www.prv-overijssel.nl Postadres Provincie Overijssel Postbus 10078 8000 GB Zwolle
Provinciale Staten
Telefoon 038 425 25 25 Telefax 038 425 75 20
Uw kenmerk
Uw brief
Ons kenmerk ZC/2004/2007
Bijlagen
Doorkiesnummer 425 12 12
Inlichtingen bij mw. S. Bruns
Datum 19 10 2004
Onderwerp
Provinciale huisartsenpool.
In deze brief willen wij u informeren over de resultaten van een onderzoek naar de haalbaarheid en de randvoorwaarden van een provinciale pool voor oudere huisartsen. Door u is de suggestie gedaan om een huisartsenpool op te zetten. De verwachting is dat wanneer oudere huisartsen minder worden belast met belastende werkzaamheden zoals onder andere avond-, nacht- en weekenddiensten en praktijkvoering, zij hun beroep langer blijven uitoefenen en voor de zorg in Overijssel behouden blijven. Wij hebben onderzocht of en onder welke voorwaarden deze huisartsen bereid zijn langer door te werken. Achtergrond Er is sprake van een dreigend tekort aan huisartsen, ook in Overijssel, en de tijdige beschikbaarheid en voldoende bereikbaarheid van met name huisartsenzorg staan onder druk zoals ook in het onderhandelingsakkoord “ Ruimte voor actie” wordt benoemd. Eén van de inspanningen om dit tekort te voorkomen is een beleid gericht op het zo lang mogelijk aan het werk houden van huisartsen. Veel (vaak oudere) huisartsen vinden het werk te zwaar en stoppen daarom vervroegd met werken of willen in deeltijd werken. In dit geval gaat hun capaciteit verloren voor de huisartsenzorg en dit leidt tot een grote vervangingsvraag op korte termijn. Aangezien de tekorten aan huisartsen op korte termijn nog niet opgelost zullen zijn, is het nog maar de vraag of aan deze vervangingsvraag ook kan worden voldaan. Daarnaast gaat in het geval dat veel oudere huisartsen stoppen met werken ook veel kennis en ervaring verloren. Uit onderzoek blijkt dat ongeveer een vijfde van de huisartsen in Overijssel ouder is dan 55 jaar. Dit is een aanzienlijke groep, het gaat dan in Overijssel om ongeveer 88 fte huisartsen. Een groot deel van deze groep zal in de komende periode overwegen te stoppen. Onderzoek naar haalbaarheid en randvoorwaarden van een provinciale pool van oudere huisartsen Het onderzoek geeft het volgende beeld. Onderzoeksopzet. Er heeft een schriftelijke enquête onder oudere huisartsen plaatsgevonden. In totaal zijn 40 enquêtes verstuurd en zijn er 28 ingevuld (70%). Daarnaast zijn de drie regionale huisartsenverenigingen, de drie zorgverzekeraars en een thuiszorgorganisatie geïnterviewd. ATTENTIE: GEWIJZIGD RABO Zwolle 3973.41.121
Het provinciehuis is vanaf het NS-station bereikbaar: met stadsbus lijn 1 richting Berkum, halte provinciehuis
Bezoekadres Luttenbergstraat 2 Zwolle
2
Conclusies. Op basis van de onderzoeksresultaten en de criteria van voldoende draagvlak bij alle betrokkenen, uitvoerbaarheid, betaalbaarheid en aansluiten bij ontwikkelingen binnen de eerstelijnszorg, zijn de volgende conclusies getrokken. Oudere huisartsen zijn enthousiast over hun werk maar ervaren het vak als zwaar. Van de ingezonden reacties wil 86% langer doorwerken als zij daarbij ontlast worden van belastende werkzaamheden. Het vormen van een huisartsenpool waarbij oudere huisartsen worden ontlast van belastende werkzaamheden en worden ingezet in praktijken waarin behoefte is aan extra huisartsen brengt risico’s met zich mee. De belastende werkzaamheden zullen door minder mensen (jongere huisartsen) moeten worden uitgevoerd, de pool kan remmend werken op noodzakelijke vernieuwingen binnen de sector en de instroom van jonge huisartsen kan onder druk komen te staan. Bij de inrichting van de huisartsenpool moet hiermee rekening worden gehouden. Aanbevelingen. Aanbevolen wordt een pool van huisartsen op te richten waarbij maatwerk het uitgangspunt is. Deze structuur kan huisartsen ondersteunen bij het maken van plannen voor de toekomst, inventarisatie van de keuzemogelijkheden, bewustwording van de consequenties van de keuzes en doorrekenen financiële consequenties. Tevens moet de structuur inzicht hebben in de lokale en regionale initiatieven waar de huisarts ingezet zou kunnen worden, in ondersteuning op facilitair terrein en in staat zijn de huisarts te coachen in de nieuwe werksituatie. Aanbevolen wordt een dergelijke pool voor de periode van drie (maximaal vijf) jaar in te richten waarna de sector zelf in staat moet zijn adequaat structureel seniorenbeleid opgezet te hebben. Tot slot wordt aanbevolen de organisatie van de pool onder te brengen bij de bestaande facilitaire organisaties. Voor het volledige onderzoek verwijzen wij u naar het Staten Informatie Systeem waarin u het onderzoek kunt opvragen onder het nummer PS/2004/1083. Vervolg Het onderzoek wijst uit dat een huisartsenpool waarin door middel van maatwerk huisartsen ontlast worden van belastende werkzaamheden bijdraagt aan het voorkomen dat huisartsen stoppen met werken omdat het werk te zwaar wordt. Immers 86% van de geïnterviewden geeft aan in dit geval langer te willen doorwerken en in Overijssel gaat het dan om ongeveer 76 fte huisartsen. Op deze manier kunnen deze huisartsen nog een aantal jaren worden behouden voor de zorg in Overijssel en gaat hun kennis en ervaring niet verloren. Wij hebben dan ook besloten om in de drie regio’s in Overijssel (IJssel-Vecht, Twente en Salland) in samenwerking met de regionale ondersteuningsorganisaties een huisartsenpool op te zetten. Wij hopen u hiermee voldoende geïnformeerd te hebben. Gedeputeerde Staten van Overijssel,
voorzitter,
secretaris,
Pagina 1 van 42
INHOUDSOPGAVE
1 2 3 4
Samenvatting Inleiding en vraagstelling Opbouw van het onderzoek Onderzoek van de behoefte Conclusies en aanpak
Bijlage 1 - Vragenlijst enquête gehouden onder huisartsen Bijlage 2 - Overzicht van geraadpleegde deskundigen Bijlage 3 - Overzicht van afkortingen
2 4 5 6 25
Pagina 2 van 42
Samenvatting In het kader van de zorg over het dreigend tekort aan huisartsen en de bereikbaarheid van huisartszorg voor alle inwoners heeft de Provincie Overijssel aan Frans Glimmerveen Consult opdracht gegeven de haalbaarheid van een provinciale huisartsenpool te onderzoeken. Vanuit deze pool zouden oudere huisartsen kunnen worden ingezet in praktijken waarin extra ondersteuning van een huisarts nodig is. Het is de bedoeling oudere huisartsen hierbij vrij te stellen van belastende activiteiten, waardoor deze huisartsen langer operationeel zouden kunnen blijven. De behoefte is gepeild bij oudere huisartsen en bij hun beroepsorganisaties. Deze behoefte is duidelijk groot. Als belastende activiteiten worden aangegeven met name de diensten en de administratieve en organisatorische rompslomp om het vak heen. De gemiddelde leeftijd van de huisartsen die de komende vijf jaar willen stoppen is 60,8 jaar. Deze huisartsen geven aan voldoende gemotiveerd te zijn voor het vak om langer door te werken als ze ontlast worden van belastende werkzaamheden. Ze geven aan twee tot drie jaar langer te willen doorwerken. Seniorenbeleid moet maatwerk leveren ten aanzien van de oudere huisartsen. Daarnaast moet het in lijn zijn met de noodzakelijke ontwikkelingen binnen de huisartsenzorg (schaalvergroting, samenwerking, verdere taakdifferentiatie en taakdelegatie en versterking van de praktijkvoering). Een huisartsenpool brengt risico’s met zich mee. De hoeveelheid belastende werkzaamheden worden niet kleiner, maar moeten door een kleinere groep huisartsen (de jongere) worden gedaan. Het risico bestaat dat een pool vernieuwingen in de aanbiedingsstructuur remmen. Dit moet worden voorkomen, omdat jonge huisartsen zich juist willen vestigen in een regio waar de eerstelijns zorg goed is georganiseerd. . Een pool voor oudere huisartsen moet zich richten op vermindering van de belasting door - de diensten - de rompslomp om het vak heen Vermindering van belasting door de diensten kan enerzijds door een andere organisatie van die diensten, anderzijds door het overdragen van diensten aan een waarnemer. Het anders organiseren van diensten is lastig te regelen, zolang de samenwerking tussen huisartsen, de schaalvergroting en verdere professionalisering van de praktijkvoering nog niet verder is ontwikkeld. Het overdragen van diensten aan een waarnemer stuit op de spanning die er is tussen vraag naar waarneming en het aanbod van waarnemers. Voor de korte termijn kan het in evenwicht brengen van deze vraag en aanbod een oplossing zijn. In andere delen van het land zijn goede ervaringen opgedaan met een database op internet die vraag en aanbod bij elkaar kan brengen. De aanbeveling wordt gedaan om deze mogelijkheid onder de aandacht te brengen van de Overijsselse huisartsen. De rompslomp om het vak heen kan worden verminderd door het zoeken van samenwerking en professionalisering van de praktijkvoering of door het uitbesteden van belastende werkzaamheden aan externe facilitaire organisaties. Een aantal kansrijke organisaties wordt benoemd. Belangrijk is dat het aanbod van de pool maatwerk voor iedere deelnemende huisarts moet bieden.
