versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
STUDIEGIDS
Professionele bachelor in de energietechnologie
3de opleidingsfase
Academiejaar 2011-2012
1
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
2
Inhoudsopgave 1.
Inleiding ........................................................................................................................................... 3
2.
De KHLim en het departement IWT ................................................................................................ 4
3.
De opleiding professionele bachelor energietechnologie............................................................... 5
4.
Opleidingsvisie................................................................................................................................. 5
5.
Opleidingsdoelstellingen ................................................................................................................. 6
6.
Onderwijsvisie ................................................................................................................................. 9
7.
Organisatie van de opleiding in trajecten ..................................................................................... 10
8.
Onderwijsregeling ......................................................................................................................... 10
9.
Volgtijdelijkheid ............................................................................................................................. 12
10.
Vakkentabel en ECTS-fiches ...................................................................................................... 12
11.
Permanente evaluatie ............................................................................................................... 12
12.
Onderwijstaal ............................................................................................................................ 13
13. Vrijstellingen: EVC en EVK ............................................................................................................... 13 14. Examens........................................................................................................................................... 14
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
3
Studiegids 1. Inleiding Kan jij je een wereld voorstellen zonder energie? Energie is even noodzakelijk geworden als eten en drinken. Toch wordt er weinig bij stil gestaan hoewel alles stil staat wanneer er geen energie voorhanden is. Professionele bachelors in de energietechnologie bestuderen energie in de brede zin van het woord, zodat ze in heel wat bedrijven of andere instanties aan het werk kunnen. Vandaar dat je wordt opgeleid in de competentiegebieden elektriciteit, energie en automatisering. Bedenk maar eens iets waar er geen energie aan te pas komt. In deze wereld voel jij je als professionele bachelor in de energietechnologie op je best. Op mensen met deze specialiteit zit men overal te wachten. Je carrière zal je in samenwerking met andere mensen maken. Daarom zijn sociale vorming en Engels ook een deel van je opleiding!
Deze opleiding die praktisch georiënteerd en theoretische onderbouwd is, telt 180 studiepunten en wordt georganiseerd in 3 opleidingsfasen van 60 studiepunten. De studieduur bedraagt dus 3 jaar en behoort tot het 1 cyclus onderwijs. Deze studiegids bevat alle belangrijke informatie over de opleiding en is je handleiding voor dit academiejaar. Lees deze gids grondig!
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
2. De KHLim en het departement IWT De Katholieke Hogeschool Limburg of kortweg de KHLim bestaat uit de volgende departementen. GEZ HB IWT IW-FI2 LER MAD SAW
Gezondheidszorg Handelswetenschappen en bedrijfskunde Industriële wetenschappen en technologie Industriële wetenschappen – Faculteit industrieel ingenieur Lerarenopleiding Media & design academie Sociaal agogisch werk
In het departement IWT worden de volgende opleidingen professionele bachelor verzorgd:
Energietechnologie (voorheen elektrotechniek)
Elektronica-ict met afstudeerrichtingen
-
Ict
-
Elektronica
Elektromechanica met afstudeerrichtingen -
Automatisering
-
Elektromechanica
-
Klimatisatie
-
Onderhoudstechnologie
Chemie met afstudeerrichtingen -
Biochemie
-
Chemie
-
Procestechnologie
Milieuzorg met afstudeerrichting milieutechnologie
Biomedische laboratoriumtechnologie met afstudeerrichting medische laboratoriumtechnologie
4
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
5
3. De opleiding professionele bachelor energietechnologie
In tegenstelling tot andere opleidingen heeft de opleiding energietechnologie geen specifieke afstudeerrichtingen. De student studeert af als professionele bachelor in de energietechnologie. In deze opleiding liggen de accenten op de “elektrische machines”, de “energieopwekking en -verdeling” en de “elektrische automatisering”.
4. Opleidingsvisie Naast de algemeen vormende opleidingsonderdelen zijn de specifiek vormende opleidingsonderdelen onderverdeeld in drie competentiegebieden. •
Elektriciteit: installatie en aansturing van elektrische motoren, transformatoren, verlichting, huisinstallaties en industriële installaties …
•
Energie: opwekking van enerzijds elektrische en anderzijds duurzame energie (zonnepanelen, warmtepompen, zonneboiler, warmtekrachtkoppeling …) maar ook distributie van de energie (smart grids, micro grids …)
•
Automatisatie: PLC, pneumatica, robotica, visualisatie, regeltechniek, elektronica, …
Tijdens je opleiding tot technisch specialist wordt je talenkennis aangescherpt, je communicatievaardigheid en je zelfwerkzaamheid bevorderd, leer je werken in teamverband en word je voorbereid op levenslang leren.
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
6
5. Opleidingsdoelstellingen Algemene doelstelling De opleiding tot professionele bachelor in energietechnologie stelt zich tot doel een hooggeschoold technicus te vormen die: uitvoeringstaken deskundig kan uitvoeren in teamverband of zelfstandig; na voldoende ervaring, leiding kan geven (niveau van het middenkader); kan bijdragen tot het verwezenlijken en verbeteren van maatschappelijk welzijn zowel binnen als buiten de onderneming. In jouw opleiding wordt daarom aandacht besteed om je: de nodige technische, technologische en praktische kennis bij te brengen die je in staat moet stellen om complexe installaties en technieken te begrijpen en toe te passen; de nodige vorming en attitude bij te brengen zodanig dat je door zelfstudie en/of bijscholing jouw kennis continu kan bijwerken.
Waarden Het departement IWT van de KHLim wil daarbij mensen vormen die willen en kunnen opkomen voor zichzelf, voor anderen en voor de organisatie waarbinnen zij werken en leven; die eerlijk en loyaal zijn; die verantwoordelijkheid willen opnemen; die daarover christelijke inzichten hebben verworven en kunnen verwoorden; en die, vanuit deze christelijke inspiratie, in concrete situaties willen proberen, telkens opnieuw de grenzen van het maatschappelijk welzijn te verleggen.
Sociale, communicatieve en organisatorische vaardigheden De professionele bachelor moet in staat zijn: mee te werken in een sfeer die arbeidsvreugde geeft; mee te werken aan de realisatie van de objectieven van het team en open te staan voor elk initiatief dat de interne of externe relatie van het team kan verbeteren; relevante informatie te verzamelen, te verwerken en in een voor anderen geschikte vorm beschikbaar te stellen; zijn eigen realisaties en ideeën te verantwoorden en te verdedigen. Competenties Tijdens de opleiding verwerft de student competenties die bestaan uit kennis, attitudes en vaardigheden. Hier volgt een overzicht van de competenties voor de professionele bachelor energietechnologie.
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
7
A. Algemene competenties 1. beheerst denk- en redeneervaardigheid 2. kan informatie verwerven en verwerken en kan rapporteren over deze informatie 3. beheerst het vermogen tot kritische reflectie en projectmatig werken en kan in dit kader multidisciplinair samenwerken 4. is in staat tot creativiteit en innoveren 5. kan eenvoudige leidinggevende taken uitvoeren en is in staat tot leidinggeven 6. kan communiceren over ideeën, problemen en oplossingen zowel aan specialisten als aan leken, gebruik makend van de mogelijkheden van een digitale werkomgeving 7. heeft een ingesteldheid tot levenslang leren B. Algemeen beroepsgerichte competenties 1. kan teamgericht werken 2. heeft zelfstandigheid en besluitvaardigheid verworven, heeft inzet en doorzettingsvermogen en is in staat om onder werkdruk te presteren 3. kan oplossingsgericht werken in de zin van het zelfstandig kunnen definiëren en analyseren van complexe probleemsituaties in de beroepspraktijk en het kunnen ontwikkelen en toepassen van zinvolle oplossingstrategieën 4. heeft inzicht in maatschappelijke verantwoordelijkheid, samenhangend met de beroepspraktijk 5. heeft inzicht in de kwaliteits-, milieu- en veiligheidssystemen en kan het toepassen in de beroepspraktijk 6. is in staat te functioneren in de sociale context van een onderneming; dit impliceert bijvoorbeeld: actief en constructief kunnen deelnemen aan vergaderingen, een eigen standpunt kunnen verdedigen, kunnen omgaan met conflicten, rapporteren aan oversten C. Specifieke beroepsgerichte competenties De bachelor in de eneregietechnologie: • kan volwaardig, zelfstandig en conform het beroepsprofiel functioneren op het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in het domein van de opleiding energietechnologie; Ontwerp en engineering De bachelor in de energietechnologie kan toestellen en systemen ontwikkelen; • kan technische informatie verzamelen; • kan functionele en technische specificaties opstellen; • kan keuzes maken/meehelpen beslissen over mogelijke oplossingen; • kan technische tekeningen maken; • kan opzoekwerk verrichten; • kan van toepassing zijnde normen gebruiken; • kan proefopstellingen bouwen; • kan technische handelingen/bewerkingen uitvoeren; • kan elementen/system op elkaar afstemmen; • kan samengestelde systemen opbouwen; • kan samengestelde systemen productieklaar maken. De bachelor in de energietechnologie kan toestellen en systemen testen en beproeven; • kan metingen uitvoeren; • kan in functie van de meetresultaten bijsturen;
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
• • • •
kan samengestelde systemen testen. De bachelor in de elektrotechniek kan een technisch dossier samenstellen; kan resultaten van verzamelde technische informatie professioneel weergeven; kan resultaten van opzoekwerk in een gestructureerd rapport verwerken;
Installatie en onderhoud De bachelor in de energietechnologie kan systemen installeren; • kan technische richtlijnen i.v.m. de installatie toepassen; • kan bedrijfsprocedures in verband met installaties toepassen; • kan normen en certificeringen toepassen (elektrische veiligheid, AREI, • machineveiligheid, explosieveiligheid); • kan technische handleidingen/richtlijnen opstellen en analyseren; • kan de installatie uitvoeren. De bachelor in de energietechnologie kan systemen in bedrijf stellen; • kan parameterinstellingen uitvoeren; • kan normen/vergunningen (kwaliteit, veiligheid, milieu) toepassen • kan bedrijfsprocedures in verband met inbedrijfname toepassen. De bachelor in de energietechnologie kan systemen operationeel houden; • kan preventief onderhoud uitvoeren. De bachelor in de energietechnologie kan onderhoudsproblemen opvolgen; • kan onderhoud plannen en organiseren. De bachelor in de energietechnologie kan onderhoudsproblemen oplossen; • kan herstellingen uitvoeren; • kan een systeem/installatie monteren en demonteren. Productie (technische aspecten van een productieproces beheren) De bachelor in de energietechnologie kan controles uitvoeren; • kan controles op het productieproces uitvoeren; • kan controles op het elektrotechnisch product uitvoeren; • kan herstellingen uitvoeren. De bachelor in de energietechnologie kan afregelingen uitvoeren; • kan afregelingen op het productieproces uitvoeren; • kan afregelingen op het elektrotechnisch product uitvoeren. De bachelor in de energietechnologie kan configuraties uitvoeren; • kan configuraties op het productieproces uitvoeren; • kan configuraties op het elektrotechnisch product uitvoeren; De bachelor in de energietechnologie kan kwaliteitseisen opvolgen; • kan controles, proeven, analyses uitvoeren; • kan kwaliteitseisen van een elektrotechnisch product opvolgen.
