Provinciale Staten
Verslag van de vergadering van Provinciale Staten op 27 mei 2009 Aanwezig: Mw. Aartsen-Den Harder, dhr. Banning, dhr. Van Bergen, mw. Bieze-Van Eck, mw. Bleijenberg, dhr. Van Boheemen, mw. Van den Born, mw. Bosman-Huizinga, mw. Çegerek, mw. Derksen-Jansen, dhr. Dijkstra, mw. Van Driel (vanaf agendapunt 5), dhr. Haijtink, dhr. Van den Heuvel, dhr. Holdijk, dhr. Hoogervorst, mw. Hoogstraten, dhr. Houwers, dhr. Huisman, dhr. Hutten, mw. Jonker, dhr. Van Kaathoven, dhr. Kaplan, dhr. Klein, dhr. Koster, dhr. Leisink, mw. Lewe, mw. Manuputty-van Lieshout, dhr. Markink, dhr. Van Meeteren, mw. Meijers, dhr. Mink, mw. Mulder, dhr. Plug, mw. Prins, mw. Rijssenbeek-Van Pijkeren, dhr. Schol, mw. ScholtenTiggeloven, mw. Van Schoor-Van den Brink, dhr. Schuurman, mw. Schuurmans-Wijdeven, dhr. Sözen, dhr. Spiegelenberg, dhr. Spinhoven, mw. Tydings, mw. Van der Valk, dhr. Van der Veer, mw. Veltman (tot agendapunt 3) mw. Waardenburg, dhr. Waltmans, dhr. Wijnia, dhr. De Wit, dhr. Zondag. Afwezig met bericht: dhr. Bikker, dhr. Cornielje Aanwezige leden van Gedeputeerde Staten: Dhr. Esmeijer, mw. Van Haaren, dhr. Keereweer, mw. Van der Kolk, dhr. Peters, dhr. Verdaas Voorzitter: mw. Aartsen Griffier: dhr. Roelofs
1001
1
Opening en mededelingen van de voorzitter De voorzitter deelt mee dat op 8 juli 2009 een extra vergadering wordt ingelast.
1002
2
Vaststelling van de agenda. De agenda wordt ongewijzigd vastgesteld. Er zijn mondelinge vragen van dhr. Van Bergen (GVB) en mw. Bieze (VVD)
1003
3
Afscheid mw. Veltman (SP)
1004
4
Toelating mw. J. van Driel uit Nijmegen ter vervulling van de vacatureVeltman De voorzitter deelt mee dat procedurecommissie de geloofsbrieven heeft onderzocht en in orde bevonden en adviseert Provinciale Staten mw. Van Driel toe te laten als lid van Provinciale Staten. Besluit: zonder beraadslaging en zonder stemming conform advies.
1005
5
Aflegging eed/verklaring en belofte door mw. Van Driel Mw. Van Driel legt de verklaring en belofte af in handen van de voorzitter.
1006
6
Vaststelling van de besluitenlijst van 15 april 2009 Besluit: vastgesteld conform ontwerp.
1007
7
Ingekomen stukken Besluit: afgedaan conform afdoeningsadvies.
1008
8
Vragenuur Nationaal Historisch Museum (NHM): Dhr. Van Bergen (GVB) vraagt: Is GS betrokken geweest bij de keuze voor de nieuwe locatie in Arnhem voor NHM Dhr Esmeijer (GS) antwoordt het volgende: GS is niet betrokken geweest bij de keuze voor de locatie aan de Rijn. GS heeft meegewerkt aan het concept en plek zoals voorgesteld aan de minister. Hij is aanwezig geweest bij een gesprek in de
kamer van de burgemeester over de verkeerssituatie bij het Openluchtmuseum. Toen heeft de net benoemde directeur van NHM meegedeeld een andere optie te willen onderzoeken. Op dat moment heeft hij de medewerking van de provincie in de pauzestand gezet en heeft de provincie dus geen rol gespeeld in de keuze voor de locatie aan de Rijn. Dhr. Van Bergen (GVB) constateert dat GS kennis had van het proces, wat in tegenspraak is met mededelingen in de commissie ABF. Hij vraagt GS een notitie hierover aan PS te sturen. Dhr. Leisink (D66) vraagt of GS nog steeds voornemens is geld beschikbaar te stelen voor NHM. Gedeputeerde Esmeijer (GS) meldt dat GS niet betrokken is geweest bij de procedure die heeft geleid tot een andere locatiekeuze. De andere locatiekeuze heeft GS verrast. Van het financiële aanbod van de provincie is nog geen gebruik gemaakt. Faunatunnel Havikerpoort Mw. Bieze (VVD) stelt de volgende vragen: 1. T.a.v. de Havikerpoort leiden zowel de ligging van de faunatunnel als de besluitvorming omtrent de aanleg tot problemen. In de gemeente Rheden lijkt er een groter draagvlak voor de faunatunnel te bestaan als de ligging hiervan 700 meter wordt opgeschoven. Is er een mogelijkheid om, nu het gunningsproces al loopt, rekening te houden met zo’n (kleine) wijziging? 2. De aanleg van een faunatunnel is in strijd met het vigerende bestemmingsplan van de gemeente Rheden. De gemeenteraad moet nog een besluit nemen over een bestemmingsplanwijziging voor de aanleg van deze tunnel. Hoe is de communicatie met de gemeente Rheden verlopen over het gunningsproces en de daarvoor noodzakelijke bestemmingsplanwijziging? 3. Waarom is er niet gewacht met het starten van de gunningprocedure tot de bestemmingsplanwijziging afgerond is? 4. Heeft de gemeenteraad van Rheden nog de mogelijkheid om een eigen afweging te maken over de beste locatie van de faunatunnel als onderdeel van het project Havikerpoort als de gunning is afgerond? Dhr. Keereweer (GS) antwoordt dat in een informatiebijeenkomst het draagvlak is aangegeven. Het advies over de locatie is gegeven door acht deskundigen. Daar waren –terecht- geen bestuurders bij. Er is geen ruimte meer voor wijziging, want het is geen kleine wijziging (de weg zou op pijlers gezet moeten worden) en het past niet in de aanbestedingsprocedure. De gunning heeft vorige week plaatsgevonden. De faunatunnel is inderdaad in strijd met het vigerend bestemmingsplan. De gemeenteraad kan afwijken van het plan, maar de gemeente is intensief betrokken geweest bij het proces en de gemeenteraad vanaf 2004. Hij hoopt dat de gemeenteraad naar de deskundigen zal willen luisteren. Mw. Bieze (VVD) vindt dat de gemeente voor het blok wordt gezet. Als er een inpassingsplan wordt gemaakt, zal PS voor het blok gezet worden. Dhr. Keereweer (GS) meldt dat een inpassingsplan volstrekt niet aan de orde is. De gemeenteraad wordt niet voor het blok gezet. Hij vertrouwt op de wijsheid van de gemeenteraad. N.a.v. een vraag van dhr. Van der Veer (PvdDieren) antwoordt dhr. Keereweer (GS) dat er evenwicht tussen de beste locatie voor een eco-passage en de kosten is. Voor de meest ideale situatie hebben we de middelen niet.
