Ambities energiebesparing Utrechtse huursector moeten omhoog Woensdagavond 11 juni organiseerde de Natuur en Milieufederatie Utrecht (NMU), dit keer samen met huurdersplatform De Bundeling, voor het derde jaar op rij het Stookjerijk debat. Onderwerp was ‘Energiezuinig huren in de stad Utrecht; betaalbaar wonen is energiezuinig wonen’. Het programma bestaat uit de volgende onderdelen: 1. Gesprek met wethouder Paulus Jansen 2. Woonbond: sociaal energiebeleid 3. NMU: energieprestaties Utrechtse corporaties in 2013 4. Nul-op-de-meter renovatie bij Portaal 5. Nul-op-de-meter renovatie van BAM 6. Reactie wethouder Paulus Jansen op presentaties 7. Rondetafel corporaties 8. Rondetafel raadsleden 9. Rondetafel huurdersorganisatie 10 Afsluiting 1. Gesprek met wethouder Paulus Jansen Dagvoorzitter Michel Jehae gaf wethouder Wonen Paulus Jansen de gelegenheid de avond af te trappen. Paulus Jansen vroeg zich openlijk af of we in deze stad bij het energiezuinig maken van huurwoningen beter kunnen gaan voor een aantal kleine stappen, of dat we ons beter kunnen richten op zgn nul-op-de-meter renovaties (energieneutrale renovaties). Volgens Jansen zijn de energieneutrale renovaties (je hebt als huurder geen energie rekening meer!) pas over vijf jaar echt mogelijk. ‘Houd het nu nog simpel. Pak de schil goed aan. Ga vooral door met renovatieplannen die er al zijn en pak zoveel mogelijk woningen aan’, was zijn devies. 2. Woonbond: sociaal energiebeleid Woonbond: woonlasten omlaag door energiebesparing Pepijn Binkhorst van de Woonbond gaat vervolgens in op betaalbaarheid van huurwoningen. De huren stijgen verder, maar ook de energierekening is de afgelopen jaren erg gestegen. Dit maakt dat er steeds meer huurders onder de armoede grens komen (ca 25 tot 30%). Energiebesparende maatregelen aan een woning kunnen dus zeker helpen om de woonlasten omlaag te brengen. Belangrijk is hierbij de woonlastenwaarborg. De huurverhoging mag niet groter zijn dan de besparing op de energierekening. De huurder gaat er dan per saldo op vooruit. De verhuurdersheffing zet een een rem op de investeringen van de corporaties. Nieuwbouw is inmiddels bij de meeste corporaties stopgezet. De corporaties focussen nu op de kwaliteitsverbetering van de bestaande huurwoningen. De Woonbond vindt het revolverend fonds van 400 miljoen euro uit het Energieakkoord een doekje voor het bloeden. Energielabel Pepijn Binkhorst licht toe dat het energielabel technisch gaat veranderen. Het installatietechnisch deel krijgt een zwaarder accent ten opzichte van het isolatiedeel. Dat doet meer recht aan de werkelijkheid. In de toekomst zal alleen met de zgn EnergieIndex van een woning worden gewerkt. Het energielabel met de rode danwel groene kleurschakering zal vervallen. Dat vindt de Woonbond jammer. De labelaanduiding (netzoals bij de koelkast en de auto) werkt goed. Nederland is vanaf 2008 vanuit Europa verplicht om met een energielabel cq Energie Index te hanteren voor de gebouwde omgeving. Vooruit denken bij isolatiemaatregelen De Woonbond geeft de corporaties het advies te blijven renoveren naar energielabel B en daarbij vooruit te denken. Dat wil zeggen dat daarbij verregaande isolatiemaatregelen genomen moeten worden. Bijvoorbeeld verregaande dakisolatie
1