8
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
9
Technische commerciële diensten De bachelor in de energietechnologie kan advies verlenen bij de aankoop en verkoop van technologische systemen en producten; • kan demonstraties/presentaties geven; • kan advies/ondersteuning verlenen; • kan kostprijsberekeningen maken; • kan bestellingen uitvoeren en opvolgen. Training De bachelor in de energietechnologie kan training geven over elektrotechnische systemen.
6. Onderwijsvisie De opleiding professionele bachelor energietechnologie is een sterk praktijk gerichte opleiding. De studenteninstroom vraagt een sterke begeleiding. Tijdens de opleiding zijn studenten en docenten partners in leren en worden de studenten begeleid naar zelfstandig en levenslang leren. In het eerste jaar van de opleiding is dit minder het geval, in de hogere jaren des te meer. De visie in deze opleiding is vooral gericht op zelfstandig, praktijkgericht probleemgestuurd en projectgericht onderwijs. De werkwijze wordt door de betrokken lectoren op geregelde tijdstippen geëvalueerd en bijgestuurd. Met je diploma op zak ben je meer dan welkom in heel wat bedrijven en technische diensten van organisaties. Een belangrijk onderdeel van de opleiding is het opleidingsonderdeel projectstage in het 2de semester van het 3de jaar. Van de studenten wordt verwacht dat zij gedurende 12 weken een 5-daagse weekstage uitvoeren in een bedrijf. Deze stage kan zowel doorgaan in het binnen- als in het buitenland. Voor de begeleiding staan interne en externe stagebegeleiders in. De student houdt een portfolio bij van de opdrachten, werkzaamheden, vorderingen, evaluaties… De afsluiter van de projectstage is de stagevoordracht die beoordeeld wordt door een externe jury. In het kader van internationalisering wordt van elke student verwacht dat hij/zij deelneemt aan een internationale studiereis tenzij hij/zij de projectstage volbrengt in het buitenland.
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
10
7. Organisatie van de opleiding in trajecten Na het behalen van een diploma secundair onderwijs of een gelijkgesteld/evenwaardig diploma, krijg je toegang tot de opleiding professionele bachelor. Nieuwe studenten volgen in de 1ste opleidingsfase een modeltraject, zij schrijven in voor een volledige opleidingsfase van 60 studiepunten. Mogelijk werden in een eerder gevolgde opleiding credits behaald die omgezet kunnen worden in EVK’s1. In dit geval wordt een persoonlijk studieprogramma samengesteld. Studenten die slagen voor een modeltraject, schrijven het volgend academiejaar opnieuw in voor een modeltraject in de volgende opleidingsfase. Indien opleidingsonderdelen in een volgend academiejaar hernomen moeten worden, bestaat de mogelijkheid reeds opleidingsonderdelen van de volgende opleidingsfase op te nemen. In deze laatste gevallen worden doorgaans een aantal studiepunten opgenomen dat verschilt van 60. Men spreekt dan over een individueel jaarprogramma of een IJP. De spelregels voor het samenstellen van een IJP-dossier worden voor aanvang van het academiejaar verduidelijkt door het departementshoofd. De keuze van de opleidingsonderdelen voor het individueel jaarprogramma gebeurt aan de hand van de volgtijdelijkheidstabellen én in samenspraak met de toegewezen studietrajectbegeleider. Opgedane beroepservaring wordt mogelijk als EVC’s2 in de opleiding gebracht na onderzoek door een aangestelde commissie. Personen die geen diploma secundair onderwijs behaalden, kunnen deelnemen aan een toelatingsonderzoek. Indien dit onderzoek een positief resultaat heeft, wordt deze persoon toegelaten tot de opleiding. Met het diploma professionele bachelor wordt toegang verleend tot het schakelprogramma waarna een masterjaar in de opleiding ‘Master in de Industriële Wetenschappen’ gevolgd kan worden.
8. Onderwijsregeling Opleidingsconcept De opleiding tot professionele bachelor wordt verstrekt op drie wijzen: hoorcolleges, geleide oefeningen en laboratoriumzittingen. Hoorcolleges worden gehouden in auditoria en grote leslokalen voor de voltallige groep studenten van een opleidingsfase. In kleinere groepen wordt de onderwezen leerstof nadien ingeoefend tijdens geleide oefenzittingen, waarbij de docent een intensieve individuele begeleiding verzekert. Hier heeft elke student de mogelijkheid persoonlijk uitleg te vragen over de onderwezen oefeningen en leerstof.
1 2
Elders Verworven Kwalificaties Elders Verworven Competenties
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
11
Het toetsen van de onderwezen leerstof aan de praktijk gebeurt tijdens laboratoriumzittingen. Onder begeleiding van de aanwezige docent werken de studenten individueel, in kleine groepen of in teamverband aan een bepaalde proefopstelling of aan een praktische realisatie. Aangezien een opleiding tot professionele bachelor een praktisch georiënteerde opleiding is, wordt sterk de nadruk gelegd op deze opleiding in laboratoria. Daarom is de begeleiding daar zeer intens (kleine groepen) en worden geen kosten gespaard om deze labo's zo optimaal mogelijk uit te rusten en te laten functioneren. We vragen dan ook van de studenten dat ze zo zorgzaam mogelijk omgaan met de apparatuur in de labo's; dat ze nauwgezet de instructies en aanbevelingen van de vakdocent(e) volgen en onmiddellijk melden wanneer één of ander apparaat niet meer naar behoren werkt.
Studiebegeleiding Om de overgang van het secundair naar het hoger onderwijs optimaal te laten verlopen, wordt tijdens het eerste jaar veel aandacht besteed aan de begeleiding van de studenten. Tijdens de introductiedag, nog vóór aanvang van het academiejaar, worden de studenten in kleine groepen (10 tot 15 studenten) opgedeeld en toegewezen aan een studietrajectbegeleider die de vorderingen van de student volgt tot afstuderen. De studietrajectbegeleider staat de student bij met het opstellen van het IJPdossier. In de 1ste opleidingsfase is ‘studievaardigheden’ opgenomen in het curriculum. Hier wordt gewerkt aan de studiehouding van de studenten. Bij eventuele studieproblemen kan de student steeds terecht bij de docenten. De opleidingscoördinator staat in voor de opleiding en de coördinatie van het werk van de docenten. Hier kunnen de studenten steeds terecht met eventuele problemen die verband houden met de organisatie van de opleiding. Uiteindelijk is de student verantwoordelijk voor zijn/haar leerproces!
Het onderwijs- en examenreglement Het document Onderwijsregeling en Examenreglement (OER) kan geraadpleegd worden op de website van de KHLim ( www.khlim.be of www1.khlim.be ). Elke student is op de hoogte van het OER en volgt de verplichte infosessie i.v.m. het OER. Deze wordt aangekondigd in het uurrooster.
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
12
9. Volgtijdelijkheid De voorwaarden om opleidingsonderdelen te volgen, zijn vastgelegd in volgtijdelijkheidstabellen. In deze tabellen zijn de opleidingsonderdelen (OO’s) van de 2de en de 3de opleidingsfase en de verschillende afstudeerrichtingen gegeven, met vermelding van • de OO’s waarvoor een credit of een tolereerbaar cijfer behaald moet zijn; • de OO’s die reeds gevolgd moeten zijn zonder dat een credit of een tolereerbaar cijfer behaald moet zijn; • speciale vermeldingen om het OO te kunnen volgen.
10.
Vakkentabel en ECTS-fiches
De vakkentabel geeft een overzicht van de verschillende opleidingsonderdelen en deelvakken per semester met het aantal studiepunten, het aantal lesuren per week… Dan volgt een alfabetische rangschikking van de ECTS-fiches voor de verschillende opleidingsonderdelen en deelvakken. Deze bevatten alle informatie die je per deelvak of opleidingsonderdeel nodig hebt: de inhoudsopgave,de onderwijsvorm, het gebruikte studiemateriaal, de beoordelingswijze… Bijzondere aandacht gaat naar de evaluatievorm die vermeld wordt. Er worden verschillende evaluatievormen gebruikt zoals permanente evaluatie, mondeling examen met schriftelijke voorbereiding, labo-examen, pc-examen…
11.
Permanente evaluatie
In de opleiding professionele bachelor elektromechanica wordt van de studenten verwacht dat ze de geprogrammeerde lessen volgen en intensief meewerken. Verschillende opleidingsonderdelen en deelvakken worden gedeeltelijk of volledig geëvalueerd via permanente evaluatie. In deze lessen worden bijvoorbeeld communicatieve of praktische vaardigheden aangeleerd. In dit geval is de aanwezigheid van de student verplicht. Dit betekent dat elke afwezigheid gewettigd moet worden bij de betrokken docent of de opleidingscoördinator. In geval van een gewettigde afwezigheid moet de student zo snel mogelijk zélf het initiatief nemen om samen met de betrokken docent een geschikt inhaalmoment of een vervangopdracht af te spreken. Bij ongewettigde afwezigheden bestaat de mogelijkheid van inhaalmomenten en vervangopdrachten niet.
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
13
Indien een afwezigheid niet gewettigd kan worden, wordt een ‘0’ voor dat labo gegeven. Indien het aantal ongewettigde afwezigheden 1/5 of meer van het totaal aantal labo’s bedraagt, wordt de totale score van het opleidingsonderdeel vervangen door niet deelgenomen. Indien de gewettigde afwezigheden na inhaalmomenten of vervangopdrachten 1/5 of meer bedragen, wordt de totale score eveneens vervangen door niet deelgenomen. Let op! Mogelijk wordt de permanente evaluatie overgedragen naar de 2de zittijd.
12.
Onderwijstaal
Met uitzondering van de deelvakken Engels, Duits en Frans worden de lessen gegeven in het Nederlands.
13. Vrijstellingen: EVC en EVK Heb je competenties in de praktijk opgedaan of heb je credits of een diploma verworven, dan houdt de KHLim daar graag rekening mee bij het samenstellen van je studieprogramma. In een gesprek en/of assessment wordt duidelijk wat je al kan en wat nog nodig is om het bachelor en/of master diploma te behalen. Deze procedure heet EVC/EVK: EVC = Eerder Verworven Competentie, EVK = Eerder Verworven Kwalificatie Door EVC/EVK kan je de opleidingsduur verkorten, waardoor je sneller in het bezit bent van een waardevol diploma. Wil je in aanmerking komen voor een opleiding op maat? Neem contact op met de verantwoordelijke van de betrokken opleiding (zie contact) en neem deel aan de EVC/EVK procedure! Wat is EVC/EVK? EVC staat voor eerder verworven competenties. In de EVC-procedure wordt onderzocht of de competenties (door werkervaring, leerervaring, vrije tijd, …) die je verworven hebt zonder een formeel bewijs, erkend kunnen worden. Voor de competenties die je aantoont, kan je een bewijs van bekwaamheid bekomen. Met bewijzen van bekwaamheid kan je een opleiding starten en vrijstellingen aanvragen. Voor de EVC-procedure moet je een bijdrage betalen (zie kosten in het Onderwijs- en examenreglement). EVK staat voor eerder verworven kwalificaties. In de EVK - procedure wordt gekeken naar de diploma’s, attesten, creditbewijzen, … die je al behaald hebt. Er wordt nagegaan of deze aan het niveau van de beoogde opleiding beantwoorden waardoor je eventueel vrijstellingen kan krijgen in de opleiding. Deze procedure is volledig gratis.
