Ecologisch leven tuinieren koken Nr

Seizoenen Ecologisch leven | tuinieren | koken | Nr. 2 | 2013

2

Colofon

Colofon

Tweemaandelijks tijdschrift van Velt 41ste jaargang - maart/april 2013

← Kok Nicola Kersting tovert lente op zijn bord met kiemgroenten. O.a. erwtenscheuten belanden in zijn culinaire creaties. De foto werd gemaakt in de samentuin van Kortessem.

Foto: Stefan Jacobs. Velt vzw Vereniging voor Ecologisch Leven en Tuinieren. Verschijnt zes keer per jaar. Redactieadres Uitbreidingstraat 392c, 2600 Berchem T 03 281 74 75 F 03 281 74 76 [email protected] www.velt.be Hoofdredactie: Bart Coenen, [email protected] Eindredactie: Reine De Pelseneer, [email protected] Lay-out: Bart Coenen en Reine De Pelseneer Redactieraad: Sara Adriaensen, Natascha Boudewijn, Liesbet Corthout, Lieven David, Lieven Gekiere, Maite Grugeon, Riet Janssens, Luk Naets, Nadia Tahon, Anne Marie van Dam, Peter Vande Moortele, Frank Van Keirsbilck, Pepijn Verheyen Werkten mee aan dit nummer: Julia Beirinckx, Lieven David, Moniek & Frans De Smedt, Mirella Gijsen, Elodie Guidet, Nicola Kersting, Luk Naets, Dorien Pelckmans, Karen Remans, Peter Vande Moortele, Frank Van Keirsbilck, Jan Vannoppen Fotografen & illustratoren: BioForum Vlaanderen, Julie Gibbons, Stefan Jacobs (cover), Rachel Kramer, Tom Linster, Mat McDermott, Matthew Mendoza, Marieke Smets, Annelijn Steenbruggen, Frank Van Keirsbilck, Veganbaking.net, Vertigogen Administratie: Karin Holemans, [email protected] Lay-outconcept: Kurt Cornelis, www.sfumato.be Druk : Druk in de Weer, www.drukindeweer.be Verzending: Boes & Co, www.boesenco.be

V.u.: Piet Anrijs, Vissenakenstraat 381, 3300 Vissenaken

Activiteiten Weg & Wijzer Afdelingen voeren hun activiteiten voor het meinummer in vóór 22 april via www.velt.be/beweegt. Het gaat om de activiteiten van juni en juli. Onjuiste of onvolledige activiteiten worden niet opgenomen. Op zoek naar de contactpersoon van je afdeling? Surf naar www.velt.be en klik ‘in je buurt’ of bel 03 281 74 75. Advertenties Tarieven en praktische vereisten op aanvraag bij de redactie en op www.velt.be/adverteren. De redactie kan beslissen om advertenties niet op te nemen. Voor de inhoud van de advertenties zijn redactie noch Velt verantwoordelijk. Seizoenenarchief Velt-leden kunnen nummers van vorige jaargangen van Seizoenen raadplegen op www.velt.be. Registreer je (lidnummer nodig) en log in. Word lid • België: stort € 25,00 op rekening BE51 0010 9905 5062 van Velt vzw. BIC: GEBABEBB. • Nederland: stort € 25,00 op rekening 674848 t.n.v. Velt-Nederland onder vermelding van naam + volledig adres. BIC: INGBNL2A. • Andere landen: stort € 30,00 op rekening BE51 0010 9905 5062 van Velt vzw. BIC: GEBABEBB. Giften (België) Steun Velt in het ijveren voor gezonde voeding en een gezonde leefomgeving. Stort een vrije gift op rekeningnummer BE51 0010 9905 5062 van Velt vzw, met de mededeling ‘gift’. Giften vanaf € 40,00 zijn fiscaal aftrekbaar. Legaten Legaten kunnen onze vereniging een mooie impuls geven. Als je ecologie belangrijk vindt en ons werk wilt steunen, kun je Velt vzw in je testament opnemen voor een duolegaat. Met een duolegaat kun je aanzienlijk besparen op successierechten en zo je erfgenamen bevoordelen. Velt geniet dan mee van dit belastingvoordeel. Meer info bij [email protected] of bel 03 281 74 75.

2 | 2013

3

Inhoud

zoom Fikse korting op het Handboek Ecologische Voeding

5

Eco-actief Zadenactie groot succes & ander eco-actief nieuws

16

Consument/Column

Hij raakte jarenlang in de vergetelheid, maar is nu eindelijk weer in opmars: de suikerwortel. Teel hem zelf in je tuin! p. 8

Met knapperige scheuten en frisse kiemen tover je pril lentegroen op je bord. Kok Nicola Kersting leert je graag zijn keukengeheimen. p. 18

Frans De Smedt en Moniek Van de Voorde trekken graag de tuin in op zoek naar eetbaar groen zoals daslook en madeliefjes. Hun kleinkinderen genieten mee. p. 12

6

tuin Oogst zelf suikerwortels uit je tuin Veelzijdig daslook en speelse madeliefjes: lekker groen uit de tuin

8 12

verbeeld Een muis voor de buizerd

11

culinair De frisse smaak van kiemen

18

weg & wijzer

21

zoekertjes

15

Lezers reageren/Uitgesproken Antwoord op interview Mark Lynas

30 32

Uitgelicht

35

ledenvoordelen

43

4

Redactioneel

Verleidend Valeriaan Tekst Elodie Guidet (Nature & Progrès) en Jan Vannoppen Redactie Bart Coenen

De beurs Valeriaan vindt voor de derde keer plaats in Brussel. Dit jaar staat de beurs in het teken van de biogastronomie. Met op het programma een boerenmarkt, demonstraties van bio-koken, culinaire ateliers en proeverijen van biologische producten.

Doorlopend kun je gezellig tafelen in het biologisch restaurant en bezoek je de verkoopsstands van 150 exposanten met een eco-aanbod uit België en omringende landen. Op vrijdag 19 april vindt er een ‘100% bio nocturne’ plaats, tot 21 u.

De organisaties Velt, zusterorganisatie Nature & Progrès, BioForum Vlaanderen en VIBE verwelkomen op Valeriaan al wie meer wil weten over ecologisch leven in huis, keuken en tuin en pakken op deze beurs uit met het thema ‘van boer tot bord’. Van zaad op akkers gezaaid, tot maaltijden verwerkt en met smaak gegeten, ons dagelijks voedsel vertelt een verhaal. ‘Op Valeriaan ervaren en begrijpen bezoekers dat verhaal zodat ze geïnformeerd en bewust voor ecologische consumptie kunnen kiezen’, vertelt Elodie Guidet, hoofd communicatie bij Nature & Progrès.

De exposanten bieden hun producten en diensten aan rond ecologisch tuinieren en voeding, ecologisch bouwen, cosmetica en textiel, duurzame energie, ambachtswerk, etc. Valeriaan staat garant voor een strikte selectie van de exposanten op vlak van de kwaliteit van hun producten en diensten. Zo wordt bijvoorbeeld gekeken naar hun bereidheid om hun ervaring en hun visie op ecologisch consumeren te delen met de bezoekers. Maar helemaal typisch voor Valeriaan is de gezellige en gastvrije sfeer die in het mooie kader van de locatie Tour & Taxis goed tot haar recht komt. En dat niet alleen tussen de kraampjes of in het restaurant, maar ook op de lezingen en workshops. Mogen we jou ook verwachten?

Je vindt op Valeriaan informatiestands van de organisatoren en hun partners, een boeiend aanbod van lezingen, films en (kook)workshops en een markt waar bioboeren en biologische verwerkers je van hun rijke aanbod laten proeven. Daarnaast pakt deze editie op zondagnamiddag uit met de eerste grote zadenruilbeurs van Brussel, een hoogtepunt waarvan de organisatie volledig verzorgd wordt door Velt. Veel ecologische tuiniers oogsten zelf zaad of nemen stekken van speciale groenterassen. Door hen de kans te geven dit materiaal uit te wisselen, helpt Valeriaan Brussel om de biodiversiteit van voedingsgewassen te bewaren.

Praktisch Waar? Tour & Taxis Wanneer? Op 19, 20 en 21 april, van 10 tot 19 u (op vrijdag tot 21u) Toegangsprijs? € 8,00; € 4,00 voor leden van Velt, VIBE en Nature & Progrès. De toegang is gratis voor -26-jarigen. Alle informatie over de zadenruilbeurs en het programma van de lezingen vind je vanaf 15 maart op de website: → www.valeriaan-brussel.be

Zoom

5

Geniet van honderden heerlijke recepten en een fikse korting op het Handboek Ecologische Voeding

Wat denk je van deze kruidige kikkererwten met kerrie en verse koriander? Op de foto zie je slechts een van de honderden gerechten uit het Handboek Ecologische Voeding. Wil je álles weten over lekker, gezond en ecologisch koken, dan verdient dit boek onmiskenbaar een plekje in jouw boekenkast of keuken. Naast de verrassende recepten, ontdek je in dit boek heel wat achtergrondinformatie, over voedingsleer en biologische producten bijvoorbeeld. Velt biedt je nu een exclusieve korting op het Handboek Ecologische Voeding! Als Velt-lid betaal je slechts € 19,50 (i.p.v. € 31,95) + € 5,30 verzendkosten. Stort het bedrag, inclusief verzendkosten, op de rekening van je afdeling of op rek. BE51 0010 9905 5062 van Velt Nationaal, Berchem voor België of op 362280 van Velt Nederland voor Nederland, met vermelding van naam, adres en titel.

6

Consument

Ecomat wint de Dubolimburg-prijs 2013

Kleine hoefprint

Ter gelegenheid van de Bouwinnovatie-beurs in Hasselt kreeg Ecomat bvba, met vestigingen in Genk en Zoersel, de Dubolimburg-prijs 2013. De vakjury van specialisten in duurzaam bouwen oordeelde dat Ecomat het best voldoet aan de criteria van Dubolimburg: rentabiliteit (prijs/kwaliteit) en het evenwicht tussen economische, ecologische en sociale aspecten. Ecomat is een groot- en kleinhandel in bio-ecologische materialen voor bouw, interieur en buitenruimte. De Dubolimburg-prijs focust op duurzaam bouwen. In de beoordeling let de jury op de integrale benadering van duurzaamheid en de aandacht die men besteedt aan de manier waarop er zuinig wordt omgesprongen met energie, water, ruimte en grondstoffen.

