Zwolle De ster van Overijssel
De historische sporen van ‘Swolla’ zijn nog overal aanwezig, maar de voormalige Hanzestad is niet blijven hangen in zijn roemrijke verleden. Fijne mode- en lifestylewinkels, een uitgebreid cultureel aanbod en natuurlijk lekker eten – met de groeten van Jonnie. Tekst Annemique de Kroon Fotografie Annemique de Kroon / Gem. Zwolle
Hollands Glorie
p. 13
‘Z
wolle is groter dan een dorp en kleiner dan een metropool. De schuurdeur hoeft niet op slot en de kinderen kunnen veilig naar school fietsen, maar tegelijkertijd heeft de oude binnenstad fijne winkels, veel cultuur en lekker eten.’ Zo vat een goed geklede vrouw de voordelen van de Hanzestad samen. Dat dorpse karakter was me al opgevallen. Om een standbeeld van de in Zwolle geboren staatsman en grondwetherziener Thorbecke te fotograferen betrad uw verslaggever een plantsoen op een rotonde. Prompt begon een hondje druk te keffen. Zijn baasje, een grijze dame, vertelde me dat het geblaf voor mij was bestemd. ‘Dat doet Fidel – hij is niet naar Castro vernoemd, maar naar Beethovens Fidelio – altijd als hij iets ongebruikelijks ziet. Hij waant zich heer en meester over de buurt. We gaan vaak naar het Eekhoutpark, dat aan het centrum grenst. Ik houd van bomen en in het park staan majestueuze beuken en vleugelnotenbomen. Iedereen moet er eigenlijk even naartoe.’
Openingspagina: de Thorbeckegracht. Deze pagina, links: de Grote Markt met ‘De glazen engel’ van Herman Lamers; rechterpagina, met de klok mee: theater De Spiegel; detail van een schilderij in het Stedelijk Museum; Zwolle is rijk aan bijzondere winkeltjes.
De ster van Swolla Zwolle is de ster van Overijssel. Niet alleen omdat het de grootste stad is en hoofdstad van de provincie, ook letterlijk is Zwolle een ster. In een ver verleden was ‘Swolla’ cirkelvormig, maar na de stadsrechten (1230) en de stadsmuren kwamen er bastions of bolwerken, waardoor de stervorm ontstond (met een deukje in het noordwesten). De huidige binnenstad is omsingeld door een gracht die wordt omzoomd door voorname herenhuizen. Al rond het jaar 1000 was de stad een belangrijke overslagplaats en vanaf ongeveer 1285 maakte hij deel uit van het Hanzeverbond dat rond de Oostzee in Duitsland was ontstaan. In de hoogtijdagen waren bijna tweehonderd steden in Scandinavië, Duitsland, Nederland en daarbuiten lid van dit netwerk dat draaide om handelsvoorrechten. Zijn Gouden Eeuw beleefde Zwolle in de 15de eeuw, twee eeuwen eerder dan Amsterdam. Al sinds de middeleeuwen is het een handelsstad, gelegen op een knooppunt van handelsroutes, met een haven en een marktplaats. Aanvankelijk werd er vooral handel gedreven met andere Hanzesteden zoals Deventer en Kampen. De stad lag aan een van de Hessenwegen, een route
Hollands Glorie
‘De kinderen kunnen veilig naar school fietsen, maar tegelijkertijd heeft de oude binnenstad fijne winkels, veel cultuur en lekker eten’
van Holland naar Hessen; daardoor werd de plek ook belangrijk voor de doorvoer tussen Holland en Duitsland.
