Verslag Rondetafel Helmondse huurders, corporaties en raad Samen verder met energiebesparing in de Helmondse huursector Woensdag 29 oktober, 19.00 uur zaal open, 19.30 uur start Gemeentehuis Helmond, Raadszaal, Boscotondo
Programma Rondetafel Helmond 29 oktober 2014 19.00u 19.30u 19.40u 19.50u 20.00u 20.15u 20.40u
21.30u
Inloop Opening door avondvoorzitter en Ilse Hoenderdos Korte presentatie Woonbond over woonlasten, energiearmoede en risicowijken door Robbert Willé. Presentatie Helmondse corporaties 2014 door Ilse Hoenderdos , Brabantse Milieufederatie. Interview met wethouder Stienen en wethouder Smeulders Pauze Drie Rondetafelgesprekken a. Corporaties b. gemeente en raadsleden c. Helmondse huurdersvertegenwoordiging en Woonbond Afsluiting
Debatleider Michel Jehae heet iedereen welkom. Hij licht het avondprogramma toe. Eerst enkele presentaties en na de pauze drie rondetafels met corporaties, raadsleden en huurdersverenigingen. Presentatie Robbert Willé, Woonbond: Woonlasten behapbaar houden Robbert Willé van de woonbond neemt de aftrap en geeft een presentatie over de positie van de huurder en de woonlasten. Robbert geeft aan dat woonlasten voor huurders behapbaar dienen te worden gehouden. Ook vanwege opkomende armoede. De verhuurdersheffing zet een rem op de investeringen van corporaties. De verhuurdersheffing betekent het afdragen van twee maanden huur aan de landelijke overheid. De energieprijzen stagneren nu. Echter zij zullen stijgen bij het aantrekken van de economie. De huurquote neemt toe. Dat wil zeggen dat de huurder steeds meer gaat betalen voor huur en energierekening. De betaalbaarheid van huurwoningen komt verder onder druk te staan. Hij draagt diverse oplossingen aan (zie de powerpoint presentatie). Hij noemt daarbij goede en meetbare prestatieafspraken. Verder geeft hij aan dat energiezuinig gedrag ook bijdraagt aan lagere woonlasten (vergelijk het rijgedrag in een energiezuinige auto). Presentatie Ilse Hoenderdos, Brabantse Milieufederatie: stand van zaken in Helmond Middels het Convenant Energiebesparing Huursector 2012-2020 van juni 2012 heeft Aedes namens de leden afspraken met de overheid en de Woonbond gemaakt voor energiebesparing in de bestaande voorraad. Aedes en de Woonbond beogen in 2020 ten minste een gemiddelde energie-index van 1,25 (gemiddeld energielabel B) te bereiken voor de totale huurwoningenvoorraad van de corporaties. Dat komt overeen met een besparing op het gebouwgebonden energieverbruik van bestaande corporatiewoningen van 33% in de periode 2008 tot en met 2020. Deze ambitie betreft het gebouw- en installatiegebonden energieverbruik voor met name ruimteverwarming, warm tapwater en ventilatie. Pagina 1 van 5
Prestatieafspraken De prestatieafspraken in Helmond tussen de woningbouwcorporaties en de gemeente zetten in op een lager doel dan landelijk is afgesproken. De prestatieafspraken 2012-2015 Helmond, (januari 2013) stelt: ‘In de periode tot 2022 zullen alle woningen binnen de woningvoorraad van de woningcorporaties gemiddeld over een C-label beschikken. In projecten waarbij energiebesparende maatregelen wordt genomen zullen huurders voorlichting krijgen over energiebesparing.’ Per november 2013 is een actualisatie geweest en is de ambitie gewijzigd in: ‘Voor zover mogelijk wordt invulling gegeven aan energiebesparende maatregelen, waarbij het streven is gericht om alle woningen binnen de woningvoorraad op termijn over een C-label te laten beschikken.’ In de overkoepelende Woonvisie 2010-2020 (september 2012) werd gesteld: ‘Inzet op duurzaamheid binnen de woningbouw blijft van groot belang. Met de woningcorporaties worden afspraken gemaakt over energiereductie in de bestaande woningvoorraad, waarbij de doelstelling is gemiddeld een C label te behalen.’ Stand van zaken energieindex Landelijk daalde de energieindex in 2013 van 1,73 naar 1,69, ofwel een gunstig energielabel D. In Helmond wordt de gemiddelde energieindex in 2013 geschat op hoge c, ongeveer 1,59. Verschil met 2012: 0,04. Het is een schatting, want de exacte label cijfers van Volksbelang waren niet bekend, maar de cijfers van Compaen zijn wel meegenomen (bron: openbare rapporten). Hieruit kan geconcludeerd worden dat de huidige doelstelling van Helmond gehaald wordt, maar de landelijke doelstelling wordt niet gehaald. Stand van zaken bij de woningbouwcorporaties Ter voorbereiding op deze bijeenkomst is gesproken met de vier woningbouwcorporaties om een beeld te krijgen van hun organisatie en hun beleid op energiebesparing. Hiervoor is gebruik gemaakt van de gegevens van de SHAERE rapportage. Alleen Volksbelang heeft deze rapportage niet en heeft de cijfers minder duidelijk kunnen laten zien. Het verschil tussen de woningbouwcorporaties is groot. Bij Bergopwaarts (0.07) en Woonpartners (0.05) is de verbetering van de energie-index in 2013 beter dan het landelijk gemiddelde van 0.04. Wocom (0.02) ligt onder het landelijk gemiddelde. Bij Bergopwaarts is de voortgang (0.07) beter dan het tempo dat gemiddeld noodzakelijk is om de landelijke doelstelling van het Energieakkoord (gemiddeld energieindex 1.25) in 2020 te halen. De verbetering van de energie-index wordt bij Bergopwaarts en Woonpartners voor een groot deel bereikt door het vervangen van oude verwarmingsketels door energiezuinige ketels, respectievelijk 5.8% en 6.9% versus 2.4% landelijk. Isolatiemaatregelen worden duidelijk minder toegepast. Het percentage isolatiemaatregelen ligt een factor 3 tot 7 onder het landelijke percentage; o.2% en 0.4% versus 1.4% landelijk. Overleg tussen de partijen Uit de voorgesprekken met de woningbouwcorporaties en de huurders ontstond het beeld dat er een goede gespreksrelatie is tussen de partijen. De huurders worden betrokken bij het beleid van de woningbouwcorporaties. Er is regulier overleg tussen de corporaties en de huurders. Er bestaat in Helmond geen regulier drie partijen overleg, zoals in het convenant opgenomen. In het verleden is er wel een platform van huurders geweest, maar deze bestaat niet meer. De huurders belangenorganisaties worden gefaciliteerd in een ruimte en materiaal om als vereniging te kunnen bestaan. Pagina 2 van 5
De relatie is over het algemeen goed, maar de huurders geven aan graag meer betrokken te worden bij energiebeleid en planning van de corporaties. Aanbevelingen De monitoring van de gestelde ambities en convenant afspraken kan beter en transparanter door de woningbouwcorporaties en gemeente. Meer transparantie over de realisatie van deze afspraken bijvoorbeeld door gebruik te maken van de SHAERE rapportage jaarlijks. Het thema Duurzame Energie staat wel in de wensenlijstjes, maar concrete stappen zijn niet benoemd. Gedragsverandering en bewustwording kan potentieel 20% energiebesparing opleveren. Dit thema is wel benoemd in de prestatie-afspraken en na een aantal pilots is er geen duidelijke beeld over de te volgen weg. Interview met wethouder Stienen en wethouder Smeulders De wethouders voor wonen en duurzaamheid zijn vanavond aanwezig. Naar aanleiding van de presentatie van Ilse Hoenderdos is de vraag waarom de doelstelling is verlaagd? De reden hiervoor is te vinden in het kabinetsbeleid. In Helmond geloven ze in een realistische doelstelling van label c. Als de cijfers kloppen en als het mogelijk is dan zouden we er in Helmond best een schepje boven op kunnen doen. De prestatie afspraken gelden tot en met 2015 en door de verhuurdersheffing is het lastig om te investeren in energie besparende maatregelen. Sinds mei 2014 is er een nieuw college en de doelstelling om in 2035-2045 klimaatneutraal te zijn willen we concreter invullen door een versnellingsagenda op te stellen. Hierdoor willen we op een aantal punten sneller gaan en dit ook smane oppakken. De beginfase waar in we nu zitten, levert inspiratie op om te versnellen en deze bijeenkomst levert daar ook een bijdrage aan. Als label in 2020 haalbaar zou zijn dan gaan we kijken met de woningbouwcorporaties hoe we dit gezamenlijk kunnen realiseren. Energielabels zijn belangrijk, maar het gaat hier ook over leefbaarheid en gedrag. Helmond doet als een van de 10 steden in Nederland mee aan de Energy Battle van het Klimaatverbond om energie te besparen. Op het thema transparantie lijkt het geen probleem om bepaalde cijfers openbaar te maken. Daarnaast zou meer samenwerking zoals eerst tijdens het platform aanwezig was wel een toegevoegde waarde zijn. Deze extra structuur en overleg wordt door de gemeente gemist. De raadsleden zouden meer druk op het dossier kunnen zetten. En samen met de versnellingsagenda duurzaamheid kan er gezamenlijk gewerkt worden onze doelstellingen.