en bijvoorbeeld driedubbel glas. De isolatiemaatregelen die genomen worden, moeten direct goed zijn. En isolatiemaatregelen die later worden genomen, niet blokkeren. Wat betreft energieneutraal renoveren kiest De Woonbond voorlopig voor een mix van renoveren tot energielabel B en van het innovatieve energieneutraal renoveren (‘nul op de meter’). De Woonbond vindt het businessplan en de financiële berekening achter ‘nul op de meter’ renovaties nog te onduidelijk. De daling van de energierekening tussen energielabel B en A++ is veel minder dan in het traject energielabel G naar B. De huidige pilots en pilots in de komende jaren in het kader van De Stroomversnelling zullen opheldering geven. Vragen en opmerkingen Een huurder van Mitros vraagt of er daadwerkelijk bij label G en F woningen minder huur door de corporatie wordt gevraagd. In hoeverre vindt dat weerklank? Mitros heeft relatief de meest energieonzuinige huurwoningen in Utrecht. Pepijn Binkhorst geeft aan dat dit voor hem niet bekend is. Op dit moment zijn de energieprijzen stabiel. Onduidelijk is in hoeverre energieprijzen weer gaan stijgen. Zelfs energiespecialisten spreken elkaar op dit vlak tegen. Voorspellen blijft moeilijk. De huren stijgen nu sneller dan de energieprijzen. Zie verder de presentatie van Pepijn Binkhorst van de Woonbond. 3. NMU: energieprestaties Utrechtse corporaties in 2013 Ieke Benschop geeft aan dat de doelstelling van het project Stookjerijk het monitoren van de voortgang van (landelijke) afspraken en het faciliteren van het debat (driepartijenoverleg) is. Utrechtse ambitie van 3000 labelstappen per jaar te laag Ieke Benschop van de NMU gaat vervolgens in op de voortgang van de energiebesparing bij de Utrechtse woningcorporaties in 2013. Zij concludeert dat de ambities die in 2011 zijn geformuleerd in de prestatieafspraken (3000 labelstappen per jaar), ook vorig jaar weer ruimschoots zijn gehaald (ruim 6000 labelstappen in 2013). Deze ambitie is echter niet erg hoog. Op een huurwoningvoorraad van bijna 60.000 huurwoningen is 3000 labelstappen per jaar gemiddeld 0,05 labelstap per woning per jaar. Dat wil zeggen 0.5 labelstap voor de gehele Utrechtse huurvoorraad in 10 jaar. Terwijl in de periode 2010-2020 de energetische kwaliteit van de huurvoorraad met twee labelstappen van energielabel D naar energielabel B moet verbeteren. De doelstelling op basis van labels ligt daarmee een factor 4 te laag. Nieuwe prestatieafspraken koppelen aan landelijk Energieakkoord De landelijke afspraken (in het Energieakkoord) tussen het Rijk, de Woonbond, Aedes en Vastgoed Belang (de particuliere verhuurders) zijn dat in 2020 energetische kwaliteit van de huursectorwoningen gemiddeld op label B is gebracht, oftewel Energie Index 1.25. In 2013 is de gemiddelde Energie Index van de Nederlandse huurvoorraad 1.69. Een daling van de Energie Index van 0.44 in zeven jaar is daarmee nodig. Hiervoor is per jaar een Energie-index verbetering van gemiddeld 0.065 nodig. In Utrecht halen de woningcorporaties Portaal en Bo-Ex (die hun voortgang monitorden via de landelijke database SHAERE) een verbetering van 0.04 (zie tabel 1 hieronder). Op basis van hiervan moet het tempo dus minimaal met de helft omhoog. De landelijke doelstelling houdt een CO2 reduktie van 33% in de periode 2008-2020 in (gemiddeld 3% CO2 reduktie per jaar). Daarnaast zijn als doelstellingen gesteld het houden van lokaal driepartijenoverleg en monitoring van energieprestaties (via de Shaere monitor van Aedes) en woonlastenontwikkeling. Nieuwe Utrechtse prestatieafspraken dienen gekoppeld te worden aan het landelijk Energieakkoord. Utrecht als Hoogspringer-stad De Bundeling en NMU zijn participant in het stedelijke Hoogspringers-overleg. Dit gaat over het energie-neutraal renoveren van woningen. Doelstelling is 35.000 nul-op-de-meter renovaties in 2020. Dat is de helft van de Utrechtse huursector. Dit is een hoge doelstelling. Ook Amersfoort, Groningen, Tilburg en Amsterdam zijn Hoogspringer-stad. De Hoogspringer-aanpak is onderdeel van De Stroomversnelling. Dat is de Green Deal die vier bouwers en 6
2