Oud decor De Sassenpoort uit het begin van de 15de eeuw biedt de mooiste entree tot de stad. Meteen links loopt de Koestraat, die meer dan eens als decor heeft gediend voor Nederlandse films die zich in vroeger tijden afspelen, en recht vooruit loopt de Sassenstraat, de oudste straat van Zwolle. Om een beeld te geven van de oude stad vertoont het Stedelijk Museum filmpjes van Zwolle in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw. Heren met hoeden, paarden met wagens, lommerrijke lanen, schaatsers op doorlopers en een blozende burgemeester passeren de revue. Maar je
kunt nog verder terug in de tijd. Zo kun je een kijkje nemen in een keuken die in 1750 is ingericht, met mooi tegelwerk, koperen pannen en een vogelkooi aan het plafond voor het geval er kip op het menu stond. Ook de overige vertrekken in het Drostenhuis (onderdeel van het museum) laten zien hoe de Zwolse regenten in de 18de eeuw woonden en leefden. De collectie van het Stedelijk Museum omvat verder veel oude kunst en gebruiksvoorwerpen, zoals een glazen huwelijksbokaal uit 1746 waarin, naast hartjes en tortelende vogels, dit lieflijke gedichtje staat gegraveerd: Uit mij wiert allereerst gedronken in Zwol: Wanneer de bruilofzaal Twee harten zag tezaam geklonken, van Sonsbeek en van Vos de Wael. Den 16 van oegstmaand 1746.
Met een boekje in een hoekje Naast het Stedelijk Museum, een paar deuren verderop, staat Het Vrouwenhuis. Hier woonde Aleida Greve (1670-1742). Deze dochter van een Zwolse bierbrouwer was – in de
>
p. 15
Pedro Sluiter
Met de klok mee: Sassenpoort; zelfportret van Daniel Douglas in de Papenstraat; bakkers van de Stadsbakker; kapper Andreas in de Wolweverstraat; het IJsbeeldenfestival. Rechterpagina: Museum de Fundatie.
Hollands Glorie
woorden van de gids – loaded. Aleida bepaalde dat haar huis aan de Melkmarkt na haar dood onderdak zou bieden aan alleenstaande bejaarde vrouwen (‘In die tijd waren dat vrouwen van boven de vijftig’, glimlacht de gids) van onbesproken gedrag. Dat heeft voortgeduurd tot 1984. ‘En omdat oudere mensen niet zoveel veranderen in huis, is veel intact gebleven’, aldus de gids. Een straatje verder, in de Basiliek van Onze-Lieve-Vrouw-ten-Hemelopneming (de kerk met de voor Zwolle zo kenmerkende Peperbus-toren), liggen de stoffelijke resten van een van de beroemdste inwoners van Zwolle: Thomas à Kempis (of Thomas van Kempen). Een groot deel van zijn leven, tot aan zijn dood in 1471, woonde hij hier. De augustijner monnik en mysticus schreef Over de navolging van Christus (De imitatione Christi), na de Bijbel het meest verspreide boek van de late
Vanuit de hal van de Fundatie zoeven bezoekers in een glazen lift naar de ‘Art Cloud’, waar ze zich kunnen vergapen aan het uitzicht over de stad middeleeuwen. Ook schreef hij het zinnetje In omnibus requiem quaesivi et nusquam inveni nisi in angulo cum libro. Vrij vertaald: ‘Rust zocht ik overal maar vond ik nergens, behalve in een hoek met een boek.’ In hedendaags Nederlands verworden tot ‘met een boekje in een hoekje’.
Kakkemelorum Maar Zwolle is natuurlijk meer dan alleen historie. Volgens de gids van Het Vrouwenhuis wordt de stad steeds levendiger, mede door de komst van de kunsthogeschool en zijn studenten. Stadsgids Albert Veld ziet die ontwikkelingen ook, maar is niet bang dat de stad zijn sfeer en uitstraling zal verliezen. ‘Zwollenaren zijn bedachtzaam en zullen niet zo snel voor de muziek uitlopen. In de jaren tachtig hadden we hier burge meester Loopstra, bijgenaamd Sloopstra: onder zijn bewind zijn veel oude gebouwen gesloopt en daar is afzichtelijke nieuw>
p. 17
In het kielzog van De Librije en theater De Spiegel zijn chique modewinkels en een ‘bloemenjuwelier’ in de buurt van Diezerpoortenplas neergestreken bouw voor in de plaats gekomen. Dat zal niet meer zo snel gebeuren. Nu hebben we musea die hard aan de weg timmeren en een aantal bijzondere winkels. Museum de Fundatie en boekwinkel Waanders in de Broeren zijn echte publiekstrekkers. En dan hebben we ook nog al die goede restaurants.’ In het kielzog van De Librije (restaurant, hotel en winkel) en theater De Spiegel zijn chique mode- en interieurwinkels en een ‘bloemenjuwelier’ in de buurt van Diezerpoortenplas, ten noorden van de Thorbeckegracht, neergestreken. Een medewerkster van de Librije: ‘Het is een exclusief hoekje geworden.’ Of zoals een Zwollenaar wellicht zou zeggen: een plek voor ‘kakkemelorum’, volk met een zekere dosis poeha.
