Overijsselse Vereniging van Kleine fCernen Van Alphenstraat 1 1 Postbus 228 7440 AE Nijverdal Telefoon: (0548) 634445 E-mail:
[email protected] Internet: www.ovkk.nl
Provincie Overijssel, Ter attentie van de Provinciale Staten, Postbus 10078, 8000 GB Zwolle.
Postbank rek.nr. 7234983
Betreft: Workshop Openbaar Vervoer Salland. Nijverdal, 14 november 2007.
Geachte Statenleden, Hierbij ontvangt u het verslag van de Workshop Openbaar Vervoer Salland, gehouden op 20 September 2007 te Raalte. Wij vertrouwen er op dat het verslag informatie bevat die u bij uw inzet voor een beter openbaar vervoer kunt gebruiken. Met vriendelijke groet, Namens de OVKK,
L ^A Anton Bosch, voorzitter. (b.a.: Drs. K.A. Pollema)
VAN a.d. Dat. ontv.: Routing
1 5 NOV 2007 Bijl.:
VERSLAG VAN DE WORKSHOP OPENBAAR VERVOER Gehouden op 20 September 2007 Raadszaal Gemeentehuis Raalte Dagvoorzitter: Verslaglegging:
Anton Bosch (Overijsselse Vereniging van Kleine Kernen) Roy Notkamp (Plaatselijk Belang Heeten)
AANLEIDING Plaatselijk Belang Heeten is, bij het inwinnen van informatie en verdere behartiging van haar doelen ten aanzien van het Openbaar Vervoer (OV), tegen bureaucratische en communicatieve muren opgelopen. Hierbij is het gevoel ontstaan dat vragende partijen onvoldoende betrokken en gehoord worden in de beslissingen die genomen worden bij verandering van het OV. De kloof die ervaren wordt lijkt onoverbrugbaar en tegelijkertijd niet uit te leggen aan de bevolking. Ook krijgen de lokale partijen, die de lokale behoefte goed in kaart hebben, geen kans om verbetering bij verandering aan te brengen. Naar aanleiding van de ervaringen heeft het Plaatselijk Belang Heeten contact gezocht met de Overijsselse Vereniging van Kleine Kernen (OVKK). In dit contact is het idee ontstaan van een workshop waarbij aanbiedende, uitvoerende en vragende zijde aanwezig zouden zijn: - aanbieder Provincie - uitvoerder Connexxion - gemeente Deventer, gemeente Olst-Wijhe en de gemeente Raalte - PB's uit de regio Het is zaak de hele regio te betrekken, omdat in het OV alles met elkaar verweven is. Voorafgaande aan de workshop zijn lokale partijen gevraagd te komen met probleemstellingen om concrete problemen (lees uitdagingen) te kunnen bespreken. DOEL Het doel van de workshop is om met suggesties, dan wel met oplossingen te komen voor de gepresenteerde probleemstellingen en andere problematiek die tijdens de brainstormsessies worden behandeld. Doelstelling is tevens om de communicatie tussen aanbiedende en vragende partijen te verbeteren. SAJWfeNVATTING RESULTAAT
•
• •
Communicatie: in alle groepen komt dit als probleem punt naar voren. Dit behoeft verbetering op alle niveau's. De communicatie moet breder getrokken worden en meer partijen moeten betrokken worden. Meten is weten: waar wensen en problemen liggen is de vraag: hoe concreet is de behoefte. Meld wensen, meld problemen: ROCOV heeft aangegeven dat op dit moment de bestekken voor nieuwe concessies in de maak zijn. Het is nu de tijd om wensen, knelpunten en aandachtspunten kenbaar te maken.
VERSLAG Inhoud Pag. Pag. Pag. Pag. Pag.
3 Inleiding Provincie Overijssel: Piet Gerritse, beleidsmedewerker openbaar vervoer 6 Inleiding Connexxion: Rolf Vos 8 Presentatie probleemstellingen: Diepenveen, Heeten, Wesepe, Laag Zuthem 12 Uitkomsten brainstormgroepen 15 Centrale terugkoppeling, Afsluiting gedeputeerde Klaasen.
1. INLEIDING PROVINCIE OVERIJSSEL Inhoud van presentatie: • Algemeen / opbouw openbaar vervoer • Regiotaxi • Aanbestedingen in het openbaar vervoer • OV in kleine kernen Salland • Slot Piet Gerritse gaat in op de verschillende vervoersvormen: 1. Grootste vervoerstromen via NS; Hoofdrailnet, IC's en stoptreinen 2. Regionale treinen, interliners en belangrijke buslijnen (Salland 165) 3. Aanvullende buslijnen, buurtbussen 4. Regiotaxi projecten, treintaxi, Valys: kenmerken weinig bundeling Piet Gerritse gaat met name in op de "Regiotaxi Salland", waarbij een aantal kenmerken worden genoemd:
^
r\\ I.
I
massa
inti • REGIOTAXI SALLAND
• • •
Vraagafhankelijk, geen vaste route, geen dienstregeling Gericht op reizigers waarvoor trein en "normale" bus niet beschikbaar is Voor incidentele vervoer vervoervraag, minder geschikt voor structured dagelijkse verplaatsingen Doelgroepenvervoer: • Zelfstandige functie voor doelgroepen die 1 t/m 3 niet kunnen gebruiken • Alle relaties, deur/deur, extra service Waar kan het misgaan? « Communicatie klant met centrale • Beschikbaarheid voertuigen • Communicatie centrale met chauffeur • File, weer, storingen etc. Regiotaxi Salland desondanks • Hoge klanttevredenheid « Wordt veel gebruikt • Weinig klachten Het laatste kan niet voor alle Regiotaxi-projecten gezegd worden (Noordwest Overijssel en Vechtdal zijn de twee andere projecten). Regiotaxi Salland is een voorbeeld hoe het zou moeten. Very6lgens wordt ingegaan op de aanbesteding van OV Programma van Eisen (PvE) van provincie als opdrachtgever • Eisen wat je wilt hebben en wat je kunt betalen. • Opbrengsten risico vervoerder 30% tot 50% van de kosten. 70% tot 50% is subsidie door de Provincie. • Uitvoering van en inhoud dienstregeling zijn verantwoordelijkheden en risico's van de vervoerder. Voor 2001 was er sprake van een goedkeuring van de dienstregeling door de overheid; deze situatie is er niet meer. Alle inspraak ten aanzien van de aanbesteding en het product dat daarna tot stand komt ligt verankerd in het programma van eisen. Diverse consumenten organisaties hebben een rol in de advisering van het PvE. Het programma van eisen is uiteraard onderdeel van inspraak en eenieder kan hier opmerkingen op geven. Het tot stand komen van het PVE vindt een jaar tot anderhalf jaar plaats voordat de dienstregeling in werking treedt.