In Nederland startte Milieudefensie samen met haar jeugdafdeling JMA een opmerkelijke actie. Ze roepen consumenten op om een of meerdere Kleine Hoefprint-kaasbolletjes te bestellen. De melk voor deze kaasjes moet komen van koeien die niet zijn bijgevoerd met ingevoerde (gen)soja, maar wel met gras, lupinen, erwten en Europese soja. Omdat Nederland met ruim 200000 ton per jaar de grootste invoerder is van soja uit Zuid-Amerika voelt Milieudefensie zich geroepen om samen met de verbruikers een duidelijk signaal te geven dat het ook anders moet en kan. Deze import is de oogst van 59000 ha, omgerekend is dat elf keer het natuurgebied van de Hoge Veluwe. Eind december stond de teller al op meer dan 2000 bestelde kaasjes en op de website www.kleinehoefprint.nl kun je zien dat er elke minuut nog bestellingen binnenlopen. Einde maart wordt de totale bestelling geplaatst bij een kaasmaker die aan de voorwaarden van Milieudefensie voldoet. Prijs hernieuwbare olie haalt die van olie in

© Tom Linster

Welkom wolf De wolf is volop bezig aan een comeback. Franse en Duitse wolven zijn al genaderd tot op 200 km van onze grenzen. Een jonge wolf, op zoek naar een nieuw leefgebied, kan in een week tijd België bereiken. Uiteraard zal er nog wat tijd overheen gaan voor de eerste wolvenroedels zich vestigen op Belgisch grondgebied, maar individuele wolven – zeg maar verkenners – doen nu al af en toe ons land aan. In tegenstelling tot wat algemeen wordt aangenomen, hebben wolven een ingebakken angst voor mensen en zullen ze ons nooit aanvallen. Waar genoeg natuurlijke prooien voorkomen – reeën en everzwijnen bijvoorbeeld – zullen ze ook zelden of nooit vee als prooi kiezen. Er is dus geen enkele reden tot ongerustheid. In de Duitse regio Lausitz leeft een honderdtal wolven dicht bij dorpen en steden, en niemand die er ooit last van heeft. Om de bevolking tijdig te informeren en voor te bereiden op de komst van de eerste wolven op Belgisch grondgebied, lanceert Landschap vzw de website www.welkomwolf.be. De website bundelt alle informatie over het gedrag van wolven en hun actuele verspreiding in Europa. Daarnaast organiseert Landschap vzw de komende maanden lezingen met als thema ‘Wolven op loopafstand’ in alle Vlaamse provincies. Alle praktische informatie is te vinden op de website. → www.welkomwolf.be

Het Internationaal Agentschap voor Hernieuwbare Energie (Irena) heeft een belangrijk rapport kunnen opstellen waarmee beleidsmakers hun voordeel kunnen doen. De kostprijs van hernieuwbare energie is de laatste jaren zo sterk gedaald dat hij voor waterkracht, biomassa, geconcentreerde zonneenergie via spiegels en de meest efficiënte windmolens kan worden vergeleken met de 4,5 à 9 eurocent per kilowatt voor elektriciteit uit centrales die draaien op fossiele brandstoffen. Alleen voor zonnepanelen ligt de kost nog op het drievoudige. Volgens Irena zijn we nu echt op weg naar een energierevolutie. Waalse minister ziet kansen voor bio Carlo Di Anatonio, de Waalse minister van Landbouw, heeft grootse plannen voor de biologische landbouw. Hij ziet de tekorten van biogroenten en -fruit op de markt als een kans voor de ontwikkeling van de eigen Waalse biosector via doorgedreven onderwijsprojecten in alle hogere opleidingen voor landbouw, bijstand voor boeren die wensen om te schakelen, ondersteuning van coöperatieve ondernemingen en de injectie van 1,45 miljoen euro in 2013 voor de oprichting van een onderzoekscel bio. Campbell soep zonder plastic coating? Consumentenorganisaties in de VS lijken hun slag te hebben thuisgehaald in hun strijd tegen het gebruik van bisfenol-A (BPA) in het plastic laagje aan de binnenkant van conservenblikken. Diverse studies brengen de blootstelling aan BPA in verband met een verhoogd risico op borst- en prostaatkanker en hormonale storingen bij kinderen. De Campbell’s Soup Company heeft beloofd naar een alternatief te zullen zoeken, evenwel zonder een vooropgestelde timing.

Consument/Column

Biomosselen uit Zeeland Na de biomosselen uit Ierland brengt nu ook Vette & Verhaart, het oudste Nederlandse mosselkweekbedrijf, biologische mosselen op de markt onder het merk Qualimer. De biomosselen zijn gecertificeerd door Skal en zijn herkenbaar aan het Europese biolabel op de verpakking, naast het MSClabel voor duurzame mosselkweek. Minstens één aardbei per potje… Minstens één aardbei per potje aardbei-yoghurt: dat komt overeen met de ondergrens van 6 procent vruchtenaandeel die de Duitse wet voorschrijft. Met zo’n dosering kun je natuurlijk geen uitgesproken vruchtensmaak creëren. De oplossing die de meeste fabrikanten hanteren is het goedje oppeppen met aroma’s en veel suiker. Öko-Test (OT) vindt een minimum van 10 procent vruchten acceptabel. In de meeste bioyoghurts en in enkele ‘premium’ gangbare potjes zoals die van Danone en Mövenpick vinden we zelfs tot 17 procent vruchten en ze blijken vrij te zijn van toegevoegde aroma’s. Wat verder opvalt is dat bijna al de gangbare yoghurt een minder gunstige vetzuursamenstelling heeft doordat de koeien te weinig groenvoer krijgen. Om de te zoete smaak van de yoghurt te dimmen raadt OT aan om deze aan te lengen met pure yoghurt. Of om zelf vruchtenyoghurt te maken op basis van een derde verse, rijpe aardbeien in het seizoen en een beetje suiker. Je hebt dan géén aroma’s of kleurstoffen nodig, en de prijs is vergelijkbaar met die van kant-en-klare versies. Europese Unie heeft meer bos Het bosareaal in de Europese Unie groeit. Sinds 2000 nam de opppervlakte bos toe met 2 procent tot een totaal van 41,4 procent van de volledige landoppervlakte. In slechts vier landen nam het bosoppervlak af, in drie landen bleef het gelijk en twintig landen noteerden groei. Zweden spant de kroon met bijna een vijfde bos. Samen met Frankrijk, Spanje en Finland levert Zweden zo meer dan de helft (56 procent) van het volledige bosareaal. Bronnen: .euidentity, eurostat, Öko-Test, Milieudefensie, IPS, BioForum, Ethical Consumer, Test-Aankoop, Ekoland.

* Ecologische kleding * * Verantwoord speelgoed * * boeken * Kom eens langs, liefst met de fiets Beeldhouwersstraat 46 – 2000 Antwerpen Zuid www.natuurkleding.be

7

Column Hyperactieve consument Tekst SuskewieD

Blij weerzien met een Engelstalige vriendin: the Ethical Consumer. Ik was haar even uit het oog verloren na wat fout gelopen pogingen om mijn abonnement te verlengen. Maar nu is ze dus terug, blakend van energie en een kloeke twintiger die mij altijd weer verrast met haar doorwrochte dossiers. Oorspronkelijk had zij de looks van ‘underground’-bladen zoals de Alternatieve Konsumenten Gids of De 12 Ambachten uit Nederland: weinig franje, geen reclame, (te) kleine oplage. Nu is the Ethical Consumer (EC) echter ontbolsterd tot een kleurrijk magazine met een niet aflatende speurtocht naar foute bedrijven achter zowat alle consumentengoederen. Het tweemaandelijkse EC-magazine van 48 pagina’s bevat gewoonlijk een hoofddossier van 10 of meer bladzijden en twee of drie kleinere onderzoeken. In zo’n omvangrijke brok – onlangs over melk – lees je alles over prijszetting door supermarkten, dierenwelzijn, directe verkoop van biologische melk, geitenmelk, soja als veevoer en zelfs melkalternatieven. Halverwege dat werkstuk word je dan betrokken bij een specifiek Brits probleem in verband met de melkveehouderij: de das (het diertje, niet de ‘cravatte’ of ‘plastron’). Dassen zouden er immers de overdragers zijn van tuberculose bij runderen en dus willen boeren de das uitroeien of vangen en vaccineren. EC betoogt dat ziekten bij dieren vooral te maken hebben met de intensieve veeteelt en steunt de verontwaardigde dierenwelzijngroep Viva! in haar roep voor een boycot van melkproducten afkomstig van dasvijandige bedrijven. Zelfs de organisatie van biologische telers, the Soil Association, moet toegeven dat ze geen bindende richtlijnen over het dassenprobleem in haar lastenboek heeft staan… Daarnaast is de EC uniek in haar consumentenadvies: geen mistig prijs-kwaliteitgeleuter, geen technische tests over de afbraak van detergenten in allesreinigers of de elektrische veiligheid van klopboormachines. Hier worden voor maar liefst 19 criteria – van milieurapportering tot dierenwelzijn, van de rechten van de arbeiders tot een duurzame productieketen – aan de producenten achter de merknamen punten toegekend. Bedrijven die minder dan 10 op 20 halen zijn duidelijk niet geslaagd en als consument heb je dus de keuze uit het topsegment afhankelijk van de beschikbaarheid in jouw regio of land. Waar het al dan niet toekennen van punten op slaat, lees je in de uitgebreide bedrijfsprofielen. Zo lees ik in het dossier over alle soorten verzekeringen dat mijn autoverzekeraar AXA het geld van mijn premie belegt in bedrijven die wapens produceren of durft te parkeren in belastingparadijzen, maar aan de andere kant wel oog heeft voor vermindering van haar CO2-uitstoot. De totaalscore is toch meer dan onvoldoende volgens EC: 4,5 op 20. Moet ik dringend eens een hartig woordje over wisselen met mijn makelaar volgende maand…

