Verslag Monumentencommissie 11 december 2007 Aanwezig Dhr. Dhr. Dhr. Mevr. Dhr. Dhr. Dhr. Dhr.
F.L.M. van Cleef W.M.N. Eggenkamp J.J. Gijsman M.A.C. Polman G.H.P. Steenmeijer R. Verbeek M. van Dam W. le Noble
Voorzitter
Adviseur (BAAC) Secretaris
Afwezig met bericht Mevr. Dhr. Dhr.
N.C. van Goor J. Westerman J.G. Wegner
Gast Mevr.
E. Steneker
Gemeente Leiden (afdeling Ruimtelijk Beleid)
1.- Opening De voorzitter opent de vergadering om 19:30 uur en heet iedereen welkom. De leden Van Goor, Westerman en Wegner zijn vandaag verhinderd. Op de agenda, naast een aantal panden aan de Zoeterwoudsesingel, ook een presentatie door mevrouw Steneker over de uitvoering van de Nota Cultureel Erfgoed. De aanvullende stukken bestaan uit de beschrijving op papier van het boerderijcomplex aan de Valkenburgseweg (punt 5 op de agenda) en een brief van het bestuur van de Stichting Leidse Hout Monumentwaardig.
2. Uitvoering Nota Cultureel Erfgoed Mevrouw Eveline Steneker vertelt aan de hand van een presentatie hoe het is gesteld met de uitvoering van de Nota Cultureel Erfgoed. Deze werd eind 2005 door de gemeenteraad vastgesteld, met als hoofddoel het optimaal benutten en beschermen van het cultureel kapitaal van de stad. Aan de orde komen het budget en de beschikbare middelen en de thema’s van het uitvoeringsprogramma. De commissie krijgt ook informatie over de monumentendatabase AMIS, over de voortgang van de nieuwe monumentenverordening (o.a. met betrekking tot groene- en roerende monumenten) en over de projecten waarmee mevrouw Steneker en de heer Burger in het kader van het Bureau Monumenten en Archeologie bezig zijn. Het streven is erop gericht op termijn te komen tot digitale waardekaarten. Ook de regionale samenwerking staat in het brandpunt van de belangstelling. Mevrouw Steneker vertelt ook nog dat er een gesprek is geweest met wethouder Witteman, waaruit duidelijk is geworden dat de aangehouden panden en objecten aangehouden blijven totdat een andere bestemming voor de betreffende locaties is gevonden. De voorzitter dankt mevrouw Steneker voor de heldere presentatie. De commissie ziet een spanning tussen de voornemens en de capaciteit van het Bureau. Hierin zullen keuzes moeten worden gemaakt.
Verslag (vastgesteld) Monumentencommissie d.d. 11 december 2007 – pagina 1 van 5
3. Mededelingen Mededelingen van het secretariaat a. Op een e-mail met een verzoek het pand aan de Zoeterwoudsesingel 17 voor te dragen voor plaatsing op de rijksmonumentenlijst, werd een reactie van de RACM ontvangen waaruit duidelijk werd dat er onder het nu geldende beleid geen objecten van vóór 1940 worden aangewezen; b. Er is door de gemeente besloten niet schriftelijk (maar mondeling) te antwoorden op de vragen van het college naar aanleiding van het jaarverslag 2006 (aangehouden plaatsingen, capaciteit secretariaat en vacatie leden). De commissie wil graag met de nieuwe wethouder spreken om aandacht te vragen voor deze zaken; c. STIEL heeft een brief aan het college gestuurd, waarin zij het betreurt dat nog geen positief gevolg is gegeven aan het advies van de Monumentencommissie met betrekking tot de panden aan de Marktsteeg; d. Mevrouw Elles Zandhuis volgt per 1 januari 2008 Marijke van Riel op als hoofd van het Bureau Monumenten en Archeologie; e. Op 4 maart 2008 moet de Monumentencommissie uitwijken naar het Tweelinghuis aan de Langegracht, omdat in het stadhuis dan geen vergaderruimte beschikbaar is.
4.- Verslag voorgaande vergadering, actielijst en voortgang plaatsingen Het verslag wordt vastgesteld. De commissie staat stil bij de actielijst en de voortgang van de plaatsingen. Het bezwaar van de eigenaar tegen de aanwijzing van Haarlemmerstraat 222 en 222a is niet-ontvankelijk verklaard.
