Verslag 11e IC Academy
zaterdag 17 december 2011
Door Monique van Buul en Elke Tiel Op zaterdag 17 december 2011, de dag van de Tennis Masters 2011, organiseerde de IC Academy uitgaande van de club van oud-tennis internationals een symposium met workshops voor topjeugdspelers geboren in 1994 en 1995, hun ouders en hun trainers/coaches. Genodigd waren: Meisjes 1994 Daphne vd Heuvel Jaimy-Gayle vd Wal Kellly Versteeg Mandy Wagemaker
trainers Willem Jan van Hulst Olga Kalusnaya Gillis van de Gruiter Boy Wijnmalen
Meisjes 1995 Anna Alzate Nikki Luttikhuis Carlijn Hoedt Maurien Rikkert Erika Vogelsang Elke Tiel Marlou Kluiving Inge Hendrikx
Rudi Visser Geerco Holtkamp Mike Martin Jeroen Heinhuis Jos Koemans Jan Brand Frans Wouters Gillis van de Gruiter
Jongens 1994 Niels Lootsma Moos Sporken Max de Vroome
Michiel Schapers Hugo Ekker Jasper Smit
Jongens 1995 Jelle Sels Botic vd Zandschulp Russel Evangelista Fabian vd Lans Franz Sydow Johan den Toom
Michiel Schapers Remco Schreurs Noelle van Lottum Stephan Ehritt Niels Stemerdink
Achtien jeugdspelers/speelsters, bijna 30 ouders en een tiental enthousiaste trainer/coaches hebben zich hiervoor ingeschreven en zijn hiervoor in de vroege ochtend naar de Kuip in Rotterdam gereisd. In totaal waren er ca. 60 deelnemers. Voorzitter van de dag was Michiel Schapers (voorzitter van de Dutch IC, internationaal tenniscoach en oprichter Tennisopleiding “Tennis voor Toppers”). De organisatie lag in handen van Joost Wijnhoud (eigenaar coaching en adviesbureau, directeur Stichting Spieren voor Spieren, een stichting die zich bezighoudt met geldinzameling voor kinderen met spierziekten).
1
Michiel Schapers
Joost Wijnhoud
Tijdens het ochtendprogramma kreeg de jeugd een workshop aangeboden waarin een mediatraining,theorie en praktijk, “omgaan met de media” / “presenteren” onder leiding van Marcella Mesker (Ex –bestuurslid IC, oud toernooidirecteur Siemens Open, presentator en schrijfster) en Theo Bollerman (Lid van Verdienste IC en communicatiedeskundige).
Theo Bolleman
Marcella Mesker
Marcella Mesker, Pons Jan Vermeer, Joost Wijnhoud en Michiel Schapers 2
Theo en Marcella imponeerden de jeugd eerst met een interessant verhaal over de media en hoe ermee om te gaan, waarna de jeugdigen stuk voor stuk door Marcella voor de camera werden geinterviewd. De beelden werden met elkaar teruggekeken en direct door de cursusleiders voorzien van nuttig commentaar. Vooral het terugzien van je eigen interview was best eng en soms zelfs shockerend, maar wel heel erg leerzaam. Het was duidelijk dat dit niet zomaar iets is wat automatisch goed gaat. Het omgaan met de media kan en moet je leren als je een toptennisser wil worden.
De Ouders en trainers/coaches kregen gelijktijdig een Training energiemanagement onder leiding van Pons Jan Vermeer. (oud coach van de nationale selectie, voorzitter van de vereniging Nederlandse tennisleraren en senior trainer & coach van LifeGuard Academy, Mentally Fit Institute en CysCompany). Pons Jan werd hierbij ondersteund door Frits Don (Mental Coach en hypno-therapeut).
