UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM

UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM

Format Grassrootsprogramma 2015 Grassroots zijn laagdrempelige kleine projecten bedoeld om docenten te motiveren op een voor hen nieuwe en creatieve manier gebruik te maken van de mogelijkheden van ICT in hun onderwijs. Binnen de UvA kennen we daarvan 2 vormen: Grassrootsprogramma’s en individuele Grassroots. Individuele Grassroots kunnen zowel door docenten als studenten ingediend en uitgevoerd worden. Grassrootsprogramma’s hebben de eis van een bundel van Grassroots per instituut of afdeling die via een gezamenlijk voorstel worden ingediend. Dit format is bedoeld voor het indienen van een Grassrootsprogramma. Binnen een Grassrootsprogramma voeren minimaal 5 docenten en maximaal 10 docenten een Grassroot uit. Per Grassroot is maximaal € 1000 beschikbaar. Daarmee is voor de opleiding of de faculteit/ afdeling per goedgekeurd Grassrootsprogramma maximaal € 10.000 beschikbaar. Het voorstel voor een in te dienen Grassrootsprogramma beslaat maximaal 4 A4tjes. Via dit formulier dient u uw projectvoorstel in voor deelname aan het Grassrootsproject. Meer informatie en richtlijnen voor het indienen van een projectaanvraag zijn verkrijgbaar via de UvA Grassrootspagina. Definitieve projectvoorstellen dienen uiterlijk 18 september, 12:00 uur te zijn ingediend via het algemene emailadres van Grassroots: [email protected] Let op: Bij toekenning van de Grassroot wordt u als projectleider op 8 oktober om 15 uur verwacht bij de startbijeenkomst.

1. Algemene gegevens Grassrootsprogramma ‘ Faculteit/Onderwijsinstituut

FNWI

Opleiding (indien van toepassing)

College of Science

Naam en contactgegevens van de eindverantwoordelijke voor het Grassrootsprogramma (onderwijsdirecteur/ decaan/ projectleider)

Dr. Jeroen Goedkoop (Directeur College of Science) Contactgegevens: POSTBUS 94214, 1090 GE Amsterdam [email protected]

Naam en contactgegevens van de

Dr. Marcel Vreeswijk Science Park 105, 1098 XG Amsterdam [email protected]

projectleider Grassrootsprogramma (naam, emailadres, werkadres en telefoonnummer)

Tel: (020) 5925088

Titel van het Grassrootsprogramma

Van het Krijt naar het Tablet-tijdperk

Trefwoorden waarmee het programma beschreven kan worden

Krijtloos, grafische tablets, draadloos, multi-screens

Datum

15 september 2015 Format Grassrootsprogramma 2015

1

UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM 2. Beschrijving Grassrootsprogramma Inleiding/ aanleiding

Op welke manier sluit Grassroots aan bij activiteiten of projecten op het terrein van de inzet ICT in het onderwijs? (Bijv. Onderwijsvisie en ICT beleid van het OWI). Gaat u een overkoepelend thema gebruiken of mogen docenten een voorstel inleveren voor een door hen gekozen onderwerp? Voor de inleiding van dit nieuwe voorstel, citeren we integraal de blog van het succesvolle Grassroot project ‘De Kracht van Krijtloos’ uit 2014/2015: Blog De Kracht van Krijtloos -Weleens een college gegeven met veel formules op het bord?! Je staat dan met je rug naar je publiek te praten en het bord vol te kalken. Een half uur later veeg je het weer uit, want het bord is vol. De (huidige) video-opnames op Science-Park registeren nauwelijks wat je schrijft en de studenten zijn drukker aan het overschrijven dan de stappen conceptueel te begrijpen. Weg met het bord en alle formules netjes op slides afdraaien? Dat is helemaal een didactische zonde - dat gaat veel te snel en de essentiële stappen worden niet eens herkend tussen al die iconen van onze kennis. Een oplossing, in veel gevallen, is het gebruik van een grafische-tablet van hoge qualiteit in combinatie met een goede beamer. Bijvoorbeeld de WACOM-Intuos (wireless schrijfpad, geen beeldscherm) of Cintiq (bekabeld schrijfpad, tevens beeldscherm). -Sommige collega's kunnen uit de voeten met de Intuos, ik ben linkshandig en moet goed opletten om netjes te schrijven en dat lukt mij alleen met de Cintiq. Ik heb een modus gevonden waar ik binnen mijn powerpoint slides lege vlakken (of hele pagina's) gebruik waarbinnen ik tijdens het hoorcollege de formules afleid. Ik kan dus al mijn figuren, foto's, animaties, key-formules 'as usual' gebruiken en toch de rust nemen om formules af te leiden. Het grote voordeel is dat alles keurig wordt opgenomen met zowel video (en ook op de slides wordt opgeslagen). Het laatste college eindigde met een enorm applaus (150 studenten); ik heb nog nooit zo'n hoog rapportcijfer gekregen >8 en in de evaluatie werd het tabletgebruik in combinatie met de video-opname uitsluitend positief genoemd. -Een tweetal andere collega's hebben nu ook (zeer) goede ervaringen en werken op soortgelijke manier. Let op, ik schrijf dit achteraf en dan ben ik heel positief. In de beginfase was de euforie minder: het is wel weken wennen om je draai te vinden! Een andere collega geeft een theoretisch college waarbij vier borden tegelijkertijd worden gebruikt. Dat zijn overigens het type colleges waar ik zelf vroeger als student rooie oortjes van kreeg. Echter, deze collega heeft de tablet na enige weken weer terzijde gelegd: het enkelvoudige beamerscherm geeft teveel beperkingen. Hij zou minimaal twee beamers nodig hebben om naast de hoofdlijnen, het bijspel goed door te laten komen en die faciliteit hebben we niet (op Science Park). Er zijn ook alweer collega's aan het oefenen voor komend jaar, want de tablets worden waar nodig en mogelijk onderling uitgewisseld. Opvallend is dat studenten aan enkele docenten hebben gevraagd of ze ook niet een tablet kunnen Format Grassrootsprogramma 2015