Pagina 3 van 42
Om een pool van oudere huisartsen tot een succes te maken moeten deze worden ondersteund bij het maken van plannen voor de eigen toekomst en de daaruit voortvloeiende keuzes die moeten worden gemaakt. Daarnaast zullen huisartsen, die via de pool van oudere huisartsen gaan werken in een andere setting, daarbij moeten worden gecoacht. De aanbeveling wordt gedaan om voor de duur van drie (tot maximaal vijf jaar) een pool van oudere huisartsen te faciliteren. Na die periode moet de sector zelf inhoud geven aan de uitvoering van het seniorenbeleid. De bestaande facilitaire organisaties kunnen het beste worden belast met de organisatie van een pool van oudere huisartsen. Daartoe moeten afspraken worden gemaakt over de kwaliteit van de dienstverlening, en over de realiseren doelen in termen van aantallen participerende huisartsen.
Pagina 4 van 42
1. Inleiding en vraagstelling Ook in de provincie Overijssel manifesteert zich een zekere spanning in de sector huisartszorg. De sector wordt de komende jaren geconfronteerd met een grote uitstroom van huisartsen. Enerzijds treed er een vergrijzing op binnen de beroepsgroep huisartsen, anderzijds is er in verband met de ervaren werkdruk die het beroep met zich meebrengt sprake van voortijdig beëindigen van de praktijk. Het is de vraag of de hierdoor vrijkomende praktijken alle kunnen worden voortgezet door jongere huisartsen. Er is sprake van - onvoldoende instroom van jonge huisartsen - de wens bij jonge huisartsen te werken binnen samenwerkingsverbanden - de wens bij veel jonge huisartsen om in deeltijd werken. Het is derhalve belangrijk om de beschikbare huisartsen optimaal in te zetten. Vanuit Provinciale Staten is in dit licht geopperd om de haalbaarheid van een provinciale huisartsenpool te onderzoeken. Vanuit deze pool zouden oudere huisartsen kunnen worden ingezet in praktijken, waarin om welke reden dan ook, (extra) inzet van huisartsen nodig is. Het is de bedoeling dat huisartsen die worden ingezet via een dergelijke pool worden vrijgesteld van belastende activiteiten, waardoor oudere huisartsen langer operationeel zouden kunnen blijven. In het Jaarprogramma Zorg 2003 is een onderzoek naar de haalbaarheid van een dergelijke pool opgenomen. Adviesbureau Frans Glimmerveen Consult heeft dit onderzoek in de periode november 2003 tot en met februari 2004 uitgevoerd. De opdracht was de mogelijkheden te onderzoeken om een als hierboven bedoelde huisartsenpool te stichten, waarbij wordt gekeken naar randvoorwaarden, aansluiting bij bestaande regionale structuren in de eerstelijns zorg, provinciale dekking, draagvlak bij alle betrokken partijen en financiële onderbouwing. De resultaten van dit onderzoek, alsmede de eruit voortvloeiende aanbevelingen zijn beschreven in deze rapportage.
Pagina 5 van 42
2. Opbouw van het onderzoek In eerste instantie is onderzoek gedaan naar de behoefte aan een pool onder de huisartsen en hun beroepsorganisaties, de DHV’en Zwolle - Flevoland, Stedendriehoek en Twente. Het onderzoek onder oudere huisartsen is gedaan door middel van een schriftelijke enquête onder oudere huisartsen. Daarnaast zijn een oudere huisarts en de partner van een oudere huisarts mondeling geïnterviewd. Ook de regionale koepels van huisartsen in de provincie (de Districts Huisartsen Verenigingen Zwolle - Flevoland en Twente en de Regionale Huisartsen Vereniging Deventer) is gevraagd hoe zij aankijken tegen het seniorenprobleem, de haalbaarheid van een provinciale huisartsenpool, en hoe zo’n pool zich verhoudt tot de ontwikkelingen binnen de eerstelijns gezondheidszorg. Vervolgens zijn dezelfde vragen die gesteld zijn aan de regionale koepels van huisartsen voorgelegd aan andere belangrijke partijen op het terrein van de gezondheidszorg in de provincie Overijssel (drie zorgverzekeraars en een thuiszorgorganisatie) Op basis van de verkregen informatie zijn conclusies getrokken. Op basis van de conclusies is geformuleerd aan welke voorwaarden een initiatief om oudere huisartsen langer operationeel te houden moet voldoen. Vervolgens is in de markt gekeken welke oplossingen al voorhanden zijn, en welke aanvullende maatregelen ontwikkeld moeten worden. Belangrijke criteria hierbij zijn geweest - Voldoende draagvlak bij alle betrokkenen - Uitvoerbaarheid en betaalbaarheid - Aansluiten bij ontwikkelingen binnen de eerstelijns gezondheidszorg
Pagina 6 van 42
3. Onderzoek van de behoefte Allereerst is het van belang om in kaart te brengen hoe groot het probleem is. Uit onderstaande tabel blijkt hoe groot het aantal huisartsen is, en hoeveel huisartsen tussen nu en vijf jaar de praktijk willen beëindigen. DHV Zwolle – Flevoland: Overijsselse RHV’en
DHV Stedendriehoek: RHV Deventer
DHV Twente
totaal
Totaal aantal HA
280
70
270
620
Stoppen binnen 5 jr
18%
16 %
19%
18%
De cijfers zijn van de verschillende districten helaas niet geheel vergelijkbaar. Het probleem is dat het de vraag is of voor de vertrekkende huisartsen een opvolger te vinden is. Er is een tekort aan opvolgers. Daarnaast willen veel jonge huisartsen werken in deeltijd, willen ze niet werken als solist, maar willen ze in een georganiseerd verband werken. De vertrekkende huisartsen werken bijna allen als solist en in voltijd. 3.1 Wat vindt de doelgroep zelf? Om na te gaan hoe de oudere huisartsen zelf denken over een mogelijke pool van oudere huisartsen, is een schriftelijke enquête gedaan onder oudere huisartsen. Voor de vragenlijst wordt verwezen naar bijlage 1. Voorafgaand aan de enquête zijn gesprekken gehouden met een recent gestopte huisarts en met de partner van een oudere huisarts. Deze gesprekken hadden tot doel de vragenlijst die aan huisartsen is verzonden te testen op bruikbaarheid, en om beter inzicht te krijgen in de knelpunten die leven bij de doelgroep. De doelgroep oudere huisartsen is gedefinieerd als huisartsen van 52 jaar en ouder. De enquête Als bron voor de namen en adressen van de doelgroep is gebruik gemaakt van het Geneeskundig Adresboek 2003/2004. In deze bron zijn de namen, adressen en afstudeerjaren van huisartsen vermeld. Verzameld zijn 60 namen van huisartsen met afstudeerjaar 1975 of eerder. Van deze 60 adressen zijn er 40 geselecteerd, waarbij is gekeken naar gelijkmatige spreiding over de provincie en naar gelijkmatige verdeling over stad, verstedelijkt platteland en platteland. De enquêtes zijn verzonden op 30 november 2003. Van de 40 verzonden enquêtes zijn er 28 verwerkbare reacties. Er zijn 8 non-responders, er is één enquête onbestelbaar teruggekomen, één benaderde huisarts was inmiddels al met pensioen gegaan, één huisarts weigerde medewerking, één huisarts bleek buiten de doelgroep te vallen (te jong). Opvallend was de snelheid waarmee de enquêtes werden teruggezonden. Binnen één week na verzending waren 21 enquêtes teruggezonden. Na twee weken waren dit er 31. Deze snelle reactie ondersteunt de hypothese dat onder oudere huisartsen grote behoefte is aan een ondersteunend seniorenbeleid.
Pagina 7 van 42
In de enquête is de volgende informatie verzameld: 1. basisgegevens 2. vragen over de beleving van het vak 3. vragen naar aanleiding van de behoefte aan een pool van oudere huisartsen 4. vragen naar aanleiding van de vorm van een eventuele pool van oudere huisartsen
3.1.1. Basisgegevens: In de eerste vragen is basisinformatie verzameld. Vraag 1.1
Leeftijd 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65
Hoe oud bent u en in hoeverre denkt u al na over praktijkbeëindiging.
Aantal 4 1 4 4
Denkt u al na over beëindiging van uw praktijk? Ja Neen Niet ingevuld 4 1 2 1 1 2 2
3 1 3 3 3
2 1 3 2 3
1 1
1 1
1
1
Het beeld dat hieruit ontstaat is niet verassend. Hoe ouder men is, hoe meer er al wordt nagedacht over praktijkbeëindiging.
Pagina 8 van 42
jaar van praktijkbeëindiging
Vraag 1.2
Wilt u, zo mogelijk, aangeven in welk jaar u denkt te stoppen
jaar 2016 jaar 2013 jaar 2010
Reeks1
jaar 2007 jaar 2004
0
2
4
6
aantal huisartsen
Eén huisarts heeft deze vraag niet beantwoord. Wat opvalt is dat de komende vijf jaar zeventien huisartsen uit de onderzoeksgroep willen stoppen met de praktijk. Interessant is natuurlijk om te weten op welke leeftijd huisartsen denken te stoppen met de praktijk. Dit is aangegeven in de volgende diagram.
10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0
leeftijd
67 jaar
65 jaar
63 jaar
61 jaar
59 jaar
57 jaar
Reeks1
55 jaar
aantal huisartsen
leeftijd waarop repondenten de praktijk denken neer te leggen (n=28)
Pagina 9 van 42
Ook is bekeken wat de leeftijd is van de respondenten die tussen nu en 2009 (dus binnen vijf jaar) de praktijk willen neerleggen
7 6 5 4 3 2 1 0 67 jaar
65 jaar
63 jaar
61 jaar
59 jaar
57 jaar
Reeks1
55 jaar
aantal huisartsen
leeftijden van respondenten die binnen vijf jaar de praktijk willen beëindigen (n=17)
leeftijd
Hier mag de conclusie worden getrokken dat huisartsen op relatief jonge leeftijd de praktijk willen neerleggen. Van de zeventien huisartsen die binnen vijf jaar de praktijk willen beëindigen zijn er vijftien 62 jaar of jonger.
Vraag 1.3
Hoeveel patiënten telt uw praktijk?
Aantal patiënten
Aantal praktijken
Aantal patiënten
Aantal praktijken
< 2100 2100 2200 2300 2400 2500 2600 2700 2800 2900 3000
1
3100 3200 3300 3400 3500 3600 3700 3800 3900
2 2 1 1
4 1 4 3 2 3 2
1 1
Opvallend is dat de praktijken nogal groot zijn. Een normpraktijk omvat 2350 patiënten. Tenminste 22 van de 28 praktijken zijn boven de norm, sommige zelfs fors boven de norm.