a. Rondetafel met Corporaties Woningbouwvereniging Beropwaarts (BOW): Heer Box, Vastgoedadviseur. Bergopwaarts doet het goed op het gebied van de energieindex verbetering. Hoe komt dat? In Helmond bouwt BOW veel nieuwbouw met goed label. Daarnaast worden labels F&G verkocht, omdat deze onwenselijk zijn in onze voorraad. Er komt wel een spouwmuurisolatie pakket aan voor de huurders zonder huurverhoging, omdat dat belangrijk is. Stichting Woonpartners: Heer Huppertz, Sectormanager Klant & Vastgoed. De voorraad bestaat uit veel oude F&G woningen waarvan de leeftijd hoog is. Een aantal complexen zitten in de heroverweging om renoveren of te slopen. De woningen in het goedkope segment worden nu vaker behouden en gerenoveerd.
Pagina 3 van 5
De verhuurdersheffing maakt het lastig, maar er wordt gezocht naar een oplossing om van gemiddeld label c naar gemiddeld label b te gaan. De overwegingen worden per project bekeken. Op dit moment wordt er financieel gerekend en in de loop van 2015 zou er meer duidelijkheid moeten komen. Stichting WoCom: Heer van Rixtel, directeur Vastgoed. De voorraad bestaat al uit gemiddeld label c, waardoor er minder grote stappen gezet kunnen worden omdat het minder rendabel is om te verbeteren. WoCom streeft er naar om de doelstelling van Aedes te halen en is optimistisch. Woningbouwvereniging Volksbelang: Heer Van de Kerkhof, vastgoed beheer. Ook Volksbelang heeft een oude voorraad met veel F&G labels. De meeste van deze labels bevinden zich in de Leonardusbuurt. Deze buurt wordt als geheel geherstructureerd. In 2022 zal er nog 4% E,F,G labels in de voorraad aanwezig zijn. De lange termijn planning wijst uit dat het lastig wordt om gemiddeld label b in 2022 te halen, waarschijnlijk wordt het net niet gehaald. De rol van de raadsleden zien de corporaties met name in het hoger op de agenda krijgen van het onderwerp en het bespreekbaar maken. Ook zouden de corporaties best een keer per jaar een toelichting willen geven op de stand van zaken. De huurders worden betrokken bij de plannen en geïnformeerd over bepaalde zaken. Het kan altijd beter, maar wordt wel als positief ervaren. Volksbelang vroeg zich af waar behoefte aan is bij de huurders en vermoed dat de bewustwording laag is op het onderwerp energie. Afgevraagd wordt of de huurders onbekend zijn met de voordelen van energie besparing. De aanpak van 1-op-1 gesprek heeft Volksbelang de beste ervaring mee om de medewerking van de huurders te krijgen. b. Rondetafel Raadsleden Raadslid Mevr. van den Waardenburg, van de D66, heeft in januari 2014 tijdens de commissie vergadering over de prestatie afspraken een oproep gedaan om de ambitie niet bij te stellen na de korte periode dat de afspraken er lagen. Het wordt als jammer ervaren dat binnen een jaar de doelstelling al weer is aangepast. Verder komt raadslid Waardenburg de corporaties niet zo vaak tegen voor overleg en het zou goed zijn om meer geïnformeerd te worden over de voortgang. Ook bewustwording is een belangrijk thema, maar het lijkt een langzaam proces, maar daar moeten we allemaal aan bijdragen. Een jaarlijkse presentatie over het beleid en de vooruitgang van de corporaties zou meer tot de verbeelding spreken dan een rapport. Raadslid Mevr. Van der Pijl, van de PvdA ziet de rol van de raad als aanjaagwiel en het hameren op de prestatieafspraken. Het toezicht houden op de corporaties en het agenderen van het onderwerp en publiciteit genereren voor energie besparing in de huursector. Regelmatiger met elkaar in gesprek gaan en cijfers aanleveren om een gesprek over te voeren. PvdA bemiddelt soms tussen huurders en verhuurder. Raadslid Dhr. Verbakel, van de SP, het wantrouwen tegen over de verhuurders is een probleem. Huurders hebben het eerder financieel moeilijk. De corporaties zijn niet meer de Pagina 4 van 5
