Muzenstraat 61 Postbus 16107 2500 BG Den Haag te!eloon(070)8881212
fax (070) 888 12 80 www.ipo.nl
Provincie Overijssel t.a.v. de heer mr. J.O.R. Alberda van Ekenstein, statengriffier Postbus 10078 8000 GB ZWOLLE
uw brief van
uw kenmerk
onskenmerk 11018/2006
datum 13-11-2006
onderwerp
Advies rapporteursgroep Europa IPO
Geachte heer Alberda van Ekensteijn, Met genoegen zend ik u hierbij het advies van de rapporteursgroep Europa. De rapporteursgroep is een onderdeel van de Algemene Vergadering van de vereniging Interprovinciaal Overleg (IPO). Hierin hebben 60 Statenleden uit de provineies zitting. Na het referendum over de Europese grondwet heeft de Algemene Vergadering gedebatteerd over de betekenis van de uitkomst voor de provineies. Bij die gelegenheid is een rapporteursgroep uit ons midden benoemd, die een advies heeft gemaakt aan het IPO-bestuur: De Provineies en Europa. In dit advies doet de rapporteursgroep aanbevelingen aan het DPO-bestuur. Wij adviseren over een bijdrage van de provineies aan een breder Europees bewustzijn, de rol van provineies bij de totstandkoming van Europese wet- en regelgeving, grensoverschrijdende en transnationale samenwerking en voorlichting aan Statenleden. Tot ons leedwezen is kort na de voltooiing van dit rapport de heer A. van Bokkem overleden, onze collega in deze rapporteursgroep. Wij denken met respect terug aan de samenwerking met hem. In de hoop op een voortzetting van onze goede contacten in de Europese arena, Met vriendelijke groet, PROVINCIALE STATEN VAN OVERIJ1SEL Reg.nr.
SL Voorzitter rapporteursgroep Europa Lid Provinciale Staten Gelderland Inlichtingen bij Doorkiesnummer Bijlagen
: M.P. Verhagen : 070 - 888 12 37 : een
Routing
ty^l
1& ()/
faB
15 NOV 2006 Bijl.:
\p
rovmcies
Advies van de
Rapporteursgroep Europa aan het IPO-Bestuur SEPTEMBER 2006
Advies Rapporteursgroep Europa, September 2006
Inhoudsopgave
I. Inhoudsopgave
3
II. Inleiding
4
III. Opdracht Rapporteursgroep
5
IV. De Nederlandse Provineies en Europa: belang en invloed
6
V. Aanbevelingen Rapporteursgroep VI.
Slot
*
8 11
Bijlagen: I. Samenstelling rapporteursgroep II. Europese projecten in de provineies
12 13
III. Afkortingen
16
IV. Reacties Statenleden
17
Advies Rapporteursgroep Europa, September 2006
II. Inleiding Het referendum over de Europese Grondwet van juni 2005 heeft ons geleerd dat Europese samenwerking en integratie niet zonder uitleg en verantwoording kan. Te lang is de integratie van Europa vorm gegeven door een beperkte Europese 'elite'. De vraag of de ingeslagen weg de juiste was, is publiekelijk nooit gesteld. Europa heeft ook een grote invloed op de provineies. Zowel flnancieel als beleidsmatig. Daarom behartigen de provineies in Brussel en Den Haag hun belangen in de Europese dossiers. De provineies willen hun Europese activiteiten beter over het voetlicht brengen. Reflectie: In Europa is een periode van reflectie afgesproken, tot juni 2007. De regeringsleiders hebben die periode bedoeld voor bezinning over de koers van Europa en om door middel van debat over de toekomst van Europa het contact met hun bevolking te herstellen. In Frankrijk en Nederland is de grondwet afgewezen, maar ook in andere lidstaten geeft de barometer zwaar weer aan. Een politick debat over de toekomst van Europa en de plaats van Nederland daarin komt in ons land niet of nauwelijks van de grond. Dat zal in eerste instantie in de Tweede Kamer moeten gebeuren. En in de Provinciale Staten en gemeenteradeh als het om het decentrale niveau gaat. Plan D: De Europese Commissie (EC) heeft haar bijdrage aan de reflectieperiode geleverd: Plan D. Dit staat voor democratic, dialoog en debat. De Commissie ziet het plan als "katalysator voor een breed debat tussen de democratische instellingen van de Europese Unie en de burgers". De Europese Commissie ziet een belangrijke rol weggelegd voor de regie's en gemeenten voor het overbrengen van het Europese verhaal. In die zin staat de 'D' dus ook voor decentraal. De eurocommissarissen Barroso, Hiibner en Wallstrom hebben die boodschap overgebracht aan het Comite van de Regie's. De EC wil dat Plan D op de lange termijn bijdraagt aan de versterking van de Europese democratic en de bevordering van een Europese publieke ruimte, waarin burgers de beschikking hebben over de informatie en de instrumenten om actief aan de besluitvorming deel te nemen. Op die manier kunnen zij de Europese integratie te beinvloeden. De Europese Commissie ziet drie strategieen voor zich: - Stimuleren van het debat over de toekomst van Europa - Bevorderen van de deelname door burgers aan het democratisch proces - Op gang brengen van een dialoog over Europees beleid De Europese Commissie stelt in Plan D voor om het nationale debat in de bezinningsperiode te stroomlijnen aan de hand van de hoofdthema's sociale en economische ontwikkeling van de EU, de taken van de EU en de grenzen van Europa en haar rol in de wereld.