1009
1010
9
Coördinatie van besluiten voor het project Munnikenland Ruimte voor de Rivier (PS2009-356)
2
Stemverklaring dhr. Van der Veer (PvdDieren) stemt in, onder het voorbehoud dat de stukken elektronisch in te zien zullen zijn. Besluit: zonder beraadslaging en zonder stemming conform voorstel 1011
10
Aanwijzen accountant verslagjaren 2009 - 2012 (PS2009-347) Besluit: zonder beraadslaging en zonder stemming conform voorstel
1012
11
Geldigheid burgerinitiatief Bewonerscomité Hofstraatbuurt (Wilp) (PS2009397) Dhr. Hoogervorst (VVD) vindt dat voorkomen moet worden dat te hoge verwachtingen worden gewekt, dus moet bij de ontvankelijkheid goed gelet worden op de bevoegdheid. Hij heeft twijfel over de bevoegdheid om een subsidieverordening in te stellen voor alternatieve plannen voor sloop of renovatie van woningen. Dhr. Van Meeteren antwoordt dat dit een inhoudelijke discussie is. Er heeft een ambtelijke toetsing plaatsgevonden vanuit het uitgangspunt dat de provincie een open huishouding heeft, en hij constateert op basis daarvan dat het burgerinitiatief geldig is. Hij zegt toe schriftelijk een nadere onderbouwing te geven. Hij handhaaft het voorstel. Besluit: zonder stemming conform voorstel.
12
Aanvraag erkenning Nedersaksisch onder Deel III van het Europees Handvest voor regionale talen of talen van minderheden (PS2009-330) Dhr. Van den Heuvel (ChristenUnie) zegt dat dit voorstel van harte gesteund wordt door de ChristenUnie. Mw. Waardenburg (GroenLinks) vindt het vervolgvoorstel naar aanleiding van de behandeling in de commissie duidelijk en steunt het voorstel. Dhr. Leisink (D66) geeft aan nog steeds twijfels te hebben of de extra kosten minimaal zullen zijn, maar D66 heeft deze extra kosten er wel voor over en steunt het voorstel. Dhr. Esmeijer (GS) ziet geen aanleiding om te reageren. Mw. Scholten (CDA) geeft aan dat het CDA eveneens het voorstel ondersteunt. Besluit: zonder stemming conform voorstel.
13
Commissie van Onderzoek Onderzoeksprogramma tweede helft 2009 (PS2009-311) met een reactie van GS. Mw. Van der Valk (PvdA) gaat na de aanvullende informatie akkoord met het programma. Dhr. Schuurman (ChristenUnie) memoreert dat de onderwerpen niet de eerste keus zijn van de ChristenUnie, maar gezien de uitwerking van de onderzoeksvragen kan de fractie instemmen Dhr. Haijtink (CDA) stelt dat het CDA-lid zonder last of ruggespraak zitting heeft in de Commissie van Onderzoek. Betekent wel dat de fractie vrij is in PS ander standpunt in te nemen. Na de toelichting van de voorzitter van de commissie in ABF kan het CDA instemmen met programma. Besluit: zonder stemming conform voorstel.
14
Omgevingsbeleid Luchtvaartterreinen Gelderland (PS2009-357) Mw. Bosman (PvdA) vindt de nadere toelichting in het vervolgvoorstel voldoende om in te stemmen, in de veronderstelling dat in de nog volgende verordeningen of beleidsstukken eigen beleid kan worden gemaakt t.a.v. bijvoorbeeld Teuge. Dhr Mink (SP) wijst op het risico dat er de komende jaren veel initiatieven komen
1013 1014 1015
1016 1017 1018
1019 1020 1021
1022
1023
1024 1025
1026
3
1027
1028 1029
1030
1031
1032
1033
1034
1035
voor helihavens. Het voorliggende voorstel perkt dat in, maar de SP wil strenger zijn: alleen aanvragen voor helihavens t.b.v. openbaar belang worden gehonoreerd en de bestaande helihavens worden heroverwogen. Daarvoor dient hij amendement A15 in. Tot slot is hij blij dat de gedeputeerde met een notitie zal komen over Teuge. Dhr Plug (ChristenUnie) vindt het voorstel een logisch vervolg op het besluit van de rijksoverheid om bevoegdheden over te dragen aan de provincie. Het borgt deze bevoegdheid en bestaande vergunningen blijven geldig. Hij steunt het voorstel om aanleg van helihavens te beperken tot bedrijventerreinen. Hij vraagt GS in kaart te brengen hoeveel helikoptervluchten plaatsvinden. Voorts moet men zich ervan bewust zijn dat vliegen lusten en lasten met zich meebrengt en dat daarin evenwicht moet zijn. Tot slot vraagt hij GS goed te kijken naar de commissie van overleg. Dhr. Wijnia (GroenLinks) is tevreden met de duidelijke beschrijving van het besluit en de aanpak van de overlast in het vervolgvoorstel. M.b.t. overlast gaat het vooral om vliegveld Teuge. Deze overlast moet goed in kaart worden gebracht om vast te stellen hoe groot de overlast is en of deze kan worden aangepakt. Helihavens wil hij niet verder stimuleren. Daarom is GroenLinks mede-indiener van het amendement van de SP: geen nieuwe helihavens. Dhr. Holdijk (SGP) heeft als uitgangspunt een beleidsneutrale decentralisatie van rijksbevoegdheden, te verwerken in het streekplan c.q. provinciale structuurvisie, die nu niet worden aangepast. De enige uitzondering is het beleid t.a.v. nieuwe helikopterterreinen, dat wordt aangescherpt. Bij nieuw beleid t.a.v. burgerluchtvaart zal veel uitvoeriger stilgestaan moeten worden bij de onderscheiden belangen, dan nu is gebeurd. Vanuit dat standpunt kan de SGP zich met het voorstel verenigen. Dhr. Leisink (D66) vindt dat de provincie duidelijk maakt dat hij overbodig is, want de provincie neemt het beleid van het rijk over en maakt geen enkele regionale keus. Hij vindt dat onbegrijpelijk, zeker voor een provincie die van klimaatbeleid een speerpunt maakt. Met deze nota wordt een keuze gemaakt, voor zekere uitbreidingsmogelijkheden, voor enige trendmatige groei. Als Teuge daar een beroep op doet, kan de provincie het dus heel moeilijk weigeren. Hij heeft begrepen dat de decentralisatie later dit jaar zal plaatsvinden en niet op 1 juli. Dat maakt het mogelijk om de discussie over lusten en lasten alsnog te voeren en niet nu de nota vast te stellen. In ieder geval wil hij voor de invoering van de decentralisatie de discussie over de verordening vliegveld Teuge voeren. Dhr. Van der Veer (PvdDieren) wil een standstil voor helihavens en steunt amendement A15. Hij steunt het verzoek om een debat over de overlast van Teuge. Mw. Rijssenbeek (CDA) steunt de aanpak t.a.v. helikopterterreinen. Ongeveer 50% van de helikoptervluchten zijn maatschappelijke vluchten. De bestaande infrastructuur is daarvoor nu voldoende en zij wil dat dat zo blijft. Zij kan zich vinden in de benadering van GS, om helikopterterreinen niet op voorhand te verbieden als deze aantoonbaar meerwaarde hebben, ruimtelijk inpasbaar zijn en geen overlast veroorzaken. Dhr. Hoogervorst (VVD) complimenteert GS met het beleidskader. Hij is blij dat GS vindt dat er dynamiek moet blijven in de luchtvaart. Dat beperkte groei mogelijk is, is een goede zaak en het is ook belangrijk GS kritisch zal toezien. M.b.t. helihavens pleit hij ervoor bij de ziekenhuizen in grote steden heliplatforms aan te leggen. Hij pleit er voorts voor bij de bereikbaarheid van vliegveld Weeze niet alleen de auto maar ook het openbaar vervoer te betrekken. Dhr. Verdaas (GS) kiest bewust voor beleidsneutrale implementatie en het respecteren van bestaande rechten, wat past bij een betrouwbare overheid.
