Stook je rijk 2013 Rondetafel ‘Energiebesparing in de Eindhovense huursector’ 25 april 2013
Programma 19.30 uur 19.45 uur 19.55 uur 20.00 uur 20.15 uur 20.35 uur 20.50 uur 20.55 uur 21.05 uur 21.30 uur
Inloop Opening en aanleiding Vergelijking Eindhovense corporaties 2012 Interview Geert Jan Persoon (Woonbond) Rondetafelgesprek A Corporaties Pauze Klimaat- en Energie Quiz Rondetafelgesprek B Gemeenten en Raadsleden Rondetafelgesprek C Eindhovense huurders vertegenwoordiging en Woonbond Einde
2
Stook je rijk 2013 Rondetafel ‘Energiebesparing in de Eindhovense huursector’ 25 april 2013
Vergelijking 2013 Totale woningen
Woningen E,F,G label
Woonbedrijf (2010)
27.877
9483 (= 34%)
Trudo (2012)
7.675
3917 (= 54%)
Domein (2012)
6.658
2147 (= 32,9%)
Wooninc (2012)
7.372
Onbekend
Vitalis (2011)
1.528
onbekend
4
Vergelijking 2013 Welke corporatie scoort beste op ambitie (doelstelling 2020)? Welke corporatie scoort beste op CO2 reductie 2012? Welke corporatie scoort beste op participatie huurdersverenigingen?
5
Vergelijking 2013 - Ambitie Woonbedrijf: Om de kwaliteit van ons vastgoed op peil te houden, willen we flink investeren in de duurzame verbetering van onze bestaande woningvoorraad. Dat betekent bijvoorbeeld dat we een groot deel van onze 9.000 woningen met een energielabel van E, F of G (zo’n 5.000), gaan opwaarderen met minimaal 2 energielabels. We berekenen 40% van de kosten door aan onze huurders.
6
Vergelijking 2013 - Ambitie Trudo: In feite zijn onze ambities voor wat betreft energieprestatie een afgeleide van het beperken van woonlasten voor huishoudens. De energiekosten kunnen op twee manieren beïnvloed worden: 1) door het energieverbruik van het gebouw te verlagen of 2) door de kostprijs van energie te beperken.
70% van besparing is verhoging huur. Ambities op het gebied van energie en duurzaamheid alleen als huurders het willen. Wel een zo gunstig mogelijk aanbod doen.
7
Vergelijking 2013 - Ambitie Domein: Ambitie= 20% reductie in 2020 Slechte D naar goede C Huurverhoging: 75% v.d. besparing
8
Vergelijking 2013 - Ambitie Vitalis: Doelstelling onduidelijk op energiebeleid, wel gecommiteerd aan prestatie-afspraken. Wooninc: Label B ambitie, geen huurverhoging, aansluiten bij groot onderhoud.
9
Vergelijking 2013- CO2 reductie Woonbedrijf: onbekend Trudo: onbekend (er zijn wel gegevens in SHAERE) Domein: CO2 reductie (2012): 2,56% CO2 uitstoot reductie gemeten per m2 gebruiksoppervlak 4,4 % (2010 – 2012) Vitalis: onbekend Wooninc: onbekend (er zijn wel gegevens in SHAERE)
10
Vergelijking 2013- CO2 reductie 35
36,08
40
34,49
Energieverbruik en CO2 uitstoot per m2
30
10,56
15
12,01
20
16,92
15,54
25
5
00,40
00,35
10
0 Gemiddelde CO2 uitstoot [kg/m2/jaar]
Gemiddeld gasverbruik [m3/m2/jaar]
Domein Eindhoven 2012
Gemiddelde elektriciteitsverbruik [kWh/m2/jaar]
Gemiddelde warmteverbruik [GJ/m2/jaar]
Domein Eindhoven 2010
Voorbeeld van een uitdraai van SHAERE 11
Vergelijking 2013 - participatie Woonbedrijf:
Wensen van de huurders staan centraal. Huurdersvertegenwoording wordt betrokken bij beleidsvorming. Bewonerscommissies worden op projectbasis betrokken. Verder vergroten van betrokkenheid.
Trudo: Vanaf 2013 gaan we belangenhouders op verschillende manieren, zoals debatten, panels en social media, intensiever betrekken bij keuzes op het ondernemingsniveau van Trudo.’