corporaties met minster Blok hebben afgesproken. Doelstellingen zijn: - eerst 1000 woningen energienota-nul; prototyping in 2014. - dan 11.000 woningen (industrialisatie 2015-2016). - uiteindelijk 111.000 woningen (opschaling 2017-2020). Woonlasten (dit is huur en energielasten) blijven gelijk. De opzet van energieneutraal renoveren is als volgt: 1.huurders betalen hun energiekosten aan hun corporatie; 2.corporaties investeren dit geld (de energierekening) in energieneutrale renovatie. 3.de bouwers leveren duurzaam gerenoveerde woningen zonder energierekening (dwz energierekening voor de huurder). In Utrecht is de gestapelde bouw, zoals in Kanaleneiland en Overvecht, de uitdaging bij nul-op-de-meter renovatie. Labelstappen en Shaere-monitoring In tabel 1 staan per Utrechtse corporatie de aantallen huurwoningen, huidige energetische kwaliteit van de huurvoorraad en de energieprestaties 2013. Tabel 1. Aantallen huurwoningen, huidige energetische kwaliteit en energieprestaties in 2013 per corporatie Aantal huurwoningen
Energie index eind
Daling Energie Index
2013
in 2013
Labelstappen in 2013
Mitros
22.500
1.99 (eind 2012)
-
4.091
Portaal
12.222
1.69
0.04
1.056
Bo-Ex
7.816
1.75
0.04
651
SSH
2.498
-
617
Groen West
1.826
-
-
Totaal
48.862
6.415
De Utrechtse huursector heeft ca 49.000 sociale huurwoningen en ca 15.000 commerciële huurwoningen. Totaal bedraagt het aantal huur- en koopwoningen 129.000 woningen. De daling van de energie index bij Portaal en Bo-Ex bedraagt 0.04 in 2013. Dat komt neer op een CO2 reduktie van 2.4% per m2. De daling van de energie index bij Mitros is niet bekend. Mitros heeft het oudste bezit, gevolgd door Bo-Ex en Portaal. Vragen en opmerkingen De PvdD geeft aan dat Mitros 2013 niet heeft gemonitord. Deze cijfers dienen alsnog op tafel te komen. In de toekomst dienen alle corporaties jaarlijks mee te doen. De PvdA vindt ook dat het tempo omhoog moet. D66 vraagt hoeveel de CO2 reduktie bij de corporaties Portaal en Bo-Ex in 2013 bedraagt. Bij beide corporaties is de energie-index gedaald met 0.04 . Nederlandse en Europese energiedoelstelling worden uitgedrukt in CO2 reduktie. Uit de Shaere monitor blijkt dat de CO2 reduktie 2013 2.4% per m2 voor elk van beide corporaties bedraagt. Zie verder de presentatie van Ieke Benschop van de NMU. 4. Nul-op-de-meter renovatie bij Portaal Laurens de Coninck van Portaal gaat vervolgens in op de rol die Portaal speelt bij de nul-op-de-meter renovaties. Allereerst zet hij uiteen dat Portaal haar huurders graag een comfortabele, gezonde, betaalbare woning biedt. Doel is
3
het beperken van de woonlasten. Zonder energierekening, heeft de huurder geen last meer van stijgende energieprijzen. Portaal is ondertekenaar van de landelijke Green Deal nul-op-de-meter. Hierdoor is zij - in omliggende gemeenten - al aan de slag met prototyping Nul-op-de-meter renovatie. In Soesterberg doet zij dit samen met BAM, in Maarssenbroek met Ballast Nedam (31 sociale huurwoningen). Laurens de Coninck vertelt dat huurders over het algemeen heel enthousiast zijn over deze hoog-niveau-renovaties. De businesscase gaat uit van een maandelijkse energierekening van 150 euro. Dat levert per jaar 1.800 euro, over een periode van 10 jaar een bedrag van 18.000 euro en over een periode van 30 jaar 54.000 euro op. Dit is een zeer grove rekensom. Na de renovatie wordt er alleen 10 euro aan vastrecht betaald. De renovatie vindt plaats inclusief de renovatie van badkamer, keuken en toilet. Er worden garanties met betrekking tot woonlasten voor de huurder afgegeven. De gerenoveerde woning wordt getest met betrekking tot de kwaliteitsgaranties die zijn gegeven. De technische installaties staan vaak buiten de woning zodat de monteur er direct bij kan en de huurder niet thuis hoeft te blijven. Bij seriematige aanpak – industrialisatie – van de renovatie zal de prijs zakken. Aanvankelijk lag de prijs boven de 100.000 euro. Bij de Apeldoornse demo-renovatie van een huurwoning bedroeg de prijs ca 80.000 euro. Zie verder de presentatie van Laurens de Coninck van Portaal. 