4
Daaraan kan niet de conclusie worden verbonden dat de provincie overbodig is. T.a.v. helihavens is er nu geen beleid. Deze beleidsvrije ruimte wil hij wel inperken. Hij vindt het niet wenselijk dat er beleidsvrijheid is ten aanzien van commerciële helikoptervluchten. Als het toegevoegde waarde heeft en het ruimtelijk ingepast kan worden, dan ziet hij daarvoor ruimte op regionale bedrijventerreinen. Dat kader wordt verder uitgewerkt in de structuurvisie bedrijventerreinen. Voor maatschappelijke vluchten (bijv. helikopterplatform bij ziekenhuizen) wil hij wel ruimte geven. Planschade is niet aan de orde, want bestaande rechten worden niet ingeperkt. Informeel zijn er signalen dat de termijn van 1 juli 2009 niet gehaald zal worden, maar de inzet verandert wat hem betreft niet. Wat hem betreft valt vandaag een besluit, wat helderheid geeft aan alle betrokken partijen voor de toekomst. Het instellingsbesluit voor de CRO zal ook nog door PS moeten worden ingesteld. De commissie-28 heeft hierover een eensluidend advies gegeven, met uitzondering van het onderdeel burgervertegenwoordiging in de CRO. De subsidie voor het hotel staat los van deze beleidsnotitie en los van vliegen in welke vorm dan ook. Ten aanzien van Teuge zal met de gemeente en de luchthaven zelf gesproken worden over de toekomst. In dat gesprek zal niets worden dichtgetimmerd of weggegeven. Hij betwijfelt of het volledig uitbannen van nieuwe helihavens zonder onderbouwing juridisch houdbaar zal zijn. Hij ontraadt het amendement, omdat daarmee uit het besluit de aanscherping ten aanzien van helihavens wordt gehaald. Mw. Bosman (PvdA) wijst erop dat in het ontwerpbesluit niet is opgenomen dat maatschappelijke vluchten niet vallen onder de restricties voor commerciële vluchten. Ze vindt het amendement inconsistent. Dhr. Leisink (D66) wijst erop dat betrouwbare overheid niet betekent dat er geen beleidsvrijheid mogelijk is. Hij kiest voor het standstil principe, de beleidsnotitie is een step forward. Dhr. Wijnia (GroenLinks) schrapt in zijn amendement de zin ‘De huidige beleidsneutraliteit geldt ook voor helihavens’. Hij benadrukt dat het GS-voorstel een wijziging van het vigerende beleid bevat door het toestaan van helihavens op bedrijventerreinen. In het amendement wil hij dat uitsluiten, noodzakelijke maatschappelijke vluchten sluit hij niet uit. Dhr. Van der Veer (PvdDieren) constateert dat de discussie over Teuge op de lange baan wordt geschoven. De overlast is door omwonenden duidelijk aangegeven in de commissievergadering en hij heeft in de commissie veel vragen gesteld waarover nog een discussie moet plaatsvinden. Dhr. Verdaas (GS) zal informatie verschaffen over het aantal helikoptervluchten in Gelderland door de jaren heen met het onderscheid maatschappelijkcommercieel, als deze informatie beschikbaar is (afspraak). Het onderscheid maatschappelijk-commercieel zal in de structuurvisie meegenomen worden. Besluit: Gewijzigd A15: verworpen met stemmen tegen van SGP, VVD, CDA, ChristenUnie en PvdA. Voorstel: aangenomen met stemmen voor van SGP, VVD, CDA, ChristenUnie en PvdA.
1036
1037
1038
1039
1040
1041
15 1042 1043
Tranche 2009 herstructurering bedrijventerreinen (PS2009-323) Dhr. Van der Veer (PvdDieren) vraagt nog waarom Zevenaar en Nijmegen niet gebruik hebben gemaakt van EFRO-gelden. Mw. Van Haaren (gedeputeerde) zegt dit niet te weten. Zij weet wel dat deze gemeenten echt de weg wel weten. Dhr. Van der Veer (PvdDieren) vraagt of van provinciezijde niet meer had moeten worden gedaan om deze gemeenten te bewegen EFRO-subsidie aan te
5
vragen. Mw. Van Haaren (gedeputeerde) zegt dat dit niet nodig was. Besluit: zonder stemming conform voorstel
1044 16
Cofinanciering tweede tender Pieken in de Delta 2008 (PIDON) (PS2009-349) Dhr. Van der Veer (PvdDieren) zegt dat GS in het vervolg zelf zouden moeten melden of er van dierproeven sprake is in projecten. Hij is van mening dat meer zou moeten worden ingezet op het voorkomen van dierproeven. Spreker dient een motie in (M25) mede namens SP, GroenLinks en GVB. Dhr. Klein (SGP) wijst op het belang van onderzoeken met dieren voor de gezondheid van mensen. Mw. Van Haaren (GS) wijst erop dat de wetgeving eist dat nieuwe medicijnen worden getest op dieren. Ze zal voortaan proberen aan te geven of er dierproeven in het geding zijn. Zij wijst erop dat veel bedrijven wel naar mogelijkheden zoeken om zonder dierproeven te werken. Zij ontraadt de motie. Dhr. Plug (ChristenUnie) vraagt of dhr. Van der Veer informatie heeft dat bedrijven zich niet houden aan de regelgeving v.w.b. dierproeven. Dhr. Van der Veer (PvdDieren) geeft hierop geen eenduidig antwoord. Besluit: voorstel aangenomen met stemmen van PvdDieren en GVB tegen. Motie M25 verworpen met de stemmen voor van SP, GVB PvdDieren en GroenLinks.