Domein:
Collectief en individueel maatwerk, Bewonersavonden, Keukentafelgesprekken, Brieven (Bezorgen / ophalen), Individuele gesprekken, Warmte opnames. 12
Vergelijking 2013 - participatie Wooninc: Bewonerscommissie of klankbordgroep gesprekspartner. In de buurten waar een bewonerscommissie actief is, vormt deze onze gesprekspartner namens de huurders. In buurten waar geen bewonerscommissie actief is, proberen we een klankbordgroep op te richten gedurende de looptijd van het project. De bewonerscommissie of klankbordgroep wordt nauw bij de plannen betrokken.
Vitalis: Cliëntenraad als adviesorgaan en betrokken bij beleidsvorming.
Trudo: Vanaf 2013 gaan we belangenhouders op verschillende manieren, zoals debatten, panels en social media, intensiever betrekken bij keuzes op het ondernemingsniveau van Trudo. 13
Stook je rijk 2013 Rondetafel ‘Energiebesparing in de Eindhovense huursector’ 25 april 2013
Stook je Rijk april 2013
Sociaal energiebeleid
Geert-Jan Persoon Adviseur woningkwaliteit Woonbond
Woonbond Belangenorganisatie huurders(organisaties) Leden: -
Huurdersorganisaties Individuele leden
1,5 miljoen woningen (Juridisch) advies, ondersteuning, Den Haag
Herijking energieconvenant O.a.: -
2020 gemiddeld energielabel B Lagere woonlasten Lokaal bespreken woonlastenontwikkeling
Woonlasten Huur + energie
Is het wonen nog betaalbaar?
Onderzoek 1 - voorraad - 40% huishoudens met lage inkomens, label F of G
- 45% flats energielabel F of G - Energierekening label G = 2x label A
Onderzoek 2 - armoede - Energiearmoede: huishouden geeft 10% of meer van inkomen uit aan energie - Bezuinigen op: voedsel, kleding, stoken = risico gezondheid - Toename 40% in 3 jaar
Onderzoek 3 - lokaal -
Haaglanden: 24% alle huurders onder armoedegrens na aftrek van woonlasten
-
Van huurtoeslagontvangers 44%!
-
Risicobuurten energiearmoede zijn aan te wijzen
Onderzoek 4 - Eindhoven -
“Energiekosten gering deel van woonkosten”
-
Wel te beïnvloeden, gedrag en maatregelen
-
Risicogroepen zijn aangewezen: -
Alleenstaanden Eenoudergezinnen Primaire doelgroep 1 heeft energiequote van 10%
Oplossingen korte termijn -
Lokaal woonlastenonderzoek
-
Gericht woningen risicobuurten opknappen
-
Beperken huurverhoging laagste inkomens bij renovatie
-
Energietoeslag, hulp gedrag
-
Gedrag beïnvloeden
Oplossingen lange termijn
Scenario onderzoek RIGO Tilburg Variatie gasprijs, huur
Enige optie = 2025: energie-0
Stappenplan
Einddoel = geen energierekening Wat zijn zinvolle tussenstappen? Gemiddeld B in 2020 Waar begin je?
Vragen?
Meer informatie:
www.bespaarenergiemetdewoonbond.nl
Lokaal aan de slag -
Woonlastenonderzoek: risicobuurten Gemiddeld label B 2020 = Risico-woningen naar e-neutraal of alles een beetje opknappen? wat is effect op woonlasten van keuze?
Prestatieafspraken Gemeente Corporaties Huurdersorganisatie
Armoedebeleid Milieu Energie Duurzaamheid
Woonbond Ondersteuning bij: -
Lokale afspraken Woonlastenonderzoek Energiebeleid
Sociaal energiebeleid
www.bespaarenergiemetdewoonbond.nl
Stook je rijk 2013 Rondetafel ‘Energiebesparing in de Eindhovense huursector’ 25 april 2013
Klimaat- en Energie Quiz – vraag 1 Categorie: Thuis Hoeveel euro aan water aan gas bespaar je gemiddeld jaarlijks met een waterbesparende douchekop? a. 40 euro b. 10 euro
Klimaat- en Energie Quiz – vraag 2 Categorie: Thuis Hoeveel bespaar je gemiddeld jaarlijks door het vervangen van enkel door HR++ hoog rendementsglas in de woonkamer van je huis? a. 275 euro b. 90 euro
Klimaat- en Energie Quiz – vraag 3 Categorie: Samen/Klimaatstraatfeest Van de 1671 deelnemende straten aan het klimaatstraatfeest, op welke plaats eindigde de beste Eindhovense straat: Oudean? a. 61ste plaats b. 19de plaats
Klimaat- en Energie Quiz – vraag 4 Categorie: Samen/Klimaatstraatfeest Welke woningbouwcorporatie heeft landelijk de meeste punten gescoord? a. Stichting Woonbelang Veghel b. Woonstichting St. Joseph