5. Nul-op-de-meter renovatie van BAM Tom Jongen van BAM houdt zijn verhaal over de ervaringen met nul-op-de-meter bij BAM. Het betreft innovatie, dus dat wil zeggen dat BAM met haar partners een zoektocht doormaakt. In Soesterberg hebben ze een prototype neergezet. Er zit een heel nieuwe schil om de woning, het dak ligt vol met zonnepanelen, er is een warmtepomp die de woning elektrisch verwarmt en buiten de woning is geplaatst. Dat laatste is handig voor onderhoud; de bewoner hoeft niet thuis te zijn als de monteur iets moet doen. De badkamer is vernieuwd met glazen panelen tegen de tegels. Nieuwe tegels hoefden daardoor niet te worden gezet. Dat bespaart veel tijd en kosten. Deze innovatie had BAM zelf niet kunnen bedenken, maar een enthousiaste en volhardende glasleverancier kreeg het voor elkaar. Er hebben zich inmiddels 98 enthousiaste huurders gemeld voor de eerste nul-op-de-meter woningen. Na 2016 wil BAM een tempo halen van 2500 woningen per jaar. Bij corporatie Woonwaard in Heerhugowaard worden 275 huurwoningen energieneutraal gerenoveerd. Er zijn inmiddels 5 prototypen van energieneutraal renoveren in Nederland. De garantie bij nul-op-de-meter betreft 40 jaar. Verder merk je dat alles slimmer wordt aangepakt. Gelijkstroom Als er steeds meer apparaten op gelijkstroom draaien, vormen deze ‘all-electric’ woningen al snel een smart grid. Met gelijkstroom kunnen ook data worden verzameld. Met opslag kunnen pieken worden afgevlakt. Bij gelijkstroom heeft een luchtwarmtepomp ook minder slijtage. Huurwoningen kunnen driemensionaal worden ingescand voor opname. Vragen en opmerkingen * kan BAM een nul-op-de-meter renovatie al voor 70.000 euro uitvoeren? Tom Jongen geeft aan dit dat nog niet mogelijk is. Knelpunten zijn nog het rendement van 5.25% dat corporaties willen hebben op de investering en de huurharmonisatie. Helaas is het nog niet zo gemakkelijk. * de vergelijking wordt gemaakt met de i-pod 1.0 uit 2006. Die kostte toen 400 euro. De huidige i-pod 6.0 is inmiddels sterk in prijs gedaald. Het apparaat is sterk gewild. Deze ontwikkeling wil je ook voor de nul-op-de-meter renovatie. De vraag is of iedereen op dit moment ook de hoogste prijs wil betalen. * nul-op-de-meter renovaties vinden ook plaats bij woningen van particulieren. Bij corporaties is opschaling echter veel gemakkelijker. Met corporaties is schaal te maken. De verduurzaming in de huursector loopt veel sneller vergeleken bij de particuliere sector. * van belang is eerst een goed en volwassen concept te ontwikkelen. Dat staat voorop en is van primair belang. * de geïnteresseerde huurders zijn zo enthousiast vanwege het extra comfort. Het argument milieu komt duidelijk pas
4
daarna. * in Heerhugowaard zijn vijf nul-op-de-meter woningen bewoond. * tijdens de renovatie komt men niet meer in de woning. De renovatie vindt aan de buitenkant plaats. Dat is voor de huurders zeer prettig. Zie verder de presentatie van Tom Jongen van BAM. 6. Reactie wethouder Paulus Jansen op presentaties Paulus Jansen wordt als eerste gevraagd te reageren op de presentaties. Hij geeft aan dat het leuk is voor een stad om ‘hoog te scoren op de lijstjes’ (refererend aan de doelstelling van 35.000 woningen naar nul-op-de-meter in 2020). Hij wil echter als stad niet een te grote broek aantrekken. Volgens hem is er gewoonweg