Resultaten van aanbestedingen in Salland • 20% - 30% extra aanbod, meer kwaliteit dan voor 2003 • Stabielere netwerkstructuur, toegankelijkheid • Hoewel meer aanbod, wordt in Salland weinig stijging in het gebruik geconstateerd, met name in de landelijke lijnen. Het stedelijk gebied gaat het redelijk goed. In het landelijk gebied blijft het gebruik stabiel. Wat betekent een aanbesteding vooral voor de vervoerder in onze visie: Het proces wordt benaderd uit het oogpunt van efficiency met een focus op financiele context van de concessie. Er wordt een vaste prijs voor een vast product afgesproken. Er moet rendement gemaakt worden. OV is geen liefdewerk, er moet geld verdiend worden voor de continuiteit van de onderneming. Flexibiliteit en ontwikkelfunctie is een verhaal dat zich daar niet zo makkelijk mee verenigd. Probleem: Traject Heeten-Raalte • In 2000 is de Regiotaxi ingevoerd. • In 2001 is de vaste buslijn Heeten-Raalte via Haarle en Marienheem opgeheven vanwege de slechte kostendekkinggraad, die minder dan 5% bedroeg. Door de politiek van de gemeente Raalte is de vraag gesteld om een rechtstreekse lijn Raalte Heeten opnieuw in te voeren. De vraag hierbij is nu: hoe stel je de vervoervraag vast en welk vervoer past daarbij? • Oplossing om hier antwoord op te krijgen is een buurtbus, of andere maatwerkoplossing • Ontwikkelfunctie Connexxion, met de beperking dat hier efficiency mee speelt en doorslaggevend is. • Mogelijkheden met bundeling doelgroepenvervoer? Meer massa geeft vaak meer mogelijkheden Probleem: Herinrichting Dorpsplein Heeten • Het betreft haltes in Heeten die worden verplaatst voor een infrastructurele herinrichting van de dorpskern. • Voor Connexxion is rijden door de kern in eerste instantie onhaalbaar. Dit gaat ten koste van efficiency van exploitatie en lijnvoering. • Situatie in Heeten is mogelijk oplosbaar door wijzigingen stadsdienst Deventer. Dit heeft alles te maken met mogelijke doorkoppelingen van lijnen in Deventer. Probleem: Rondweg Wesepe (lijn 165) • Het betreft een Kernnetlijn met veel doorgaande reizigers » * Krappe rijtijd « , Afweging: Leefbaarheid versus bereikbaarheid • Beleid kernnetlijn: moet snel en direct zijn. Als daarvan wordt afgeweken loopt e.e.a. in de kosten en feitelijk schiet niemand hier iets mee op. Kwaliteit loop terug op het moment dat het accent blijft liggen op de ontsluiting en de oude route. » Ervaringsgegeven van Connexxion hierbij is dat Leefbaarheid en verkeersveiligheid vaak ten koste gaat van doorstroming van het OV. Probleem: Welsum • Het betreft hier OV gericht op Gelderland • Gelderse concessie; daarom ligt opiossing aan Gelderland. • Ook hier: praktisch en financieel is een buurtbus een goed voor de hand liggende opiossing, omdat het een zeer kleine kern betreft.
Drie oplossingen voor kleine vervoervragen • Buurtbus • Regiotaxi • Experiment met bundeling met doelgroepenvervoer Kenmerk buurtbus: Uitvoering buurtbus door vrijwilligers onder begeleiding en facilitering van vervoerbedrijf. Wat ontbreekt is goedkoop kleinschalig lijngebonden vervoer tussen lijndienst en vraagafhankelijk vervoer. Dat zijn dingen die wettelijk niet goed mogelijk zijn. Tot slot LET OP: Onderstaande is een op een de inhoud van de laatste slide uit de presentatie weergegeven. Deze slide is in de workshop niet gepresenteerd. Deze slide roept wel enkele vraagtekens op. Misschien kan hier een aanvullend commentaar op komen? • Provincie wil initiatieven voor zinvol maatwerk faciliteren • Onderzoek en uitwerking door vervoerder en betrokken gemeente/PB's Let op: vervoervraag in enquetes vaak niet robuust • Gebruik de mogelijkheden van het komend debat OV tactiek! • Duidelijke rolverdeling tussen Connexxion en initiatiefnemers.