Pons Jan Vermeer
Frits Don
Samenvatting Training Energie management: Talenten wordt je mee geboren en kun je tot op zekere hoogte ontwikkelen. Hier zijn voorwaarden aan verbonden. Ieder persoon moet zich op de volgende drie gebieden ontwikkelen en steeds op blijven laden:
3
Intelligentie quotiënt: lerend vermogen. Kennis opdoen, specialist worden. Emotionele Quotiënt: mentale ontwikkeling, zelfreflectie (jezelf kennen), verwachtingen, stabiel zijn, goed om kunnen gaan met veranderingen, affectie voor jezelf, voor anderen, in teamverband kunnen werken. Fysieke quotiënt: fysiologische wetten, versterking, weerstand, herstellen. Conditie kun je thuis, buiten, in de regen, overal ontwikkelen, trainingen, rust, slaap, voeding: iedere 2 à 2,5 uur wat eten, zelf in de gaten hebben wat je nodig hebt, het lichaamsgewicht. Een meester zijn in het herstellen. De speler is zelf verantwoordelijk voor wat ze leert. Hoe vroeger je dat leert, hoe beter. Een goede trainer is geen zender, maar een coach, laat het de speler zelf oplossen, de trainer is niet verantwoordelijk, maar de speler. De speler moet in staat zijn om doelen te stellen, stapjes te nemen, ook al doe je af en toe een stap terug, je talent te laten ontwikkelen. Tip: beperk je doelen tot waar je goed in bent, waar je talent voor hebt, b.v. Nadal die jarenlang is blijven trainen om steeds sneller de ballen te nemen. Alleen dan kon hij (ook) Wimbledon op zijn naam zetten. Tip: Niet altijd bezig zijn met het resultaat. Een oog op het doel gericht, het andere oog op de manier waarop. Tip: Focus op de mogelijkheden en niet op wat er allemaal niet kan. The road to excellence, het bereiken van de topprestatie, het beste wat je in je hebt eruit halen en ook nog duurzaam, hoe doe je dat? Dit kost 10-12 jaar van Total Quality Management (TQM)
4
Effectief: de goede dingen doen Efficiënt: de dingen goed doen. Je gaat, minder doen met hetzelfde resultaat, toch excellence verkrijgen, dus de juiste dingen doen, effectief zijn. Als je weet wat je prioriteiten zijn, dan leg je daar al je aandacht en energie in. Een aanvallende baseliner die zijn punten scoort door af en toe naar voren te gaan en de bal met een volley af te maken, moet niet gaan trainen op het baseline spelen, maar op het aanvallen waar de punten mee gescoord worden. Excellent: uiteindelijk bereik je excellent gedrag. Hiervoor heb je rituelen nodig, structuur, patronen om als de druk groot wordt, dit te kunnen hanteren, houvast, controle, verbeelding, emoties te kunnen beheersen, herstellen. Volgorde van een goed ritueel: eerste wat je doet na een punt, aandacht geven aan je emoties, aan je tegenslag of aan de vreugde, accepteren, aandacht gaat ergens in je lichaam zitten, dus goed ademen, 10 tellen kost dat. Als je de emoties wegdrukt, de emotie negeert, dan bouw je druk op en dat implodeert. Je moet het vermogen hebben om je emoties te controleren. Eerst ademhaling controleren, bij de wisseling glucose nemen (aandacht aan je fysiek) en vervolgens mentaal aandacht geven en de volgende slag of game,set zonder negatieve emoties te beginnen. Rituelen! Rituelen zijn o.a.:
5
Bij elke wissel drinken en voeding nemen Elke nacht 8 uur slapen Tussen de wedstrijden door een boek lezen, naar iPod luisteren. Een sporter wordt beloond voor zijn herstel. Dat is het verschil tussen 1x een toernooi winnen of voortdurend hoge prestaties halen. Doing THE right things. Je hebt maar 10-15 jaar de tijd. Wat heeft een topsporter nodig om in olympische vorm te komen: kennis, aandachtscontrole, zelfvertrouwen, flexibel kunnen denken, inzicht in jezelf, in je tegenstander, alles over de sport weten, over voeding, over slapen, over herstellen, discipline, doorzettingsvermogen, leergierig, passie. Fysiek: zwakke kanten trainen, vooral in de blessureperiode als je niet je eigen sport kan doen. De juiste dingen doen op het juiste moment, conditietraining, lenigheid, voeding Emotioneel: stabiliteit, moet de emoties kennen, steun van de omgeving, de keuze met wie je gaat werken.