natuurlijke bondgenoot. Er is een breder probleem ten aanzien van woonlasten. Als de corporatie komt met een geloofwaardig verhaal dan is een lichte huurverhoging wel mogelijk is voor energie verbeteringen. De verhuurdersheffing en de optelsom van alle maatregelen zijn niet florissant voor de huurders. In het verleden was er intensiever overleg tussen de SP en de corporaties. De begroting wordt voorbereid en de volkshuisvesting is daarin een lastig onderwerp. Raadslid Dhr. Mol, Senioren 2013 (afgemeld) Raadslid Dhr. Van der Burgt, VVD (afwezig)
c. Rondetafel Helmondse Huurdersvertegenwoordiging Huurdersbelangen Organisatie De Peel (Bergopwaarts), mevrouw Raasveldt, voorzitter. De huurdersbelangenorganisatie De Peel, de huurdersvertegenwoordiging van Bergopwaarts (BOW) heeft sinds kort een verbeterd overleg met de verhuurder. Een aantal jaar is er gesproken over de levensduur van de verwarmingsketels. Deze stonden eerst op 21 jaar, maar is nu teruggebracht naar 18 jaar. Terwijl in de koopsector de levensduur op 15 jaar staat. Dat laatste zou natuurlijk nog beter zijn. Ook de schil wordt geïsoleerd en daar zijn we heel blij mee. De oude voorraad zit met name buiten Helmond. De inkomensafhankelijke huurverhoging is een probleem voor veel huurders.
Het gesprek aan gaan met raadsleden is wenselijk, maar ook de ambities bij de huurders een actieve rol van de raadsleden zou helpen. Huurdersvertegenwoordiging zou hun ambities zo hoog mogelijk moeten zetten om zoveel mogelijk te bereiken voor hun huurders, zoals zonnepanelen en op die manier energie terug te leveren aan de huurders en dit is ook goed voor de portemonnee. Huurderbelangen Vereniging Woonpartners, Jan van Bruggen, voorzitter HBV. De huurders van Woonpartners voelen zich niet goed geïnformeerd over de planning van energie maatregelen en heeft de indruk dat de minder lage labels wel maatregelen krijgen, maar de slechte labels minder. De corporatie ontwikkeld kant en klare pakketten zoals dat in de planning staat, zonder dat de HBV daarin goed inbreng kan leveren. Er wordt wel geluisterd, maar de actie ontbreekt soms. Het onderwerp energie speelt niet zo bij de bewoners tot er renovatie of sloop plannen zijn dan worden de mensen wakker. De passende oplossing voor een woning is erg verschillend en het blijkt maar steeds weer dat een uniforme aanpak niet werkt. Het contact tussen raadsleden en huurders vertegenwoordiging is minimaal en er is ook niet zoveel vertrouwen dat er verbetering gerealiseerd kan worden.
Huurdersbelangen Vereniging WoCom, de heer Wijnen, lid HBV. De vereniging wordt goed geïnformeerd en actief betrokken. In de Annawijk in Helmond zijn veel oude woningen zijn die erg lang blijven staan. Er wordt wel aan gewerkt, maar het tempo is niet zo hoog. De huurdersvertegenwoordiging hebben weinig contact met de raadsleden, mogelijk dat daar verandering in kan komen.
Afsluiting bijeenkomst Michel Jehae vraagt Ilse Hoenderdos om haar visie over de bijeenkomst. Ilse geeft aan dat een goede bijeenkomst was en dat het goed is dat de uitwisseling heeft plaats gevonden. Er is ruimte om de ambitie te verhogen en te werken aan meer transparantie en betrokkenheid naar de huurders en raadsleden. Er is een eerste goede stap gezet om het drie partijen overleg te organiseren en te versnellen op de realisatie van de ambities.
Pagina 5 van 5