2. INLEIDING CONNEXXION Presentatie door Rolf Vos van Connexxion; verantwoordelijk voor de Uitvoering van het pakket in deze regio. Het rayon Zwolle voert het OV uit in Salland, Noord Overijssel, en Zuidwest en Zuidoost Drente, plus de stadsdienst Zwolle. Collega Robert Olde Elberink is de accountmanager en heeft contact met alle klanten. Het verhaal dat in de voorgaande presentatie is behandeld is de eerste stap. Vanaf daar komt Connexxion in beeld. Er komt eerst een Plan van eisen. Het begin • Het bestek wordt gebruikt • Gemeentes worden geraadpleegd voor bijzondere wensen. • Er wordt gekeken naar wensen van de klanten. Het vertegenwoordigend overleg ROCOV moet gehoord worden en plannen en ideeen of vragen die het ROCOV stelt moeten beantwoord worden. • Er wordt gekeken naar de infrastructuur: een snelle lijn vraagt een snelle weg. • Er wordt gekeken naar de inzet van materiaal: lagevloer bussen kunnen niet over drempels. • Vervolgens moet rekening gehouden worden met: o aanbestedingswet o rijtijden wet o CAO Bestek bevat de aansluitmomenten van een bus; bijvoorbeeld de aankomst/aansluiting op het treinvervoer moet 3 minuten voor vertrek van de trein. • In de wetenschap van de aansluitmomenten, vertrek- en aankomsttijden is een rijtijd op te maken van A naar B. • de rijtijd van A naar B bepaald vervolgens de mogelijke route. De eisen worden omgezet in een dienstschema. • Rijtijden busstations: met een bus aankomen en vertrekken kost 3-4 minuten. Hiermee moet rekening gehouden worden. • Vertragingen: de Ceintuurbaan in Deventer geeft soms een vertraging van 30 minuten. Hiermee kan geen rekening gehouden worden. Dan worden omlopen voor de bus gemaakt: De bus moet zoveel mogelijk rijden! Hierbij wordt rekening gehouden met draaitijden, bufferpauzes etc. Er wordt een omloopschema gepresenteerd waarmee wordt ingegaan op de inplanning en sch^fnatische bezetting van een bus. Dit wordt uitgelegd •!
Kosten wordt benaderd. Soort bus (luxe, grootte) wordt bekeken. Inzeturen van de bus, brandstofkosten, afschrijving, busstations waar teveel auto's rondrijden. Wanneer de bus de hele dag kan rijden, De CAO en rijtijdenwet wordt vervolgens meegenomen in het geheel. Looptijden, rondje om de bus, stoel in stellen, geldbakje etc. Sociale vaktoren spelen mee in de organisatie, mensen hebben behoefte aan afwisseling. Voor de chauffeurs wordt hiervoor een Roulering opgesteld. Kosten • Aantallen chauffeurs « Soort chauffeur (taxi chauffeur • CAO en rijtijden wet (kosten)
Totale kosten Materiaalkosten, directe kosten, indirecte kosten. Opbrengsten Bijdrage bepaald door WROOV, Studentenkaart contract, Reizigersopbrengsten. In Salland worden nog geen 40% Reizigersopbrengsten behaald. Dan zijn er nog een aantal lijnen die wel rijden maar niet uit kunnen. Deze worden gedeeltelijk extra gefinancierd door de school of door de gemeente. Deze lijnen passen niet binnen de criteria in de bestekken. Efficiency Afhankelijk van vulling van de bus en verdeling: rijdt de bus altijd vol of hebben we spitsvervoer. Stationnement, wachttijden zijn zeer vervelend. Een bus kan heel goed van Deventer naar Hoogeveen rijden wanneer dit de efficientie vergroot. Bemvloeding van dienstregeling Het kan heel belangrijk zijn voor Connexxion dat de dienstregeling een minuutje kan schuiven. De snelheid, infrastructuur, busbanen, drempels, 60 km zones hebben allemaal invloed. Wijzigingen Maken van dienstregeling gebeurt bij aanbesteding. Een wijziging gebeurt maar een keer per jaar. Dit is afgesproken, want een wijziging kost al snel een ton: er moet een nieuw pakket gemaakt worden, er moet personeel aangenomen worden of afgestoten worden, communicatie naar de klanten moet plaatsvinden, diensregelingen, halte-vertrek-staten, kaarten, lijnbestemming op de bus, interne communicatie met dienstboekjes en roulering, informatie update klantenservice en OV9292 moet plaatsvinden. Een wijziging is een uitgebreid traject.
3. PRESENTATIE PROBLEEMSTELLINGEN Diepenveen Deze probleemstelling wordt verwoordt door Ruud de Heij van de taakgroep OV Diepenveen, onderdeel wijkaanpak Deventer Buitengebieden; spreekt tevens namens Olst Wijhe. In Maart 2007 is een inventarisatie gedaan onder bewoners van Diepenveen. Een grote meerderheid van de bevolking spreekt zich daarbij uit voor beter OV. Situatie nu Streekbus Zwolle - Deventer rijdt een keer per uur, zes dagen in de week en zondags niet. Dit is in hoge mate storend. Om 20:50 rijdt de laatste bus. Veel mensen komen met de trein aan en kunnen niet meer met de bus naar Diepenveen en ook niet naar Olst-Wijhe. Familiebezoek, Deventer op Stelten, bezoek aan ziekenhuis in de avonduren is onmogelijk. Afgelopen jaren zijn verbindingen alleen maar verslechterd: de zondag is vervallen, de zaterdag beperkt, per 1 juli is er een onaangekondigde verandering gekomen waarmee een aantal haltes wordt overgeslagen. De bus doet er weliswaar nu iets korter over maar de 3 minuten overstaptijd naar trein is onmogelijk voor mensen die slechter ter been zijn. Afgezien daarvan zijn, het Ettie Hillesum Lyceum, het Geertruiden Ziekenhuis en het SintJozef Ziekenhuis zijn niet direct bereikbaar. Op het station moet overgestapt worden. Historie en toekomst: beleid 29 mei 2001 besloot de gemeenteraad van Deventer tot gelijke behandeling van alle dorpen, qua bereikbaarheid. Wat Diepenveen betreft is hier niets van terecht gekomen. In Schalkhaar is sinds 2002 een aanzienlijke verbetering gerealiseerd. Diepenveen heeft ingeleverd. Het beleid van de Gemeente Deventer is de binnenstad "autoluw" te maken op lange termijn. Direct gevolg daarvan is betere parkeergelegenheid. Ook beter OV is daarvoor nodig zodat de bevolking niet met de auto de stad probeert in te komen. De vraag vanuit de taakgroep OV Diepenveen De wens Van Diepenveen is dat er een stadsbus komt die elk kwartier rijdt tot 23:00. Dit geldt ook voor Olst-Wijhe. Op dit moment is er een plan bij B&W van Deventer, waar inwoners geen inzage in hebben, om een stadsbus te laten rijden. Een stadsbus is voor het dorp belangrijk.