2

UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM gebruiken i.p.v. het krijtbord. -Dit grassrootproject is ondertussen formeel in de laatste fase, maar dit einde is tegelijkertijd het begin van iets veel groters. Er is door het gebruik van deze tablets veel discussie ontstaan over de beschikbaarheid en qualiteit van de faciliteiten. Denk aan wireless beamers, meerdere beamers, hdmi beamers, vaste kabels voor tablets, enzovoort. Het project heeft ook een boost gegeven aan het gebruik van video opnames. Ook docenten die de tablet niet gebruiken zijn hier meer in geinsteresseerd geraakt. Bovendien zijn er goede contacten gelegd tussen docenten en de ICT- personen die voorheen niet van elkaars bestaan afwisten. Kortom, de bijvangst van dit project draagt ook bij aan het success. Ik heb er vertrouwen in dat vele docenten de tablets blijvend zullen gebruiken. (MV) Kenners van de onderwijszalen van de UvA zullen zich afvragen waarom de standaard digitale faciliteiten met name digitale borden niet gebruikt worden. Ten eerste zijn die in veel gevallen verouderd en laten niet toe om met een natuurlijke lichaamshouding snel te schrijven. Ten tweede, je kunt niet met de spullen thuis of in je kantoor oefenen. Met een grafische tablet kan dat wel en je kunt je college tot in de puntjes voorbereiden. Nadeel is dat je een tablet met allerlei kabels moet aansluiten, maar daar is ondertussen een (tussen)oplossing voor gevonden: in de grote vaste collegezalen op Science Park C0.05 en H0.08 is een setje vaste kabels geïnstalleerd op ons verzoek (en onze kosten) door de Audiovisuele dienst (AVD) groep van het Science park. Opmerkelijk is dat er dit jaar weer twee nieuwe docenten de tablets (de Wacom Cintiq) gaan gebruiken. Hiervoor lenen we de tablets onderling uit en dat lukt nog net met onze huidige voorraad. Met de continuïteit van dit project zit het dus wel goed! In ons nieuwe voorstel willen we echt een sprong naar de toekomst maken, waarmee we de geconstateerde tekortkomingen willen aanpakken: volledig draadloos en multibeaming. Het Krijtloos project liet zien dat we een goede richting hebben gekozen. Daarom kunnen we al het materiaal dat we voor het Grassrootsproject De Kracht van krijtloos hebben aangeschaft bij dit project weer inzetten. Ook de docenten die aan het eerste grassrootsprogramma hebben samengewerkt blijven betrokken bij dit project. In dit project willen we samenwerken met een UvA IV governance project (Projectkaart 708) dat over draadloze voorzieningen in de collegezalen gaat. De voortgang die we zullen maken zal zo sneller, efficiënter en op maat van docenten UvA breed uitgerold kunnen worden.