Pagina 10 van 42
Vraag 1.4
Betreft het een praktijk in de stad, verstedelijkt platteland of platteland? Aantal
Stad
10
Verstedelijkt platteland Platteland
9
Vraag 1.5
9
Wat is uw praktijkvorm?
Zestien huisartsen zijn werkzaam als solist, zeven werken in een duopraktijk, vier werken in een HOED en één huisarts is werkzaam in een gezondheidscentrum. Op zich is het niet verassend dat naar verhouding veel huisartsen uit de doelgroep als solist werkzaam zijn.
praktijkvorm 4% 14%
25%
57%
Solo Duo HOED GZC
HOED: huisartsen onder één dak GZC: Gezondheidscentrum Aantal huisartsen in de HOED:
Vraag 1.6
2 maal 3 huisartsen, 1 maal 4 huisartsen, 1 maal 5 huisartsen
Bent u werkzaam als ondernemer of in loondienst?
27 huisartsen zijn werkzaam als ondernemer. Eén huisarts werkt in loondienst.
Pagina 11 van 42
Vraag 1.7
Maakt u gebruik van het Elektronisch Medisch Dossier (EMD)?
Alle geënquêteerde huisartsen maken gebruik van het EMD. Hieraan mogen geen conclusies worden verbonden. Helaas is niet nagevraagd van welke mogelijkheden van het EMD gebruik wordt gemaakt.
Vraag 1.8
Welk HIS (Huisartsen Informatie Systeem) gebruikt u?
Promedico
4
Machis
2
Arcos
3
Microhis
7
Elias
5
Medicom
6
Ander HIS
1
Pagina 12 van 42
3.1.2. Vragen over de beleving van het beroep
Gevraagd is aan te geven in hoeverre onderstaande stellingen voor geënquêteerde gelden. Voor iedere stelling kon worden aangegeven of geënquêteerde het er niet mee eens, enigszins mee eens, nogal mee eens of volledig mee eens is.
stelling
niet mee eens
Aantal huisartsen enigszins nogal mee mee eens eens
volledig mee eens
2.1 Ik vind het vak huisarts een prachtig vak
0
3
4
21
2.2 Ik vind het vak zwaar
0
8
17
3
2.3 Het vak wordt erg zwaar door alle rompslomp eromheen
0
3
13
12
2.4 Als het vak minder zwaar was, zou ik het langer volhouden dan nu
1
8
7
12
2.5 Ik zou bij wijze van spreken liever vandaag dan morgen stoppen met mijn praktijk
20
3
5
0
2.6 Ik denk dat ik het werk en de patiënten wel zal missen al ik gestopt ben
4
8
12
5
2.7 Als er een mogelijkheid was om de kern van het vak te blijven bedrijven, zonder alle rompslomp eromheen, dan zou ik langer willen doorgaan
2
8
4
14
Hieruit mag de conclusie worden getrokken dat de meerderheid van de respondenten het vak huisarts een prachtig vak vindt, maar dat het vak als zwaar wordt ervaren. De meerderheid vindt dat het vak met name zwaar is door de rompslomp eromheen. Slechts vijf van de 28 respondenten zijn het nogal eens met de uitspraak dat ze bij wijze van spreken liever vandaag dan morgen zouden stoppen met de praktijk. Achttien respondenten geven aan dat ze het nogal eens of volledig eens zijn met de uitspraak dat ze langer zouden willen doorgaan als er een mogelijkheid bestond om de kern van het vak te blijven beoefenen.
Pagina 13 van 42
3.1.3. Vragen naar aanleiding van de behoefte aan een pool van oudere huisartse n Gesteld er komt een pool van oudere huisartsen, die zijn vrijgesteld van belastende werkzaamheden, die het vak zo zwaar maken. Vraag 3.1
Kunt u de voor u meest belastende activiteiten benoemen? (Meerdere antwoorden mogelijk) Alle diensten
8
Met name Diensten binnen nachtdiensten waarneemgroep Met name avond- en nachtdiensten
6
Alle diensten
6
Diensten binnen Met name een nachtdiensten huisartsenpost Ment name avond- en nachtdiensten
Administratieve werkzaamheden
16
Managementtaken
4
Leiding geven aan assistenten en praktijkondersteuners
3
Onderhandelen met zorgverzekeraars
17
9 1
huisartsen gaven nog andere belastende activiteiten aan (alle één keer genoemd): - ‘gedoe’ rond automatisering - HAGRO-vergaderingen - aanvragen bij het RIO - bellen met specialisten i.v.m. toegangstijden en wachttijden - vergaderen over zaken die 30 jaar geleden ook al speelden. Eén huisarts gaf aan dat het doen van diensten op zich niet zo’n probleem is, maar dat het probleem zit in het zowel voor als na de dienst aansluitend te moeten werken. Conclusie naar aanleiding van vraag 3.1 Eigenlijk geldt voor alle huisartsen dat de diensten als belastend worden ervaren, waarbij een deel aangeeft dat vooral de nachtdiensten zwaar zijn, maar evenveel huisartsen zeggen alle diensten zwaar te vinden. Afgezien van de diensten worden administratieve werkzaamheden en onderhandelingen met de zorgverzekeraars door veel huisartsen als belastend ervaren. Met name de onderhandelingen met de zorgverzekeraars worden mogelijk vaak genoemd, omdat deze volop aan de gang waren ten tijde van de enquête. Dit kan enige vertekening geven.
Pagina 14 van 42
Vraag 3.2
Kunt u aangeven welke activiteiten u beslist wel zou willen blijven doen? (meerdere antwoorden mogelijk) Spreekuur doen
27
Visites rijden
27
Praktijkmanagement
15
Transmurale projecten
9
Overleg binnen RHV, DHV of LHV
9
Vijftien huisartsen geven aan praktijkmanagement te willen blijven doen. Dit is opvallend hoog. In vraag 3.1 hebben vier huisartsen aangegeven juist graag verlost te zijn van managementtaken. Het zou interessant zijn te weten wat huisartsen verstaan onder praktijkmanagement. Twee huisartsen hebben aangegeven dat ze beslist willen blijven deelnemen aan nascholing. Opvallend is dat 5 huisartsen alle genoemde mogelijkheden hebben aangekruist, 12 huisartsen hebben vier van de vijf genoemde mogelijkheden aangekruist. Hieraan zou voorzichtig de conclusie kunnen worden verbonden dat veel huisartsen het moeilijk vinden om taken aan anderen over te dragen. Mogelijk hebben ze ook moeite met het structureren en organiseren van de werkzaamheden.
Vraag 3.3
Gesteld dat u via een huisartsenpool kunt gaan werken, waarbij u wordt vrijgesteld van voor u belastende werkzaamheden: Wilt u dan langer doorwerken dan u nu van plan bent, en zo ja, hoeveel langer?
Ja
24
86%
Indien JA
Neen
3
11%
1 jaar langer
1
Niet 1 4% ingevuld Door afronding komt het totaal boven 100%
2 à 3 jaar langer Langer dan 3 jaar
20 3
Pagina 15 van 42
3.1.4. Vragen t.a.v. de vorm van een huisartsenpool Een pool van oudere huisartsen kan op verschillende manieren worden vorm gegeven. Vraag 4.1
Welke vorm heeft uw voorkeur, werken in de pool in loondienst of als ondernemer (vergelijk de situatie van een waarnemer). Alle huisartsen (28)
Loondienst
12
43%
Ondernemer
11
39%
Geen voorkeur of weet het nog niet Niet ingevuld
4
14%
1
4%
Opvallend is dat alle huisartsen deze vraag hebben beantwoord, ook de huisartsen die aangeven niet in een pool te willen werken. Als deze laatste huisartsen worden weggelaten is de voorkeur als volgt (n=24): Alleen huisartsen die willen deelnemen in pool (24) Loondienst
11
46%
Ondernemer
9
38%
Geen voorkeur of weet het nog niet
4
17%
Niet ingevuld
0
Door afronding komt het totaal boven 100%
Verassend is dat de huisartsen, die toch op 1 huisarts na als zelfstandig ondernemer werken in 11 gevallen kiezen voor een loondienstsituatie. Slechts negen geven aan als ondernemer in een pool te willen werken. Dit ondersteunt dat met name zaken rond het ondernemerschap als belastend worden ervaren.
Pagina 16 van 42
Vraag 4.2
Wat zijn naar uw mening de belangrijkste voor- en nadelen om dit in loondienst te doen?
Deze vraag is alleen uitgewerkt voor huisartsen die opteren voor het werken in een pool in loondienst, en huisartsen die nog geen keuze hebben gemaakt, resp. het nog niet weten. De vraag was open gesteld, er waren geen voorgecodeerde antwoorden. Voorkeur loondienst (12)
Geen voorkeur of weet het nog niet (4)
Minder (administratieve) rompslomp
7
1
Kan me richten op kerntaken
4
1
Inkomenszekerheid
2
Flexibele werktijden
2
Vaste werktijden
1
Verlost van het werkgeverschap
1
1
Voorkeur loondienst (12)
Geen voorkeur of weet het nog niet (4)
VOORDELEN van loondienst
NADELEN van loondienst
Geen of nauwelijks nadelen (expliciet aangegeven)
2
Minder vrijheid
5
Minder motivatie
2
Bureaucratie
1
Inkomensvermindering Verlies van contact met eigen patiënten
1
2 1
1
Pagina 17 van 42
Vraag 4.3
Wat zijn naar uw mening de belangrijkste voor- en nadelen om dit als ondernemer te doen?