17/18
Vaststelling van de beleidsrekening 2008 (PS2009-256) en Beleidsnota 2009 inzake reserves en voorzieningen (PS2009-399) Beleidsrekening 2008 en beleidsnota 2009 inz. reserves en voorzieningen Mw. Van den Born (CDA) geeft aan dat de beleidsrekening een belangrijk document is. De fractie is tevreden over het behaalde positieve rekeningresultaat van 23 miljoen euro. Positief is, dat de cijfers slechts een ½ procent afwijken van de begroting. Veel onderwerpen liggen op schema. Zorgelijk is de hoogte van de post ‘inhuur van externen’. Hiermee kan de continuïteit van kennis bij het ambtelijk apparaat in gevaar komen. Ook de accountant heeft daarop gewezen. Over de nota reserves en voorzieningen heeft het CDA geen opmerkingen. Dhr. Waltmans (VVD) constateert dat de uitgaven zijn gestegen naar bijna 1 miljard en er sprake is van een aanzienlijke lastenverhoging. Kan de provincie de gestegen hoge uitgavenpost nog wel goed managen? Afgevraagd wordt, of de hoogte van het huidige weerstandsvermogen (15 miljoen) voldoende is gezien de riskante ontwikkeling van het provinciefonds en de negatieve stand van het MIGfonds. De VVD wijst erop dat het bedrag van 59 miljoen voor onderbesteding nog steeds erg hoog is. Op het gebied van verkeer en vervoer moet meer uitgevoerd worden, want er is nog geen meter asfalt bijgekomen. De provinciale dienstverlening kan nog verbeterd worden op tal van gebieden zoals de elektronische dienstverlening, de trage invoering van de WABO en WRO. Ook op het vlak van deregulering moet nog veel gebeuren. De afstemming tussen de beleidsterreinen milieu en economie moet verder verbeterd worden. Voor het grote aantal vacatures en daarnaast de hoogte van de inhuur van externen verwacht de VVD een toelichtende specificatie. Ook de vraag van de VVD over mogelijke staatssteun aangaande subsidietoekenning voor natuurterreinbeheer moet nog nader toegelicht worden door GS. Bijvoorbeeld welke risico’s loopt de provincie op dit terrein? Dhr. Spinhoven (PvdA) geeft aan dat de beleidsrekening beter leesbaar is geworden en kwalitatief sterk verbeterd is. Ook de tussentijdse bijsturing van het college is een goede zaak geweest. Er zitten veel minder verschillen tussen de begroting- en rekeningcijfers. Het verschil zit hoofdzakelijk in onderuitputting aan
1045
1046
1047
1048
1049
1050
6
1051
1052
1053
1054
de inkomstenkant. De fractie is ook tevreden over het rekeningresultaat. Eigenlijk zou het rekening-resultaat vergeleken moeten worden met de primaire begroting. Zorg voor reële planningen bijvoorbeeld bij de wegenbouw en RO-gevoelige terreinen zoals de herstructurering van bedrijfsterreinen. Het is goed om tussentijds bij te sturen, maar nog beter is om zorgvuldiger te begroten. De PvdA is tevreden met de reactie van het College op het accountantsrapport en de brief van de Rekeningcommissie. Sommige doelen komen terug in verschillende programma’s. Een goed voorbeeld daarvan is het ILG. Kunnen de doelen van het ILG niet verwerkt worden in één programma? Het grote aantal vacatures en het massaal inhuren van externen is ook voor de PvdA een dure situatie die aangepakt moet worden. Wenselijk is, dat in vervolg de toelichting over de post reserves en voorzieningen wordt uitgebreid met meer informatie. Is de nota reserves en voorzieningen ook met de accountant besproken? In die nota staat bij punt 6 op bladzijde 9 als toelichting dat het budgetrecht niet wordt aangetast, omdat achteraf autorisatie plaatsvindt door middel van een expliciete Statenbesluit. Wat gebeurt er echter als PS achteraf niet instemt? In de nota staat dat de bevoorschotting van nationale en Europese subsidies voor uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel die dienen ter dekking van lasten voor volgende begrotingsjaren moeten voortaan niet meer onder voorzieningen maar onder overlopende passiva worden verantwoord. Betekent die opmerking dat over die subsidieregelingen PS uitsluitend nog bij de beleidsrekening informatie verkrijgen en niet meer bij de begroting? Dhr. Schuurman (ChristenUnie) deelt complimenten uit aan de opstellers van de beleidsrekening. De personele inzet van externen voor een bedrag van 42 miljoen is veel te hoog. De ChristenUnie dringt erop aan om die post sterk te verminderen en daarover nader te rapporteren. Ondoorzichtig is een aantal grote projecten zoals het ILG . De verhoging van de uitgavenkant is logisch gezien het hoge ambitieniveau van de provincie. De ChristenUnie stemt dus in met de vaststelling van de beleidsrekening en de nota reserves en voorzieningen. Dhr. Klein (SGP) complimenteert de opstellers van de beleidsrekening. De accountant heeft aangegeven dat de beleidsrekening voldoet aan rechtmatigheid en getrouwheid. Helaas zijn niet alle investeringen gedaan, maar er is wel een goede stap voorwaarts gemaakt vergeleken met voorgaande jaren. De personele bezetting is ook voor de SGP een zorgpunt. Bij bepaalde projecten, zoals woningbouw kan nog meer gelet worden op het aspect partnerschap en kan er nog beter samengewerkt worden met de regio’s en de gemeenten. Dhr. Leisink (D66) uit ook zijn waardering over de kwaliteit van de beleidsrekening. Het onderbestedingsvraagstuk is nog niet opgelost mede doordat er zoveel gelden ‘weggezet’ moesten worden in de loop van het jaar. Zorgelijk is dat de PS onvoldoende zicht hebben op het ILG. Bijvoorbeeld is onduidelijk of de afspraken met het Rijk gerealiseerd worden? Welke risico’s loopt de provincie bij de ingenomen grondposities? Deze onduidelijkheid heeft ook te maken met het gegeven dat het ILG 7 jaren loopt en voor die periode verplichtingen aangaat en de beleidsrekening slechts 1 jaar beslaat. Ook inhoudelijk maakt D66 zich ernstig zorgen over het ILG en betreurt het beeld dat door slechte communicatie is ontstaan dat in Gelderland op grote schaal onteigend wordt. Dhr. Van der Veer (PvdDieren) constateert dat slechts 2 keer het woord ‘dierenwelzijn’ voorkomt in de beleidsrekening. Onder het kopje ‘agrarische hulpbronnen’ op bladzijde 144 gaat helaas al het geld naar luchtwassers en startersregelingen en niet naar concrete zaken om dierenwelzijn te bevorderen. Bij het klimaatbeleid staan de meeste blokjes op groen uitgezonderd windenergie
7
1055
(oranje). Hij wijst erop dat het provinciale klimaatbeleid achter loopt op actuele ontwikkelingen. Onduidelijk is hoeveel ongewenste emissie van broeikasgassen concreet is vermeden door de uitvoering van provinciale projecten? Tenslotte biedt hij aan het college een nota van de gemeente Voorschoten waarin een bijzondere methode staat aangegeven, hoe vermeden broeikasgasemissies te bepalen zijn. Wellicht kan de provincie ook iets met deze methode? Dhr. Peters (GS) geeft aan dat de hoge uitgavenpost ten goede is gekomen van de Gelderse burgers en organisaties. Richting de VVD stelt hij dat de provincie de uitgaven goed kan managen. De lastenstijging voor de burgers valt mee. Bijvoorbeeld heeft er geen opcentenverhoging plaatsgevonden. Gisteren is de Voorjaarsnota door het College vastgesteld waarin het financieel perspectief is verwerkt. Er is sprake van een gezonde financiële situatie. De vertraging bij de WABO wordt veroorzaakt door de Rijksoverheid. Aan eenvoudigere regelgeving (deregulering) wordt hard gewerkt binnen het ambtelijke apparaat. Voor het punt onderbesteding is een plan van aanpak gemaakt dat bijgevoegd is bij