SEIZOENEN. Ecologisch leven koken tuinieren Nr

SEIZOENEN Ecologisch leven | koken | tuinieren | Nr. 6 | 2014

2

Tweemaandelijks tijdschrift van Velt – 43ste jaargang – november/december 2014

6 | 2014

Colofon

Inhoud

Zoom Winter in aantocht: verstandig vogels voederen → De oogst is binnen. Appelen en peren zijn geplukt, aardappelen gerooid en uien gevlochten. Weldra komen er koude en donkere maanden aan, maar dankzij de opbrengst van tuin en boomgaard blijven we genieten van de natuur. Weet je niet goed hoe je vruchten en groenten lang kunt bewaren? Met de Velt-publicatie Lang leve de oogst leer je wecken, inkuilen, steriliseren en chutney maken in een handomdraai.

Wat krijg je als je een zaadje uit een aardappelvruchtje zaait? Lieven David leert je de geheimen van aardappelen met bijzondere eigenschappen kennen. p. 6

© Swa de Heel – www.swadeheel.be

Activiteiten Weg & Wijzer Afdelingen voeren hun activiteiten voor het januarinummer in vóór 8 december via www.velt.be/beweegt. Het gaat om de activiteiten van februari en maart. Onjuiste of onvolledige activiteiten worden niet opgenomen. Op zoek naar de contactpersoon van je afdeling? Surf naar www.velt.nu en klik ‘in je buurt’ of bel 03 281 74 75. Advertenties Tarieven en praktische vereisten op aanvraag bij de redactie en op www.velt.be/adverteren. De redactie kan beslissen om advertenties niet op te nemen. Voor de inhoud van de advertenties zijn redactie noch Velt verantwoordelijk. Seizoenenarchief Velt-leden kunnen nummers van vorige jaargangen van Seizoenen raadplegen op www.velt.nu. Registreer je (lidnummer nodig) en log in. Word lid • België: stort € 30,00 op rekening BE51 0010 9905 5062 van Velt vzw. BIC: GEBABEBB. • Nederland: stort € 30,00 op rekening 674848 t.n.v. Velt-Nederland onder vermelding van naam + volledig adres. IBAN: NL27INGB0000674848. BIC: INGBNL2A. • Andere landen: stort € 35,00 op rekening BE51 0010 9905 5062 van Velt vzw. BIC: GEBABEBB. Giften (België) Steun Velt in het ijveren voor gezonde voeding en een gezonde leefomgeving. Stort een vrije gift op rekeningnummer BE51 0010 9905 5062 van Velt vzw, met de mededeling ‘gift’. Giften vanaf € 40,00 zijn fiscaal aftrekbaar. Legaten Legaten kunnen onze vereniging een mooie impuls geven. Als je ecologie belangrijk vindt en ons werk wilt steunen, kun je Velt vzw in je testament opnemen voor een duolegaat. Met een duolegaat kun je aanzienlijk besparen op successierechten en zo je erfgenamen bevoordelen. Velt geniet dan mee van dit belastingvoordeel. Meer info bij [email protected] of bel 03 281 74 75.

3

Velt vzw Vereniging voor Ecologisch Leven en Tuinieren. Verschijnt zes keer per jaar. Redactieadres Uitbreidingstraat 392c 2600 Berchem T 03 281 74 75 F 03 281 74 76 [email protected] www.velt.nu Hoofdredacteur Jan Vannoppen – [email protected] Redactiecoördinator Koen Van den Broeck – [email protected] Eindredactie Reine De Pelseneer – [email protected] Lay-out & lay-outconcept Kurt Cornelis –www.sfumato.be

Met een parasol- of dakboom creëer je een sfeervolle en zachte schaduw. Lees de tips van tuinarchitect Paul Janssen en kies de juiste boom voor jouw tuin. p. 14

Werkten mee aan dit nummer Lieven David, Peter Druwé, Geert Gommers, Jeroen Heyman, Paul Janssen, Leen Laenens, Geertje Meire, Luk Naets, Frank Petit-Jean, Lies Rottiers, Leentje Speybroeck, Nadia Tahon, Greet Tijskens, Jan Vannoppen Fotografen & illustratoren Lieven David, Swa de Heel (coverfoto), Hugo De Smaele, Jeroen Heyman, Stefan Jacobs, Paul Janssen, Geertje Meire, Hanneke Oosterlee, Jan Rodts, Leentje Speybroeck, Jan Vannoppen Administratie Karin Holemans – [email protected] Druk The Factory – www.thefactorybrussels.be Verzending Mailfactory v.u. Leen Laenens, Eikendreef 19, 2390 Westmalle

Column

23

Tuin Zaai eens een aardappel! Een groenparasol boven je hoofd Beestjes op bezoek

6 14 16

Verbeeld Het peterseliedilemma

13

Culinair Vijf tips voor een ecotastisch eindejaar en een winters feestmenu

10 20

Weg & wijzer

29

Zoekertjes

35

Uitgelicht

34

Ledenvoordelen

19

Extra promokatern Lekker feesten met een ecologisch tintje? Met dit winterse feestmenu vol seizoensgroenten lukt dat vanzelf! p. 40

24

Eco-actief Tuinieren in Mariënstede Welkom in Leilekkerland

Consument Eco-actief nieuws Lezers reageren Deze items vind je verspreid in Seizoenen

Redactieraad Sara Adriaensen, Natascha Boudewijn, Liesbet Corthout, Lieven David, Lieven Gekiere, Riet Janssens, Luk Naets, Lies Rottiers, Nadia Tahon, Marc Temmermans, Anne Marie van Dam, Peter Vande Moortele, Frank Van Keirsbilck, Pepijn Verheyen

5

Velt wordt 40. Tijd om uit te breken. En jij kunt ons daarbij helpen. Midden in deze Seizoenen vind je een katern waarin we Velt wat uitgebreider voorstellen. Gebruik hem om vrienden, familie en kennissen warm te maken en motiveer hen om ook bij ons aan te sluiten. Zeker doen!

4

Redactioneel

Zoom

Peren en wodka Tekst Nadia Tahon

Door de economische blokkade tegen Rusland is er een overschot aan peren. Alternatieve afzetmarkten vinden, vormt nu de uitdaging. Dit oogstjaar gaan de peren echter verloren. Telers krijgen de toelating om chemicaliën te gebruiken die de peren sneller laten rijpen en van de boom laten vallen, om ze ter plekke te vernietigen. Daarvoor krijgen ze een financiële vergoeding. Dit gebeurt allemaal opdat de perenmarkt niet zou instorten. Het perenverhaal legt de vinger op minstens drie milieuthema’s die Velt nauw aan het hart liggen: voedselkilometers, het gebruik van pesticiden, en voedselverspilling. Onze peren reizen naar Rusland en Turkse kersen leggen drieduizend kilometer af om ons te verleiden in de supermarkt. Hoe langer de keten, hoe minder transparant ze is. Als consument zijn we de verbondenheid met onze voedselproductie kwijt. Een duurzamere aanpak schuilt in een directere dialoog tussen consument en producent. Samenwerking is noodzakelijk om te zoeken naar oplossingen die ecologisch, sociaal en economisch haalbaar zijn. Zo brengen Voedselteams, groentemanden en boerderijverkoop beide partijen bij elkaar. Ze verzekeren voor producenten de afzet en spelen in op de vraag van de consument. Zelfplukboerderijen gaan nog verder en laten consumenten mee bepalen wat er op het veld komt en in hun oogstmandje. Zo wordt de productie gedeeld door boer en consument. Chemicaliën belanden in de lucht, de bodem en het (drink)water en pesticidenresidu’s treft men aan in voedingswaren zoals fruit, groenten, zuivelproducten, vlees en vis. Ze verstoren, zo blijkt uit recent onderzoek, onder andere de hormonale huishouding van onze tieners.

Bioboeren weren pesticiden en streven naar diversiteit. Het aantal bioboeren in Europa is in tien jaar tijd verdubbeld. Maar in Vlaanderen vertegenwoordigt de biosector minder dan één procent van de landbouwproductie. Bioforum Vlaanderen pleit voor een aanmoedigingsbeleid om de vraag naar bio te doen stijgen. Daar speelt ook Velt een rol in door ecotuiniers te ondersteunen en nieuwe samentuinen op te zetten zodat iedereen de kans krijgt om een vierkante meter vruchtbaar groen te beheren. Een kleine hoeveelheid peren laten hangen aan de bomen geeft voedsel aan beestjes en komt biodiversiteit ten goede. Tonnen eten verspillen, dat doe je niet, ook niet in tijden van overvloed. Dat is ronduit onethisch. Velt ondertekende deze zomer de engagementsverklaring ‘Vlaanderen in Actie: samen tegen voedselverlies’. Hoe je thuis met voedsel omgaat, is belangrijk. Diverse verwerkingsmethodes komen van pas om (oogst)overschotten beschikbaar te maken voor de winter. Velt toont met haar gids en workshop Lang Leve de Oogst en haar project Lang Leve de Appel hoe je fruit en groenten inmaakt, door er sap of jam van te maken, door ze te steriliseren etc. Velt gaat voluit de uitdaging aan: innovatieve alternatieven aanreiken om op een ecologische, vindingrijke en zelfredzame manier om te gaan met oogst(overschotten). Ook door zelf groenten te telen, in eigen tuin of in groep. Dat draagt bij aan een vorm van voedselvoorziening met een ecologische en sociale dimensie. Voedsel wordt door deze initiatieven weer iets van de mensen zelf. Laten we daarop toasten met een zelfbereid perensapje of met een poire Williams waarbij we de peer voor de gelegenheid in wodka laten groeien.

Zadenactie Traditiegetrouw verwennen we in november onze leden met een samenaankoop van biologische zaden. Bij deze Seizoenen vind je al voor de veertiende keer de bestellijst

Winter in aantocht Verstandig vogels voederen

Al kun je vanaf september het best al een voedertafeltje in je tuin klaar maken, toch raadt Vogelbescherming Vlaanderen aan om pas vanaf 31 oktober te starten met het voeren van je tuinvogels en niet eerder. Vanaf november begint de natuurlijke rijkdom aan voedselbronnen stilaan te verminderen. De dagen worden kouder en korter waardoor vogels meer energie nodig hebben om hun lichaamstemperatuur (ca. 41° Celsius) op peil te houden. Wat extra hulp in de vorm van voedselrijke zaadmengelingen en noten komt hen vanaf dan dus heel goed van pas. Door vanaf eind oktober of begin november regelmatig – het best ’s morgens – te voeren, hebben vogels de tijd om deze plek te ontdekken en te herinneren. Bij een plotse, hevige winterprik hoeven ze hierdoor geen tijd en energie te verspillen aan het zoeken naar een geschikte voedselbron. In de winkel van Vogelbescherming Vlaanderen kun je kwaliteitsvol vogelvoer aankopen. Dat kan ook gemakkelijk online via winkel.vogelbescherming.be. Onder het kopje ‘Informatiecentrum’ vind je op www.vogelbescherming.be nog heel wat informatie over hoe je vogels het best voert.

foto: pimpelmees op een voedersilo. (© Jan Rodts/Vogelbescherming Vlaanderen)

met een uitgebreid assortiment aan biozaden voor groenten, bloemen en kruiden. Dankzij de inzet van vele vrijwilligers in de lokale afdelingen geniet je als Velt-lid van

10 procent korting en bespaar je op de verzendkosten als je via je lokale afdeling bestelt. Intussen kunnen we alvast beginnen te dromen van een heerlijke lente en zomer.

5

6

Tuin

Tuin

7

Zaai eens een aardappel! Tekst en foto’s Lieven David

twee nakomelingen van Sarpo Una Aardappelen planten, dat ken je wel. Eigenlijk doe je dan aan ongeslachtelijke vermeerdering. Scheuren, afleggen, stekken en enten kennen we eveneens als methodes om van één (doorlevende) plant meer identieke exemplaren te maken. Maar wat krijg je als je een zaadje uit een aardappelvruchtje zaait? De nakomelingen kunnen wat op de ouder lijken en bevatten soms interessante eigenschappen. Dáár is het ons om te doen. Beroepsveredelaars zaaien jaarlijks miljoenen zaadjes uit en selecteren de beste, met criteria als opbrengst en bruikbaarheid in de keuken of industrie. Zelf kun je bij je selectie andere criteria hanteren zoals kleur, vorm en smaak.

Zijn er nog niet genoeg aardappelrassen?

Zelf rassen van eetbare gewassen creëren is een eerzame hobby. Bovendien werk je ervoor samen met de natuur. Nieuwe aardappelrassen zijn op mondiale schaal ook nodig. Dat komt vooral door de beruchte aardappelziekte, Phytophthora infestans, die de voorbije zomer heel wat schade aanrichtte in aardappelvelden en tomatenserres. Deze pseudoschimmel is de voorbije decennia heel sterk gemuteerd. De rassen uit je kindertijd zijn daardoor al helemaal gedateerd, net als de (biologische) bestrijdingsmiddelen van toen. Resistenties zijn altijd tijdelijk en het kweekwerk is een echte wedloop tegen de muterende ziekte. Enkele jaren geleden was het gloednieuwe ras Bionica nog volledig resistent, maar nu is die resistentie al plaatselijk doorbroken. Blijven zoeken is de boodschap!

Over Bintje en drie resistente rassen

Het – nu ziektegevoelige – Bintje werd in 1905 door een Friese onderwijzer gekweekt. De gangbare Bintjesboer spuit per groeiseizoen minstens twintig keer met fungiciden. Velt organiseert bewust al enkele jaren een samenaankoop van pootgoed van resistente rassen. We houden daarbij de ontwikkeling van nieuwe rassen goed in het oog. Uiteraard gaat het om klassiek veredelde aardappelen, zonder genetische modificatie. We passen ons aanbod aan wanneer dat kan en moet. In 2014 bieden we onder andere Biogold en Toluca aan: die bevatten ieder één resistentiegen tegen de aardappelplaag. En dan is er ook nog Sarpo Mira met zijn vijf resistentiegenen. Je begrijpt allicht dat Phytophthora infestans vlotter dat ene gen zal overwinnen dan dat pakket van vijf.

En nu, zaaien!

Ontdek stap voor stap hoe je aardappelen zaait. • Je hebt zaadjes nodig (zie verderop), geduld en een lapje grond. • Zaai op een warme plek (20-25° Celsius) in maart, net zoals bij tomaten. Aardappelzaailingen kunnen al met een sterk verschillen in uitzicht en groeikracht. • Verspeen en plant uit in potjes. Kweek je plantjes verder op in een serre of binnen. Ze hebben veel licht nodig! • Plant uit rond half mei, op (ongeveer) 30 x 30 cm. Aard een paar keer aan. • Oogst als je aardappelplanten rijp zijn. Je hebt nu een aantal knolletjes per plant. Eet niet meteen al die knolletjes op, maar plant ze het volgende jaar uit. Pas na het tweede seizoen kun je een volwaardige oogst verwachten. • Iedere oorspronkelijke plant wordt zo, in theorie, een nieuw ras.

Observeer en selecteer

De aardappelziekte is een heel belangrijk selectiecriterium of zelfs -instrument. Al tijdens het eerste groeiseizoen merk je duidelijke verschillen qua gevoeligheid. Krijgt het blad rare vormen of vlekken, gooi die plant er dan uit, want wellicht is een virus de boosdoener. Je selecteert uiteraard op opbrengst en smaak: twee kenmerken die je pas na het tweede kweekjaar kunt beoordelen. Als amateur liggen je criteria heel anders dan bij de beroepsveredelaar. Niets belet je om een zaailing met diepe ogen, gekke knobbels of kleuren aan te houden. De professionele veredelaar heeft de wereldmarkt voor ogen, jij je eigen bord.

Beroeps- versus liefhebberscriteria

Je kunt niet geloven hoe compleet anders die zaailingknollen kunnen zijn dan hun supermarktbroertjes. Ieder aardappelras draagt immers in zich een heel genoom, waarin veel wilde (ongewilde) trekjes zitten. Aan jou de keuze. • Het loof kan klein tot reusachtig zijn. Sarpo Mira en zijn zaailingen zijn bijvoorbeeld felle groeiers. • Bloemen: van niets, tot wit of lila of paars en alles daartussen. • Je planten kunnen tussen juni en het najaar afrijpen. Sommige beginnen pas in september knolletjes te maken, en dat vinden wij te laat, maar vierhonderd jaar geleden was dat standaard. • Voor de industrie rooien ronde knollen

beter dan langwerpige, laat staan knobbelige knollen. • Van piepkleine knolletjes tot stuks van bijna een kilo: de variatie per struik kan enorm zijn. • De beroepsteler heeft graag rassen die hun knollen relatief dicht bij elkaar aanmaken; niet te diep of te oppervlak kig. Verwacht ook zaailingen die hun knollen op onverwachte diepte of heel verspreid aanmaken. • De schil kan wit over geel en rood tot paars zijn, vlekjes inbegrepen. Aardap pelen met een paarse schil zijn moeilijk te oogsten in goede zwarte grond. • Wij willen geelvlezige rassen, de Britten willen witte. Wil je paarse puree, roze ▷

8

Tuinier als de beste!

Advertentie Velt Handboek ecologisch tuinieren

Tuin

9

Ontdek hét antwoord op al je moestuinvragen

‘Het meest complete naslagwerk voor de moestuin.’

Laurence Machiels

‘Het Velt-handboek is dé ecologische moestuinbijbel, zo simpel is het.’

Mme Zsazsa

HET K OE HANDBNIEREN UI MOEST

€ 29,50

Handboek ecologisch tuinieren. Grondig herzien met de nieuwste wetenschappelijke inzichten in verband met bodemleven, bodemzorg, bemesting en ziekten en plagen. Koop nu je nieuwe exemplaar en je bent weer helemaal mee. Velt-ledenprijs: 29,50 euro (Boekhandelsprijs: 43,00 euro) ISBN: 978-90-816.128-90 – 700 pagina’s Bestel bij je lokale afdeling of via www.velt.nu/publicaties

◁ of rood gevlekte frietjes? Al die tinten zitten in het vruchtvlees. • Knollen met vlakke ogen zijn gemak kelijk te schillen; ik vind diepere ogen wel mooi. • De industrie verdeelt aardappelen strak in bepaalde kook- en bakkwaliteit: van vast tot bloemig. Je zou ook eerst een aardappelras kunnen kweken en dan gaan zoeken naar zijn culinaire mogelijkheden. • Professionele veredelaars doen er vele jaren over om een kandidaat-ras te testen, voor ze het eventueel op de markt brengen. Als liefhebber merk je na twee, drie jaar wel of je een leuke nieuwigheid hebt. Amateur kweekt superras? • Rijk zul je niet worden van het zaaien van aardappelen. Een ras registreren is alleen interessant voor grote firma’s. • Ivan Maertens kruiste in 2009 Sarpo Mira met Vitelotte Grande (een lang werpig paars ras). Ik kreeg enkele tien tallen nakomelingen van hem. Ze zijn heel bloemig, heel laat en behoorlijk resistent tegen de aardappelziekte. De voorbije jaren heb ik er de minst productieve types uit gehaald; we hebben nu een kleurige mix, die nog steeds op proef is, maar waar we intus sen bonte chips en frietjes van maken. Het is maar wat je er zelf van bakt, dus. • Aardappelen zaaien doe je het best gewoon voor je plezier. Je kunt je zelfgewonnen rassen een naam geven, als exclusief cadeautje schenken, en ruilen met andere tuiniers. Bij het rooien van die zaailingen heb ik zelf altijd een paaseitjesgevoel: wat voor verrassends zal er nu weer uit de grond tevoorschijn komen?