Deze vraag is alleen uitgewerkt voor huisartsen die opteren voor het werken in een pool als ondernemer, en huisartsen die nog geen keuze hebben gemaakt, resp. het nog niet weten.. Ook hier betrof het een open vraag. Geen Voorkeur voorkeur of weet het ondernemerschap (11) nog niet (4)
VOORDELEN van ondernemerschap
Vrijheid
6
Hoger inkomen
1
2
Het is niet helemaal duidelijk wat respondenten verstaan onder ‘vrijheid’. Geen Voorkeur voorkeur of ondernemerschap weet het (11) nog niet (4)
NADELEN van ondernemerschap
Rompslomp
2
Onzekerheid bij ziekte en arbeidsongeschiktheid
2
Werkgeverschap
1
Pensioenvoorziening kost veel geld
1
Geen nadelen (expliciet vermeld)
2
Vraag 4.4
2
1
Werken in een huisartsenpool betekent dat u zich moet aanpassen aan de regels van de pool, waarbij de professionele autonomie vanzelfsprekend niet in het geding is. Vindt u dit een bezwaar? Kiezend voor loondienst n=12 (vraag 4.1)
Ja, is een bezwaar
Kiezend voor ondernemerschap n=11
Weet nog niet of geen voorkeur n=4
5
1 3
Neen, hoort erbij
11
5
Weet niet
1
1
Gemaakte opmerkingen: - Ik wil de regels eerst zien - Geen bezwaar, mits regels praktisch en functioneel zijn - Hangt van de regels af (2 maal).
Pagina 18 van 42
Vraag 4.5
Welke organisatie zou naar uw mening een huisartsenpool moeten organiseren?(meerdere antwoorden mogelijk (n=28)
Mogelijk uitvoerende organisaties
Aantal keren genoemd
Aantal eerste Aantal tweede keus keus
DHV
25
16
5
Zorgverzekeraar
3
Centrale Huisartsen Post
16
4
9
Ziekenhuis
4
1
2
3
Thuiszorgorganisatie GGD anders
3
Andere organisaties die werden genoemd zijn: Stichting ELS (Deventer) en Gemeente Zwolle Eén huisarts was van mening dat een pool door een ervaren huisarts met organisatorische capaciteiten zou moeten worden georganiseerd. Vier huisartsen gaven geen eerste keus aan; zes huisartsen gaven geen tweede keuze aan. Conclusie: Met name de DHV en de huisartsenpost worden gezien als organisaties die een pool van oudere huisartsen zouden moeten organiseren. Op zich is dit niet verwonderlijk, want dit zijn de organisaties die voor huisartsen goed herkenbaar zijn.
Pagina 19 van 42
Vraag 4.6
Hoeveel uren per week, verdeeld over hoeveel dagen zou u binnen een huisartsenpool willen werken?
Aantal uren per week Minder dan 20 uur
20 – 25 uur
26 – 40 uur
> 40 uur
4
8
7
1
Verdeeld over hoeveel dagen 2 dagen
3 dagen
4 dagen
5 dagen
>5 dagen
2
9
5
2
1
N.B. Niet alle huisartsen hebben deze vraag beantwoord. Conclusie: Huisartsen verschillen sterk in het aantal uren dat ze willen werken en over het aantal dagen dat ze deze uren willen verdelen. Opmerking: Met ingang van 2006 zullen waarschijnlijk de herregistratie-eisen veranderen. In het ontwerpbesluit wordt onder andere het aantal uren dat gemiddeld moet worden gewerkt opgetrokken tot zestien uur per week. Daarnaast is er in het ontwerpbesluit sprake van dat huisartsen jaarlijks gemiddeld tien avond- nacht en weekenddiensten moeten draaien. Herregistratie moet elke vijf jaar geschieden.
Pagina 20 van 42
Vraag 4.7
Als u zou gaan werken binnen een huisartsenpool, zal moeten worden voldaan aan een aantal randvoorwaarden. Welke randvoorwaarden zijn naar uw mening essentieel? Wilt u zoveel mogelijk randvoorwaarden benoemen?
19 huisartsen hebben één of meerdere randvoorwaarden benoemd. Genoemd zijn de volgende randvoorwaarden: t.a.v. de duur en de praktijk van inzet - Niet te lang in dezelfde praktijk - Niet constant in dezelfde praktijk - Keuze in welke praktijk ik wel en niet wil werken - Liefst in eigen praktijk (2 maal) - Liefst in eigen regio (2 maal) - Alleen in goed geautomatiseerde praktijken - Alleen als er een goede communicatie met de CHP is - Goede bereikbaarheid vanuit eigen woonplaats t.a.v. de werktijden - Liefst geen ANW -diensten (2 maal) - Flexibele werktijden - Langere tijd weg kunnen - Keuzevrijheid werktijden (’s zomers minder werken, ’s winters meer werken) (2 maal) - Langzaam kunnen afbouwen t.a.v. rechtspositie - Mogelijkheid te stoppen (met opzegtermijn) - Voldoende tijd voor deskundigheidsbevordering (2 maal) - Herregistratie moet geregeld zijn - Verzekeringen moeten geregeld zijn - Goede arbeidsvoorwaarden - Doorlopen van het pensioen (2 maal) - Goed contract t.a.v. de honorering - Marktconforme honorering (6 maal) - Geen inkomensverlies t.a.v. de werkinhoud - Alle administratie moet uit handen worden genomen - Eigen verantwoordelijkheid moet zijn gegarandeerd (professionele autonomie) - Volwaardige huisartsgeneeskunde kunnen bedrijven t.a.v. de werkorganisatie - Samenwerking en teamgeest (2 maal) - Slanke organisatie - Stabiele organisatie - Geen bureaucratie.
Pagina 21 van 42
Vraag 4.8
Bent u eventueel bereid om te werken in een ander HIS dan u gewend bent (n=24)?
Ja
20
Neen
3
Niet ingevuld
1
Uitsluitend de antwoorden van huisartsen die in vraag 3.3 hebben aangegeven te willen deelnemen in een huisartsenpool zijn hierbij meegeteld.
Vraag 4.9
Ik wil via een huisartsenpool werken in (n=24):
Mijn eigen praktijk
12
Een vreemde praktijk
1
(nog) geen mening
8
n.v.t.
3
Uitsluitend de antwoorden van huisartsen die in vraag 3.3 hebben aangegeven te willen deelnemen in een huisartsenpool zijn hierbij meegeteld. Opvallend is dat drie huisartsen aangeven dat deze vraag niet van toepassing is, terwijl ze wel hebben aangegeven te willen deelnemen in een pool..
Vraag 4.10
Stel dat u via een huisartsenpool gaat werken in een andere praktijk. Wat is de maximale reisafstand die u bereid bent af te leggen (enkele reis) (n=24)
0 km
2
Tot 10 km
5
Tot 20 km
6
Tot 30 km
6
Tot 40 km
2
Tot 50 km
1
Weet niet
1
Niet ingevuld
1
Uitsluitend de antwoorden van huisartsen die in vraag 3.3 hebben aangegeven te willen deelnemen in een huisartsenpool zijn hierbij meegeteld.
Pagina 22 van 42
Aanvullende opmerkingen: Vijf huisartsen hebben hartenkreten op de teruggezonden enquêteformulieren geschreven. Hier volgen ze: -
Ik wil alleen met mijn vak bezig zijn. Ik wil van alle overige ellende af, liever vandaag dan morgen Er wordt veel gepraat. Wanneer komt de oplossing? Voor mij dringt de tijd. Wat mij betreft beginnen we morgen. Ik ben het werkgeverschap zat, vijf jaar ellende. Ik wil de laatste fase in loondienst verder. Er is ons al zoveel beloofd, er zijn al zoveel enquêtes gehouden. Worden er nu echt plannen gemaakt? Toen er nog geld was kon er van alles, niets gebeurde. Nu er geen geld is, gebeurt er ook niets.
3.2 De visie van de regionale beroepsorganisaties van huisartsen Gesproken is met de DHV Zwolle – Flevoland, DHV Twente en met RHV Deventer. Alle drie beroepsorganisaties geven aan dat er behoefte bestaat aan een seniorenbeleid. Een pool van oudere huisartsen, waarbij deze ontlast worden van belastende werkzaamheden, zou een oplossing kunnen zijn waardoor deze groep mogelijk nog wat langer zal doorwerken. Toch moeten hierbij kanttekeningen worden gemaakt. Twee beroepsorganisaties benoemen de huisartsenpool als symptoombestrijding, die de onderliggende problemen niet oplost. Deze onderliggende problemen kunnen alleen worden opgelost als inhoud wordt gegeven aan de volgende ontwikkelingen: - schaalvergroting - meer samenwerking - toenemende taakdifferentiatie en taakdelegatie - verdere professionalisering van de praktijkvoering. Eén regionale beroepsorganisatie signaleert dat een huisartsenpool, hoe prettig die ook kan zijn voor de oudere huisartsen, de vernieuwing in de huisartszorg wel eens zou kunnen afremmen. Een andere beroepsorganisatie benoemt dat bij schaalvergroting en toenemende samenwerking het seniorenbeleid een beleidsaspect is dat door de organisatie van samenwerkende huisartsen moet worden opgepakt. Alle drie beroepsorganisaties geven aan dat de organisatorische en administratieve rompslomp om het vak heen zeer belastend is voor huisartsen. De diensten vormen een tweede belastende factor. Eén van de regionale beroepsorganisaties geeft aan dat de nachtdiensten een probleem vormen. Dit geldt evenwel niet, of in veel mindere mate, voor de andere diensten (avond- en dagdiensten in het weekend). Algemeen wordt aangegeven door de beroepsorganisaties dat huisartsen van de rompslomp af willen (dit geldt trouwens niet alleen voor oudere huisartsen); maar diezelfde rompslomp overlaten aan iemand anders is vaak erg moeilijk.