de Voorjaarsnota. Het college zal zich maximaal inspannen om op dit terrein verdere resultaten te boeken. Ook aan het verbeteren van het begrotingsproces wordt hard gewerkt. In de vervolgnota van de Voorjaarsnota zal een nadere toelichting komen over de uitspraken van de Europese Commissie met betrekking tot staatsteun in verband met natuurbeheer. Het college wil de inhuur van externen beperken en deelt de opvatting dat primair de provincie deskundigheid zelf in huis moet hebben. De vacaturestop was ingesteld vanwege de plaatsgevonden reorganisatie ‘Gelderland in beweging’. Pas na de reorganisatie kon de afweging gemaakt worden over de wenselijke structurele personeelsbezetting. De extra inhuur van juridische dienstverlening is eenmalig ten behoeve van het dossier Nuon. De gedeputeerde vindt niet, zoals de PvdA aangeeft, dat bij de cijfervergelijking uitgegaan moet worden van de primaire begroting. Zeer lastig is om van het ILG één programma te maken, omdat het gevoed wordt door verschillende geldstromen van het Rijk en de provincie. De geuite zorgen over het ILG-budget zijn begrijpelijk, vandaar dat bij de Voorjaarsnota hierover meer inzicht zal worden gegeven. Door concrete afspraken te maken met andere overheden zal daadkrachtig partnerschap verder uitgebouwd worden. De provincie biedt daarbij hulp om projecten, zoals het Waterfront in Harderwijk, te realiseren. Hiervoor is geen blauwdruk te maken en af toe zal er ook bijgestuurd moeten worden. De nota risicomanagement geeft de buffers aan die de provincie heeft. De nota reserves en voorzieningen is niet besproken met de accountant. De verantwoording van de Europese gelden zit verwerkt in de balans van de beleidsrekening. De aangehaalde zinsnede over punt 6 op bladzijde 9 van de nota reserves en voorzieningen betekent slechts dat er binnen het programma zelf verschillen tussen de baten- en de lastenkant mogen ontstaan. Dhr. Van der Veer (PvdDieren) vraagt welke kleur (groen of oranje) de agrarische hulpbronnen hebben, want hij ziet alleen maar groene vakjes terwijl dierenwelzijn ontbreekt. De gedeputeerde antwoordt dat de kleur van het onderwerp ‘agrarische hulpbronnen’ spoort met de bijbehorende tekst. Dhr. Waltmans (VVD) vraagt hoeveel de provincie kan omzetten? De gedeputeerde geeft aan dat de provincie het maximum op het gebied van uitgaven nadert. Hij wijst erop dat momenteel een efficiencyslag gemaakt wordt. Besluit: - beleidsrekening 2008 zonder stemming conform voorstel. - beleidsnota 2009 inzake reserves en voorzieningen zonder stemming conform voorstel
8
19
1056
1057
1058
Voorbereiding Buitengewone Algemene Vergadering van Aandeelhouders NV Nuon op 17 juni 2009 (strategisch partnership Nuon – Vattenfall) (PS2009-331) Dhr. Van Meeteren (CDA) is tevreden met de grote hoeveelheid informatie die door GS is verstrekt. Dit besluit dat rond 2002 gestart is, heeft een lange voorgeschiedenis doorlopen. Een belangrijk moment was het mislukken van de fusie met Essent. GS hebben het proces daarna weer voortvarend opgepakt. PS hebben daarbij voldoende mogelijkheden gekregen om randvoorwaarden en kaders aan te geven. De centrale vraag die nu voorligt is, of Vattenfall een geschikte partner is? Duidelijk is, dat Vattenfall een oerdegelijk Scandinavisch bedrijf is met bijvoorbeeld veel ervaring in waterkrachtcentrales. De bruinkoolcentrales worden verbeterd door de nieuwe CCS-technologie waardoor CO2 afvang plaats kan vinden. De organisatiecultuur van Vattenfall lijkt goed aan te sluiten bij die van Nuon. Ook in klantvriendelijkheid wordt net zoals Nuon veel geïnvesteerd. De ontwikkelingspoot van Vattenfall vult die van Nuon goed aan. Voor de toekomstige noodzakelijke investeringen is opschaling een noodzaak. De splitsingswet is nu een gegeven en tegen die achtergrond is een fusie onontkoombaar geworden. Een goede zaak is dat het fusieproces geleidelijk in fasen zal plaatsvinden. Het kernenergievraagstuk is vooral een politiek vraagstuk en dus niet een afweging van het energiebedrijf. Hetzelfde kan gesteld worden van maatregelen op het gebied van energiebesparingen. Afsluitend wenst het CDA alle medewerkers van Nuon en Vattenfall veel succes en een mooie toekomst binnen het nieuwe energiebedrijf. Mw. Van der Valk (PvdA) stelt dat vandaag een historisch besluit met een lange voorgeschiedenis genomen zal worden. Het besluit is nodig om 2 redenen. Enerzijds is de Splitsingswet definitief in Nederland ingevoerd. Anderzijds is het nodig na ruim 20 jaar de impasse te doorbreken om tot een groot nationaal energiebedrijf te komen. Helaas is een fusie met Essent uiteindelijk mislukt. Omdat de energiesector een Europese markt is geworden, is het nodig om het commerciële deel namelijk het productiebedrijf van Nuon te verkopen. Voor de PvdA is het niet wenselijk dat de overheid aandeelhouder is van het commerciële deel van Nuon. Van de opbrengst moet het stamkapitaal in stand gehouden worden en de opbrengst daarvan moet besteed worden in ‘mooi Gelderland’. Over de concrete invulling zal pas later in het jaar besluitvorming plaatsvinden. Het besluitvormingsproces is zorgvuldig doorlopen en PS heeft op de goede e momenten kaders kunnen aangeven. Het gefuseerde bedrijf zal straks de 5 positie op de Europese markt innemen. De opgerichte Stichting zal gedurende 8 jaar toezicht houden en is gemachtigd om een bindend advies uit te brengen. Onder andere de afgesproken doelen op het gebied van duurzaamheid kunnen door de Stichting bewaakt worden. Wenselijk is, dat er meer zicht komt in het financiële huishoudboekje van het netwerkbedrijf Alliander. Over de energieleveringszekerheid in Gelderland heeft Alliander een belangrijke invloedrijke positie als eigenaar van het netwerk. Door de nieuwe situatie is het wenselijk dat de overheid als aandeelhouder actiever optreedt en meer zeggenschap verkrijgt. Ingediend wordt motie (M26) om de bevoegdheden van de publieke aandeelhouders aan te scherpen via de statuten en/of invoering van een verzwakte structuur regime. Dhr. Markink (VVD) wijst erop dat het voorliggende Statenvoorstel een vervolg is van het besluit dat in januari van dit jaar is genomen. Toen was al in principe besloten om de Nuon-aandelen te verkopen. De VVD heeft grote waardering voor het besluitvormingsproces. Liberalisering van de energiemarkt is een goede ontwikkeling zowel voor de consumenten als voor de bedrijven. De opschaling van de energiesector neemt grote vormen aan en de onderzoek- en
9
1059