Advies Rapporteursgroep Europa, September 2006
Rapporteursgroep Europa De directe aanleiding om aan het IPO-Bestuur een advies over Europa uit te brengen was de uitkomst van het referendum over de Europese grondwet van juni 2005. Na dat referendum heeft de Algemene Vergadering (AV) gedebatteerd over de betekenis van de uitslag van het referendum voor de Europese werkzaamheden van de provineies. Uit de leden van de AV is een rapporteursgroep samengesteld. III. Opdracht rapporteursgroep Europa De rapporteursgroep heeft voor zichzelf de volgende opdracht vastgesteld, die als leidraad diende voor het uit te brengen advies:
1. Een overzicht maken van de betekenis van Europa voor de provineies; Er is een onderscheid te maken tussen het belang van Europa voor provineies (structuurgelden, Europese programma's en subsidies) en de invloed van Europa op het beleid van de provineies (bijvoorbeeld weten regelgeving op het gebied van milieu, natuur en water.) De rapporteursgroep wil een overzicht maken, met in achtneming van het onderscheid tussen belang en invloed. 2. Aanbevelingen doen aan het IPO-bestuur hoe het IPO en de provineies over deze betekenis goed en duidelijk kunnen communiceren; Communicatie is ook public affairs. Dat onderscheid moet bij deze opdracht worden gemaakt. Dus communicatie over provineies en Europa: wat en waarom en de public affairs: belangbehartiging in Brussel en Den Haag, presentatie e.d. De rapporteursgroep wil hieruit ook conclusies kunnen trekken waar eventueel verbeteringen mogelijk zijn. 3. Convenant/afspraken samenwerking;
voorbereiden tussen het IPO en het rijk over de grensover&chrijdende
Het gaat hierbij om het maken van concrete afspraken tussen de rijksoverheid en het IPO (als belangenbehartiger namens de provineies) om te komen tot een efficientere grensoverschrijdende samenwerking. Het parlement dient betrokken te worden bij de afspraken. De rapporteursgroep is 4 keer bij elkaar geweest. Tijdens een van deze vergaderingen was de rapporteursgroep te gast in Kleef, in het vernieuwde Haus Schmitthausen van de Euregio Rhein-Waal. Hier was een uitgebreide presentatie over het werk van de Euregio. De rapporteursgroep heeft ook een onderhoud gehad met IPO-Bestuurslid Europa, Harry Dijksma. De leden van de rapporteursgroep hebben dat zeer op prijs gesteld. De opdracht die de rapporteursgroep heeft vastgesteld, heeft nadrukkelijk als leidraad gediend. De rapporteursgroep heeft het onderwerp 6de Nederlandse provineies en Europa' breder behandeld. Dat komt naar voren in de aanbevelingen aan het IPO-Bestuur. Die gaan verder dan de opdracht doet vermoeden.
Advies Rapporteursgroep Europa, September 2006
IV. De Nederlandse provineies en Europa: belang en invloed
Europa is in de afgelopen jaren van groot belang geweest voor de regionale ontwikkeling in Nederland. Structuurfondsgelden en andere programma's hebben bijgedragen aan de sociaal-economische en ruimtelijke ontwikkeling van provineies. Daarnaast heeft Europa een grote invloed op het beleid van de provineies. Omgevingsplannen, waterhuishoudingsplannen of plattelandsontwikkeling; veel beleid wordt beinvloed door wet- en regelgeving uit Europa. Daarom zijn de Nederlandse provineies ook actief in de Europese dossiers, in Brussel en Den Haag. Zij proberen daar waar mogelijk beleid te be'mvloeden en via goede netwerken tijdig op de hoogte te zijn van ontwikkelingen. Zo kunnen de provineies zich voorbereiden op (de uitvoering van) Europese regelgeving. Als bijdrage aan een breder Europees bewustzijn in Nederland willen de provineies nu beter laten zien wat ze doen en waarom ze dat doen. Daarbij moeten de provineies zich afVragen wat ze willen bereiken met een debat over Europa, hoe ze dat willen bereiken en welke instrumenten/mogelijkheden de provineies daarvoor hebben. Niet: In een gezamenlijk pamflet hebben het IPO en de VNG voor het referendum gecommuniceerd over de EU-grondwet. De nadruk lag daarbij op het feit dat de EU-grondwet het Comite van de Regio's meer invloed zou geven en dat de regionale en lokale overheden formeel erkend zouden worden als overheidslaag in de Europese besluitvorming. Deze boodschap spreekt dus niet aan! Het maakt niet duidelijk wat het belang van Europa voor de mensen is en waarom de provineies actief zijn in Europa. De eurocommissaris voor regionaal beleid, Danuta Hubner, verwoordt het treffend: "Europa moet niet gemaakt worden in wandelgangen in Brussel en Straatsburg, maar in de wijken en op straat". Onderwerpen als het Haags Programma, de Lissabonstrategie of de Gothenburgdoelstellingen, laat staan de Europese instellingen, staan niet dicht bij de dagelijkse werkelijkheid. Dat heeft het referendum duidelijk aangetoond.