tentoonstellingen (voor in de agenda: werk van de Britse schilder William Turner in het najaar van 2015) én een permanent uitzicht over de stad. Ik verlaat het museum in de vroege avondschemering en wandel over de Potgietersingel. Een echtpaar loopt langs. Hij zegt tegen haar: ‘Die tentoonstelling was echt de moeite waard. Ik ben blij dat we zijn gegaan.’ Kunstverzamelaar en Fundatie-grondlegger Dirk Hannema zou bij het horen van deze woorden tevreden hebben geknikt. Hij vond immers: ‘Een overgave aan de beste uitingen van de menselijke geest uit alle tijden en volkeren voert naar een hoger niveau en brengt rust. Het betekent een verrijking, waar men lang met vreugde aan terugdenkt.’ �
Linkerpagina: zitje in de tuin van het Stedelijk Museum. Deze pagina: onder andere de ‘boekenkerk’ van Waanders in de Broeren en de befaamde appeltaart van Het Vliegerhuys.
Van de duif en het ei Museum de Fundatie, aan de andere kant van de stad, richt zich juist op een zo breed mogelijk publiek. Op het dak van het neoclassicistische, symmetrische gebouw met zuilen ligt sinds een kleine twee jaar een groot ei. In de dakgoot zit de Grote Gouden Vette Vredesduif van Marte Röling. Ook al is het een uit de kluiten gewassen vogel, deze kan onmogelijk dit enorme ei hebben gelegd. Museumdirecteur Ralph Keuning spreekt liever niet over een ei, maar over een wolk. ‘Als je ertegenaan blaast, zweeft hij weg.’ Vanuit de hal van het museum zoeven de bezoekers in een glazen lift naar het hart van de wolk, waar ze zich kunnen vergapen aan steeds wisselende
Hollands Glorie
p. 19
�
Tips en adressen �
ALGEMEEN
www.zwolletouristinfo.nl �
LOGEREN
Buren Aan de Stationsweg tussen het treinstation en de historische binnenstad liggen twee viersterrenhotels naast elkaar: oudgediende Wientjes en het recentere Pillows, gevestigd in een voormalig politie bureau uit 1850. Bilderberg Grand Hotel Wientjes, Stationsweg 7, tel. 038 4254254, www.bilderberg.nl/ hotels/grand-hotelwientjes; Sandton Pillows Zwolle, Stationsweg 9, tel. 038 4256789, www.sandton.eu/ zwolle. Altijd is... Sinds jaar en dag is Kort Jakje de populairste bed & breakfast van Zwolle. Een popperig pakhuisje in een al even popperig straatje. Kromme Jak 9, tel. 06 15200383, www.kortjakjezwolle.nl.
