Stichting Pensioenfonds Smurfit Kappa Nederland Nieuwsbrief Nu m m er 1 3 > J a a r ga n g 9 > Ma a rt 2012
inhoud > Hoe staat het Pensioenfonds er financieel voor? [p.1] | Toeslag AOW stopt in 2015 [p.3] | Hoe ziet uw pensioenregeling er ook alweer uit? [p.4] | Kostenbewust; ook het Pensioenfonds [p.6] | Bestuurslid Ton van Gestel aan het woord [p.6] | Waar moet ik zijn? [p.8] | Colofon [p.8] <
>
Hoe staat het Pensioenfonds er financieel voor?
Sinds de financiële crisis in 2008 zijn het zware tijden voor de Nederlandse pensioenfondsen. Het leek even goed te gaan: in 2009, 2010 en het begin van 2011 stegen de dekkingsgraden
van
veel
pensioenfondsen
behoorlijk.
Maar de tweede helft van 2011 deed het herstel weer teniet. Dat heeft vooral te maken met de grote financiële tekorten van een aantal eurolanden zoals bijvoorbeeld Griekenland. Hierdoor is grote onrust in de financiële wereld ontstaan met als gevolg daling van de dekkingsgraden.
Gevolgen voor het Pensioenfonds Helaas daalde ook de dekkingsgraad van het Smurfit Kappa Nederland Pensioenfonds (het Pensioenfonds) in 2011 fors; van 101,5% naar 94,6%. Dat komt doordat de onrust in de financiële wereld gevolgen heeft voor de rente en de beleggingen. Twee onderdelen die weer onze dekkingsgraad beïnvloeden. Een kort overzicht: • Rente De rente is erg laag. Als de rente zo laag is als nu, dan moet een pensioenfonds meer geld in kas hebben om de pensioenen op de lange termijn te kunnen betalen. Hoe lager de rente, hoe meer geld er moet zijn. De verplichtingen van het Pensioenfonds nemen dan toe. • Beleggingen
De dekkingsgraad wordt berekend door de waarde van de beleggingen te delen door de waarde van de verplichtingen.
Het Pensioenfonds heeft veel aandacht besteed aan de beleggingsportefeuille. Hierdoor is de waarde van de
En juist onze verplichtingen hebben veel last gehad van de
beleggingen stabiel gebleven in 2011. Eind 2011 steeg
dalende rente in de tweede helft van 2011. Hierdoor steeg
de waarde zelfs nog. Het rendement van de beleggingen
de waarde van de verplichtingen veel harder dan de waarde
van het Pensioenfonds over 2011 was 6,6%. Verderop in
van de beleggingen. In de volgende grafiek komt dit duidelijk
deze nieuwsbrief vertelt Ton van Gestel (bestuurslid) hier
naar voren. Het gevolg hiervan is dat onze dekkingsgraad
meer over.
behoorlijk is gedaald.
480 460 440 420 400
30
2111 nov dec jan
29-02-2012
14-02-2012
11-01-2012
27-01-2012
23-12-2011
21-11-2011
07-12-2011
03-11-2011
18-10-2011
14-09-2011
30-09-2012
11-08-2011
29-08-2011
26-07-2011
08-07-2011
22-06-2011
03-06-2011
17-05-2011
29-04-2011
12-04-2011
25-03-2011
09-03-2011
Verplichtingen (in € 1.000.000)
21-02-2011
Beleggingen (in € 1.000.000)
360
03-02-2011
380 18-01-2010
€ € €
31-12-2010
Beleggingen en verplichtingen (in € 1.000.000)
Smurfit Kappa Nederland Pensioenfonds
Datum
Evaluatie herstelplan
de slag), kan het Pensioenfonds definitief bekendmaken of
Een groot aantal pensioenfondsen, waaronder ook ons
het de pensioenen niet hoeft te verlagen.
Pensioenfonds, heeft in 2008 een korte- en langetermijn herstelplan ingediend bij de toezichthouder de Nederlandsche
Maar dat betekent niet dat het fonds ook in de toekomst
Bank (DNB). In dit plan staat welke maatregelen het
de pensioenen niet hoeft te verlagen. Dit is onder andere
Pensioenfonds neemt om financieel weer gezond te worden.
afhankelijk van het herstel van de financiële markten. Daarnaast is het afhankelijk van de wet- en regelgeving die
DNB evalueert jaarlijks de herstelplannen van de pensioen
voor pensioenfondsen geldt. Elk jaar wordt beoordeeld in
fondsen. De toezichthouder beoordeelt onder andere of
hoeverre het herstel van de pensioenfondsen in lijn is met
de dekkingsgraad hoger is dan de zogenaamde kritische
de herstelplannen. Daarbij wordt ook bekeken of aanvullende
dekkingsgraad. Dit is de minimale dekkingsgraad die eind
maatregelen nodig zijn.
