dierbaren. Onze eigen wortels blijven echter in stevige aarde rusten, kunnen op zulke momenten dieper gaan wortelen, waarbij een nieuwe toekomst zich ontwikkelt … een toekomst die kwetsbaar groeit als een twijgje … maar elk jaar steviger wordt en tot nieuwe boom kan uitgroeien … In dit verband moet ik denken aan het Afrikaanse verhaal rond een palmboom … Het gaat om een slechte man die een zware steen op de kroon van een jonge palm legt om deze boom schade toe te brengen. Maar toen hij jaren later terugkwam, was juist deze palm de grootste en mooiste onder alle palmen. Want de steen had hem gedwongen om zijn wortels dieper de grond in te steken. Zo kunnen ook wij zelf dieper gaan wortelen als mensen ons ontvallen; we ontdekken wat zij ten diepste voor ons betekend hebben en dat wordt ons vaak tot zegen. Vandaar dat ik als tweede tekst keek naar de Wijsheid van Jezus Sirach: Eer je vader met heel je hart, en je moeder uit wie je geboren bent … Zij hebben ons het leven geschonken en hebben ons gevormd tot wie we nu zijn. Vaak waren zij met hun leven en de keuzes die ze maakten, ons tot voorbeeld; of – en dat kan evengoed - wij ontdekten dat we het in ons eigen leven geheel anders willen doen dan zij … Juist als zij er niet meer zijn, en dat geldt evenzeer voor je partner of kind dat er niet meer is, ga je bewust stilstaan bij de boodschap die hij of zij aan jou wil doorgeven … Wat is de boodschap die jij door middel van jouw leven aan mij doorgeeft? Juist als het leven ophoudt, staan we hier echt bij stil en gaan haar ontdekken! Vooral in deze donker wordende novemberdagen kunnen we het graf bezoeken, of een kaarsje zetten bij de foto en stilstaan bij de vraag: Wat was voor jou belangrijk in jouw leven? Wat droeg jou door moeilijke tijden heen? Wat heb ik van jou geleerd? Wat wilde jij aan mij doorgeven met jouw leven? Wat wil je me vandaag bij dit herdenken zeggen/duidelijk maken? En misschien komen er niet zozeer woorden in u op, maar veel meer gevoelens … Gevoelens bij bepaalde gebeurtenissen, of bepaalde woorden van hem of haar. Wat blijven we in ons hart meedragen van hem of haar? Ieder mens heeft zijn positieve en negatieve kanten; mede uit zijn of haar verleden meegekregen.
4
In het eren van je vader en het bedenken dat je uit je moeder geboren bent gaat het vooral om het in hun geworteld zijn; dat we met hun boodschap eigen houvast vinden in ons leven. Via de bloementaal van Saakje zien we dat er vele en gevarieerde wortels zijn. We zijn ze ons vaak niet eens alle bewust zijn. En welke wortels voegen onze partners en kinderen daaraan toe, of andere mensen, die ons raken en inspireren. En welke scheut vanuit al deze wortels komt in mijn leven tot bloei? Saakje heeft die bloei weergegeven in rozen ...geloof, hoop en liefde en de meeste van deze is de liefde … Juist liefde heeft een enorme groeikracht en doet je bloeien ... Maar de liefde maakt ook het leven kwetsbaar. Het geeft enorm veel verdriet als je je geliefde moet missen, maar geeft ook enorm veel kracht vanwege het vele dat die ander je gaf. De liefde zal nooit vergaan, zegt Paulus, sterk als de dood is zij … En Gods liefde is eeuwig, zelfs door de dood heen draagt die Liefde ons … Het zijn kostbare geloofswoorden, die je in en buiten de gemeente aan elkaar kunt meegeven en elkaar eraan herinneren als je door ‘t verdriet even de weg niet meer ziet ... ‘Wees niet ongerust, maar vertrouw op God en op mij’ zei Jezus tijdens zijn afscheid en elders: ‘Houd moed, ik ben er, wees niet bang’ … allemaal Bijbelteksten om in te wortelen, om troost in te vinden en om vanuit die stronk opnieuw te gaan bloeien … Met Gods Geest van wijsheid, inzicht en kracht en met datgene wat onze geliefden ons hebben gegeven kunnen we de toekomst aan, Dat dat zo mag zijn, Amen * Orgelspel * Zingen
Wat de toekomst brengen moge ... Wat de toekomst brengen moge, ons geleidt des Heren hand: moedig slaan wij dus de ogen naar het onbekende land. Elke dag, ’t zij goed’ of kwade, komt de Heer ons tegemoet en zijn leeftocht van genade is ons voor de reis genoeg.
* Open ruimte met koor
Tuskentiden 81
Jou, o Heare, dat ús nammen ...