SLAAP: goed slapen = goed trainen Normaal: 8 uur werken, 8 uur vrije tijd en 8 uur slaap. 80% van je herstel gebeurt in de slaap! Daarom moet de speler alles van slaap weten. 24 uurs bioritme: wakker, REM slaap, Delta slaap. In je REM slaap verwerk je je emoties. Je zet de opgedane kennis op je harde schijf, zelfs de fijn motorische bewegingen van een tennisser worden verbeterd tijdens een droomslaap. Dit is ook de reden dat je een proefwerk beter maakt na een optimale slaap van 9 uur/nacht op 16- en 17-jarige leeftijd. 13-15 jarigen hebben 10 uur slaap nodig per nacht. Gevolgen van niet goed slapen: problemen met je concentratie sneller geirriteerd je harde schijf raakt vol je reactiesnelheid wordt minder depressie wallen onder de ogen proefwerken gaan slecht, wedstrijden verlies je geheugen minder spraakvermogen minder besluitvaardigheid minder tijd en ruimtegevoel minder 6
fysieke groei blijft achter want groeihormoon komt onvoldoende vrij en dan herstel je fysiek niet goed je krijgt een minder positief beeld van jezelf.
Slaapcyclus: Fase 1: overgangsfase: “Klaas Vaak”: ogen gaan prikken, langzame oogbeweging, niet diepe slaap, Fase 2: 50% Fase 3: 5% Fase 4: echt diepe slaap, nu komt het groeihormoon vrij. Vindt plaats in de eerste 4 uur van de nacht. Deltaslaap, fysieke recovery. Fase 5 REM slaap: dan ga je dromen en herstellen. Mental recovery. 80 % is fysieke recovery (delta, 6 uur van de nacht) en 20% is mentale emotionele recovery ( 1 uur en 30 min van de nacht), de paradoxale slaap.
7
Melatonine Melatonine is een hormoon wat gemaakt wordt door de epifyse (pijnappelklier, glandula pinealis) uit serotonine en wordt door de dag heen in kleinere of grotere hoeveelheden aan het bloed afgegeven. Het melatonine is van grote invloed op je slaap-waakritme. Wanneer kan je niet goed slapen? Wat zijn de vijanden van slaap? licht is de grootste vijand van slaap! Als je nog laat in het licht zit, dan krijg je geen melatonine voldoende om te gaan slapen, b.v. pc, tv, laptop, iPad, smartphone activiteiten tot ’s avond laat piekeren, zorgen maken, te laat voeding, te laat trainen, te laat leren voor een proefwerk niet geleerd hebben om de dag af te sluiten, doorwerken tot 's avonds laat caffeïne overmaat: koffie, zwarte thee, cola, chocola alcohol overmaat en pepmiddelen. Kind van 16-17 jaar heeft 9 uur slaap nodig per nacht, jonger 10 uur per nacht. De uren vóór 12 uur ’s nachts tellen dubbel (zegt oma ook altijd) als je ’s morgens vroeg op moet om naar de training of school te gaan! In fase 3-4 krijg je het groeihormoon, herstel je, en als je te kort slaapt, dan bereik je het niet! In de nacht wordt je enkele malen kort wakker, dit is normaal. Het aanvaarden van de consequenties is moeilijk voor 16-17-jarigen. Ze willen wel, ze weten het wel, maar aanvaarden de consequenties liever niet. Ze krijgen nu zoveel stimuli via de smartphone, de pc, sociale media, dat is echt een probleem van deze tijd. Regelmaat en herhaling Hoe meer je herhaalt, rituelen, hoe dikker je myeline wordt in de zenuwscheden. Opstaan: De manier waarop je opstaat, bepaalt je dag. Steeds de wekker snoozen betekent meestal dat je nog melatonine in je hebt en houdt en dan presteer je 25% minder die dag en dan denk je dat je niet goed hebt geslapen als je 5x wakker bent geweest na een droom. Maar dat hoeft niet zo te zijn. Direct je bed uitspringen is beter voor je prestatie. Je melatonine verdwijnt dan direct en je staat fit op. Je moet 4 uur van te voren wakker zijn voor je topprestatie. Te lang slapen is niet goed voor je fysiek, maar te kort is nog slechter. Slaap tekort? Tip: Neem een powernap. 2 min is voldoende tussen half een en vier uur, want dan komt er een beetje melatonine vrij en wordt je slaperig. Als je precies dan een wedstrijd hebt, dan moet je de 8
