STUDIEWIJZER Opleiding tot leraar in de 2de graad
Onderwijseenheid ORIËNTATIE OP LESGEVEN ONDERWIJSKUNDE 1A PERIODE 2 2015-2016
Inhoudsopgave Inhoudsopgave .................................................................................................................................................... 2 1. De OWE-beschrijving ................................................................................................................................. 3 2. Inleiding ..................................................................................................................................................... 6 3. Beschrijving onderwijsinhouden ................................................................................................................ 6 4. Tentaminering ............................................................................................................................................ 7 5. Literatuur ................................................................................................................................................... 7 6. Planning bijeenkomsten............................................................................................................................. 8
1. De OWE-beschrijving Onderwijseenheid Code Opleiding Doelgroep Onderwijsperiode Beroepstaken Centrale beroepstaak (Beroeps)Producten
Studiepunten, studielast (les- en contacturen)
Samenhang met andere onderwijseenheden
Ingangseisen en aanwezigheidsverplichting Algemene omschrijving
Oriëntatie op lesgeven owk 1a …. Opleiding tot leraar van de 2de graad … Studenten voltijd propedeuse Semester 1, periode 1 en 2 BT 1 Lesgeven en trainen in het vak … BT 1 Lesgeven en trainen in het vak … In periode 2 werken studenten aan het dossier leertaken ‘onderwijskunde 1a’. In dit dossier zullen de beginselen van het lesgeven centraal staan en het uitvoeren van een klein praktijkonderzoek. 7.5 studiepunten, 210 studielasturen - Werkplekleren 64 uur - Contacttijd 48 uur - Dossier leertaken onderwijskunde 45 uur - Zelfstudietijd 53 uur Deze onderwijseenheid maakt deel uit van de leerlijn onderwijskunde die gebaseerd is op de landelijk vastgestelde generieke kennisbasis. In jaar 1 maakt ook de onderwijseenheid ‘integraal handelen in de beroepspraktijk 1’ deel uit van deze leerlijn. Deze onderwijseenheid wordt in semester 2 van het eerste leerjaar aangeboden. Een leerwerkplan is voorwaarde om te kunnen starten met het werkplekleren. Voor de lessen onderwijskunde geldt dezelfde participatieregeling als die van de opleiding waarvoor je bent ingeschreven. De eerste lessen van periode 1 richten zich op een oriëntatie van het Nederlandse onderwijs systeem. Speciaal aandacht zal uitgaan naar het (v)mbo. Verschillende onderwijsvaardigheden zullen deze periode worden geoefend zoals het observeren, presenteren, reflecteren en het zicht krijgen op (eigen) leer-strategieën. Daarnaast wordt er aandacht besteed aan de pedagogische thema’s motivatie, de psychologische basisbehoeften en hoe daar als leerkracht rekening mee gehouden kan worden. Tot slot leert de student in periode 1 een leerwerkplan te schrijven ter voorbereiding op het werkplekleren 1. In periode 2 vindt het eerste deel van het werkplekleren 1 plaats. De eerste lessen krijgt de student zicht op het werken in de beroepspraktijk. Verschillende thema’s worden behandeld in het licht van de beroepspraktijk; directe instructiemodel, motivatie, leerling-behoeften en orde houden. Eén van de leertaken in het dossier onderwijskunde vormt een introductie op het doen van praktijkgericht onderzoek. Het onderzoek in jaar 1 is te kenschetsen als een ‘beschrijvend’ onderzoek en er wordt vooral geleerd hoe op verschillende manieren data kunnen worden verzameld. De leertaak met aansluitende bijeenkomsten behoort bij de doorlopende leerlijn onderzoek. In deze onderwijseenheid werkt de student aan de volgende kwalificaties van de leerlijn leren en lesgeven met ict: - kwalificatie 1 instrumentele vaardigheden - kwalificatie 3 mediavaardigheid - kwalificatie 4 opleiden tot ict-geletterde leerlingen
Kennisbasis
Generieke kennisbasis
Competenties
Beoordelingscriteria
Tentaminering
- kwalificatie 6 ontwerpen van ict-rijke leerarrangementen Domein Subdomein 1: Leren in diverse contexten 1.4 Leerling-kenmerken 2: Didactiek en leren