2011 aanwezig moest zijn om voldoende snel te herstellen.
Krachtig beleid nodig Op dit moment nog geen verlaging van uw pensioen nodig
Vanwege de onzekere situatie in Europa en de “downgrade”
Voor ons Pensioenfonds geldt dat eind 2011 de dekkingsgraad
gekozen
hoger was dan de kritische dekkingsgraad. Dit betekent dat
beleggingen. De beleggingen in Frankrijk en Oostenrijk zijn
het Pensioenfonds nu geen verlaging van de pensioenen
afgebouwd. Hiervoor in de plaats zijn obligaties aangekocht
hoeft aan te kondigen. Maar, pas nadat DNB de evaluatie
in bijvoorbeeld Canada, de Verenigde Staten, Australië,
heeft afgerond (zij gaan daar de komende maanden mee aan
Noorwegen en Zweden. Het Pensioenfonds wil momenteel
(zie kader) van een aantal landen heeft het Pensioenfonds voor
een
nog
bredere
spreiding
van
de
namelijk uitsluitend beleggen in obligaties van landen en
Downgrade
instellingen met een triple A status.
Ook wel kredietverlaging genoemd. Een aantal bureaus (zogenaamde kredietbeoordelaars) zoals Standard &
De financiële sector – inclusief de pensioenfondsen –
Poors, Moody’s en Fitch beoordeelt landen en bedrijven
zou bij het bestrijden van de financiële crisis veel profijt
op hun kredietwaardigheid. Kredietwaardigheid wil
hebben
door
zeggen in welke mate een land of instelling in staat is
probleemlanden. Op deze manier kunnen deze landen
zijn schulden af te lossen. Triple A (AAA) is de hoogste
hun financiële huishouding op orde brengen. Dat helpt
beoordeling voor kredietwaardering. D is de laagste
de financiële sector om de rust en het vertrouwen terug
beoordeling, dan spreek je van een wanbetaler.
van
een
krachtig
en
duidelijk
beleid
te vinden.
>T oeslag
AOW stopt in 2015
Vanaf 1 januari 2015 gaat de AOW voor een deel veranderen.
Wat betekent dit voor u?
Op dit moment is de hoogte van de AOW vooral afhankelijk
Of dit gevolgen voor u heeft, is afhankelijk van uw leeftijd:
van uw woonsituatie. Met woonsituatie bedoelen we of u
• U bent geboren vóór 1 januari 1950
alleen woont, getrouwd bent of samenwoont. Een voorbeeld:
- Voor u verandert er niets per 1 januari 2015. U krijgt gewoon een gehuwden-AOW voor uzelf en een
• De netto AOW van iemand die alleen woont, is 70% van
toeslag voor uw partner. Als uw partner tenminste niet
het netto minimumloon.
te veel eigen inkomsten heeft.
• De netto AOW van iemand die getrouwd is of samenwoont, is 50% van het netto minimumloon. Samen ontvangt u
• U bent geboren ná 31 december 1949
dus 100%. Als u een partner heeft die nog geen 65 jaar is,
afgeschaft.
krijgt u een extra bedrag boven op uw AOW-pensioen. Dit extra bedrag heet een toeslag. U ontvangt deze toeslag tot uw partner 65 wordt.
- Met ingang van 1 januari 2015 wordt de partnertoeslag
- Bent u geboren na 31 december 1949 en heeft u een jongere partner, dan krijgt u als u 65 jaar wordt een
Vanaf 1 januari 2015 verandert dit. Wie op of na die datum 65
AOW voor gehuwden en samenwonenden. Dit is 50%
jaar wordt, krijgt alleen een gehuwden-AOW en geen toeslag
van het minimumloon. U krijgt geen partnertoeslag!
voor de partner. Voor veel stellen in Nederland betekent dit
Uw partner krijgt een eigen gehuwden-AOW wanneer
dat zij na 2015 met een financieel ‘gat’ komen te zitten omdat
hij of zij zelf 65 jaar wordt. Samen heeft u dan 100%
de jongere partner niet werkt.
van het minimumloon.