niet voldoende financieringsruimte voor energieneutrale renovatie van 35.000 huurwoningen in de stad: ‘Dit zou ongeveer 2 miljard kosten. De investeringsruimte van de woningcorporaties is 50 à 100 miljoen’. Jansen vindt wel dat de landelijk gemaakte afspraken, die ook in het SER energieakkoord staan (gemiddeld energielabel B oftewel energie index 1.25 in 2020), gehaald moeten worden. Paulus Jansen zal scherp zijn op betaalbaarheid van de woningen. Nu zit in Utrecht al 32% van de huurders boven de Nibud-norm, qua hoogte van de huur. 4% van de sociale huurwoningen valt in de categorie ‘goedkoop’. Dat was een paar jaar geleden nog 17%), 18% valt op dit moment in de categorie ‘betaalbaar’. Terwijl uitgangspunt is dat 70% in het goedkope segment moet zitten. Wellicht kan de gemeente nog iets doen met differentiatie van WOZ-waarden. De gemeente heeft geen sancties om corporaties op het halen van energielabel B af te rekenen. De gemeente wil voor de gebouwde omgeving het beschikbare budget inzetten op energiebesparing en duurzame energie. Middelen zijn ontzorgen, gemakkelijk maken, gebruik maken van industriële concepten en transparant maken hoe het loopt. Energielabel B in 2020 blijft een grote uitdaging. Gemeente Nijmegen heeft als ambitie minimaal energielabel B in 2018. Dat is een goed politiek signaal. Grote vraag is of Nijmegen dit haalt. Morgen heeft Paulus Jansen STUW overleg met de corporaties. Verder gaat hij op korte termijn in gesprek met Vastgoed Belang en commerciële beleggers om ook de particuliere verhuurders mee te krijgen op dit spoor. Deze sector heeft als inspanningsverplichting ‘80% energielabel C in 2020’. De streefhuur in Utrecht zit op 70% van ‘maximaal redelijk’. Bij mutatie komt er een flinke huurverhoging bij. Ook bij nulop-de-meter renovatie. Nadeel is dat de totale woonlasten dan stijgen en er minder betaalbare huurwoningen overblijven. 7. Rondetafel corporaties Na de pauze gaan achtereenvolgens de woningcorporaties, de raadsleden en de huurdersverenigingen met elkaar in gesprek. De vier corporaties geven aan dat de cijfers over de voortgang en behaalde energieprestaties in 2013 kloppen. De cijfers komen uit de gemeentelijke monitor en de Shaere monitor van Aedes. Remco de Maaijer (manager Strategie bij SSH) stelt dat SSH geen data heeft aangeleverd aan SHAERE, omdat studentenhuisvesters (kamerverhuur; onzelfstandige wooneenheden) geen lid zijn van Aedes en niet meedoen aan de landelijke afspraken. Wel is het zo dat SSH na een paar jaar focus op nieuwbouw, de komende jaren meer met renovaties aan de slag zal gaan. Doelstelling is gemiddeld energielabel C in 2020. GroenWest Karin Verdooren (directeur van GroenWest) geeft aan dat GroenWest wel nog data gaat aanleveren. Tevens gaat GroenWest besparen op bedrijfslasten, door reorganisatie en verkoop van woningen. GroenWest zet in op vele woningen, kleinere stappen. Groen West heeft huurwoningen van energielabel F naar energielabel A++ gerenoveerd. Daarbij is de woning gestript en zijn WKO (warmtekoude opslag) en zonnepanelen aangebracht. BAM heeft dat
5
uitgevoerd. Dat kostte 160.000 euro per renovatie. GroenWest heeft als doelstelling gemiddeld energielabel C in 2020. Bo-Ex Rolf van der Weide van Bo-Ex (manager Strategie en Beleid) stelt dat Bo-Ex de doelstelling gemiddeld energielabel B gaat halen in 2020. Bo-Ex wacht nog met deelname aan nul-op-de-meter totdat minister Blok de wetgeving ook echt heeft aangepast. Portaal Wieke Veldhuizen van Portaal (manager Strategie en Vastgoed) geeft aan dat Portaal gemiddeld energielabel B ook gaat halen, onder andere door het nul-op-de-meter traject dat loopt. Ook bespaart Portaal op bedrijfskosten. Deze