Stad Antwerpen Gemeenteraad

beraadslaging/proces verbaal Kopie

Stad Antwerpen Gemeenteraad

Samenstelling: mevrouw Leona Detiège, burgemeester-voorzitster; de heren Leo Delwaide, Marc Van Peel, mevrouwen Chantal Pauwels, Kathy Lindekens, Ann Coolsaet, de heren Eric Antonis, Erwin Pairon, Tuur van Wallendael, Dirk Grootjans, Luc Bungeneers, schepenen; de heren Staf Neel, Marcel Bartholomeeussen, Jan Claes, mevrouw Hilda Vienne, de heer Johan Van Brusselen, mevrouw Fatima Bali, de heren Gilbert Verstraelen, Geert Brouwers, Bob Hulstaert, Dirk Geldof, Filip Dewinter, Jan Penris, mevrouw Nahima Lanjri, de heer Ludo De Ranter, mevrouw Tanja Smit, de heren Paul De Loose, Louis Anken, mevrouw Marleen Segers, de heren Hugo Verhelst, Luk Lemmens, Claude Marinower, mevrouw Suzette Verhoeven, de heren Patrick Janssens, Gerolf Annemans, Christian Leysen, mevrouw Marleen Van Ouytsel, de heren Youssef Slassi, Patrick De Roo, Ludo Van Campenhout, mevrouw Freya Piryns, de heren Johan Peeters, Philip Heylen, George Ver Eecke, mevrouw Christel Crauwels, de heer Koenraad Dillen, mevrouw Anneke Vermeiren, de heer Hans Coveliers, mevrouw Kathleen Van Brempt, de heren Rob Verreycken, Johan Bijttebier, mevrouwen Caroline Drieghe, Ledy Broeckx, Christel Luyckx, de heer Maurice Van Tongerloo, raadsleden; de heer Fred Nolf, stadssecretaris; de heer Freddy Vandekerckhove, adjunct-stadssecretaris. Openbare zitting van 16 december 2002 Iedereen aanwezig behalve mevrouw Kathy Lindekens, schepen; de heren Marcel Bartholomeeussen, Jan Claes, mevrouwen Fatima Bali, Tanja Smit, Marleen Segers, de heer Koenraad Dillen, raadsleden; de heer Fred Nolf, stadssecretaris.

Techniek aankoop en logistiek 100

B-Punt

Eilandje. Bestek 2002/237 voor de opvolging van het Beeldkwaliteitplan Buitenruimte en de opmaak van het Groenplan Eilandje. (Jaarnummer 2780)

Agendapunt, gemeenteraad, open, 24/10/2001, jaarnummer 2355

Motivering Voorgeschiedenis Fase Goedkeuring Beeldkwaliteitplan voor de Buitenruimte Uitvoeringsnotitie Prijsvraag aan Atelier J-P.LX – opvolging van het beeldkwaliteitsplan Eilandje

Bestuursorgaan College

Datum 20 maart 2001

Jaarnummer 3286

College College

15 oktober 2002 27 november 2002

11942 13525

Feiten en context De planning en ontwikkeling van het Eilandje zal gepaard gaan met een structurele investering in het openbaar domein, waarbij tevens in alle straten en pleinen een nieuw (gescheiden) rioleringsstelsel moet komen. De ontwikkeling en de vormgeving van publiek domein is immers het primaat van de overheid. Zij is verantwoordelijk voor de realisatie, het beheer en de aandacht gemeenteraadsbesluit: 2780 van maandag 16 december 2002 Pagina 1 van 7