Heeten Arnold Geerdink spreekt namens Plaatselijk belang Heeten (mede organisator OV workshop). Opmerking: "Aanhorende Provincie en Connexxion is er geconstateerd dat er 20% meer productie is geleverd, echter niet in het "Sallandse". Dit is een bevestiging van de problematiek zoals we die ervaren". Net als andere basisvoorzieningen willen de inwoners van Heeten het OV als basisvoorziening in stand houden en verbeteren. Twee concrete zaken die hoog op de agenda van het Plaatselijk belang Heeten staan zijn: 1. Wijziging infrastructuur dorpskern en impact hiervan opOV 2. OV naar Raalte: een busverbinding 1. Wijziging infrastructuur dorpskern Heeten en impact hiervan op OV Twee constateringen vooraf: - Wettelijk beleidskader Provincie is dichtgetimmerd. - Bedrijfsvoering Connexxion is in relatie met efficiency dichtgetimmerd. Door een wijziging van het dorpsplein moet een nieuwe route voor lijn 4 door het dorp genomen worden. De routewijziging die Connexxion introduceert ligt niet in lijn met de plaatselijke vraag. Op navraag bij de Provincie wordt doorverwezen naar Connexxion voor verder overleg. Connexxton benadert de zaak vanuit efficiency en geeft aan rijtijdverlengingen te ondeirvinden in de orde van grootte van 40 sec. Op de vraag of dit in de 30 minuten niet is op te vangen, wordt verwezen naar rijtijdenbesluit, CAO, rondje om de kerk, etc. Dhr. Geerdink geeft aan niet te weten wat je met dergelijke argumenten kunt als vragende partij; het spreekt niet aan. Met de wetenschap dat een mutatie in de dienstregeling een ton in etiro's kost, geeft dhr. Geerdink de Provincie en Connexxion mee binnen het beleid oplossingen te kiezen die een wijziging in infrastructuur mogelijk maken. Op dit moment is er het gevoel dat dit amper mogelijk is. 2. OV tussen Raalte en Heeten Het dorp Heeten ligt in de gemeente Raalte en is zeer sterk op Raalte georienteerd; niet alleen voor winkels maar ook voor scholen, huisartsposten, verpleeghuis, zwembad, gemeentehuis, bibliotheek en andere basisvoorzieningen. De tendens is groeiende. Er is geen busverbinding naar Raalte. Hiervoor kan met een regiotaxi gereisd worden. Deze situatie is niet gewenst voor Heeten. Het dorp Heeten heeft een busverbinding met Deventer (lijn 4). Dit is een halfuursverbinding. Misschien kan de frequentie wel omlaag gezien het aantal reizigers in de bus. De voorkeur is
er om de bus door te laten rijden naar Raalte. Eventueel is dit in combinatie met de problematiek in Wesepe op te lessen. Tevens wordt nog een opmerking gemaakt over de Uitvoering van de haltes. Er worden schuil onderkomens gemist; waarschijnlijk is de Uitvoering gebaseerd op het criteria van een stadsbus omdat lijn 4 een verlengde stadsdienst betreft. Reactie Connexxion Connexxion reageert met een nuancering op het genoemde bedrag van een ton per wijziging, om geen verkeerde discussie te krijgen. Een kleine dienstwijziging kost geen ton. De wijziging zoals in Heeten wordt doorgevoerd is een kleine dienstwijziging. Wesepe Johan Kloosterboer van Plaatselijk Belang Wesepe. Op dit moment is in de spits een halfuurdienst actief tussen Deventer en Raalte over de N348. Wesepe ligt tussen Deventer en Raalte aan deze weg. In Wesepe wordt een Rondweg aangelegd die in 2009 af is. Volgens de busmaatschappij kost het in de nieuwe situatie meer tijd om het bestaande traject te rijden, dan via de nieuwe rondeweg. Drempels in Raalte en Deventer hebben er voor gezorgd dat de rek uit het dienstrooster is. Volgens Connexxion is er onvoldoende speling in het dienstrooster om de extra seconden ergens te vinden. Het gevolg is dat de bestaande haltes in het dorp komen te vervallen en de mensen verder moeten lopen naar halteplaatsen. De verwachting is dat hierdoor steeds minder mensen gebruik zullen maken van het OV in Wesepe. Dhr. Kloosterboer vermeldt de opmerking die de provincie heeft geplaatst bij de wijziging van het bestemmingsplan: "Voor de leefbaarheid in de kleine kernen is de bereikbaarheid per OV van groot belang." Lemele Anton Bosch van OVKK gaat even in op de problematiek van Lemele. Plaatselijk belang Lemele is niet aanwezig. Voor een aantal jaren geleo'en gingen de dierjstlijnen Lemelerveld Raalte en Hellendoorn Nijverdal door het dorp Lemele. Nu rijden de bussen langs Lemele. Dit is een ongewenste situatie.