Waar vind je zaad?

Een aantal rassen produceert van die (giftige) groene bollen: daarin zit het zaad. Die vruchten komen zeker niet aan alle rassen; ze hebben een goede zomer nodig. Vertrek van resistente rassen, dan heb je al een redelijke kans op succes. Haal dan gewoon het zaad uit hun vruchtjes. Je kunt ook kruisen: breng stuifmeel van ras A op de stamper van ras B aan en win het zaad. De vruchtjes laat je binnen narijpen tot ze een fruitige geur verspreiden en dan pruts je de zaadjes eruit. Je kunt ze op een stukje papier laten drogen, maar zelf laat ik ze even fermenteren – zoals tomatenzaad. Concreet: ik meng de zaadjes met een kopje water en laat dat mengsel een paar dagen staan tot het stinkt. Dan zeef en spoel ik de zaadjes grondig en spreid ik ze uit op bakpapier. Een week laten drogen en klaar!

Boekentips en inspiratie Breed your own vegetable varieties, door Carol Deppe The Lost Art of Potato Breeding, door Rebsie Fairholm Het Aardappelkweekboek, door Aardappelwereld BV, Louis Bolk Instituut, Bioimpuls • Via [email protected] kun je beperkte hoeveelheden zaadjes bestellen, en ervaringen en materiaal uitwisselen. • De Boerse Poort in Gent organi seert jaarlijks een Potato Day; daar kun je bijzonder plantgoed vinden. • www.velt.be/aardappelzaad • Google ‘True Potato Seed’ (dat is dus aardappelzaad)

10

Eco-actief

Eco-actief

11

Tuinieren in Mariënstede Kleine aanpassingen voor een wereld van verschil Tekst en foto’s Jeroen Heyman en Geertje Meire

Verscholen achter de kerktoren van de Onze-Lieve-Vrouwebasiliek van Dadizele ligt Mariënstede, een waar walhalla voor mensen met een beperking. Het voormalige kasteel is deels bewoond en in het overige gedeelte biedt men aan zowel bewoners als andere cliënten een zinvolle dagbesteding aan. De ateliers zijn talrijk en divers, maar de tuinploeg is natuurlijk het hoofddoel van mijn bezoek. Geen hectaren monocultuur hier, noch komieke kruisingen of vreemde vergeten groenten. Wel een gezellige tuin met oog voor de grond en de mens: bloemen, groenten, (klein)fruit en kruiden staan harmonieus samen, met her en der verhoogde bakken, aangenaam voor rolstoelgebruikers of zwakkere ruggen. Het aanpalende bedevaartsoord, dat elk half uur haar klokken laat galmen, geeft het geheel een vroom tintje.

Zeven paar handen

Opvoeder Kris Wydhooge werkt hier al acht jaar. ’s Morgens begeleidt hij het tuinatelier; in de namiddag waagt hij zich aan het sportatelier. Cursussen bij Velt, Syntra én ervaring in de eigen moestuin maken dat hij zijn tuinmannetje kan staan. Op dinsdag is Magda Demeyere zijn vrijwillige rechterhand. Twee jaar geleden ging ze met vervroegd pensioen en sindsdien heeft deze voormalige verpleegster het drukker dan ooit. Als ze vertelt over haar talrijke bezigheden, blijken natuur en zorg de twee grote pijlers. ‘Ik wil me inzetten om mijn brozere medemens een stukje meer veerkracht te geven’, is haar antwoord op de vraag waarom ze vrijwillig in Mariënstede aan de slag is. Natuurgids en Velt-lid is ze al ruim 30 jaar,

meer nog: ze mag zich voorzitter van Velt Ledegem noemen. Mariënstede is dan weer lid van Velt Beitem, maar de beide afdelingen werken intens samen. De locatie leent zich bijvoorbeeld perfect voor een jaarlijkse plantenruilbeurs, snoeidemonstraties en een Velt-fotozoektocht. Gemiddeld zijn er zeven paar handen aan het werk in de tuin. Ieder doet wat hij kan, op eigen tempo. Ik kijk toe hoe de voorgekweekte andijvie de grond in gaat. Het plantgoed is behoorlijk aangevreten. ‘We hebben het moeten delen met de slakken’, lacht Magda, ‘maar hopelijk komen de plantjes er nog bovenop!’ Nieuw in de tuin is de recent aangeplante kiwibes. Het begin van dromen over de kleine zoete vruchten met zachte schil …

Aangename warmte

Met de winter voor de deur veranderen de tuinbezigheden. De oogst wordt verwerkt, kruiden verspeend en opkweekpotjes worden na bewezen diensten schoongemaakt en gestapeld. Voor cliënten met een motorische beperking werd er een simpele constructie getimmerd die het stapelen vereenvoudigt. Nog zo’n verwarmende winterbezigheid: aanmaakbriketten uit krantenpapier vervaardigen. Kris vertelt me dat ze tot wel twee uur lang branden in de kachel. Ook echt hout wordt – met de hand! – verzaagd voor aangename winterwarmte. En door nieuw zaadgoed op te kweken, dagen ze hier alvast de volgende lente uit. Een grote berg compost wacht om gezeefd te worden. Daarvoor hebben vindingrijke begeleiders een aantal zaken bedacht, zodat degenen met een grovere motoriek kunnen helpen. Er zijn een staande, piramidevormige compostzeef en een compost‘zifter’. Die laatste zeeft de grove compost met een draaibeweging, wat Ingmar mij voortreffelijk demonstreert! Een deel van de gezeefde compost (7 delen) wordt vermengd met fijn zand (2 delen) en turf (1 deel) tot eigen potgrond. ‘Het is een aangename zintuiglijke beleving om alle grondstoffen door je handen te laten gaan, ze te voelen en te vermengen’, zegt Magda wijselijk.

Creativiteit zonder beperkingen

Karel, een van de bewoners, leidt me rond. Ik kom ogen tekort voor alle creatieve aanpassingen die in andere ateliers zijn ontwikkeld, zodat iedereen kan meewerken: een in de hoogte verstelbaar aanrecht – ook ideaal voor mensen in een rolstoel; een houten aanpassing, voorzien van een gleufje, zorgt voor een perfect in tweeën gevouwen A4-papier; een oude broodsnijmachine onthoofdt onverbiddelijk portokurken van hun plastic uiteinde waarna ze in de maalmachine belanden en eruit komen als isolatiemateriaal. Kurken zijn altijd welkom in het kurkatelier …

Te koop: vruchten van de arbeid

Het resultaat van al die noeste, geduldige arbeid vind je in het winkeltje: naast de oogstverse groenten liggen met liefde bereide kaas en yoghurt in de koeling; het kookatelier zorgt voor allerhande pesto’s en confituren; wenskaarten en kalenders komen uit de drukkerij; en het houtatelier levert onder andere kinderstoeltjes. Beperking is duidelijk een relatief begrip!

www.marienstede.be www.facebook.com/MarienstedeVzw

12

Advertenties

Verbeeld

Het peterseliedilemma Filosoferen over het tuinhek heen

Ko rti vo ng o or p Ve all lt- e v led er en ven

5

%

kleur en natuur

13

Tekst Peter Druwé Tekening Hugo De Smaele

Heropening vanaf 1 oktober ! Nieuw adres en grote toonzaal: Antwerpsesteenweg 68 in Kontich 03/501 48 58 - www.huisvanhaaz.be

Natuurver f / Cementtegels / Wandtegels / Behang / Muurpleisters / Kleuradvies

duurzame tips             voor        kersverse               ouders www.myfairbaby.be

Lezers reageren

Zware, grauwe wolken dreigen aan de einder. Het weer zal omslaan, ten kwade. De lucht krijgt een rare grijstint, de nuance die ik altijd met het begrip ‘zware metalen’ associeer. Het is een epische schemering, een avond met literaire allure. ‘Kijk eens’, roep ik buurman Gaston toe. Ik ben net de laatste peterselie aan het plukken en steek een bosje de hoogte in. Ik zou beter moeten weten. ‘Ge kunt dat onkruid houden’, blaft de krakkemikkige, oude man terug. Terwijl ik me weer over mijn kruiden buig, scheren zwaluwen over. De regen zal nu wel gauw gaan vallen. Die vogels hadden trouwens al op weg moeten zijn naar Spanje.

vraag Een tuin heb ik niet, dus ik kweek al enkele jaren groenten in bakken en bloempotten. Ik kweek vooral kruiden en bloemen, maar ook gemakkelijk te telen groenten. Moet ik jaarlijks de aarde verversen in de potten waarin ik kweek? Zo ja, wat doe ik best met die soms grote hoeveelheid aarde? Of is er een manier om de aarde terug te gebruiken het jaar erna? Bart Vansteelant

antwoord van Frank Petit-Jean, medewerker moestuin Na een jaar kweken is je potgrond wat uitgeput? Weggooien hoeft niet. Maak de pot leeg en verwijder eventuele resterende wortels uit de grond. Vermeng de oude grond met 10 tot 20 procent verse compost en doe het weer in dezelfde pot. Daarna kun je weer een nieuw kweekjaar aanvatten. Om problemen met opbouw van ziektes te vermijden kies je het best voor een andere teelt volgend jaar. Meer info over tuinieren in potten vind je in de Velt-publicatie Groenten in potten.

Wat is er mis met mijn peterselie? Dat kleine gewas is toch de eenvoud zelve? Het roept weinig vragen op, het is alledaags. Peterselie zaaien is niet moeilijk en bij het opkweken volg ik nauwgezet de aanwijzingen op de verpakking. Ondiep in rijen zaaien, in volle grond, om later uit te dunnen. Is het echt zo simpel? Toch niet … Peterselie kiemt traag en alleen op vochtige grond. Hij blijft voortdurend water vragen en is een kwetsbaar gewas. Zo dragen besmette bladluizen virusziekten aan, met als gevolg dwerggroei en purpere verkleuring. Verder blijft het vooral afwachten voor welke van de twee mogelijke groeivormen het blad zal kiezen. Dat lijkt wel een loterij.

Bladpeterselie is plat, glad, en heeft een opgerichte bladstand. Hij is aromatischer. Krulpeterselie is fijn gekroezeld, met een mooie donkergroene kleur, en de verhouding tussen zijn blad en steel is belangrijk. Wat doet het ene plantje kiezen om plat te blijven en het andere om te krullen? Welk systeem zit erachter? Men beweert dat het ad random gebeurt, maar ik denk dat het een hartverscheurende keuze betreft, waar het frêle, pas ontkiemende gewas zwaar onder gebukt gaat. Het verschil tussen platte peterselie en krulpeterselie ligt vervat in een conflict dat zich afspeelt op de oorlogsvelden van het gemoed. Rechtlijnigheid botst er met behaagzucht, soberheid met versiering, nuchterheid met ambitie.

Betekent de opdeling dat er goede en foute peterselie bestaat? Hoe komt het plantje tot de keuze van zijn groeivorm? En kan het zich niet vergissen? Het zijn lastige vragen. Achterdocht is op zijn plaats. Wie weet is bladpeterselie in feite verstijfde, gestresseerde of niet volvoerde krulpeterselie. Wie weet is krulpeterselie niets anders dan gekrompen, verrimpelde bladpeterselie? Het zou verhelderend zijn te weten of beide varianten gelijktijdig ontstonden. God schiep weliswaar de planten op de tweede dag, maar er zijn geen nadere details over de volgorde bewaard gebleven. In de keuken wordt het schisma uiteindelijk hersteld: er wordt gehakt en gemalen, er wordt gestrooid en gekookt. En wie durft te beweren dat hij in een rijke stoofpot het verschil tussen de twee soorten peterselie smaakt? Het aanrecht is een plaats van gerechtigheid. De kok speelt er bemiddelaar, met het hakmes of de peterseliemolen als wapen. Ter dood veroordeelde peterselie maalt niet langer om zijn uiterlijk. Zijn tranen smaken altijd eender, rijk en zilt.

14

Tuin

Een groenparasol boven je hoofd Creëer sfeervolle en zachte schaduw met een dakboom Tekst Paul Janssen en Lies Rottiers Foto’s Paul Janssen

Er zijn meer mogelijkheden dan louter dakplatanen om schaduw te creëren in je tuin. Meestal zien we echter snelgroeiende platanen die – in het slechtste geval – eindigen als robuuste (knot)bomen door gebrek aan het nodige beheer. Deze bomen ontwikkelen

Ecologische verkoeling

In grotere tuinen is een notenboom een belangrijke schaduwleverancier; hij zorgt voor een aangename plek op warme dagen. Tuinen worden echter almaar kleiner. Als een vrij uitgroeiende schaduwboom te weinig ruimte heeft bij je terras, dan is een parasolboom een goed alternatief. Parasolbomen zijn een vaste waarde in het Middellandse Zeegebied. Daar vind je van oudsher vooral platanen en moerbeibomen. De temperaturen in onze steden en dorpskernen lopen in de zomer ook al snel op tot 25° Celsius en meer. Zelfs op het platteland kan de zomerse warmte ervoor zorgen dat we nood hebben aan verkoeling. Vertoeven in de zachte schaduw van een boom geeft meer verkoeling dan een parasol, luifel of schaduwzeil. Een boom zorgt voor sfeer dankzij het ‘gebroken’ licht van het bladerdek, heeft een ecologische waarde en is meestal een stuk goedkoper. Bovendien hebben oudere parasolbomen vaak een aparte en artistieke uitstraling. Het dak van de boom kan heel strak zijn, maar net zo goed wat losser en natuurlijker. Een van de belangrijkste aandachtspunten bij parasolbomen is het beheer. Als de boom de nodige snoei krijgt, blijft het wortelgestel in verhouding kleiner en geeft het minder of geen problemen.

een enorm wortelstelsel waardoor je nooit meer terug kunt naar de oorspronkelijke dakvorm. Toch is zo’n parasol- of dakboom erg sfeervol, op voorwaarde dat je het beheer correct uitvoert. We helpen je graag op weg!

• Opgaande of treurende takken

Zeker bij gesloten en halfopen verhardingen, zoals klinkers, moet je rekening houden met een oppervlakkig of diepgaand wortelstelsel. Plant de boom op minstens één meter van de verharding. Bestaat de zitplaats uit open verharding, zoals split of dolomiet, dan geeft een meer oppervlakkig wortelende boom minder problemen.

Het meest sfeervolle effect krijg je door de natuurlijke schaduw van een boom te evenaren, dus niet met de vorm van een paraplu. Een treurvorm of ‘pendula’ neemt licht weg aan de zijkant, omdat de takken naar beneden groeien Ze geven hierdoor soms een bedrukte indruk.

Criteria voor de keuze van een parasolboom

De lichtinval door de bladeren zorgt voor een sfeervol effect. De vorm van het blad speelt hierbij een belangrijke rol. De meest aangename schaduw vind je onder een boom met een zekere mate van transparantie in het bladerdek. Een parasolboom biedt de mooiste schaduw, maar sommige bomen zijn niet geschikt om onder te zitten. Bomen met donkere bladeren zoals olm, hazelaar en els zijn op zich prachtig, maar de bladeren slorpen het licht helaas te veel op.

• Bladverliezend of bladhoudend

Bladverliezende bomen genieten mijn voorkeur. Tijdens de donkere winterdagen is schaduw niet prioritair en raakt het weinige zonlicht ongestoord tot in je woning. Wil je inkijk van bovenaf vermijden, dan biedt een wintergroene boom een oplossing. Kies voor een boom met stevige takken die goed snoei verdraagt. Dakbomen opkweken doet men dikwijls met een tijdelijke constructie van bamboe. Pas als de bamboe overbodig wordt, komt de ware schoonheid van de parasolboom tot zijn recht. De takken moeten minstens een parasoldiameter van drie meter kunnen overbruggen zonder enige steun. Alle parasolbomen moet je jaarlijks snoeien of uitdunnen.

• Sfeer

Gezond bladerdek en ziektebestendigheid Een parasolboom moet een duurzame boom zijn die niet gevoelig is voor allerlei ziektes en weinig of geen last heeft van knagende insecten. Onder een dakboom wil je kunnen eten zonder dat er een rups of een ander insect in je bord valt. Chemische bestrijdingsmiddelen zijn natuurlijk uit den boze in je tuin.

Vraag raad!

Wil je een parasolboom in je tuin? Vraag dan voldoende informatie bij een goede boomkweker met kennis van zaken. Ik zie veel mensen een boom kopen zonder ook maar enig advies in te winnen over de eigenschappen, aanplanting en verzorging ervan. Een gemiste kans met een groot risico op mislukking. Stel vragen over de stamhoogte, de vereiste bodem (vochtig of droog, pH), een oppervlakkig of diepgaand wortelgestel, de bladvorm, wanneer de boom in blad komt en wanneer de bladeren vallen. Kortom, maak een goede keuze in samenspraak met de boomkweker en ga minstens bij twee kwekers langs voor je de knoop doorhakt. Neem enkele tuinfoto’s mee van de plek waar de boom zal komen. Bekijk samen of de boom past bij de gewenste sfeer in je tuin. Vraag eventueel advies aan een tuinarchitect. Voor specifieke toepassingen of effecten bestaan er voorgekweekte meerstammige parasolbomen en zelfs zogenaamde ‘swingbomen’ met S-vormige stammen. In het stadsklimaat vangen plataansoorten veel fijn stof en bij sterke beweging van de bladeren, bijvoorbeeld bij het snoeien, kan dit irriteren. Houd er rekening mee dat je dakbomen niet te dicht bij elkaar plant. De afstand ligt meestal tussen de drie en zes meter, afhankelijk van de gekozen

soort. Persoonlijk heb ik een zwak voor de Morus alba ‘Macrophylla’ syn. ‘Platanifolia’. Er bestaat ook een cultivar ‘Fruitless’ zonder vruchten. Deze bomen dragen geen of weinig vruchten die verschrompelen aan de boom en hinder vormen op het terras. Liquidambar is vrij wind-gevoelig maar is als parasolboom ook een goede keuze.

Wie is Paul Janssen?

Paul Janssen haalt zijn inspiratie voor tuinen vooral uit de natuur. Opleidingen tot grafisch vormgever en tuinarchitect bepalen zijn visie op vormgeving in tuinen. Paul, Ann en hun drie kinderen genieten samen van een ecologische tuin in Kasterlee. Velt-afdelingen kunnen de tuin na afspraak bezoeken. Tuinontwerpstudio Paul Janssen creëert natuurrijke en vooral duurzame tuinen met een ecologische visie. Hij richt zich ook op tuinadvies ter plaatse en begeleiding van doe-het-zelvers. Paul is lesgever voor Velt en actief als bestuurslid bij Velt Regio Turnhout.