8

Tuin

Oogst zelf suikerwortels uit je tuin Een zoet en kruidig gewas Tekst en foto’s Frank Van Keirsbilck

De suikerwortel, een helaas bijna gesloten pagina uit de groentegeschiedenis, lijkt langzaamaan zijn groene neus boven de vergeten grond te steken. Hij neemt eindelijk zijn verloren plaats weer in. Tot halverwege de jaren 1800 had deze plant een vaste stek in vele moestuinen, waarna hij op een duistere wijze overschaduwd raakte door de gewone wortel (Daucus Carota), en de aardappel (Solanum Tuberosum). Laten we deze pagina openen, en kijken welke zoete verleidingen dit familielid van de schermbloemigen in petto heeft…

Tuin

Zoet in alle talen De plant behoort tot het genus Sium (Latijnse naam: Sium Sisarum), waarbij nog enkele soorten die op moerassige gronden groeien, geherbergd zijn. Vele zijn giftig. De enige andere vermeldenswaardige eetbare plant in dit genus is Sium Suave, een Noord-Amerikaans familielid. Van deze plant eet men eveneens de wortels. Over de herkomst van de suikerwortel bestaat er heel wat onduidelijkheid. Zeer waarschijnlijk is zijn thuisland ZuidRusland en/of China. Andere namen voor deze mooie planten zijn er weinig, of het zou de in vroegere tijden verkeerdelijk gebruikte ‘zoete watereppe’ moeten zijn. Opvallend is wel dat men in vele talen verwijst naar de zoete smaak: zuckerwurzel (Duits), berle à sucre of chervis (Frans), chirivia de azucar (Spaans) of nog het Deense sukkerrod… Een nukkig karaktertje Het is een relatief grote meerjarige plant, die onder goede omstandigheden een hoogte van zowat 1 tot 1,5 m kan bereiken, en onderaan een cluster van wit-crèmekleurige wortels vormt. Dit, in tegenstelling tot enkele meer populaire schermbloemigen zoals de gewone wortel, de pastinaak en de vooral in OostEuropa veel gegeten wortelpeterselie, die slechts één (soms relatief dikke) wortel produceren. Men ondernam al pogingen om iets dergelijks ook bij de suikerwortel te realiseren, maar dit blijkt een zeer moeilijk te selecteren plant. Voor zover bekend, bestaat er geen verscheidenheid aan variëteiten, geen planten met dikkere of dunnere wortels, andere kleuren of smaken. Wat mij betreft hoeft er niet veel aan deze plant toegevoegd te worden! De enigszins dunne wortelen hebben een zeer zoete smaak, vergelijkbaar met een zoete pastinaak. Je hoeft ze niet te schillen, maar een tuinslang is wel handig om al de tuingrond van tussen de onregelmatig gevormde, tot 25 cm lange vingers te krijgen. Om even terug te komen op een hierboven vermeld nukkig karaktertrekje van de plant: misschien is er wel een verband tussen de onselecteerbare aard van de suikerwortel en de teloorgang van de teelt?

Andere moeilijk te selecteren planten hebben immers eenzelfde periode van opkomst en verval doorgeworsteld. Ik denk dan aan aardaker, crosne, zwartmoeskervel of Nieuw-Zeelandse spinazie. Of is de invloed van de opkomende zaadfirma’s vanaf het einde van de 19de eeuw groter dan we kunnen inschatten? Deze firma’s hadden en hebben duidelijk geen baat bij planten die je eenvoudig zelf jaar na jaar opnieuw kunt scheuren en uitplanten. Zoals meestal zal het antwoord wel een palet van omstandigheden in zich verbergen… Vroege zaai De teelt van suikerwortel is vrij eenvoudig. Zaaien is een eerste mogelijkheid. De kleine bruine zaadjes kiemen iets enthousiaster na een koude periode, dus is een winterzaai – bij voorkeur in kleine potjes – aan te raden. Een vroege voorjaarszaai in een nog koude serre geeft eveneens goede resultaten. Extra warmte is zeker niet nodig: de zaadjes kiemen vrij vlot binnen de drie a vier weken, en daarna kun je de jonge plantjes verder kweken tot ze na de laatste vorst hun buitenplaatsje innemen. Een plantafstand van 30 bij 40 cm kunnen ze het best smaken. Suikerwortels zijn in hun nopjes op de wat nattere plaatsen. Als die dan ook nog in halfschaduw of zon liggen, zijn de omstandigheden helemaal ideaal! Zelfs op zeer natte plaatsen kan de plant goed gedijen. Een droge standplaats verdraagt hij moeilijk en leidt tot een veel lagere opbrengst. Grondbedekking is dan een interessante optie. Qua voedingsstoffen worden de planten graag ruim voorzien; een goede compostgift zal de oogst significant verhogen en leiden tot de vorming van dikkere wortels. Een permacultuurtuin is meestal dolgelukkig met de komst van enkele suikerwortelplanten. Scheutjes scheuren Een tweede mogelijkheid tot voortplanting is de planten scheuren in het voorjaar. De wortels die zich tijdens het voorgaande jaar hebben gevormd, vormen nieuwe planten. Die kun je individueel uitplanten. Zelf gebruik ik meestal deze methode. Ze is zeer eenvoudig, en wie weet kan ik wat selecteren op een hogere productie of zelfs een andere

9

variëteit (hoop doet leven…). Met een scherp mesje zijn de individuele scheutjes bovenaan gemakkelijk te scheiden. Bij een ruime watergift vormen er zich vlug nieuwe worteltjes. Veel literatuurbronnen vermelden een regelmatige teeltafwisseling. Ik zet ze echter meestal op dezelfde plaats, met een ruime voorraad compost, en ik zie geen ernstige problemen opduiken. De opbrengst blijft nagenoeg dezelfde, rekening houdend met de weersomstandigheden. Smulvoer voor muizen De witte bloei kan al in het eerste jaar na het zaaien voorkomen, maar is veel duidelijker aanwezig bij tweejarige planten. De zaden, die je het best van twee- of meerjarige planten neemt, ontwikkelen zich relatief laat en onregelmatig, vanaf einde augustus tot meestal een stuk in oktober. Het is niet ongewoon om het volgende jaar jonge plantjes te zien opduiken die zichzelf hebben uitgezaaid. Oogsten gaat gemakkelijk: steek gewoon even een spitvork in de grond, dans er eens goed mee en de planten met wortels komen vlot uit de grond. Enkele dunnere en langere uiteindes zullen onvermijdelijk wel wat koppigheid vertonen en blijven steken, zeker op de zwaardere gronden. De planten zijn perfect winterhard, en zouden zeker -25° Celsius kunnen verdragen. In het olijke muizenparadijs dat ergens diep onder mijn tuin verscholen zit, worden er evenwel haute cuisine maaltijden bereid met de zoete wortelen, dus ik ben wel verplicht om ze uit te graven en in een pot of kist met aarde te bewaren. Dat lukt overigens prima. Die feestende muizen zijn samen met de onvermijdelijke (naakt)slakken de enige vijanden van betekenis. Ziektes of aandoeningen krijgt de plant nauwelijks. Wel vind ik hier elk jaar enkele planten die een groei-achterstand hebben en rode bladeren krijgen voor de herfst aanbreekt. Wellicht is dit te wijten aan een of ander voedingsgebrek of aan een te droge grond.

10

Tuin

Houtige kernen Wat ik zeker nog moet vermelden, is de vorming van houtige kernen, waar suikerwortel voor bekend staat. Zelf heb ik er nog nooit last van gehad bij mijn planten, maar anderen hebben er wel problemen mee. Er is geen eenduidigheid over dit verschijnsel. De meeste bronnen vermelden dat dit tijdens het eerste kweekjaar voorkomt, anderen spreken dan weer over de volgende jaren. Sommigen vermelden droge omstandigheden, maar soms komt dit verschijnsel dan weer helemaal niet voor onder gelijkaardige droge omstandigheden… Bovendien wordt ook nog de vorming van deze kern tijdens de wintermaanden vermeld, na de bewaring, al dan niet in de grond. Een oplossing voor dit nogal draderige probleem blijkt er niet te zijn. Na de oogst kun je deze harde kern wel uitsnijden (of zelfs uittrekken) en de rest is zeker eetbaar. Een lekker blaadje… Je kunt ook de bladeren van de suikerwortel eten. In jonge toestand zijn ze zeer smakelijk en wat te vergelijken met peterselie. De oudere bladeren worden soms wat taai, maar hebben de fijne smaak niet verloren. Veel schermbloemigen met eetbare wortels, zoals de pastinaak of de wortel, hebben trouwens eetbare bladeren. Langs de andere kant hebben enkele schermbloemigen die bekend zijn omwille van hun bladeren of zaden, zoals Roomse kervel, venkel, karwij en anderen een zeer smakelijke wortel. Maar dit leidt me nu allicht te ver… Zoals altijd zal de productie van de wortels in het gedrang komen naarmate je meer bladeren van de plant plukt. Ik reserveer meestal enkele plantjes voor de bladeren en houd de andere planten voor de wortelproductie. Een weinig bekende methode is het bleken van de jonge bladeren in het voorjaar, net zoals je met witlof, zeekool, kardoen, mierikswortel en nog vele anderen kunt doen. Je snijdt enkele scheutjes af, zet ze in een pot op een warme en donkere plaats, en afhankelijk van de temperatuur en vochtomstandigheden (regelmatig water geven!) kun je enkele weken later jonge bleke scheutjes oogsten met een milde, aromatische smaak. Deze jonge scheuten bezitten een hoger vitaminegehalte dan de wortels.