Pagina 23 van 42
De regionale beroepsorganisaties hebben de volgende valkuilen benoemd: - Het is belangrijk om bij matching van huisartsen en praktijken te letten op de mate van automatisering van de praktijk en de automatiseringskennis van de huisarts. Oudere huisartsen zijn niet altijd even ervaren in automatisering. - Hetzelfde geldt voor taakdelegatie. Er kunnen problemen ontstaan als een praktijk vele taken heeft gedelegeerd aan praktijkassistente en praktijkondersteuner, en de oudere huisarts daarmee geen ervaring heeft. Ook dit punt is overwinbaar als er voldoende aandacht voor is bij de praktijk en de huisarts. Coaching kan hierin ook weer een belangrijke rol spelen. - De dorpsdokter in de grote stad; valkuil is hier dat de huisarts die altijd in een dorp heeft gewerkt niet gewend is aan de problematiek van de grote stad. Met deze valkuil moet rekening worden gehouden. De regionale beroepsorganisaties geven unaniem aan dat een seniorenbeleid alleen kans van slagen heeft als er maatwerk mogelijk is. Eén standaardmodel voor alle oudere huisartsen is gedoemd te mislukken. De noodzaak voor maatwerk wordt bevestigd door de verscheidenheid in antwoorden die huisartsen geven op de vragen in de enquête (o.a. vragen 3.1, 3.2, 4.1, 4.2, 4.3, 4.5en 4.7). Werken in een pool betekent voor huisartsen nogal wat. Bij veel huisartsen is het cultuur om zoveel mogelijk zelf te doen. Samenwerken en overdragen van taken en verantwoordelijkheden aan iemand anders is met name bij solistisch werkende huisartsen geen cultuur. Het wordt soms als bedreigend ervaren. Daarom staat en valt het succes van een pool met een goed intaketraject en daarna een goede coaching van de deelnemende huisartsen. Belangrijk is dat ook patiënten zullen moeten wennen als ze te maken krijgen met een vreemde dokter uit een huisartsenpool. Dit probleem is niet onoverwinbaar, maar er moet wel tijdig aandacht aan worden besteed. Overige belangwekkende opmerkingen die tijdens de gesprekken met de DHV’en naar voren kwamen: - Hoewel het los staat van dit onderzoek vraagt DHV Twente aandacht voor het belang van de eigen huisartsopleiding in de regio. Pas geregistreerde huisartsen vestigen zich nogal eens in de buurt van hun opleidingsplaats. Op dit moment heeft de huisartsenopleiding van de Vrije Universiteit een zogenaamde Twentegroep, die werkzaam is in praktijken in de regio en het terugkomonderwijs volgt in Enschede (Universiteit Twente). Het is elke keer weer lastig om voldoende belangstellenden te vinden voor deze opleiding, waardoor het voortbestaan ervan in gevaar kan komen. Dit kan verstrekkende gevolgen hebben voor de instroom van jonge huisartsen in de regio. - Ook RHV Deventer geeft aan dat het hebben van goede contacten, in dit geval de huisartsopleiding in Nijmegen, van groot belang is voor de instroom van jonge huisartsen. - Voor de verdere ontwikkeling van de huisartszorg is het belangrijk dat er een groot netwerk komt waardoor optimaal gebruik kan worden gemaakt van de kansen die de moderne ICT biedt. Dit is een taak die de beroepsgroep zelf niet kan uitvoeren. De provincie zou nader onderzoek moeten doen naar de mogelijkheden van een ICT-netwerk voor de zorg op provinciaal niveau.
Pagina 24 van 42
3.3 Overleg met andere betrokken partijen Gesproken is met drie zorgverzekeraars. 3.3.1 Zorgverzekeraars Gesproken is met de volgende zorgverzekeraars: - Amicon - Groene Land Achmea - Salland Verzekeringen De zorgverzekeraars zijn nogal unaniem in hun advies: Het probleem in de huisartszorg is met name terug te voeren op de huidige aanbiedingsstructuur. Het is zaak om een sterke, moderne en transparante aanbiedingsstructuur van huisartszorg te ontwikkelen. Deze aanbiedingsstructuur moet samenhang hebben met andere eerstelijns zorgaanbieders en met de tweede lijn. Binnen de aanbiedingsstructuur moeten huisartsen vooral patiëntgebonden huisartsenwerk doen. De voor huisartsen belastende rompslomp moet worden verricht door speciaal daartoe geschoolde medewerkers, dan wel worden uitbesteed aan externe organisaties. Interventies, die tot doel hebben de continuïteit, maar ook de bereikbaarheid, van de huisartszorg te garanderen moeten met name gericht zijn op het op gang helpen van initiatieven die de modernisering van de aanbiedingsstructuur te versterken. Hierbij moet worden gedacht aan - Het stimuleren dan wel bevorderen van samenwerking tussen huisartsen onderling en tussen huisartsen en andere zorgaanbieders in de eerste en tweede lijn. - Het bevorderen van de ontwikkeling van facilitaire organisaties voor de eerstelijns zorg. - Het bevorderen van een goede ICT infrastructuur
Pagina 25 van 42
4. Conclusies en aanpak 4.1 Conclusies Op grond van de enquête die is gehouden onder de doelgroep oudere huisartsen en naar aanleiding van de gesprekken met de DHV’en en andere betrokkenen zijn de volgende conclusies getrokken: 1. oudere huisartsen (en niet alleen oudere) zijn over het algemeen enthousiast over het vak. 2. Ze ervaren het vak als zwaar, door enerzijds de diensten, anderzijds door de vele rompslomp om het huisartsgeneeskundig handelen heen. Oudere huisartsen zijn hierover nogal unaniem. (Ook hier is het de vraag in hoeverre oudere huisartsen hierin erg verschillen van jongere huisartsen). 3. De komende vijf jaar willen veel oudere huisartsen de praktijk beëindigen. 4. De huisartsen in de onderzoeksgroep die de komende vijf jaar willen stoppen zijn bij praktijkbeëindiging tussen de 55 en 67 jaar oud (gemiddeld 60,8 jaar) 5. De huisartsen in de onderzoeksgroep willen in 24 van de 28 gevallen langer (meestal 2 à 3 jaar) doorwerken als ze daarbij worden ontlast van belastende werkzaamheden 6. Huisartsen in de onderzoekgroep hebben zeer verschillende inzichten over de manier waarop deze ontlasting georganiseerd zou moeten worden. Ook verschillen ze erg in de manier waarop ze zelf willen participeren in een ontlastend seniorenbeleid. 7. Huisartsen in de onderzoeksgroep geven in meerderheid aan dat een ontlastend seniorenbeleid zou moeten worden georganiseerd door voor huisartsen herkenbare organisaties. 8. De regionale beroepsorganisaties van huisartsen geven aan dat er behoefte is aan een seniorenbeleid. 9. De regionale beroepsorganisaties geven evenwel ook aan dat het vormen van een huisartsenpool, waarbij oudere huisartsen worden ontlast van belastende werkzaamheden, en vanuit de pool kunnen worden ingezet in praktijken waarin behoefte is aan extra huisartsen risico’s met zich meebrengt. Het is zelfs symptoombestrijding genoemd. a. Een negatief aspect is dat de belastende werkzaamheden hierbij niet in omvang afnemen, en derhalve door minder mensen (de jongere huisartsen) moeten worden uitgevoerd. Dit betekent een extra belasting van de jongere huisartsen, met alle gevolgen van dien voor deze groep. b. Daarnaast is genoemd dat een pool remmend kan werken op noodzakelijke ontwikkelingen in de sector, namelijk schaalvergroting, samenwerking en verdere taakdifferentiatie en taakdelegatie, en versterking van de praktijkvoering. De energie die gaat zitten in het ontwikkelen van een pool kan beter worden besteed aan ontwikkeling van verdere samenwerking en professionalisering van de praktijkvoering. c. Hierdoor kan de instroom van jonge huisartsen onder druk komen te staan, omdat jonge huisartsen op grote schaal kiezen voor werken in deeltijd en niet willen werken als solist, maar willen werken in praktijken die zijn ingebed in een georganiseerde eerstelijn. 10. Maatregelen in het kader van een seniorenbeleid, zoals een pool van oudere huisartsen, zijn het meest kansrijk als ze in lijn zijn met de noodzakelijke ontwikkelingen binnen de huisartszorg (schaalvergroting, meer samenwerking, toegenomen taakdifferentiatie en taakdelegatie, versterking van de praktijkvoering). 11. Als we oudere huisartsen willen ontlasten van belastende werkzaamheden, zullen we het vooral moeten zoeken in ontlasting op het terrein van de administratieve rompslomp, de praktijkorganisatie, het personeelsbeheer.
Pagina 26 van 42
12. Daarnaast moet een oplossing komen voor oudere huisartsen voor wie de nachtdiensten (en overige diensten) te zwaar worden. 13. Tot slot betekent een andere manier van werken nogal wat voor (oudere) huisartsen. Het is belangrijk om veel aandacht te besteden aan goede voorlichting vooraf, begeleiding bij het te doorlopen ontwikkelproces, en daarna oudere huisartsen regelmatig te coachen. Op basis van conclusies 1 tot en met 5, en 8 kan worden gesteld dat er ruimschoots behoefte is aan een seniorenbeleid, waarbij oudere huisartsen worden ontlast van belastende werkzaamheden. Bij de vormgeving van de pool van oudere huisartsen moet recht worden gedaan aan de conclusies 6, 7 en 9 tot en met 13.
Pagina 27 van 42
4.2 Een huisartsenpool, hoe? Een pool van oudere huisartsen heeft tot doel om oudere huisartsen langer operationeel te houden door ze te ontlasten van voor hun belastende werkzaamheden. De belastende werkzaamheden kunnen worden onderscheiden in enerzijds de rompslomp om het vak heen en anderzijds de diensten. Kenmerkend is dat de diensten alleen kunnen worden overgenomen door een andere huisarts. De rompslomp om het vak heen kan worden overgenomen door anders opgeleide medewerkers of worden uitbesteed aan externe organisaties. Wil een pool van oudere huisartsen succesvol zijn, dan moet een oplossing worden gevonden voor enerzijds de belasting door de rompslomp om het vak heen, anderzijds voor de belasting door de diensten. Daarnaast zal de pool maatwerk per huisarts moeten leveren. 4.2.1 Vermindering van de belasting door de rompslomp om het vak heen. De belasting van huisartsen die voortvloeit uit wat wordt aangeduid als rompslomp, kan worden verminderd door a. professionalisering van de praktijkorganisatie, waardoor belastende werkzaamheden kwalitatief beter en doelmatiger worden uitgevoerd en minder belastend worden. Het heeft de voorkeur om de bedrijfsprocessen van de praktijk binnen de eigen praktijk en onder eigen regie zo efficiënt mogelijk te laten verlopen. Dit kan worden bereikt door professionalisering van het praktijkmanagement door het aanstellen van een professionele praktijkmanager. Het aanstellen van een praktijkmanager kan uitsluitend goed worden georganiseerd op het niveau van een juridisch èn economisch sterk samenwerkingsverband. Uitgangspunt is dat de praktijkorganisatie wordt aangestuurd door een professionele manager, die zorg draagt voor de uitvoering van administratieve processen, personeelsbeleid, externe contacten e.d. Deze manager kan een belangrijke rol spelen in het ontwikkelen van een gezamenlijke visie en daaruit voortvloeiend beleid. Hierdoor zal de praktijkmanager een stimulerend effect hebben op de kwaliteit van de samenwerking. Een dergelijk sterk samenwerkingsverband heeft niet alleen voordelen voor de oudere huisarts, maar zal ook een structureel positief effect hebben op de huisartszorg en de gehele eerstelijns zorg. b. Uitbesteden van werkzaamheden aan externe organisaties. Het is mogelijk om de belastende werkzaamheden uit te besteden aan externe organisaties. Hierbij kan worden gedacht aan werkgeverschap, personeelszaken, managementondersteuning, administratie, debiteurenbeheer, inkoop, ICT-beheer e.d. Hieronder wordt een aantal kansrijke organisaties beschreven die de hierboven beschreven ondersteuning kunnen leveren. Criteria voor kansrijk zijn: - De organisatie heeft zichzelf in de praktijk bewezen - De organisatie komt voort uit de sector huisartszorg, waarmee de organisatie herkenbaar wordt voor de doelgroep huisartsen. Landelijk werkzaam is Caraet, gevestigd in Veenendaal. Caraet biedt huisartsengroepen ondersteuning bij het vormen van een coöperatie. Door middel van een begeleidingstraject van zowel de leden van het samenwerkingsverband als van de aan te stellen manager worden sterke samenwerkingsverbanden opgericht. Deze sluiten aan bij de wensen van zowel de huidige als toekomstige huisartsen.