Klimaat- en Energie Quiz – vraag 5 Categorie: Voor de wind Hoeveel % van het Nederlands windvermogen staat in Noord-Brabant opgesteld? a. 3 % b. 10 %
Klimaat- en Energie Quiz – vraag 6 Categorie: Van de zon Binnen hoeveel tijd heeft een particuliere woningeigenaar zijn investering aan in zonnepanelen op zijn eigen dak terugverdiend? a. binnen 10 jaar b. binnen 15 jaar
Klimaat- en Energie Quiz – vraag 7 Categorie: Van de zon Woningbouwvereniging Stadlander in Bergen op Zoom startte eerder dit jaar het project 'Zonneenergie voor iedereen'. Hoeveel huurverhoging vroeg de woningbouwcorporatie voor het plaatsen van 3 of 6 zonnepanelen op het dak van de huurders? a. 9 of 18 euro b. 5,50 of 11 euro
Stook je rijk 2013 Rondetafel ‘Energiebesparing in de Eindhovense huursector’ 25 april 2013
StookjerijkTrofee 2013
Stook je rijk 2013 Rondetafel ‘Energiebesparing in de Eindhovense huursector’ 25 april 2013
Stook je rijk 2013 Bedankt voor uw aanwezigheid en tot 21 november 2013 bij de slotbijeenkomst!
Vergelijking energiebeleid en resultaten op basis van: • Gesprekken • Energiebeleidsplannen • Jaarverslagen 2010??? • Gegevens SHAERE van Aedes
Aantal huurwoningen Volkshuisvesting 12.300 Vivare Arnhem 8.400 Portaal Arnhem 5.300 -------Totaal 26.000 WOB 800 Omnia Wonen 500
A,B,C Label (eind 2011) 31% ? 46%
Particuliere Huursector
?
8.000
31% 63%
Convenant Aedes-Rijk Energiebesparing in huurwoningen Het Rijk heeft afspraken gemaakt met de huursector om huurwoningen energiezuiniger te maken. Het Rijk heeft met de huursector afgesproken dat vanaf 2020: • alle huurwoningen van woningcorporaties energielabel B of beter hebben; • 80% van de particuliere huurwoningen energielabel C of beter hebben. Om deze doelen te bereiken, gaan verhuurders en huurders samen afspraken maken over energiebesparing. Vooral in de bestaande woningvoorraad. Initiatieven van bewoners worden gestimuleerd. Eventuele aanpassingen worden zoveel mogelijk meegenomen in het reguliere onderhoud. Verhuurders gaan ook kijken of ze meer duurzame energie kunnen toepassen, bijvoorbeeld zonne-energie. Het streven is dat de woonlasten voor huurders gemiddeld genomen omlaag gaan. Op basis van het convenant uit 2008 voor de sociale huursector hadden Aedes en Woonbond in 2009 al afspraken gemaakt over een woonlastenwaarborg, waarbij de huurverhoging op complexniveau lager is dan de gemiddelde daling van de energierekening. Alle afspraken staan in het Convenant energiebesparing Huursector.
Prestatie-afspraken woco’s - gemeente • De prestatieafspraken zijn dus nadrukkelijk ‘extra’: ze komen bóven op de reguliere werkzaamheden die alle partijen in de stad zelf al vervullen en waar zij ook onverkort mee doorgaan. • We zetten op drie vernieuwende deelthema’s: de energiecoöperatie, de duurzame woning en de energieexploitatiemaatschappij. • Onze gezamenlijke aanpak met betrekking tot de wijkopgave wordt verder geoperationaliseerd, met als doel om in 2014 te komen tot de aanwijzing van de actiegebieden 2015-2018. Per actiegebied worden de beoogde interventies bepaald en worden afspraken gemaakt over de inzet per partij (samen programmeren).
Voorraad en inkomens • De kernvoorraad (alle huurwoningen tot de liberalisatiegrens van € 681) bestaat in 2013 uit ruim 45.000 woningen. Daarvan zijn er circa 39.500 woningen in bezit bij de corporaties. De doelgroep (huishoudinkomen maximaal 34.229,- €) bestaat uit ruim 43.000 huishoudens. • De middeninkomens ( €33.000 - €43.000 per jaar) komen lastig aan een huur- of koopwoning. Zij vormen het sociale ‘cement’ van de stad en moeten dus behouden blijven. Inzet is het creëren van een passend aanbod. Hierop wordt samengewerkt met beleggers/pensioenfondsen en de TU/e. In 2013 vindt monitoring plaats van het aandeel van de middeninkomens in de toewijzing en verkoop van huurwoningen.