In vroegere tijden (en misschien nu nog) werden de wortels geroosterd en gebruikt als een soort koffie, wellicht wat te vergelijken met de gebrande cichorei die nu nog steeds door sommige mensen gedronken wordt. Ik heb echter geen praktische ervaring met die methode. Verschillende bronnen melden dat je op een relatief eenvoudige manier suiker uit de wortelen kunt verkrijgen. Hoe je dat precies moet doen, heb ik niet kunnen achterhalen. Mild, zoet & kruidig De wortels kun je op allerlei manieren eten. Gewoon uit het vuistje hebben ze een zeer aangename mild-zoet-kruidige

smaak. Het suikergehalte is 4-8 procent, en dit in de vorm van saccharose. In de keuken kun je ze gebruiken zoals je gewone wortel, pastinaak of wortelpeterselie gebruikt. Gekookt in een soep met ui, kool, biet of raap staan ze zeker hun zoet mannetje. Laat suikerwortels, in gelijk welke bereiding, niet te lang meekoken, want dan verliezen ze een groot deel van hun smaak. Een vijftal minuten volstaat meestal. De wortels zijn dan wat zachter en hun volle en zoete verlokkingen dalen dan nog volop op onze smaakpapillen neer. Persoonlijk vind ik ze heerlijk als je ze klaarmaakt als een soort van beignets, of als je ze na het koken opdient met kaassaus.

Verbeeld

11

Leven in de tuin Een muis voor de buizerd Tekst Peter Vande Moortele Illustratie Marieke Smets

Tijdens de maanden december en januari viel het me op dat er veel grote roofvogels te zien waren. Nooit eerder zag ik zoveel buizerds, ook op plaatsen waar ik er voorheen nooit één zag. Bij een fietstochtje op een woensdagmorgen konden de kinderen en ik ons vergapen aan een machtig exemplaar dat van op een paaltje rustig naar ons zat te kijken. Pas toen de jongste begon te roepen spreidde de vogel zijn indrukwekkende vleugels en vertrok over het weiland naar een rustiger plekje. Het zijn prachtige vogels; met een spanwijdte van meer dan een meter zijn het zeer imposante verschijningen. Ik neem aan dat haast iedereen dde voorbije weken deze majestueuze vogels ergens heeft zien zitten op een paaltje of boom. De krant berichtte dat er deze winter tienduizend buizerds de extreme koude in Oost-Europa ontvluchtten om in onze streken te overwinteren. Net nu heb ik voor de eerste keer schade

door ijverige woelmuizen. Mijn hond en kat worden een dagje ouder, vrees ik. Ze blijken minder effectief in het beschermen van mijn moestuin tegen ongewenste bezoekers. Op www.velt.be vond ik tips om dit probleem het hoofd te bieden: zo las ik dat veel roofvogels dit diertje wel lusten. Ik vraag me dan ook af of de wintergasten een bijdrage leveren om het ongedierte te helpen bestrijden. De buizerd voedt zich met mollen, veldmuizen, kleine vogels, kikkers, konijnen en andere kleinere dieren. Maar hij is een echte opportunist. Hij voedt zich ook met dieren die het slachtoffer zijn geworden van het verkeer. Daarom zie je hem vaak in de buurt van autowegen, waar hij wacht op een eenvoudig maal. Ik vrees dus dat de muizen zich hier geen zorgen hoeven te maken. Gelukkig hebben we ook nog een inlandse populatie roofvogels. De buizerd zelf is sowieso de meest voorkomende roofvogel in Vlaanderen, maar ook torenvalken,

kerkuilen en andere zullen ervoor zorgen dat de muizenplaag onder controle blijft. Zeker wanneer de vogels jongen te voeden hebben, eten ze massa’s prooien. We doen er goed aan om het deze vogels hier zo goed mogelijk naar hun zin te maken, opdat ze in de buurt van onze tuinen nestelen. Buizerds nestelen zich in hoge bomen waar ze in een stevige oksel een nest bouwen. Torenvalkjes maken gebruik van een nestkast. Een uilenkast in een oude schuur is de ideale nestgelegenheid voor een kerkuil. Roofvogels zijn niet alleen prachtig om naar te kijken, ze helpen ons ook om plagen onder controle te houden. Ik hoop dat ze dit efficiënt doen, want het is toch wat frustrerend om stompjes wortels te oogsten. Als we dan toch schade ondervinden, troost ik me met de gedachte dat ik onrechtstreeks de roofvogels voed.

12

Tuin

Veelzijdig daslook en speelse madeliefjes Lekker groen uit de tuin Tekst Moniek Van de Voorde & Frans De Smedt Foto’s Vertigogen, Stefan Jacobs, Rachel Kramer

Eind maart-begin april steekt al heel wat groen de kop op in onze tuin. Dit is het moment om nieuwsgierig te zoeken naar wat bruikbaar, gezond en lekker is. We beginnen te oogsten wat we niet gezaaid hebben. Enthousiast experimenteren Heel wat wilde planten zijn perfect bruikbaar in de keuken én ook lekker. Alhoewel, we hebben ooit puur zevenblad gestoofd zoals andijvie, en dat was voor ons veel te bitter. Kruiden oogst je beter in kleine hoeveelheden en in combinatie met andere. Alles begon hier toen Moniek een kruidencursus volgde bij Fik Seymus (een van de Velt-pioniers). Van het daaruit volgende macrobiotische koken stapten we geleidelijk over naar een realistischer gebruik van eigen oogst. Toen we van een vriendin het boek Puur natuur op tafel (van Roger Philips en uitgegeven door Spectrum, 1983) kregen, gingen we nog meer experimenteren. Een meer recente kruidencursus bij Maurice Godefridi en een kruidenstage in Frankrijk hebben ons extra gestimuleerd om kruiden uit de tuin elke dag een plekje op ons bord te geven. Veelzijdig daslook Daslook is onze favoriet. Het hoort zoals alle uien thuis in de familie van de lelieachtigen. Het is een bolgewas dat graag in vochtige grond in de schaduw groeit. Daarom zet ik daslook onder grote struikrozen. De uiengeur op zijn beurt verjaagt de rozenaaltjes. In ons hakhoutbosje mag daslook zich ook weelderig uitleven. Het loof sterft af na de bloei en de bolletjes overzomeren onder de grond, net als sneeuwklokjes…

daslook

In gunstige omstandigheden zaait daslook zich zeer sterk uit. Door de vlugge opkomst in de lente is het een mooie en goede bodembedekker die voorkomt dat ongewenste planten gaan ontkiemen. Van zodra je voldoende plantjes hebt, kun je de uitzaai tegengaan door direct na de bloei de bloemhoofdjes af te kappen. Ik doe dat met de sikkel en geef er regelmatig wat van aan kippen en geiten. In de keuken gebruiken wij stengel, blad en bloem dagelijks in allerlei gerechten ter vervanging van de klassieke lookteentjes en ui. Het blad gaat mee in de wok, in de

soep en in salades, of we maken er een heerlijke pesto mee. De bloempjes doen dienst als mooie en pittige versiering van hapjes en allerlei andere gerechten. Daslook is een beschermde plant. Dat betekent dat je deze plant op groeiplaatsen in volle natuur niet mag uitgraven en dat je zelfs geen bladeren of bloemen mag plukken. Je mag daslook wel in de tuin kweken en verder doorgeven. Ruigtekruiden Tussen onze bloemenweide en de struiken erachter ontstaat stilaan een zone met ruigtekruiden. Hier vinden we in het voorjaar de inheemse berenklauw. Als kind ging ik de bladeren plukken voor mijn konijnen. Nu gebruiken we de zeer jonge scheuten (als het blad zich begint te ontrollen) en stoven we deze delicatesse als voorloper op de groene asperges. Met berenklauw moet ik opletten: het sap geeft bij zonnig weer brandwonden op mijn handen en armen. Brandnetels groeien hier ook graag, maar ik probeer ze te beperken. Toch zou in geen enkele grote tuin een hoekje brandnetels mogen ontbreken; de brandnetel is immers een belangrijke waardplant voor vlinders. De jonge scheuten van de mineraalrijke brandnetels verwerken we in stoemp (stamppot), soep en vele wokgerechten. In pesto laten we ze voor een meer pittige smaak vergezellen door evenveel daslook. Langs de houtkant groeit ook wilde hop. Gekweekte hopscheuten hebben we nog nooit gegeten. Ik denk dat de prijs er wat mee te maken heeft… Maar de jonge spruiten van de wilde hop smaken net zo goed. Alleen de jonge toppen zijn bruikbaar. Met je duimnagel voel je waar de stengel nog zacht is. Je kunt wilde hop

Tuin

ook in de natuur plukken. Tijdens een wandeling langs de Scheldedijken (we hebben wel altijd een of ander oogstzakje mee) hebben we ze ooit rijkelijk geoogst. Madeliefjes en fris groen Onze kleinkinderen plukken graag madeliefjes in het gazon, vooral om er achteraf hapjes mee te maken. Je prikt ze bovenop een stukje kaas, een radijs en een blaadje Roomse kervel… Madeliefjes maken ook soep en sla aantrekkelijker voor kinderen. Om de eerste slaatjes aan te vullen trekt Moniek in de lente vaak de tuin in op zoek naar jonge vogelmuur, hondsdraf, paardenbloem, zuringblaadjes, nog bleekgroen

zevenblad, Roomse kervel, witte dovenetel en daslook. Voor een lekkere groene vissaus stooft ze het frisse groen en doet ze er tot slot ook munt, palingkruid en citroenmelisse bij. Bijna alle planten die we vernoemen zijn spontaan in de tuin beginnen te groeien. Je kunt er in de natuur zaden van nemen en die zelf uitzaaien of je kunt in speciale zaken (zoals Ecoflora) plantjes kopen. Ruilen met andere Velt-leden kan natuurlijk ook. Wat in een tuin kan groeien, hangt af van de bodem. Zo onderscheiden we vochthoudende en vruchtbare zandleemgrond.