10
Welsum Anton Bosch van OVKK gaat even in op de problematiek van Welsum. Er loopt een lijn 170 van Epe naar Twello. Gedurende ongeveer 2 jaar, in 2005 en 2006, beliep deze lijn het traject Epe Oene Terwolde Welsum en weer terug naar Oene Epe. Sinds de bouw van het station in Twello loopt de lijn rechtstreeks van Epe naar Twello en laat Welsum links liggen. Succes Heino Dhr. Bomhof, voorzitter van buurtbus Heino. Deze buslijn bestaat meer dan 25 jaar. Laag Zuthem, Lierderholthuis en Heino worden aangedaan. Het loopt succesvol. Per jaar worden ongeveer 14.000 passagiers vervoerd. Voor scholieren worden in de ochtend en avond extra bussen ingezet. Er wordt gewerkt met 30 vrijwilligers die op eigen verantwoording werken. Het bestuur van Buurtbus Heino biedt in de vergadering de opgedane expertise aan wanneer elders initiatieven worden opgestart. Vraag uit de zaal: Is de buurtbus Heino rendabel? T.a.v. Connexxion? Connexxion faciliteert de bussen, is verantwoordelijk voor onderhoud en kaartjes op basis van bestek. De chauffeurs zijn verantwoordelijk voor het innen van kaartjes en van reisgelden. Provincie geeft EUR 25.000,- subsidie.
u
4. UITKOMSTEN BRAINSTORMGROEPEN Groep 1 onder leiding van Jonny Hollander, wethouder Gemeente Olst-Wijhe Genoteerde punten tijdens workshop: • Voorbeeld buslijn Zwolle Deventer: probleem in Deventer • Communicatie moet breder (overleg mensen traject) • Overleg tussen Gemeente en vertegenwoordigers kleine kernen (bijv. PB's); thema's o Beschikbaarheid o Communicatie naar reizigers • Pilot's of onderzoek opzetten om mogelijkheden te beproeven • Abonnement plus Als case is besproken de buslijn 161 tussen Zwolle en Deventer, waarbij door een kleine wijziging in de route onderweg in Deventer een probleem ontstaat welke niemand zich gerealiseerd heeft. Communicatie en overleg De besproken ervaring in groep 1 is dat de communicatie breder zou moeten, waarbij de gebruikers van deze lijn 161 in het overleg betrokken zouden moeten worden. Voorafgaande aan een wijziging moeten gemeentes en intergemeentelijke partijen, zoals PB's, betrokken worden. De impact van Infrastructurele maatregelen, wanneer dit tot wijzigingen leidt, dienen ook helder gemaakt worden in dit overleg. Pilot In groep 1 is de mogelijkheid van het opzetten van pilot's besproken om de vervoersvraag en de beste keuzes wat Uitvoering van de lijn betreft in de praktijk te bepalen. Abonnement Plus Er komt een opmerking uit de zaal over een Abonnement Plus: Als je heen met de bus wilt en terug met de regiotaxi kan dit een opiossing zijn?! Groep 2 onder leiding van Ben Haarman, wethouder Gemeente Raalte Genoteerde punten tijdens workshop: • Cpmmunicatie klachten, mogeiijkheden • Meten is weten } • Verbetering regiotaxi (weten wat er is gerealiseerd) • Opties: overleg PB's waarbij bijv. Alternatieve routes worden doorgenomen • r Wettelijke beperkingen: geen concurrentie tussen vormen. • Buurtbus Heino: flexibiliteit, tarief, sociaal aspect • "•>• Gevoel is dat de communicatie niet optimaal is. Communicatielijnen tussen Gemeente, Provincie en Connexxion beter. Als reactie op de punten van groep 1: Communicatie is ook in groep 2 "sterk" aan de orde geweest op verschillende niveaus. Er is gesproken over Regiotaxi, Buurtbus en de vermindering van vaste lijnen. Bij de Regiotaxi kwam in het kader van communicatie aan de orde of er duidelijkheid bestaat omtrent het fenomeen Regiotaxi en ook voor bijvoorbeeld het indienen van klachten over de regiotaxi: weten mensen waar ze moeten zijn en komen de klachten over. Een vraag die onbeantwoord blijft is het verbetereffect na de klachten van de afgelopen jaren. Inzicht hierin zou voor bestuurders goed zijn.
12
Meten is weten Inzicht in de exacte behoefte is gewenst, meer onderzoek is nodig. Welke mensen willen wanneer waar naartoe; wat wordt geaccepteerd? Opties onderzoeken Er is gesproken over onderzoek naar verbeteringen en alternatieven waarbij de lokale partijen gezamenlijk aan tafel zitten, om te bespreken hoe de vraag beter kan worden beantwoord. Hier geldt ook dat er buiten de bestaande "stramienen" gedacht en benaderd kan worden. Wettelijke beperkingen Er zijn ook zaken besproken die tegen de wettelijke beperkingen aanlopen; bijvoorbeeld het niet dulden van concurrerende reisvormen op lijngebonden vervoer. Dit is in sommige gevallen een rem op aanvullend vervoer. Buurbus Heino Het succes van deze vorm met zijn vele aspecten is aan bod geweest: Het succes van de flexibiliteit - gewoon onderweg opstappen -, het tarief en het sociale aspect zijn aan bod geweest. Dit is een succesvolle flexibele vorm die erg dicht bij de mensen staat, mede omdat het met vrijwilligers gebeurd die aanspreekbaar zijn. Dit zijn dingen die we ons moeten realiseren. Communicatie Besproken is het gevoel, dat ook bij gemeenteambtenaren heerst, dat de partijen Connexxion en Provincie zich te vaak achter elkaar verschuilen bij zaken die aangekaard worden. Besproken is dat de Provincie het bevoegd gezag is en daarmee de aan te spreken partij. Dat moet helder worden. Groep 3 onder leiding van Tom Draisma, gemeenteraadslid gemeente Deventer Genoteerde punten tijdens workshop: • Communicatie! (Kastje-muur verhaal) verbetering noodzakelijk • Probleem Raalte Wesepe Heeten • Voorstel: combinatie van de twee verbindingen o Rondje rijden (protesten) « Geld: waar blijft het. Transparantie op dat vlak? Voor optimalisatie • Infrastructuur: afstemming tussen vervoerder en provincie?! j • Verantwoordelijkheid: Naar welke party" moeten we kijken: overheid of vrijwilligers; Professionaliteit is gewenst?! •V
Communicatie Eest belangrijke wens is het verbeteren van de communicatie structuur en duidelijkheid omtrent verantwoordelijkheden van Provincie en vervoerder. Dit moet breder gecommuniceerd worden. Focus Brainstorm Probleemstellingen van Wesepe en Heeten zijn besproken. De combinatie van deze twee kan een optie zijn: er is een voorstel gedaan om een frequentievermindering door te voeren en buiten de spits een "rondje" te doen. Dit werd niet door iedereen zo ervaren. Een snelle verbinding (kernnet) tussen Raalte en Deventer is ook van belang, afgezien van het feit dat buiten de spits een andere dienstregeling moet worden gehanteerd dan in de spits.