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
14
Indien je denkt in aanmerking te komen voor vrijstellingen op basis van EVK’s dan kan je een aanvraag indienen bij de opleidingscoördinator.. Je dient een dossier binnen te brengen bij de respectievelijke opleidingscoördinator met volgende bewijsstukken: • Het origineel uitslagenformulier of de verschillende creditbewijzen van de instelling waar credits werden behaald. • De ECTS-fiches met doelstellingen én de inhoudsopgave van de opleidingsonderdelen van de reeds behaalde credits. Indien nodig en bij twijfel kan nadien worden gevraagd het gebruikte cursusmateriaal binnen te brengen om de geziene inhoud te staven. Je kan zelf op basis van de ECTS-fiches nagaan voor welke opleidingsonderdelen je een aanvraag wil indienen. Daarvoor raadpleeg je de studiegidsen op de website van de school (www1.khlim.be of www.khlim.be) (toekomstige studenten, kies het juiste departement en dan kies je “programma”). Gelieve een afspraak met de opleidingscoördinator vast te leggen via mail om dit dossier binnen te brengen.
14. Examens Examenrichtlijnen vind je op Toledo bij “Mededelingen voor studenten”, in de map “Examens”.
Aanvullingen op het Onderwijs- en examenreglement (OER) AFDELING 3 – Deelname aan de examens Artikel 14 (hernemen van examens) “… Indien de opleiding dit toestaat kan de student die niet slaagde in de eerste examenperiode eventueel reeds in de tweede examenperiode een examen hernemen …” Voor departement IWT geldt bijkomend: “Enkel studenten die afstuderen en hun diploma kunnen behalen in het huidige academiejaar, krijgen de toelating om hun tweede examenkans reeds op te nemen in juni (2de examenperiode) in plaats van in september (3de examenperiode). Enkel studenten die geen opleidingsonderdelen meer te volgen en af te leggen hebben in het tweede semester komen hiervoor in aanmerking. Deze studenten nemen hun volledige tweede examenkans op in de junizittijd. De studenten die nog wel onderwijsactiviteiten hebben in het tweede semester (opleidingsonderdelen, stage/eindwerk, buitenlandse reis) kunnen GEEN gebruik maken van deze uitzondering! Studenten die in aanmerking denken te komen op basis van de geschetste voorwaarden, moeten op EIGEN INITIATIEF een verzoek indienen om deze tweede examenkans in juni op te nemen i.p.v. in september. De studenten richten deze vraag tot de voorzitter van de examencommissie door het invullen van het document dat beschikbaar wordt gesteld op Toledo bij “Mededelingen voor studenten”.
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
15
15. Examens De uurroosters geven weer wanneer je les, labo of oefeningen e.d. hebt. Je vindt ze op de website van de KHLim www.khlim.be http://193.190.56.244/iwt/uurroosters/index.htm
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
16
Stp
T
O
Punt. O.O.
c
20 200 200
e
3
30
30
3,50
c
5
50
50
Semester 1
Ex
Punt./Vak
Stp. Vak
Docent
25/08/2011
Contract
Naam O.O./Vak
Stp. O.O.
3 PBA ENT
Code Vak
Derde opleidingsfase professionele bachelor Energietechnologie Semester 2
L
Ex Stp T O L
PROJECT Projectstage
20 PE_ALG_PROJEC_32
p
20
ELEKTRICITEIT Elektriciteit en toepassingen4
3 PE_ENT_ELITOE4_31
ElJa
Elektrisch ontwerpen3
5 PE_ENT_ELIONT3_31
m
3
0,75
BarNi
p, m
5
8 PE_ENT_VERTOE2_31
ClWm
s, l
8
1,00
2,75
e
8
80
80
Regeltechniek
7 PE_ENT_REGELT_31
MeFr
m, l, p
7
1,50
2,75
c
7
70
70
Robotica
4 PE_ENT_ROBOTI_31
BarNi
s, l
4
3,50
e
4
40
40
ENERGIE Vermogenelektronica en toepassingen2
AUTOMATISERING
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
Visualisatie en netwerk koppelingen
17
4 PE_ENT_VISNET_31
BarNi
3 PE_ALG_BEDRIJ_31
HaKo
Arbeidsveiligheid
PE_ALG_ARBEID_31
HaKo
s
2
1,50
e
2
20
Sociaal/Economisch bedrijfsbeleid
PE_ALG_SOCECO_31
VaMy
s
1
1,00
e
1
10
m, l
4
3,50
e
4
40
40
ALGEMEEN Bedrijfsbeleid
Sociale Vorming2
6 PE_ALG_SOCVOR2_31
30
60
VgPe
Talen-Communicatie
PE_ALG_TALCOM_31
VgPe
p
2
1,25
c
2
20
Wijsbegeerte
PE_ALG_WIJSBE_31
LeSy
p
2
1,25
c
2
20
Seminarie Internationalisering
PE_ALG_SEMINT_32
c
2
20
Totaal
60
p
38 5,75
2,5 16,00
2
22 0 0 0
Aantal Opleid. Ond./Examen Contacturen/Sem Studiepunten/Sem
24,25 38
Gemidd. Contacturen/Jaarb contract: e = examencontract mogelijk; c = geen examencontract mogelijk (creditcontract noodzakelijk) examen: p = permanente evaluatie; l = laboexamen; s = schriftelijk examen; m = mondeling examen
0 22
60 600 600
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
2011-2012 stptn
sem 1
5 5 3
Volgtijdelijkheid - 1ste opleidingsfase professionele bachelor energietechnologie sem 2 opleidingsonderdeel 5
5
7
18
7 3
Project1
credit nodig van of in tolerantie geen vereisten
basiskennis nodig van geen vereisten
opmerking geen opmerkingen
Elektriciteit en toepassingen1
geen vereisten
geen vereisten
geen opmerkingen
Elektriciteit en toepassingen2
geen vereisten
geen opmerkingen
Elektrisch ontwerpen1
geen vereisten
Elektriciteit en toepassingen1 geen vereisten
geen opmerkingen
3
3
Elektrische energieproductie
geen vereisten
geen vereisten
geen opmerkingen
3
3
Warmteleer
geen vereisten
geen vereisten
geen opmerkingen
4
4
Regeltechniek
geen vereisten
geen vereisten
geen opmerkingen
Elektronica en toepassingen1
geen vereisten
geen vereisten
geen opmerkingen
Elektronica en toepassingen2
geen vereisten
geen opmerkingen
Elektronicatechnologie en meettechnieken
geen vereisten
Elektronica en toepassingen1 geen vereisten
geen opmerkingen
4
4
4
4
4 2
Elektronicatechnologie
geen vereisten
geen vereisten
geen opmerkingen
2
Elektrische meettechnieken
geen vereisten
geen vereisten
geen opmerkingen
4
4
Dataprocessing
geen vereisten
geen vereisten
geen opmerkingen
3
3
Rekenkundige technieken1
geen vereisten
geen vereisten
geen opmerkingen
Rekenkundige technieken2
geen vereisten
geen opmerkingen
Fundamentele wetenschappen
geen vereisten
Rekenkundige technieken1 geen vereisten
geen opmerkingen
Fundamentele vaardigheden
geen vereisten
geen vereisten
geen opmerkingen
Engels
geen vereisten
geen vereisten
geen opmerkingen
Studievaardigheden
geen vereisten
geen vereisten
geen opmerkingen
3 4
3 4
4 1,5
1,5
1 60
29,5
30,5
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
2011-2012 stptn
sem 1
5
5
5
4
Volgtijdelijkheid - 2de opleidingsfase prof. bachelor energietechnologie sem 2 opleidingsonderdeel Elektriciteit en toepassingen3
5
Elektrisch ontwerpen2
Dimensionering elektrische machines
4
3
3
5
5
4
4
Verlichtingstechnieken en domotica
5
5
Automatisering - PLC
4
4
Automatisering - Regeltechniek
3
3
19
Productie, transport en distributie van elektrische energie Vermogenelektronica en toep.1
Elektronica en toepassingen3
credit nodig van of in tolerantie Elektriciteit en toepassingen1 (1ENT) Elektriciteit en toepassingen2 (1ENT) Elektrisch ontwerpen1 (1ENT)
Elektriciteit en toepassingen1 (1ENT) Elektriciteit en toepassingen2 (1ENT) geen vereisten
Elektriciteit en toepassingen1 (1ENT) Elektriciteit en toepassingen2 (1ENT) Elektriciteit en toepassingen1 (1ENT) Elektriciteit en toepassingen2 (1ENT) geen vereisten
Elektronica en toepassingen1 (1ENT) Elektronica en
basiskennis nodig van
opmerking
geen vereisten
samen volgen met Dimensionering elektrische machnies
Elektriciteit en toepassingen1 geen opmerkingen (1ENT) Elektriciteit en toepassingen2 (1ENT) Fundamentele wetenschappen samen volgen met (1ENT) Elektriciteit en toepassingen_3 (2ENT)
Fundamentele wetenschappen geen opmerkingen (1ENT) Elektronica en toepassingen1 (1ENT) Elektronica en toepassingen2 (1ENT) geen vereisten
geen opmerkingen
Elektriciteit en toepassingen1 (1ENT) Elektriciteit en toepassingen2 (1ENT) wiskunde, elektriciteit, elektronica geen vereisten
geen opmerkingen
geen opmerkingen
geen opmerkingen geen opmerkingen
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
20
toepassingen2 (1ENT) 3
3
Microcontrollers
geen vereisten
geen vereisten
geen opmerkingen
6
6
Data-acquisitie
Elektronica en toepassingen1 (1ENT) Elektronica en toepassingen2 (1ENT)
geen vereisten
geen opmerkingen
3
Datacommunicatie/multimedia 2
Datacommunicatie
geen vereisten
geen vereisten
geen opmerkingen
1
Multimedia
geen vereisten
geen vereisten
geen opmerkingen
geen vereisten
Rekenkundige technieken1 (1ENT) Rekenkundige technieken2 (1ENT)
geen opmerkingen
4
4
6
Sociale Vorming1 2
Engels
2 2 60
Toegepaste statistiek en IKZ
28
32
geen opmerkingen
Frans
Fundamentele vaardigheden geen vereisten - Engels (1ENT) geen vereisten geen vereisten
Wijsbegeerte
geen vereisten
geen opmerkingen
geen vereisten
geen opmerkingen
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
2011-2012 stptn 20
21
Volgtijdelijkheid - 3de opleidingsfase prof. bachelor energietechnologie
sem 1 sem 2 opleidingsonderdeel 20 Projectstage
credit nodig van of in tolerantie geen vereisten
basiskennis nodig van geen vereisten
opmerking Te volgen als laatste OO; geen OO's volgen tijdens de stage, ook geen examencontract
Vermogenelektronica en toep.1 (2ENT) geen vereisten
geen opmerkingen
3
3
Elektriciteit en toepassingen4
geen vereisten
5
5
Elektrisch ontwerpen3
Elektrisch ontwerpen2 (2ENT)
8
8
Vermogenelektronica en toep.2
7
7
Regeltechniek
Vermogenelektronica en toep.1 Elektriciteit en toepassingen3 (2ENT) geen opmerkingen (2ENT) Automatisering Regeltechniek (2ENT) Rekenkundige technieken1 (1ENT) geen opmerkingen Rekenkundige technieken2 (1ENT) Elektriciteit en toepassingen1 (1ENT) Elektriciteit en toepassingen2 (1ENT) Elektriciteit en toepassingen3 (2ENT) Elektronica en toepassingen1 (1ENT) Elektronica en toepassingen2 (1ENT)
4
4
Robotica
4
4
Visualisatie en netwerk koppelingen Automatisering PLC (2ENT) Datacommunicatie (2ENT)
geen vereisten
geen opmerkingen
geen vereisten
geen opmerkingen
geen vereisten
geen opmerkingen
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
3
Bedrijfsbeleid
geen opmerkingen
2
Arbeidsveiligheid
geen vereisten
geen vereisten