Volledig Draadloos De verder zeer gebruiksvriendelijke Cintiq-tablets met beeldscherm die nu als resultaat van Grassroots project De kracht van Krijtloos in de zalen H0.08 en C.0.05 door de docenten gebruikt kunnen worden zijn helaas niet draadloos. Daar willen we een vervolgstap maken en op zoek gaan naar volledig draadloze tablets met scherm en met natuurlijke schrijfeigenschappen. De docent kan dan overal in de zaal gaan staan om op het beamerscherm te schrijven. Vooral bij colleges met demo’s en/of stemrondes waar niet vanaf een vaste plek wordt gesproken is dit een groot voordeel. Ook docenten die mixvormen van hoor-/werkcolleges (studioclassroom/blend-learning) toepassen, geven aan hierbij baat te hebben. Een baseline oplossing hiervoor is de Microsoft-surface-pro-3 tablet met een video dongle, maar we laten ons eerst nog adviseren waarvoor de samenwerking met het IV project 708 is opgezet. Opvallend is overigens dat er weinig deskundigen bestaan die echt uitgebreide kennis hebben over alle mogelijkheden van tablets, gekoppeld aan Format Grassrootsprogramma 2015

3

UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM Microsoft en/of IOS systemen in combinatie met details van veelgebruikte presentatiesoftware. Hoe dan ook, met de opgedane ervaring zien wij de keuze voor een goed systeem met vertrouwen tegemoet.

Multi-beaming In dit deel van het voorstel willen we definitief afrekenen met ouderwetse krijtborden. Vakken in de exacte wetenschappen maken doorgaans gebruik van afleidingen voor specifieke omstandigheden op basis van een enkele algemene wet of stelling, de rode draad van het college. Op traditionele krijtborden wordt vaak deze rode draad apart ingeleid (op bord 1), waarna op een ander bord een detail wordt uitgewerkt, daarbij steeds verwijzend naar de informatie op bord 1. Dat kan niet met een enkele beamer! Daarvoor willen we experimenteren met twee beamers en twee schermen in de overtuiging dat we daarmee echt een grote stap voorwaarts kunnen maken. Dit experiment beperken we tot grote zalen waar al twee beamers hangen, zodat ‘alleen’ de bekabeling hoeft te worden herzien. Op de ene beamer kan dan bijvoorbeeld een powerpoint presentatie worden gegeven en op de andere beamer kan een afleiding met een (volledig draadloze) tablet worden uitgevoerd. In dit project zullen we: • Verschillende experimenten uitvoeren in het FNWI onderwijs waarbij interactieve colleges volledig draadloos met tekentablets worden gegeven en opgenomen op de video. Hiervoor is de aanschaf van vier draadloze tablets met beeld nodig. • Een vooruitstrevende setting opzetten in het FNWI onderwijs waar interactieve colleges met multi-beaming worden geven en worden opgenomen op de video (webcollege). • Deze experimentele settings en ervaringen van de docenten beschrijven in de vorm van handleidingen en/of good practices. Het doel van dit project is een toegankelijke techniek te ontwikkelen en te beproeven om een college van de toekomst te geven op de manier die geschikt is voor bèta onderwijs. Net als bij ons vorige project is de belangrijkste elementen direct implementeren in het regulier bachelor onderwijs. Door het samenwerken met het IV project 708 zal dit project bijdragen aan de UvA brede implementatie van de draadloze technologie op maat van de docent. Plan van

Hoe gaat u de werving van de docenten en de Grassroots organiseren?

aanpak

De opleiding Natuur- en Sterrenkunde heeft momenteel de meeste docenten die de stap naar een grafische tablet aandurven, maar ook wiskunde docenten hebben ondertussen hun interesse getoond. Onze insteek is echter om alle bèta-opleidingen (Scheikunde en Informatiewetenschappen) bij het project te betrekken. De opleidingsdirecteuren zullen gevraagd worden een directe rol te spelen om hun docenten te motiveren voor deze digitale stap. We verwachten te kunnen aftrappen met een groep van 10 docenten, waaronder de reeds ervaren gebruikers van de tablets uit de vorige ronde. Uit deze groep wordt geselecteerd: • Nieuwe gebruikers van de Wacom tekentablets uit het project De kracht van krijtloos (bruikleen basis); • Minimaal twee pioneers die met draadloze tekentablets met beeld zullen werken en in hun onderwijs toepassen (setting “Draadloos”) • Minimaal twee pioniers die colleges gaan verzorgen met een dubbele beamer (setting “Multi-beaming). Dit project bouwt voort op het Grassroots project De kracht van krijtloos en op de kennis en ervaring die zijn opgebouwd in een aantal ICTO-FNWI projecten over kennisclips, pencasts en activerend interactief onderwijs. Zo is de inzet van digitale stemmen met smartphones in combinatie met het gebruik van tablets al zeer doeltreffend gebleken. Het materiaal dat aangeschaft is voor het eerste grassrootsproject De kracht van krijtloos wordt hier ook gebruikt. Format Grassrootsprogramma 2015