voor de kwaliteit van het openbaar domein. De (gemeentelijke) overheid heeft nu eenmaal eerder greep op de vormgeving van het openbaar domein en pas in tweede instantie op de kwaliteiten van de vormgeving van bouwblokken en gebouwen – derden zijn hier immers de initiatiefnemers. Het is op dat terrein dat ze kan én moet ingrijpen. Daarvoor was er dan ook nood aan een integrerend plandocument voor de aanleg van de publieke ruimte. Dit heeft uiteindelijk geresulteerd in de publicatie van een algemene offerteaanvraag, die het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen in oktober 2000 toewees aan Atelier J-P.LX. Met de opmaak van het BKP/BR (beeldkwaliteitplan buitenruimte) zal de herinrichting van het openbaar domein van het Eilandje kwalitatief kunnen worden gestuurd. Op basis van dit BKP/BR dienen concrete plannen voor de herinrichting van de verschillende straten, dokkades, promenade-assen, groenvoorzieningen, kunstintegratie, etc. worden opgemaakt. Er wordt inzicht gegeven in: verkeers- en vervoersplan, groenstrategie, water, profielen principes, verlichting, meubilair, reclame & terrassen en kunst. Er wordt aan de hand van de catalogus duidelijk gemaakt welke lichtarmaturen, meubilair, profileringsprincipes, enz. richtinggevend zijn bij de heraanlegplannen. Het plangebied BKP/BR omvat het zuidelijk gedeelte van het Eilandje, ten zuiden van de Kattendijksluis en Houtdok, ten oosten van de Schelde, ten westen van het Aziadok en ten noorden van de bebouwing Godefriduskaai en de Kempenstraat. Het BKP/BR werd goedgekeurd door het College op 20 maart 2002. Op 17 juni 2002 werd de uitvoeringsnotitie ‘Naar een uitvoeringsplan voor het Eilandje’ goedgekeurd op de stuurgroep. De notitie handelt over de opdrachten die nog dienen uitgevoerd te worden in de verdere ontwikkeling van het Eilandje. Het gaat hierbij om urgente activiteiten die nodig zijn om vanuit het Masterplan (MP) en het Beeldkwaliteitplan Buitenruimte (BKP/BR) te komen tot uitvoering, alsook de communicatie hieromtrent. Wat het masterplan betreft is er duidelijk nood aan een ruimtelijk-juridische verankering door enerzijds de opmaak van een bijzonder plan van aanleg (BPA) en anderzijds de beeldbepaling van de bebouwde ruimte (beeldkwaliteitplan architectuur). Samen met het Beeldkwaliteitplan voor de Buitenruimte zijn dan de contouren van de bebouwde én de onbebouwde ruimte geschetst. Echter met een groenplan en een waterplan, twee karakteristieken voor de buitenruimte van het eilandje, zal de implementatie van het BKP/BR in concrete aanlegdossiers voor het openbaar domein van het eilandje beter gefundeerd en gedragen zijn. Primordiaal voor al deze plandocumenten is echter de doorwerking ervan in de beleidslijnen, de bouwplannen, de ontwikkelingsdossiers, kortom: een gedegen begeleiding ervan is prioritair. Daarnaast gaat het om specifieke activiteiten die leiden tot een publiek-publieke en vervolgens publiek-private samenwerking, met andere woorden de wijze van exploitatie. Hiervoor werd een begrotingswijziging doorgevoerd van een budget voorzien voor uitvoeringswerken voor het Eilandje naar studiewerken (42138 733 60). Hiermee kan er opdracht gegeven worden voor alle nog resterende studies voor het Eilandje, waar onder het Waterplan, het Groenplan, de Architectuurnota, het BPA, etc… . De uitvoeringsnotitie werd goedgekeurd door het college van burgemeester en schepenen in zitting van 15 oktober 2002. gemeenteraadsbesluit: 2780 van maandag 16 december 2002 Pagina 2 van 7