Enkele parasolbomen getipt • Morus alba ‘Macrophylla’ syn. ‘Platanifolia’ en variëteit ‘Fruitless’ • Morus kagayamae ‘Sterile’ – stamhoogte voor moerbeien het best vanaf 240 cm • Liquidambar styraciflua – schitterende herfstkleur • Querqus palustris (tot 7 m diameter) – bijv. voor grote terrassen bij horecazaken. • Carpinus betulus ‘Pendula’ • Ginkgo biloba en Ginkgo biloba ‘Horizontalis’ • Prunus ceracifera ‘Nigra’ • Gleditsia triacanthos ‘Sunburst’ • Pyrus salicifolia ‘Pendula’ • Platanus x acerifolia ‘Bloodgood’ – tot 5 m diameter, heel geschikt en resistent • Platanus orientalis ‘Mircovec’ – mooie rood uitlopende bladeren en roodoranje herfstverkleuring. • Platanus orientalis ‘Minaret’ en Platanus x acerifolia ‘Alphens Globe’ - trager groeiend

Enkele boomkwekerijen • Wim Houtmeyers (Laakdal) • Espaliers (Wetteren) • De Bruyn (Begijnendijk) • Van den Berk (Sint-Oedenrode, NL)

16

Tuin

Tuin

17

Beestjes op bezoek Ontdek wat er leeft in je tuin met het nieuwste Velt-boekje Tekst Lies Rottiers Foto’s Hanneke Oosterlee

Lies Rottiers, de auteur van Beestjes op bezoek, vertelt wat dit boekje allemaal te bieden heeft.

‘Je tuin is je tuin niet’, schreef Velt-directeur Jan Vannoppen in het vorige nummer van Seizoenen en dat klopt. Je tuin is in ieder geval niet alléén van jou. Behalve met de planten die er groeien, deel je je tuin met allerlei dieren. Het maakt niet uit of je in of buiten de stad woont, of een grote of kleine tuin hebt: altijd vind je wel ergens een beestje. De diertjes vinden namelijk vanzelf de weg naar jouw tuin. Wie zijn ze en wat zoeken ze daar? Beestjes op bezoek laat je aan de hand van prachtige foto’s en beestig

leuke tekstjes ontdekken welke dieren er leven in je tuin. We nemen je graag mee op verkenning langs het gazon, de bloemen, de bomen en struiken, en het water op zoek naar al die beestjes. De merel zie en hoor je meteen, maar om de kruisspin te vinden moet je al wat beter kijken. Met dit boekje in handen kom je heel wat leuke dingen te weten. Wist je bijvoorbeeld dat merels regenwormen lokken door over het gras te trippelen? Of dat die gekke bij geen bij is, maar een zweefvlieg?

Vanwaar dit boekje?

‘Veel mensen zijn geïnteresseerd in dieren en houden ervan om ze te observeren. Vaak doen ze dat ergens in de natuur, dicht bij huis of in verre landen. Je zou daardoor vergeten dat een heleboel beestjes vlak bij ons leven, in onze eigen tuin. Ik wilde graag een boekje maken over deze ‘gewone’ beestjes. Je zult algauw ontdekken dat ze allemaal de moeite waard zijn en elk een eigen verhaal hebben.’

Over welke dieren gaat Beestjes op bezoek dan precies?

‘Niet over huisdieren zoals katten, honden, schapen of kippen. Wel over “wilde” dieren, over kleine en grote beestjes die in je tuin leven: vogels en spinnen bijvoorbeeld. Ik neem de lezer mee de tuin in en vertel het verhaal van de dieren die je daar vindt. Wat doet die merel op het gazon? Wat eet een lieveheersbeestje? Waar houdt een pad zich schuil? Op al deze vragen geeft het boekje een antwoord.’

Hoe belanden al die beestjes eigenlijk in mijn tuin?

Ontdek het zelf! Als Velt-lid haal je Beestjes op bezoek in huis voor slechts € 3,95 exclusief verzendkosten boekhandelsprijs: € 5,50 Koop het boekje bij je Velt-afdeling of bestel het via www.velt.nu.

‘Voor dieren bestaat er niet zoiets als “jouw tuin” of “de tuin van de buren”. Alle buitenruimte is hun leefwereld. Binnen die leefwereld zoeken dieren de plekjes op die het beste bij hen passen. Vogels zoeken een boom of struik om te nestelen, bijen zoeken bloemen met nectar, een kikker zoekt een waterplas. Heb je een boom in de tuin? Dan kan het zijn dat een vogel die boom uitkiest om zijn nest te maken. Heb je een zonnig plekje met bloemen? Hier komen beslist bijen en andere insecten op af.’

Welk idee zit er achter de structuur van het boekje?

‘Al deze dieren komen vanzelf naar je tuin, daar hoef je zelf niets speciaals voor te doen. Dit boekje leert je om ze te zien én om te genieten van wat je ziet.’

‘Ik deelde het boekje in op basis van een aantal elementen die je in veel tuinen terugvindt. Zo is er een hoofdstuk over het gazon, maar ook over bomen, struiken en klimplanten. Op al deze plekken kom je bepaalde dieren tegen en zo weet je waar je veel kans hebt om bijvoorbeeld een hommel te vinden.’

Voor welke leeftijd is het boekje geschikt?

Geeft het boekje tips om dieren naar je tuin te ‘lokken’?

‘Dit is geen boekje waarin we uitleggen hoe je dieren kunt lokken of aantrekken in je tuin. Al deze dieren komen vanzelf naar je tuin, daar hoef je zelf niets speciaals voor te doen. Dit boekje leert je om ze te zien én om te genieten van wat je ziet.’

Wat vond je het leukste aan het schrijven van Beestjes op bezoek?

‘Beestjes op bezoek is leuk voor iedereen die meer wil weten over wat er leeft in zijn tuin; zowel volwassenen als kinderen kunnen ermee aan de slag.’

‘Eigenlijk heb ik zelf nog heel veel bijgeleerd over dieren die ik zelf elke dag in mijn tuin zie. Zo vind ik het geweldig om te weten dat vlinders molshopen gebruiken als uitkijkpost en dat het winterkoninkje een “holbewoner” is.’

Wat als ik niet zo gek ben op al die kriebelbeestjes?

Wat was het moeilijkste aan het maken ervan?

‘Ben je bang van spinnen of vind je regenwormen vies? Lees dan zeker dit boekje! Je zult ontdekken dat ze allemaal de moeite waard zijn en elk een eigen verhaal hebben.’

Vind ik tuintips in het boekje?

‘We bespreken de dieren in het boekje aan de hand van de delen van de tuin waar je ze vaak ziet, zoals bijvoorbeeld de merel in het gazon. Je krijgt elke keer heel kort een aantal tips voor het beheer, maar verder gaat het boekje niet over tuinieren.’

‘Een keuze maken tussen al die leuke beestjes! Naast degene die in het boekje staan, zijn er natuurlijk nog veel meer dieren die je weleens in de tuin ontmoet. Ik koos voor soorten die heel algemeen voorkomen, zodat iedereen ze in zijn tuin kan vinden. Nu alleen nog goed kijken!’

18

Advertenties

SEIZOENEN

19

Ecologisch leven | koken | tuinieren | extra editie

Velt-samentuin Leilekkerland Kortrijk

2

Samen eco-actief

Samen eco-actief

3

Genieten van ecologisch leven, koken en tuinieren Beste lezer, Vol enthousiasme willen we vertellen over Velt. Veertig jaar jong is ze, onze vereniging. Wij zijn met 14500. We zijn samen, we zijn eco en we zijn actief. Drie woorden waarachter een wereld van ideeën en belevenissen schuilgaat. Drie woorden waaraan stukjes verleden, heden en toekomst van Velt kunnen worden vastgeknoopt.

Samen

Eco

De spirit om samen dingen te doen, dat is typisch voor Velt. Hierdoor stralen mensen van vreugde, voldoening en trots. Het beeld op de cover van deze feestbrochure spreekt voor zich. Meer dan ooit zijn mensen samen aan het tuinieren of koken en dat geeft een mooi gemeenschapsgevoel bij Velt. De pioniers uit de beginjaren herkennen ongetwijfeld dat gevoel om samen één lijn te trekken. AMSAB, de beheerder van ons archief zegt hierover: ‘De visie van Velt was pluralistisch; alle meningen over wat biologische land- en tuinbouw hoorde te zijn, kwamen zonder onderscheid aan bod. Vanaf de eerste jaren was Velt een succesverhaal. Het aantal leden en het aantal afdelingen steeg spectaculair. De vereniging was ambitieus: ze wilde alle telers bereiken, zowel professionele als amateurs.’ Ambitie en openheid voor verschillende meningen, kenmerken Velt nog altijd: al wie ecologisch de handen uit de mouwen wil steken in tuin of keuken, thuis of in de buurt, is welkom bij ‘de Velt’, zoals de ‘oude rotten’ onze beweging nog altijd noemen. Een jubileum is een moment om stil te staan en achterom te kijken. Tegelijkertijd kijkt Velt vooral vol vertrouwen naar de toekomst. Zoals de Velt-pioniers 40 jaar geleden pionieren we vandaag in samentuinen, permacultuurtuinen, volkskeukens of stadslandbouw. We brengen nieuwe ideeën in de praktijk, leren en experimenteren en dat gebeurt weleens met vallen en opstaan. Maar dat mag. Het zijn initiatieven die er toe doen en waarbij iedereen de kans krijgt om mee te doen, informeel en gezellig.

In Velt hebben amateur- en professionele telers ruim 10 jaar lang samengewerkt om al experimenterend, schrijvend en docerend de ‘biologische landbouw’ te ontwikkelen, inclusief een biologisch garantielabel en bijbehorende lastenboeken en controles. De kennis werd in 1982 gebundeld in het Handboek Ekologisch Tuinieren [sic], waarvan er sindsdien ruim 50.000 zijn verkocht. Ons handboek is wijd en zijd bekend bij tuiniers. Tot diep in Nederland krijgen we te horen: ‘Oh ja Velt, jullie hebben toch dat geweldige boek gemaakt, he?’ Ja, hoor! En er is goed nieuws, want het boek werd in 2014 grondig herwerkt, met actuele kennis en nieuwe illustraties. We blijven wel trouw aan het oorspronkelijke boek: een vuistdikke no-nonsense bijbel voor de ecologische moestuinier. Gaandeweg groeiden de amateur- en de professionele werking uit elkaar. Een nieuwe beleidstekst bakende in 1994 de prioriteiten duidelijk af. Velt moest zich focussen op de verdediging van consumentenbelangen, de ondersteuning van de afdelingen en de opleiding van lesgevers. Alles wat met labels, controle en certificatie te maken had, stootte Velt af. Die Velt-loot is intussen uitgegroeid tot een bloeiende professionele biosector, gedragen door BioForum Vlaanderen.

Actief Eco is natuurlijk meer dan de moestuin. In de levensloop van Velt komen er stap voor stap domeinen bij. Vrijwilligers schreven een ecologische visie op de siertuin, echt baanbrekend werk en nog altijd actueel, want tot op vandaag ligt er een grote uitdaging in de ‘niet-eetbare tuin’. Daar loopt het nog altijd de spui(t)gaten uit wat kunstmest- en pesticidengebruik betreft, tot groot verdriet van bijen en van het biodiverse tuinleven. Kennis over ecologisch openbaar groen? Velt leverde een gewaardeerde bijdrage en ijvert voor nulpesticidengebruik. Ecologische voeding kreeg zijn eigen bijbel in 1994 en in de periode van de vele voedselschandalen (varkenspest, dolle koeienziekte, dioxinecrisis) toonde Velt aan veel gezinnen en scholieren de weg naar een gezond en duurzaam voedingspatroon. Aan de grondslag van de zeer praktische Velt-adviezen voor ecologisch leven in huis, keuken en tuin, vind je visie en waarden. Velt promoot ecologie bij mens en samenleving. Misschien ervaar ook jij ‘eco’ als levenskunst, iets om van te genieten en te delen met je vrienden. Verstilling, rust, nieuwe energie … dat is wat velen vinden boven kookpan of plantbed. Maar eco is misschien ook een mening waarvoor je wilt opkomen, die je wilt uitdragen. Leven met een kleine ecologische voetafdruk en een directere voeling met de aarde. Zorgen voor die aarde en je directe omgeving, zorgen voor elkaar en je buurt. Zorgen voor het ‘eerlijke aarde aandeel’: niet te veel beslag leggen op water, voedsel en grondstoffen van mensen elders in de wereld.

Wil je meer lezen over 40 jaar Velt-historie? Surf dan naar www.velt.nu Leen Laenens – voorzitter & Jan Vannoppen – directeur

Actief zijn betekent bij Velt in de eerste plaats de handen uit de mouwen steken, met gezond verstand tuinieren, koken en leven. Maar ook activisme, opdat de dingen veranderen. Het recht op voedsel is wat Velt drijft. Niet het recht om voedsel te ontvangen, maar het recht om voedsel te produceren. Mensen moeten zich kunnen uitspreken over wat hen belemmert en onrecht kunnen aanklagen. Doorheen de jaren is Velt blijven vertrekken van de ecosystemen als basis van alle leven, en dat met de nodige strijdvaardigheid en moed, zéker in de beginjaren. Zo vertelt Velt-grondlegger Jan Heymans over zijn pioniersjaren: ‘Op de tuinbouwschool begon ik in de lessen andere accenten te leggen, ik vertelde over biologisch tuinieren. Bij de jongens kwam dat vrij goed over, maar niet altijd bij de vaders, die thuis een bedrijf hadden. Sommigen legden weleens klacht neer bij de directeur, onder de dreiging hun zonen naar een betere school te sturen, zodat ik dan op het matje werd geroepen.’ Dat was in de jaren ’50 van de vorige eeuw. Dergelijke moed voor de ecologische zaak, wie van ons heeft die vandaag nog? We weten wat er moet gebeuren, nu nog maken dat het er écht komt. We zijn al goed op weg. Velt bouwt als beweging overtuigd mee aan een wereldwijd netwerk van kleine groepen die weten dat het anders moet en kan. Een netwerk dat zich spiegelt aan hoe bijen bestuiven en micro-organismen zorgen voor een levende bodem. Een netwerk dat mensen met elkaar verbindt en veerkrachtig maakt. Wat ons weer bij een Velt-tuinwijsheid brengt: we willen een veerkrachtige tuin, want veerkracht zorgt voor een vlotte natuurlijke aanpassing aan veranderende omstandigheden.

4

Advertenties

Ecomoestuin

5

Tuinieren als de beste Tekst Geert Gommers

Zelf gezonde groenten kweken, zonder pesticiden en scheikundige bemesting, zodat je lekker geniet van je verse oogst? Ecologisch tuinieren heet dat. Om dat volgens de regels van de kunst te doen, ontwikkelden we bij Velt een ‘geheim wapen’, namelijk het Handboek ecologisch tuinieren. Nu, zo geheim is het niet, want intussen werden er zo’n 50.000 exemplaren van verkocht en de nieuwste, grondig herwerkte editie is net verschenen.

uw biologische verswinkel

www.bioshop.be

Ecologische kwekerij en tuinwinkel Openingsuren: van dinsdag tot zaterdag van 9 tot 18 u. Opgelet: in augustus, december en januari sluiten wij op zaterdag om 13 u.

Ons aanbod voor de moestuin en de fruittuin • biologisch gecertificeerde zaden, pootgoed en jonge groenteplanten • uitgebreid assortiment oude fruitboomrassen en kleinfruit • keukenkruiden, eetbare planten en medicinale planten • ecologische gewasbescherming, biomeststoffen en biopotgrond

Contact: Ninoofsesteenweg 671 1500 Halle 02 361 77 61 [email protected]

Ons aanbod voor de ecologische siertuin • inheemse wilde vaste planten, struiken, haagplanten en loofbomen • inheemse bloemenweidemengsels en verwilderingsbloembollen • ecologisch tuinhout en ‘Schwegler’-nestkasten Bezoek onze vernieuwde webshop: www.ecoflora.be

‘Toen ik jaren geleden het Handboek ecologisch tuinieren van Velt ontdekte, begon ik op een geheel nieuwe manier te moestuinieren. Door het principe “leef mee met de natuur en ga er niet tegen in” heb ik geleerd preventief te werken. Met als resultaat dat spuiten niet langer nodig is en het tuinieren een stuk plezanter. Door ecologisch te denken, heb ik nu minder werk in mijn moestuin en meer tijd om ervan te genieten. Mijn beduimeld exemplaar van het Handboek ecologisch tuinieren blijft een vaste waarde bij elk nieuw moestuinseizoen.’ ▽

Wim Lybaert, bekend van het Vier-programma De Moestuin volgens Wim

Werk mee met de natuur

Het Handboek ecologisch tuinieren geeft je inzicht in en achtergrond bij het leven dat zich in je moestuin afspeelt. Het leert je kijken naar je tuin met de ogen van de natuur zelf. Zo leer je haar reacties begrijpen en ermee om te gaan. Bovendien ontdek je meteen het nut van onkruidgroei, het smakelijke van compost, het belang van vraat door rupsen, het tegenstrijdige van bestrijdingsmiddelen en kunstmest. En laat dat nu precies de principes van ecologisch tuinieren zijn!

snel structuur. Het bodemleven trekt weg naar aangenamere oorden. De reactie van onkruidgroei kun je alleen voorkomen door de bodem bedekt te houden. Meehelpen dus, in plaats van tegenwerken. Verterend organisch materiaal vormt het voedsel voor het bodemleven dat het omzet in voedingsstoffen voor de plant. Dit proces is de eigenlijke bemesting voor de plant. Composteren is dus vanzelfsprekend. Zo verwen je het bodemleven.

Om maar iets te zeggen: een onbedekte bodem komt in de natuur niet voor. Snelle groeiers – wat we doorgaans onkruid noemen – steken onmiddellijk de kop op om alles te bedekken. De natuur beschermt hiermee haar kwetsbare kind, de bodem. Een onbedekte bodem verliest immers al

Sterke aangroei van één organisme betekent een vermindering van de diversiteit. Daar heeft de natuur zo haar oplossingen voor. Een grote hoeveelheid van hetzelfde gewas gaat ze te lijf met een sterke aangroei van belagers. Dan krijg je bijvoorbeeld rupsen die je gewas opruimen. ▷

Variatie troef

6

Ecomoestuin

Advertenties

7

Ecologisch moestuinieren in 6 eenvoudige principes

Zo creëert de natuur plaats voor grotere diversiteit in de gewasgroei. Als je nu van in het begin voor meer diverse gewasgroei had gezorgd …

1 Agrobiodiversiteit is je sterkte

Gaan diezelfde rupsen hun gang, dan komen hun natuurlijke vijanden erop af. Als je de rupsen bestrijdt, verhinder je dat de natuurlijke vijanden zich in je tuin thuis voelen. Een tweede generatie rupsen zal opnieuw toeslaan. Een tuin met een rijke en gevarieerde fauna en flora beperkt dus de kans dat een soort uitgroeit tot een plaag.

2 Alles begint bij de bodem

Tuinier mee!

Als je ziet dat de natuur kiest voor bedekte bodem, dat compost de bodem voedt en de bodem planten, dat diversiteit in fauna en flora voor evenwicht zorgt, dan ga je toch vanzelf ecologisch tuinieren? Ecologisch tuinieren gaat immers verder dan alleen maar ‘niet spuiten’. Je teelt je groenten op een manier die optimaal gebruik maakt van natuurlijke processen. Ecologisch tuinieren is niet moeilijk en Velt wil graag elke tuinier verder helpen. Daarom is er het Handboek. Biologische bestrijdingsmiddelen, met hun mogelijkheden en nadelen, komen aan bod. Maar ecologisch tuinieren is veel meer dan het gebruik van biologische bestrijdingsmiddelen. Natuurlijke vijanden aantrekken, compostgebruik, vruchtwisseling, combinatieteelt, zaadvaste rassen gebruiken, … het zijn maar enkele teeltmaatregelen die uitvoerig worden beschreven.