ontwikkelingstak wordt steeds belangrijker. De publieke belangen zijn gewaarborgd door wet- en regelgeving en de splitsingswet. De VVD stelt dat honderd procent leveringszekerheid ook niet wordt verkregen door honderd procent aandeelhouderschap. Het bedrijf Vattenfall als partner is een goede en logische keuze. Aan de gestelde randvoorwaarden van de motie wordt voldaan met uitzondering van het onderdeel upstream-gas. De Stichting is een goede waarborg voor de bewaking van het onderdeel duurzaamheid. Duurzaamheid is niet alleen een verantwoordelijkheid van de overheid en energiebedrijven, maar ook van de consumenten (overgaan op groene energie). Landelijk zijn er al heldere kaders gesteld op dit gebied. Niet wenselijk is om, zoals in Amsterdam, een duurzaam energiebedrijf op te richten. Wel moet de overheid randvoorwaarden stellen. Natuurlijk speelt ook de opbrengst van de aandelen een rol bij de afweging. Alliander krijgt meer investeringsruimte door een vergroting van haar eigen vermogen. Nu is niet aan de orde om als overheid al de helpende hand te bieden (minder dividenduitkering). De opbrengst van het stamkapitaal moet ingezet worden voor Gelderse zaken en bedrijven en mag niet weglekken naar het Rijk. Afsluitend vindt de VVD de deal gesloten is op het juiste moment en met de juiste partij en voor de juiste prijs. Dhr Van Kaathoven (SP) gaat vooral in op twee hoofdpunten. Allereerst de vraag of het een goede deal is? En ten tweede de vraag hoe zorgvuldig is het besluitvormingsproces verlopen? Loopt de provincie Gelderland risico op een minderheidsbelang in Nuon? Meermaals is in het debat aangegeven dat Gelderland het risico loopt een minderheidsbelang over te houden, omdat de andere overheden willen verkopen. Dit argument is niet steekhoudend gebleken, omdat de provincie Noord-Holland herhaaldelijk duidelijk heeft gemaakt niet te willen verkopen. Er is dus geen risico dat de overheden een minderheidsbelang overhouden. Bij de discussie dat de strategische positie van Nuon versterkt moet worden is met name de upstream gaspositie genoemd. Tot verbazing van de SPfractie is gekozen voor Vattenfall dat geen enkele positie op gasgebied heeft en ook geen centrales en ervaring die Nuon kan versterken. Het is eerder zo dat Vattenfall met de aankoop van Nuon haar positie op gas aanmerkelijk versterkt. Daarmee is er dus geen sprake van een verbetering van de strategische positie van Nuon. Bij de keuze van een partner voor Nuon is duurzaamheid een belangrijke voorwaarde voor PS. Volgens Greenpeace levert het bedrijf de vuilste stroom van Duitsland. Dat komt doordat het bedrijf zwaar in de winning en verbruik van bruinkool zit en dat de komende 40 jaar ook wil handhaven. Onduidelijk blijft hoe dit bedrijf tegelijkertijd klimaatneutraal wil worden. Vattenfall beweert, dat met CO2 afvangen en opslaan de uitstoot gaat verminderen. Dit is een volstrekt onbewezen techniek met veel risico’s en maatschappelijke weerstand. Het kost veel extra energie waardoor het rendement van centrales nog verder achteruit gaat en bovendien is onduidelijk wat de gevolgen op lange termijn zijn. Een aantal SP-volksvertegenwoordigers gingen naar Oost-Duitsland om de gevolgen van Vattenfall’s bruinkoolwinning te bekijken. Hun conclusie was, dat wie daar geweest is niet meer kan beweren dat Vattenfall een duurzame keuze is. Ook Greenpeace woordvoerder Meike Baretta noemde Vattenfall een ‘waterval aan vieze feitjes’. Vattenfall leunt ook stevig op kernenergie om CO2 terug te dringen. Dat betekent dat de combinatie Nuon-Vattenfall dus naast geplande investeringen in o.a. windenergie vooral zwaar leunt op fossiele brandstoffen en op kernenergie. De huidige forse daling in de CO2-uitstoot van Vattenfall is veroorzaakt door het afschakelen van 8.750 megawatt aan zeer oude bruinkoolcentrales. De afgelopen jaren heeft Vattenfall vooral in niet duurzame energie geïnvesteerd. Het college heeft de toch al milde duurzaamheidseisen van Natuur en Milieu en Gelderse Milieufederatie
10
afgewezen. De voorgestelde stichting is een wassen neus die niet aanstuurbaar is door de Staten en bovendien nauwelijks concrete afrekenbare doelen heeft om op te sturen. Het argument dat Nuon te klein is om zelfstandig verder te gaan, is op geen enkele wijze wetenschappelijk onderbouwd. Tegelijkertijd zijn er wel onderzoeken, zoals die van hoogleraar Hans Schenk, die het tegendeel beweren. De hoogleraar waarschuwt voor fusies en te ver doorgeschoten schaalvergroting. Fusies leiden volgens zijn onderzoek niet tot lagere maar juist tot hogere kosten (meer bureaucratie) en tot meer inefficiëntie. Ook het Zeeuwse energiebedrijf Delta bewijst dat een bedrijf dat zelfs nog veel kleiner is dan Nuon prima kan opereren en kan investeren in duurzaamheid zoals windenergie en zonne-energie. Inkoopvoordelen kunnen bij inkoopcombinaties gesloten worden. Het is dus maar zeer de vraag of Nuon te klein is en of het zelfstandig echt niet kan overleven. Een veel gehoord argument is dat de verkoop van Nuon onontkoombaar is geworden door de splitsing. Ondertussen is echter duidelijk geworden dat Europa met een veel minder verregaande splitsing genoegen neemt. Dit betekent dat grote energiebedrijven in Europa helemaal niet tot volledige splitsing verplicht hoeven te worden door hun nationale overheid. Daarmee ontstaat een ongelijk speelveld met als resultaat dat in Duitsland al een soort oligopolie van enkele grote bedrijven is ontstaan. Die ervaringen in het buitenland maken duidelijk dat voorkomen moet worden dat in de Nederlandse markt straks grote buitenlandse energiebedrijven het voor het zeggen hebben. Het toont het belang aan dat er ook bedrijven actief blijven die in publieke Nederlandse handen zijn. Deze bedrijven zorgen voor scherpe prijzen en duurzame investeringen. Publieke bedrijven zijn er voor het algemene nut en hoeven niet alsmaar groter te groeien, maar kunnen hun schaal optimaliseren in plaats van maximaliseren. Een veelvuldig gehoord argument in het debat is, dat een overheid geen aandeelhouder moet zijn in een commercieel bedrijf. Overheden hebben volgens deze visie niets te zoeken in productie en leveringsbedrijven van energie. Maar Nuon en dit college stellen een overname voor door het Zweedse Vattenfall waarvan de aandelen voor 100 procent in handen zijn van het Koninkrijk Zweden en ook geen enkel plan heeft die te verkopen. Eerst werd verteld, dat een overheid niets te zoeken heeft in deze sector en dan toch verkopen aan een staatsbedrijf? Daarom wil de SP opnieuw voorstellen om, indien een meerderheid van PS Nuon zo nodig wil verkopen, de aandelen als eerste koper aan de Staat der Nederlanden aan te bieden. Dan kan Nederland doen wat veel andere Europese landen zoals ook Zweden al lang doen, namelijk de eigen nationale belangen in deze essentiële sector waarborgen door een publiek aandeel in de voorziening en distributie van elektriciteit en gas te nemen. Een uitverkoop van dit soort overheidsbedrijven van nationaal belang, ondermijnt onze onafhankelijkheid. Hiermee eens zijn ook een groot aantal kopstukken zoals Hans Wiegel, VNO-NCW, PvdA prominent Jos de Beus, ex-commissaris van de Koningin Jan Terlouw. Het proces van besluitvorming in Gelderland over dit miljardenbesluit verdient geen schoonheidsprijs. In januari wordt in een week tijd een principe standpunt over de verkoop ingenomen toen veel zaken nog niet bekend waren. In Gelderland kwam er geen second opinion, ondanks voorstellen van onder andere de SP. Zelfs de afgesproken vragenronde aan de adviseurs van het college (Stibbe en KPMG) werd niet bepaald optimaal uitgevoerd. Uiteindelijk moest genoegen genomen worden met twee uurtjes mondelinge vragen die vooral door mensen van Nuon beantwoord werden en waarvan geen verslag werd gemaakt. Daarnaast werd nog een eenzijdig bezoekje van vier fracties aan Vattenfall gehouden waar nauwelijks gesproken werd met mensen die niet op de payroll
11
1060
1061