volgen indien stage semester 2 in huidige academiejaar OF indien stage semester 1 in volgend academiejaar
1
Sociaal/Economisch bedrijfsbeleid geen vereisten
geen vereisten
geen opmerkingen
6
Sociale Vorming2 2
Talen-Communicatie
geen vereisten
geen vereisten
geen opmerkingen
2
Wijsbegeerte
Soc. V.-Wijsbegeerte (2ENT) geen vereisten
lezen-schrijvencommuniceren geen vereisten
geen opmerkingen
2
60
22
38 22
Seminarie internationalisering
volgen indien stage semester 2 in huidige academiejaar OF indien stage semester 1 in volgend academiejaar
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
23
Opleidingsonderdeel
Projectstage PE_ALG_PROJEC_32
Opleiding
PBA Energietechnologie
Studiepunten
20
Opleidingsfase
3de opleidingsfase
Semester
2e Semester
Verantwoordelijke docent
Docententeam
Examinator
Docententeam
Overdracht
Ja
Examencontract mogelijk
Neen
Niveau van de opleiding
O O X
Inleidend Uitdiepend Gespecialiseerd
1. Begincompetenties - zie volgtijdelijkheidstabellen Opleidingsonderdelen waarvoor voorafgaandelijk credits of tolereerbare cijfers dienen behaald te zijn Opleidingsonderdelen die vooraf gevolgd dienen te zijn
Andere begincompetenties
2. Beoogde competenties (of eindcompetenties) - doelstellingen Algemene competenties De student kan info verwerven en verwerken en kan rapporteren over deze info De student is in staat tot creativiteit en innoveren De student kan communiceren over ideeën, problemen en oplossingen zowel aan specialisten als aan leken, gebruikmakend van de mogelijkheid van een digitale werkomgeving De student beheerst denk- en redeneervaardigheid De student heeft een ingesteldheid tot levenslang leren Vakspecifieke competenties
Zie de brochure “projectstage”
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
24
3. Inhoud
Voor dit opleidingsonderdeel ontvangen de studenten een brochure “projectstage” en een begeleidende gids met vermelding van doelstellingen, praktische informatie, … Bij niet inleveren van het stagerapport wordt de betrokken student(en) uitgesloten om deel te nemen aan de voorstelling en verdediging van de projectstage. Indien er zich in de loop van het jaar problemen voordoen wordt de student gevraagd altijd contact op te nemen met de opleidingscoördinator
4. Studiemateriaal en aanvullende leermiddelen
Zie de brochure “projectstage”
5. Onderwijsvorm Projectstage in het werkveld
6. Evaluatie of beoordelingswijze Te behalen punten 200 Beoordelingswijze
1ste examenkans (sem 2)
Permanente evaluatie stagepromotor: 75 punten Permanente evaluatie stagebegeleider: 50 punten Stagerapport: 25 punten (50 % docent communicatie) (50 % stagebegeleider) Stagevoordracht: 50 punten
2de examenkans
Voor dit opleidingsonderdeel is er geen 2de zittijd mogelijk. In uitzonderlijke gevallen worden beslissingen i.v.m. een eventueel uitstellen van het examen (voorstelling en verdediging van het stageverloop en de stageopdracht) genomen door de werkgroep stagecoördinatoren.
7. Relatie met het werkveld Het uitoefenen van een projectstage is onontbeerlijk in de opleiding van een professionele bachelor. De student wordt gedurende langere tijd ondergedompeld in het werkveld en moet in teamverband een opdracht in het werkveld uitvoeren. Daartoe moet hij alle competenties die hij zich gedurende de opleiding eigen gemaakt heeft, in een concrete situatie toepassen.
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
25
Opleidingsonderdeel
Elektriciteit en toepassingen4 PE_ENT_ELITOE4_31
Opleiding
PBA Energietechnologie
Studiepunten
3
Opleidingsfase
3de opleidingsfase
Semester
Semester 1
Verantwoordelijke docent
Jan Elsen (ElJa)
Examinator
Jan Elsen (ElJa)
Overdracht
Ja
Examencontract mogelijk
Ja
Niveau van de opleiding
O X X
Inleidend Uitdiepend Gespecialiseerd
1. Begincompetenties - zie volgtijdelijkheidstabellen Opleidingsonderdelen waarvoor voorafgaandelijk credits of tolereerbare cijfers dienen behaald te zijn Opleidingsonderdelen die vooraf gevolgd dienen te zijn
Andere begincompetenties Dit opleidingsonderdeel steunt op kennis uit de basiselektriciteit, elektrische machines en vermogenelektronica. Daarnaast wordt verwezen naar principes die bij het opleidingsonderdeel elektrisch ontwerpen aan bod komen. 2. Beoogde competenties (of eindcompetenties) - doelstellingen Algemene competenties De student beheerst denk- en redeneervaardigheid. kan informatie verwerven en verwerken en kan rapporteren over deze informatie. heeft interdisciplinaire basiskennis verworven en kan die hij kan aanwenden. heeft een instelling tot levenslang leren. beheerst het vermogen tot kritische reflectie en projectmatig werken en kan in dit kader multidisciplinair samenwerken kan communiceren over ideeën, problemen en oplossingen zowel aan specialisten als aan leken, gebruik makend van de mogelijkheden van een digitale werkomgeving kan teamgericht werken kan oplossingsgericht werken in de zin van het zelfstandig kunnen definiëren en analyseren van complexe probleemsituaties in de beroepspraktijk en het kunnen ontwikkelen en toepassen van zinvolle oplossingstrategieën
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
heeft inzicht in de kwaliteits-, milieu- en veiligheidssystemen en kan het toepassen in de beroepspraktijk
Vakspecifieke competenties De student moet de gangbare definities en gebruikte terminologie i.v.m. powerquality kennen. De student moet kunnen omschrijven met welke methodes en meetinstru-menten een Powerquality-probleem kan opgespoord en opgelost worden. De student moet de basisdefinities i.v.m. EMC kennen. De student moet de elementaire EMC-regels voor installateurs van elektrische toestellen en installaties kunnen toepassen. 3. Inhoud Netstoringen en EMC A. Powerquality/netstoringen. B. Testapparatuur voor elektrische netten. C. Inleiding EMC. D. Handleiding EMC voor de installateur. 4. Studiemateriaal en aanvullende leermiddelen -
Cursus “Basisbegrippen Powerquality en EMC”, Jan Elsen Handleiding “Elektromagnetische Compatibiliteit” SEW & Vector aandrijftechniek
5. Onderwijsvorm Hoorcollege, zelfstandig werk
6. Evaluatie of beoordelingswijze Te behalen punten 30 Beoordelingswijze
1ste examenkans
Sem 1: - weekopdrachten via Toledo (10p) - mondeling examen (20 punten)
2de examenkans
- mondeling examen (30 punten)
7. Relatie met het werkveld Zowel bij de ingebruikname, onderhoud als bij aanpassingen van elektrische en automatiseringsinstallaties moet de elektrotechnicus aandacht hebben voor de mogelijke problemen met Powerquality en EMC. Alleen door de installatieregels correct toe te passen kan voldaan worden aan de normering en internationale richtlijnen terzake.
26
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
27
Opleidingsonderdeel
Elektrisch ontwerpen3 PE_ENT_ELIONT3_31
Opleiding
PBA Energietechnologie
Studiepunten
5
Opleidingsfase
3de opleidingsfase
Semester
Semester 1
Verantwoordelijke docent
Nico Bartholomevis (BaNi)
Examinator
Nico Bartholomevis (BaNi) en Raf Meermans (MeRa)
Overdracht
Ja
Examencontract mogelijk
Ja
Niveau van de opleiding
O x O
Inleidend Uitdiepend Gespecialiseerd
1. Begincompetenties - zie volgtijdelijkheidstabellen Opleidingsonderdelen waarvoor voorafgaandelijk credits of tolereerbare cijfers dienen behaald te zijn Opleidingsonderdelen die vooraf gevolgd dienen te zijn
Andere begincompetenties
2. Beoogde competenties (of eindcompetenties) - doelstellingen Algemene competenties Beheerst denk- en redeneervaardigheid Kan informatie verwerven en verwerken Beheerst het vermogen tot kritische reflectie en projectmatig werken is in staat tot creativiteit en innoveren kan eenvoudige leidinggevende taken uitvoeren en is in staat tot leidinggeven Kan communiceren over ideeën, problemen en oplossingen kan gebruik maken van een digitale werkomgeving Heeft de ingesteldheid tot levenslang leren Vakspecifieke competenties
Berekening van een elektrische installatie van een KMO of fabriek. Keuze van de transformator Opstellen van de vermogenbalans
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
Verbetering van de arbeidsfactor Bepalen van de kalibers van de vermogenschakelaars Bepalen van de secties van de kabels Controle van selectiviteit en/of filiatie Controle van personenbeveiliging Controle van spanningsval Ontwerpen van de elektrische schema’s en het samenstellen van een volledig elektrisch dossier van een industriële machine. Titelblad en inhoudsopgave Tekenen van het eendraads en het meerdraads schema Genereren van klemmen overzichtspagina en klemmen aansluitschema’s Genereren van kabel overzichtpagina’s en kabel aansluitschema’s Genereren van een kast layout Keuze van materialen en genereren van materiaallijsten Elektrische machineveiligheid Opstellen van een risicoanalyse volgens de EN954 norm en de EN ISO 13849-1 Norm voor het bepalen van de vereiste Performance Level. Keuze maken van veiligheidscomponenten Elektrische schema’s opstellen volgens één van de veiligheidscategorieën van de EN ISO 13849-1 norm Uittesten van hardwarematige en geprogrammeerde elektrische veiligheden
3. Inhoud 1. Ontwerpen van een elektrische laagspanningsinstallatie Inleiding Analyse Vermogenbalans Doorsnede van de geleiders Kortsluitbeveiliging Spanningsval Beveiliging tegen aanraking Selectiviteit Compensatie van reactieve energie Verlichting 2. Tekenen van elektrotechnische schema’s Machinerichtlijn EN 60204-1 CE label De 5 beveiligingscategorieën Risicoanalyse volgens EN954 / EN 13849-1 Elektrotechnisch tekenen Inkomende voedingsleidingen Scheiden van de voeding Vermogenstroombanen Potentiaalvereffening Stuurstroombanen Directe en indirecte aanraking Besturingsfuncties Bedieningsinterfaces Elektronische uitrusting Klemmen en identificatie van stroomgeleiders 3. Ecodial / Caneco Normen Globale karakteristieken Karakteristieken van het schema Berekeningen: stroombron, railstel, geleiders, vermogenschakelaars, beveiligingen, personenbeveiliging.