Handboek ecologisch tuinieren ISBN 978.90.816.128.90 – 700 p. Boekhandelsprijs: € 42,50 Velt-ledenprijs: € 29,50 Koop het boek bij je lokale afdeling of via www.velt.nu/publicaties

Gebruik zaadvaste, robuuste rassen van biologische teelt. Teel zo veel mogelijk zelf zaad. Kweek een grote variatie aan groenten en fruit.

Houd het gehalte aan organische stof (humus) in je bodem op peil. Gebruik compost, bij voorkeur zelfgemaakt met eigen keukenafval en tuinmateriaal. Beperk het gebruik van organisch materiaal van buitenaf, bijv. stalmest. Zaai groenbemesters in.

3 Spitten is niet nodig

Spit je grond alleen bij eerste ontginning om. Maak de teelaarde oppervlakkig los voor zaaien of planten. Gebruik voor bodembedekking bij voorkeur materiaal uit eigen tuin (bijv. bladeren en gazonmaaisel).

Ecologisch magazine de Koevoet nog niet gelezen? Vraag je gratis proefnummer aan op www.dialoog.be/dekoevoet

Waren wij maar al zo oud als Velt.

Proficiat!

4 Ziekten en plagen voorkomen is beter dan genezen

Zorg voor gezond uitgangsmateriaal en een goede standplaats. Neem preventieve maatregelen. Kies je groenterassen in functie van resistentie. Teel veel soorten en rassen, met het oog op een beperkte impact bij aantasting. Hanteer vruchtwisseling. Pas combinatieteelten toe. Leg fysieke barrières aan (koolkraag, insectengaas, …). Trek natuurlijke vijanden aan door een juiste plantenkeuze in de tuin. Houd rekening met de standplaats (bodem- en microklimaat). Kies voornamelijk inheemse en streekeigen kruidachtigen, struiken en bomen. Kies soorten die voor zo veel mogelijk dieren als voedselbron en als schuilplaats dienen. Gebruik alleen in uiterste nood biologische bestrijdingsmiddelen.

De Landgenoten

Landbouwgrond voor bioboeren

www.delandgenoten.be

Een auto delen met je buren?

5 Onkruid kun je vermijden

Vermijd onkruid door de bodem te bedekken (bijv. mulching toepassen, groenbemester zaaien) en door een beperkte grondbewerking. Beheer onkruid mechanisch of manueel.

6 Energie en materialen duurzaam gebruiken

Sluit de biologische kringloop optimaal, composteer of verwerk tuinafval zo veel mogelijk ter plaatse. Gebruik regenwater om te gieten, alleen bij uitplanten en bij lange droogteperiodes. Beperk het gebruik van gemotoriseerde machines. Vermijd overbodige verhardingen – maak paden uit organisch materiaal, bij voorkeur afkomstig uit eigen tuin (bijv. houtsnippers). Kies voor ecologisch verantwoorde materialen en/of veilige recuperatiematerialen.

Schrijf je gratis in op: www.autodelen.net

Maak van je geld een superheld! Kijk op www.fairfin.be/geldwijzer

Want het geld van vandaag bepaalt de wereld van morgen meer dan geld

Bouw mee aan de groene online community op

www.bewustverbruiken.be

8

9

Eco-koken

Lekker ecologisch in 10 stappen Tekst Nadia Tahon Foto Stefan Jacobs

Hoe prachtig een patisson in de tuin of in de groentemand oogt, hoe goed ze onze tong moet strelen, is een mooie ecologische leuze. Daarom bundelde Velt honderden recepten en een pak achtergrondinformatie in het boek dat vandaag Lekker ecologisch! heet. Maar de ambities gaan verder dan het boek. Via vormingen en projecten zorgt Velt ervoor dat ecologische voeding stilaan een manier van leven wordt. Verenigingen kunnen onze biobabbel organiseren, voor grootkeukens is er begeleiding naar een meer duurzame keuken en kinderen leren samen met Pim Pompoen seizoensgroenten proeven. Voor je het weet ben je in tien stappen bij een duurzame wereld!

Van vleeseter tot flexitariër

Dankzij de mest van de biologische geitenkwekerij het Reigershof, voorziet het groentebedrijf de Kollebloem zijn winkeltje elke week van verse groenten. De mest verwerken ze tot biologische compost. Zonder deze mest wordt het veld te mager om er voedsel op te laten groeien. De voedingsindustrie heeft na WOII een enorme vaart genomen; ook de veehouderij kon daar niet aan ontsnappen met milieuproblemen als gevolg. Vlees is in het Westen nog altijd de belangrijkste bron van eiwitten. We laten je proeven hoe lekker ‘minder maar beter vlees’ is. En het kan zelfs zonder, want vlees is niet noodzakelijk.

Zelf bereid in plaats van kant-en-klaar Elk seizoen weer anders

Leven op het ritme van de seizoenen geeft voeding een extra dimensie. Je kijkt uit naar de eerste aardbeien in mei en het lange wachten beloont je met de beste smaak. Kolen in de winter nopen tot creativiteit, maar geven ook een extra portie vitaminen. Seizoensgroenten hoeven geen warm gestookte serres, maar genieten van natuurlijke warmte en zonlicht.

Voedsel is te waardevol om weg te werpen

Het kost gemiddeld vijf keer meer energie om voedsel te produceren, bewaren, vervoeren en verwerken dan wat je er als voedingswaarde uithaalt. Voedsel is een waardevol goed, dat ons energie geeft en ons laat genieten. Het hoort niet thuis op de vuilnisbelt. Restjes vermijden of ‘pimpen’ tot feestelijke hapjes doen we dus graag!

Bioproducten voor minder pesticiden

Kwaliteitsvolle groenten en vee krijgen de tijd om te groeien en om zich te ontwikkelen. Als je dat proces versnelt met kunstmeststoffen creëer je zwakke, opgeschoten planten en dieren. Biogroenten hebben meer smaak en ze worden niet behandeld met pesticiden. Door natuurlijke vijanden aan te trekken en voldoende variatie en diversiteit in te bouwen, zijn biobedrijven beter bestand tegen ziekten en plagen.

Vers van hier

Kersen uit Turkije reizen meer dan 3000 km om ons te verleiden. In juni promoot men ze als seizoensfruit. Men hakt Belgische kersenbomen om of de kersen blijven hangen, omdat plukken te duur is. Seizoensproducten moeten samengaan met lokale productie. Anders worden we ‘kilometervreters van het seizoen’. Kies voor producten met weinig kilometers door de herkomst te lezen op het etiket.

Kant-en-klaargerechten zijn vaak te veten te suikerrijk. In drukke tijden kan zo’n diepvrieslasagne handig zijn, tenminste als je je smaakpapillen even uitschakelt. Gelukkig kan iedereen leren koken én er plezier aan beleven. De liefde van je medemens gaat bovendien door de maag!

Vermijd verpakkingen en afval

Moestuiniers wikkelen de prei voor hun buurvrouw in wat krantenpapier en dat volstaat. Meer dan wat kranten, uitwasbare dozen en glazen potten heeft een tuinier niet nodig. Dat is heel anders in de winkel … Gebruik een stevige boodschappentas of een afneembare fietstas en kies je producten én je winkel verstandig. Je vuilniszak kan zo een stuk langer mee!

Bewust bereiden is energie besparen

Voedsel en energie zijn nauw verbonden met elkaar, in heel de keten. Aan het fornuis bespaar je zelf door te stomen, wat rauwkost te maken of kort te bakken.

Gevarieerd eten is voedzaam en lekker

Eco staat voor diversiteit. Eet met gezond verstand; niet te veel en heel gevarieerd. Variatie kan in elke productgroep: granen, groenten, fruit en zuivel. Door goed te variëren met gezond voedsel hoef je je geen zorgen te maken om mogelijke tekorten.

Geef de boer geld voor zijn waar

Voor het voedsel op ons bord ligt, maakt het veel tussenstops. Elke schakel verdient een deel van de koek. Maar de boer krijgt het kleinste aandeel. Velt moedigt nieuwe productievormen aan zoals zelfplukboerderijen, groentemanden, Voedselteams en in de toekomst misschien wel een samenwerking tussen samentuinen en lokale producenten. Zo krijgen die de kans om een degelijk inkomen te verwerven op een ecologische manier en is er contact met de consument. Ook dat is duurzaamheid. Meer over ecologische voeding, de basisuitleg over de 10 stappen en honderden recepten ontdek je in Lekker ecologisch!

Op www.groentekalender.be vind je bij elk seizoen alledaagse en minder gewone groenten en fruit.

Lekker ecologisch! ISBN: 978.90.816.128.69 – 352 p. Boekhandelsprijs: € 39,75 Velt-ledenprijs: € 29,75 Koop het boek bij je lokale afdeling of via www.velt.nu/publicaties

10

Samen eco-actief

Samen eco-actief

Velt bruist! Van Vlaanderen... Velt ontleent haar dynamiek in grote mate aan de vele vrijwilligers die in Vlaanderen en Nederland lokaal aan de slag gaan om mensen enthousiast te maken voor ecologisch leven en tuinieren. Ze maken Velt tot een bruisende vereniging waarbinnen mensen kennis delen, ervaringen uitwisselen, ontdekken en inspireren. We geven graag een inkijkje in wat er zoal leeft, dus laten we de voorzitters van een levendige Velt-afdeling aan het woord én polsen we naar de bezieling van twee Nederlandse Velters in hart en nieren.

Vele mensen zien Velt alleen als een vereniging voor doorwinterde tuiniers. Hoe bereiken jullie andere doelgroepen, zoals jonge gezinnen?

Bruis mee Velt heeft ruim 14.500 leden en 120 lokale afdelingen die tal van boeiende ecologische activiteiten organiseren. Kijk op www.velt.nu voor een afdeling in jouw buurt en sluit je aan.

Velt Scheldevallei in de schijnwerpers Tekst Geertje Meire Foto’s Geertje Meire en Stefan Jacobs

Roland De Blauwer en Philippe Lamoral zijn samen voorzitter van Velt Scheldevallei, een lokale afdeling in de gemeentes De Pinte, Nazareth, Gavere en Merelbeke die al 37 jaar op de kaart staat. Roland was een tijd beheerder van Velt nationaal en sinds 17 jaar zorgt hij als voorzitter voor de continuïteit van Velt Scheldevallei. Vijf jaar geleden vervoegde Philippe hem en daarmee gaf hij een perfecte invulling aan zijn pensioen. Dat beide heren een goede tandem vormen, blijkt al snel: tijdens het gesprek vullen ze elkaar perfect aan.

Hoe werkt jullie afdeling? Roland: ‘We hebben een goed en groot bestuur: 16 man sterk! De groep hangt goed samen en we gaan jaarlijks op uitstap. Als er gewerkt moet worden, is ook iedereen van de partij. Iedereen binnen het bestuur heeft zijn eigen taak. We vergaderen vijfmaal per jaar en één keer extra voor de samenstelling van het jaarplan.’ Philippe: ‘In elk van de vier gemeentes is een kernverantwoordelijke aangesteld. Dat is bijvoorbeeld handig voor de relatie met het gemeentebestuur. Zij brengen ook elk nieuw lid een bezoekje met een welkomstgeschenkje. De constructie werkt goed. Hun taak is niet zo uitgebreid, maar wel belangrijk! Verder hebben we werkgroepen voor bepaalde thema’s: voeding, moes- en siertuin, ecotuindagen en uitstappen, bloemschikken en website. In die groepen zitten ook mensen die niet in het bestuur zitten. Ze komen apart samen en doen verslag op de bestuursvergadering.’

Roland: ‘We bieden veel activiteiten aan en kiezen die zo breed mogelijk. Op die manier spreken we diverse doelgroepen aan. Bij uitstappen focussen we ons niet uitsluitend op natuur en tuinieren, iets cultureels of actueels kan ook. We merken bijvoorbeeld dat jongeren vaak wél geïnteresseerd zijn in gezondheid of ecologie, maar niet per se in groenten telen. Specifiek voor jonge gezinnen of kinderen werken we samen met de Gezinsbond. Zo bereiken we ook andere mensen dan onze leden. Desondanks leren onze statistieken dat slechts 7 procent van de deelnemers jonger is dan 40 jaar.’ Philippe: ‘Als je laagdrempelig werkt, voelt iedereen zich verbonden, los van beroep of sociale status. We zorgen ervoor dat iedereen kan deelnemen aan activiteiten. Belangrijk daarbij is een lage prijs, óf de activiteiten in verschillende gemeenten laten plaatsvinden.’ Ik bekijk het jaarprogramma en het moet gezegd: een en al verscheidenheid! Naast de typische snoeilessen en tuinbezoeken: een natuurfilm, een voordracht over olijven, kooklessen en -demo’s, een kindernamiddag, degustatie van biowijnen, een ecoquiz …

Wat betekenen de Veltecotuindagen voor jullie lokale werking? Roland: ‘Elk jaar leggen we de focus op één gemeente. We gaan zelf actief op zoek, want we willen véél open tuinen! Alle deelnemers krijgen een geschenkje en nietVelt-leden die hun tuin openstellen, belonen we bovendien met een jaar gratis lidmaatschap. Alle kandidaat-tuinen bezoeken we. Op een vergadering kiezen we dan één tuin uit voor ons Velt-kraam en een eco-cafetaria. We stippelen ook nog een fiets- en autolus uit langs de deelnemende tuinen. De editie 2014 trok zo’n 1000 bezoekers! De vrijwillige bijdragen van de bezoekers schenken we jaarlijks aan een goed doel.’

11

Welke meerwaarde halen jullie uit de lokale werking? Roland: ‘De meerwaarde schuilt in de voldoening, in de gedeelde passie én in de ontmoeting met gelijkgezinden! Het is typerend voor Velt dat de vrijwilligers uit zeer diverse werkkringen komen. Het begint vanuit één gemeenschappelijke interesse, maar het blijft daar niet bij. We merken trouwens dat veel leden ook lid zijn van andere verenigingen met soortgelijke doelen, zoals Natuurpunt, Oxfam of Wereldsolidariteit. Door zelf plezier te vinden in wat we doen en ons de zin af te vragen van elke activiteit, blijft de schwung erin. Door zin te geven, krijgen we zin!’

Creëren jullie regionaal impact of verandering op vlak van ecologische beleving?

Philippe en Roland: ‘We proberen om ecologie op de lokale agenda te zetten door onze aanwezigheid op allerlei activiteiten: de bloemenmarkt in De Pinte of de Plattelandsdag in Nazareth. Op de Lentemarkt in Merelbeke zijn we zelfs gevraagd om de catering op ons te nemen. Dat doen we graag, en volledig bio! Uiteraard zorgen we ervoor dat Velt goed zichtbaar en herkenbaar is met affiches, boeken en andere materialen. Dergelijke activiteiten kosten weliswaar veel voorbereiding, mankracht en –uren, maar anderzijds leveren ze publiciteit en nieuwe leden op. We zijn blij dat de gemeentes ons vinden en ons de kans geven naar buiten te komen.’

Wat onthouden jullie als mooiste herinnering? Philippe: ‘Dit jaar gaven we de vrijwillige bijdragen van de ecotuindagen aan de Macariusschool in Gent, een lagere school voor buitengewoon onderwijs. Ze wilden graag een muurtuintje op school en tuingereedschap. Toen we de cheque van 260 euro brachten, ontvingen de kinderen ons hartelijk met smoothies van zelfgekweekte aardbeien. Zoiets blijft je lang bij en toont dat Velt een impact heeft die verder gaat dan haar leden.’ Roland: ‘Daarnaast ben ik altijd gelukkig als het aantal leden stijgt. Dit jaar bereikte Velt Scheldevallei de kaap van 300 leden, en dat was toch ook een wauw-moment!’ www.velt.be/scheldevallei

12

Samen eco-actief

Samen eco-actief

Velt bruist! ...tot Nederland Van zadenkast naar ledengroei Tekst Jan Vannoppen Foto’s Jan Vannoppen en Dorien Pelckmans

Wil en Marga de Vooght voelen zich thuis tussen de Velt-boeken en in hun Velt-kraam waarmee ze elk jaar een tiental markten en beurzen aandoen. Ik wil graag weten wat hen motiveert en hoe ze Velt Nederland tot een succesverhaal maken. Wil lacht: ‘Mensen zeggen me soms “Jij hebt je roeping gemist, je had marktkoopman moeten worden.”’ Hoe zijn jullie hiermee begonnen?

Wat willen jullie bereiken met je marktkraam?

‘Velt laten groeien in Nederland, natuurlijk. Elke markt levert gemiddeld vier nieuwe leden op, dat zijn er toch tweehonderd sinds we ermee begonnen. Het verhoogt ook de naamsbekendheid van Velt, want wie in onze kraam komt, praat daarna misschien met kennissen over Velt. Zo gaat de bal aan het rollen. In 2010 waren er 1100 leden in Nederland, nu gaan we naar de 2000. De bezoekers aan zo’n markt kennen ons vaak van onze handboeken, maar weten niet dat Velt ook een vereniging is. Sommigen zijn al lid en krijgen dus het tijdschrift, maar klagen dat er verder niets gebeurt in de buurt. Wel, dan stel ik voor dat ze een Velt-afdeling oprichten en leg ik uit dat we daarbij kunnen helpen.’

Hoe dan?

‘Ik doe dat als vrijwilligerscoach. Daarvoor volgde ik een opleiding bij Velt en voor mijn stage begeleidde ik de oprichting van “Het Groene Hart”, de eerste nieuwe werkgroep in Nederland sinds tientallen jaren (inmiddels afdeling Utrecht, nvdr.). In het grensgebied met Vlaanderen waren er al lang zeven afdelingen, maar de rest van Nederland was blanco. Terwijl ik vind dat alle leden recht hebben op Velt-activiteiten in hun buurt. Dus overal waar ik kan,

spoor ik mensen aan om een Velt-afdeling te beginnen. Al die witte vlekken moeten opgevuld raken en dat begint aardig te lukken, want in vier jaar tijd zijn er zestien nieuwe Velt-afdelingen opgericht. Ik word er gelukkig van als ik zie hoe ze samen aan de slag gaan, genieten van het babbelen, dezelfde denkwereld delen. Als onze leden elkaar leren kennen en gaan samenwerken, kunnen er veel leuke activiteiten komen.’

Laat Velt Nederland groeien Wil de Vooght werkt deeltijds voor Velt, en daarvoor zoeken we nog structurele inkomsten. Om een echt kantoortje te kunnen uitbouwen mikken we op ruim 5000 Nederlandse leden. Sluit je aan bij Velt en geniet mee van een groeiende Nederlandse beweging!

‘In 2007 werden we boekenverantwoordelijke voor Velt in Nederland. We hadden een voorraad Velt-boeken in huis, waarmee we de Velt-afdelingen bevoorraadden. Maar we verkochten er ook aan particulieren. Dat smaakte naar meer. Wat als we nu eens met die boeken naar de markt zouden gaan? In het begin was het pionieren en onderhandelen, want op zo’n plantenmarkt of tuinbeurs willen ze dat je standgeld betaalt. Meestal lukt het me om op de prijs af te dingen door te zeggen dat we vooral willen informeren.’