van Vattenfall staan. Op de schriftelijk gestelde vragen van GroenLinks en de SP werd zeer gebrekkig en ontwijkend geantwoord door het college. Dit knelt des temeer daar uit peilingen telkens weer blijkt dat de meeste mensen de energiebedrijven niet willen verkopen. Het knelt ook omdat voor de verkiezingen door een overgrote meerderheid van de partijen is gezegd dat de aandelen Nuon niet verkocht zouden worden. De SP heeft in januari een praktisch haalbaar voorstel gedaan om een referendum te houden over de verkoop tijdens de Europese verkiezingen. Een meerderheid van de PS heeft dit voorstel afgewezen. Het verkopen van Nuon aan Vattenfall gaat dus dwars in tegen wat een ruime meerderheid van de mensen wil en wat vrijwel alle partijen voor de verkiezingen beloofd hadden. Afrondend, is het niet heel verstandig om een adempauze van drie maanden in te lassen, zoals voorgesteld door VNO/NCW? Maar een uitstel van het besluit met twee jaar zou helemaal ideaal zijn. Dat geeft de kiezers de kans zich uit te spreken over de verkoop van dit miljardenbesluit. Dhr. Schuurman (ChristenUnie) geeft aan dat vandaag een historische dag is en een emotioneel besluit voorligt met grote gevolgen. De liberalisering van de energiemarkt zorgt ervoor dat de bedrijven niet meer gebonden zijn aan nationale grenzen. Nuon is een commercieel bedrijf dat zich staande moet houden op die Europese markt. Niet vergeten mag worden, dat de prijs voor energie belangrijker is voor de consument dan welke leverancier energie levert. In januari van dit jaar zijn PS al akkoord gegaan met het principe om tot verkoop over te gaan. Helaas is de splitsingswet in Nederland ingevoerd en de effecten ervan zetten extra druk op het aandeelhouderschap. Er zijn geen aanwijzingen dat deze wet heroverwogen wordt. De afgelopen maanden zijn veel vragen gesteld en beantwoord over de verkooptransactie. Het thema duurzaamheid moet bezien worden in de context van de Europese markt. Nationaal kunnen er nog wat accenten gelegd worden. Voor de prijs is het van belang of consumenten bereid zijn om een hogere prijs te betalen. Gelukkig is er zowel nationale als internationale regelgeving met betrekking tot CO2-uitstoot en het wenselijke aandeel schone energie. Het bedrijf Vattenfall zet stevig in op duurzaamheid zoals het streven om in 2050 klimaatneutraal te zijn. Nuon heeft nooit zo’n vergaande uitspraak gedaan en heeft zelf te weinig middelen om structureel fors te investeren in duurzaamheid. Natuurlijk zijn er ook enkele minpunten zoals het aandeel kernenergie en bruinkool in de energieopwekking. De oprichting van een Stichting is een goede zaak om toe te zien dat de gemaakte afspraken tussen Nuon en Vattenfall worden nagekomen. De overheid moet krachtig kleinschalige decentrale energieopwekking stimuleren. Hiervoor kan een deel van de opbrengst van het stamkapitaal gebruikt worden. Mogelijk moet zijn dat ten alle tijde decentrale elektriciteitsopwekking tegen marktconforme prijzen teruggeleverd kan worden via Alliander. Middels motie (M27) wordt aan het college gevraagd om de problematiek rond teruglevering van elektriciteit in kaart te brengen en met voorstellen te komen tot een adequate oplossing hiervan. De consument zal weinig op korte termijn weinig merken van de verkooptransactie. Omdat de verkoopprijs van de aandelen goed is en er garantie is gegeven voor het behoud van de werkgelegenheid voor de werknemers van Nuon kan GroenLinks instemmen met het Statenvoorstel. Dhr. Wijnia (GroenLinks) geeft aan dat het kader voor het besluit al in januari is vastgesteld door PS. Nu ligt een besluit voor over de toekomst van Nuon. Voor GroenLinks is het criterium duurzaamheid van essentieel belang. De vraag is, of Vattenfall op dat gebied een goede partner is. Aan de ene kant is Vattenfall veel duurzamer dan Nuon, aan de andere kant maakt het bedrijf wel veel gebruik van
12
1062
1063
kernenergie en bruinkool. Voor GroenLinks is kernenergie geen goede optie om het CO2 probleem op te lossen. De keuze voor kernenergie is vooral een nationale aangelegenheid. Een goede gasgestookte centrale stoot ongeveer 350 gram CO2/kwh uit. Indien gebruik gemaakt wordt van steenkool zullen diverse maatregelen getroffen moeten worden om datzelfde niveau te halen. Door GS is in het Statenvoorstel en in reactie op vragen van GroenLinks te gemakkelijk verwezen naar Nederlandse en Europese regelgeving. De extra milieueisen kan de aandeelhouder stellen bij de verkoop van de aandelen. Per amendement (A16) wil GroenLinks aan het besluit als verkoopvoorwaarde toevoegen, dat Vattenfall geen nieuwe kolencentrales in Nederland bouwt die meer CO2 uitstoten dan 350 gram CO2/kwh en daarnaast dat Vattenfall voor 2020 minimaal 2000 MW windenergie op de Noordzee realiseert. Het voordeel van de voorliggende deal is dat daardoor grootschalige investeringen in windenergie mogelijk worden gemaakt. Voor decentrale energieopwekking speelt het netwerkbedrijf een belangrijke rol. Amsterdam is bezig met een interessante optie voor duurzame energielevering. Van belang is dat al op korte termijn wordt geïnvesteerd in windenergie. Het stemgedrag van GroenLinks over het Statenbesluit is mede bepalend in hoeverre voldaan wordt aan de duurzaamheidseisen zoals dat verwoord is in het ingediende amendement. Dhr. Klein (SGP) betoogt dat het voorstel een jarenlange historie heeft. In de zomer van 2007 is de discussie gevoerd over een eventuele samenwerking tussen Nuon en Essent. Omdat Nuon slechts een kleine speler is op de energiemarkt dreigde de situatie te ontstaan, dat bij fusiebesprekingen weinig voorwaarden gesteld kunnen worden. De gestelde voorwaarden in de motie van januari 2009 is het toetsingskader voor de SGP. Cruciaal voor ondersteuning van het besluit zijn de criteria leveringszekerheid en duurzaamheid. Een goede zaak is, dat de werkgelegenheid voor het personeel van Nuon is gewaarborgd. Belangrijk is, dat de opbrengst van de Nuon-aandelen niet door het Rijk wordt afgeroomd. Met de voorliggende samenwerkingsconstructie is een goed rentmeesterschap mogelijk en kan op een duurzame wijze energie geleverd worden. Vattenfall heeft gezien de historie enige tijd nodig om het CO2 probleem van de bruinkoolcentrales op te lossen. De SGP stel voor om een bepaald deel van de opbrengst van het stamkapitaal te investeren in de Gelderse samenlevingen en meer specifiek in het netwerkbedrijf. De SGP steunt het Statenvoorstel en vindt het besluit verantwoord. Dhr. Leisink (D66) stelt dat het vraagstuk van duurzaamheid vooral op landelijk niveau ligt. Feitelijk zijn er twee scenario’s mogelijk. Allereerst kan gekozen worden om de aandelen niet te verkopen. Dan rijst de vraag, of van Nuon een topgroen bedrijf is te maken? Dit is uiteindelijk geen haalbare kaart vanwege de beperkte schaalgrootte van Nuon en de beperkte macht op de opengestelde energiemarkt. Voor duurzame energieopwekking zijn grootschalige investeringen nodig waarvoor een bepaalde schaalgrootte nodig is. Het bedrijf Vattenfall kan zeker niet gerekend worden tot de vuilste energiebedrijven. Het bedrijf scoort redelijk goed op het gebied van duurzaamheid. Vanwege het huidige aandeelhouderschap is het onderwerp energiebesparing een lastig vraagstuk gezien het dividendbelang. D66 pleit ervoor om bijvoorbeeld 5 procent van de opbrengst te investeren in een duurzaam Gelderse energienetwerk. Wel verkopen van de aandelen voorkomt dat van het huidige kapitaal niets overblijft op langere termijn. Duurzaamheid is niet het goede argument om niet te verkopen. Immers als aandeelhouder heeft D66 de afgelopen jaren nooit iets gemerkt, dat dit onderwerp aan de orde is gesteld. D66 steunt daarom het Statenvoorstel.