28
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
29
4. Studiemateriaal en aanvullende leermiddelen Cursus, teksten van studiedagen en opleidingen, internet, catalogen van producenten van elektrisch materiaal, softwarepakketten voor kabelberekeningen (ECODIAL, CANECO, …), softwarepakket voor het tekenen van elektrische schema’s (EPLAN). 5. Onderwijsvorm Hoorcollege + project
6. Evaluatie of beoordelingswijze 50 Te behalen punten Beoordelingswijze
1ste examenkans
2de examenkans
Permanente evaluatie project 15 punten Mondeling examen tijdens examenperiode 35 punten Herwerken van project tijdens de vakantie Mondeling examen tijdens de 2de zittijd. 50 punten
7. Relatie met het werkveld Veiligheid van elektrische installaties is heden ten dage een belangrijk item. Voor elke aanpassing van een elektrische installatie moet men kunnen aantonen dat dit veilig en volgens de normen gebeurt. Vandaar dat dit vak een belangrijke bagage is in het curriculum van de student. Daarna ontvangen de studenten een reële industriële ontwerpopdracht voor de elektrische sturing van een geautomatiseerde installatie
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
30
Opleidingsonderdeel
Vermogenelektronica en toepassingen2 PE_ENT_VERTOE2_31
Opleiding
PBA Energietechnologie
Studiepunten
8
Opleidingsfase
3ste opleidingsfase
Semester
Semester 1
Verantwoordelijke docent
Claes Wim (ClWm)
Examinator
Claes Wim (ClWm), Elsen Jan (ElJa), Claes Joël (ClJo)
Overdracht
Ja
Examencontract mogelijk
Ja
Niveau van de opleiding
O x x
Inleidend Uitdiepend Gespecialiseerd
1. Begincompetenties - zie volgtijdelijkheidstabellen Opleidingsonderdelen waarvoor voorafgaandelijk credits of tolereerbare cijfers dienen behaald te zijn Opleidingsonderdelen die vooraf gevolgd dienen te zijn
Andere begincompetenties
2. Beoogde competenties (of eindcompetenties) - doelstellingen Algemene competenties beheerst denk- en redeneervaardigheid heeft een ingesteldheid tot levenslang leren
Vakspecifieke competenties De student moet de voornaamste werkingsprincipes van de vermogen-elektronische regelingen/toestellen die nu in de industrie gebruikt worden kennen.
Sturingen worden sneller, krachtiger, kleiner en ze kunnen vanuit specifieke software geparametriseerd worden vanuit PC/laptop en/of PLC. Aandacht voor Power Quality & EMC om storingen te vermijden.
De student moet de achtergrond van deze verschuivingen leren kennen
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
31
a.d.h.v. de verschuivingen op technisch en maatschappelijk vlak. SPECIFIEKE DOELSTELLINGEN De student moet in staat zijn aan de hand van de gegeven principeschema's de werking hiervan te verklaren. Hierbij moet hij het verloop van spanningen, stromen en vermogens in functie van de tijd kunnen tekenen en verklaren. De student moet de voornaamste karakteristieken van deze bouwstenen kunnen interpreteren en toepassen. De student moet eenvoudige blokschema's zelf kunnen schetsen en uitleggen. In het labo zal de student moderne, voor de vermogenelektronica onmisbare meettoestellen (zoals dig. geheugenoscilloscopen, stroom- en spanningsprobes, power quality meters) moeten leren bedienen en er mee kunnen meten op een efficiënte wijze. Projectwerk: naast de georganiseerde labozittingen voeren de studenten in kleine groepjes ook opdrachten uit in projectvorm 3. Inhoud Theorie Elektronische vermogenomvormers. 1. 3~gestuurde gelijkrichters (B6) 2. Geschakelde voedingen 3. UPS 4. EMC-Power Quality 5. Invertoren voor duurzame energie (zon, wind, H2, HVDC) 6. Microgrids/SmartGrids 7. Wind Elektronische motorcontrole 1. Aandrijfsystemen 2. Stroom-, hoekstand-, toerentalopnemers 3. DC-drives (AC/DC en DC/DC) 4. Frequentieregelaars 5. Elektrische positiesystemen: servo’s en stappenmotoren 6. Elektrische en hybride wagens Labo 1. Regelbare aandrijvingen met frequentieregelaar 1 2. Powerquality-verbetering met Active Front End (Siemens) 3. Lineaire motor. 4. Regelbare aandrijvingen met frequentieregelaar 2 5. Vermogensturing met een PM Syncroon Motor: Borstelloze DC motor (servo) met Siemens Simodrive 611 . 6. Stappenmotorsturingen.
4. Studiemateriaal en aanvullende leermiddelen 1. 2. 3.
Handboeken: Elektronische Vermogencontrole, deel 1 & 2 Handouts van de presentaties op Toledo Cursus “Labo Vermogenelektronica en toepassingen – deel 2”
Handleidingen van frequentie-regelaars Siemens, Danfoss, ABB, Lenze beschikbaar in het labo. 5. Onderwijsvorm
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
32
13 x hoorcollege van 1u en 6 x labozittingen van 2u Projectwerk: naast de georganiseerde labozittingen voeren de studenten in kleine groepjes gedurende 6 labosessies van 3 uur ook opdrachten uit in projectvorm
6. Evaluatie of beoordelingswijze Te behalen punten 80 Beoordelingswijze
1ste examenkans
theorie:schriftelijk examen labo en project: mondeling
2de examenkans
theorie: mondeling examen 40 punten labo en project: mondeling examen tijdens theorie-examen 40 punten
40 punten 40 punten
7. Relatie met het werkveld Vermogenelektronica wordt meer en meer toegepast. Aandrijvingen moeten steeds efficiënter worden, de drives zijn daarbij even belangrijk geworden als de motor. Energie zal steeds vaker teruggewonnen worden bij het afremmen van machines etc. , actieve ingangsbruggen die dit kunnen, winnen aan belang. En aangezien alternatieve en duurzamere energiën steeds meer plaats innemen op de markt, moet de student ook hiervan op de hoogte zijn.
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
33
Opleidingsonderdeel
Regeltechniek PE_ENT_REGELT_31
Opleiding
PBA Energietechnologie
Studiepunten
7
Opleidingsfase
3e opleidingsfase
Semester (+ blokken)
Semester 1
Verantwoordelijke docent
Frank Meuris (MeFr)
Examinator
Frank Meuris (MeFr)
Overdracht
Ja
Examencontract mogelijk
Neen
Niveau van de opleiding
O x O
Inleidend Uitdiepend Gespecialiseerd
1. Begincompetenties - zie volgtijdelijkheidstabellen Opleidingsonderdelen waarvoor voorafgaandelijk credits of tolereerbare cijfers dienen behaald te zijn Opleidingsonderdelen die vooraf gevolgd dienen te zijn Andere begincompetenties Een stap en frequentieweergave kunnen berekenen van eenvoudige systemen. Eenvoudige metingen kunnen doen op een proces. Eenvoudige simulaties kunnen uitwerken met Matlab. 2. Beoogde competenties (of eindcompetenties) - doelstellingen Algemene competenties beheerst denk- en redeneervaardigheid. kan informatie verwerven en verwerken en kan rapporteren over deze informatie. beheerst het vermogen tot kritische reflectie. heeft een ingesteldheid tot levenslang leren Vakspecifieke competenties Het ontleden van industriële processen in een regeltechnisch blokschema. Gebruiken van regeltechnische hulpmiddelen zoals Laplace. Gebruiken van simulatie programma’s zoals MATLAB, Heron, Labview, WINFACT, enz. Het kunnen identificeren van een proces. Instelregels kunnen geven voor de gebruikte regelaars. Een regeling –met analoge regelaars- in bedrijf kunnen nemen en afstellen Een digitale regeling in bedrijf kunnen nemen en afstellen.
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
3. Inhoud Theorie Studie analoge regelaars (P, PI, PD, PID) Optimalisatiemethoden. Procesidentificatie. Opmeten van de parameters van een proces. Praktische afregeling. Simulatie via NCD blok (MATLAB/SIMULINK). Inleiding tot de digitale regeltechniek. Digitale regelaars. LABO Studie derde orde systeem in open en gesloten kring. Studie analoge regelaars. Identificatie van een derde orde systeem. Praktische instelling via Ziegler & Nichols, Chien, Strejc, enz. Instelling van een regelkring m.b.v. een procescomputer. Instelling van een regelkring volgens het bedragsoptimum. Instelling van een regelkring volgens het symmetrisch optimum. Ontwikkelen van een PID regelaar in MATLAB/SIMULINK. Instelling van een regelkring via NCD blok uit MATLAB/SIMULINK. Digitale regeling met de LABJACK. Digitale regeling van temperatuur, niveau en druk m.b.v. een Omron regelaar. PLC regeling versus Digitale regelaars op de SMC machine. 4. Studiemateriaal en aanvullende leermiddelen Theorie: cursus, Toledo Labo: laboteksten met opdrachten (via Toledo) 5. Onderwijsvorm Hoorcollege met begeleiding , labozitting met verplichte aanwezigheid
6. Evaluatie of beoordelingswijze Te behalen punten 70 Beoordelingswijze
1ste examenkans
Theorie: Schriftelijk examen op 42 punten Labo: Permanente evaluatie op 28 punten
2de examenkans
Theorie: Schriftelijk examen op 42 punten Labo: PE: overdracht van punten uit de 1ste examenkans (28 pt).
34
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
7. Relatie met het werkveld We bestuderen verschillende praktische systemen en analyseren de procesdynamica waarbij we de link leggen met systemen zoals die in de industrie voorkomen. We gebruiken tevens de techniek van de simulatie om procesgedrag en afstelling te analyseren en eventueel aan te passen. Hierdoor wordt het, net zoals in de praktijk mogelijk om veilige, milieuvriendelijke regelsystemen te ontwikkelen met hoog rendement. De nadruk ligt vooral op het afstellen van analoge en digitale regelaars, vermits deze in de industrie veelvuldig gebruikt worden.