Wat is het geheim achter jullie succesvolle Velt-kraam?

‘Een kraam moet mooi zijn en overtuigen. We nemen altijd wat groenten uit de eigen moestuin mee. We hebben ook een zadenkast, een prima blikvanger. Bovendien zeggen die biozaden heel goed wat Velt is. Velt en zaden, die twee horen gewoonweg samen. In onze kast zitten 140 variëteiten groente- en kruidenzaden. Mensen snuffelen er graag in, we geven wat uitleg en maken ze nieuwsgierig naar meer. Aan onze kraam moet ook gelachen worden, ik maak graag een geintje. Zo raken we aan de praat over tuinieren en Velt, en dan worden ze lid of kopen ze een boek. Niet omdat het ecologisch móét, wel omdat ze het graag willen.’

13

Bio-Planet brengt bio dichterbij

Vind uw afhaalpunt op bio-planet.be

14

Advertenties

Ecotuin

Maak van je tuin een ecologisch paradijs

ar in ijgba verk r e t er e d e b an d e l ladh da g b

15

hét blad voor dicht-bij-huis toerisme

Tekst Lies Rottiers

• boordevol tips, voordelen en inspiratie voor leuke trips • gratis wandel- en fietsfiches • kampeernieuws, campings en materiaal

abonneren doe je via pasar.be/promotie

O_Advertentie Velt 85x57,5_5001.indd 1

Met 40 jaar Velt vieren we ook 40 jaar ecotuin. Ecowat? Ecotuin? Ja, een ecologische tuin. Hoewel het gezond telen van eigen groenten centraal stond, legde Velt zich na verloop van tijd ook toe op de siertuin. Het zou immers raar zijn om wel gifvrije aardappelen te telen, maar tegelijkertijd het ‘onkruid’ in het gazon met bestrijdingsmiddelen te lijf te gaan. Naast de ecologisch moestuin werd het dus tijd voor een ecologische siertuin. Een tuin zonder kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen, waarin je rekening houdt met de natuurlijke successie en groeiplaats van planten. Mooi en duurzaam

Doe mee! Wil jij ook graag een ecotuin? Schrijf je in voor een vorming in je buurt of koop het boek Stappen naar een ecologische tuin en ga meteen van start. Als Velt-lid betaal je slechts € 31,50 in plaats van € 38,50 in de boekhandel (excl. verzendkosten). Koop het boek bij een afdeling in je buurt of via www.velt.nu.

Veel moeilijke woorden? Misschien wel, en toch is een ecologische tuin helemaal niet moeilijk. Dat maakt Velt via publicaties en vormingen graag duidelijk. Als specialist in ecologisch tuinieren reikt Velt alle informatie aan om van je tuin een ecologisch paradijs te maken. Het boek De Ecologische Siertuin verscheen voor het eerst in 1992 en heeft inmiddels een vierde druk. Het bundelt massa’s informatie over de principes van een ecotuin. Het leert je om pientere plantencombinaties te maken, om je tuin aantrekkelijk te maken voor vogels en insecten en om hem zo in te richten dat je geen afval hebt. Nog altijd hét basiswerk voor iedereen die graag een mooie en duurzame tuin wil.

Vredeseilanden feliciteert VELT met haar 40e verjaardag

De perfecte handleiding

Om van de theorie naar de praktijk te gaan, verscheen in 2008 het boek Stappen naar een ecologische tuin: aanleg en beheer. Je vindt hierin een heldere uitleg over natuurlijke successie en wat dat betekent voor je tuin. Het is een boek waarmee je stap voor stap je eigen ecotuin kunt plannen, aanleggen en onderhouden. Er is ook aandacht voor de omvorming van een bestaande situatie naar een ecologische tuin. Wil je een gazon, een bloemenweide of bomen en struiken? In Stappen naar een ecologische tuin lees je wat er allemaal bij komt kijken. Niet alleen het hoe, maar ook het waarom wordt uitgelegd waardoor je slimme keuzes kunt maken voor jouw ecotuin. Met de uitgebreide plantenlijsten achterin vind je voor iedere plek een geschikte plant. De perfecte handleiding dus voor al wie een ecotuin wil, maar niet meteen weet waar te beginnen.

Inspirerende ecotuindagen

Dat er al heel wat prachtige ecotuinen zijn, zie je elk jaar tijdens de Velt-ecotuindagen. In het eerste weekend van juni stellen vele Velt-leden hun tuin met gepaste trots open voor het grote publiek. Dit inspireert bezoekers om ook zo’n mooie ecotuin te maken. Daarmee is meteen duidelijk dat er nog een belangrijke missie is voor Velt in de komende 40 jaar: iedere tuin een ecotuin!

25/09/14 10:55

We wensen het team en de vrijwilligers nog veel vruchtbare seizoenen

WWW.VREDESEILANDEN.BE - BE64 0000 0000 5252

10 voo % k r V or elt ting -le de Begeleide fietstochten met ervaren gidsen n 30 – 40 km Langs ecovriendelijke plekjes en het fietsknooppuntennetwerk

Ecocyclo

Tochten in: Herentals, Kalmthout/Essen, Westerlo, Turnhout, Antwerpen, Leuven, Deinze, Oostende en Maasmechelen De Natuurvrienden – www.denatuurvrienden.be [email protected] – 03/270 02 80

DE NATUURVRIENDEN VOOR ACTIEVE EN DUURZAME VRIJE TIJD

Een woongroep, co-wonen of cohousing... Ook iets voor jou?

ECOCYCLO VELT 2014.indd 1

22/09/2014 13:10:17

We bieden je dagelijks verse biologische groenten en fruit, brood, kaas, vlees, vegetarische en glutenvrije voeding, ecolgische verzorgings- en onderhoudsproducten, onze glimlach.

www.samenhuizen.be

Brugge Brussel Gent Drongen Leuven Koksijde Mortsel Overijse Overpelt Roeselare Sint-Lambrechts-Woluwe Torhout Ukkel Waregem Watermaal-Bosvoorde www.origino.be

Word lid

34

Ledenvoordelen / Lezers reageren

Geniet met Velt van ecologisch leven, koken en tuinieren

TS SLECH

€ 30

Met je Velt-lidkaart krijg je korting op biologische of ecologische producten in een heel aantal winkels. We lichten er hier enkele uit. Alle ledenvoordelen en meer informatie op www.velt.nu/voordelen.

Elk nieuw lid ontvangt een leuk welkomstpakket

Je wilt tuinieren zonder gif, ontspannen in een natuurrijke tuin en smullen van lekkere, milieuvriendelijke gerechten. Kortom, je kiest voor een ecologisch leven. Dan is Velt er voor jou! Met ons tijdschrift Seizoenen, onze boeiende en gezellige activiteiten, en onze kwalitatieve publicaties maken we je wegwijs en helpen we je om bewust en ecologisch te leven.

▷ Biosano / Biozaadgoed.be

▷ Lowland Photo Festival

Via de webshop www.biozaadgoed.be biedt Biosano een uitgebreid assortiment aan van biologisch zaadgoed van groenten, bloemen, kruiden, groenbemesters en kiemgroenten, en ook van biologische bloembollen, biologisch poot- en plantgoed en paddenstoelenbroed en tuin- en antroposofische boeken. Bij alle artikelen kun je zien van welk zaadbedrijf de zaden afkomstig zijn, of het biologisch of biologischbiodynamisch zaadgoed is, een korte omschrijving en teeltaanwijzing. Jouw Velt-korting: 10 procent op de bestelling van zaadgoed, poot-en plantgoed, bloembollen en boeken. Geen korting op de verzendkosten.

Op zaterdag 22 en zondag 23 november 2014 brengen talloze topfotografen uit binnen- en buitenland hun meest beklijvende beelden in CC Ter Dilft in Bornem. Bovendien brengen natuurfotografen hun inspirerende verhalen in tal van lezingen. Zo is er de Duits-Britse fotografe Britta Jaschinski die China niet langer in mag omwille van haar pakkende zwart-witbeelden van mishandelde circusdieren. Je kunt ook een bezoek brengen aan de tientallen exposities – goed voor honderden geweldige natuurfoto’s. Tegelijkertijd loopt de grootste natuurfotografiebeurs van Vlaanderen in CC Ter Dilft. Praktisch CC Ter Dilft in Bornem (30 km ten zuidwesten van Antwerpen) Jouw Velt-korting: € 5,00 op een dagticket van € 47,00 (niet-leden Landschap vzw) (geeft gratis toegang tot één van de seminars en het feestelijke programma op zaterdagavond). De foto-exposities en de fotografiebeurs zijn gratis te bezoeken. Vermeld bij bestelling dat je Velt-lid bent en je lidnummer.

www.biozaadgoed.be

Sluit je nu aan bij Velt en doe jezelf een plezier met al onze ledenvoordelen. Surf naar www.velt.nu/lidworden om je aan te melden.

Biosano is ook al ettelijke jaren de partner van Velt voor de samenaankoop van zaden.

▷ Natural Bulbs

Publicaties in de aandacht Bessen uit de tuin ISBN: 978-90-816128-4-5 164 pagina’s Ledenprijs € 19,95 Boekhandelsprijs € 25,95

19

Natural Bulbs startte een aantal jaren gelden als unieke webshop voor bloembollen en biedt een zeer selectief en uitgekiend assortiment zo duurzaam mogelijk gekweekte bloembollen. Soms lukt het om zelfs 100 procent biologische producten aan te kunnen bieden. Onze bloembollen leveren we direct en vers vanaf de kwekerij van deze kwekers. Jouw Velt-korting: 20 procent op alle orders biobollen vanaf € 15,00. Voer de code VELT1809 in bij de bestelling. Zolang de voorraad strekt tot eind 2015. Er wordt geen korting toegekend op de verzendkosten.

Groenten in potten ISBN 978-90-816128-2-1 48 pagina’s Ledenprijs € 3,95 Boekhandelsprijs € 5,50

www.landschapvzw.be/lowland

Winnaars Fleuramour Carla Keymeulen – Hermans, Sonia Vanweerts en Sanne Leysen, Gert Bortels, Bart De Rynck, Maria De Crom, Griet Aerts, Carine Oosterbos, Ellen Claes, W. Broos en Myriam De Clercq wonnen een duoticket voor Fleuramour.

Meer publicaties en bestellen via www.velt.nu/publicaties of bij je lokale afdeling.

Kippen in de tuin, ecologisch en plezierig ISBN 978-90-816128-7-6 176 pagina’s Ledenprijs € 19,50 Boekhandelsprijs € 24,50

Ecologisch tuinieren voor beginners ISBN 978-90-816128-8-3 72 pagina’s Ledenprijs € 5,95 Boekhandelsprijs € 9,95

Lezers reageren

Lang leve de oogst ISBN: 978-90-816128-5-2 52 pagina’s Ledenprijs € 3,95 Boekhandelsprijs € 5,50

v.u. Leen Laenens, Eikendreef 19, 2390 Westmalle – www.velt.nu

www.naturalbulbs.nl

vraag ‘Mijn kippen hebben last van bloedluis. Is er een biologisch middel om dit te voorkomen?’ Bart Hostens, Velt-afdeling Land van Rhode antwoord Geert Gommers, Velt dienst kennis Beste Bart, Waarschijnlijk bedoel je de rode vogelmijt. Het is de meest schadelijke uitwendige parasiet bij de kip. Bij dergelijke aantastingen zijn altijd enkele algemene maatregelen nodig: een grondige reiniging van het hok, met extra aandacht voor alle kieren en spleten. Je gebruikt het best heet water met een zeepoplossing. Ververs ook het stof- of zandbad. Een behandeling met een heel fijn gesteentemeel, zoals lavameel, is zeker aan te raden. Dat meel verstopt

de ademhalingswegen van de parasieten en veroorzaakt zo hun dood. Veel geprezen is knoflook bij de bestrijding van de rode vogelmijt. Door knoflook in het drinkwater of het voer te mengen komt dat in het bloed van de vogels. De bloedluizen lusten het bloed niet meer en drogen uit. Deze manier wordt steeds meer toegepast. Bij ernstige aantasting kan je pyrethrumextracten gebruiken. Sinds kort zijn er ook roofmijten in de handel verkrijgbaar die als natuurlijke vijand uitgezet worden tegen vogelmijten in kippenhokken.

20

Eco-actief

Eco-actief

21

Welkom in Leilekkerland Duurzame stadslandbouw met zicht op het water Tekst Geertje Meire Foto’s Swa de Heel

Knus ingebakerd tussen een oude en een nieuwe Leie-arm en midden in de stad Kortrijk ligt Leilekkerland, een samentuin die in 2012 ontstond vanuit de Velt-werkgroep ‘Eetbaar Kortrijk’. Tuinieren in een stedelijke omgeving, voor Kortrijkzanen zonder tuin, maar mét interesse in ecologie en voeding.

Eetbaar landschap De stadstuin op het Buda-eiland heeft in zijn derde teeltseizoen al de nodige faam verworven: vele stadsgidsen passeren tijdens hun toeristische rondleiding langs deze samentuin, die vrij toegankelijk is tussen zonsopgang en zonsondergang. Een sociale werkplaats zorgde voor robuuste zitbanken, want kantoormedewerkers of ‘tijdelijke bewoners’ van het aanpalende OnzeLieve-Vrouwhospitaal halen hier een frisse neus en vissers werpen in alle rust hun lijntje uit. Door de passage ontstond het idee om naambordjes bij de groenten en kruiden uit het gemeenschappelijke stuk te plaatsen, waardoor de tuin er een educatieve functie bij kreeg.

De verkregen vergunning van Waterwegen en Zeekanalen – de eigenaar van de lap grond – wordt elk jaar herzien en maakt deze tuin tot een zogenaamde ‘nomadentuin’. In principe is hij tijdelijk. ‘Een eetbaar landschap creëren is een creatieve manier om met tijdelijk braakliggende stadsterreinen om te gaan’, vertelt initiatiefnemer en trekker Frank Petit-Jean. Dat verklaart ook de afwezigheid van bomen. De totale infrastructuur bestaat uit een oude bouwkeet – gekocht van de gemeente – en een gemakkelijk terug af te breken pergola. De stad schaarde zich achter dit project, meer nog: ze zorgt waar mogelijk voor publiciteit en erkende Leilekkerland als culturele vereniging.

Experimenteerterrein

Met 35 bescheiden tuintjes van amper 10 m2 is dit een geschikte plek om het tuinieren onder de knie te krijgen. Er is ook een veel grotere gemeenschappelijke tuin, die om de twee weken gezamenlijk wordt aangepakt. In eerste instantie willen de initiatiefnemers de Kortrijkzanen warm maken, enthousiasmeren én inspireren om de handen in de aarde te steken. Dat is gelukt bij Ella! Zij woont vlakbij, is jong en groen, en leergierig op tuingebied. ‘Op de meewerkdagen doe ik ervaring op

en kijk ik een beetje af’, geeft ze goedlachs toe, ‘en de allereerste keer heb ik hulp gevraagd bij het zaaien.’ Voor haar is 10 m2 een prima oefen- en experimenteerterrein. Meer nog, ze deelt het met een al even onervaren vriendin. ‘We komen niet altijd samen, maar als er wat te oogsten valt, dan sms’en we elkaar!’

Een nieuwe thuis en tuin

Vanop een bankje tuur ik samen met Michel Gonzaga naar het water. Deze sprankelende dame uit Mozambique volgde zeven jaar geleden haar man naar België en bouwde in Kortrijk een nieuw leven op. Ze was van bij het begin bij de buurttuin betrokken. Leilekkerland breidde niet alleen haar kennis over tuinieren uit, ook haar sociale leven nam een hoge vlucht. Michel herkent de band met landbouw en natuur alleen van bij haar grootmoeder. ‘Ik woonde als kind in de hoofdstad Maputo, maar was vaak bij mijn oma op de boerderij’, vertelt ze met een licht WestVlaamse tongval. ‘Daar hadden we groenten, kruiden en ook zuidelijke producten zoals cashew- en pindanoten, maniok en zoete aardappel. Mijn oma verwerkte alles. We aten daar bijvoorbeeld ook de bladeren van de bloemkool en de bloemen van pompoen.’ ▷

22

Eco-actief

Consument / Column

Hier en nu

Overal waar ze woonde, kweekte Michel op z’n minst kruiden, desnoods in potten. ‘Ik ben een echte foodie, maar ga daarbij altijd uit van mijn omgeving: ik kook met seizoensgroenten én met wat er hier groeit. Hier en nu dus! En ik kies voor Velt omdat zij deze ecologische gedachte uitdraagt’. Michel geeft vegetarische kookles voor Velt. ‘Elke les begint in de samentuin om de kooklustigen te tonen wat er allemaal te vinden is en om ze te prikkelen. Voor haar is dat een doodgewone zaak.

Trossen vol kleur

Op het eerste gezicht lijk je in de tuin slechts gewone groenten aan te treffen: de alom bekende beginnersteelten. Maar niets is minder waar. Hier en daar groeien verrassende kleurvariaties, zoals rode selder (Apium Graveolens) en paarse boerenkool (Russian Red). En misleidende groenten: ananas-aardbei bijvoorbeeld – klein, melkwit en fris-zuur van smaak – of paprikatomaat. Ook graangewassen als

amarant en quinoa blijken het prima naar hun zin te hebben op onze Vlaamse grond, dat bewijzen de weelderige trossen vol kleur. En het in de winkel zo prijzige chiazaad kweekt Michel gewoon zelf! Leuke aanvullingen voor de Velt-zadenlijst?

Rechts rond de stok

Ik kom Philippe Meert tegen met een bosmaaier in de hand. Hij hoeft geen 10 m2 aan de Leie; thuis heeft hij namelijk ettelijke aren tuin en evenveel ervaring, maar hij behoort wel tot de stuurgroep van Leilekkerland. Naast paden onderhouden deelt hij zijn kennis uit aan onervaren tuiniers of geïnteresseerden zoals ik. Het was mij bijvoorbeeld nog nooit opgevallen dat staakbonen altijd rechts rond hun klimstok draaien. Ze in de andere richting laten klimmen, zou onmogelijk zijn. Wie erin slaagt, krijgt van Philippe een biertje! Nog meer geleerd: een enthousiast woekerende pompoenplant toom je maar beter in door na de derde bloem de top eruit te

halen. Zo krijg je vroeger (mooiere) vruchten. Dat geldt trouwens ook voor andere rankende planten zoals komkommer en meloen.

Lang leve de taakverdeling

De Leilekkerland-tuiniers variëren in leeftijd en voorkomen, maar zijn overwegend vrouwelijk. Blijkbaar slaagt niet iedereen erin om zijn of haar tuintje vol te planten, netjes te houden en volgroeide gewassen te oogsten. Tuinieren blijkt toch een hele organisatie. Philippe zegt lachend: ‘Mijn vrouw en ik hebben elkaar gevonden: ik teel het en zij maakt het klaar. Opeten doen we samen!’ Een goede taakverdeling doet wonderen in huis, tuin en keuken …

www.leilekkerland.org www.velt.be/eetbaarkortrijk

Beestig!