Pagina 28 van 42
Kenmerkend is de grote mate van vrijheid in de inrichting van het samenwerkingsverband. Er is voldoende ruimte om tijdens het implementatietraject rekening te houden met de wensen van de individuele huisarts, en daarmee te komen tot een stevige, door de aanbieders zelf gestuurde verandering in de eerstelijns gezondheidszorg. Caraet is ontstaan uit een initiatief van twee HAGRO’s (huisartsengroepen). Binnen de provincie Overijssel zijn actief: - Fazel (Facilitaire Zaken Eerstelijns Zorg) is een initiatief van STELT (Stichting Eerstelijns zorg Twente). In STELT werkt een aantal partijen samen. Dit zijn DHV Twente, Regionale Huisartsen Vereniging Enschede, Stichting Gezondheidscentra Enschede, Ziekenhuis Medisch Spectrum Twente, Amicon Zorgverzekeraar en de Gemeente Enschede. Fazel wil de activiteiten uitbreiden tot geheel Twente. Fazel is in staat de volledige praktijkvoering over te nemen. De huisarts blijft zelfstandig ondernemer, maar kan desgewenst in loondienst treden. Fazel biedt de volgende diensten aan: o Personeelspool (huisartsen en praktijkassistenten), praktijkondersteuning o Allochtone zorgconsulent o Werkgeverschap o Personeelszaken o Advisering nieuwe initiatieven (HOED-vorming en eerstelijns centra) o Deskundigheidsbevordering o Preventietrajecten o Management en ondersteuning en kwaliteitszorg o Administratie o Inkoop o Computer service o GGZ o Nieuwe, nog te ontwikkelen diensten - Archiatros en SCOOP, gevestigd in Beekbergen. Beide organisaties komen voort uit de DHV Stedendriehoek. Archiatros zal de facilitaire dienstverleningstaken van de DHV overnemen en verder uitbouwen. SCOOP zal de ondersteuning van huisartsen gaan verzorgen. Ook Archiatros en SCOOP streven naar verbreding van de dienstverlening aan de hele eerstelijns zorg. Archiatros en SCOOP zijn nu al werkzaam in het gebied van RHV Deventer. Uitbreiding van het werkgebied door samenwerking met andere DHV’en is in de nabije toekomst te verwachten. Archiatros en SCOOP bieden de volgende vormen van dienstverlening: o Personeel; werkgeverschap BIG geregistreerd personeel, ondersteuning en advies t.a.v. personeelszaken, praktijkmanagement o Praktijkhuisvesting; hoofdhuurder, advisering o Inkoop o Praktijkbeheer; tijdelijk dan wel permanent o Praktijkadvisering; contractadvisering, advisering praktijkorganisatie o Nieuwe, nog te ontwikkelen diensten - Stichting ELS (EersteLijns zorg Salland) is werkzaam in het werkgebied van Zorgverzekeraar Salland Verzekeringen. Stichting ELS richt zich met name op gemeenschappelijke huisvesting en administratieve ondersteuning van de eerstelijns zorg.
Pagina 29 van 42
4.2.2 vermindering van belasting door diensten De belasting voor oudere huisartsen die voortvloeit uit de diensten kan worden verminderd door a Betere organisatie van de diensten. Vaak is het nu zo dat de dienst aansluit aan een normale dag werken, en in het gunstigste geval gevolgd wordt door een halve of een hele vrije dag. De belasting door de diensten kan worden verminderd door het invoeren van rusttijd voorafgaand aan en volgend op de dienst. Daarnaast is winst te halen uit het clusteren van diensten op opeenvolgende dagen. Hierdoor wordt de belasting door verstoring van het ritme minder. Daarnaast wordt het tijdverlies door de noodzakelijke rusttijd voorafgaand aan en na afloop van de dienst naar verhouding minder. b De diensten kunnen worden overgedragen aan een waarnemer (het zogenaamde verkopen van de diensten). Knelpunt hierbij is dat de vraag naar waarnemers groter is dan het aanbod. Dit heeft tot gevolg dat het vaak lastig is om een waarnemer te vinden; daarnaast heeft het een prijsopdrijvend effect, waardoor in de praktijk de vergoeding voor de dienst achterblijft bij het te betalen tarief voor een waarnemer. Het is niet gemakkelijk om een betere organisatie van de diensten te bewerkstelligen zolang de samenwerking tussen aanbieders van huisartszorg nog niet verder is ontwikkeld. In principe moet het mogelijk zijn om binnen een samenwerkingsverband van voldoende omvang een oplossing te vinden voor de belasting door de diensten. Om een organisatie op te richten die het dienstenprobleem gaat organiseren is niet in lijn met de op gang komende ontwikkelingen in de huisartszorg. Daarnaast geldt ook hier dat het gaat om maatwerk dat het beste binnen de eigen samenwerkingverbanden kan worden opgelost. Tot slot is een belemmerende factor dat het onderwerp diensten nogal beladen is met emotie. Wel kan (met name voor de korte termijn) een poging worden gedaan om vraag naar en aanbod van waarnemers beter op elkaar af te stemmen. Als dit lukt wordt het gemakkelijker om een waarnemer te vinden, en zou theoretisch het tarief van een waarnemer omlaag kunnen gaan. Deze tarieven komen immers tot stand op basis van vraag en aanbod. In een aantal gebieden in Nederland is het gelukt om vraag en aanbod op de markt van waarnemers met elkaar in evenwicht te brengen. Hierbij speelt WaarneemBemiddeling.nl (WB.nl) een belangrijke rol. Deze organisatie beheert een database op internet waarin alle werkzoekende waarnemers kunnen aangeven in welke regio en in welke periode ze beschikbaar zijn. Huisartsen die een waarnemer zoeken kunnen dit ook aangeven in de database. In regio’s waar zowel huisartsen en waarnemers intensief gebruik maken van deze faciliteit, is de spanning tussen vraag en aanbod sterk verminderd, dan wel geheel verdwenen. Ter illustratie: WB.nl heeft in 2003 3800 vacatures ingevuld met in totaal 12.500 dagen werk. Ook blijken HIDHA’s (huisarts in dienst van een huisarts) te worden aangetrokken via WB.nl. De dienstverlening van WB.nl is voor leden van de LHV gratis. De bekendheid van WB.nl in de provincie Overijssel is niet optimaal. Aanbeveling: De Provincie Overijssel zou een project kunnen starten om de bekendheid van WB.nl onder Overijsselse huisartsen en waarnemers te vergroten. Dit kan tegen betrekkelijk geringe kosten gebeuren. Hierdoor wordt het mogelijk waarnemers en aanbieders optimaal bij elkaar te brengen, waardoor beschikbare waarneemcapaciteit optimaal wordt benut. Daarnaast kunnen waarnemers op deze wijze beter voor de provincie behouden blijven.
Pagina 30 van 42
4.3 Pool van oudere huisartsen, de uitvoering Op zich zijn alle in hoofdstuk 4.2.1 en 4.2.2 genoemde activiteiten gericht op alle huisartsen, niet alleen op de oudere huisartsen. De activiteiten sluiten volledig aan bij de ontwikkelingen in de huisartszorg. Als ze goed worden ingezet zullen ze leiden tot het langer actief blijven van huisartsen, een efficiëntere en transparantere praktijkvoering, en uiteindelijk een effectievere zorg, met meer arbeidsplezier voor de werkers in de praktijken en tot een verbetering van de kwaliteit van de geleverde zorg. De bijzondere situatie van oudere huisartsen zit in het volgende: - de moeite die een aantal ouderen zullen hebben met de andere manier van werken en de korte periode waarvoor deze investering wordt gedaan. - Daarnaast speelt het fenomeen ‘onbekend maakt onbemind’ een zekere rol. - Een ander aspect is de zorg voor het inkomen. Het tarief voor huisartszorg is opgebouwd uit een inkomensdeel en een kostendeel. In een aantal gevallen wordt een deel van de kostenvergoeding overgeheveld naar de inkomenssfeer. Met de vernieuwing van het zorgstelsel zal, naar verwachting van alle partijen, het kostendeel uitsluitend worden vergoed als daarvoor ook daadwerkelijk kosten zijn gemaakt (Tabaksblatt). Dit maakt het aantrekkelijk om het kostendeel uit het tarief volledig te besteden aan kosten. Zowel Fazel als Archiatros hebben aangegeven dat, zeker bij een wat grotere praktijk, de kosten van de facilitaire dienstverlening volledig uit het normale kostendeel van het tarief kunnen worden betaald. In dit licht gezien is het belangwekkend dat van de geënquêteerde huisartsen 79% een praktijk had die groter was dan een normpraktijk. Een succesvolle pool van oudere huisartsen moet zich met name richten op de individuele oudere huisarts. Maatwerk is een absolute voorwaarde. Het resultaat moet zijn een op de individuele huisarts afgestemd pakket aan maatregelen, waardoor een optimale mix wordt verkregen van baten en lasten. Baten zijn enerzijds de inkomsten die worden gegenereerd, maar ook het hervonden plezier in het werk en het verlost worden van een groot deel van de belastende rompslomp waardoor het werk de huisarts zo zwaar valt. Uiteindelijk moet dit leiden tot een op latere leeftijd beëindigen van de praktijk. Een pool van oudere huisartsen is een onderdeel van seniorenbeleid. Dit is eigenlijk een taak voor de sector huisartszorg zelf. Op dit moment kan daar geen inhoud aan geven worden door de grote versnippering. In principe heeft van buiten af aangestuurd seniorenbeleid een tijdelijk karkater. Op termijn, denk aan drie tot vijf jaar, moeten de samenwerkingsverbanden voor eerstelijnszorg zelf inhoud kunnen geven aan een eigen seniorenbeleid. 4.3.1 Taken van een pool voor oudere huisartsen De pool van oudere huisartsen moet zijn gericht op het realiseren van een aantal doelen: 1 Iedere deelnemende oudere huisarts maakt zijn eigen plan voor de komende periode. In dit plan is beschreven hoeveel uren hij nog wil blijven werken en in welke context hij dit wil doen (welke werkzaamheden niet meer doen, hoeveel uren en dagen werken, in welke vorm (loondienst of zelfstandig ondernemer, coöperatie of andere vorm van samenwerking). 2 In de regio wordt onderzocht welke samenwerkingsinitiatieven beschikbaar zijn waarbij kan worden aangesloten. 3 Als er geen samenwerkingsinitiatieven zijn wordt onderzocht in hoeverre de betreffende huisarts, afhankelijk van de eigen wensen en de bestaande mogelijkheden in de eigen praktijk werkzaam kan blijven door a de stichting van een sterk samenwerkingsverband met professioneel management.