35
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
36
Opleidingsonderdeel
Robotica PE_ENT_ROBOTI_31
Opleiding
PBA Energietechnologie
Studiepunten
4
Opleidingsfase
3de opleidingsfase
Semester
Semester 1
Verantwoordelijke docent
Nico Bartholomevis (BaNi)
Examinator
Nico Bartholomevis (BaNi)
Overdracht
Ja
Examencontract mogelijk
Ja
Niveau van de opleiding
O X O
Inleidend Uitdiepend Gespecialiseerd
1. Begincompetenties - zie volgtijdelijkheidstabellen Opleidingsonderdelen waarvoor voorafgaandelijk credits of tolereerbare cijfers dienen behaald te zijn Opleidingsonderdelen die vooraf gevolgd dienen te zijn
Andere begincompetenties
2. Beoogde competenties (of eindcompetenties) - doelstellingen Algemene competenties Beheerst denk- en redeneervaardigheid Kan informatie verwerven en verwerken Beheerst het vermogen tot kritische reflectie en projectmatig werken is in staat tot creativiteit en innoveren kan eenvoudige leidinggevende taken uitvoeren en is in staat tot leidinggeven Kan communiceren over ideeën, problemen en oplossingen kan gebruik maken van een digitale werkomgeving Heeft de ingesteldheid tot levenslang leren Vakspecifieke competenties Gestelde vragen uit het handboek zijn: Hfst 1: Inleiding • Bespreek de familie der manipulatoren p. 17, fig. 1.1)
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012 • • • • • Hfst • • • • • • • • Hfst • • • • • • • • • • • Hfst • • • • • • • Hfst • • •
Wanneer gaan we industriële robots inzetten? (p. 20) Teken en bespreek het functioneel blokschema van een robotsysteem (p. 22, fig. 1.3) Bespreek de kinematische opbouw van een industriële robot (p. 23) Bespreek en vergelijk de aandrijving, besturing en programmering van een telemanipulator, een industriële manipulator en een industriële robot (p. 28 fig. 1.7) Wat is het nut van sensoren en hoe kunnen ze ingedeeld worden? (p. 31) 2: De Robot: Constructie en aandrijving Bespreek de kinematische opbouw van de arm van een robot. Geef van elk type de voor en de nadelen en waar ze toe te passen zijn. (p. 37) Bespreek de kinematische opbouw van de pols van een robot. Welke mogelijke configuraties zijn er mogelijk? Bespreek de 3 mogelijke aandrijfsystemen voor industriële manipulatoren. Bespreek dort de voor- en nadelen van de verschillende aandrijvingen (p. 61) Bespreek de mogelijke aandrijvingen van een industriële robot (p. 64) Bespreek het verschil tussen een gelijkstroommotor met mechanische commutatie en een gelijkstroommotor met elektrische commutatie. Wat zijn voor- en nadelen? (p. 65) Bespreek de sturing en het werkgebied van een gelijkstroommotor met mechanische commutatie (p. 70 fig 2.31) Bespreek de sturing en het werkgebied van een gelijkstroommotor met elektrische commutatie (p. 72 fig. 2.34) Welke soorten overbrengingen kan je terugvinden in een industriële robot? (p. 72) 3: Besturingssystemen Bespreek de besturing voor een industriële manipulator (p. 89) Bespreek de besturingstypes voor een industriële robot (p. 104) Welke 8 taken heeft een robotsturing (p. 106) Bespreek de bewegingstaak van een robotsturing (p. 107 fig. 3.18) Bespreek de synchronisatie taken van een robotsturing (p. 107) Bespreek de signaalverwerkende taak van een robotsturing (p. 108) Bespreek de bewakingstaak van een robotsturing (p. 109) Bespreek de bedieningstaak van een robotsturing (p. 110) Bespreek kort het verschil tussen een vrije beweging en een sensorgestuurde beweging (p. 112 en 122) Bespreek de vrije beweging op strategisch, tactisch en operationeel niveau (p. 112) Bespreek de sensorgestuurde beweging (p. 122) 4: Programmeren van industriële robots Welke eisen stelt men aan programmeersystemen voor flexibele geautomatiseerde productiemachines (p. 131) Op welke manieren kan men programmeermethode voor industriële robots indelen? (p. 134) Welke programmeerniveaus kan men onderscheiden bij het programmeren van een industriële robot? Leg uit aan de hand van een figuur (p. 136 fig. 4.2) Bespreek de Teach in programmeermethode. Wat zijn de voor- en de nadelen (p. 138) Bespreek de extern programmeermethode. Wat zijn de voor- en de nadelen? (p. 142) Bespreek de verschillende fasen tijdens het simuleren van een robotprogramma (p. 154) Bespreek de standaardisatie van robotprogrammeren (p. 160) 5: Effectoren Wat bedoelt men bij effectoren bij industriële robots? (p. 165) Bespreek de kenmerken van een grijper voor een robot (p. 168) Geef enkele voorbeelden en hun toepassing van gereedschappen die door een
37
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
robot kunnen worden gehanteerd (p. 171) • Bespreek het functiewisseslsysteem bij een industriële robot (p. 172) • Aan welke aspecten moet men denken bij het ontwerp van een grijper (p. 178) Hfst 6: Sensoren • Welke criteria kan men hanteren bij de keuze van sensoren voor een robot? (p. 186) • Bespreek de binaire sensoren gebruikt bij robots (p. 187) • Bespreek de verschillende soorten meetsensoren gebruikt bij robots (p. 191) • Bespreek de resistieve meetsensoren (p. 191) • Bespreek de inductieve sensoren (p. 193) • Bespreek de capacitieve sensoren (P. 195) • Bespreek de piëzo elektrische sensoren (p. 196) • Bespreek de opto elektrische sensoren (p. 197) • Bespreek de ultrasone sensoren (p. 199) • Bespreek de mogelijke beeldsensoren gebruikt bij rotobs (p. 201) • Bespreek de optische beeldsensorsystemen (p. 201) • Bespreek de beeldverwerking (p. 214) • Bespreek de tastbeeldsensoren (p. 219) De student moet bovenstaande theoretische vragen kunnen toetsen met de praktijk in het labo. De student moet de hardware en de software van de in het labo aanwezige robots kunnen benutten. Hij zal dit doen aan de hand van een aantal oefeningen met de RCM 3D en de KRC 32 en de KRC 3 van KUKA.
3. Inhoud Hfst 1: Inleiding 1. Korte historie 2. De familie der manipulatoren, definities 3. Wanneer industriële robots? 4. De rode draad, kernpunten in dit boek. Hfst 2: De Robot: Constructie en aandrijving 1. De mechanische opbouw 2. Aandrijvingen 3. Dynamische aspecten Hfst 3: Besturingssystemen 1. Besturing voor industriële manipulatoren 2. Besturing voor industriële robots Hfst 4: Programmeren van industriële robots 1. Inleiding 2. Indeling van programmeersystemen 3. Teach-in programmeren 4. Extern programmeren 5. Robot simulatiesystemen 6. Standaardisatie van robot programmeren Hfst 5: Effectoren 1. Hanteerinrichting voor het hanteren van producten 2. Hanteerinrichting voor het hanteren van gereedschappen 3. Functie wisselsystemen 4. Aspecten bij het onwerpen van een grijper Hfst 6: Sensoren 1. Inleiding 2. Binaire sensoren 3. Meetsensoren 4. Beeldsensoren
38
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
39
Documentatie van de in het labo aanwezige robots: Deel 1 Software RCM 3D Deel 2 Software KRC 32 Deel 3 Software KRC 3 Bediening en programmeerhandleiding Software KRC3 Expert programmering 4. Studiemateriaal en aanvullende leermiddelen Hantboek ‘Flexibele Productieautomatisering’ Deel 3 Industriële Robots Cursus RCMD 3D , KRC 32. en KRC3 op Intranet 5. Onderwijsvorm Theoretische uitleg en oefeningen in het labo.
6. Evaluatie of beoordelingswijze 40 Te behalen punten Beoordelingswijze
1ste examenkans
Schriftelijk examen theorie + praktische laboproef aan de robot 40 punten
2de examenkans
Schriftelijk examen theorie + praktische laboproef aan de robot 40 punten
7. Relatie met het werkveld Elke student in de industriële automatisering komt vroeg of laat in aanmerking met het implementeren van een robot in een geautomatiseerd geheel. Een grondige kennis van de werking van een robot is dan noodzakelijk. Ofwel zal de afgestudeerde instaan voor het volledig ontwerp ofwel bij de aanpassing van bestaande installaties. Robotica komt van pas in de volledig automatiseringssector, in de producerende nijverheid, en in elke toepassing met een robot.
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
40
Opleidingsonderdeel
Visualisatie en netwerk koppelingen PE_ENT_VISNET_31
Opleiding
PBA Energietechnologie
Studiepunten
4
Opleidingsfase
3de opleidingsfase
Semester
Semester 1
Verantwoordelijke docent
Nico Bartholomevis (BaNi)
Examinator
Nico Bartholomevis (BaNi) en Raf Meermans (MeRa)
Overdracht
Ja
Examencontract mogelijk
Ja
Niveau van de opleiding
O x O
Inleidend Uitdiepend Gespecialiseerd
1. Begincompetenties - zie volgtijdelijkheidstabellen Opleidingsonderdelen waarvoor voorafgaandelijk credits of tolereerbare cijfers dienen behaald te zijn Opleidingsonderdelen die vooraf gevolgd dienen te zijn
Andere begincompetenties
2. Beoogde competenties (of eindcompetenties) - doelstellingen Algemene competenties Beheerst denk- en redeneervaardigheid Kan informatie verwerven en verwerken Beheerst het vermogen tot kritische reflectie en projectmatig werken is in staat tot creativiteit en innoveren kan eenvoudige leidinggevende taken uitvoeren en is in staat tot leidinggeven Kan communiceren over ideeën, problemen en oplossingen kan gebruik maken van een digitale werkomgeving Heeft de ingesteldheid tot levenslang leren Vakspecifieke competenties
De studenten moeten verschillende veldbus systemen kunnen hanteren om een communicatie op te zetten tussen verschillende industriële processen. We denken dan aan ASI bus, PROFIBUS, PROFINET of INDUSTRIAL ETHERNET.
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
41
De studenten moeten verschillende systemen kunnen opzetten om een communicatie mogelijk te maken tussen mens en machine. We maken gebruik van een operator paneel of een PC met een SCADA pakket. De student moet in staat zijn om zijn basisvaardigheid van het programmeren van een PLC in de praktijk kunnen om te zetten op een industriële machine gebruik makend van allerlei verschillende veldbus systemen en met verschillende visualisatie systemen.
3. Inhoud 1. MPI verbindingen voor programmering en data uitwisseling. a. Programmeren met 1 PC en meerdere PLC’s over MPI b. Uitwisseling van data over MPI (Global Data) c. Implementeren van een visualisatie over MPI 2. PROFIBUS verbinding voor programmering en data uitwisseling a. Programmeren over Profibus b. Data uitwisseling van PLC met DP en een PROFIBUS deelnemer c. Data uitwisseling van PLC met CP en een PROFIBUS deelnemer d. Data uitwisseling van PLC met CP en een PLC met CP. e. Implementeren van een visualisatie over Profibus 3. Profinet verbinding voor programmering en data uitwisseling a. Programmeren over Profinet b. Data uitwisselen over Profinet tussen verschillende deelnemers c. Implementeren van een visualisatie over Profinet 4. Data uitwisseling over ASI bus a. Met CP als master b. Met DP/ASI link als master 5. Veiligheidssystemen over veldbussen a. Veiligheid over ASI bus (Safety monitor) b. Veiligheid over PROFIBUS (PROFISAFE) 6. HMI (Human Machin Interface) a. Programmeren en configureren van een OP7 met PROTOOL b. Programmeren en configureren van een OP177 met WinCCflexible Visualisatie over MPI, Profibus, Profinet met WinCC en WinCCflexible
4. Studiemateriaal en aanvullende leermiddelen Leren werken met manuals en gegevens afkomstig van Internet Cursus en powerpoint presentaties Teksten en samenvattingen op docenten website.
5. Onderwijsvorm Theoretische uitleg en oefeingen in het labo
6. Evaluatie of beoordelingswijze 40 Te behalen punten Beoordelingswijze
1ste examenkans
mondeling examen en oef. In labo
40 punten
2de examenkans
mondeling examen en oef. In labo
40 punten
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
7. Relatie met het werkveld Tegenwoordig worden alle industriële processen in een netwerk aan elkaar gekoppeld en gaat men grote hoeveelheden data verzamelen om te visualiseren. Voor de uitwisseling van data trachten we een aantal van de meest gebruikte netwerken toe te passen, zoals Asi-bus, Profibus en Profinet. Voor de visualisatie doen we dit ook met Protool, Protool Pro, WinCC en WinCCflexible. We trachten ook elk jaar een aantal sprekers van verschillende firma’s uit te nodigen om de laatste stand in industriële datacommunicatie te komen toelichten.