4

UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM In dit project wordt over setting “draadloos” structureel samengewerkt met de audiovisuele dienst (AVD) Science park die aan het IV project 708 over draadloze zalen voorziening werkt. Door de AVD wordt de ondersteuning gegeven over de setting “multi-beaming”. Deze samenwerking heeft o.a. ook tot doel een robuust proces van planning en reservering van video-colleges te ontwikkelen. Dit zal mogelijk maken dat voor webcolleges met een tekentablet (automatisch) de juiste instellingen worden gebruikt en alles wat via de tablets wordt geprojecteerd ook goed in real-time wordt opgenomen. Voor de geïnteresseerde docenten wordt aan het begin van het project een bijeenkomst georganiseerd waar een goede ervaring uit onderwijs uit vorig project wordt gepresenteerd. Daarna worden verschillende technische mogelijkheden besproken en gedemonstreerd. Elke docent zal hierdoor een eigen keuze kunnen maken en daarna zelfstandig, maar met didactische en technische ondersteuning aan de slag gaan. Bij dit grassrootsprogramma zal een student assistent de hele periode betrokken zijn om docenten individueel op technische vlak te helpen om snel en zonder obstakels hun methode te kunnen toepassen in hun onderwijs. Deze studentassistent zal ook regelmatig contact hebben met de AVD-groep over de operationele-technische aspecten.

Selectie en criteria

Monitoring en begeleiding

Herbruikbaar heid

Alle deelnemende docenten zullen de ontworpen techniek/methode toepassen in hun onderwijspraktijk en er wordt een evaluatie afgenomen onder de studenten en de deelnemende docenten. Elke deelnemende docent zal zijn onderwijsmethode en de gebruikte techniek beschrijven als good practice volgens een afgesproken format. Deze worden gedeeld op Starfish. Hoe en door wie vindt de selectie van de Grassroots plaats? En welke criteria worden daarbij gehanteerd? Bijvoorbeeld: ‘een nieuwe ICT-ervaring voor de aanvrager’, ‘beter gebruik van elektronische leeromgeving’, haalbaarheid enzovoorts. Naar hoeveel Grassroots streeft u binnen uw programma? De selectie wordt gedaan onder de docenten van bèta opleidingen die nu krijt of whiteboard gebruiken bij colleges. De deelnemende groep wordt samengesteld op basis van de uitnodiging, open aanmelding door docenten die graag aan mee willen doen en uiteindelijke selectie door de opleidingsdirecteur / projectleider van dit project. Alle docenten die in het voorgaande project hebben meegedaan worden automatisch uitgenodigd om opnieuw deel te nemen. Hoe zorgt u dat de docenten gaan doen wat ze van plan zijn? Hoe zorgt u er voor dat ze aan de slag blijven en op tijd hun resultaat opleveren? De begeleiding en ondersteuning van docenten wordt georganiseerd door de ICTOFNWI. Elke docent zal een individuele tijdsplan maken over haar/zijn grassroots project met een didactisch ontwerp. De relevante opleidingsdirecteuren zullen betrokken zijn en de docenten committeren aan dit project en vooral om de docenten in stafbijeenkomsten de erkenning te geven die zij door deelname verdienen. De ondersteuning/feedback wordt gegeven bij het onderwijsontwerp (hoe de opgenomen colleges worden ingezet in het onderwijs om activerend onderwijs te stimuleren, o.a. flipped classroom aanpak). Er wordt een technische helpdesk opgericht waarvoor een studentassistent gedurende dit project wordt aangesteld. Geef aan wat u oplevert met dit Grassrootsprogramma dat door anderen herbruikt of gebruikt kan worden. Bijvoorbeeld een handleiding, tips en trucs, video met uitleg, ideeën voor opschaling etc.