gaan 20% omlaag (een besparing van 8 miljoen per jaar). Mitros Feliz Sevenheck van Mitros geeft aan dat Mitros de landelijke doelstelling (gemiddeld energielabel B in 2020) niet gaat halen. Dit komt omdat Mitros het slechtste bezit heeft in de stad. Bo-Ex reageert hierop dat dit verschil mede wordt verklaard door het feit dat Mitros rekent met kortere restant levensduur van de huurwoningen dan Bo-Ex. Dit maakt dat de bedrijfswaarde van woningen veel lager in de boeken staat. Mitros geeft aan liever veel kleine stappen te maken in plaats van kleinere aantallen naar nul-op-de-meter. Mitros vindt dat zij daardoor voor meer huurders wat kan doen dan bij nul-op-de-meter renovatie. Voor de langere termijn vindt Mitros nul-op-de-meter zeker wel interessant (bij een transparant concept). Zij is niet voor niks aangesloten bij de Stroomversnelling. Mitros heeft in 2013 wel goed gepresteerd, op basis van het behaalde aantal labelstappen. De daling van de Energie Index is niet berekend omdat Mitros de labelveranderingen niet heeft doorgegeven aan Aedes. De Partij van de Dieren vindt dat dit wel moet gebeuren. Transparantie voor huurders en de raad is belangrijk. Vreemd is dat labelverandering wel bekend is, maar de daling van de Energie Index niet. Energierekening van de huurder gebruiken voor investering Jan Willem van de Groep van Energiesprong – geestelijk vader van nul-op-de-meter – is ondertussen aangeschoven bij deze avond en mengt zich in de discussie. Hij stelt dat de verkeerde keuzes worden gemaakt. Voor hem is niet de vraag : “Doen we veel woningen met kleine stappen, of weinig woningen met grote stappen?”. Nee, het is: “Doen we veel woningen met kleine stappen, of veel woningen met grote stappen?” Door naar nul-op-de-meter te renoveren boor je namelijk een andere financieringsstroom aan. Namelijk de gehele energierekening van de bewoner. Tom Jongen (BAM) vult aan met de opmerking dat je juist de sociaal zwakkere doelgroep niet goed bedient als je renoveert naar label B. Je weet namelijk niet wat de energieprijs gaat doen in de komende 30 jaar. ‘We kiezen op deze manier voor wat goed is voor dit moment, niet voor wat goed is over 30 jaar.’ Vragen over nul-op-de-meter renovatie bij corporaties en Woonbond Bo-Ex geeft aan nog veel vragen te hebben over ‘nul-op-de-meter’ renovaties. Portaal vindt dat de businesscase van de nul-op-de-meter renovatie voor iedereen transparant en helder dient te zijn. De Woonbond stelt dat de verlaging van de energierekening in het traject energielabel B -> A++ aanzienlijk minder is dan in het traject energielabel G/F -> B. De grootste besparing op de energierekening wordt in het traject G-> B gehaald. De energiewinst is minder in het traject B-> A++, terwijl de kosten wel relatief hoog zijn bij de stap B-> A++. Onduidelijk is of energieprijzen in de toekomst opnieuw gaan stijgen. Energiespecialisten zijn het daar niet over eens. Rol gemeenteraad Op de vraag wat de raad kan doen voor de woningcorporatiesstellen de corporaties dat de raad een realistische ambitie moet stellen. Verder kan de raad aandacht hebben voor het tegengaan van segregatie. De raad moet blijven werken aan gemengde wijk (dit zijn wijken met huur- én koopwoningen). Bo-Ex geeft aan dat er geen sociale woningbouw meer plaats vindt in de wijk Leidse Rijn. Dat vindt Bo-Ex te eenzijdig. Meer transparantie
6