13

Wie zijn Frans en Moniek? Frans De Smedt en Moniek Van de Voorde willen al 40 jaar in hun grote tuin een stuk landschap behouden en de natuur maximale kansen geven. Frans heeft een loopbaan als onderwijzer achter de rug en geeft met passie al 15 jaar voordrachten en workshops over ecologisch tuinieren. Hij bezoekt heel graag tuinen als aanloop van het ecotuinweekend. Hij vindt het boeiend om op standen raad te geven en te praten met gelijkgezinden. Moniek heeft jaren lesgegeven in verpleging en volgde verschillende kruidencursussen. Ze geeft voor haar Velt-afdeling regelmatig workshops in eigen keuken. Ze hebben drie kinderen en vijf kleinkinderen die op woensdagnamiddag volop van de tuin genieten. Je ziet enkele van die kleinkinderen op de foto’s hieronder (gemaakt door Stefan Jacobs voor het boek Bessen uit de tuin). Afdelingen kunnen de tuin van Frans en Moniek na afspraak bezoeken. Ze nemen ook deel aan het ecotuinweekend (1 en 2 juni 2013).

14

Tuin

Waarom lentekruiden? • Ze werken reinigend (bloedzuiverend) en opbouwend (mineralen en vitaminen). • Rauw bevorderen ze de spijsvertering. • Ze geven smaak en verfijning aan gerechten. • Ze hebben een geneeskrachtige werking. enkele voorbeelden: - Brandnetel: zuiverend (verdrijft reuma), versterkend (aanmaak rodebloedcellen, kalk en ijzeropname) - Dovenetels (wit of geel): verzacht de bittere smaak en werkt bij urinaire problemen. - Daslook: versterkt het immuumsysteem. - Hondsdraf: net als bij weegbree verzacht het sap van een gekneusd blad netelroos. - Madeliefje: reinigend en hoestwerend, geneest aften. - Paardenbloem: reinigt, helpt verteren, werkt urineafdrijvend. - Roomse kervel: zuivert, stimuleert de eetlust en bevordert de stofwisseling. - Zevenblad: mineraalrijk. - Zuring: helpt verteren in kleine dosissen, verzacht neteljeuk. - Berenklauw: bloeddrukverlagend. - Hopbellen: kalmerend. Kruidige soep, versierd met madeliefjes of daslookbloem • 2 l water • 2 uien • 1 klont boter of scheut olie • 2 blokjes groentebouillon • 2 aardappelen of courgettes • 2 handenvol kruiden (brandnetels*, kervel of zevenblad) Snijd de uien fijn en fruit ze. Voeg de aardappelen, de bouillonblokjes en water toe. Breng aan de kook en mix na 15 minuten samen met de kruiden. Werk af met peper en zout en versier met madeliefjes of versnipperde daslookbloemen. *Gebruik je brandnetels, fruit ze dan mee met de ui; zevenblad en kervel laat je niet mee koken.

Groente-couscouskoekjes met roomse kervel, zevenblad en madeliefjes • 1 kop couscous • 2 koppen kokend water • 1 ui • 1 wortel • 1/4de selderijknol • 1 handvol zevenblad of kervel • 1 kop olijfolie • paneermeel • 2 eieren Overgiet de couscous met het water, laat hem zwellen en afkoelen. Fruit de groenten (of gebruik restjes van de dag ervoor) en mix. Laat afkoelen en mix de kruiden erdoor. Meng er 2 eierdooiers door en zoveel paneermeel als nodig is. Vorm koekjes van het mengsel en bak ze korstig in hete olie.

Kruidige pannenkoeken met molsla (paardenbloem) en een vleugje boerenwormkruid • 0,5 kg bloem • 1 pakje gedroogde gist of bakpoeder of bier • 6 eieren • 1 kop olijfolie • 0,5 l melk en 1/4de l water (of vervang het water door bier) • 1 snuifje zout • 2 pakjes vanillesuiker • 1 handvol frisse molsla • een paar boerenwormkruidblaadjes* Los de gist op in een kop handwarm water en klop de eieren met de vanillesuiker. Voeg de gist (of het bakpoeder) bij de bloem. Bier kan beide vervangen. Voeg met de mixer de melk toe, daarna de geklopte eieren en ten slotte de olijfolie en het zout. Spoel de kruiden en hak ze fijn. Roer de kruiden door het deeg en voeg water toe tot je de gepaste gladheid hebt. Bak de pannenkoeken op een heet vuur in goede olijfolie. * Let op met boerenwormkruid. Een teveel ervan is giftig. Pesto van daslook of brandnetel • een maatbeker van 1 l vol jonge blaadjes of toppen van daslook of brandnetel • 2 el noten (walnoten, hazelnoten, amandelen, pijnboompitten) • 100 g geraspte kaas (pecorino en/of parmezaan) • goede olijfolie (extra vierge) • 1 tl grof zout Maal de noten en het zout fijn in een vijzel. Snipper de kruiden en wrijf ze vervolgens fijn in de vijzel. Meng met de geraspte kaas. Voeg olie toe tot je een smeuïge pasta hebt. Je kunt ook alles in de keukenmachine fijnmalen. Doe de pesto in potjes en dek hem af met olie. De pesto is enkele maanden houdbaar in de koelkast.

Zoekertjes

Gratis

Te bewerken als groentetuin, een perceel grond (6 are), volledig of gedeeltelijk. In Aarschot. 0487 46 00 74. Gratis

Af te halen: percolaat uit wormcomposteren, verpakt in 750 cl-flessen, ca. 50 l. Kerkstraat 50, 1082 Sint Agatha Berchem, 02 466 24 21, [email protected]. gezocht

Help ! Moet dringend slib uit mijn vijver halen. Wie heeft er tips? Firma’s? Het betreft ongeveer 50 m3. Slib mag ter plaatse blijven. 052 30 28 51. gezocht

Een landbouwer die tweemaal per jaar een weide (kleine hectare) wil maaien en afvoeren, in Anzegem. Nu is de weide nog eenvoudig raaigras, maar door nu te stoppen met bemesten en het maaien pas uit te voeren begin juni en eind augustus, zullen inheemse kruiden, grassen en bloemen de kans krijgen. Jan Dheedene, 0472 49 16 08, Eegalstraat 16, Anzegem. Te koop

Dame-jeanne van 25 l (3 stuks), dame-jeanne van 20 l (1 stuk). Prijs af te spreken. Dirk Martens, Langestraat 3, 9570 Lierde, 055 42 16 79.

gezocht

Grote dierenvrienden die een pup willen adopteren. Wij wonen net in Frankrijk en hebben ons hier ontfermd over een dorpshond, (mengeling Beauceron + onbekend). Ze heeft 9 pups gekregen. Wij rijden maandelijks naar België dus kunnen er altijd eentje meebrengen. Het zijn grote dieren, maar ongelooflijk lief en trouw. Wij hebben 3 jonge kinderen dus ze zullen helemaal kidsproof zijn. Wij vragen enkel een vergoeding voor het inenten en chippen van de pups. Voor informatie en foto’s, mail naar [email protected].

Gratis

Wegens verhuis zoeken we vanaf april een nieuwe thuis voor Laïka en Bono (een koppeltje sinds 2005); 2 bastaardhondjes, goede wakers, zindelijk, gehoorzaam, ingeënt. Ze zijn gratis af te halen. Bel naar 0477 299 688 (Hasselt). Te koop

Uit vroeger voorraad, aan tweedehandsprijzen: bedden in massief olm en lariks. Matrassen met kokos en stromatrassen. Alex De Boeck, 0475 663 721. gezocht

Kleine huurwoning met tuin (lochting), voor 1 persoon. Huurprijs max. € 400,00. Samenhuizen kan ook. Omgeving Aalter. 0488 750 272 (Rita Lemagie). Niet gevonden wat je zocht? Er zijn meer dan 500 zoekertjes op www.ecozoekertjes.be. Schrijf naar Velt of e-mail [email protected]. Plaats je zoekertje op www.ecozoekertjes.be.

gezocht

Bewoners co-housing Lebbeke. Wil je samenwonen in een warme gemeenschap, in een eigen ecologische woning met voldoende privacy? Wil je een grote tuin om samen van te genieten, wil je regelmatig samen koken, spelen, feesten, leren en mee bouwen aan een duurzame wereld? Kom dan naar het infomoment: zondag 24 maart om 14 u, met rondleiding. Locatie: HuisElf, Kakemanstraat 11, Lebbeke. Inschrijven via [email protected] of 052 52 34 92. www.HuisElf.be. Te huur

Te koop

1 ha grond, gelegen in Hombeek, vlakbij de Schoorstraat en de Moststraat, in agrarisch gebied. Prijs: € 50 000. Info: 015 41 66 06 of [email protected]. Te huur Nieuw, heel mooi afgewerkt en energiezuinig (epc 134) ruim dakappartement (100 m2, 2de verdieping), 2 slaapk., centrum Bassevelde. Prachtig uitzicht op parktuin 1 ha. Met eigen ecomoestuin en mogelijkheid tot samentuinieren met andere ecobewoners in parktuin. Heel goede ligging met openbaar vervoer naar Gent (25 km), Eeklo (10 km) en Zelzate (10 km). Huurprijs € 575,00/maand. Philip Haers, [email protected], 0497 45 89 61.

Gratis

Af te halen: lief koppel Indische loopeenden (slakkeneters). Moeten weg wegens plaatsgebrek. Dirk Martens, Langestraat 3, 9570 Lierde, 055 42 16 79.

15

gezocht

Ik zou graag een gezellig groene logeerplaats vinden in de buurt van VeltemBeisem. Vanaf april zou ik normaal gezien seizoensarbeid aanvangen en is het voor mij praktisch om regelmatig op zondag en maandagavond in de buurt te kunnen verblijven, om zo met de fiets tot aan de boerderij te geraken. Dit tegen vergoeding of andere creatieve uitwisseling naar wens. [email protected], 0484 186 079. gezocht

Mijn wens is om een woonwagen te bouwen, zo ecologisch mogelijk, simpel, en praktisch. Om te starten, wil ik graag een onderstel vinden van een oude kermiswagen, werfkeet of boerenkar. Lengte ca. 5 m, met 2 wielassen, voorzien van molen en bladvering. [email protected], 0484 186 079. gezocht

Jongeren en begeleiders voor vakantiekamp in een eeuwenoude boerderij in Zuid-Frankrijk (Cévennes). Centraal in onze kampen staat respect, ook voor de natuur en het milieu. Zo veel mogelijk biologisch en vegetarisch. Meer info: www. vakantiekampen.blogspot.com, 0491 15 23 78, [email protected].