Ontdek wat er leeft in je ecotuin

VOORTS SLECH

€ 3,95 Beestjes op bezoek laat je even stilstaan bij al wat er fladdert, ritselt en kruipt in je tuin. Dankzij dit boekje geniet je van nog meer ecologisch tuinplezier. Koop nu je exemplaar. Velt-ledenprijs: 3,95 euro (Boekhandelsprijs: 5,50 euro) ISBN: 978-90-800.626-0-3 – 48 pagina’s Bestel bij je lokale afdeling of via www.velt.nu/publicaties

Fair snoepen met de feestdagen

23

Orgelpijpen

Sinds bijna honderd jaar behoren gummibeertjes of muisjes tot de lievelingssnoepjes van kinderen. De meeste bestaan uit gelatine, die men uit beenderen en huid van varkens wint, en flink wat suiker. Daarbij voegt men nog water, vruchtenzuren, natuurlijke kleurstoffen en smaakstoffen. OT vindt voornamelijk de laatste een probleem, omdat synthetische aroma’s vooral dienen om een povere kwaliteit van de overige grondstoffen te verdoezelen. Kinderen die gewend raken aan dergelijke smaakjes vinden de pure smaak van echte vruchten meestal te flauw. Dan maar kiezen voor ‘natuurlijke’ aroma’s in de ingrediëntenlijst? Evenmin, zegt OT. De samenstelling van deze aroma’s dient te bestaan uit stoffen die ook in de natuur voorkomen, maar toch zijn ze het resultaat van doorgedreven industriële processen die weinig consumenten nog natuurlijk zouden noemen. Alleen bij een omschrijving als ‘natuurlijk aardbei-aroma’ dient minstens 95 procent van de smaakstof effectief van aardbeien afkomstig te zijn. De testresultaten van de 20 geteste merken zijn daarom hooguit ‘goed’, zelfs de bioversies. OT is extra streng wanneer er op de verpakking staat dat er vitaminen zijn toegevoegd. Door het hoge gehalte aan suiker kunnen we immers nooit spreken van een gezond snoepje.

Doordat het zaaibed met de stengelui en de jonge worteltjes snel schuil ging onder een groen lappendeken van Oost-Indische kers dacht ik enige tijd dat dit probeersel wel weer mislukt zou zijn. Volgens de tekst op het zakje met zaden konden de stengels al jong worden geoogst, maar gezien de enkele dunne sprietjes die ik met moeite kon ontwaren leek me dat ijdele hoop. Tot ik op een dag thuiskom met een schaal tomaten uit de serre van de buren, geruild tegen een uitpuilend vergiet van onze prinsessenboontjes, en mijn vrouw vraagt om ‘enkele van die orgelpijpen’ te oogsten. Dat heeft ze goed gezien, want daar staan ze te pronken tussen de gele en oranje kersbloemen: joekels van uienstengels bovenop een witte prei-achtige schacht met onderaan een tros schattig wriemelende wortels. Enkele tellen later is de tomatensalade bedekt met knapperige stengeluisnippers, niet slecht als … orgelpunt. Zulke anekdotes zijn typerend voor de 40-jarige geschiedenis van Velt: je leest een praktijktip in Seizoenen of in de ‘moestuinbijbel’ en het volgende voorjaar ga je ermee aan de slag, succes niet altijd verzekerd, maar met des te meer amusante verrassingen en prikkelende smaakervaringen. En dan is het mijmeren over andere beklijvende Veltmomenten niet ver weg. Van pioniers die trots postvatten naast het mobiele ‘compostterrarium’ van Velt Voorkempen op een parkietententoonstelling in Sint-Job-in’t-Goor tot leergierige broekventjes uit de stad die op zondagochtenden tomatenplanten leren ‘dieven’ bij Fik Seymus in Ranst om bij Elvire daarna een hemels potje moerbei-jam te kopen. Op elke lokale natuurbeurs of biomarkt zit de plaatselijke Velt-man of -vrouw met bezieling de uitgestalde Seizoentjes, de praktische gidsen over geiten en kippen, of de gestencilde voedingscursussen aan te prijzen. De grootse vieringen van 20 en 25 jaar in Antwerpen zetten extra in de verf dat Velters ecologische consumenten zijn geworden die beseffen dat kwaliteit zijn eerlijke prijs heeft, biologische dieren hun soorteigen gedrag moeten kunnen beleven, en dat de boer het geld voor zijn waar dubbel en dik verdient. Daar worden al de zaden gelegd die later zullen ontkiemen in samentuinen, transitiegroepen, ruilsystemen, passiefwoningbouwers, volkskeukens, plukboerderijen en kringloopwinkels. In Nederland kijken de stafmedewerkers van het vroegere De Kleine Aarde met jaloerse blikken naar de Vlaamse Velt: ‘Wat een luxe hebben jullie met al die lokale afdelingen!’ Tja, veertig jaar jong, and still going strong! De verklaring voor de organische groei van Velt is niet ver te zoeken. Kijk maar naar mijn orgelpijpen: er zit nog altijd muziek in …

Bron Öko-Test

Tekst SuskewieD

Dankzij een BBC-reportage in 2000 heeft iedereen weet van de honderdduizenden kinderen uit Burkina Faso, Mali en Togo die elk jaar weer als slaven worden ingezet bij de oogst van cacaobonen in Ghana en Ivoorkust. Meer dan de helft van de wereldproductie komt uit deze landen aan de Afrikaanse westkust. Bindende wetsvoorstellen om deze handel aan banden te leggen worden door de chocolade-industrie aanvankelijk afgezwakt tot vrijblijvende protocollen en beloftes om tegen 2020 een duurzame oplossing te bieden. Tien jaar later geniet nog maar drie procent van de kinderen van een echte verbetering. Öko-Test (OT) heeft het omstandige chocoladedossier aangegrepen om haar licht te laten schijnen over 25 verschillende repen pure chocolade, met extra aandacht voor het loon van de boeren en het beteugelen van kinderarbeid. Met de inhoudsstoffen van de chocolade is weinig mis buiten een licht verhoogde aanwezigheid van het zware metaal cadmium in zowat de helft van de repen. Dat euvel wordt voornamelijk veroorzaakt door de vulkanische bodems in Zuid-Amerika. Je eet er dus maar beter niet te veel van. Alle resultaten bij elkaar genomen, zijn er twee repen die de hoogste score halen: de ‘bio Schweizer Edelbitter’ van de Duitse supermarktketen Rewe en de ‘Fairglobe Bitter’ van Lidl. Maar om de problemen met kinderarbeid met wortel en al uit te roeien raadt OT voor alle repen alleen nog gecertificeerde en gelabelde chocolade aan: Fairtrade/Max Havelaar, UTZ Certified of Rainforest Alliance.

Gummibeertjes: gearomatiseerde gelatine

24

Culinair

Culinair

Vijf tips voor een ecotastisch eindejaar!

Een winters feestmenu

Tekst Leentje Speybroeck Foto’s Stefan Jacobs

Recepten uit Lekker ecologisch!

APERITIEF La vie en rose



1 Minder verpakking

Vermijd wegwerpmateriaal (borden, glazen, potjes, bestek), maak eetbare verpakking voor je hapjes (witlofschuitjes, hapjes in een deegje, koolrolletjes) en doe eens boodschappen in een verpakkingloze winkel (bijv. Robuust in de Reyndersstraat in Antwerpen). Tijdens de feestdagen durven producenten hun waren immers nog eens extra ‘mooi’ in te pakken. Koop je groenten, fruit en zuivel zo vaak als mogelijk bij de boer (www.biovanbijons.be). Serveer kraantjeswater in een mooie kan en voeg wat munt en schijfjes citroen toe voor een feestelijk resultaat. Of maak je eigen bubbels met spuitwater, appeldiksap of vlierbloesemsiroop.



2 Variatie

Wees creatief en wijk af van de standaardformule van je feestmenu. Een tafel vol verschillende salades, stoofpotjes en hapjes is vaak een verademing na het klassieke tafelen en soms ook minder arbeidsintensief. Zo geniet je zelf het meest en verwerk je op je gemak heel wat verschillende soorten groenten en vruchten van het seizoen. Wil je niet de hele dag in de keuken staan, dan kun je met je feestvolk ook afspreken dat iedereen voor een gerechtje zorgt. Zo’n ‘party potluck’ biedt voor elk wat wils. Variatie troef!



3 Minder verspilling

Overdaad schaadt. Zelfs tijdens de feesten ga je beter voor ‘minder, maar beter’ en verkies je kwaliteit boven kwantiteit om na deze goedgeefse dagen niet met een financiële, ecologische en fysieke kater achter te blijven. Dagen na elkaar licht tafelen houd je veel langer vol. Bereken je porties realistisch. Heb je toch nog lekkers over? Vries verse waren in, verwerk restjes de volgende dag in de lunch of geef je gasten een portie mee naar huis.



4 Feesten zonder beesten

Veggie feestmenu’s genoeg deze dagen; kijk maar eens op www.evavzw.be. Wie een stukje vlees mist, kiest beter voor een kerstkalkoen dan voor een portie koe. De CO2-uitstoot voor 1 kg rundsvlees loopt op tot 40 kg. Kun je het toch niet laten, houd het dan ook op dit vlak lokaal en puur. Koop bij een kleinschalig bedrijf en kies voor onbewerkt vlees. Zo vermijd je allerlei artificiële toevoegingen en ook alweer verpakking. Voor een stukje vis ga je het best eerst de duurzaamheid én het seizoen na op www.goedevis.nl en www.visinfo.be.



5 Eten van het seizoen

Seizoensproducten zijn lekker, duurzaam en gezond. Bovendien steun je lokale boeren en bedrijven als je voor lokale seizoensproducten kiest. Keuze genoeg trouwens. Bekijk de groentekalender voor het aanbod en laat je inspireren door Lekker Ecologisch! voor een heerlijke verwerking. Wil je toch een vleugje exotisme, kies dan voor fairtradeproducten. Zo zorg je er ook op afstand voor dat de boer zijn verdiende loon krijgt.

10’ Voor 1 longdrinkglas: een bodempje cassisstroop • sap van een halve limoen • 50 ml gin • 3 ijsblokjes • 150 ml tonic • 3 takjes munt • een schijfje limoen

Meng cassisstroop, limoensap, gin en ijsblokjes. Vul aan met tonic en garneer met een takje munt en een schijfje limoen.

Bitterzoet (non-alcoholisch)

10’ Voor 1 glas: 150 ml vers pompel moessap (grapefruit) • 60 ml vers sinaasappelsap • 1 el citroensap • 1 el diksap van rode vruchten • zeste van sinaasappel

Doe wat ijsblokjes in een longdrinkglas. Voeg pompelmoes-, citroen- en sinaasappelsap toe en roer. Giet een scheutje diksap in het glas, doe de zeste erbij en roer nogmaals. Garneer het glas met een stukje sinaasappel.

HAPJE

Witlofhapje

10’ 20 witlofblaadjes • 10 radijsjes • 100 g verse geitenkaas • peper • zout

Snijd het harde gedeelte van het witlof en behoud zo veel mogelijk mooie witlofblaadjes. Leg op elk blaadje een brokje geitenkaas en een half radijsje. Werk af met peper en zout. TIP Bereid dit hapje hooguit een halve dag op voorhand. Variant 1: gebruik in plaats van radijsjes zwarte olijven. Variant 2: vul witlofbootjes met garnalen, mayonaise en bieslook.

25

26

Culinair

SOEP

Bloemkoolvelouté met witlof en kerrie, en rodebietenchips [foto] 40’ Voor de soep: 1 kleine bloemkool • 100 g witlof • 1 prei • 4 aardappelen • 2 uien • 2 l (groente)bouillon • 200 ml room • 2 eidooiers • 1 el boter • kerriepoeder • peper • zout Voor de chips: 2 rode bieten • grof zeezout

Snijd de prei, de aardappelen, de bloemkool en de ui fijn. Stoof de ui en de prei in boter. Voeg de bloemkool toe en laat meestoven. Doe de bouillon en de aardappelen erbij en kook de groenten gaar. Mix de soep en giet ze door een puntzeef. Kruid met peper en zout. Snijd het witlof in fijne julienne en laat het nog even meekoken. Meng de eidooiers met de room en doe dit bij de soep. Verwarm de soep nog even, maar laat ze zeker niet meer koken. Doe de soep in kommetjes en garneer met een beetje kerriepoeder. Schaaf de rode biet zodat je fijne ronde plakjes krijgt. Frituur ze in een frituurketel (180°C) gedurende 5 minuten. Laat ze uitlekken op keukenpapier en bestrooi ze met grof zeezout. Serveer de chips bij de soep. TIP Gebruik pastinaak of wortel in plaats van rode biet.

Culinair

HOOFDGERECHT

Aardpeer-champignonrisotto met gerookte tempé, tempura van schorseneer en kruidensaus



1u 300 g risottorijst (ronde Italiaanse rijst) • 200 g aardperen • 150 g champignons • 1,5 l groentebouillon • 100 g boter • 1 ui, fijngehakt • 100 g Parmezaanse kaas • 200 g gerookte tempé • olie • peper Voor de groene kruidensaus: 300 g zuring • 100 g bladpeterselie • 1 dl yoghurt • 1,5 dl zure room • peper • zout Voor de tempura: schorseneren (ca. 300 g) • olijfolie om te frituren – Voor het beslag: • 150 g bloem • 1,5 dl bier (pils) • 1 ei, gesplitst • 1 el olie • 1 snuifje zout

Snijd de champignons in kleine stukjes. Schrob de aardperen goed schoon en rasp ze fijn. Doe de ui met 50 g boter in een pan en fruit op een laag vuur tot de ui glazig is. Doe de aardperen, de champignons en de ongewassen rijst erbij en roer zodat de korrels een glanzend filmpje krijgen. Doe dan de eerste schep warme bouillon bij de rijst. Roer goed; de bouillon wordt direct geabsorbeerd. Doe er een tweede schep bouillon bij en blijf roeren tot ook dit vocht door de rijst is opgenomen. Herhaal dit tot alle groentebouillon op is. Kook al roerende door en voeg indien nodig nog wat extra vocht toe. Proef na 20 minuten of de rijst al dente is. De textuur moet vrij plakkerig zijn, maar niet te waterachtig. Doe de rest van de boter, de geraspte kaas en de peper erbij. Snijd de tempé in kleine blokjes, bak ze in olie en schik ze rond de risotto. Haal de blaadjes van de zuring en de peterselie. Breng de kruiden met een heel klein beetje vocht aan de kook. Voeg de yoghurt en de zure room toe en breng op smaak met

peper en zout. Mix de saus glad met een staafmixer. Meng voor het tempurabeslag de bloem met het zout, de olijfolie, het bier en de eidooier in een grote kom. Klop het eiwit stijf en meng dit door het beslag. Dek het beslag af en laat het 15 minuten rijzen. Snijd de geschilde schorseneren in hapklare stukjes. Verhit de olijfolie. Haal de groenten door het deeg en laat ze met een lepel één na één in de hete olijfolie glijden. Laat ze enkele minuten bakken tot ze goudgeel zijn. Keer ze indien nodig om. Laat de schorseneren uitlekken op wat keukenpapier. Serveer de aardpeer-champignonrisotto onmiddellijk met de tempura van schorseneer en de groene kruidensaus.

DESSERT

Ovenappels met amandel [foto]

30’ (inclusief ca. 20’ baktijd) 4 zoete appels van gelijke grootte (geen appels die gemakkelijk stuk koken) • 150 g gedroogde vruchten (bijv. rozijnen, krenten of stukjes vijgen) • 4 el zoete notenpasta • 2 el amandelschilfers • 1 tot 2 dl appelsap • 1 tl kaneelpoeder

Was de appels en haal het klokhuis er met een appelboor uit. Bestrooi de holtes met kaneel en vul ze met de notenpasta en de vruchtjes. Plaats de appels in een ovenschaal met het appelsap en bestrooi met kaneel. Strooi wat extra vruchtjes op de appels en in het sap. Zet 15 tot 20 minuten in de oven (180°C). Controleer met een mes of de appel helemaal gaar is. Bestrooi de appels ongeveer 2 minuten voor je ze uit de oven haalt met de amandelschilfers.

27

28

Eco-actief

Weg & wijzer

Kook mee tegen voedselverspilling

Week van de Smaak Vlaanderen Week van de smaak In het kader van de 'Week van de smaak' gaat Velt i.s.m. de Gezinsbond de baan op. Dorien Knockaert is gastvrouw op een boeiende avond over ‘ecologische voeding in het gezin’. Minder vlees eten, minder verspillen, de seizoenen volgen en spaarzamer omspringen met het leven in de zee. In de praktijk is het niet altijd zo gemakkelijk. Dorien Knockaert, journaliste bij De Standaard en auteur van Goed Eten en De Moestuin van Mme Zsazsa, deelt haar favoriete tips en trucs om gezonder, zinniger én lekkerder te eten. www.weekvandesmaak.be.

Dit najaar stond Velt weer in de volkskeuken met zes partners. Iedereen was welkom om op deze avonden te komen genieten van het eindresultaat: een kleurrijke, volwaardige maaltijd aan een democratische prijs. Zelf mee achter het fornuis staan kon ook! Het concept van de volkskeuken berust immers op de inzet van een groep vrijwilligers die besluiten dat samen koken en eten gezellig, lekker, leerrijk, duurzaam en betaalbaar is. Bovendien koken ze met voedseloverschotten van lokale producenten en winkels. Zo werken ze aan bewustmaking en gedragsverandering. Door de betrokkenen haalbare alternatieven te bieden om anders om te gaan met het kopen, koken en bewaren van voedsel, ijvert Velt voor een zelfredzame en bewuste houding tegenover voedsel. Tijdens het project hield Velt een logboek bij van haar bevindingen dat zal uitmonden in een inspiratiegids: een praktische handleiding voor iedereen die duurzaam wil koken voor en met groepen. Velt hoopt dat samen koken mensen op een positieve manier verenigt, net zoals dat gebeurt in samentuinen.

TREFDAG SAMENTUINEN In navolging van het grote succes van vorig jaar organiseert Velt op 31 januari 2015 opnieuw een trefdag over samentuinen. Ben je al actief in een samentuin of wil je ermee aan de slag gaan, dan ben je van harte welkom. We maken graag tijd voor uitwisseling van ervaringen. Daarnaast organiseren we verschillende workshops en lezingen waarbij we tal van aspecten van het samen tuinieren toelichten: samentuinen zonder budget, risico’s op vervuiling of collectief tuinieren bijvoorbeeld. Meer info en het volledige programma vind je op www.samentuinen.org. Praktisch De trefdag vindt plaats van 9.30-15 u in Antwerpen. Leden betalen € 5,00; niet-leden betalen € 10,00. Schrijf je in per e-mail bij [email protected] voor 15 januari. Je inschrijving is definitief na betaling van het inschrijvingsgeld op rekeningnr. BE51 0010 9905 5062, BIC: GEBABEBB van Velt vzw met als mededeling ‘naam en lidnummer + Trefdag Samentuinen’.

• •

17 november 2014 om 19.30 u: Gemeenschapscentrum De Groene Meersen, Stadionlaan 48, 8210 Zedelgem. Leden Velt en Gezinsbond: € 5,00; nt-leden: € 7,00. Afdeling Groot-Zedelgem. 18 november 2014 om 19.30 u: Gemeenschapszaal Winkelomheide, Wassewater 6, 2440 Geel. Gratis voor leden; nt-leden: € 5,00. Afdeling Mol.