5. Vaststellen nieuwe plaatsingsadviezen De eigenaren van de te behandelen panden werden schriftelijk uitgenodigd. De behandeling van deze panden door de Monumentencommissie was ook aangekondigd in het Leids Nieuwsblad van 7 december 2007. Zoals gebruikelijk is de heer Van Dam van BAAC aanwezig om de opmerkingen van de commissie te noteren en de definitieve versie van de beschrijvingen erop aan te passen. Deze worden daarna nog een keer per e-mail ter goedkeuring aan de leden voorgelegd. Voorafgaand aan de pandsgewijze behandeling, legt de voorzitter, mede op verzoek van de aanwezige eigenaren, nog eens uit waarom het onderzoek naar de monumentwaardigheid van deze panden plaatsvindt. De panden zijn als ensemble, maar ook individueel, van grote waarde voor de stad. De gemeente Leiden wil de kwaliteit van het singelgebied in stand houden. De commissie wisselt van gedachten over de omschrijving ‘stedenbouwkundige situatie’ in de waardering. Zou dit niet eigenlijk cultuurhistorische waarde moeten zijn? Zij concludeert dat stedenbouwkundige waarde niet zo zeer van toepassing is op de individuele panden, maar dat deze geldt voor de singelwand in het geheel, het water en het aan de overzijde gelegen park. In de beschrijving van de individuele panden moet dan de stedenbouwkundige samenhang aan de orde komen. De beschrijvingen zullen hierop worden aangepast. De commissie is niet tevreden over het kwaliteitsniveau van de beschrijvingen van BAAC en pleit nadrukkelijk voor een evaluatie. Als de gemeente contractueel aan BAAC vastzit voor
Verslag (vastgesteld) Monumentencommissie d.d. 11 december 2007 – pagina 2 van 5
wat betreft de singelbebouwing, wil de commissie in ieder geval niet dat BAAC wordt ingezet voor de beschrijving van andere objecten. Valkenburgseweg 10 POSITIEF PLAATSINGSADVIES – Behandeling van dit object vindt plaats op verzoek van wethouder Witteman. De boerderij aan de Valkenburgseweg is een rijksmonument. Het complex waarop deze is gelegen, is tot nu toe niet beschreven. De eigenaar is aanwezig. De bespreking vindt plaats aan de hand van een beschrijving die door bureau BAAC is gemaakt. De commissie maakt opmerkingen over de bouwstijl (geen Chaletstijl, maar meer een agrarisch element), over het dakbeschot en over de gebinten die geen onderdeel uitmaken van de draagconstructie van de schuur. De beschrijving zal door de heer Van Dam worden aangepast. De commissie staat positief ten opzichte van plaatsing op de monumentenlijst van het boerderijcomplex. Pelikaanstraat 4 GEEN PLAATSINGSADVIES – Dit pand werd door de eigenaar voorgedragen. Door het Bureau Monumenten en Archeologie werd een bouwhistorische beschrijving gemaakt, die als basis dient voor de behandeling. In tegenstelling tot de beschrijving, die zij in zijn algemeenheid wat hard vindt, vindt de commissie dat het pand wel lichte cultuurhistorische waarde bezit. Deze is echter niet voldoende om een positief plaatsingsadvies te rechtvaardigen. Zoeterwoudsesingel 30 POSITIEF PLAATSINGSADVIES – Er ontstaat een discussie over de betekenis van het begrip kunststeen. Ook merkt de commissie op dat de zijgevel van dit pand wel over ramen beschikt. Zoeterwoudsesingel 39 POSITIEF PLAATSINGSADVIES – De eigenaar is aanwezig. Met betrekking tot de datering van dit pand stelt de commissie vast dat dit omstreeks 1915 moet zijn. Vanwege de stadhuisbrand in 1929 is e.e.a. niet meer controleerbaar. Van de eigenaar verneemt de commissie dat het tuinhek 3 jaar geleden is gerestaureerd (‘voor het gezicht hersteld’) door smid Sjaak van de Geijn. De beschrijving wordt aangepast met betrekking tot de kap, de plint en het voegwerk. Zoeterwoudsesingel 40, 40a en 40b POSITIEF PLAATSINGSADVIES – De eigenaar is aanwezig. Ter vergadering reikt deze een brief met zienswijze uit aan de secretaris. De commissie vraagt aan de heer Van Dam om ook de achtergevel te beschrijven. Hier bevindt zich o.a. een zogenaamd ‘melkmeisje’. Zoeterwoudsesingel 42 NOG GEEN PLAATSINGSADVIES – De commissie acht bij dit pand een uitgebreide beschrijving van het tuinhuisje, uit vermoedelijk 1780 nodig. Het is hierom dat dit pand nu niet verder wordt besproken. Het tuinhuis zou onder de aandacht van de RACM moeten worden gebracht, ware het niet dat deze momenteel geen monumentenstatus verleent aan objecten van vóór 1940. Zoeterwoudsesingel 43