>H oe
ziet uw pensioenregeling er ook alweer uit?
Middelloonregeling
Tijdens het deelnemerschap
Bij pensionering (65 jaar)
Aanspraak op pensioen
Aanspraak op pensioen
De middelloonregeling is een uitkerings overeenkomst. Dat betekent dat u weet hoeveel pensioen u straks kunt krijgen. Jaarlijkse opbouw
Indexatie Behouden van uw koopkracht door te proberen om het pensioen mee te laten stijgen met de lonen.
(Extra) Beleggingspakket
Tijdens het deelnemerschap
Bij pensionering (65 jaar)
Pensioenkapitaal
Aanspraken op pensioen
Het Beleggingspakket en het Extra Beleggingspakket zijn premieovereenkomsten. U weet alleen wat de premie is die wordt betaald. Het kapitaal is afhankelijk van het rendement en de ingelegde premies.
Premies
Rendement
Afhankelijk van salaris
Afhankelijk van de
en leeftijd.
beleggingen.
Het Basispakket
Het Beleggingspakket
De pensioenregeling van Smurfit Kappa bestaat uit
Verdient u een salaris dat uitgaat boven dit bedrag,
meerdere onderdelen. Het belangrijkste onderdeel is de
dan bouwt u ook een deel van uw pensioen op in het
middelloonregeling (het Basispakket). Wanneer u een
Beleggingspakket.
salaris verdient dat op jaarbasis lager is dan € 52.700,
stukje pensioen op in het Extra Beleggingspakket. Dit zijn
dan bouwt u het grootste deel van uw pensioen op in deze
zogenaamde beschikbare premieregelingen. Bij zo’n regeling
middelloonregeling. U krijgt hier jaarlijks een overzicht van
ontvangt u elke maand een premie die wordt gestort op uw
door middel van het Uniform Pensioenoverzicht (UPO).
beleggingsrekening bij Robeco. De hoogte van de premie
S m u r f i t k a pp a N E D E R L A N D pens i oen n i e u ws b r i e f > p . 4
En
alle
werknemers
bouwen
een
is afhankelijk van uw salaris en uw leeftijd. Hoe ouder u bent, hoe hoger het percentage.
• In het (Extra) Beleggingspakket bouwt u een pensioen kapitaal op, waarmee u op de pensioendatum ouder doms- en partnerpensioen aankoopt. Hoe hoog het kapitaal
De premie wordt door Robeco voor u belegd, maar u
wordt, hangt af van de hoogte van de ingelegde premies
kunt zelf bepalen hoe dat gebeurt. In principe belegt
en van de rendementen die u met uw beleggingen
u volgens de Life Cycle Service, waardoor de beleggingen
behaalt. Daarnaast is vooral van belang wat de
aansluiten bij uw persoonlijke situatie. U belegt namelijk
gemiddelde levensverwachting is op het moment van
steeds minder risicovol naarmate u ouder wordt, en dus
pensioeningang, want dan wordt het kapitaal omgezet in
dichter bij de pensioendatum komt. Dit wordt automatisch
een pensioenuitkering. Hoe hoger de levensverwachting
voor u geregeld. Overigens kunt u er ook voor kiezen
hoe lager het aan te kopen pensioen op jaarbasis wordt.
om zelf uw beleggingen te beheren. Op de website www.robecodirect.nl kunt u inloggen om uw eigen beleg
Daarnaast biedt het Pluspakket de mogelijkheid om vrijwillige
gingen te bekijken.
stortingen te doen op een beleggingsrekening bij Robeco. Hiermee kunt u op een fiscaal vriendelijke manier uw
Wat bepaalt de hoogte van uw pensioen?
pensioen verhogen. De premies die u stort worden namelijk
De hoogte van uw uiteindelijke pensioenuitkering is afhan
in mindering gebracht op uw bruto inkomen.
kelijk van een aantal factoren: • De hoogte van het pensioen in de middelloonregeling hangt vooral af van uw jaarlijkse salaris gedurende uw dienstverband en het aantal dienstjaren dat u doorbrengt bij Smurfit Kappa. Verder is het voor de opbouw in de middelloonregeling van belang of het Pensioenfonds de mogelijkheid heeft toeslagen te verlenen op uw opgebouwde pensioenaanspraken. Dit is afhankelijk van de financiële situatie van het Pensioenfonds; een voorwaardelijke toeslagverlening.