Denk met ons mee, kom naar het Velt-café! Ook in jouw buurt organiseert Velt deze winter een Velt-café. Op café ontstaan meestal de meest nieuwe en krachtige ideeën. In het denk werk over de toekomst van Velt, zetten we graag samen met jou een stapje ‘achteruit’ om na te denken over de stapjes ‘vooruit’. Hoe ziet het ideale Velt er voor jou uit? Welke initiatieven zou Velt nog kunnen nemen in jouw buurt om eco-activiteit alle kansen te geven en te tonen aan het publiek? Waarmee kan Velt je helpen en nieuwe geïnteresseerden verleiden? Wat verwacht je van een lokale afdeling of samentuin van Velt? Welke activiteiten of initiatieven in jouw buurt zou je extra toejuichen? Kom het ons vertellen! Meer info de lijst met alle data en locaties + meer info over de cafés vind je via www.velt.be/veltcafe.

29

Antwerpen 09.12

13.01

nestraat 15, Zwijndrecht (Burcht). Leden: € 1,00; nt-leden: € 3,00. Ingrid Melis, melisi@ skynet.be. Den Bumpt.

van het GIB, Door Verstraetelei 50, Brasschaat. Stefan Van Loon, vanloon. [email protected]. Brasschaat.

13.12

15.01

u, Wijkhuis Papenhof, Papenhofdreef 57 A, Mechelen. Leden: € 3,00; nt-leden: € 5,00. Bij voorkeur vooraf inschr. via info.mechelen@ velt.be. Ann Pinceel, ann.pinceel@gmail. com. Mechelen.

dierendonck (cursus van 10 bijeenkomsten, tot oktober 2015), 9.30-12 u. Locatie wordt nog meegedeeld. Leden: € 70,00; nt-leden: € 90,00. Jerry Kloeck, jerry.kloeck@hotmail. com. Groot-Mortsel.

20-22 u, ‘t Centrum, Osylei 43, Mortsel. Leden (Velt of KWB): € 1,00; nt-leden: € 3,00. Vooraf inschr.: [email protected]. Leen Wouters. Groot-Mortsel.

04.12

14.12

17.01

Molenhuis, Heirbrugstraat (ingang Heirbrugmolen) 160-162, Lokeren. Leden: € 1,00; nt-leden: € 3,00. Lieve Beirnaert, [email protected].

Centrum, Jan Hammeneckerstraat 32, Puurs. € 30 Kinderen 6-12j: € 15,00; kinderen -6j: gratis. Met maaltijd door Stijn Van Aerschot. Wandeling: 9.30 u, vanaf de kerk van Liezele. Jean-Pierre Adriaenssens, jean. [email protected].

straat 119, Schoten. Vooraf inschr. Simonne Janssen-Meeussen, [email protected].

01.12

Samenaankoop zaden en overlopen teeltresultaten, 19.30-22 u, Ecocenter De Goren, Postelsesteenweg 71, Mol. Willy Helsen, [email protected]. Mol.

03.12

Integratie van gebruikte materialen in de siertuin door Frans Desmedt, 19.30-22

Het leven in jouw handen, van zaadje tot oogst, door Jos Van Hoecke, 19.30-22 u,

Zadenwerkgroep.

04.12

Algemene vergadering Velt Polder, 20-22.30 u, Zaal Molenhoek, Binnenpad 50, Stabroek. Peter Storms, [email protected]. Polder.

06.12, 20.12

Onderhoudsdag Velt-tuinen De Heuvels, 10-13.30 u, Velt-tuinen De Heuvels, Heuvels, parking Elzenbos, Stabroek. Peter Storms, [email protected]. Polder.

08.12

Hulpmiddelen- en zadenbestellingen. Laatste dag om je lijst te bezorgen. Sonia Bellens, Neerhof 1, Noorderwijk. Verdeling: zaterdagnamiddag 14 februari 2015. [email protected]. Middenkempen.

09.12

Voordracht met bijzondere foto’s over insecten door Albert de Wilde, 20-22.30 u, Refter van het GIB, Door Verstraetelei 50, Brasschaat. Leden: € 3,00; nt-leden: € 5,00. Stefan Van Loon, vanloon.stefan@gmail. com. Brasschaat.

Jaarlijkse ledenvergadering ‘Den Bumpt in de kijker’, 20-22.30 u, ‘t Fakkeltje, Kazer-

Moestuin ten huize van door Marijke Van-

Wandeling en ledenfeest, 12-19 u, Zaal

Klein Brabant.

15.12

De Ecologische siertuin: 4 pijlers voor een goede start door Paul Janssen,

Algemene ledenvergadering en Nieuwjaarsreceptie, 20- 22.30 u, Refter

Een tuin zonder pesticiden en zonder ongewenste gasten, door Mieroos Nijsters,

Nieuwjaarsdrink, 19-22 u, Chalet, Sluizen‘t Schone Schijn.

27.01

Voordracht over ecologisch onderhoud gazon, door Jan Van Bogaert, 20-22.30 u, ‘t Fakkeltje, Kazernestraat 15, Zwijndrecht. Leden: gratis; nt-leden: € 3,00. Ingrid Melis, [email protected] of 03 254 17 74 (na 19 u). Den Bumpt.

20-22.15 u, CC Zwaneberg, Cultuurplein 1, Heist-op-den-Berg. Jan Bral, jan.bral@ telenet.be. Heist-op-den-Berg.

28.01

17.12

zaaltje Schijnpark, Schijnparklaan 3, Schoten. € 3,00 (incl. drankjes). Ellen Bauwens, [email protected].

De dertien heilige nachten, 20-22 u,

Lezen in ‘vruchtbare landbouw’, 20-22 u,

Schijnpark zaaltje, Schijnparklaan 3, Schoten. € 3,00 (incl. drankje). Ellen Bauwens, [email protected]. Werkgroep

Werkgroep biologisch dynamisch tuinieren.

biologisch dynamisch tuinieren.

Koken met restjes door Jo Van Ostayen,

18.12

Praatavond, 20-22 u, De Heischuur, Schuurhoven 2, Oud-Turnhout. Myriam Pelckmans, breugelmans.pelckmans@ skynet.be. Regio Turnhout.

19.12

Algemene vergadering en afsluitdrink, 19- 22 u, Ecocenter De Goren, postelsesteenweg 71, Mol. Willy Helsen, helsen.w@ skynet.be. Mol.

29.01

20-22 u, PC ‘t Wolffaertshof, Van Ertbornstraat 7, Aartselaar. Leden: € 4,00; nt-leden: € 6,00. Inschr. door storting op BE41 979965 887710 van Velt Zuid-Antwerpen. Nestor Janssens, [email protected].

Aartselaar.

30

Weg & wijzer

Weg & wijzer

Limburg

West-Vlaanderen

06.12

05.12

Planetariumweg 18, Genk. De leden krijgen nog een uitnodiging. Hendrik LenaertsSchonkeren, [email protected].

rochiecentrum, Hof Van Belsele 2, Belsele. Marc Temmermans, marc.temmermans@ telenet.be. Waasland.

Smakenwandeling, 13.30 u, Kattevenne,

Siertuingroep Maasmechelen.

16.12

De Poolse keuken, 19.30-21.30 u, Heempark, Hoogzij 7, Genk. Julien Meyvisch.

Genk.

21.12

Kerstwandeling, 13.30-18 u, Sporthal Op Sjeure, Smeetsstraat 13, Molenbeersel. Maurice Lambers, [email protected].

Kinrooi.

27.01

Algemene ledenvergadering met Nieuwjaarsreceptie, 19.30-22.30 u, Heempark, Hoogzij 7, Genk. Julien Meyvisch. Genk.

31.01

Levering bestelde meststoffen en hulpmidden, 11-13 u, Loods, Groenstraat 41, Maasmechelen. Jozef Hermans, velt. [email protected]. Maasmechelen-Dilsen.

Oost-Vlaanderen 01.12

De nieuwe Velt-biozaden: collectie 2015! door Jos Van Hoecke, 19.30 u, Ontmoetingscentrum De Brug, Hertshage 11-19, Aalst. Leden: € 2,00; nt-leden: € 4,00. Hilde De Meyst, [email protected]. Aalst.

03.12

Tuinieren met antioxidanten, flavonoïden door Herman De Waele, 19.3022 u, Zaal De Veldblomme, Veldstraat 50, De Pinte-Zevergem. Leden: € 1,00; nt-leden: € 3,00. Roland De Blauwer, [email protected]. Scheldevallei.

31

Algemene Vergadering, 19.30-20 u, Pa-

05.12

Degustatie biowijnen met Tim Cools, 19.30-22.30 u, CC De Brouwerij, Stationsstraat 3B 5, Eke. Leden: € 1,00; nt-leden: € 3,00. Guido & Christine Duprez-Deboel, [email protected]. Scheldevallei.

07.12

Snoeiles siertuin, 9.30-11.30 u, Ten huize van Raf Vermeulen en Simonne De Visscher, Jagerstraat 5, Destelbergen. Leden: gratis; nit-leden: € 5,00. Jan Boonaert, [email protected]. Damvallei.

07.12

Vegetarische kookles op bioboerderij De Zonnekouter door Carmen Landuyt, 10-12 u, De Zonnekouter- biodynamische boerderij, Vossenholstraat 8, Machelen. € 20,00 (maaltijd inbegr.) Meebreng.: mesje en schort.  Inschr. tot 1/12 bij info.leieland@ velt.be en storten op rek. van Velt Leieland: BE55 4694 1599 4144 . Mieke Roelens, [email protected]. Leieland.

19.12, 16.01, 27.02

Cursus Moestuinieren op natuurlijke wijze in Ertvelde (deel 2, 3, 4) door Jos Van Hoecke, 19.30-22 u, Parochiale Kring, Lindenlaan 33, Ertvelde. Leden: € 40,00; lid + partner: € 60,00; nt-lid: € 50,00; nt-lid + partner: € 80,00. Antoinette Bauwens, [email protected].

19.12

Bemestingsadvies en bespreking grondontleding, 20-23 u, Parochiale benedenzaal St Aldegondis, Grote weg 235A, Geraardsbergen (Overboelare). Luc De Taeye, [email protected]. Geraardsbergen.

20.12

Permacultuur in de praktijk, 10-17 u, Het Voedselbos, Waregemsestraat 29, Nokere. Meer info op www.hetvoedselbos. be. Bert Dhondt, [email protected].

Provincieweg z/n, Borsbeke. Inschr.: info. [email protected]  of 054 500943. Leopold Hellijn, [email protected].

kerenbaan 8, Zele. Leden: € 2,00; nt-leden: € 4,00. Denise De Landtsheer, [email protected]. Zele-Centrum.

22.01

06.12, 03.01

Vlaams Brabant 01.12

Kookclub, 19-23 u, Ontmoetingscentrum Genadedal, Velderblok 2A, Kessel-Lo. Kosten delen. Meer info en inschr. bij Lies Havet, [email protected]. Leuven.

06.12

Jaarvergadering met koffie- en theetafel en attracties, 14-17 u, cc oud gasthuis,

08.12

Afhalen biohulpmiddelen regio Noord, 8.30-12 u, Marc Desoete, Albert Serrynstrat 17, St Andries Brugge. Marc Deketelaere, [email protected]. Jabbeke.

09.12

10.01

Dwaallichtjestocht (5 km), 18-21 u, De Ketting, Meensesteenweg 713, Rumbeke. Nico Staessens, [email protected]. Beitem.

Nederland elke 1ste vrijdag v.d. mnd

07.12

13.12

elke do vm

en Moniek, Smisstraat 130, Steenhuffel. Leden: € 2,00; nt-leden: € 4,00. Inschr. bij Frans Desmedt, [email protected]. Neer-Brabant.

Albert Dumontlaan 30, De Panne. Erica Blomme, [email protected].

13.01, 27.01 10.02, 24.02

Basiscursus ecologische moestuin door Marc Smeyers, 19.30-22 u, Oud Gemeentehuis Heverlee, Waversebaan 66, Heverlee. Leden: € 10,00; nt-leden: € 20,00 voor 4 lessen. Inschr. voor 31/12 bij: Fabienne Wierinckx, [email protected], 0472 54 22 02. Leuven.

Algemene ledenvergadering + biomaaltijd, 19.30-22.30 u, Parkhotel, Westkust-Veurne.

15.12

Bloemschikken, 19.30-22 u, Barzaal Ten Elsberge, Mandellaan, ingang Beverseaardeweg 101, Roeselare. Laure Dekeerle, [email protected]. Roeselare.

20.12

Koudeneuzenwandeling, 18-22 u, Nec De

Ecotrippingreis, 19.30-22 u, Huize Blik’e-

Cursus Biologisch tuinieren voor beginners (8 lessen) door Jos Van Hoecke,

rin, Lokerenbaan 8, Zele. Leden: € 2,00; nt-leden: € 4,00. Denise De Landtsheer, [email protected].

19.30-22 u, Seniorenhuis De Vijvers, Walstraat 1, Gentbrugge. Inschr. noodzakelijk! Erik Ingelbrecht, [email protected].

Zele-Centrum.

Gent.

13.12

25.01

Winterwandeling en wafelenbak, 14-18

Laagdrempelige cursusreeks biomoestuinieren (12 lessen) door Ivan Maertens,

Stationsstraat 3B, Nazareth Eke. Leden: € 3,00; nt-leden: € 5,00. Inschr. individueel of in groep (4). Met tal van prijzen. Philippe Lamoral, [email protected]. Scheldevallei.

u, Lierde, Dorpsplein 1, Lierde. Warme kledij en laarzen of goede wandelschoenen. Inschr. bij: Luc De Taeye, 054 41 52 83 of [email protected]. Geraardsbergen.

9.30-11.30 u, cultuurcentrum Scharpoord, Meerlaan 32, Knokke Heist. € 27,00; € 25,00 met uitpas. Ivan Maertens, ivan.1ath@ scarlet.be. Oostkust.

Eco-quiz, 19.30-22.30 u, CC De Brouwerij,

Start yogareeks (12 lessen), 18.45-19.45 u, Basisschool De Plataan, ingang Meersstraat 13, Roeselare. Leden: € 54,00; nt-leden: € 66,00. Simonne Lefevre-Lapeire, sim. [email protected]. Roeselare.

Staden.

Workshop rode bieten, 10-12 u, bij Frans

Koken met stevia door Annelies Vanneste, 19.30-21.30 u, Station, de Carninstraat 2, Staden. Roger Deleu, [email protected].

08.01 e.v.

Ecologische maaltijd, 19 u, in de Wingerd, € 15,00. Inschr. Annelies vd Heuvel, 0497 57 40 13, [email protected]. Bergeijk.

ten huize van Ivan De Clercq, Bijlokestraat 1, Destelbergen. Leden: gratis; nt-leden: € 5,00. Peggy De Clercq, [email protected]. Damvallei.

school, Margote 114, Wichelen. Leden: € 4,00; nt-leden: € 8,00 (prijs voor 2 avonden). Rosette Van Steendam, [email protected]. Wichelen.

Meersenstraat 15, Assebroek. Rita Neyt, [email protected]. Brugge.

Menen.

11.01

De wereld van de bijen doorheen de seizoenen, 19.30-22 u, Huize Blik’erin, Lo-

Biomeel afhalen, 16.30-19 u, Rita Neyt,

Veltdepot, 10-12 u, Bart en Katrien, Groenestraat 153, Menen. Katrien Opsommer, [email protected]. Wevelgem-

Gemeenteplein 26, Asse. Paul Fieremans, [email protected]. Groot-Asse.

Snoeiles: druif, kiwi en vijg, 9.30-11.30,

05.12, 06.12

Herzele-Sint Lievens Houtem.

Het Voedselbos.

20.01

09.12

Algemene ledenvergadering met hapjes en drankjes, 20-23 u, Sint-Antonius-Kring,

Meetjesland.

09.12, 16.12

Wichelen: bloemschikken Kerst deel 1+2, 19- 22 u, Gemeentelijke Jongens-

30.01

31.01

Groentenieren: start v/d cursus 2015, 14-17 u, CC Oud Gasthuis, Gemeenteplein 5, Asse. € 40,00. Alois Stylemans, alois. [email protected]. Groot-Asse.

Rand, Rijksweg 1, Gullegem. € 8,00; kinderen: € 5,00. Inschr. voor 15 dec, bij Katrien Opsommer, 056 53 03 21, [email protected]. Wevelgem-Menen.

07.01, 14.01, 21.01, 28.01 e.v.

Tuinwerkzaamheden, 9-12 u, Natuurtuin ‘t Loo, Terlostraat 4, Bergeijk. Henk van Herk, 0497 57 22 62 Bergeijk.

elke wo vm & za nm

Werken in de Velt-tuin, 9.30-13 u, Velt-tuin afd. Valkenswaard, Bosstraat 25, Valkenswaard. Loet Visschers, [email protected].

Valkenswaard.

elke di ochtend

Werkochtend kruidentuinen, 9-13 u, Hopveld 21, Gemert-Bakel. Gemert.

04.12 & 08.01

Praktijkcursus moestuinieren ten huize van het Wasven (les 1 van 12) door Antoon Lambregts, 19.30-22 u, Wasvenboerderij, Celebeslaan 30, Eindhoven. Leden: € 95,00; nt-leden: € 125,00 (incl. 1 jaar Veltlidmaatschap). Theorielessen: 4/12, 8/01 en 26/02. Vanaf maart: elke 2de donderdag v.d. maand: praktijklessen. Aantal deelnemers: min. 10 - max. 12. Aanmelden (per e-mail) met naam, adres en evt. Velt-lidnummer. [email protected] of Wim Verseijden mobiel: 0620 24 54 01. Incl. boekje: ‘Ecologisch tuinieren voor beginners’. Eindhoven.

Weg & wijzer

Consument / Lezers reageren

Pesticiden beïnvloeden hormonale werking

11.12

19.12

door Marieke Hakkesteeg, 16.30-22 u, Kookboerderij Krommenhoeke, Krommenhoeke 1, Biggekerke. Leden: € 37,00; nt-leden: € 42,00. Nico Landsman, [email protected]. Zeeuwse Eilanden.

10, Leende. Leden: € 2,50; nt-leden: € 5,00. Meebrengen: een schaal of vaas, takken en andere dingen uit de natuur. Max. 12 deeln. Aanmelden: [email protected]. Ria van Oudenhoven, rvoudenhoven@hotmail. nl. Eindhoven.

Ecologische feestmaaltijd (Workshop)

11.12

Velt-Wasvenlezing: combinatieteelten in de ecologische moestuin door Janneke Tops/VOF De Rode Beuk, 19-21.30 u, Wasvenboerderij, Celebeslaan 30, Eindhoven. Leden: € 2.50; nt-leden: € 5,00. Aanmelden: [email protected]  of bij Wim Verseijden: 0620 24 54 01. Eindhoven.

12.12

Jaarafsluiting, 20-21.30 u, Buurthuis Biervliet, Hoogstraat 2, Biervliet. Lucile Kroes, [email protected]. Zeeuws-Vlaanderen.

13.12

(Moes)tuin ontwerpen met mens en natuur (permacultuur), 13.30-17 u, De Wel, Rutgers van Rozenburglaan 1, Eemnes. Leden: € 3,00; nt-leden: € 5,00. Jantien de Loor, [email protected].