Huis in Gent, in rustige groene omgeving, vlakbij het Sint-Pieters station en op fietsafstand van het centrum. Te huur per week, per maand (max. 6 maand, evt te verlengen). 3 slaapkamers, living, keuken, veranda, grote tuin, kosten te delen met ander, volledig gescheiden losstaand deel van de woning. Prijs overeen te komen naargelang aantal personen en duur. Fieke Bendien, [email protected], 0477 37 19 97. gezocht

‘t Is misschien plezanter om af en toe met z’n tweeën in de (moes)tuin te werken dan alleen en vele handen maken de taken licht! Wie ziet het zitten om op een ecologische wijze met mij te tuinieren in een tamelijk grote tuin (ong. 18 a) in Vloesberg/7880 Flobecq ? Opbrengst wordt natuurlijk gedeeld. [email protected] Te koop

In Zuid-Frankrijk (Ardèche). Een massief gebouw, op berghelling, met prachtig zicht. Is onlangs gerestaureerd – typisch Frans en bemeubeld. Op 200-tal m boven straatniveau. Terrassenbouw. Ruime living, 2 slpk, badk, keukenhoek. Verwarming: elektrisch en Zweedse houtkachel. Opp. 1500 m2. Tuin met fruitbomen (kers, pruim, vijg). Drinkbaar huishoudelijk water verdeeld door nabijgelegen bron. Biofruitbomen uit Heuvelland. Het huis paalt aan een zeer groot bos met een aangeduide boswandeling. Wilde natuur voor mensen die goed te been zijn. Het dorp Asperjoc ligt naast het stadje Vals-les -Bains en is een kuuroord. Gevraagde som: € 125000. Maurice Brusseel, 050 34 63 31. Te koop

Carpovirusine: nieuwe fles aan kostprijs + begonnen fles gratis, sinaasappelboompje in keramiek pot, citroenboompje (levert echte citroenen), laurierboom, Garland Top 10 Electric Propagator G52, verwarmingsmatten, professionele kweekplaten, druivenpers. Meer info: [email protected], 058 62 47 35

16

Eco-actief

Zadenactie groot succes En ander eco-actief nieuws Samenstelling redactie

Velt Brasschaat bouwt kilometervreter Iedere twee jaar organiseert de GROS een wereldmeerdaagse waarbij scholen worden uitgenodigd om deel te nemen aan de wereldmarkt. Op deze wereldmarkt kunnen de leerlingen van de 1ste graad tal van activiteiten en workshops volgen. Velt Brasschaat bouwde voor deze wereldmarkt een heuse kilometervreter. In de fictieve winkel maakten de leerlingen kennis met het begrip ‘voedselkilometers’ en mochten ze de ingrediënten voor een duurzame maaltijd aankopen. Aan de kassa werd de som gemaakt. Om hun voetafdruk nog wat te verkleinen werden ze tot slot uitgedaagd om een kilometer te fietsen. Wie met de fiets winkelt, heeft namelijk een streepje voor.

Samen tuinieren in Oosteeklo In Oosteeklo wil men met het project ‘samentuinen’ kansarmen de kans geven om te tuinieren. Het is meteen een kans om het ecologisch tuinieren in plaatselijke volkstuintjes te promoten. De gemeente Assenede ondersteunt materieel, en ook het OCMW en de plaatselijke Welzijnsschakels zullen actief deelnemen aan het project. Welzijnsschakels ziet het project als een uitgelezen manier om kansarme mensen te helpen integreren in de samenleving. Maar de samentuin staat open voor elke Oosteeklonaar. Iedereen krijgt een perceeltje grond én begeleiding van enkele Velt-deskundigen. Antoinette Bauwens van Velt Meetjesland wijst erop dat ze ook samen aan de slag zullen gaan met de oogst. In de keuken van het OCMW zal de pompoensoep geurig dampen…

Samenaankoop zaden groot succes De samenaankoop van zaden die Velt in het najaar van 2012 organiseerde was een groot succes. Het totaal van alle bestellingen via de afdelingen steeg met maar liefst 25 procent ten opzichte van 2011. De toename is voor een groot deel te danken aan het poot-en plantgoed (4233 stuks ten opzichte van 2731 in 2011), maar ook het aantal zadenbestellingen is er mooi op vooruit gegaan (36490 t.o.v. 33199 in 2011). Dank je wel aan al wie deze samenaankoop mee tot een succes maakte!

Velt blogt voor meer eco op school Velt-medewerkster Dorien Pelckmans staat op www.lerarenblogs.be in voor de ‘ecoblogs’. Ze plaatst geregeld artikels over moestuinieren en duurzame voeding op school. In haar eerste blogpost vertelde ze over hoe je in hartje winter toch al kunt beginnen dromen over een schoolmoestuin. Met de tips van Dorien kunnen klassen direct aan de slag. → www.lerarenblogs.be

Eco-actief

17

Slimmer dan de vos Een poos geleden verspreidde Velt via Seizoenen een informatiebrochure over de vos. Heb je de brochure toen gemist? Download dan nu een geactualiseerde versie via www.velt.be/slimmerdandevos. De informatiebrochure kwam tot stand dankzij een samenwerking tussen Natuurpunt, Vogelbescherming Vlaanderen en Velt.

Kom jij ook naar Valeriaan Brussel? 19, 20 en 21 april 2013 Het worden drie mooie dagen! Bij Velt zijn we trots dat we ook dit jaar kunnen samenwerken met Nature & Progrès, onze Waalse tegenhangers, om de biobeurs Valeriaan Brussel te organiseren. We willen het aantal Nederlandstalige bezoekers nog sterker laten stijgen dan vorig jaar en hopen dus op een massale opkomst van Seizoenenlezers en hun vrienden. Kom genieten van de gezellige gastvrije sfeer die in het mooie kader van Tour & Taxis goed tot haar recht komt. Niet alleen tussen de kraampjes of in het restaurant, maar ook op de lezingen en workshops. Op zondagnamiddag organiseert Velt een zadenruilbeurs, een buitenkans om aan zaad en stekken van speciale groentenrassen te raken. Alle info over deze ruilbeurs en het programma van de lezingen komt vanaf 15 maart op de website: → www.valeriaan-brussel.be

Maak kans op een van de 20 duotickets voor Valeriaan. Stuur voor 1 april een e-mail naar [email protected] of stuur een kaartje ter attentie van de redactie. Vrijwilligers gezocht voor Valeriaan (19, 20 en 21 april 2013)  Velt Vlaams-Brabant verzorgt onze grote info- en verkoopsstand op Valeriaan Brussel en Velt Brussel doet de zadenruilbeurs draaien. Helpers zijn welkom en krijgen een duoticket. Is dit iets voor jou? Contacteer dan [email protected]. Ook kandidaat-standhouders kunnen zich nog aanmelden.

Kaartspel Tuintopia Deze lente wordt er een nieuw kaartspel gelanceerd: Tuintopia. Zoals de naam al doet vermoeden is het thema van het spel tuinieren. De spelers leggen samen een tuin aan en leren zo op een speelse manier de samenhang van de tuin kennen. Het spelverloop gaat als volgt: je begint het spel met het huis; dit zijn de startkaarten. Vervolgens ontstaat de tuin. De spelers leggen om de beurt een kaart aan, waarmee ze een verbinding maken met de andere kaarten. Zo levert een waterpomp bijvoorbeeld water aan het huis en voorziet een insectenhotel de groentetuin van plaagbestrijders. Als de tuin compleet is, wint de speler die de meeste verbindingen heeft gemaakt. Dit spel komt tot stand door crowdfunding: bij genoeg inschrijvingen wordt het spel gedrukt en levert uitgever Jan van Arkel het spel aan boekhandels en speelgoedwinkels. Tijdens de voorinschrijving kost het spel € 4,95. Bij grotere aantallen is er nog meer korting mogelijk. Bestellen kan online. → www.tuintopia.nl

18

Culinair

De frisse smaak van kiemen Prille lente op je bord Tekst Mirella Gijsen Recepten Nicola Kersting Foto’s Julie Gibbons, Matthew Mendoza, Mat McDermott, Veganbaking.net

De lente kondigt zich aan: vogels zingen uitbundiger en in de tuin zijn er ook al grote veranderingen zichtbaar. Vanaf 21 maart zijn de dag en de nacht een poosje even lang. Een zachte lentezon zorgt voor frisse gelige tinten op de ontluikende blaadjes van de bomen. Ieder jaar kijk ik weer uit naar dit moment. Het begin van de lente nodigt ons uit om weer met ‘een schone lei’ te starten. Na de stevige maaltijden in de winter, hebben we nood aan frisheid op ons bord. Kiemgroenten en scheuten zijn daar ideaal voor. Knapperige scheuten Scheuten zijn heel decoratief én ze zijn een goede bron van vitaminen, mineralen en andere voedingstoffen. Je hebt allerlei soorten scheuten; de meest gangbare zijn de scheuten van luzerne, broccoli, rodekool, rode biet, radijs, prei en erwt. Speel met kleur en smaak door scheuten aan hapjes, salades en warme gerechten op het laatste moment toe te voegen. Deze verfrissende, gezonde en lekker knapperige groenten geven je meteen een krachtige boost. Zelf zaden of peulvruchten laten kiemen is behoorlijk eenvoudig; het kan in bokalen of op een onderlaag van watten. Kiemzaden vind je vooral in biowinkels en supermarkten. Lof in de lente Zeer licht en minstens even heerlijk in de prille lente is witlof.’ Deze groente is licht verteerbaar, bevat weinig calorieën en geen vet. Witlof is rijk aan mineralen en belangrijke voedingvezels, en levert ook vitamines C en B9. Tegenwoordig zie je witlof het hele jaar door in de winkels, maar het witlof uit volle grond verdient toch de voorkeur. Het heeft een volle smaak, een vaste textuur en een heerlijke acceptabele bitterheid. Let wel op, als het witlof een groene kleur heeft, is de smaak bitterder. Witlof is een van de meest veel-