Wei: ledereen wil veilig wonen, werken en leven. Onderwerpen die dicht bij de mensen staan zijn werkgelegenheid, veiligheid, asielbeleid, welzijn, milieu, kennis en klimaat. Op veel van deze terreinen is Europese samenwerking juist noodzakelijk. Dichter bij huis is het duidelijk dat grensoverschrijdende samenwerking voor oplossingen zorgt. Europese samenwerking biedt ons de kans om gemeenschappelijke problemen gezamenlijk op te lessen! Vervuiling, duurzame economische groei, terrorismedreiging, het kan niet meer op de schaal van een lidstaat aangepakt worden. Bij uitleg hoort ook duidelijkheid: uitleggen als iets verstrekkende gevolgen heeft, zoals de kaderrichtlijn water die bijvoorbeeld heeft voor boerenbedrijf en industrie. De invloed van Europa op het beleid en het werk van de provineies is groot. Hieronder volgt een opsomming van in het oog springende thema's die aansluiten bij de beleving van veilig wonen, werken en leven en waarbij de provineies goed kunnen verwoorden welke invloed Europe heeft en wat hun Europese belangen zijn. »
Fondsen en programma 's In de afgelopen decennia is er veel Europees geld verspijkerd in Nederland. De provineies maken volop gebruik van fondsen als het EFRO, ESF en het EOGFL (structuurfondsen), INTERREG en Leader + (communautaire initiatieven) en programma's als LIFE (milieu), PESCA (visserij) en de programma's voor onderzoek. Het geld heeft in belangrijke mate bijgedragen aan de regionale ontwikkeling en is een belangrijke ondersteuning geweest voor het provinciale beleid. Dat heeft nog weinig bekendheid. Provineies willen in de komende jaren ook blijven profiteren van de Europese fondsen en programma's. Wat betreft de structuurfondsen zullen de mogelijkheden beperkter zijn. Voor de periode 2007-2013 gaat het grootste gedeelte van de gelden naar de nieuwe lidstaten.
Advies Rapporteursgroep Europa, September 2006
De provineies hebben ook een belangrijke rol te vervullen bij de bekendheid van Europese subsidiemogelijkheden. Zij attenderen bijvoorbeeld gemeenten, maatschappelijke organisaties en MKB op fondsen en programma's. Sommige provineies bieden ook ondersteuning bij de aanvraag. Het belang van het lidmaatschap van de EU voor het Nederlandse bedrijfsleven, juist ook regionaal, is onderbelicht. Nederland als handelsnatie bij uitstek verdient meer aan Europa dan dat het er aan betaalt! Dit werd onlangs nog bevestigd door een rapport van de Europese Commissie, waaruit blijkt dat het Nederlandse bedrijfsleven het best profiteert van de recente uitbreiding van de Europese Unie en haar interne markt. In bijlage II is een aantal voorbeelden van projecten uit provineies opgenomen die een goed beeld geven van de bijdrage van Europa aan de regionale ontwikkeling in Nederland en waarmee de provineies een bijdrage kunnen leveren aan een breder Europees bewustzijn. Plattelandsontwikkeling Provineies willen er voor zorgen dat het platteland leefbaar blijft. Europese POP-gelden dragen bij aan de ontwikkeling van het platteland. Verloedering en ontvolking wordt tegengegaan zodat het platteland leefbaar blijft. Ondernemerschap op het platteland wordt gestimuleerd. Milieu, natuur, "water Op het vlak van milieu, natuur en water raakt Europees beleid direct aan het werk van de provineies. Europese wet- en regelgeving beinvloedt bijvoorbeeld nadrukkelijk de ruimtelijke inrichting, recreatie en veiligheid. Bij uitstek het werkterrein van de provineies. Voorbeelden zijn het Milieu Actieprogramma, de vogel- en habitatrichtlijn, de kaderrichtlijn water en hoogwaterbescherming. De Nederlandse provineies vinden het belangrijk dat er in Europees verband afspraken worden gemaakt over de kwaliteit en kwantiteit van water. Milieuproblemen houden niet op bij de grens! In het dichtbevolktste land van Europa moeten de Nederlandse provineies steeds een balans vinden tussen ruimtelijke ontwikkeling en milieukwaliteit. Werkgelegenheid, technologie en onderzoek Op Europees en op nationaal niveau staat innovatie hoog op de agenda, zoals in de Lissabonstrategie en het Zevende Kaderprogramma Onderzoek. Juist op regionaal niveau wordt er geinnoveerd! Europese en nationale inspanningen voor innovatie komen niet van de grond als er geen regionaal fundament wordt gelegd. Hier worden vernieuwingstrajecten gestart eh uitgebouwd, hier komen intensieve kennisnetwerken tussen overheid, bedrijfsleven en kennisinstellingen van de grond. Het is een wisselwerking die werkgelegenheid in de toekomst veilig kan stellen. Deze ontwikkelingen kunnen worden ondersteund door Europa. In het nieuwe kaderprogramma voor onderzoek is volop ruimte voor onderzoekssteun aan MKB, kennisregio's en publiek-private samenwerking. Grensoverschrijdende samenwerking Europa schept positieve voorwaarden voor grensoverschrijdende samenwerking, zowel financieel als instrumented. Vaak zijn regionale problemen makkelijker grensoverschrijdend aan te pakken. Ook provineies zonder buitengrens hebben baat bij transnational samenwerking. Regie's in Europa met identieke problemen (bijvoorbeeld kustregio's) hebben er baat bij als zij de handen in een slaan en kennis en ervaringen uitwisselen.