�
ETEN & DRINKEN
1996 kun je er terecht voor een diner met goede wijn én een Villa Suikerberg Naast de Fundatie ligt open haard. lunchcafé Villa Suiker- Weversgildeplein 1, berg, in een charmant tel. 038 4233986, wit villaatje met klok- www.pestengastgevel. Extra voordeel: huys.nl. als de zon zich laat De Librije zien, dan schijnt hij Al kun je tegen altijd op het terras. woordig ook in de Potgietersingel 1a, hoofdstad Librijaans tel. 038 2304930, eten, een multi villasuikerberg.nl. gangenlunch of -diner Brasserie Het Vliegerhuys Mocht je per ongeluk terechtkomen in het fantasieloze winkelcentrum bij Nieuwstraat en Weeshuisstraat, dan is redding nabij. Deze brasserie, op de plek waar dit in een statig pand culinaire wonder is met donkergroene ontsprongen heeft luiken, serveert de toch een streepje voor. beste appeltaart van Vanaf 2015 is het de stad. restaurant gevestigd Nieuwstraat 55, in Librije’s Hotel, tel. 038 4221206, www.vliegerhuys.nl. waar designer Eric Kuster een ‘organisch en modern’ interieur Het Pesten zal creëren. gasthuys Het Pestengasthuys is Broerenkerkplein 13-15, vanaf begin rond 1450 gebouwd buiten de stadsmuur, 2015 Spinhuisplein 1, tel. 038 4212083, voor mensen die aan www.librije.com. de pest leden. Sinds
Hollands Glorie
2 arran-dg aags ement v oor Er valt altijd iets te beleven in Zwolle C 65 p.p. LEZERSAANBIEDING
Os & Peper Restaurant met Franse grondslag aan de Ossenmarkt bij de Peperbus. Volgens een van de vele voldane gasten ‘bijna net zo goed als de Librije voor slechts een derde van de prijs’. Ossenmarkt 7-8, tel. 038 4211948, www.osenpeper.nl. Het Stroopwafel winkeltje De jonge Kelly Bakker (‘what’s in a name’?) wordt bij het bakken en de verkoop van de verse wafels bij gestaan door jonge mensen met een verstandelijke beperking. Kamperstraat 35a, tel. 06 53110535, www.hetstroop wafelwinkeltje.nl. �
DOEN
Museum de Fundatie Blijmarkt 20, tel. 0572 388188, www.museumdefundatie.nl. Stedelijk Museum Zwolle Melkmarkt 41, tel. 038 4214650, www.stedelijkmuseumzwolle.nl.
Het Vrouwenhuis Het Vrouwenhuis is uitsluitend geopend voor groepen na telefonische afspraak of op inschrijving. De bezoekersingang bevindt zich aan de achterzijde van het pand. Melkmarkt 53 (ingang: Voorstraat 46), tel. 038 4224823, www.vrouwenhuiszwolle.nl. Kunstuitleen Zwolle Leuk om even binnen te lopen voor een blik op hedendaagse kunst, en alles is te koop of te huur. Voorstraat 31, tel. 038 4216118, www.kunstuitleenzwolle.nl. Winkelen in de Sassenstraat Van de Sassenpoort tot aan de Grote of Sint-Michaëlskerk loopt de Sassenstraat. Op nummer 21 – nu een mooie kledingen lifestylewinkel – woonde in de 17de eeuw de schilder Gerard ter Borch. Het Hanzehuis op nummer 76 heeft een mooie collectie handelswaar uit Hanzesteden (van het welriekende ‘papier d’Arménie’ tot een
speciaalbiertje gebrouwen in Zwolle). En op nummer 26 zit sinds kort Zwolsch Warenhuis Blauwdruck, met kunst, koffie, eten en workshops. Waanders in de Broeren Goddelijke boekwinkel. Achter de Broeren 1-3, tel. 038 4215392, www.waandersindebroeren.nl. De Verhalenboot Op De Verhalenboot in de Thorbeckegracht wordt elke derde woensdag van de maand ‘open vertelpodium’ gehouden, voor iedereen die wil vertellen en luisteren. Ook worden er cursussen verhalen vertellen en schrijven georganiseerd. tel. 038 4239659, www.deverhalenboot.nl.