Pagina 31 van 42
4
5
b de exploitatie van de praktijk te laten overnemen door een facilitaire organisatie. Als de betreffende huisarts in deeltijd wil gaan werken kan worden gezocht naar een andere huisarts die de resterende tijd invult. In andere gevallen kan de desbetreffende huisarts worden ingezet in een andere praktijk, waarbij de belastende werkzaamheden zoveel mogelijk worden uitgevoerd door de facilitaire organisatie. Ondersteuning van de oudere huisartsen bij het maken van plannen en keuzes ten aanzien van het verandertraject. Coaching van de oudere huisartsen in de nieuwe werksituatie.
Concreet betekent dit dat er een structuur moet komen die 1 oudere huisartsen kan ondersteunen bij a het maken van plannen voor de eigen toekomst b inventarisatie van de keuzemogelijkheden die er zijn c bewustwording van de consequenties van de te maken keuzes en doorrekening van de eventuele financiële consequenties 2 inzicht heeft in de verschillende initiatieven tot samenwerking die er lokaal en regionaal zijn 3 in staat is voor huisartsen overleg te voeren met facilitaire organisaties 4 huisartsen kan coachen in de nieuwe werksituatie Overigens hoeft hiervoor geen nieuwe organisatie te worden opgebouwd. De hierboven beschreven taken kunnen, mits daarvoor goede afspraken worden gemaakt over te realiseren doelen en de te leveren ondersteuning, heel goed door hierboven genoemde reeds bestaande organisaties worden uitgevoerd. Dit heeft zelfs de voorkeur, omdat deze organisaties bekend zijn met de initiatieven die ondernomen worden in de regio, en omdat deze organisaties voor huisartsen herkenbaar zijn. De organisatie die de ondersteuning uitvoert is verantwoordelijk voor de kwaliteit van de geleverde ondersteuning en voor het behalen van de overeengekomen doelen in aantallen participerende oudere huisartsen. Aanbeveling: Aanbevolen wordt om voor een overgangsperiode van drie (tot maximaal vijf) jaar een pool in de zin van een ondersteuningsstructuur voor oudere huisartsen te organiseren. De hierboven genoemde organisaties kunnen (wellicht in samenwerking) de uitvoering voor hun rekening nemen. Voordat een pool operationeel kan zijn moet een aantal stappen worden doorlopen 1 Formele opdrachtomschrijving 2 Verkennend overleg met potentiële uitvoeringsorganisaties 3 Vastleggen van gestelde doelen, vereiste kwaliteit van de dienstverlening en de wijze van rapportage 4 Opstarten van de pool a Opbouw ondersteuningsstructuur b Ontwikkelen van een informatie en communicatieplan, zowel naar de doelgroep als intern 5 Formele aftrap
Pagina 32 van 42
4.3.2 raming van de operationele kosten voor een pool van oudere huisartsen Om noodzakelijke taken uit te voeren zijn adviseurs nodig die de taken binnen de pool zelfstandig kunnen uitvoeren. Deze functionarissen moeten van HBO of HBO+ niveau zijn. Ter ondersteuning van de adviseurs is voldoende secretariële ondersteuning nodig. Daarnaast moet voor iedere huisarts de financiële situatie worden geanalyseerd. Het is raadzaam om hiervoor een onafhankelijke en ervaren financieel adviseur in te schakelen, die voor huisartsen herkenbaar en bekend is. Bij de hieronder geformuleerde kostenraming gelden de volgende uitgangspunten: - De ondersteuningsstructuur bestaat 3 (tot maximaal 5) jaar - Een intake leid in 50% van de gevallen tot daadwerkelijke deelname van de oudere huisarts in de pool. - Kosten van 1 Fte adviseur is geschat op € 75.000 - Kosten van 1 Fte secretaresse is geschat op € 45.000 - 1 Fte = 450 dagdelen - Kosten van onafhankelijk adviseur per dagdeel: € 600, inclusief BTW. - (Alle kosten voor facilitaire ondersteuning kunnen worden betaald uit kostendeel van het honorarium). Doelstelling: In het eerste jaar gaan 50 huisartsen participeren in de pool van oudere huisartsen. In het tweede en derde jaar is er een jaarlijkse instroom van 25 huisartsen. Algemene voorlichting Voorlichtingsmateriaal en Twee Informatiebijeenkomsten
€ 10.000
Intake Intakegesprekken adviseur 1 dagdeel per intake (50% positief) Gesprekken financieel adviseur 1,5 dagdeel (€ 900,00 per gesprek, incl. BTW) Regionaal onderzoek, onderhandelen e.d. 2 dagdelen per huisarts Financieel advies Als onderdeel van de intake zal een financiële analyse moeten worden gemaakt. Dit moet per huisarts gebeuren. Het is belangrijk om hiervoor een financieel adviseur te vragen die onafhankelijk is, en die bekend binnen de beroepsgroep. Coaching Per huisarts 6 gesprekken per jaar 6 dagdelen per huisarts (gedurende twee jaar) Omdat de nieuw instromende huisartsen in de loop van het jaar instromen, zal in het jaar van instroom minder coaching nodig zijn. Voor de kostenraming is uitgegaan van gemiddeld 50% van de normale zes coachingsgesprekken. Secretariële ondersteuning 1 Fte per Fte adviseur
Pagina 33 van 42
Onvoorzien: ongeveer 10% van totaal aantal Fte’s De operationele kosten van de ondersteuningsstructuur voor een pool van oudere huisartsen komen uit op ongeveer € 165.000 per jaar (zie berekening hieronder).
Pagina 34 van 42
Eerste jaar
Voorlichtingsmateriaal 2 of 3 Informatiebijeenkomsten Werkzaamheden adviseur: Intake Regionaal onderzoek en onderhandelingen 50 maal 2 dagdelen Coaching (50% van 6 maal 50) 150 gesprekken Onvoorzien Totaal 0,9 Fte Financieel adviseur Secretariële ondersteuning 0,9 Fte Totaal eerste jaar
Tweede jaar Werkzaamheden adviseur: Intake Regionaal onderzoek en onderhandelingen 25 maal 2 dagdelen Coaching (6 maal 50 + 50% van 6 maal 25) 375 gesprekken Onvoorzien totaal 1,2 Fte Financieel adviseur
10.000
100 dagdelen 100 dagdelen 150 dagdelen 50 dagdelen 75 dagdelen 400 dagdelen
50 dagdelen 50 dagdelen 375 dagdelen 50 dagdelen 38 dagdelen (afgerond)
Secretariële ondersteuning 1,2 Fte Totaal tweede jaar
Derde jaar
Werkzaamheden adviseur Intake Regionaal onderzoek en onderhandelingen 25 maal 2 dagdelen Coaching (50% van 6 maal 50 + 6 maal 25 + 50% van 6 maal 25) 375 gesprekken Onvoorzien totaal 1,2 Fte Financieel adviseur Secretariële ondersteuning 1,2 Fte Totaal derde jaar
67.500 45.000 40.500 € 163.000
90.000 23.000 54.000 € 167.000
50 dagdelen 50 dagdelen 375 dagdelen 50 dagdelen 38 dagdelen (afgerond)
90.000 23.000 54.000 € 167.000
Pagina 35 van 42
BIJLAGE 1, BEGELEIDENDE BRIEF BIJ ENQUÊTE ONDER OUDERE HUISARTSEN
«Voorletters» «Achternaam», huisarts «Adres1» «Postcode» «Plaats»
GOOR, 29 NOVEMBER 2003 Betreft onderzoek Provincie Overijssel
Geachte collega, De Provincie Overijssel hecht grote waarde aan de beschikbaarheid en bereikbaarheid van de huisartszorg in de provincie. Een van de activiteiten die de provincie onderneemt ter ondersteuning van de huisartszorg is het uitvoeren van een onderzoek naar de haalbaarheid en de randvoorwaarden van een provinciale pool van oudere huisartsen. De huisartsen in de pool zouden dan worden vrijgesteld van belastende activiteiten. Het onderzoek is uitbesteed aan Frans Glimmerveen Consult. In het kader van dit onderzoek wordt onder andere nagegaan in hoeverre oudere huisartsen belangstelling hebben voor een dergelijke pool. Wij benaderen een aantal willekeurig gekozen huisartsen met het verzoek hun mening te geven over dit onderwerp. U hoort daarbij. Wij vragen u bijgaande vragenlijst in te vullen en terug te zenden door middel van bijgaande gefrankeerde antwoordenveloppe. Het invullen vraagt ongeveer tien minuten van uw tijd. Wij zien de ingevulde enquête graag zo spoedig mogelijk, doch uiterlijk 10 december 2003 terug. De ontvangen reacties worden verwerkt, en zijn niet te herleiden tot een individuele huisarts. U blijft volledig anoniem. Mocht u behoefte hebben aan nadere informatie over de enquête of mocht u een nadere toelichting willen geven, aarzelt u dan niet om contact op te nemen met het Frans Glimmerveen Consult, telefoon (0547) 27 06 16. Dank voor uw medewerking, met vriendelijke groet,
Frans Glimmerveen, arts
Bijlagen: Vragenlijst Antwoordenveloppe
Frans Glimmerveen Consult is een adviesbureau voor huisartszorg. Het bureau richt zich zowel op ondersteuning op praktijkniveau, als op het adviseren van koepelorganisaties, overheden en zorgverzekeraars.