Advies Rapporteursgroep Europa, September 2006
V. Aanbevelingen Rapporteursgroep Europa:
De aanbevelingen van de Rapporteursgroep Europa aan het IPO-Bestuur laten zich splitsen in vier thema's. Per thema doet de rapporteursgroep een aantal concrete aanbevelingen. Die worden kort toegelicht. De Onderwerpen zijn: 1) Communicatie over de Europese werkzaamheden van de provineies 2) De EU-coordinatie in Nederland 3) Efficientere grensoverschrijdende samenwerking 4) Kennisoverdracht, informatie en communicatie richting Provinciale Staten Ad 1) Communicatie over de Europese werkzaamheden van de provineies Aanbevelingen: S Provineies moeten een bijdrage leveren aan een breder Europees bewustzijn in Nederland v' Provineies moeten zich daarbij beperken tot thema's waarop zij beTnvloed worden door Europese wet- en regelgeving en die dicht bij de dagelijkse beleving staan v' Provineies agenderen relevante Europese onderwerpen op de agenda van Provinciale Staten en stimuleren zo het politieke debat Toelichting: Dit onderdeel is lastig in te vullen. Het is zeker dat alleen informatieoverdracht geen zin heeft. Wie luistert er en waarom? Veel beter is het om aan te sluiten bij de onderwerpen zoals die in hoofdstuk vier zijn genoemd. Daarin moet je de Europese dimensie benadrukken. Provineies moeten Europa niet willen 'verkopen'!! Dat is niet hun taak. Communicatie over Europa moet dienen om op de langere termijn een breed Europees bewustzijn te creeren. Geisoleerd informatie verspreiden heeft geen zin. Welke mogelijkheden hebben de provineies? « » " "
»
Het politieke debat over de Europese inzet van de provineies kan gestimuleerd worden in de Provinciale Staten Bestuurders spelen een cruciale rol. Zij zijn vaak buiten het provinciehuis en hebben volop mogelijkheden voor het benadrukken van de Europese dimensie van het beleid Een nauwere samenwerking met de regionale pers Om Europa een vast onderdeel te maken van het dagelijkse werk is een passend opleidingsplan vereist voor provincie-ambtenaren. Europa moet daarin als een uitdaging worden gezien: het moet aantrekkelijk zijn om met Europa bezig te zijn en niet worden ervaren als verplicht nummer! Europese/internationale paragraaf in de collegeakkoorden
Advies Rapporteursgroep Europa, September 2006
Ad 2) De EU-coordinatie in Nederland Aanbevelingen: S Blijven versterken van de rol van de decentrale overheden bij de totstandkoming van Europese wet- en regelgeving S Inzetten voor een bijdrage van de provineies aan een subsidiariteitsoordeel van Nederland S Aandacht vragen voor het voorleggen van Europese verdragsteksten ter consultatie aan decentrale
S Een stevige bestuurlijke aansturing van IPO, HNP en provineies in de Europese arena S Voorkomen van vrijblijvendheid in de samenwerking tussen HNP, IPO en provineies. Zorg voor gezamenlijke prioriteiten S Blijf kritisch op het Europaproof zijn van provineies
Toelichting: Het is noodzakelijk dat Nederland een grotere inzet pleegt in de eerste fase van de totstandkoming van Brussels beleid. Vaak schrikken we te laat wakker. Toch hoeft beinvloeding en tijdige signalering van Europese wet- en regelgeving niet alleen in Brussel of Straatsburg te gebeuren. Een goede voorbereiding 'thuis' is vaak het halve werk. Het IPO moet in Den Haag blijvend een krachtige positie innemen in de nationale EU-coordinatie. Zij moet haar departementaal en parlementair netwerk consolideren en uitbreiden. De inbreng van het IPO in de BNC, ISO en ICER moet gewaarborgd blijven. Wat betreft subsidiariteit: een zeer groot gedeelte van de uitvoering van Europese wet- en regelgeving komt voor rekening van de decentrale overheden. Het is daarom logisch dat provineies en gemeenten zich in het kader van een Nederlands subsidiariteitsoordeel op enige manier kunnen uitspreken over voorgenomen beleid. Een heldere bestuurlijke aansturing van de gezamenlijke Europese