13
Geldstroom Tijdens de brainstorm werd de vraag gesteld: Er komt geld uit het rijk, tientallen miljoenen, naar de provincie; waar blijft dat geld? Het is een overweging om de geldstromen opnieuw te beoordelen en meer voor de verbetering van OV aan te wenden. Ook gemeenten kunnen hier naar kijken. Verkeersveiligheid versus doorstroming Het aanleggen van drempels e.d. hebben invloed op doorstroming. Afstemming hierover met provincie en vervoerder is gewenst. Wat hierin niet bedraagt is dat publiek- en politiek gezien de verkeersveiligheid geprevaleerd boven doorstroming van OV. Verantwoordelijkheid Naar wie moeten we nou eigenlijk kijken voor OV; overheid - daar ligt de Verantwoordelijkheid in beginsel - of vrijwilligers? Buurtbussen bouwen op vrijwilligers maar tegelijkertijd moet OV professioneel zijn. Reactie uit de zaal Er is in de groep gesproken over het toestaan van een hogere snelheid van bussen boven de toegestane lokale snelheid. In plaats van 30 kunnen bussen 50 km/h rijden. Dit zou een aanpassing van de verkeerswetgeving vragen. Er zijn ook methodes om drempels onder het gewicht van een bus te laten dalen; dit verhoogt de snelheid. Deze verplichting kan aan gemeenten worden opgelegd. Opmerking gericht aan Connexxion Er kan een "marktplaats" -achtige website ontwikkeld worden waar vraag en aanbod samen worden gebracht, met name voor mensen in kleine woongemeenschappen. ROCOV wijst op het feit dat op dit moment de bestekken voor concessies binnen Salland in de maak zijn. Juist nu is het dus van belang dat wensen en suggesties worden ingebracht door gemeenten en betrokkenen.
14
5. CENTRALE TERUGKOPPELING EN REACTIE PROVINCIE Job Klaasen, gedeputeerde van de Provincie Overijssel, geeft een reactie op de volgende onderwerpen: Rolverdeling; de afspraken • Wet: marktwerking is hier toepasbaar • Provincie: kwaliteit staat voorop! Geld is beperkt! • ledereen moet beschikking hebben over openbaar vervoer! • Spanningveld: Wat moet worden ingezet tegen welke kosten? • Communicatie is de rode draad: verbeteren! • Beleid OV wordt op dit moment gevormd. • Gemeenten dragen hierin bij • Acties Provincie: publieksdebat • Communicatie kan verbeterd worden door lokale partijen mee te laten oordelen. Reacties uit de zaal • Pilot gedurende een half jaar Heeten Raalte • Gemeenten moeten keuzes maken en doorgeven/communiceren met Provincie Job Klaasen constateert dat er een groot aantal uitdagingen verwoord en opmerkingen gemaakt zijn in de richting van de provincie. De provincie is zich ervan bewust, dat het onderwerp OV heel erg speelt en veel in de aandacht is in deze tijd. Deze workshop geeft een kans, aan de kant van Provincie, Connexxion, Gemeenten en locale parijen om met elkaar in gesprek te raken. Job Klaasen merkt op dat er heel veel informatie is gegeven omtrent aspecten en de complexiteit van OV en dat men zich moet realiseren dat een wens niet zomaar in een product vertaald kan worden. Rolverdeling: de afspraken Een paar opmerkingen omtrent de rolverdeling Provincie, Connexxion en gebruikers daarin. De structuur is op dit moment redelijk goed georganiseerd, maar de constatering van vandaag is dat communicatie binnen die rollen en inbreng niet optimaal is. De wet: marktwerking De wet op het personenvervoer die in 2000 door de kamer is aangenomen zegt iets over de rol van de Provincie en uitvoerende partijen, de concessies en hoe daarmee moet worden omgegaan. Marktwerking in het OV is vanaf dit moment aan de orde: het Plan van Eisen moet gemaakt worden, het beschikbare geld moet bepaald worden, en vervolgens moeten bedryven inschrijven en volgt een aanbesteding op basis van prijs/kwaliteit verhouding. In Overijssel wordt heel bewust gestuurd op kwaliteit; "prijsvechten" van aanbieders en ongewenste toestanden worden daarmee voorkomen. Er wordt gestreefd naar concurrentie tussen busmaatschappijen op basis van kwaliteit. Dat betekent dat er een gesprek moet ontstaan tussen de Provincie en de Consument, maar ook met Connexxion om te bepalen hoe nu intelligent gezorgd kan worden dat zoveel mogelijk mensen een OV functie kan worden aangeboden voor een redelijke prijs. En dat allemaal binnen de kaders die de provinciate politiek stelt. Het geld is hierin beperkend, de begroting is aan een maximum limiet gebonden. Er wordt niets gelaten, maar het moet gedaan worden met het geld dat er beschikbaar is. Een opmerking over de gestelde vraag "wat er met het geld gedaan wordt?" is dat er ruim 20 miljoen beschikbaar is voor het OV in de Provincie Overijssel met Twente. De afspraak is dat iedereen in Overijssel beschikking moet kunnen hebben over OV in welke vorm dan ook: trein, bus, buurtbus, regiotaxi. Hierbij is aan de orde de vraag onder welke