Kerststukjes maken, 19-22 u, Renhoek

10.01

Jaarvergadering/Nieuwjaarsreceptie en workshop pizzabakken, 13.30-20 u,

Moestuincursus door Janneke Tops / VOF De Rode Beuk, 19-21.30 u, FNV Vergaderzaal, Buinerstraat 7, Borger. Leden: € 45,00; nt-leden: € 55,00. Lidy Kuiper, [email protected].

Eco van Grond tot Mond.

Zuid-Limburg.

10.01 & 11.01

10-12 u, Biologische geitenhouderij Anton van der Bruggen, Torentjeshoeve 6, Tilburg. Vrijwillige bijdrage voor het laden. Aanmelden: [email protected] of 06 20235552. Tilburg-Breda.

markt 5, Den Haag. Info en aanmelden via http://cursus.gevoelvoorhumus.nl of bij Anna Kreffer, [email protected].

22.01

Cursus Humisme in het Jaar van de Bodem 2015, 10.30 u, Nutshuis, Riviervis-

Den Haag.

14.01, 21.01, 28.01 & 4.02 Basiscursus ecologisch tuinieren door Antoon Lambregts, 19.30 u, Kantoor ZMf,

13.12

Ravelijn de Groene Jager 5 in Goes. Opgave bij Rien Klippel: [email protected]. Oss.

Marion Gieben, 15-19 u, ATV de Pioniers, Kögllaan 30, Utrecht. Aanmelden voor 1/12. Katinka Celie, [email protected].

15.01 & 29.01

Natuurtuinen Jekerdal, Drabbelstraat 7, zijweg Mergelweg, 7, Maastricht. Leden: € 7,50; nt-leden: € 10,00. Aanmelden voor 5/01: [email protected].

Gooi en Eemland.

Jaarlijkse bijeenkomst met ecosmosbroodjes (voor leden) door

Eindhoven. Leden: € 2,50; nt-leden: € 5,00. Aanmelden met naam, adres en evt. Veltlidnummer: [email protected]  of bij: Wim Verseijden: 0620 24 54 01. Eindhoven.

15.01

17.01

Afhalen biologische geitenmest,

Mulchen, compost en bodemzorg: veer mee met de natuur (door Letty Laan), 20-22 u, de Wel kerkelijk centrum, Rutgers van Rozenburglaan 1, Eemnes. Zaal open vanaf 19.30 u. Leden: € 3,00; nt-leden: € 5,00. Jantien de Loor, [email protected].

Gooi en Eemland.

26.01

Ledenvergadering Velt Bladel, 19.30-

Velt-Wasvenlezing: water in de ecologische tuin door Lies Rottiers, 1921.30 u, Wasvenboerderij, Celebeslaan 30,

22.15 u, Cultureel Centrum Den Herd, Emmaplein 4, Bladel. € 2,50. Warner Ceelen [email protected]. Bladel.

Utrecht.

In Seizoenen verschijnt een verkorte weergave van de activiteiten. Een uitgebreide beschrijving en recent toegevoegde activiteiten vind je op www.velt.be/kalender ECO-CARE HOVENIERS & ONTWERPBUREAU LOEK GORRIS Advies, creatieve tuinontwerpen, aanleg en onderhoud van natuurrijke tuinen. Ook voor dakvegetaties, vijvers, hemelwaterhergebruik (watertuinen). Info [email protected]. www.eco-care.nl

VAKANTIEHOEVE WILGENHOF 20 km van Brugge, Gent, de zee. Rustig, groen, gastvrij, comfortabel. Nabij bos. Wandelen, fietsen, cultuur. Grote ecologische tuin, lekkere gezonde maaltijden met producten uit eigen biotuin. 6 Kamers (18p) en 1 app (5p) Info folder: Pot-en Zuidhoutstraat 4, 9990 Maldegem-België, +32 50 71 53 66, [email protected]. www.wilgenhof.be

B&B KOORNEMOEZEN: ECOLOGISCHE KAMER MET BIO-ONTBIJT Bed & Breakfast Koornemoezen heeft maar één suitekamer en dat is een bewuste keuze. Zowel de verblijfplaats als de tuin zijn eventjes van jou alleen. De suite is volledig apart van het woonhuis: je hebt dus alle privacy mét een ongelooflijk mooi uitzicht op de tuin, de weiden, de velden en de bossen rondom. De kamer is ingericht met ecologisch verantwoorde en natuurlijke materialen. Het ontbijt is volledig bio naar jouw smaak! Jouw ledenvoordeel: 5%. Adres Koornemoezen 7, 8210 Zedelgem/Brugge, +32 (0)50 34 22 01, [email protected]. www.koornemoezen.be

Pesticiden hebben een negatieve impact op mens en milieu. De resultaten van een recente studie bevestigen dit. Het team van onderzoeker Kim Croes ging op zoek naar informatie over hormoongehalten en seksuele ontwikkeling van zeshonderd 14tot 15-jarige Vlaamse jongeren en legde die naast metingen van de concentraties van bepaalde pesticiden in hun lichaam. Een eerste opmerkelijke vaststelling is dat pesticiden als hexachloorbenzeen (HCB) en DDT, die al sinds 1974 verboden zijn, nog altijd aangetroffen worden in 90 procent van de Vlaamse jongeren. ‘Omdat deze stoffen nog aanwezig zijn in onze bodems en langs deze weg in de voedselketen terechtkomen’, zegt Kim Croes. Weliswaar is er voor de verboden pesticiden een gunstige evolutie merkbaar: hun niveaus in Vlaamse jongeren daalden met 60 procent (HCB) en 26 procent (afbraakproduct van DDT) over een periode van vijf jaar.

33

Op 1 januari alle gemeenten pesticidenvrij De huidige generatie pesticiden breekt sneller af in het milieu en in het lichaam, maar bij een groot deel van de jongeren treft men deze stoffen toch aan. Dit betekent dat de jongeren er in de week voor het onderzoek aan werden blootgesteld. Het gaat om organofosfaatpesticiden die gebruikt worden tegen insecten en het binnenshuis gebruikte para-dichloorbenzeen dat o.a. kan voorkomen in toiletblokjes en luchtverfrissers. Net zoals de verboden stoffen, kan deze huidige generatie pesticiden de hormonale werking bij de jongeren verstoren. De organofosfaatpesticiden zorgden zowel bij jongens als meisjes voor een vertraagde seksuele ontwikkeling, terwijl para-dichloorfenol, het afbraakproduct van para-dichloorbenzeen, vooral de schildklierhormonen beïnvloedde. Voor Croes is de boodschap duidelijk: ‘Probeer pesticiden zo veel mogelijk te vermijden, in je tuin en in je woning.’

Kim Croes is onderzoeker aan de Vrije Universiteit Brussel. In haar vrije tijd is Kim voorzitter van de Velt-afdeling Klein-Brabant.

Lezers reageren

32

Nu de deadline van 1 januari 2015 dichterbij komt, beweren enkele West-Vlaamse gemeenten dat het nulgebruik van pesticiden niet haalbaar is. Vanaf volgend jaar geldt in Vlaanderen immers een absoluut verbod voor het gebruik van pesticiden op het openbaar domein. Heel wat gemeenten tonen intussen nochtans aan dat nulgebruik wel kan. Zij begonnen op tijd met de omschakeling, al bij de aankondiging van de maatregel tien jaar geleden. Vlaamse openbare besturen weten inderdaad al meer dan tien jaar dat ze op nul moeten staan tegen 1 januari 2015. Dat gaf ruim tijd om langzaam over te schakelen. De gemeenten die er toen aan begonnen, staan nu volledig of bijna op nul. Daar zitten zowel grote steden als kleine gemeenten bij (de volledige lijst vind je op www.zonderisgezonder.be). Nu beweren dat het niet haalbaar is, is dus onzin. De volgende stap? Die pesticiden uit de winkelrekken krijgen!

Fungiciden Als imker verheug ik mij als er een artikel verschijnt waaruit uw bezorgdheid blijkt i.v.m. honing- of wilde solitaire bijen. Maar op p. 36 in Seizoenen nr. 5 raadt u de moerbei-eigenaar aan om te spuiten met fungicide!? Is dit als grap bedoeld? Of een test om de alertheid van uw leden te testen? Gerald Vereyken antwoord van Frank Petit-Jean, Velt-medewerker Kennis We kregen uit verschillende hoeken reacties op dit artikel. We willen dan ook graag een en ander verduidelijken. De belangrijkste verdedigingslijn tegen schimmelinfecties is sowieso preventief. Daarvoor kunnen we verschillende tips meegeven 1 Pas de soortkeuze aan de standplaats in je tuin aan: • Vooral voor steenfruit bijvoorbeeld mag de grond niet te nat zijn, anders zijn de bomen gevoeliger voor schimmelziekten. • De meeste fruitbomen staan het best in de zon. Het is logisch dat bomen die (deels) in de zon staan sneller opdrogen, zodat schimmels minder kans hebben om zich te ontwikkelen.   Vraag zo nodig bij je boomkweker naar specifieke standplaatsvereisten.

2 Vermijd grote snoeiwonden door tijdig te snoeien en snoei ook op een gunstig moment voor de fruitboom, zodat de wonde niet te lang open blijft. Snoei dus in het groeiseizoen of kort ervoor. Een deskundige snoei zorgt er ook voor dat de kruin van de boom voldoende open blijft en er voldoende lucht kan circuleren zodat bladeren snel opdrogen. Doe kruisende takken eerst weg, omdat ze elkaar kunnen verwonden.     3 Verwijder afgevallen bladeren bij geïnfecteerde bomen in de herfst of de winter. Schimmels overwinteren immers op afgevallen bladeren. Toen we het in Seizoenen nr. 5 hadden over ‘spuiten met fungicide’, was dat uiteraard een referentie naar biobestrijdingsmiddelen zoals  spuitzwavel of bordeauxse pap. Het gebruik daarvan raden we alleen aan in geval van nood en aangepast aan het soort schimmel. Een deskundig gebruik is altijd wenselijk. Onze excuses voor als onze verwijzing niet duidelijk was.

34

Uitgelicht

Zoekertjes

Plant Power

Lisette Kreischer Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen, 2014 ISBN 9789047203438 304 p. € 24,99

Lisette Kreischer is geen groentje als het gaat over lekkere boeken op de markt brengen. Voor Plant Power konden we al genieten van kleppers als Veggie in Pumps en Ecofabulous koken in alle seizoenen, boeken die komaf maken met het taaie konijnenvoerimago van de veganistische eetcultuur. Plant Power is een ode aan de plantaardige keuken in zijn meest duurzame vorm. Zo kiest Kreischer steevast voor onbewerkte, lokale seizoensproducten. Een opmerking die ik toch wil maken, is dat haar voorliefde voor super foods niet altijd even duurzaam is. Rauwe cacao en chiazaad zijn overzeese producten die niet alleen heel wat kilometers hebben afgelegd, maar ook nog eens behoorlijk duur zijn. De vraag is of we ze wel echt nodig hebben om lekker en gezond te eten. Er bestaat immers behoorlijk wat weerwoord tegen deze hype. Maar wees gerust, het boek is geen gezondheidsbijbel, maar vooral een heel praktisch boek. Zo begint Kreischer met het vullen van je plantaardige keukenkast. Handig, want zo heb je meteen de ingrediënten in huis voor de recepten die volgen. Het boek neemt je vervolgens mee op een reis door de geheimen van de plantaardige keuken. Per seizoen krijg je een groente- en fruitkalender, zeven ontbijt-, lunch- en dinerrecepten en drie tussendoortjes op je bord, maar ook tal van weetjes en tips, tot een ‘yogadessertje’ toe. De recepten zijn laagdrempelig, maar origineel door de vaak verrassende combinaties van basisproducten. Variatie staat altijd centraal. Lisette Kreischer bevestigt dat voldoende variatie vanzelf zorgt voor een evenwichtig eetpatroon waarbij je niets tekort komt. Behalve dan vitamine B12 als je het volledig plantaardig wilt houden … Dat moet je in de vorm van een supplement innemen, wat misschien niet voor iedereen even natuurlijk lijkt. Een stuk biokaas of een kippenei maken dat gemis goed voor wie niet zo ver wil gaan. Of je Plant Power nu al dan niet leest omdat je gezonder of plantaardiger wilt eten en leven, het boek gaat vooral over het bewust genieten van lekker eten. Het is een boek dat je doet watertanden. Geen enkele voedingsgroep wordt gemeden. Veggie mayonaise, koekjes en gebak zijn welkome gasten. Als ze maar niet geraffineerd zijn of uit een pakje komen. Puur natuur smaakt nog altijd het best! – Leentje Speybroeck

Schaduwplanten Het complete naslagwerk

Cor van Gelderen, Hans Bruckman & Bram Wolthoorn Forte Groen ISBN 9789462500020 192 p. € 19,95

Dit wordt een van mijn favoriete plantenboeken, dat weet ik nu al. Niet alleen omdat het heel wat nuttige informatie en prachtige foto’s bevat, maar ook omdat het definitief een einde maakt aan het idee dat je zonder zon geen mooie tuin kunt hebben. Het is een vaak gehoorde verzuchting van tuineigenaars: ‘Hier komt nooit zon, hier wil niets groeien.’ Nochtans zijn er voor elke plek geschikte én mooie planten te vinden. Na het zien van de planten in dit boek zou je zelfs het liefst meteen een boom zetten in je zonnige achtertuin om toch maar een schaduwhoekje te creëren. Dat kan natuurlijk, maar misschien ben je wel de gelukkige eigenaar van een tuin op het noorden, een bostuin of een stadstuin omgeven door hoge muren? Dan heb je de gedroomde plek om met schaduwplanten aan de slag te gaan. Voor iedereen die ergens schaduw heeft en op zoek is naar een geschikte beplanting is dit een prima basiswerk.

GEZOCHT

TE KOOP

Onlangs heb ik de Permaculture Design Course afgerond. Nu wil ik ervaring opdoen. Ik bied aan om voor u een gratis en professioneel ontwerp te maken op basis van de permacultuurprincipes. U bent daarna zeker niet verplicht om de plannen tot uitvoering te brengen. Een (reiskosten)vergoeding is gewenst. Ik woon in de regio Waalwijk. [email protected]

Huis Opdorp Buggenhout. Solide 4-gevelwoning in een erg rustige en groene omgeving op nog geen 20 m van het geografisch middelpunt van Vlaanderen. Gebouwd in de jaren 1980. 2 ruime niveaus. Gelijkvloers: inkomhal met vestiaire, apart toilet, lichte woonkamer met groot schuifraam en casettehaard, keuken, wasplaats met douche, 4 slaapkamers, badkamer met ligbad, dubbele garage. 1ste verd.: grote polyvalente ruimte met kitchenette (biedt vele mogelijkheden: kangoeroewoning, kantoor, grote gezinnen, ...). EPC 733. Landelijke ecologische tuin met ruime oprit uit kasseien en terras. Vraagprijs: € 350000. joris.meert@hotmail. com, 0470 068 805 of 04772687722. Foto’s en info op http://biesten.weebly.com

TE KOOP

Rieten zitmand, bedoeld voor 2 personen. De mand is uitklapbaar, je kunt erin zitten of liggen. Verrijdbaar waardoor je altijd uit de wind en in de zon kunt zitten. Kap van riet en onderstel uit mahoniehout met inox onderdelen. De zitting is in countrystyle. Er is een beschermhoes beschikbaar voor weer en wind. Drie jaar oud. Wegens een veranda hebben we ze niet meer nodig op ons winderige terras. Vraagprijs: € 1200. Daniël Cornelis, Rijkestraat 70, 9968 Oosteeklo. 0495 59 35 32

TE KOOP Droge walnoten (van vorig jaar). Geschikt voor het maken van notenolie. M. Van Bogaert, 03 755 03 13 TE KOOP

TE KOOP

• Echte wilde Schaarbeekse kriekenboompjes van 1 m tot 2 m • Chaamse kippen (zilver- of goudkleurig; goede legkip) • allerlei soorten echte raskippen. GSM: 0494 83 71 08 of T 02 452 99 55 (Asse)

De planten in het boek worden in alfabetische volgorde besproken. Er komen vaste planten, grassen, bollen en struiken aan bod, allemaal geschikt voor ons klimaat. De auteurs hebben aandacht voor bekende schaduwplanten zoals salomonszegel en varens, maar je ontdekt ook minder bekende soorten als schijnels (Clethra) en kransspirea (Stephanandra). Niet alle schaduwplanten houden van dezelfde omstandigheden. De auteur vermeldt daarom altijd of een plant de voorkeur geeft aan lichte of donkere schaduw, aan een droge of vochtige bodem. Goede informatie dus om de juiste planten te kiezen voor jouw tuin.

Soay schapen. Geboren lente 2014. Natuurschaap, oud en sterk ras met weinig zorg. Dient niet geschoren te worden. 0479 62 72 52

volgende boeken online via www.davidsfonds.be en ontvang een

korting van € 9.95 per titel! De mooiste kruidentuinen in Vlaanderen en

De tuindokter

NU €15

per titel i.p.v. €24.95 Kortingscode: DfVelt Deze actie is geldig tot en met 9/01/2015.

Adver. Velt.indd 1

GEZOCHT

Winteroppas voor een boerderij in de Auvergne (departement Puy de Dôme). Het gaat om een geheel bestaande uit : • Woonhuis met alle comfort ( verwarming hout + stookolie ). • Aanpalende kleine schuur + daar aanpalende grote schuur + nog een klein gebouw. • Los op het terrein : nog twee alleenstaande gebouwen. Alleen het woongedeelte is comfortabel ingericht. Buiten: • Tuin van +/- 5000 m2. Uit te voeren taken deze winter – verwachtingen: onderhoud woning, onderhoud tuin, timmerwerken. Gratis inwoon voor een handige Harry. 0032 479 95 77 18 GRATIS

Af te halen: 20 WECK steriliseer bokalen van 3/4 liter. Parklaan 43, 9150 BazelKruibeke, 03 774 30 05 AANBOD

Gedeelte van moestuin. Te bewerken voor eigen opbrengst. Al meer dan 50 jaar geen scheikundige bemesting, geen pesticide en geen fungicide gebruikt. Het zou zo moeten blijven. Gelegen in 2222 Itegem, Isschotweg. Meer info: 0498 17 30 97

Schrijf naar Velt of e-mail [email protected] Plaats je zoekertje op www.ecozoekertjes.be

Bestel

Het enige minpuntje aan het boek is dat er ook soorten worden besproken die men als invasieve exoten beschouwt en die je dus beter niet aanplant in de tuin. Voorbeelden zijn het Amerikaans krentenboompje (Amelanchier lamarckii) en de pontische rododendron (Rhododendron ponticum). Gelukkig vind je voldoende alternatieven in dit boek. – Lies Rottiers

35

22/09/14 10:56

52

Zááálig eindejaar!

Advertentie Velt Lekker ecologisch

500 N TE RECEP

€ 29,75 Lekker ecologisch! bevat meer dan 500 recepten én een schat aan informatie. Een totaalboek dat je laat snuisteren, ontdekken en genieten. Koop nu een exemplaar voor jezelf of voor onder de kerstboom. Velt-ledenprijs: 29,75 euro (Boekhandelsprijs: 39,75 euro) ISBN: 978-90-816.128-6-9 – 352 pagina’s Bestel bij je lokale afdeling of via www.velt.nu/publicaties