Odeon & De Spiegel Maak een dag Zwolle compleet met een avondje uit. Alle Nederlandse sterren en gezelschappen doen Zwolle aan, dat is gezegend met twee theaters: het intieme Odeon en het moderne De Spiegel. Blijmarkt 25; Spinhuisplein 14, tel. 038 4288288, www.odeondespiegel.nl. Lunchconcert Tot en met juni 2015 geven studenten van het Zwolse conser vatorium gratis lunchconcerten in schouwburg Odeon (dinsdag), ‘boekenkerk’ Waanders (woensdag) en de openbare bibliotheek (vrijdag). Meer info vind je op de websites van de verschillende locaties. IJspret Winterattractie in Zwolle is het IJsbeeldenfestival, met vergankelijke creaties van
bevroren water (in een loods achter het station. Hier kunnen Zwollenaren hun historische bijnaam ‘blauwvingers’ eer aan doen. Tip: op spoordeelwinkel.nl van de NS kun je voor B25 een dagretour Zwolle boeken, inclusief toegang tot het festival (t.w.v. B12,50). www.ijsbeelden.nl Verborgen stadstuin Voor als het straks weer voorjaar is: de verborgen stadstuin van tuinontwerper Harry Pierik is open voor publiek. tel. 038 4220564, www.tuinharrypierik.nl. Rondje Zwolle Meer zien dan alleen het oude centrum? Huur een fiets en doe een Rondje Zwolle, een mooie fietsroute van 45 kilometer in en om Zwolle. www.routeyou.com (zoek op ‘Rondje Zwolle’).
Zien we je deze winter?
Beleef deze winter Zwolle als nooit tevoren! Profiteer van dit eenmalige voordeelarrangement en combineer een bezoekje aan het IJsbeeldenfestival met een bezichtiging van de tentoonstelling ‘Van Gogh tot Cremer’ in het spraakmakende Museum de Fundatie. Bij het arrangement is een overnachting in Bilderberg Grand Hotel Wientjes inbegrepen. www.winterinzwolle.nl
• IJSBEELDENFESTIVAL – ‘WORLD IN MOTION’ Hét winterevenement met nog meer sneeuw, ijs en winterpret dan voorgaande edities. De betoverende wereld van kraakhelder ijs en glinsterende sneeuw met als thema: ‘Opzienbarende voertuigen, vliegtuigen en vaartuigen’. Naast de ijssculpturen is er een verrassend scala aan entertainment voor het hele gezin!
• MUSEUM DE FUNDATIE – ‘VAN GOGH TOT CREMER’ Kunstmuseum met een topcollectie aan beeldende kunst en een ellipsvormige opbouw, de ‘Art Cloud’ als eyecatcher. Tot en met 4 januari 2015 is er de tentoonstelling ‘Van Gogh tot Cremer - Nederlandse kunstenaars in Parijs’ te zien. Honderden schilders, beeldhouwers en tekenaars uit Nederland – Vincent van Gogh, Kees van Dongen, John Rädecker, Piet Mondriaan, Charlotte van Pallandt, Karel Appel, Jan Cremer en vele anderen – verbleven ooit in Parijs. Behalve een overzicht van het Nederlandse modernisme geeft de tentoonstelling ook een veelzijdig portret van Parijs als kunsthoofdstad van de wereld. Het arrangement bedraagt B65 p.p. (op basis van een tweepersoonskamer) en is inclusief: • ontvangst met koffie/thee en huisgemaakte Hanzebitterkruidkoek; • 1 x hotelovernachting in een tweepersoonskamer, aankomst vrijdag/zaterdag/zondag in de periode 6 december 2014 t/m 25 januari 2015 op basis van beschikbaarheid; • 1 entreeticket IJsbeeldenfestival Zwolle; • 1 entreeticket Museum de Fundatie (o.a. expositie ‘Van Gogh tot Cremer’); • 1 x uitgebreid Bilderberg Ontbijt; • Zwolle-informatie, centrumplattegrond, Mannenshopgids.
�
De éénpersoonstoeslag bedraagt B32,50. Gemeentelijke heffingen bedragen B2,35 p.p.p.n.
Reserveren? tel. 038 4254254 of
[email protected] o.v.v. Arrangement Hollands Glorie.
p. 21 Bilderberg Grand Hotel Wientjes