Woningcorporaties kunnen meer openheid geven over de voortgang op gebied van energiebesparing. Corporaties zeggen toe een keer in de raad te komen vertellen over de stand van zaken. Huurdersverenigingen worden dan ook uitgenodigd. NMU en Bundeling kunnen hierin faciliteren. Gedragscampagne in huursector Marianne Coopmans, ambtenaar afdeling wonen, geeft aan dat er een anderhalfjaar durende energiebesparingscampagne van start gaat. Belangrijk onderdeel is energiezuinig gedrag. Ook door energiezuinig gedrag kunnen huurders de woonlasten beperken. Er worden ongeveer 20 energiecoaches onder huurders opgeleid. Gemiddeld zullen deze tien gesprekken voeren met huurders over beperken van de energierekening door energiezuinig gedrag. 8. Rondetafel raadsleden Hoogte van de ambitie Matthijs Sienot (D66) geeft aan dat de ambitie van hem wel omhoog mag. Meer tempo is nodig. Juist om uit de crisis te komen is het nodig ervoor te zorgen dat de bouwsector aan de slag kan. En de vergelijking met de I-pod is goed gemaakt. Die had zich tien jaar geleden nog niet bewezen, en was toen nog veel duurder dan nu. Matthijs Sienot verwacht een vergelijkbare ontwikkeling met de Nul-op-de-meter renovaties en roept de spelers op om samen de schouders eronder te zetten om deze markt te ontwikkelen. Goed onderbouwd investeren vraagt wel om helder rapporteren. Monique Bollen (Groen Links) geeft aan dat wanneer nu gekozen wordt voor kleine stappen, zij vreest dat er vervolgens geen volgende stap meer gezet wordt in diezelfde woningen. Beter nu het hoogste niveau ambiëren dan de kleine stap. Daarnaast is Monique van mening dat de gemeente zo min mogelijk in de weg moet zitten bij het realiseren van deze ambitie. Bülent Isik (PvdA) is blij dat de ambities (aantal labelstappen per jaar) realistisch waren en dus gehaald zijn. Uiteindelijk is de ambitie van zijn partij om alle woningen te verduurzamen en betaalbaar te houden. Eva van Esch (PvdD) roept allen op om niet te vergeten dat we het over een grote opgave hebben. Het gaat er niet alleen om of het financieel wel of niet uit kan, het gaat over het milieu, over klimaatverandering. Haar mening is dat het college-akkoord op dit vlak ambitieuzer had gemogen en dat een hoge ambitie helpt om beweging te creëren. Ook vraagt Eva speciale aandacht voor de studentenhuisvesting in de stad. Deze belangrijke en grote doelgroep in de stad, die nu vaak een huur inclusief energie heeft, zou meer inzicht moeten krijgen in de energierekening. De gemeente moet in ieder geval zelf het goede voorbeeld geven door haar eigen vastgoed te verduurzamen. Rol gemeenteraad Bülent Isik (PvdA) vindt dat de raad voor draagvlak dient te zorgen. De raad heeft een bemiddelende rol. Hij vindt gedragsverandering bij de huurder zelf ook belangrijk. Energiezuinig gedrag leidt ook tot woonlastenverlaging. Het effect voor de portemonnee is belangrijk. Een deel van de huurders leeft onder de armoedegrens. Bij mutatie is de huursprong groot. Er moeten voldoende betaalbare huurwoningen overblijven. Eva van Esch (PvdD) vindt dat de gemeente een goed voorbeeld dient te geven, Zij vindt kennisgebrek bij raadsleden een belangrijk aandachtspunt. Goede uitleg door corporaties is van belang. Matthijs Sienot (D66) vindt energiebesparing in de huursector een aanjager voor werk in de bouwsector (‘werk, werk, werk’). Dat dient een aandachtspunt van de raad te zijn. Daarnaast vindt hij het belangrijk dat corporaties jaarlijks helder rapporteren. Ook over hun jaarlijkse energieprestaties. Effecten moeten zichtbaar zijn. Moniek Bollen (Groenlinks) stelt dat de gemeentraad ambitie moet blijven uitstralen. De gemeenteraad moet de
7