inzet kan de effectiviteit en slagkracht van de provineies in Europa vergroten. Ad 3) Efficientere grensoverschriidende en transnationale samenwerking Aanbevelingen: S Provineies moeten zich bewuster zijn van de kennis over de grens: leer van uw buren en buitenlandse partners! S Het IPO maakt afspraken met de minister van Binnenlandse zaken over het oplossen van rijksknelpunten die een efficiente grensoverschrijdende samenwerking in de weg staan S Het IPO maakt met de minister van Binnenlandse zaken afspraken dat het rijk zich committeert aan de regionale, grensoverschrijdende agenda's S IPO en BZK leggen deze afspraken vast in een convenant. De AV moet betrokken zijn bij de totstandkoming van dat convenant S Het IPO pleit er bij EZ voor dat de beslissingsbevoegdheid over de gelden voor Euregio's decentraal blijft
Advies Rapporteursgroep Europa, September 2006
Toelichting: Beter een goede buur dan een verre vriend. En beter een verre vriend dan geen buur. Onder dit motto werken de Nederlandse provineies op veel terreinen samen met hun buitenlandse partners. Gemeenschappelijke problemen gezamenlijk aanpakken. Maar ook samen nieuwe mogelijkheden ontwikkelen. Kermis en ervaringen uitwisselen. Dit belang van grensoverschrijdende en transnationale samenwerking is vaak nog onderbelicht. Bovendien wordt de samenwerking soms gehinderd door verschillen in regelgeving. Voor zover dit op het bord van de rijksoverheid ligt moet het IPO zich inspannen om die in overleg met het ministerie van Binnenlandse Zaken en de vakdepartementen op te lossen. De rijksoverheid moet zich daarnaast scharen achter de grensoverschrijdende agenda's van de provineies. De afspraken hierover met het ministerie van Binnenlandse Zaken moeten worden vastgelegd in een convenant. Ad 4) Kennisoverdracht, informatie en communicatie richting de Provinciale Staten Aanbevelingen: S Provinciale Staten dienen beter geequipeerd te zijn voor het uitoefenen van haar controlerenende taken ten aanzien van aanbesteding, staatssteun en Europese subsidies S Provinciale Staten dienen beter geequipeerd te zijn voor het beoordelen van de uitwerking van Europees beleid op decentraal niveau S Provinciale Staten dienen vooraf ingelicht te worden over op handen zijnde Europese regelgeving S Het IPO moet jaarlijks een 'state of the art'- Europa congres organiseren S Het IPO moet regionale workshops organiseren voor Statenleden over Europese vakonderwerpen Toelichting: Leden van Provinciale Staten moeten een verstandig oordeel kunnen vellen over de gevolgen van (voorgenomen) regelgeving uit Europa voor de provineies. Daarvoor ontbreekt nu nog vaak de kermis en de juiste informatie. Door Statenleden beter toe te rusten en voor te lichten, zal het debat scherper en levendiger worden en kunnen er betere afwegingen worden gemaakt. Statenleden komen op veel plaatsen in de provineies. Zij worden vaak gevraagd naar de gevolgen van Europees beleid of naar de mogelijkheden voor Europese subsidies. Adequate kennis hierover schiet nog vaak te kort bij Statenleden.
VI. Tot slot
Advies Rapporteursgroep Europa, September 2006
]Q
De leden van de rapporteursgroep hebben zich met zeer veel genoegen gebogen over het onderwerp 'de Nederlandse provineies en Europa'. Het onderwerp is omvangrijker dan gedacht. De invloed van Europa op de Nederlandse provineies is groot. Dat laat zich niet makkelijk vangen in een beknopt rapport. De rapporteursgroep heeft zich in dit advies dan ook beperkt tot de hoofdlijnen. Zo zijn bijvoorbeeld de technische thema's staatssteun en Europese aanbesteding slecht zijdelings aan de orde gekomen.
De rapporteursgroep spreekt de hoop uit dat het IPO-Bestuur zich kan vinden in de aanbevelingen. Hierover voert zij graag het debat met het Bestuur. Want gelet op de invloed die het heeft verdient Europa continue aandacht van de provineies. Nu en in de toekomst.