Verslag (vastgesteld) Monumentencommissie d.d. 11 december 2007 – pagina 3 van 5
POSITIEF PLAATSINGSADVIES – De beschrijving van de ramen in de voorgevel moet worden aangepast. Het raamhout aan de voorgevel is recent met een niet authentieke detaillering. De erker aan de achtergevel is volgens de commissie een serre. Zoeterwoudsesingel 44 POSITIEF PLAATSINGSADVIES – De eigenaar is aanwezig. Het smeedijzeren hek is in gebrekkige staat, de schoorsteenmantel dateert niet uit de bouwperiode, maar uit de 20-er of 30-er jaren van de vorige eeuw. Het pand is niet voorzien van een mansardekap. Zoeterwoudsesingel 45 NOG GEEN PLAATSINGSADVIES – De commissie vindt dat dit pand in samenhang met nummer 46 moet worden besproken. De opbouw van de beschrijving vindt zij niet logisch. De beschrijving zal bij een volgende gelegenheid opnieuw worden geagendeerd. Zoeterwoudsesingel 47 POSITIEF PLAATSINGSADVIES – Aan de hand van de beschrijving van dit pand ontstaat enige verwarring over de juiste omschrijving van het begrip mansardekap. Afgesproken wordt hiervoor het naslagwerk van Haslinghuis te raadplegen. De kap op dit pand is in ieder geval een samengestelde kap. Zoeterwoudsesingel 52 POSITIEF PLAATSINGSADVIES – De eigenaar is aanwezig. Uit zijn toelichting blijkt dat het interieur niet meer origineel is. De kozijnen in de achtergevel zijn recent, het t-raam is authentiek, evenals een deel van het gestreepte glas. De commissie staat stil bij de bouwstijl (Rationalisme, niet Jugendstil) en bij de beschrijving van de voorgevel die qua opbouw anders moet. Zoeterwoudsesingel 53 POSITIEF PLAATSINGSADVIES – Uit de toelichting door de eigenaar blijkt dat het pand rond 1970 werd gemoderniseerd. Er werden kunststoffen kozijnen geplaatst en een dakkapel. De voorgevel werd opnieuw gevoegd. Zoeterwoudsesingel 54 POSITIEF PLAATSINGSADVIES – De eigenaar geeft aan dat de dakkapellen niet recent zijn. Hij geeft aan dat nieuw voegwerk werd toegepast, dat een modern toilet werd geplaatst. Opmerkelijk: de alkoof.
6. Vragen aan de ARK In de volgende vergadering, op 22 januari 2008, komen Evert Vermeer en Heine Buis, respectievelijk voorzitter en secretaris van de Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit (ARK) op bezoek. De leden denken na over de te bespreken onderwerpen en sturen deze per e-mail aan het secretariaat.
7. Terugblik op het Monumentenjaar 2007 Dit onderwerp komt vanwege de beperkte tijd alleen summier aan de orde. De commissie vindt dat de communicatie in het algemeen bijzondere aandacht in het jaarverslag verdient. Afgesproken wordt dat leden overige aandachtspunten met betrekking tot het jaarverslag mailen aan het secretariaat.
Verslag (vastgesteld) Monumentencommissie d.d. 11 december 2007 – pagina 4 van 5
8. Rondvraag •
Van de rondvraag wordt geen gebruik gemaakt. De secretaris deelt een afdruk uit van de blauwdruk die op de zolder van Zoeterwoudsesingel 19 werd gevonden.
9. Sluiting De voorzitter dankt de leden voor hun bijdrage en sluit de vergadering om 22:30 uur. De volgende vergadering is gepland voor dinsdag 22 januari 2008.
Leiden, 22 januari 2008
De secretaris,
De voorzitter,
Willem le Noble
W.M.N. Eggenkamp
Verslag (vastgesteld) Monumentencommissie d.d. 11 december 2007 – pagina 5 van 5