corporaties scherp houden. Zij vindt dat corporaties goed moeten samenwerken met de huurders. Huurders moeten een grotere rol krijgen. Raadsleden en corporaties moeten vaak met huurders praten. Zij vindt de bijeenkomst van vanavond een goede avond. Corporaties zitten naast elkaar en leggen uit wat knelpunten en oplossingen zijn. Verder dient er ruimte te zijn voor experimenten. 9. Rondetafel huurdersorganisatie Walter Austmann van Boks, huurdersorganisatie van SSH, geeft aan dat in studentenhuizen inderdaad, zoals Eva van Esch PvdD) al zei, collectief bemeterd worden en studenten vaak niet eens inzicht hebben in hun (gezamenlijke) energie-rekening. De huur is inclusief energierekening. De individuele student is zo niet gemotiveerd om actie te ondernemen. De student kan vaak weinig kan doen als de mede-bewoners niet meedoen. Walter roept op om studenten campagnematig te benaderen en hen uit te dagen in gezamenlijkheid te gaan besparen. De huurdersorganisatie is voorstander van individuele bemetering. Daar gaat een trigger van uit. Colette van Essen, (huurder van Mitros, lid werkgroep Basiskwaliteit Mitroswoningen en online panel van Mitros) geeft aan dat vele huurders wachten op actie van Mitros. Veel woningen hebben slechte energielabels en scoren ook qua comfort zeer laag. Daarbij geeft zij aan dat zij verwacht dat een gedragscampagne niet goed aanslaat bij bewoners van woningen met een zeer slecht energielabel. Zij zullen vinden dat Mitros eerst maar eens aan de slag moet met het nemen van maatregelen om vocht, tocht en schimmelproblemen weg te nemen. Het opbouwen van vertrouwen is belangrijk. Yvonne de Valle van STOK (huurdersorganisatie van Bo-Ex) geeft aan dat voor haar betaalbaarheid geheel bovenaan haar wensenlijstje staat. Nu gaat bij mutatie de huur soms wel met € 150,- à € 200,- omhoog. Dat is ook de zorg van wethouder Paulus Jansen. De vorige wethouder (Gilbert Isabella, PvdA) wilde werken met tijdelijke huurcontracten (tijdelijke verhuur) om na de contractperiode de huren flink te kunnen verhogen. Dat is gelukkig van de baan. Als energiebesparingsprojecten de woonlasten omlaag brengen (of minstens gelijk houden) kan Yvonne de Valle hier in mee gaan. STOK heeft ook een energiewerkgroep, maar deze kon vanavond niet aanwezig zijn. 10 Afsluiting Dagvoorzitter Michel Jehae geeft Miriam sterk, voorzitter van de Bundeling tot slot het woord. Miriam geeft aan dat de Bundeling, als belangenbehartiger van bewoners, streeft naar betaalbare, comfortabele en gezonde huurwoningen. Miriam is blij met de gedragscampagne die van start gaat. Kennisoverdracht is belangrijk om bewustzijn te creëren en zo ook draagvlak te krijgen voor maatregelen aan de woning (en dus een huurverhoging). Verder ziet Miriam liever dat het aanbod van de woningcorporaties zó goed is dat niet 70% draagvlak voor maatregelen ontstaat, maar 100%. Elders in het land heeft zij deze voorbeelden van 100% draagvlak gezien. Daar ging het overigens over Nul-op-de-meter renovaties. De Bundeling vindt het dan ook belangrijk dat het Hoogspringerstraject een vervolg krijgt. We staan nog maar aan het begin. Tot slot roept zij aanwezige huurders op om hun reactie te geven op het aanhangsel bij het huurcontract dat in de maak is. Dit gaat over voorwaarden en eigen gedrag van huurders in een nul-op-de-meter woning. Neem hiervoor contact op met de Bundeling of de NMU. Voordat alle aanwezigen aan de borrel gaan om nog door te praten, kondigen de Bundeling en NMU het vervolgdebat aan: op 1 oktober (avond) ligt de focus op betaalbaarheid en de positie die de huurder inneemt. Draagvlak, selectie wijken, effect op huurontwikkeling en daarmee op de voorraad sociale huurvoorraad komen dan nadrukkelijk aan de orde. Op 20 november (18.00 uur – 20.30 uur) vindt de landelijke slotbijeenkomst van StookjeRijk plaats. Daar worden de jaarlijkse StookjeRijk-trofees weer uitgereikt. Voor meer informatie: www.stookjerijk.nl; www.nmu.nl; www.bundeling.nl.
8
Debatleider Michel Jehae dankt iedereen voor deelname en inbreng.
9