42
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
43
Opleidingsonderdeel
Bedrijfsbeleid PE_ALG_BEDRIJ_31
Deelvak
2 deelvakken : • Arbeidsveiligheid (PE_ALG_ARBEID_31) • Sociaal/Economisch bedrijfsbeleid (PE_ALG_SOCECO_31)
Opleiding
PBA Energietechnologie
Studiepunten
3
Opleidingsfase
3e opleidingsfase
Semester
Semester 1
Verantwoordelijke docent
Haagdorens Koen (HaKo)
Examinator
Zie de deelvakken
Overdracht
Zie de deelvakken
Examencontract mogelijk
Zie de deelvakken
Niveau van de opleiding
x 0 0
Inleidend Uitdiepend Gespecialiseerd
1. Begincompetenties - zie volgtijdelijkheidstabellen Opleidingsonderdelen waarvoor voorafgaandelijk credits of tolereerbare cijfers dienen behaald te zijn Zie de deelvakken Opleidingsonderdelen die vooraf gevolgd dienen te zijn Zie de deelvakken
Andere begincompetenties Zie de deelvakken
2. Beoogde competenties (of eindcompetenties) - doelstellingen Algemene competenties Zie de deelvakken Vakspecifieke competenties Zie de deelvakken
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
3. Inhoud
Zie de deelvakken
4. Studiemateriaal en aanvullende leermiddelen
Zie de deelvakken
5. Onderwijsvorm Zie de deelvakken
6. Evaluatie of beoordelingswijze Te behalen punten 30 Beoordelingswijze
1ste examenkans
Zie de deelvakken
2de examenkans
Zie de deelvakken
7. Relatie met het werkveld Zie de deelvakken
44
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
45
Opleidingsonderdeel
PE_ALG_ARBEID_31 Arbeidsveiligheid
Opleiding
PBA Energietechnologie
Studiepunten
2
Opleidingsfase
3de opleidingsfase
Semester
Semester 1
Verantwoordelijke docent
Haagdorens Koen (HaKo)
Examinator
Haagdorens Koen (HaKo)
Overdracht
Ja
Examencontract mogelijk
Ja
Niveau van de opleiding
x O O
Inleidend Uitdiepend Gespecialiseerd
1. Begincompetenties - zie volgtijdelijkheidstabellen Opleidingsonderdelen waarvoor voorafgaandelijk credits of tolereerbare cijfers dienen behaald te zijn Opleidingsonderdelen die vooraf gevolgd dienen te zijn
Andere begincompetenties
2. Beoogde competenties (of eindcompetenties) - doelstellingen Algemene competenties Beheerst denk- en redeneervaardigheid Kan informatie verwerven en verwerken Beheerst het vermogen tot kritische reflectie Heeft de ingesteldheid tot levenslang leren
Vakspecifieke competenties De basisfilosofie van welzijn op het werk bespreken De begrippen “gevaar” en “risico” onderscheiden en toelichten a.d.h.v. voorbeelden Voorbeelden van risicoreductiemaatregelen weergeven en in verband brengen met de preventiehiërarchie Een risico-analyse uitvoeren op een situatie, toestel of toestand en de gevolgde
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
46
methodiek en de resultaten hiervan schriftelijk weergeven Menselijke, economische en reglementaire gevolgen van arbeidsongevallen en beroepsziekten toelichten a.d.h.v. voorbeelden en cijfermateriaal Een onderbouwde visie geven of een ongeval voldoet aan de definitie van een “arbeidsongeval” De structuur van de reglementering aangaande welzijn op het werk schetsen en toelichten Het systeem van werkvergunningen uitleggen en illustreren d.m.v. voorbeelden Belangrijke risico’s en typische risicoreductiemaatregelen van diverse risicovelden (brand, explosies, chemische risico’s, elektrische risico’s, mechanische risico’s, stralingsrisico’s, vallen, werken op hoogte, …) herkennen en verklaren
3. Inhoud
Veiligheidsfilosofie Risico-analyse Praktische uitwerking van een risico-analyse Arbeidsongevallen en beroepsziekten Reglementering Werkvergunningen Gevaarlijke stoffen + veiligheidssignalering Branden en explosies Machines en gereedschappen Elektriciteit Straling Ergonomie Hijsen, tillen en dragen Struikelen, uitglijden en vallen Werken op hoogte Werken in besloten ruimten Geluid Persoonlijke beschermingsmiddelen
4. Studiemateriaal en aanvullende leermiddelen Cursus te verkrijgen op de cursusdienst Aanvullende informatie op http://www.khlim.be/~khaagdor 5. Onderwijsvorm Hoorcollege + groepswerk (in 2 de zittijd wordt het groepswerk vervangen door een individuele opdracht met dezelfde inhoud als het groepswerk) Het groepswerk kan pas gestart worden na goedkeuring van het onderwerp door de docent. Op tijdens het hoorcollege vastgelegde tijdstippen wordt de groepsindeling, het onderwerp en het werkje ingeleverd.
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
47
6. Evaluatie of beoordelingswijze Te behalen punten 20 Beoordelingswijze
1ste examenkans
Arbeidsveiligheid Sem 1: schriftelijk examen: 10 punten groepswerk risico-analyse: 10 punten
2de examenkans
Arbeidsveiligheid schriftelijk examen: individueel werk risico-analyse:
10 punten 10 punten
7. Relatie met het werkveld Het vak arbeidsveiligheid staat in relatie met het werkveld omdat het o.a. te verwachten is dat een student technische wetenschappen als toekomstig lid van de hiërarchische lijn mede verantwoordelijk is voor het welzijn op het werk. Hij of zij zal moeten meewerken bij een arbeidsongevallenonderzoek, deel uitmaken van een risico-analyse team, medewerkers motiveren om veilig en gezond te werken, actief meedenken bij het opmaken van een globaal preventieplan in de onderneming, … Bij het ontwerpen van nieuwe toestellen of installaties moet de werknemer rekening houden met de geldende normen en richtlijnen betreffende welzijn op het werk. Tijdens onderhandelingen over collectieve arbeidsovereenkomsten neemt welzijn op het werk een steeds belangrijkere plaats in omdat bekommernis omtrent welzijn op alle niveaus bijdraagt tot een betere onderlinge verstandhouding binnen de onderneming.
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
48
Opleidingsonderdeel
Sociaal/Economisch bedrijfsbeleid PE_ALG_SOCECO_31
Opleiding
PBA Energietechnologie
Studiepunten
1
Opleidingsfase
3de opleidingsfase
Semester
Semester 1
Verantwoordelijke docent
Vanbeuren Myriam (HaKo)
Examinator
Vanbeuren Myriam (HaKo)
Overdracht
Ja
Examencontract mogelijk
Ja
Niveau van de opleiding
x O O
Inleidend Uitdiepend Gespecialiseerd
1. Begincompetenties - zie volgtijdelijkheidstabellen Opleidingsonderdelen waarvoor voorafgaandelijk credits of tolereerbare cijfers dienen behaald te zijn Opleidingsonderdelen die vooraf gevolgd dienen te zijn
Andere begincompetenties
2. Beoogde competenties (of eindcompetenties) - doelstellingen Algemene competenties Beheerst denk- en redeneervaardigheid Kan informatie verwerven en verwerken Beheerst het vermogen tot kritische reflectie Heeft de ingesteldheid tot levenslang leren
Vakspecifieke competenties Het doel van deze cursus is studenten op korte tijd wegwijs te maken in de bedrijfseconomische en boekhoudkundige aspecten waarmee zij te maken kunnen krijgen in de overstap naar het bedrijfsleven. Op het einde van dit opleidingsonderdeel is het de bedoeling dat de student: • kennis bezit van de belangrijkste begrippen uit bedrijfseconomie en boekhouden. Hij kan deze in verband brengen met de actualiteit en hij kan
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
oefeningen die gerelateerd zijn aan deze theorie oplossen. • de grote verschillen kan aangeven tussen en éénmanszaak en een vennootschap. • de grote verschillen kent tussen de diverse vennootschapsvormen en kan bepalen welke vennootschapsvorm het meest geschikt is in een bepaalde situatie. • de documentenstroom binnen een onderneming kan bespreken en het belang ervan kan aangeven evenals de vereisten. • De gezondheid van een bedrijf kan beoordelen door de diverse begrippen uit de financiële analyse toe te passen op de balans van een onderneming • een eenvoudige balans correct kan opstellen en eenvoudige boekingen correct kan uitvoeren. • de kostprijsberekening kan uitvoeren van een gekozen product / dienst volgens de aangeleerde technieken • kan berekenen of een eenvoudige investering al dan niet rendabel is volgens diverse methodes van investeringsanalyse (ARR, PP, NPV, IRR,..) 3. Inhoud
vennootschapsvormen documenten binnen een onderneming inleiding boekhouden financiële analyse kostencalculatie investeringsbeslissingen
Tijdens het bespreken van deze items wordt er tevens aandacht geschonken aan sociale, psychologische aspecten binnen een onderneming zoals menselijke motivatie, de frustratie, leiding geven… 4. Studiemateriaal en aanvullende leermiddelen Syllabus met praktische oefeningen
5. Onderwijsvorm Hoorcollege
6. Evaluatie of beoordelingswijze Te behalen punten 20 Beoordelingswijze
1ste examenkans
Sociaal-economisch bedrijfsbeleid Sem 1: schriftelijk examen: 10 punten
2de examenkans
Sociaal-economisch bedrijfsbeleid schriftelijk examen: 10 punten
49
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
50
7. Relatie met het werkveld In het werkveld komen de studenten niet alleen meet technische aspecten in aanraking. Het is ook goed dat zij notie hebben van de bedrijfseconomische en boekhoudkundige aspecten waarmee zij te maken in het bedrijfsleven
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
51
Opleidingsonderdeel
Sociale Vorming2 PE_ALG_SOCVOR2_31
Deelvak
3 deelvakken : • Talen-communicatie (PE_ALG_TALCOM_31) • Wijsbegeerte (PE_ALG_WIJSBE_31) • Seminarie internationalisering (PE_ALG_INTERN_32)
Opleiding
PBA Energietechnologie
Studiepunten
6
Opleidingsfase
3e opleidingsfase
Semester
1e Semester
Verantwoordelijke docent
Kuhn Monique (KuMo)
Examinator
Zie de deelvakken
Overdracht
Zie de deelvakken
Examencontract mogelijk
Zie de deelvakken
Niveau van de opleiding
X X 0
Inleidend Uitdiepend Gespecialiseerd
1. Begincompetenties - zie volgtijdelijkheidstabellen Opleidingsonderdelen waarvoor voorafgaandelijk credits of tolereerbare cijfers dienen behaald te zijn Zie de deelvakken Opleidingsonderdelen die vooraf gevolgd dienen te zijn Zie de deelvakken
Andere begincompetenties Zie de deelvakken
2. Beoogde competenties (of eindcompetenties) - doelstellingen Algemene competenties Zie de deelvakken Vakspecifieke competenties
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
Zie de deelvakken
3. Inhoud
Zie de deelvakken
4. Studiemateriaal en aanvullende leermiddelen
Zie de deelvakken
5. Onderwijsvorm Zie de deelvakken
6. Evaluatie of beoordelingswijze Te behalen punten 60 Beoordelingswijze
1ste examenkans
Zie de deelvakken
2de examenkans
Zie de deelvakken
7. Relatie met het werkveld Zie de deelvakken
52
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
53
Opleidingsonderdeel
Sociale vorming2 (PE_ALG_SOCVOR2_31)
Deelvak
Talen-communicatie (PE_ALG_TALCOM_31)
Opleiding
PBA Energietechnologie
Studiepunten
2
Opleidingsfase
3e opleidingsfase
Semester
1e semester
Verantwoordelijke docent
Kuhn Monique (KuMo)
Examinator
Kuhn Monique (KuMo)
Overdracht
Ja
Examencontract mogelijk
Neen
Niveau van de opleiding
0 X 0
Inleidend Uitdiepend Gespecialiseerd
1. Begincompetenties - zie volgtijdelijkheidstabellen Opleidingsonderdelen waarvoor voorafgaandelijk credits of tolereerbare cijfers dienen behaald te zijn Opleidingsonderdelen die vooraf gevolgd dienen te zijn
Andere begincompetenties Communicatieve vaardigheden komen niet alleen expliciet aan bod in de taalvakken, maar zijn bovendien vakoverschrijdend. De student kan zich beroepen op de communicatieve basisvaardigheden die hem in de vorige jaren werden aangeleerd. 2. Beoogde competenties (of eindcompetenties) - doelstellingen Algemene competenties De student kan info verwerven en verwerken en kan rapporteren over deze info De student is in staat tot creativiteit en innoveren De student kan communiceren over ideeën, problemen en oplossingen zowel aan specialisten als aan leken, gebruikmakend van de mogelijkheden van een digitale werkomgeving De student beheerst denk- en redeneervaardigheid De student heeft een ingesteldheid tot levenslang leren.