Stad Antwerpen


Gemeenteraad

Feiten en context Het Beeldkwaliteitplan voor de Buiten Ruimte is een richtinggevend document dat een duidelijke en kwaliteitsvolle visie weergeeft wat betreft de herontwikkeling van het openbaar domein. Dit document zal diverse bureaus begeleiden bij het ontwerpen en zal hun taak aanzienlijk vergemakkelijken waardoor er een samenhangend geheel ontstaat. Zij hoeven niet meer op zoek te gaan naar materialen, verlichting, zonering van parkeren, meubilair, etc. Alle principes zijn geschetst en benoemd, ze moeten enkel nog geïmplementeerd worden in concrete straten en pleinen. 1. Begeleiding BKP/BR Maar om van het BKP/BR een bruikbaar instrument te maken in de sturing bij uitvoeringsprojecten, is de opvolging en doorwerking noodzakelijk, wil men enige garantie voor kwaliteit verkrijgen – waar kwaliteit en visie net opdracht en onderwerp waren van het beeldkwaliteitplan. Gezien dit document een eenduidige visie weergeeft, is het noodzakelijk dat dit ideeëngoed kan doorwerken tot in de uitvoering. Begeleiding is dus onontbeerlijk; het BKP/BR is als het ware een reeks spelregels die gestuurd dienen te worden door de spelleider. Daarom is het essentieel dat de ontwerper van het BKP/BR een adviserende betrokkenheid blijft behouden tijdens het uitwerken door derden van schetsontwerpen, voorontwerpen, definitieve ontwerpen en uitvoeringsplans voor de komende (openbaar domein) projecten. Tijdens de opmaak en afronding van het BKP/BR werd er voor de volgende projecten reeds advies gevraagd aan Atelier J-P.LX: • werkvergaderingen voor het gebied “Oude Dokken”; • bijwonen vergaderingen Waterplan; • bijwonen vergadering herprofilering Montevideo- en Braziliëstraat. Deze projecten hebben duidelijk gemaakt dat supervisie noodzakelijk is. In de toekomst zal de begeleiding bij uitvoering van projecten voor het openbaar domein bovendien enkel nog toenemen. Het BKP/BR is opgemaakt door het Atelier J-P.LX en is daardoor hun artistieke creatie. Indien men deze opdracht aan een ander bureau zou geven, zal dit altijd een verzwakking zijn van de eigen en sterke inbreng van Atelier J-P.LX. De eenheid die het concept nu heeft zou hierdoor op de helling komen te staan. Deze opdracht kan beschouwd worden als een “consultancy-fee”, waarvoor het studiebureau volgende prestaties levert: de stad bijstaan bij de analyse van voorgestelde projecten aan de hand van de in het BKP/BR • opgestelde principes, profielen, materialen en criteria; het verlenen van het nodige advies nodig voor de eventuele bijsturing van de voorgestelde • projecten. Dit ereloon zal forfaitair worden opgegeven op basis van een halve dagloon en een dagloon.. Dit ereloon geldt voor werkvergaderingen op basis van hele of halve dagen, onafhankelijk van het aantal mensen of achtergronden, met inbegrip van verplaatsingen, onkosten, …. De vergoeding zal worden uitbetaald voor de door het stadsbestuur expliciet gevraagde momenten op basis van facturen per dienstverlening.