Rapporteursgroep Europa September 2006
Bijlage I Samenstelling van de rapporteursgroep Europa
Advies Rapporteursgroep Europa, September 2006
\]
De rapporteursgroep Europa is als volgt samengesteld:
De heer H.J. Ros (Gelderland, CDA9 voorzitter) De heer A.H.R. Leijten (Flevoland, CDA) De heer A. van Bokkem (Utrecht, PvdA) De heer P.H.B. Wessels (Limburg, D66) De heer R.W. Leussink (Overijssel, CDA) De heer M.P. Verhagen (IPO-secretariaat, secretaris)
Bijlage II Voorbeelden van Europese proiecten in de provineies
Advies Rapporteursgroep Europa, September 2006
]2
Noord-Holland: Bereikbaarheid in stedelijke gebieden OPTIMUM2 is een Europees project dat als doel heeft de bereikbaarheid van drukbezochte locaties in stedelijke gebieden te verbeteren. OPTIMUM2 staat voor 'Optimal Planning Through Implementation of Mobility Management1. Aanleiding voor het project is de toenemende verkeersdrukte bij drukbezochte locaties in stedelijke gebieden. Uitbreiding van wegen en parkeerplaatsen is vaak niet mogelijk of gewenst. Daardoor zijn locaties steeds moeilijker te bereiken. Verkeersoverlast voor de omgeving is een ander gevolg. Pogingen om het autogebruik te beperken hebben tot nu toe niet het gewenste resultaat opgeleverd. OPTIMUM2 onderzoekt aantrekkelijke alternatieven voor de auto en introduceert een vraaggerichte aanpak. Om na te gaan of de aanpak werkt, ook in andere Noordwest-Europese landen dan Nederland en Engeland, is dit transnationale project gestart. Acht partners trachten met tien proefprojecten problemen rond bereikbaarheid op te lessen. Voor dit project is voor twee soorten locaties gekozen: ziekenhuizen en bedrijventerreinen. Het project duurt tot medio 2008. Meer informatie via www.optimum2.org Gelderland: Integraal herstel watersysteem Berkel Het doel van het project Integraal herstel watersysteem Berkel is het realiseren van duurzaam waterbeheer, het verbinden van natuurgebieden en het realiseren van een hoogwaardig leefmilieu met duurzame mogelijkheden voor natuurgerichte recreatie. Om het project te kunnen behappen is het in fases opgeknipt. Fase I omvat de aankoop van 95 hectare grond, het opstellen van een integrale visie en het opstellen van een bodemkwaliteits-plan. Fase II bestaat uit vier projecten in uitvoering. De grondaankoop is in 2004 gestart en eind 2005 is de uitvoering van de herstelwerkzaamheden aan de Berkel formeel van start gegaan. Het totale inrichtingsproject neemt minimaal vier jaar in beslag. De totale projectkosten zijn € 3.632.424 (Fase I) en € 1.480.554 (Fase II). De Europese subsidie bedraagt € 1.634.591 (Fase I) en € 370.138 (Fase II) en komt uit het Enkelvoudig Programmering Document OostNederland. Dit is een Europees subsidieprogramma dat zich richt op projecten die duurzame werkgelegenheid scheppen door het herstructureren van het platteland^ het versterken van het bedrijfsleven en het stimuleren van recreatie en toerisme. Meer informatie via www.berkelproject.nl en www.gelderland.nl Flevoland: Europees geld ompreciezer te werken in de landbouw in Flevoland Het college van Gedeputeerde Staten heeft. Vanuit het Europese programma 433.758 euro voor dit project beschikbaar gesteld. De Stichting Future Farming waarin drie bedrijven en circa twintig boeren participeren, heeft het idee opgepakt om Precisie Landbouw in Flevoland op het boerenbedrijf te introduceren en daadwerkelijk tot stand te brengen. Precisielandbouw is een productiemethode waarbij locatiegericht een landbouwperceel wordt bewerkt. Dit in tegenstelling tot de gangbare landbouw, waar percelen uniform worden behandeld. Bij precisielandbouw wordt onkruidbestrijding, gewasbescherming, grondbewerking, plant- en zaaiafstanden en bemesting afgestemd op de feitelijke toestand ter plekke binnen een perceel. Het project maakt gebruik van innovatieve bodemanalyses. De inzet van GPS apparatuur moet leiden tot rendement verbetering bij de teler op het gebied van economic, milieu en bodemkwaliteit Het project past binnen de maatregel 'Versterking van de Agrarische sector' van het Europese Programma. In het kader van deze maatregel is het mogelijk projecten te ondersteunen die bijdragen aan
Advies Rapporteursgroep Europa, September 2006
]3
de verhoging van de toegevoegde waarde op het teiTein van zowel de reguliere als van de biologische landbouw. Meer informatie via www.flevoland.nl Limburg: Strategisch Innoveren Strategisch innoveren is een grootschalig en grensoverschrijdend project met als doel het strategische innovatievermogen van het bedrijfsleven te vergroten. Het project wordt gecoordineerd door MERIT (Nederland) en wordt uitgevoerd in samenwerking met de Universiteit Hasselt, Spi+ (Belgie) en AGIT (Duitsland). Strategisch Innoveren wordt gefinancierd door alle regionale overheden, het ministerie van Economische Zaken en door Europa (INTERREG IIIA). Binnen Strategisch Innoveren kunnen bedrijven opeenvolgende adviestrajecten doorlopen die het innovatievermogen van het bedrijf vergroten. Elk van deze adviestrajecten afzonderlijk is een afgerond geheel. Deelnemers kunnen dus na iedere fase besluiten om te stoppen. Het project kent 3 fases. ledere fase kent eigen doelstellingen en levert specifieke resultaten op. Meer informatie via www.si-emr.org en www.limburg.nl