Pagina 36 van 42
ONDERZOEK PROVINCIE OVERIJSSEL: POOL VAN OUDERE HUISARTSEN Vragenlijst voor huisartsen: De door u gegeven antwoorden worden geheel anoniem verwerkt. Wilt u na invulling deze formulieren door middel van de bijgaande gefrankeerde enveloppe zo spoedig mogelijk, doch uiterlijk 10 december 2003 terugzenden aan: Frans Glimmerveen Consult Hachreyse 14 7471 TG Goor Dank u voor uw medewerking
Basisgegevens 1.1 Wat is uw leeftijd?
…… jaar
Bent u al aan het nadenken over beëindiging van uw praktijk? Ja/neen 1.2 Wilt u zo mogelijk aangeven in welk jaar u zou willen stoppen? In 20… 1.3 Hoeveel patiënten telt uw praktijk?
1.4 Het betreft een praktijk in (graag het juiste antwoord omcirkelen) a. de stad b. verstedelijkt platteland c. platteland 1.5 De praktijkvorm is (graag het juiste antwoord omcirkelen) a. solo b. duo c. HOED met …. Huisartsen d. Gezondheidscentrum 1.6 Ik ben werkzaam (graag het juiste antwoord omcirkelen) a. Als ondernemer b. In loondienst 1.7 Maakt u gebruik van het EMD? Ja / neen 1.8 Welk HIS gebruikt u in uw praktijk (graag het juiste antwoord omcirkelen) a. Promedico b. MacHis c. Arcos d. MicroHis e. Elias f. Medicom g. Ander HIS, te weten …….
Pagina 37 van 42
Uw beleving van het vak Wilt u bij elke uitspraak aangeven in hoeverre deze voor u geldt? 2.1 Ik vind het vak huisarts een prachtig vak Niet / enigszins / nogal / volledig 2.2 Ik vind het vak zwaar Niet / enigszins / nogal / volledig 2.3 Het vak wordt erg zwaar door alle rompslomp eromheen Niet / enigszins / nogal / volledig 2.4 Als het vak wat minder zwaar was, zou ik het langer volhouden dan nu Niet / enigszins / nogal / volledig 2.5 Ik zou bij wijze van spreken liever vandaag dan morgen met mijn praktijk stoppen Niet / enigszins / nogal / volledig 2.6 Ik denk dat ik het werk en de patiënten wel zal missen als ik gestopt ben Niet / enigszins / nogal / volledig 2.7 Als er een mogelijkheid was om de kern van het vak te blijven bedrijven, zonder alle rompslomp eromheen, dan zou ik langer willen doorgaan Niet / enigszins / nogal / volledig
Stel: er komt een pool van oudere huisartsen, die zijn vrijgesteld van belastende werkzaamheden die het vak zo zwaar maken. 3.1 Kunt u de voor u meest belastende activiteiten benoemen (graag het juiste antwoord omcirkelen; meerdere antwoorden mogelijk) a. doen van diensten binnen de waarneemgroep alle diensten met name de nachtdiensten met name de nacht- en avonddiensten b. doen diensten binnen een huisartsenpost alle diensten met name nachtdiensten met name nacht- en avonddiensten c. administratieve werkzaamheden d. managementtaken e. leiding geven aan assistenten en praktijkondersteuners f. onderhandelingen met zorgverzekeraars g. andere activiteiten, te weten:
3.2 Kunt u aangeven welke activiteiten u beslist wel zou willen blijven doen? (graag het juiste antwoord omcirkelen; meerdere antwoorden mogelijk) a. spreekuur draaien b. visites rijden c. praktijkmanagement d. transmurale projecten e. overleg binnen RHV, DHV, LHV f. andere, te weten:
Pagina 38 van 42
Gesteld dat u via een huisartsenpool kunt gaan werken waarbij u wordt vrijgesteld van voor u belastende werkzaamheden 3.3 Wilt u dan langer doorwerken dan u nu van plan bent?
Ja / neen
Zo ja, hoeveel langer zou u willen doorwerken (voor zover dat nu valt te overzien) (graag het juiste antwoord omcirkelen) a. 1 jaar b. 2 à 3 jaar c. langer dan 3 jaar
Een pool van oudere huisartsen kan op verschillende manieren worden vormgegeven. 4.1 Welke vorm heeft uw voorkeur? (graag het juiste antwoord omcirkelen) U kunt als huisarts werken in de huisartsenpool a. in loondienst, bijvoorbeeld bij de huisartsenpool b. als ondernemer, vergelijk de situatie van een waarnemer
4.2 Wat zijn naar uw mening de belangrijkste voordelen om dit te doen in loondienstverband?
En wat zijn de belangrijkste nadelen?
4.3 Wat zijn naar uw mening de belangrijkste voordelen om dit te doen als ondernemer?
En wat zijn de belangrijkste nadelen?
Pagina 39 van 42
4.4 Werken in een huisartsenpool betekent dat u zich moet aanpassen aan de regels van de pool, waarbij de professionele autonomie vanzelfsprekend niet in het geding is. Vindt u dit een bezwaar? Ja / neen Toelichting:
4.5 Welke organisatie zou naar uw mening een huisartsenpool moeten organiseren? (meerdere keuzes zijn mogelijk), a. de DHV b. de zorgverzekeraar c. de Centrale huisartsenpost d. het ziekenhuis e. de thuiszorgorganisatie f. de GGD g. anders, te weten ……… Wilt u aangeven welke twee organisaties naar uw mening het beste in staat zouden zijn om een huisartsenpool te organiseren? Het meest geschikt is: Op de tweede plaats staat: 4.6 Hoeveel uren per week zou u binnen een huisartsenpool willen werken? ….. uren, verdeeld over ……. Dagen 4.7 Als u zou gaan werken binnen een huisartsenpool, zal moeten zijn voldaan aan een aantal randvoorwaarden. Welke randvoorwaarden zijn naar uw mening essentieel? Wilt u er zoveel mogelijk benoemen?
4.8 Bent u eventueel bereid om te leren werken in een ander HIS dan u nu gebruikt? Ja / neen 4.9 Ik wil via een huisartsenpool werken in : (graag het juiste antwoord omcirkelen) a. mijn eigen praktijk b. een vreemde praktijk c. (nog) geen mening over 4.10 Stel dat u via een huisartsenpool kunt gaan werken in een andere praktijk. Wat is de maximale reisafstand die u bereid bent af te leggen (enkele reis)? …………
kilometer enkele reis
Dit is het einde van de vragenlijst. Dank voor uw medewerking aan het onderzoek
Pagina 40 van 42
BIJLAGE 2 Geraadpleegde deskundigen - mevrouw drs. L. van Amsterdam, Landelijke Vereniging Georganiseerde eerstelijn - mevrouw A. Arnolds, partner van een oudere huisarts - de heer J. de Blok, Carint - de heer V. Coopman, huisarts te Almelo - de heer A. Gimbrere, directeur Caraet BV - de heer H. Hendriks, Groene Land Achmea - mevrouw G. Henstra, praktijkadviseur, DHV Zwolle Flevoland - mevrouw D. Husselman, DHV Zwolle Flevoland en directeur Centrale Huisartsenpost Zwolle - de heer E. Janson, Zorggroep Twente - de heer A. Jeeninga, huisarts te Enschede, districtscoördinator DHV Twente - de heer S. van Kemenade, huisarts, WaarneemBemiddeling.nl - de heer Dr. L. Maussart, directeur DHV Stedendriehoek, directeur Archiatros, directeur Stichting Dienstverlening Huisartsenzorg Stedendriehoek - de heer drs. M. v.d. Most, Salland Verzekeringen en Stichting ELS - de heer J.A.C. van Oosterbosch, gepensioneerd huisarts - de heer P. Pilon, huisarts, Caraet BV - de heer L. van Schie, DHV Twente, beleidsmedewerker - mevrouw drs. A. Slijkhuis, beleidsmedewerker RHV Deventer en regiocoördinator DHV Stedendriehoek - de heer E. Veldboer, Amicon - de heer E. Westerink,accountant, Noord Negentig - mevrouw I. Westerink, Stichting Gezondheidscentra Enschede, directeur - de heer C. Westerlaken, Caraet BV - de heer J.E. de Wildt, projectleider facilitaire ondersteuning, Landelijke Vereniging Georganiseerde eerstelijn - de heer W. van der Worp, DHV Twente
Pagina 41 van 42
BIJLAGE 3 Afkortingen DHV ELS EMD FAZEL GGZ GZC HAGRO HIDHA HIS HOED LHV RHV RIO SCOOP STELT
Districts Huisartsen Vereniging (Stichting) Eerste Lijnsvoorzieningen Salland Electronisch Patiënten Dossier FAcilitaire Zaken EersteLijns zorg Geestelijke Gezondheids Zorg Gezondheidscentrum Huisartsen Groep Huisarts In Dienst van een HuisArts Huisartsen Informatie Systeem Huisartsen Onder Een Dak Landelijke Huisartsen Vereniging Regionale Huisartsen Vereniging Regionaal Indicatie Orgaan Stichting Coördinerende Ondersteunings Organisatie Professionals Stichting EersteLijn Twente
Pagina 42 van 42
Frans Glimmerveen Consult Hachreyse 14 7471 TG Goor telefoon (0547) 27 06 16 e-mail
[email protected]