zijdige groenten: uitermate geschikt voor lentebereidingen, rauw in salades of bij hapjes, en in tal van warme gerechten. Witlof kweken zonder tuin Nicola, gepassioneerd door lekker eten, kwam met witlofwortels thuis van de boerenmarkt. Ze resulteerden in verrassend lekker witlof, dat je eenvoudig en met weinig benodigdheden zelf kweekt. Je hebt het volgende nodig: witlofwortels; ruimte in een koele berging zoals een kelder, garage, tuinhuis of balkon; een grote bak of emmer met aarde zodat je de wortels kunt planten en afdekken tegen het licht. Verder moet je alleen maar af en toe water geven. Oogst op het moment dat het witlof bovenkomt en nog wit is. Je vindt deze witlofwortels meer en meer: in volkstuinverenigingen of bij professionele witloftelers, bij sommige tuincentra… Kiemen in een bokaal Neem een grote, schone, glazen bokaal. Week daarin de zaden in een dunne laag van ca. 1 cm. Kleine zaadjes week je 4 uur; grote een hele dag of nacht. Dek de bokaal af met neteldoek of een andere stof zoals bijv. een nylonkous. Bevestig de stof met een elastiek. Giet het teveel aan water na het weken af. Zet de bokaal in het donker tot de zaden uitlopen. Wil je groene scheuten, zet de bokaal dan in het licht, maar niet in de zon. In het donker blijven de scheuten wit. Spoel de zaden voorzichtig een- of tweemaal per dag. Laat het water door de stof weglopen. Na 3 tot 5 dagen zijn je kiemen klaar om op te eten. De zaden hebben voor de kieming vocht en warmte nodig; de meeste kiemen goed bij 15 tot 20° Celsius. Te veel vocht en een hogere temperatuur kunnen leiden tot schimmel.

Culinair

19

Witlofsalade met abrikozenvinaigrette, broccolikiemen en pompernikkelcroutons Ingrediënten voor 4 personen

Bereiding

- voor de salade: • 2 stronkjes witlof • 2 stuks koolrabi • 1 bakje tuinkers • 0,5 bakje broccolikiemen - voor de vinaigrette: • 75 g gedroogde abrikozen • 0,5 bosje bieslook • 1 el mosterd • 1 tl appelazijn of meer • 0,5 l zonnebloemolie • peper en zout • 0,5 dl water - voor de croutons: • 4 sneetjes pompernikkel (Duits roggebrood) • zonnebloemolie

Schil de koolrabi. Snijd de koolrabi en het witlof in julienne en meng er de tuinkers en broccolikiemen door. Snijd de bieslook en de abrikozen fijn en doe ze samen met de mosterd, het water en de azijn in een maatbeker. Mix met een staafmixer tot een puree en voeg er dan geleidelijk de olie aan toe. Breng op smaak met peper en zout en proef of de zoet-zuurbalans goed zit. Voeg er eventueel nog abrikozen of azijn aan toe.

Breng de salade op smaak met de abrikozenvinaigrette. Neem 4 sneetjes pompernikkelbrood en snijd ze in kleine blokjes. Bak ze even in een beetje zonnebloemolie en dresseer ze warm op de salade.

Witlofsoep met pesto van erwtenscheuten Ingrediënten voor 4 personen

Bereiding

• 500 g witlof • 1 stronkje prei (enkel wit gedeelte) • 1 ui • 1 aardappel • 1,5 l groente- of kippenbouillon • 1 scheutje room • nootmuskaat • peper • zout - voor de pesto: • 50 g groene erwtenscheuten • 1 el peterselie • een halve groene appel • 30 g gepelde amandelen • 1 teentje look • rasp van een halve biocitroen • citroensap naar smaak • 6 el zonebloemolie • water • peper en zout

Verwijder het verkleurde gedeelte van het witlof en haal 16 grote bladeren van de stronkjes af. Snijd die in de lengte in dunne reepjes en besprenkel ze met een paar druppeltjes citroensap tegen het verkleuren. Bewaar ze om de soep af te werken. Snijd het witlof, de prei, de aardappel en de ui in grove stukken. Fruit eerst de ui aan in wat vetstof naar keuze. Voeg als de ui glazig is de rest van de groenten toe en laat even stoven met een deksel op de pan. Bevochtig met de bouillon en laat een half uur koken. Mix de soep. Als je een gladde soep wilt

hebben kun je de soep door een puntzeef gieten. Breng de soep op smaak met peper, zout en een beetje nootmuskaat en werk af met een scheutje room. Pureer de ingrediënten voor de pesto met een staafmixer of in een vijzel. Stoof de reepjes witlof in een beetje boter en dresseer ze in de soep. Garneer de soep verder met een lepel pesto en enkele erwtenscheuten.

20

Gepaneerde brie met raapjes en radijskiemen Ingrediënten voor 4 personen

Bereiding

- voor de brie: • 200 g brie • 2 eiwitten • 2 el bloem • 100 g paneermeel • 100 g cornflakes • olijfolie om in te bakken - voor de salade: • 2 raapjes • 100 g veldsla • 50 g radijskiemen • olijfolie • citroensap • peper • zout

Verkruimel de cornflakes en meng ze met het paneermeel. Snijd de brie in 8 plakken van 1 cm. Wentel de kaas door de bloem, daarna door het losgeklopte eiwit en tot slot door het cornflakesmengsel. Bak de gepaneerde brie in een pan met ruim olijfolie. Schil de raapjes en snijd ze in een fijne julienne. Strooi er een beetje zout over en meng goed. Laat de raapjes een uur staan

onder druk (bijv. onder een bord met daarop een fles water). Was de veldsla en meng hem met de raapjes. Breng op smaak met peper, olijfolie en citroensap. Gebruik geen extra zout, want de raapjes zijn al zout. Meng er op het einde voorzichtig de kiemen door. Serveer de gepaneerde brie warm op de salade.

Hummus van gekiemde kikkererwten en rode biet Ingrediënten

Bereiding

• 200 g gekookte rode biet • 4 el tahin (sesampasta) • 200 g kikkererwten • 2 teentjes look • 4 el olijfolie • 2 el rode wijnazijn • 2 tl honing • zout naar smaak • eventueel wat rodebietkiemen voor de afwerking

Week de kikkererwten 24 uur in ruim water. Giet het water af en zet ze op een donkere plaat met een temperatuur tussen 15 en 20° Celsius. Spoel ze tweemaal per dag. Als de kiem even lang of langer is dan de erwt, zijn de kiemen klaar voor gebruik.

Kook de gekiemde erwten 10 minuten in ongezouten water en spoel ze met koud water af. Meng alle ingrediënten tot een glad geheel in een keukenmachine en breng op smaak.

Weg & Wijzer

Antwerpen

01.04

Scheldehappening, 10-18 u, De Notelaar, Notelaarsdreef 1, Bornem-Hingene. Fiets- en wandeltochten. Kim Croes, [email protected]. Klein Brabant

01.04

Druiventeelt, 19.30-22 u, Ecocentrum De Goren, Postelsesteenweg 71, Mol. Leden: gratis; nt-leden: € 5,00. Willy Helsen, helsen.w@ skynet.be. Mol

02.04

06.04 13.04

Gaston Lesire. Den Bumpt

13.04

14.04

Bezoekerscentrum van Tivoli, Antwerpsesteenweg 94, Mechelen. Leden: € 6,00;

14.04

15.04

06.04

17.04

18.04

09.04

13.04 27.04 11.05 25.05

18.04

Plantenruil (matig aantal) met evt. advies, 10-11.45 u, Voorzitter Velt Den Bumpt, Heil. Geesthoek 15, Zwijndrecht.

De elementaire principes van een ecologische tuin - deel 1 door Jan Van Bogaert, 20-22 u, CC Ter Dilft, SintAmandssteenweg 41-43, Bornem. Inschr. via CC. Kim

Hier kun je Velt-tuinbordjes en/of boeken ophalen

In Seizoenen verschijnt een verkorte weergave van de activiteiten. Een uitgebreide beschrijving en recent toegevoegde activiteiten vind je op → www.velt.be/kalender Rombouts, 014 51 76 73 of hermanblanche.rombouts@ pandora.be. Middenkempen

19.04

Bloemschikken door C. Verhelst, 19.30-22 u, ‘t

Praatavond, 20- 22 u, De Heischuur, Schuurhoven 2, Oud-Turnhout. Myriam

19.04 26.04 03.05 10.05

De natuurlijke tuin 4-delige lessenreeks door Paul Janssen, 19.30-22 u, Clubhuis, Begijnhof 1, Herentals. Leden (Velt of Natuurpunt): € 8,00; nt-leden: € 16,00. Info en inschrijving: H.

Oog in oog met wilde bijen,19.30-22 u, NALAH (Provinciaal Natuur- en Landschapshuis, Kasteeldreef 55, Halle-Zoersel. € 1,00. Activiteit van Natuurpunt Voorkempen i.s.m. Velt Voorkempen. Frieda De Ruysser, peeters.frieda@ telenet.be. Voorkempen

20.04 18.05

Praktijkles Moestuin door Leo Hermans, 9.30-11.30 u, Ecodemotuin, Mariëndal z/n, Mol. Leden: gratis; nt-leden: € 5,00. Willy Helsen, helsen.w@ skynet.be. Ecodemotuin Mol

20.04

Pelckmans, breugelmans. [email protected]. Regio Turnhout

Infoavond over de brandnetel, 20-23 u, GIB, Door Verstraetelei 50, Brasschaat. Paul Eelen, paul.eelen@ gmail.com. Brasschaat

Wereldkeuken, 19.30-22 u, Gibbo Galbergen, Don Boscostraat 37-39, Mol. €

gratis; nt-leden: € 3,00. Info: 03 253 03 15 (C. Verhelst). Hugo Himschoot, hugo. [email protected]. Den Bumpt

Peter Storms, stormske113@ hotmail.com. Polder

[email protected]. Klein Brabant

Toegankelijk voor rolstoelgebruikers

Fairtradefietstocht, 13.3018 u, Puurs, Bornem, SintAmands. Velt-infostand en ecosmossen. Reinhilde Goossens, reinhilde_ [email protected]. Klein Brabant

Fakkeltje, Kazernestraat 15, Zwijndrecht (Burcht). Leden:

Tuinen De Heuvels, Stabroek.