2. Uitwerking groenstrategie tot groenplan gemeenteraadsbesluit: 2780 van maandag 16 december 2002 Pagina 3 van 7

Stad Antwerpen


Gemeenteraad

Op dit moment wordt er in het BKP/BR een strategie opgenomen die een visie geeft voor de gewenste groenaanleg op het Eilandje. Als basis wordt er uitgegaan van twee bestaande groendensiteiten, vertrekkend uit het noorden (droogdokkeneiland) en oosten(spoor noord), die zullen afnemen richting de stad en richting de Schelde. Dit wordt aangevuld met een voorstel tot het verwezenlijken van tijdelijke landschappen die de bebouwing vooraf zullen gaan. Op deze manier kan het effect van de bouwwerf, die het Eilandje zal worden, verminderd worden waardoor het ook tijdens de minder aangename periode reeds aangenaam vertoeven is. Het is een voorstel dat qua creativiteit en inzicht het Eilandje op internationaal niveau verheft door de originaliteit. Het groenidee zal de stad Antwerpen groenaanleg bezorgen met een doordachte landschappelijke vormgeving met aandacht voor tijdelijke en duurzame oplossingen en een zeer sprekend planconcept. Het studieteam realiseerde daarmee niet alleen innoverend idee, maar tevens – en in het bijzonder – een landschappelijk én stedenbouwkundige visie op de ontwikkeling van het Eilandje. Het Atelier J-P.L X gaf dus een duidelijke aanzet tot een landschappelijk project op basis van het uitwaaierende concept van groendensiteiten. Dit project – of groenplan – zat niet expliciet in de aanvankelijke opdracht; daar waren spelregels gevraagd naar groeninrichting, wat niet onmiddellijk een ‘groenplan’ kan genoemd worden of ernaar vertaald kan worden. De specificiteit van het ontwerp voor het groen trok het studiebureau door tot in de ruimere omgeving: zo werd er duidelijk over de grenzen heen gekeken, met name de groene oevers aan de Schelde en de groene ontwikkeling van Spoor Noord. Het inplantingschema genereerde duidelijk een aanzet en een richting voor de groenontwikkeling van het Eilandje. Dit idee vraagt dan ook om een verdere uitwerking om realisatie in het vooruitzicht te kunnen stellen. Deze meerwaarde van groenconcept betekent ook een grote meerwaarde voor het Eilandje en voor de stad in haar geheel. Dit geldt omgekeerd ook voor de hele stedenbouwkundige en architecturale ontwikkeling van het Eilandje: gebouwen zullen immers niet geïsoleerd staan in zijn omgeving maar geïntegreerd in een kwalitatief stedelijk weefsel. Een verdere ontwikkeling van die krijtlijnen dringt zich dan ook op. Doch de invalshoek van Atelier J-P.LX behoort hen toe; het is hun artistieke creatie. Een ander studieteam hierop laten verder werken zal altijd een afzwakking zijn van de eigen en sterke inbreng van het team rond Jean Paul Laenen en Michel Devignes en zou bovendien leiden tot problemen van auteursrechterlijke aard. Deze strategie dient dus verder verfijnd te worden. Op dit moment is het nog niet hanteerbaar om effectieve projecten te realiseren en te begeleiden. Het is noodzakelijk dat deze strategie wordt uitgewerkt tot een operationeel plan en dat er verdere studie verricht wordt vooraleer men met de aanleg van bepaalde projecten kan beginnen. Opdracht De visie, die in het BKP/BR ontwikkeld is, moet tot een volwaardig plan worden uitgewerkt. Een volwaardige strategie die precies is en die een actieplan inhoudt. De uitwerking zal onder andere de volgende elementen dienen te verduidelijken: • Een studie naar de pollutie van de bodem en gekoppeld hieraan de mogelijke oplossingen opdat de flora hierop kan aangepast worden. De pollutie-studie kan begeleid worden door o.a. de Milieucel van het Gemeentelijk Havenbedrijf. • Een verfijning en uitwerking van het concept op basis van het BKP/BR-concept en binnen de ruimtelijke visie van het Masterplan (fase 1) waarmee de stedelijke diensten, de diensten van het havenbedrijf en/of derden expliciet het groenconcept voor dat deel van het Eilandje kunnen gemeenteraadsbesluit: 2780 van maandag 16 december 2002 Pagina 4 van 7

Stad Antwerpen


Gemeenteraad

vatten en verwerken/vertalen in hun project. (Waar komt wat? In welke densiteit? Welke bomen?) • Een studie naar de parcellering en fasering van het groen op het Eilandje. Dit gaat over de beheersing van de ontwikkeling doorheen de tijd (Waar komt wat wanneer?). Eveneens de beheerskost en onderhoudskost dient verduidelijkt te worden per locatie. Een planning in de tijd dient allereerst opgesteld te worden samen met de stad, het gemeentelijk havenbedrijf, het district Antwerpen en het projectbureau Eilandje. • Het gebruik en aanleg van de voorlopige en blijvende landschappen. Een concreet voorstel naar locatie, aanleg, kosten, groensoorten, termijnen en beheerskosten dient opgenomen te worden voor de voorlopige landschappen; het resultaat is een aanbestedingsklaar dossier. • Ontwikkelen van een aantal prototypes van groenaanleg, kleinere projecten die toelaten het vocabularium van het groenconcept op punt te stellen en die dan dienen als referentie voor de komende projecten op het Eilandje. Op basis van vijf voorbeeldprojecten of prototypes wordt dan het principe van de tijdelijke landschappen duidelijk, alsook het principe van de aanplanting volgens dichtheidsgradiënt. Met deze verwezenlijking wordt dan niet alleen duidelijk wat bedoeld en ontwikkeld wordt, maar ziet men ook dat er gestart wordt op het Eilandje en in het bijzonder dat er positief in groen wordt geïnvesteerd. Een onderzoek naar en voorstel van cruciale gebieden, die best het eerst zouden worden aangelegd. Dit document moet een concreet werkdocument zijn dat richtinggevend is voor ontwerpers. Het dient een instrument van het beleidskader te zijn, dat kan ingezet worden om de groenaanleg te realiseren. Voor deze bijkomende studieopdracht wordt een prijsopgave gevraagd (som over het geheel), waarbij het samenwerkingsverband van Atelier J-P.LX met landschapsarchitect Michel Desvignes dat werd ingediend bij de oorspronkelijke offerte voor de studie BKP/BR in opdracht van het havenbedrijf, expliciet zal toegevoegd worden bij de voormelde prijsopgave.