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
Vakspecifieke competenties Schriftelijke taalbeheersing • De student moet de basisregels van de Nederlandse spelling foutloos kunnen toepassen : werkwoordsuitgangen, woordtekens, hoofdletters, tussenklanken, leestekens, bastaard- en leenwoorden. • De student moet snel en doeltreffend de essentie van een gelezen (technische) tekst kunnen achterhalen, systematisch te werk kunnen gaan bij het gedetailleerd lezen van een technische tekst en informatie uit de tekst kunnen selecteren en herstructureren voor eigen doeleinden. • De student moet een bepaalde, vaktechnische probleemstelling – met de bijbehorende oplossingsstrategie – helder en éénduidig kunnen formuleren in een korte, logisch gestructureerde tekst. • De student moet een uitvoerig, goed gestructureerd rapport kunnen opbouwen en schrijven dat beantwoordt aan de algemeen geldende normen voor wetenschappelijke teksten (heldere en zakelijke formulering, éénduidigheid) en aan de meest recente formele voorschriften (BIN-normen, lay-out). • De student moet een zakelijke brief (vraag om informatie, sollicitatiebrief en dergelijke) kunnen schrijven, die beantwoordt aan de actueel geldende eisen qua vorm, lay-out, inhoud en toon.
Mondelinge taalbeheersing • De student moet een wetenschappelijke/mondelinge presentatie kunnen houden, terwijl zij/hij ook aandacht besteedt aan aspecten als een analyse van de beginsituatie van de opdracht en zich zowel verbaal als non-verbaal gepast gedraagt. Zij/hij moet een adequate inleiding en afsluiting kunnen verzorgen, een logisch geordend schema kunnen opstellen én hanteren en tenslotte op een verantwoorde manier kunnen omgaan met audiovisuele hulpmiddelen. Uiteraard niet enkel in het Nederlands, maar ook in het Duits en het Engels. • De student moet zijn communicatieve vaardigheden verder ontwikkelen door adequaat deel te nemen aan – formele – tweegesprekken (sollicitatiegesprek, functioneringsgesprek, probleem- en/of conflictoplossende gesprekken, telefoongesprekken). Hij moet bovendien gepast kunnen reageren tijdens andere gevoelsgeladen gesprekken (behandelen van klachten, negatieve/ bedreigende onderwerpen aankaarten). • De student moet de basisvergader- en discussietechnieken beheersen; hij moet ook kunnen notuleren, een vergadering voorzitten en op gepaste wijze deelnemen aan een discussie.
Andere items • De student moet de voorwaarden voor een efficiënte teamworking kennen en kunnen toepassen. • De student moet enig doorzicht verwerven in het geheel van een sollicitatie-procedure: opsporen van vacatures, analyseren van advertenties (voor het schriftelijke, resp. mondelinge gedeelte : zie hoger)
54
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
3. Inhoud
Spellen - werkwoordsvormen, woordtekens, hoofdletters, tussenklanken leestekens, vreemde woorden
Corresponderen - algemene correspondentie-eisen - stijl, opbouw en lay-out van zakelijke brieven (BIN-normen)
Presenteren - spreekangst overwinnen, adequaat stemgebruik, lichaamstaal, efficiënt omgaan met visuals, afbakenen van het onderwerp, analyse van het publiek, structurering, spreekschema, omgaan met vragen.
Tweegesprekken : - basisvaardigheden - specifieke gespreksvormen inoefenen (sollicitatie-, functioneringstelefoongesprek) - omgaan met gevoelsgeladen mededelingen
Vergader- en discussietechnieken : - voorbereiding, efficiënte deelname, argumenteren, notuleren, voorzitten, verslag opmaken, onderhandelingstechnieken, teamwerking
Sollicitatieprocedure : - marktanalyse, advertenties doorlichten - sollicitatiestrategie : verbale en non-verbale communicatie - brief en C.V. opstellen - (voorbereiding op) interview, sollicitatietests
4. Studiemateriaal en aanvullende leermiddelen -
Eigen cursus Begeleidingsbrochure stage Educatieve software en audiovisuele middelen Internet
5. Onderwijsvorm Werkcolleges, groepswerk, groepsgesprekken, rollenspelen, opdrachten, presentaties, simulatiegesprekken
55
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
6. Evaluatie of beoordelingswijze 20 Te behalen punten Beoordelingswijze
1ste examenkans
2de examenkans
Permanente evaluatie aan de hand van thuis voor te bereiden of tijdens de les uit te voeren opdrachten Afhankelijk van de tekorten die de student had tijdens de eerste examenkans, bereidt hij een aantal opdrachten voor die hij mondeling en /of schriftelijk toelicht tijdens het herexamen. De student neemt hiervoor contact op met de vakdocent voor 5 juli.
7. Relatie met het werkveld Het werkveld vereist dat werknemers niet alleen technisch bekwaam, maar ook communicatief competent zijn. Wil het werkveld gemotiveerde werknemers aantrekken, is het ook belangrijk dat deze kritisch de arbeidsmarkt en hun eigen bekwaamheden geanalyseerd hebben. Het vak ‘communicatie’ gaf de student zeer expliciete opdrachten daartoe.
56
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
57
Opleidingsonderdeel
Sociale Vorming2 (PE_ALG_SOCVOR2_31)
Deelvak
Wijsbegeerte (PE_ALG_WIJSBE_31)
Opleiding
PBA Energietechnologie
Studiepunten
2
Opleidingsfase
3e opleidingsfase
Semester
1e semester
Verantwoordelijke docent
Sylvain Leysen (LeSy)
Examinator
Sylvain Leysen (LeSy)
Overdracht
Ja
Examencontract mogelijk
Neen
Niveau van de opleiding
O X O
Inleidend Uitdiepend Gespecialiseerd
1. Begincompetenties - zie volgtijdelijkheidstabellen Opleidingsonderdelen waarvoor voorafgaandelijk credits of tolereerbare cijfers dienen behaald te zijn Opleidingsonderdelen die vooraf gevolgd dienen te zijn
Andere begincompetenties Student beheerst denk- en redeneervaardigheid. Student kan informatie verwerven en verwerken en hierover rapporteren.
2. Beoogde competenties (of eindcompetenties) - doelstellingen 1. De student moet een eigen mensvisie kunnen formuleren en argumenteren. 2. De student moet kunnen uitleggen wat normen en waarden zijn. 3. De student moet binnen het bestek van zijn stage kunnen omgaan met waarden en normen. 4. De student moet de begrippen: rechtvaardigheid, vrijheid, verantwoordelijkheid, macht, kunnen uitleggen en correct gebruiken. 5. De student moet een concrete ethische situatie kunnen
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
58
a. beschrijven (zien) b. interpreteren (oordelen) c. hanteren (handelen). Vakspecifieke competenties Student heeft inzicht in maatschappelijke verantwoordelijkheid van beroepspraktijk 3. Inhoud Mensvisies 1. De existentieel – fenomenologische mensopvatting. 2. De omschrijving van onszelf. (Bart Pattyn) Toegepaste Ethiek (inleiding) 1. Toegepaste ethiek - Inleiding - Waarom moraal? - Normen, waarden en deugden. - Morele vraagstukken. 2. Enkele begrippen uit de toegepaste ethiek. - Rechtvaardigheid - Vrijheid - Verantwoordelijkheid - Macht Toepassingen
4. Studiemateriaal en aanvullende leermiddelen Cursus: Wijsbegeerte Antropologie en Toegepaste ethiek - (S.Leysen) Lesinfo/IWT/leysenfilosofie/w.w.w. 5. Onderwijsvorm Werkcolleges. Naast zelfstudie zal de student een ethische situatie moeten beschrijven en bespreken in een groepsgesprek. 6. Evaluatie of beoordelingswijze Te behalen punten 20 Beoordelingswijze
Permanenten evaluatie
1ste examenkans
permanente evaluatie
2de examenkans
mondeling open boek examen
7. Relatie met het werkveld Omdat er wordt gewerkt met ethische casussen die de studenten zelf aanbrengen vanuit hun kennis van het werkveld is de relatie met het werkveld duidelijk aanwezig. We beperken ons daarbij niet tot het werkveld.
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
59
Opleidingsonderdeel
Sociale Vorming2 (PE_ALG_SOCVOR2_31)
Deelvak
Seminarie Internationalisering (PE_ALG_SEMINT_32)
Opleiding
PBA Energietechnologie
Studiepunten
2
Opleidingsfase
3e opleidingsfase
Semester
2e semester
Verantwoordelijke docent
Docententeam
Examinator
Docententeam
Overdracht
Ja
Examencontract mogelijk
Neen
Niveau van de opleiding
O X O
Inleidend Uitdiepend Gespecialiseerd
1. Begincompetenties - zie volgtijdelijkheidstabellen Opleidingsonderdelen waarvoor voorafgaandelijk credits of tolereerbare cijfers dienen behaald te zijn Opleidingsonderdelen die vooraf gevolgd dienen te zijn
Andere begincompetenties
2. Beoogde competenties (of eindcompetenties) - doelstellingen De student kan informatie verwerven en verwerken en kan rapporteren over deze informatie. De student kan communiceren over ideeën, problemen en oplossingen. De student heeft een ingesteldheid tot levenslang leren. De student kan teamgericht werken. De student kan oplossingsgericht werken in de zin van het zelfstandig kunnen
definiëren.
versie 12-09-2011_Studiegids 3 pba energietechnologie_2011-2012
60
Vakspecifieke competenties De student vergroot zijn internationale ervaring 3. Inhoud
Zie de programmaboekjes van de internationale reizen die elk academiejaar worden uitgegeven.
4. Studiemateriaal en aanvullende leermiddelen
Zie de programmaboekjes van de internationale reizen die elk academiejaar worden uitgegeven.
5. Onderwijsvorm Zie de programmaboekjes van de internationale reizen die elk academiejaar worden uitgegeven. Internationale reis in teamverband 6. Evaluatie of beoordelingswijze Te behalen punten 2 Beoordelingswijze evaluatie)
1ste examenkans
permanente evaluatie
2de examenkans
de punten van de 1e examenkans worden overgenomen
7. Relatie met het werkveld Internationale ervaring is een pluspunt in de contacten in het huidige werkveld. De student moet openstaan voor de culturen en werkmentaliteit van andere nationaliteiten.