Duurzaamheidsbeleid • Aan de hand van de Natural Step-benadering hebben wij in 2012 een en ander verder uitgewerkt en samen de koers bepaald richting ‘duurzaam wonen in Eindhoven’. De strategische doelen in deze benadering hebben onder meer betrekking op duurzame energie, collectief bewustzijn, gesloten kringlopen en verantwoord vervoer. 1. De energiecoöperatie initieert gezamenlijke projecten rondom energiebesparing en –opwekking; 2. Duurzaamheid in de nieuwbouw; 3. Duurzaamheid in de buurt, inclusief de EnergieExploitatie Maatschappij (EEM).
Resultaten 2011 en 2012 • We zijn in 2012 aan de slag gegaan met zes thema’s: migratie en gastvrijheid, aantrekkelijke woonmilieus, duurzaamheid, slim samenwerken, wonen en zorg en sociale stijging. • 21 ‘actiegebieden 2013-2014’ vastgesteld
• In 2012 is het aangekondigde woonkostenonderzoek uitgevoerd door de TU/e en de resultaten zijn opgeleverd. (nagevraagd bij TU/e mevr. Leussink) • Het beleid ten aanzien van de woonkosten staat evenmin los van de armoedebestrijding en de acties gericht op duurzaamheid van nieuwbouw en bestaande woningvoorraad.
• ‘thuis heeft in 2012 bij 241 woningen (deelname 77% van de 312 woningen) energiebesparende maatregelen voor een bedrag van € 1 miljoen aangebracht. Hierdoor komt eind 3e kwartaal 2012, de totale CO2reductie bij ‘thuis op 2,51 % (Ruim 10% van de beoogde 20%) en een gasbesparing van 540.000 m3, ten opzichte van eind 3e kwartaal 2008.
• Trudo heeft in 2012 tijdens planmatig onderhoudswerkzaamheden bij een aantal complexen (eenvoudige) energiebesparende maatregelen aangebracht. In totaal betreft het 94 woningen. Ook zijn in zo’n 180 woningen CV’s vervangen danwel aangelegd. Daarbij zijn energiezuinige HR-ketels geplaatst. • De bewoners van Trudo’s seniorencomplex Eikenhof aan de Bleyslaan in Eindhoven krijgen een comfortabel – én zuinig! - thuis, want de pakweg 40 woningen uit begin jaren ’90 verruilen hun energielabel C voor het hoogst mogelijke label A+. Met dit opmerkelijke renovatieproject neemt Trudo deel aan een stimuleringsprogramma waarvoor de Provincie subsidie beschikbaar stelde. De woningen worden tot het allerhoogste niveau verduurzaamd. Resultaat van onder meer isolatie van de kopgevels, vervanging van dubbelglas door HR++ beglazing, vernieuwde dakisolatie, nieuwe CV-ketels en warmte-terugwininstallaties en plaatsing van warmtepompen en zonnepanelen. Winst voor de portemonnee, winst voor het milieu. Het project wordt in januari 2013 afgerond.
• Bij Woonbedrijf zijn, in een toenemende stroom van renovatieprojecten in 2012 verbeteringen 1.144 woningen (waarvan 862 in de stad) in 12 projecten opgeleverd. In de meeste gevallen betrof het dakvervanging met isolatie. In de overige gevallen werden gevels geïsoleerd op CVinstallaties verbeterd. Daarnaast werden in 2012 403 nieuwe woningen opgeleverd die, ingevolge het bouwbesluit 2010, allen een energielabel A kregen.
• Wooninc. heeft haar nieuwe kantoor van Led-verlichting voorzien waardoor er sprake is van een substantiële energiebesparing. Daarnaast hebben de medewerkers een presentatie over TNS bijgewoond met als doel bij hen de bewustwording te vergroten en hen aan te zetten om besparende maatregelen toe te passen in hun werk. • In Vlokhoven zijn bij 118 woningen groot onderhoud met energiebesparende maatregelen uitgevoerd, waarbij 50% van de woningen naar label B is gebracht en 50% naar label C. In de Generalenbuurt (53 woningen) is in 2012 gestart met een project waarbij alle woningen worden voorzien van een B label. • Daarnaast heeft Wooninc. op een Wooninc.Plus gebouw zonnepanelen geplaatst om de algemene elektrakosten (lees: woonlasten) te verlagen. Het digitale legionella beheerssysteem is verder verduurzaamd met als resultaat minder administratie en een betere controle.