15
condities de beschikbaarheid van OV is georganiseerd? Lijngebonden openbaar vervoer, voor een bepaalde prijs, is de laagste vorm. De Regiotaxi is de meest individuele vorm. Op dit moment is iedereen in Overijssel dus voorzien van OV. Communicatie Job Klaasen constateert dat de spanningveld van de workshop deze dag ligt in het vraagstuk wanneer er moet worden gewisseld van vorm van OV: wanneer gaan we van individueel vervoer in de vorm van Regiotaxi over naar Lijngebonden OV vervoer. Dit is de discussie die gevoerd moet worden en die gaat over geld en rendabiliteit. Een lege bus is niet gewenst, er moeten een aantal reizigers gebruik maken van deze vorm om dit mogelijk te maken. Dit is een commerciele uitdaging voor Connexxion om, in de gebieden waar het de vraag is of de ondergrens wordt gehaald, nieuwe doelgroepen aan te spreken die gebruik willen maken van OV. Op dat punt kan Connexxion een gewillig oor vinden bij Provincie die allerlei projecten op zet om mensen te verleiden van het OV gebruik te maken. In het coalitieakkoord, dat na de verkiezingen is vastgesteld, staat dat er gemvesteerd moet worden in de toegankelijkheid van OV. Barrieres moeten weggenomen worden. Dit betekent dat de wachtvoorzieningen optimaal moeten zijn, informatie goed toegankelijk zijn, 1euro kaartjes en proeven met gratis OV. Dit zijn allemaal proeven die erop gericht zijn dat mensen de auto laten staan en met het OV te reizen. Er is eerder geconstateerd dat vrijwel alle aanwezigen bij de workshop met eigen vervoer zijn gekomen. Iedereen heeft elke dag de keuze met het OV te gaan of met de auto. Wat er nodig is, zeker op het platteland, dat meer mensen gebruik maken van de bus, want dan komen de grenzen in zicht om van vorm te veranderen; lijngebonden vervoer of regiotaxi. Dit is een uitdaging die bij alle aanwezig partijen ligt. Job Klaasen constateert dat de rode draad in de workshop het communiceren is. De conclusie wordt getrokken dat de informatie en procedures die eigenlijk bekend moeten zijn bij alle partijen niet bekend zijn buiten Provincie en Connexxion. Er moet dus meer gecommuniceerd worden. Deze bijeenkomst levert daar een goede bijdrage aan. Naar de toekomst zal Job Klaasen op verzoek op vergelijkbare meetings bijdragen aan begripsvorming en inventarisatie, nieuwe oplossingen of mogelijkheden te bespreken, met het doel meer te doen met hetzelfde geld. 20 miljoen is een groot bedrag, plus incidenteel geld dat de Provincie nog bij legt komen daar de nodige miljoenen bij. Wensen in de vorm van "een lijntje erbij" of andere wijzigingen gaan gepaard met enorme bedragen; wijzigingen kosten tonnen. Men moet zich realiseren dat verartderingen in rijrichting, tijden en/of busloop mensen onzeker maakt. Dit soort zaken moeten niet te frequent gebeuren - zeker niet vaker dan 1 keer per jaar- en heel goed gecpmmuniceerd worden. Er komt heel veel kritiek wanneer een busloop veranderd op een ancfere manier dan mensen verwachten. Dus als er proeven opgezet worden moet hier van te vdren goed over nagedacht zijn, communiceer goed en er moet ook geaccepteerd worden dat na een proef zaken worden teruggedraaid omdat het effect er niet is. Wanneer er in de praktijk 6 mensen in de bus zitten zijn handtekeningen acties vooraf niets waard. Nieuwe OV beleid Een nieuwe OV visie is nu in de maak en zal met de gemeenten, politiek en de vervoersbedrijven worden doorgenomen. Dit zal de basis zijn voor het vormen van een nieuw beleid en beleidsdocument waarin de voorwaarden worden vastgelegd. Dat is ook zondermeer een politiek debat. Gaat het openbaar vervoer over mensen die naar hun werk willen of over mensen die zondagavond van het verzorgingshuis terug naar huis willen?