Resultaten Dit Grassrootsprogramma zal een belangrijke onderwijsvernieuwing betekenen voor

Format Grassrootsprogramma 2015

5

UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM de Opleiding Natuur en Sterrenkunde en andere bèta-opleidingen. Deelnemende docenten worden automatisch ambassadeurs. De ervaringen en ontwikkelde methodes kunnen worden opgeschaald. In feite is het voorstel van het huidige project een opschaling van het voorgaande project en we gaan ervan uit deze lijn voort te zetten. Evaluatie disseminatie en borging

Hoe gaat u de Grassrootsresultaten verder benutten en doorgeven aan anderen binnen/buiten de opleiding/het onderwijsinstituut? Hoe draagt u er zorg voor dat na de afronding van het Grassrootsprogramma deze docenten, EN vooral nieuwe docenten een stap gaan of blijven zetten? Er wordt een evaluatie onder de deelnemende docenten en hun studenten afgenomen. Dit zal ook tussentijds gebeuren, zodat bijsturing mogelijk is. Disseminatie en borging: Starfish, blog(s) en presentaties op een aantal bijeenkomsten o.a. UvA breed. De resultaten van dit project worden gebruikt in de docentprofessionalisering bij de FNWI (Starfish). De deelnemende docenten die in een BKO traject zitten zullen hun onderwijsontwerp voor hun BKO dossier kunnen gebruiken om hun competentie onderwijsontwerpen aan te tonen.

Beloning

Wilt u het gehele Grassrootsbedrag aan de Grassroots van docenten besteden, of kiest u voor 20% voor begeleiding en 80% voor de Grassroots? In dit project kiezen we voor een verdeel model met begeleiding en ondersteuning vanuit AVD. Subsidie aanvraag 10.000 euro •

aankoop vier draadloze tablets voor (2 voor onderdeel draadloos en 2 voor onderdeel multi-beaming (bruikleen principe): ca 7000 euro*

•

studentassistent voor ondersteuning: 1000 euro;

•

Ondersteuning AVD (regelen van multi-beaming, en klein materiaal dat hiervoor nodig is): 2000 euro

- Elke deelnemende docent krijgt een tablet in zijn bezit/bruikleen, individueel de hulp door een student-assistent en didactische ondersteuning

*De opleiding Natuur- en Sterrenkunde zal zelf actief naar extra middelen zoeken indien de prijs van de tekentablets hoger uitvalt. Tijdspad

Geef hier aan de tijdsplanning van het Grassrootsprogramma. Welke activiteiten vinden wanneer plaats(bijv. werving, selectie checkmomenten, afronding en evaluatie, disseminatie etc). Startfase Oktober: Werving van 10 docenten en informatiebijeenkomst. Selectie: selectie van 10 docenten wordt eind oktober gemaakt Helpdesk: aannemen van student-assistent November-december: Aankoop tablets en bekabeling zalen Ontwikkelfase November 2015 t/m september 2016: Format Grassrootsprogramma 2015

6

UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM De criteria waarop het Grassrootsprogramma 2015 beoordeeld wordt: 1. Het Grassrootsprogramma is voor docenten uitdagend en motiverend. Het trekt het hen over de streep om iets, dat voor hen nieuw is, met ICT in het onderwijs te doen. 2. Het programma sluit aan bij de onderwijsvisie en het (ICT-)beleid van de faculteit, het OWI of de opleiding. 3. De uitvoering van het Grassrootsprogramma leidt tot verbetering van de kwaliteit van het onderwijs. 4. Het Grassrootsprogramma levert (onder andere) een resultaat op, dat herbruikbaar is voor andere opleidingen en docenten. 5. Het programma draagt bij aan de verhoging van ICT-vaardigheden en kennis van de docent/ opleiding. 6. Het gaat het om een nieuwe toepassing in het onderwijs voor dit OWI of deze opleiding. Het hoeft echter geen baanbrekende vernieuwing te zijn. 7. Het Grassrootsprogramma levert concrete producten op (bijvoorbeeld onderwijsmateriaal of werkvorm) die direct inzetbaar zijn in het onderwijs. 8. Het voorstel beschrijft helder wat de toegevoegde waarde is van dit Grassrootsprogramma in de onderwijscontext. En het voorstel is haalbaar: het is verzameling van kleine projecten die gezamenlijk binnen de geplande tijd en middelen uitgevoerd kunnen worden. 9. In het Grassrootsprogramma wordt beschreven hoe men na afloop van het Grassrootsproject de resultaten wil borgen binnen de faculteit, het OWI of de opleiding.

Format Grassrootsprogramma 2015

8