Brabant: Lifescape your Landscape Het doel van dit project, onder andere gefinancierd uit INTERREG IIIB, is het behoud van de kwaliteit van leven en een duurzaam beheer van het ecologisch kapitaal. Uitgangspunt is het belang en de betrokkenheid van mensen op lokaal en regionaal niveau bij de kwaliteit van hun landschap als basis voor economische dragers. De bijdrage uit Europese subsidies aan de totale projectkosten (€ 6.667.094) bedraagt bijna vier miljoen euro. Meer informatie via www.lifescapevourlandscape.org en www.brabant.nl Overijssel: Open Source Architectuur Twentse Overheden Open Source Software (OSS) is software die geen geheime broncode heeft (een zogenaamde 'open standaard'). De software kent geen eigenaar en is daardoor voor iedereen vrij beschikbaar. Deze toepassing is vooral voor gemeenten en andere publieke instellingen heel efficient. Als verschillende partijen met dezelfde systemen werken, kunnen processen gemakkelijker op elkaar aangesloten worden. De gemeenten worden zo minder afhankelijk van softwareleveranciers (kostenbesparing) en kunnen zo onderling beter gegevens uitwisselen. Dit komt ook de dienstverlening ten goede. Zo kunnen burgers bijvoorbeeld vanuit huis een bouwvergunning aan gaan vragen. Verder wordt het mogelijk om bijvoorbeeld databases toegankelijk te maken en elektronisch ondersteund te vergaderen. De totale projectkosten bedragen € 1.100.000. Europa draagt € 440.000 bij. Meer informatie via www.europaloket.nl
Utrecht: De Romeinen komen! Het fort bij Vechten loopt langs de oude Romeinse grens, de Limes, waar vroeger wachttorens hebben gestaan. Het doel van het project was het nabouwen van een houten wachttoren met een educatief en
Advies Rapporteursgroep Europa, September 2006
]4
toeristisch karakter. Dit project maakt onderdeel uit van De Kromme Rijn, waarvoor in de periode 20022006 in totaal € 1.400.000 Europese subsidie beschikbaar was (LEADER +). Meer informatie via www..leaderplus,nl en www.Utrecht.nl
Bijlage III Afkortingen:
Advies Rapporteursgroep Europa, September 2006
\5
AV
Algemene Vergadering (60 Statenleden uit 12 provineies)
BNC
Beoordeling Nieuwe Commissie Voorstellen overleg waarin IPO en VNG deelnemen)
BZK
Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
EC
Europese Commissie
EFRO
Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling
EOGFL
Europees Orientatie- en Garantiefonds voor de Landbouw
ESF
Europees Sociaal Fonds
EU
Europese Unie
EZ
Ministerie van Economische Zaken
HNP
Huis van de Nederlandse Provineies (in Brussel)
ICER
Interdepartementale Commissie Europees Recht (hierin hebben IPO en VNG sinds kort zitting)
INTERREG
Bevordering en ontwikkeling van grensoverschrijdende, transnationale en interregionale samenwerking
IPO
Interprovinciaal Overleg
ISO
Interdepartementaal Staatssteun Overleg (interdepartementaal overleg waarin IPO en VNG deelnemen)
LEADER +
Programma dat plattelandsgebieden in staat stelt hun potentieel beter te benutten
LIFE
Financiele instrument voor het milieu (1'Instrument Financier pour PEnvironment)
PESCA
Financieringsinstrument voor orientatie van de visserij
POP
Plattelands Ontwikkeling Programma
VNG
Vereniging Nederlandse Gemeenten
(interdepartementaal
Bijlage IV Reacties Statenleden
Advies Rapporteursgroep Europa, September 2006
16
Hieronder volgt een selectie uit de reacties op de oproep van de rapporteursgroep aan alle Statenleden:
Europa houdt niet op te bestaan na het Nee van Nederland. Europese samenwerking blijft noodzakelijk op belangrijke onderwerpen. Die raken ook de provineies. Denk aan plattelandsontwikkeling, waterbeleid of innovatie. Problemen die ons allemaal raken moeten we samen oplossen, toch? De Algemene Vergadering van het IPO heeft vorig jaar gedebatteerd over de uitkomst van het referendum. Wat betekent die voor het Europese werk van de provineies? In ieder geval is de conclusie dat Europese samenwerking niet meer kan zonder uitleg en verantwoording. Dat willen de provineies ook doen. Een kleine rapporteursgroep van de AV adviseert hierover het IPO-Bestuur in het najaar. Maar zij wil het niet alleen doen! De rapporteursgroep roept alle Statenleden op om mee te denken. Gedachten, inzichten en opmerkingen zijn van harte welkom. Wij zien uit naar uw reacties! Reacties: In de IPO-nieuwsbrief las ik het bericht over de provineies en Europa. In dit kader wil ik u als een van de initiatiefnemers graag wijzen op een platform in Drenthe genaamd "Dreun", wat staat voor Drents Europa Netwerk. Er is een eigen website: http://dreun.drenthe.nl/. Misschien kan de werkgroep hier haar voordeel mee doen als een van de mogelijke initiatieven om vanuit de provineies "BrusseFiets dichterbij te brengen. Ik ben uiteraard tot nadere toelichting bereid. Theun J. Wijbenga Statenlid CDA Drenthe Na bijna 12 jaar statenlidmaatschap en de doorwerking van EU-recht te hebben gevolgd voeg ik hierbij een aantal aandachtspunten voor uw commissie: Aandachtspunten EU-beleid en decentrale overheden » » "
Hoe is het IPO betrokken bij de subsidiariteitscommissie van het parlement? Hoe nemen de Provinciale Staten daar kennis van? Verdragteksten EU ter consultatie voorleggen aan IPO en VNG, gelet op de mogelijkheid tot clausulering. Dit laatste past Nederland maar weinig toe, terwijl juist decentrale overheden met uitvoeringsproblemen geconfronteerd worden Hoe nemen Provinciale Staten kennis van het IPO-standpunt in de Beoordeling van Nieuwe Commissievoorstellen?