16
Publieksdebat Hier wordt ook een publieksdebat aan gekoppeld. RTV Oost zal hier de nodige zendtijd aan besteden. De boodschap is hierbij met beide benen op de grond te blijven staan. Wanneer OV op een hoger peil moet, zullen er meer mensen met de bus moeten reizen. En dat kan ook. In de grote steden Deventer, Zwolle en andere zijn de afgelopen periode groeicijfers bereikt van 20% tot 40%. Anton Bosch vraagt Job Klaasen, buiten het algemene verhaal, nog eens nader in te gaan op de genoemde knelpunten die tijdens de workshop aan de orde zijn gesteld. Job Klaasen geeft aan niet in te kunnen gaan op de specifieke problemen om de reden dat de specifieke situaties, in detail, onvoldoende bekend zijn. Job Klaasen doet graag de toezegging dat de provincie en deelnemende betrokken gemeenten op al de genoemde punten informatie gaat verstrekken wat de provincie en gemeenten kunnen doen. Er is in de pauze gesproken met Connexxion en in een aantal "thema's" zit perspectief om tot oplossingen te komen: Welsum kan niet vanuit Provincie Overijssel geholpen worden, maar de buslijn bij Heeten geeft wel "de mogelijkheid om te kunnen doen". Hier wordt het bij gelaten om verder geen uitspraken te doen die niet waargemaakt kunnen worden en daarmee de Provinciate politiek in Overijssel een slecht imago geven. Anton Bosch heeft hier alle begrip voor maar concludeert dat de Provincie de toezegging doet dat de Plaatselijk Belang organisaties, maar ook andere belanghebbenden, een reactie krijgen op de punten. Anton Bosch spreekt hierbij de hoop uit dat de Provincie en Connexxion zo vriendelijk willen zijn om concreet naar de punten te kijken en de communicatie te verbeteren door stukken en antwoorden door te sturen. Dat is een van de doelstellingen van deze ochtend. Reactie uit de zaal Een voorstel wordt gedaan voor een proef van een halfjaar met gratis OV tussen Heeten en Raalte, om de reizigersvraag te bepalen en nieuwe klanten te verwerven. Reactie van Job Klaasen: 1, gratis OV bestaat niet, het moet betaald worden, door de provincie of door andere . partijen. OV is een kwalitatief product en een van de keuzen voor particulieren waar een prijs aan hangt. 2. proeven met gratis OV worden op veel plekken gedaan. Er zijn veel proeven gedaan J die aantonen dat het werkt, maar die tonen ook aan dat mensen de fiets thuis laten staan omdat de bus gratis is. Het levert geen nieuwe reizigers die anders niet mobiel zouden zijn...dat is de doelgroep die aanspreekt. Job Klaasen is niet enthousiast voor proeven met gratis vervoer die miljoenen euro's kosten en die eigenlijk geen bijdrage leveren aan meer participate van mensen in de samenleving naar OV. Ben Haarman maakt de opmerking dat in de groep is besproken dat tarief niet bepalend is. Meer invloed op gebruik heeft de kwaliteit en zaken als aankomsttijden. Job Klaasen reageert: Op verzoek van de Staten zijn de tarieven van de Regiotaxi aangepast in de gebieden waar geen keuze is tussen bus of Regiotaxi. Dit levert eigenlijk niet of nauwelijks meer reizigers op. Dit geeft de motivatie om te stellen dat de prijs niet bepalend is. De prijs is echt niet te hoog in verhouding tot de kwaliteit. De kwaliteit van het OV in Overijssel is van een niet beschamend niveau. Provincie is trots op de kwaliteit op dit moment, die hoger ligt dan ooit geweest is.
17
Mimi van Olphen, statenlid Provincie reageert: Het is logisch dat er gekeken wordt naar de Provincie, maar er wordt gewezen op de gemeentelijke politiek waar ook keuzes gemaakt worden, waarbij ook financiele middelen kunnen worden aangewend. Op dit niveau kunnen ook keuzes gemaakt worden die voor burgers van belang zijn en verbetering geven van het OV in het landelijke gebied. Conclusies en afronding Anton Bosch rondt af. Reacties van aanwezige partijen bepalen of vergelijkbare sessies in andere regio's worden opgestart door OVKK. Drie kernbegrippen zijn naar voren gekomen: -
Communicatie: in alle groepen komt dit als probleem punt naar voren. Dit behoeft verbetering op alle niveaus. De communicatie moet breder getrokken worden en meer partijen moeten betrokken worden. Meten is Weten: waar wensen en problemen liggen is de vraag: hoe concreet is de behoefte. Meld wensen, meld problemen: ROCOV heeft aangegeven dat op dit moment de bestekken voor nieuwe concessies in de maak zijn. Het is nu de tijd om wensen, knelpunten en aandachtspunten kenbaarte maken.
Er wordt gewezen op een Twents evenement "Geniet OVeral" op de stations van Almelo, Hengelo, Enschede, Delden en Oldenzaal op 21 en 30 September. Tot slot wordt een dankwoord gericht aan de mensen die een bijdrage hebben geleverd aan de organisatie van deze brainstorm: Gemeente Raalte, Provincie Overijssel, Connexxion, Gemeente Deventer, Olst-Wijhe, Plaatselijk Belang Heeten en de OVKK.
18
BIJLAGE 1: Deelnemerslijst [Functie/ Organisatie
iNaam
| Opmerking
Wethouder Wethouder Raadslid
Jonny Hollander 3en Haarman Tom Draisma
Gem. Olst/Wijhe Gem. Raalte Gem. Deventer
Prov. Overijssel
Job Klaasen .aura Antuma Mimi van Olphen 3 iet Gerritse Henk Veltkamp
Gedeputeerde Statenlid Statenlid Beleidsambtenaar Statenlid
Vervoers bed rij ven Connexxlon Connexxion TCR Raadsleden
Diversen OVKK ROVOC ROVOC Buurtbusorganisatie Heino Buurtbusorganisatie Heino
RolfVos Robert Olde Elberink Marc Roescher Mevr. Poppenk Klaas Stap Henk Greven Hans De Vente Willy Lourensen Harry van Kampen Piet Pont Wim de Hair Jan Oostewechel
Olst-Wijhe Olst-Wijhe Olst-Wijhe Olst-Wijhe Raalte Raalte Raalte Raalte Raalte
Anton Bosch Gerrit Douma Antje Doorenspleet Dhr. D.J. Bomhof Dhr. H. Pruim
Gemeente Raalte (beleidsmedewerkers vervoer) Job Hamstra (beleidsmedewerkers vervoer) Matthijs Koops
Plaatselijk Belang Daarierveen Laag ?uthem Laag Zuthem Marigfiheem Diepenveen Diepenveen Diepenveen Nieuw Heeten Wesepe Wesepe Heeten Heeten Heeten
Evert Roelofs Arie Klinkhamer Gerard van de Linde Herman Baack Anne Marie Paul Marjolein van Hooff Ruud de Heij Rene Houben Johan Kloosterboer Gerrie Vrielink Arnold Geerdink Roy Notkamp Wijnand Schrijver
Pers Stentor RW Raalte Weekblad voor Salland
Ria Willemse Geert Hannink Wouter Groote Schaarsberg
taakgroep OV Diepenveen taakgroep OV Diepenveen taakgroep OV Diepenveen
19