13
1064
1065
1066
Dhr. Van der Veer (PvdDieren) wijst erop dat vorig jaar nog de gaspositie voor een mogelijke energiepartner van belang was. Aan dit criterium voldoet Vattenfall totaal niet. Niet duidelijk is in het voorstel wat met de opbrengst van de verkooptransactie gedaan wordt. Worden de extra middelen ingezet voor duurzaamheidmaatregelen of bijvoorbeeld voor extra wegen? De investeringen in windparken is niet meer dan een ‘sigaar uit eigen doos’. De huidige omvang van het energiebedrijf is voldoende groot en de PvdD is niet voor megabedrijven. Het besluitvormingsproces is niet geweldig geweest. Er zijn bijvoorbeeld geen hoorzittingen gehouden en er is geen verslag gemaakt van de gehouden informatiebijeenkomst. Ook is er geen extra informatie door GS verstrekt waarnaar uitdrukkelijk wel is gevraagd. Om ervoor te zorgen, dat er geen nieuwe kerncentrales in Nederland worden gebouwd, dient de PvdD een amendement (A17) in dat deze randvoorwaarde aan de verkoopvoorwaarde toevoegt. De PvdD zal tegen het Statenvoorstel stemmen. Dhr. Van Bergen (GVB) geeft aan, dat een groot aantal prominenten (J. Terlouw, J. de Haas, B. Wintjes) zich negatief hebben uitgelaten over de voorliggende verkooptransactie. Uit tal van studies blijkt dat schaalvergroting veelal leidt tot meer bureaucratie. Om te voorkomen, dat de overname van Nuon uiteindelijk zal leiden tot tariefsverhogingen voor de consumenten dient de GvB een motie (M28) in. Met extra investeringen in wind- en zonne-energie kan zowel het klimaatprobleem als de kredietcrisis aangepakt worden. De GvB verzoekt bij motie (M29) het College van GS om een Statenvoorstel uit te werken gericht op het oprichten van een Gelders energiebedrijf, dat extra investeringen zal doen in zonne- en windenergie. Dhr. Keereweer (GS) constateert dat niet veel vragen aan GS zijn gesteld. De gedeputeerde geeft aan dat het voorstel een lange geschiedenis heeft . Al in juni 2001 speelde bij de provincie de discussie over de noodzaak van het houden van Nuon-aandelen. De liberalisering van de energiemarkt en de splitsingswet zijn nu feiten geworden. De energiemarkt is ook internationaler geworden. De energieproductie-levering is volledig commercieel geworden waaraan ook grote bedrijfsrisico’s verbonden zijn. Het aandeelhouderschap van de provincie past niet bij deze ontwikkelingen. Van belang is, dat de provincie aandeelhouder blijft van het nutsbedrijf Alliander. De provincie krijgt een uitstekende prijs voor haar aandelenpakket. Wat betreft het onderwerp duurzaamheid bestaat natuurlijk ook hier geen ‘ideale schoonzoon’. In het bijzonder de waterkrachtpoot is sterk vertegenwoordigd. Op het gebied van duurzaamheid heeft Vattenfall ambitieuze plannen op het gebied van windenergie en CO2 afvang van kolencentrales. Het bedrijf wil in Nederland extra investeren in de gasrotonde. De bruinkoolcentrales zijn schoner geworden sinds deze centrales eigendom zijn geworden van Vattenfall. Het bedrijf ondersteunt initiatieven op het gebied van decentrale energieopwekking. De ambitie is om in 2050 klimaatneutraal te zijn. Afgesproken is, dat in duurzaamheidsmaatregelen Vattenfall 8 miljoen en Nuon 5 miljoen zal investeren. De leveringszekerheid voor de consument van het bedrijf Vattenfall is groot vanwege de grote diversiteit aan verschillende energiebronnen. De Stichting zal de gemaakte afspraken bewaken zowel op het gebied van leveringszekerheid als op het gebied van duurzaamheid. Twee aandeelhouders kunnen de ingestelde Stichting oproepen om te kijken of de gemaakte afspraken worden nagekomen. GS hebben zich ingespannen om PS zoveel mogelijk bij het proces te betrekken. Dat was soms lastig gezien het vertrouwelijke karakter van bepaalde informatie. Het Statenvoorstel is gebaseerd op de adviezen van een groot aantal deskundigen. Een brede steun vanuit PS is een goede basis voor het vervolgtraject en de toekomst van het gefuseerde bedrijf. Wat betreft de ingediende amendementen geeft de gedeputeerde aan dat amendement A16
14
ontraden wordt, omdat het in deze fase van de besluitvorming niet meer mogelijk is om nieuwe randvoorwaarden te stellen aan de verkooptransactie. Ook het amendement A17 wordt ontraden, omdat het een extra voorwaarde stelt aan de transactie. Met motie 26 kan GS instemmen omdat het collegebeleid hiermee wordt ondersteund. Motie 27 past binnen het collegebeleid. Daarbij moet wel rekening worden gehouden met het investeringsplan van Alliander. Motie 28 is overbodig en wordt ontraden door GS. Motie 29 wordt ontraden, omdat er geen reden is om een Gelderse energiemaatschappij op te richten. Dhr. Wijnia (GroenLinks) handhaaft zijn amendement en deelt in tweede termijn mee, dat de fractie verdeeld zal stemmen. Hij deelt mee, dat 1 fractielid tegen het voorstel zal stemmen vanwege de verwachte schaalgrootte van het toekomstige energiebedrijf en de magere garantie in het contract voor duurzame ontwikkeling. Besluit: A16: verworpen met de stemmen voor van D66, GroenLinks, SP, PvdDieren en GVB A17: verworpen met stemmen voor van SP, PvdDieren en GVB Voorstel: met hoofdelijke stemming aangenomen met 41 stemmen voor en 9 tegen (zie bijlage) M26: met algemene stemmen aangenomen M27: met algemene stemmen aangenomen M28: verworpen met stemmen voor van SP, GVB en PvdD M29: verworpen met stemmen voor van GVB en PvdD
1067
1068
20
Sluiting De voorzitter sluit de vergadering om 18.30 uur. De volgende vergadering van Provinciale Staten is op 1 en 8 juli 2009.
Arnhem, 27 mei 2009 - zaaknr. 2009-007145
Afspraken 1. Omgevingsbeleid Luchtvaartterreinen. Dhr. Verdaas (GS) zal informatie verschaffen over het aantal helikoptervluchten in Gelderland door de jaren heen met het onderscheid maatschappelijk-commercieel, als deze informatie beschikbaar is.
15