1. Jou, o Heare, dat ús nammen, lêsber binne yn jo ljocht, Sa’t men roeden yn ‘e rúten troch de sinne dúdlik sjocht. 2. As de dei falt yn ‘e slomme, nacht fertsjust’ret it bestean, As soe noait oan’t ljocht wer komme dat Jo om ús hinne stean. 3. Skriuw ús nammen dan mei streken fan jo ljochtstift nij en klear, Dat de fletse letters teken fan jo antlit wurde, Hear. 4. Strielje hjoed troch alle finsters mei jo simmersinneskyn. Hear, dat ljocht fan mylde glinsters lêze wy ús namme yn. * Herdenking overledenen (na het noemen van de namen wordt een kaars aangestoken)
5
* Koor
NL 199
Koester de namen die wij hier gedenken
Koester de namen die wij hier gedenken, dat zij geborgen zijn in uw genade, dat zij gekend zijn bij U en bij ons. refrein Laat de zon van uw aangezicht over ons opgaan, zegen ons allen met het licht van uw ogen. Zie met ontferming naar onze aarde, Houd in uw hoede wie haar bewonen. Houd ons omsloten, thuis in uw zegen. refrein * Gebed en voorbeden - waartussen Koor: De noche iremos de noche, que para contrar la fuente, Solo la sed nos alumbra, solo la sed nos alumbra De nacht leit stil om ús hinne, wy langje nei libben wetter, Inkeld jo wurd is ús lampe, inkeld jo wurd is ús lampe
* Collecte voor het Aanloophuis Het Aanloophuis is een bekend doel in onze gemeente. Onze gemeente is er actief bij betrokken, zowel qua menskracht als materieel. Het Aanloophuis is een oecumenisch project, dat zich richt op de opvang van daklozen en mensen die een steuntje in de rug nodig hebben in Leeuwarden. Informatie: www.aanloophuisleeuwarden.nl. * Slotlied
NL 416
Ga met God en Hij zal met je zijn ... 2. Ga met God en Hij zal met je zijn: bij gevaar, in bange tijden, over jou zijn vleugels spreiden. Ga met God en Hij zal met je zijn. 3. Ga met God en Hij zal met je zijn: in zijn liefde je bewaren, in de dood je leven sparen. Ga met God en Hij zal met je zijn. 4. Ga met God en Hij zal met je zijn tot wij weer elkaar ontmoeten, in zijn Naam elkaar begroeten. Ga met God en Hij zal met je zijn.
6
* Zegenbede Hear, wy freegje no, Jo seine op ús wei Hear, wy freegje Jo, wês mei ús eltse dei Amen * * * *** * * * Na afloop van de dienst kunt u allen, als u dat wilt, een kaars aansteken in het Huis van Bezinning en Bezieling ‘Oergong’ (naast de vermaning). Daar kunt u in stilte aandacht geven aan eigen rouw en verdriet en eventueel iets schrijven in het gebeden/gastenboek. Ik weet jou zo dichtbij, vlákbij; toch ben je niet meer hier, op deze aarde, ik weet: al ben je heengegaan, een nieuwe wereld binnen, met je liefde blijf je mij omringen en geef je me in stilte kracht om een nieuwe weg te vinden, een weg alleen, zonder jou. Je bent gegaan, je bent niet langer hier, en toch ben je op een nieuwe, een andere manier er wél, dichtbij, haast tastbaar dichtbij. Ik kan het niet bevatten, maar tegelijk weet ik: het is waar, je bent hier niet meer. Hans Stolp
Mededelingen: Iona-zangmiddag Op zondag 8 dec. begint om 15.00 uur er een Iona-zangmiddag met als thema: Hoop en verwachting. Tijdens deze middag zingen we liederen in de sfeer van Advent. We zingen in het Engels, Fries en Nederlands. De middag wordt rond 17.00 afgesloten met een korte viering. Samenzang o.l.v. Pieter Kole, muzikale begeleiding: Arjen Nauta en enkele instrumentalisten. Organisatie: ds. Tjitske Hiemstra en ds. Helmer le Cointre Toegang vrij, vrijwillige bijdrage in de kosten Meezingen in het ad-hoc koor? Kom zaterdag 7 december van 11.00-12.30 oefenen in de Doopsgezinde Vermaning. Aanmelden voor de middag en het ad-hoc koor kan via
[email protected] Kerstboomoptuigdag Beste leden, vrienden en belangstellenden. Schrap al je verplichtingen uit je agenda, want er staat iets bijzonders te gebeuren. Donderdag 12 december vanaf 10:00 uur zijn jullie welkom in de Vermaning. Wij gaan dan met z'n allen onze kerstboom versieren. Doe mee voor de gezelligheid en lunch wordt gezorgd; daarom wel even opgeven op de lijst (achter op de leestafel) of je mee komt doen. Het is voor iedereen bedoeld: niemand uitgesloten, jong of oud. En kan je geen kerstballetje tillen, dan kan je vast wel creatief meedenken of gewoon gezellig aanwezig zijn.
7
8