S m u r f i t k a pp a N E D E R L A N D pens i oen n i e u ws b r i e f > p . 5
>K ostenbewust;
ook het Pensioenfonds splitsen wij daarom de verschillende kosten zoveel mogelijk. Denk daarbij aan de kosten voor uitvoering, administratie en vermogensbeheer. Op deze manier willen wij open zijn en inzicht geven in de kosten.
Vergelijking met andere pensioenfondsen Naast openheid en inzicht in kosten, wil het Pensioenfonds ook weten of de gemaakte kosten “redelijk” zijn in vergelijking met andere pensioenfondsen. Helaas is er nog maar beperkt onderzoek gedaan op dit gebied. Dit komt waarschijnlijk ook doordat vergelijken lastig is. Zo zijn er veel verschillen tussen pensioenfondsen. In het aantal deelnemers, de omvang van het vermogen of het aantal pensioenregelingen dat het pensioenfonds uitvoert. Maar ook de complexiteit van In deze tijd met financiële tegenwind is het belangrijk om
de regelingen. Daarnaast is de manier van beleggen van
op de kosten te letten. Dat geldt natuurlijk ook voor het
invloed. Belegt een pensioenfonds actief of passief? Met
Pensioenfonds. Ook de toezichthouder (DNB) besteedt
actief beleggen zijn bijvoorbeeld meer kosten gemoeid dan
hier veel aandacht aan. Daarnaast zijn er vanuit de politiek
met passief beleggen. Maar daar staat tegenover dat actief
dringende aanbevelingen gedaan om aandacht te besteden
beleggen kan leiden tot een hogere beleggingsopbrengst.
aan kosten. En dan vooral om meer openheid en inzicht te Uit het meest recente onderzoek blijkt dat wij het goed doen
geven aan deelnemers.
in vergelijking met andere pensioenfondsen. We hebben
Openheid en inzicht
daarbij gekeken naar onze omvang en de kosten die wij
In de praktijk is dat nog niet altijd even makkelijk. Voor het
maken. De kosten op totaalniveau zijn vergelijkbaar met
vermogensbeheer is dit lastig, omdat vermogensbeheerders
andere pensioenfondsen van onze omvang. De kosten per
hun kosten op verschillende manieren verantwoorden in hun
deelnemer zijn dan zelfs relatief laag. Uiteraard blijven wij er
rapportages. In de jaarverslagen van het Pensioenfonds
alles aan doen om de kosten zo goed mogelijk te beheersen.
>B estuurslid Ton
van Gestel aan het woord
‘Laten we duidelijk zijn’
Al twee keer eerder spraken we voor deze nieuwsbrief met
we dit niet meer meegemaakt. De crisis bij de banken,
Ton van Gestel, bestuurslid van het Pensioenfonds. Niet
de overheden in de schulden en de Nederlandsche Bank
eerder was de onrust in de pensioensector echter zo groot.
die de rente dicteert: pensioenfondsen staan voor een
En niet eerder spraken we Van Gestel in zijn hoedanigheid
moeilijke opgave.’
van gepensioneerde. Hij legt uit voor welke uitdagingen een pensioenfonds anno 2012 staat.
De rente daalde in 2011 en aan het begin van 2012 en bedraagt nu ruim 2%. Dat betekent voor pensioenfondsen
‘Het was een roerig jaar. Niet alleen voor ons, maar voor de
dat de dekkingsgraad daalt: de beleggingen dalen hierdoor
hele sector’, steekt Van Gestel van wal. ‘Een situatie als
niet in waarde, maar voor hetzelfde opgebouwde pensioen
deze is niet helemaal uniek, maar de laatste 40 jaar hebben
moet er wel veel meer geld in kas zijn. Van Gestel: ‘Hier zitten
S m u r f i t k a pp a N E D E R L A N D pens i oen n i e u ws b r i e f > p . 6
alle pensioenfondsen behoorlijk mee in hun maag. Voor werknemers en gepensioneerden zijn de redenen waarom de dekkingsgraad van een pensioenfonds stijgt of daalt vaak niet duidelijk. Dat is ook een heel lastig verhaal. Ik snap heel goed dat mensen zich bijvoorbeeld afvragen wie er nu eigenlijk de baas is over de rente. In de ogen van de sociale partners wordt het pensioen teveel afhankelijk gemaakt van rentestanden en beurskoersen. Dat gevoel is begrijpelijk en moeilijk weg te poetsen.’ ‘Volgens mij is het probleem dat economen er nooit in geslaagd zijn een goede maatstaf te ontwikkelen voor de door pensioenfondsen te gebruiken rente. De rente zal altijd verschillend uitpakken voor verschillende groepen. Ons Pensioenfonds is er altijd alert op om een zo solidair mogelijk beleid te voeren. Een beleid dat eerlijk en duidelijk is voor alle groepen deelnemers; actieve deelnemers, slapers én gepensioneerden.’
zekerheid en rendement. Bij ons fonds ligt de renteafdekking rond de 55%.’