2.2 Leerdoelen en instructiemodellen
6: Professionele docent
6.1 Werken aan de eigen professionele ontwikkeling 6.2 Praktijk onderzoek 7.1 Nederlands onderwijsstelsel
7: Nederlands onderwijssysteem 1. Interpersoonlijk competent 2. Pedagogisch competent 3. Vakinhoudelijk vakdidactisch competent 4. Organisatorisch competent 5. Competent in het samenwerken met collega’s 6. Competent in het samenwerken met de omgeving 7. Competent in reflectie en ontwikkeling De uitwerking van de competenties op de drie niveaus staat beschreven in de Ruggengraat van de lerarenopleiding. Deeltentamen: Kennistoets Oriëntatie op lesgeven 1a (owk 1a) De student beheerst de kennis van eerder genoemde domeinen en subdomeinen uit de generieke kennisbasis op het niveau van onthouden/kennis, het begrijpen/ herkennen en het toepassen in eenvoudige situaties. Tijdens dit deeltentamen staan de onderwerpen motivatie, de psychologische basisbehoeften en hoe daar als leerkracht rekening mee gehouden kan worden centraal. Deeltentamen: Dossier onderwijskunde 1a (owk 1a) De student laat in het dossier aan de hand van vastgestelde opdrachten zien dat hij de aangeboden leerstof (theorie) in zijn eigen onderwijspraktijk kan toepassen. Deeltentamen: ILS-taaltoets De student beheerst het taalniveau B2 volgens ‘Talige startcompetenties Hoger Onderwijs’, SLO, Enschede 2009. Het gaat hierbij om de onderdelen: Formuleren; werkwoordspelling; niet-werkwoordspelling; interpunctie; woordkeuze en woordenschat. De student beheerst het taalniveau 3f volgens Advies commissie Meijerink Over de drempels met taal en rekenen (2008). Code: KT ori lesg Deeltentamen: Kennistoets oriëntatie op lesgeven 1a C/V Minimale eis Aantal kansen Toetsperiodes Weging C 5,5 2 Periode 1 en 2 1 Aantal examinatoren Voorlopige cesuur Duur tentamen n.v.t. 65% van het totale aantal punten is 1,5 uur voldoende Code : DS owk1A Deeltentamen: Dossier onderwijskunde 1a C/V Minimale eis Aantal kansen Toetsperiodes Weging C 5,5 2 Periode 2 en 3 1 Aantal examinatoren Voorlopige cesuur Duur tentamen 1 Alle leertaken die deel uit maken n.v.t.
van het dossier moeten voldoende worden afgesloten. Deeltentamen: ILS taaltoets C/V Minimale eis V V Aantal examinatoren n.v.t.
Verplicht onderwijsmateriaal
-
Aanbevolen onderwijsmateriaal Werkwijze (activiteiten en werkvormen)
-
Aantal kansen Toetsperiodes 2x Periode 1 en 3 Voorlopige cesuur
Code : ILS taaltoets
Weging N.v.t. Duur tentamen 1,5 uur
105 punten van het totale aantal punten is voldoende, afhankelijk van de moeilijkheidsgraad van de toets kan hier van afgeweken worden. Donk, C. van der, Lanen, B. van (2012). Praktijkonderzoek in de school. Bussum: Coutinho. ISBN: 9789046903001 Ebbens, S. & Ettekoven, S. (2013). Effectief leren. Groningen: Noordhoff Uitgevers. ISBN: 9789001815448 Geerts, W., Kralingen, R. van (2011). Handboek voor leraren. Bussum: Coutinho. ISBN: 9789046902509 Ros, A., Castelijns, J., Loon, A. van., Verbeeck, K. (2014) Gemotiveerd leren en lesgeven. De kracht van intrinsieke motivatie. Bussum: Uitgeverij Coutinho ISBN 9789046903995 Reader onderwijskunde 1a (scholar) Kas, W. (2006). Zinnen schrijven. Taalconditietraining. Den Haag: Sdu Uitgevers. ISBN 9012114829 (Werk)colleges waarin theorie wordt afgewisseld met praktische oefeningen en verwerkingsopdrachten. Tijdens het werkplekleren werk je d.m.v. het uitvoeren van leertaken aan je competentieontwikkeling.
2. Inleiding Jaar 1: Kan en wil ik leraar worden? In periode 2 vindt het eerste deel van het werkplekleren 1 plaats. De eerste lessen krijg je zicht op het werken in de beroepspraktijk. Verschillende thema’s worden behandeld in het licht van de beroepspraktijk; directe instructiemodel, motivatie, leerling-behoeften en orde houden. Eén van de leertaken in het dossier onderwijskunde vormt een introductie op het doen van praktijkgericht onderzoek. Met deze leertaak leer je hoe je door middel van praktijkonderzoek vragen over onderwijssituaties op een systematische wijze kunt beantwoorden. Je leert gebruik te maken van twee veel voorkomende dataverzamelingsmethoden: observeren en interviewen. Deze leertaak met de bijbehorende bijeenkomsten is onderdeel van een doorlopende leerlijn die in het laatste opleidingsjaar eindigt met een afstudeeronderzoek. Centraal in dit praktijkonderzoek staat de vraag; Wat vind ik een goede docent?