koude buitenlucht in gaan, want dan raak je gelijk je melatonine weer kwijt en ben je wakker! Herstel: Slaap is 80% Overige is 20%: 1. Voeding: glucose is de basis van je voeding, langzame koolhydraten. Snelle suikers is bv fruit. Zit kort in je lichaam. Langzame suikers zijn volkoren producten, geeft continu kh af in kleine beetjes, heeft een hoog glycemische index. Zowel brein als fysiek werkt hier beter op. Bij snelle suikers krijg je hyperglycaemie en vervolgens een dip door snelle insuline aanmaak. Snelle suikers heb je nodig voor direct effect, fruit heeft een laag glycemische index. 2. Bewegen komen endorfinen mee vrij 3. Humor, lachen komt noradrenaline mee vrij 4. Ontspanning 5. Tijd voor jezelf 6. Sociale contacten Een topsporter eet 6-7x per dag. Het IGF is de insuline groei factor, is een natuurlijk anabool. Dit zorgt voor je testosterongehalte. Testosteron herstelt je spieren na een training. Ook bij meisjes! Het verhoogt ook je libido.
Middagprogramma: Masterclass o.l.v. Sven Groeneveld, Michiel Schapers, Pons Jan Vermeer, Frits Don, en (oud) tennisinternationals: Sven Groeneveld is al ruim 20 jaar coach op de ATP en WTA tour , is oud bondscoach van Zwitserland en momenteel consultant/coach van het Adidas player development program en privé coach van Esther Vergeer. Sven Groeneveld
Michiel Schapers is al ruim 20 jaar coach op zowel de ATP als WTA tour, als oud-Bondscoach en oud-Davis Cup Captain van Nederland.
9
Masterclass met vlnr Pons Jan Vermeer, Frits Don, Sven Groeneveld en Michiel Schapers
Mental coaching, waar loop je tegenaan? Kritische factoren Taken ouders:
Slaap Voeding Met druk om leren gaan Zelfvertrouwen Vertrouwen in je kind, erkenning ook door derden Benadrukken van de positieve dingen Doorzettingsvermogen Sociale leven, hoe ga je daar mee om? Faciliteren: geld, stichting
Rust, reinheid en regelmaat Rust: rituelen, afspraken maken, planning, slaap Reinheid: Verzorging, spullen in orde, eigen verantwoordelijkheid nemen Regelmaat: planning, time management, discipline
Hoe doen we dat: Met ze praten: ze bewust maken waar ze mee bezig zijn 10
realistische doelstelling bepalen bewust worden van de consequenties zelf ervaring mee opdoen kaders geven: als jij dit en dit wilt, dan zul je dat en dat moeten doen.
Coaches: Belangrijkste: intrinsieke motivatie, van binnenuit de wil om het beste neer te zetten, hoe hoog is het niveau om tot het gaatje te gaan? Kunnen de trainers dit stimuleren? Door vragen te stellen kan iemand intrinsiek gemotiveerd raken.
Spelers: Druk bezet leven Accepteren te verliezen Sociale leven en schoolprestaties hebben invloed op je sportprestaties Hoe ga je om met de druk, de verwachtingen van je ouders, van de coaches, van het NL publiek.
Kernvraag: hoe hou je de lol in het spel als de druk steeds groter wordt om te presteren? Sven Groeneveld: Plezier is het kernwoord Hoe bereik je dat? Met variatie! Er is heel veel ruimte om het spel te leren kennen, binnen de training, binnen de opvoeding. Het spel is de rode draad en het toenemen van kennis en vaardigheden doet de lol toenemen.