Monique Boskma Statenlid WD Friesland Met de Provinciale Staten zijn wij recent in Brussel geweest en hebben daar vooral stilgestaan bij de Europese thema's innovatie en duurzaamheid. Tussen de regels door hoorde ik dat het van belang is om meer heldere afspraken te maken over het functioneren van het Huis van de Nederlandse provineies. Het IPO zou zich daar (...) moeten concentreren op voor alle provineies belangrijke dossiers, terwijl de individuele provineies zich meer moeten richten op specifieke dossiers voor hun eigen provincie. Berry Link Statenlid CDA Brabant De Zeeuwse GroenLinks fractie vindt het een uitstekend idee om meer aandacht te besteden aan Europa in het provinciewerk. In een kleine grensprovincie merk je hoe belangrijk Europa is, maar ook hoe vaak 'Europa1 de schuld krijgt van dingen die we echt zelf hebben bedacht... Ter informatie zend ik als bijlage de 'GroenLinkse Europese agenda' toe, die we in februari 2005 aan de Staten - en natuurlijk andere belangstellenden- hebben aangeboden.
Advies Rapporteursgroep Europa, September 2006
]7
Marten Wiersma Statenlid GroenLinks Zealand Uw oproep neem ik serieus! Bij deze enkele aandachtspunten: »
•
»
•
•
De EU maakt regels. Nederlandse vertegenwoordigers staan erbij en kijken ernaar. De bevolking wordt steeds achteraf geconfronteerd met de gevolgen van regelgeving, waarvan zij niet eens weten (wisten) dat die eraan zat te komen. De Nederlandse vertegenwoordigers moeten eens leren begrijpen dat geen sprake is van een democratische controle vanuit de basis. Het is dus niet zo gek als de doorsnee burger het een keer welletjes vindt als er weer eens een regel wordt afgekondigd, die op een of andere manier steeds weer het karakter heeft van inperkingen van ontwikkelingen of het opjagen van kosten Nederland moet gewoon eens echt ophouden met het beste en slimste jongetje van de klas te willen zijn. Waarom, zo vraagt iedere weldenkende Nederlander zich af, moet Nederland er in veel gevallen nog een extra schepje bovenop doen? Draagvlak, verantwoording, stoppen met naief geloof in de inspanningen van anderen, communicatie vooraf over op handen zijnde regelgeving. Begin daar eens mee en houdt dat vooral vol Om het vertrouwen van de kiezers te herwinnen zou het slim zijn, om nu even pas op de plaats te maken, vervolgens duidelijk te inventariseren wat er aan regelgeving aan zit te komen, dit eens op een intelligente manier bloot te stellen aan kritiek en/of opmerkingen van de kiezers, de voornemens bij te stellen voor zover dat in de ogen van de kiezers nodig is en dan pas over te gaan tot besluitvorming Mensen, individuen en ondernemers voelen zich gepakt door regelzucht vanuit Brussel. De enige echte remedie is: daarmee ophouden!!!!!
Hoe nu verder? • " " »
Attitudeverandering door het toevoegen van kennis over het belang van de EU Het communiceren dat steun aan de EU ook echt iets oplevert voor de burgers Zorgen voor handhaving van afspraken door alle leden, om te voorkomen dat we ons in Nederland weer eens achtergesteld moeten voelen Eerst eens duidelijk aangeven wat er zoal op stapel staat, om belanghebbenden in de gelegenheid te stellen invloed uit te oefenen op onze Europese vertegenwoordigers via de partijkanalen. Alleen dat herstelt vertrouwen.
WillLitjens Statenlid WD Limburg
Advies Rapporteursgroep Europa, September 2006
]g