Renterisico Renterisico is het risico dat het verschil tussen de
‘Daarnaast heb je verschillende keuzes in de manier van
waarde van de beleggingen en de waarde van de
beleggen. Waarom niet gewoon sparen bij een bank? Die
pensioenverplichtingen verandert door veranderingen in
vraag krijg ik vaak, maar sparen is helaas niet zo’n zekere
de marktrente. Door een daling van de rente stijgen de
oplossing als velen denken. De spaarrentes die banken
verplichtingen in waarde en ook de obligaties stijgen dan
momenteel bieden zijn laag. Met een rente van 2% is het
in waarde. Echter de beleggingen bestaan gedeeltelijk
onmogelijk een goed pensioen te financieren, tenzij je
uit obligaties en gedeeltelijk uit aandelen, waardoor de
enorm hoge premies gaat vragen. En dat kan natuurlijk niet.
bezittingen maar gedeeltelijk mee stijgen.
Bovendien loopt ook spaargeld risico: denk aan Icesave of DSB. Banken geven maar een garantie tot 100.000 euro, dus
En natuurlijk is het fonds gebaat bij een goed rendement,
daar zet je niet een paar miljoen op weg.’
maar dan wel door het nemen van verantwoorde risico’s. Van Gestel is lid van de beleggingscommissie van het
Klassiek beleggen blijft de beste optie, volgens Van Gestel.
Pensioenfonds en geeft inzicht in de beleggingsmogelijkheden
‘Zorg voor een goede spreiding, in obligaties en aandelen
en –risico’s. ‘Kijk bijvoorbeeld naar het renterisico: het risico
zowel geografisch als binnen de verschillende sectoren van
dat de verplichtingen van het fonds harder stijgen dan de
de beleggingsmarkt. Stap niet in exotische markten waar
bezittingen – de optelsom van alle beleggingen – met als
je onvoldoende kennis van hebt en breng alle gebieden
gevolg dat er meer geld in kas moet zijn voor de opgebouwde
nauwgezet in kaart.’
pensioenen van actieve werknemers en slapers en uitkeringen van gepensioneerden. Eigenlijk precies datgene
‘Vergeet niet dat alle varianten risico met zich mee brengen.
waar we het hiervoor over hadden. Dit risico kun je afdekken.
Het is aan het Pensioenfonds de afweging te maken of een
Maar is volledig afdekken wel verstandig? Dan profiteer
risico aanvaardbaar is, of niet. Daar is het bij de banken fout
je er namelijk ook niet van als de rente weer stijgt. Een
gegaan. Wij waken ervoor in dezelfde valkuil te trappen.
stijging van de rente met 1% betekent bijvoorbeeld zonder
Dat is lastig, maar het levert je ook wat op. Sinds het begin
afdekking van het renterisico, een verbetering van 15% van
van het korte- en langetermijn herstelplan, is een gemiddeld
de dekkingsgraad. Je moet dus een balans vinden tussen
beleggingsrendement geboekt van 10%.’
S m u r f i t k a pp a N E D E R L A N D pens i oen n i e u ws b r i e f > p . 7
> Waar
moet ik zijn?
Als u vragen hebt naar aanleiding van deze Nieuwsbrief of de overig informatie over uw Smurfit Kappa Pensioen, dan kunt u contact opnemen met Marco Kiewiet, telefoonnummer 06 – 51261647. U kunt ook een e-mail sturen naar
[email protected]. Meer informatie over uw pensioen bij Smurfit Kappa Nederland vindt u tevens op onze website: www.smurfitkappapensioen.nl
col o f o n > Redactie: Marco Kiewiet (Pensioenfonds) | Liesbeth van Dasselaar (Pensioenfonds) | Martijn Leppink (Towers Watson) > Vormgeving: \BOVIL > Oplage: 3.300 < Om de teksten prettig leesbaar te houden, is een aantal zaken vereenvoudigd. U kunt daarom geen rechten ontlenen aan deze publicatie.