Juridische grond Artikel 117 van de nieuwe gemeentewet, dat bepaalt dat de gemeenteraad alles regelt wat van gemeentelijk belang is; Artikel 234 van de nieuwe gemeentewet, dat bepaalt dat de gemeenteraad de wijze kiest waarop de opdrachten voor aannemingen van werken, leveringen of diensten worden gegund en de voorwaarden vaststelt; Wet op de wet van 24 december 1993 en de koninklijke besluiten van 8 januari 1996 en 26 september 1996, betreffende de overheidsopdrachten voor aannemingen van werken, leveringen en diensten; Artikel 17, §2 van de wet van 24 december 1993, inzonderheid 1° f) zal deze opdracht van diensten gegund worden volgens de onderhandelingsprocedure, omdat deze dienst omwille van hun technische of artistieke specificiteit slechts aan één bepaalde dienstverlener kan toevertrouwd worden.

gemeenteraadsbesluit: 2780 van maandag 16 december 2002 Pagina 5 van 7



Argumentatie Het stedelijk ontwikkelingsbedrijf stelt voor prijs te vragen aan Atelier J-P.LX, voor de opdracht begeleiding BKP/BR en de opmaak van het Groenplan. Het Groenplan kan dan gelden als product van de lange termijnvisie met voorstellen, acties en programma’s op korte en middellange termijn die de inhoudelijkheid, doelgerichtheid, doorzichtigheid en controleerbaarheid waarborgt van de groenaanleg in de openbare ruimte van het Eilandje. Het is dan als richtinggevend document te gebruiken voor enerzijds ontwerpen, bestekken en realisaties en anderzijds de bouwaanvragen die de stad, de haven en/of derden zullen initiëren op het Eilandje. Bovendien is het essentieel dat de ontwerper van het BKP/BR een adviserende betrokkenheid blijft behouden tijdens het uitwerken door derden van schetsontwerpen, voorontwerpen, definitieve ontwerpen en uitvoeringsplans voor de komende (openbaar domein)projecten.

Financiële gevolgen De totale uitgaaf wordt geraamd op 45 000,00 EUR, BTW inbegrepen, en kan verrekend worden op de buitengewone begroting 2002, code 42138/733/60/00, waarop 938 131,29 EURO beschikbaar is. Financiering met leninggelden.

Besluit De gemeenteraad keurt eenparig het volgende besluit goed.

Artikel 1 De gemeenteraad keurt goed dat prijs wordt gevraagd aan het Atelier J-P.LX te 2000 Antwerpen voor de opvolging van het beeldkwaliteitplan voor de buitenruimte en de opmaak van het groenplan voor het Eilandje.

Artikel 2 De stadsontvanger regelt de financiële aspecten als volgt: Omschrijving Bedrag Begrotingscode Beschikbaar Vnr krediet Opvolging 45 000,00 EUR Buitengewone 938 131,29 EUR BC 8501018 beeldkwaliteitpla (BTW begroting n buitenruimte en inbegrepen) 2002/42138/733/ opmaak 60/00. Groenpan Financiering met Eilandje leninggelden

Kopiëen: 8 exemplaren Aan: TL/CAL/A

Aantal: 1

Actie: voor dossier gemeenteraadsbesluit: 2780 van maandag 16 december 2002 Pagina 6 van 7



OB/RO/SO OB/RO/SO (Maryse Gys) OB/OD (Jan Verhaert) HB/INFRA/DI (S. Fruytier) Projectbureau Eilandje SD/JUR (Marleen Boumans) OB/WMZ (René Daniels)

1 1 1 1 1 1 1

voor kennisname voor kennisname voor kennisname voor kennisname voor kennisname voor kennisname voor kennisname

gemeenteraadsbesluit: 2780 van maandag 16 december 2002 Pagina 7 van 7

Stad Antwerpen Gemeenteraad

Recommend Documents