3. Beschrijving onderwijsinhouden Onderstaand figuur geeft schematisch de inhouden en verbanden van het onderwijs in periode 1 weer. Het startpunt van de opleiding bestaat uit het eigen beeld van de student op het docentschap. In deze onderwijseenheid komen vier domeinen uit de generieke kennisbasis aan bod. Eveneens zal er gewerkt worden aan het ontwikkelen van de juiste beroepshouding.
zicht op de beroepspraktijk
Theorie
Onderzoeksvaardigheden
Zicht op de school
inleiding in praktijkonderzoek
Leerlingbehoeften
orientatiefase praktijkonderzoek
oefenen van vaardigheden
Fase richten praktijkonderzoek
Interpersoonlijk lerarengedrag
Observeren
Motivatie
Interviewen
Voorbereiden op lesgeven
Orde houden
WPL
Wish methode
4. Tentaminering Deeltentamen
Praktijkonderzoek deel A: Wat vind ik een goede docent?
Toetsvorm
Werkstuk: onderzoeksplan
Beschrijving
Met deze leertaak leer je hoe je door middel van praktijkonderzoek vragen over onderwijssituaties op een systematische wijze kunt beantwoorden. Je leert gebruik te maken van twee veel voorkomende dataverzamelingsmethoden: observeren en interviewen. Dit praktijkonderzoek is verdeeld over 2 leertaken. Deel A (leertaak 1 aan het eind van periode 2) staat in het teken van het schrijven van een onderzoeksplan. Hiervoor krijg je verschillende methodieken aangeleerd. In periode 3 ga je dit onderzoeksplan uitvoeren. Het uiteindelijk onderzoeksverslag is deel B van deze leertaak (leertaak 2 aan het eind van periode 3). Voor een gedetailleerde omschrijving kun je de uitwerking van de leertaak bekijken op han-scholar of op de website van bureau-extern.
Beoordelingscriteria
Zie beschrijving leertaak
Voorlopige cesuur Aantal examinatoren
Bij alle beoordelingen “V” is het cijfer een 5.5. Per “+”cijfer met 0,45 verhoogd & Per “-“ cijfer met 0,45 verlaagd. Er mag maximaal 2x – gescoord worden. Afhankelijk van (opleidings)school
Examinatoren
Alle betrokkenen vanuit ILS bij Opleiden in de School
Contactpersoon voor dit deeltentamen Duur van het tentamen
Anne de Jager – van de Kerkhof Aike Ottenheim nvt
Datum afname richtlijnen
Kans 1: week 2.7 Kans 2: week 3.2 De precieze datum wordt door de docent(en) bepaald
5. Literatuur Boeken: Geerts, W., & Van Kralingen, R. (2011). Handboek voor leraren (pp. 303-312). Bussum: Coutinho. Ros, A., Castelijns, J., Loon, A. van., Verbeeck, K. (2014) Gemotiveerd leren en lesgeven. De kracht van intrinsieke motivatie (pp. 9-106). Bussum: Coutinho Donk, C. van der, Lanen, B. van (2012). Praktijkonderzoek in de school. Bussum: Coutinho. Artikelen uit de reader: Geel, V. v. (2012). Gedragsmodificatie (pp. 131-139). Amersfoort: ThiemeMeulenhof. Marzano, R., & Miedema, W. (2011). Leren in 5 dimensies (pp. 33-42). Assen: Koninklijke Van Gorcum. Sluijsmans, D., Weijzen, S., Castelijns, J., & Ven, H. v. (2011). Feedback door de leerkracht als motor vor zelfregulerend leren. In J. Castelijns, M. Segers, & K. Struyven, Evalueren om te leren (pp. 81-100). Bussum: Uitgeverij Coutinho. Veen, T. v., & Wal, J. v. (2011). Leersoorten en leerstijlen (pp. 39-66). Groningen Houten: Noordhoff uitgevers. Verstegen, R., & Lodewijks, H. (2014). interactiewijzer (pp. 16-29). Assen: Koninklijke Van Gorcum BV.
6. Planning bijeenkomsten Let op: Dit is een richtinggevende planning. Het kan zijn dat je docent(en) een aangepaste planning hanteren.