Kennis zit ‘m in ’t detail Genieten zit ‘m in de kwaliteit Druk is ook goed, fijn, is nodig om te groeien, om de absolute top te behalen. Zonder druk geen groei. Druk als duwtje in de rug. Gevarieerd trainen is heel belangrijk, geeft plezier. Een sporter leeft van de druk en onder druk. If you can't stand the heat, get out of the kitchen, but we need that heat, and the kitchen to prepare our food!
11
Als je geblesseerd raakt, dan maak je een pitstop om beter te worden. Een stapje terug, twee vooruit. Druk is eigenlijk de uitdaging Zelfvertrouwen: moeilijke term, kan snel opkomen en even snel weer vertrekken. Zelfvertrouwen heeft met druk te maken. Druk zal er altijd zijn. Hoe gaan de ouders om met de financiële druk? Dit kan schade aanrichten aan het zelfvertrouwen. Wie vertrouwt wie? Dat duiveltje op je schouder van de arm die het werk moet doen, wat voor stemmetje zet die op? Maak er een engeltje van die jou aan het coachen is! Op de baan ben jij de grootste vriend van jezelf. Jij bepaalt of het engeltje op je schouder je coacht of dat je het duiveltje toelaat. Ben je blij, dan komt er in je brein serotonine vrij en dan wordt je nog blijer en presteer je beter. Bij stress produceer je cortisol wat je nodig hebt om te presteren. Als je teveel cortisol maakt, dan schiet je door en krijg je er last van, dan schiet je de negativiteit in. Neem iedere training een klein stapje. Stel je doelen steeds bij zonder naar het resultaat te kijken zoals bv het ultieme doel om in de top 3 terecht komen. Als dat een brug te ver is, dan stel je het doel bij. Op die manier blijf je je ontwikkelen in kleine stapjes, maar uiteindelijk bereik je je ultieme droom. Dit heeft te maken met intelligentie. Alleen intelligente mensen zijn in staat om zich te blijven ontwikkelen. Ook je coach moet intelligent zijn en de speler vrijheid geven om zich te ontwikkelen daar waar hij/zij goed in is. Een goede trainercoach werkt continu aan mentaliteit. Heeft geen tijd voor zeikerds. Ga maar de baan af. Je moet nee durven zeggen: It's my way or the highway. De speler moet zijn eigen fouten inzien, haalt informatie van de trainer hoe je de fouten moet oplossen. De speler is zijn eigen coach. Bepaalt zelf hoe hij de manier vindt waarop het wel werkt ipv de 486 manieren waarmee het niet werkt en die je allang gezien hebt. Sociale leven: Je moet de touwtjes laten vieren. Niet alleen maar met tennis bezig zijn. Ook de andere kant van het leven leren kennen. Er moet ruimte zijn voor afwisseling. Denk aan preventie. Temporiseer je trainingen en wedstrijden. Neem de tijd voor herstel, dat voorkomt gedwongen rustperiodes door een blessure. Sociale contacten zijn belangrijk, maar wanneer? Je maakt een keuze en dat heeft consequenties, maar doe dat wel op het goede moment. Mark Koevermans, oud prof tennisser, vader van tennissend kind en commercieel directeur van Fijenoord, vertelt hoe hij in zijn tennisjeugd uiteindelijk de financiën heeft rondgekregen op zijn weg 12
naar de top:
Mark Koevermans
Financiën: Maak afspraken met mensen die in je geloven: gratis training of een groot sponsorbedrag waar je de hele tennisopleiding mee kan bekostigen. Tegenprestatie: bij ranking binnen de top 100, terugbetaling van 25% van de opbrengsten. Dit zelfde systeem heeft het Golfteam Holland opgezet om 10 jeugdige golfers op te leiden tot de top: aandelen uitgeven met een financiele tegenprestatie indien een bepaalde ranking is bereikt .
13