Week 2.1 Zicht op de school & inleiding praktijkonderzoek
Week 2.2 Leerlingbehoeften
Week 2.3 Vaardigheden en richten van praktijkonderzoek Week 2.4 Interpersoonlijk lerarengedrag
Centrale vragen:
Literatuur:
Hoe ziet periode 2 er uit? Welke literatuur komt aan bod en hoe ziet de tentaminering er uit? Durf je de rol van docent aan? Hoe presenteer je jezelf op de werkplek? Wat is Praktijkonderzoek? Wat kun je in jouw praktijk verbeteren door middel van praktijkonderzoek? Hoe ziet de onderzoekscyclus er uit?
Geerts, W., & Van Kralingen, R. (2011). Handboek voor leraren (pp. 303-312). Bussum: Coutinho.
Wat is de rol van de leraar in het bieden van autonomie? Herken je dit in de praktijk? Heb jij al rekening gehouden met de autonomie voor leerlingen? Kun je zien wanneer leerlingen zich competent voelen? Hoe kun je als docent het competentiegevoel van leerlingen vergroten? Wat is jouw rol in het zorgen voor sociale verbondenheid? Ben je al de relatie aangegaan met de leerlingen uit je stageklas?
Ros, A., Castelijns, J., Loon, A. van., Verbeeck, K. (2014) Gemotiveerd leren en lesgeven. De kracht van intrinsieke motivatie (pp.35-106) Bussum: Uitgeverij Coutinho
Welke vaardigheden zou je willen oefenen? Wat is het doel van de onderzoeksfase ‘richten’?
Donk, C. van der, Lanen, B. van (2012). Praktijkonderzoek in de school (pp. 111-143) Bussum: Coutinho.
Herken je de roos van Leary in de praktijk? Wat voor een gedrag heb jij al laten zien? Boven? Onder? Hoe werkt de dataverzamelingsmethodiek observeren? Wat kun je met dit middel bereiken?
Reader artikel 2: pagina 6 t/m 13
Donk, C. van der, Lanen, B. van (2012). Praktijkonderzoek in de school (pp. 21-81) Bussum: Coutinho.
Donk, C. van der, Lanen, B. van (2012). Praktijkonderzoek in de school (pp. 83-110) Bussum: Coutinho.
Verstegen, R., & Lodewijks, H. (2014). interactiewijzer (pp. 1629). Assen: Koninklijke Van Gorcum BV. Donk, C. van der, Lanen, B. van (2012). Praktijkonderzoek in de school (pp. 180-195) Bussum: Coutinho.
Week 2.5 Motivatie & Interviewen
Wat is motivatie? Waaruit blijkt motivatie bij leerlingen? Hoe gemotiveerd ben je zelf tijdens het werkplekleren? Ben jij gevoelig voor extrinsieke motivatie? En de leerlingen?
Ros, A., Castelijns, J., Loon, A. van., Verbeeck, K. (2014) Gemotiveerd leren en lesgeven. De kracht van intrinsieke motivatie (pp. 9-33). Bussum: Uitgeverij Coutinho Donk, C. van der, Lanen, B. van (2012). Praktijkonderzoek in de school (pp. 196-207) Bussum: Coutinho.
Week 2.6 Voorbereiden op lesgeven
Week 2.7 Hoe ga je om met orde?
Wat heb je gezien van de instructiekwaliteiten van docenten? Herken je de sleutelbegrippen van effectief leren in de lessen die je hebt gezien? Zijn er docenten die volgens jou werken met het model van Directe Instructie? Herken je de voorbereiding van de docent in de gegeven les? Op welke manier ga jij je les professioneel voorbereiden?
Ebbens, S. & Ettekoven S. (2013). Effectief leren. Groningen Hoofdstuk 1 & 2
Hoe houden docenten orde? Hoe ga ik orde houden? Welk stopgedrag past mijn SPD toe? Welk stopgedrag pas ik toe? Waar ligt mijn grens tussen gewenst en ongewenst gedrag van leerlingen? Hoe voorkomt mijn SPD orde problemen? Hoe voorkom ik orde problemen? Hoe is het klassenklimaat te omschrijven, en wat is de invloed van een docent? Hoe is het klassenklimaat te omschrijven in mijn lessen.
Reader artikel 1 pagina 1 t/m 7 Geel, V. v. (2012). Gedragsmodificatie (pp. 131-139). Amersfoort: ThiemeMeulenhof. Reader artikel 3 pagina 23 t/m 33 Marzano, R., & Miedema, W. (2011). Leren in 5 dimensies (pp. 33-42). Assen: Koninklijke Van Gorcum