Plantenruilbeurs, 10-13 u, Tuin Isabelle, ‘t Hoogste 71, Bornem. W. De Keersmaecker,

Kinderen welkom

Croes, croeskim@hotmail. com. Klein Brabant

u (samenkomst vertrek)

07.04

Ecologisch leven/wonen

Plantenruildag, 10-13 u, Velttuin, Bergstraat 9, Brasschaat.

10,00. Vooraf inschr. Willy Helsen, helsen.w@skynet. be. Mol

nt-leden: € 10,00 (voor de 2 workshops). Inschrijven via stadspottersmechelen@ velt.be. Ann Pinceel, ann. [email protected]. Mechelen

Bezoek ecotuinen ‘De kromme riek’ in Berendrecht, 13.15-17

Tuinactiviteit

Frans Verelst, frans.verelst@ scarlet.be. Brasschaat

De minimoestuin: zelf potverse groenten kweken - les 1 & 2 door Anita Exelmans, 10-12 u,

Voedingsactiviteit

7de Plantenruildag Zoersel, 14-16 u, bij Agnes De KockVan Aelst, Herentalsebaan 77, Zoersel. Renee Grysolle, [email protected]. Voorkempen

Infoavond Eetbare geveltuinen door Mieroos Nijsters, 20-22 u, Café Refuge, Zimmerplein 12, Lier. € 2,00. www.lier. transitie.be. Bart Vanden Driessche, bart@ruudoleo. com. Netevallei

21

Moestuinieren in het park 2 door Anita Exelmans, 14-16 u, Lodesebregtspark, Bogaardestraat 52, Antwerpen. € 2,00. Inschr. bij [email protected]. Tita Van Hove, [email protected]. Stads-Potters

21.04

Infostand op Ecofeest Kamp C, 12-16 u, Kamp C, Britselaan 20, Westerlo. www.kampc. be. Herman Rombouts,

22

Weg & Wijzer

hermanblanche.rombouts@ pandora.be. Middenkempen

23.04

Voordracht ecologisch kippen houden door Frans Smets, 20-22.30 u, ‘t Fakkeltje, Kazernestraat 15, Zwijndrecht (Burcht).leden: € 1,00; nt-leden: € 3,00. Hugo Himschoot, hugo. [email protected]. Den Bumpt

25.04

Voeding naar lichaam, ziel en geest, 20- 22 u, Wijklokaal Schijnparklaan, Schijnparklaan 3, Schoten. Jozef JanssenMeeussen, [email protected]. Schoten

27.04

3de Plantenruildag Zandhoven, 14-16 u, bij Patrick & Gervaise, Elzenstraat 52, Pulderbos. Gervaise Janssens, [email protected]. Voorkempen

28.04

30.04

30.04

07.05 04.06

04.05

05.05

06.05

09.05

nt-leden: € 3,00. Liesbeth Rottiers, liesbethrottiers41@ hotmail.com. Klein Brabant

Dodoenswandeling o.l.v. Theo Slachmuylders (ca. 5 km), 14-17 u, Parking zeilclub WVD, Eglegemweg 8, Hombeek. Ann Pinceel, ann.pinceel@gmail. com. Mechelen

Gezonde voeding 2 door Thierry Maréchal, 20-23 u, gib, Door Verstraetelei 1, Brasschaat. Eddy Janssen, [email protected]. Brasschaat

16.05

Siertuinbezoek, 19.30-22 u, Clara Vanosmael, Vorsenkwaak 5, Sint-Job-in-’t-Goor.

Hoe plantenziekten voorkomen, hoe ze genezen

18.05

Komen ruilen, 11.30-12.30 u, Ecodemotuin, Mariendal, Mol. Alleen voor leden. Willy Helsen, [email protected]. Ecodemotuin Mol

21.05

Kringlooptuinieren in de praktijk, 20-22.15 u. Biologische nuts- en kringlooptuin van de gemeente Brecht, Mudaeusstraat 6, Brecht.

Noorderkempen

Dauwtrappen en kiezelpreparaat roeren, 7 u

Inschr. via www.brecht. be/kringlooptuin. Guy Augustijns, guy.augustijns@ scarlet.be. Noorderkempen

in de Velt-tuin. Greet Pipijn, [email protected]. Schoten

11.05

De minimoestuin: groenten kweken op 1 m2 door Anita Exelmans, 10-12 u,

Bezoekerscentrum van Tivoli, Antwerpsesteenweg 94, Mechelen. Leden: € 3,00;

26.05

Bezoek klassiek melkveebedrijf, 13.3015.30 u, Boechout. Vooraf inschr. Johan Peeraer, [email protected]. Netevallei

13.05

Tuinbezoek, 19- 21 u, Bert en Mariette Declerck, Salamanderstraat 23, Beerse. Myriam Pelckmans, breugelmans.pelckmans@ skynet.be. Regio Turnhout en

Wilde planten om van te genieten o.l.v. Gilbert Van Looveren, i.s.m. Natuurpunt, 9.30-12 u, Ecotuin Wiezelo,

Gooreind, Wiezelo 61, Wuustwezel. Vooraf inschr.

nt-leden: € 5,00. Inschr. via stadspottersmechelen@ velt.be. Ann Pinceel, ann. [email protected]. Mechelen

11.05

Bijeenkomst moestuinwerkgroep, 19.3022 u, Zaal Centrum, Jan Hammeneckerstraat 32, Puurs - Breendonk. Leden: gratis;

14.05

5,00. Willy Helsen, helsen.w@ skynet.be. Mol

(1 theorieles + 2 praktijklessen), 20- 22.15 u,

brecht.be/kringlooptuin ‘cursussen’. Guy Augustijns, [email protected]. Noorderkempen

14.05

Goren’, Postelsesteenweg 71, Mol. Leden: gratis; nt-leden: €

Cursus composteren

Gemeenschapscentrum Jan vander Noot, Mudaeusstraat 9, Brecht. Inschrijven via www.

Nutstuin Turnhout

door Marcel Vanderhoydonc, 19.30-22 u, Ecocentrum ‘De

Voorjaarswandeling met Staf Heurckmans, 19- 22 u, Kerkplein Mol Achterbos, Achterbos, Mol. Willy Helsen, [email protected]. Mol

Koken met producten van de Wereldwinkel door Adrienne Larmuseau, 14-17 u, Boerderij van Jef en Els, Sint-Jacobstraat 3, Stabroek. Leden: gratis; ntleden: € 3,00. Peter Storms, [email protected]. Polder

Plantenruildag en kookdemo door Annick Hollebeke, 10-12 u, Vogelzangstraat 41, Kessel/Nijlen. Alleen voor leden en familieleden van Velt en Natuurpunt. Herman Rombouts, 014 51 76 73, hermanblanche.rombouts@ pandora.be. Middenkempen en Netevallei

Workshop vegetarisch broodbeleg, 14-17 u, Lier. € 5,00. www.lier.transitie. be. Bart Vanden Driessche, [email protected]. Netevallei

Nationale Plantenbeurs: infostand,10- 17 u, Leibeekstraat, Hombeek. € 3,00. www.groenbeurs. be. Vera Hendrickx, vera. [email protected]. Mechelen

28.04

01.05

Elle Mangelschots, [email protected]. Kalmthout-Essen

28.05

Kruidenpraatje door Marie Josee Menu, 20-22.30 u, ‘t Fakkeltje, Kazernestraat 15, Zwijndrecht (Burcht). Leden: € 1,00: nt-leden: € 3,00. Info: 03 254 17 74 (M. Melis). Den Bumpt

2 | 2013

[email protected]. Oostende

West-Vlaanderen

03.04

Bijen in nood! 9.30-11.30 u, Buurthuis Trekgat, Lostraat 5, Nieuwkapelle (Diksmuide). € 4,00. < 12 jaar: € 2,00. Luister naar bijenverhalen en knutsel een bijenhotel. Koenraad Heughebaert, koen.heughebaert@gmail. com. IJzervallei

04.04

18.04

19.04

De invloed van straling op de mens en zijn omgeving, 19.30-21.30 u, Bovenzaal Ontmoetingscentrum De Raat, Schooldreef 5, Oostkamp.

20.04 04.05 18.05

08.04

Veltdepot, 10-12 u, Bart en Katrien Vanden Hove Opsommer, Groenestraat 153, Menen. Katrien Opsommer,

20.04

Nico Staessens-Delie, nico. [email protected] of Magda Demeyere, magda. [email protected]. Beitem en Groot-Ledegem

bart.katrienvdhop@edpnet. be. Wevelgem

Tomaten telen door Herman De Waele, 20- 22.30 u, zaal “Den Tap” , Aaltersestraat 10, Ruiselede. Mieke Van Den

20.04

Broeck, 051 68 65 13. Tielt

09.04

23.04

Pottenteelt door Marc Geens, 19.30-22 u, Parochiaal centrum, J. Creytensstraat 23, Oedelem. Leden: € 2,00; nt-leden: € 4,00. Bert Vansteenhuyse, [email protected]. Beernem

12.04

Tuinvent om van te snoepen! (knutselen) door Koenraad Heughebaert, 14-16 u, De groene hemel,

20.04

Lucette Van Ghendt, velt.

€ 8,00; nt-leden: € 12,00. Inschr. voor 17/04/2013 (max. 20 deeln.) bij Margot Huyghe, margot.huyghe@ skynet.be. Storten op rek. BE 09 7380 1044 0757 (BIC: KREDBEBB) van Velt Westland. Keukenmesje en -plankje meebrengen. Westland

25.04

Bezoek Hanzenhof, 1417.30 u, parking de Leest, St. Jorisstraat 62, Izegem. €

22.04 7.05

Tuinieren zonder gif, 19.3022.30 u, Grote zaal in De Schakel, Domein De Valkaart, A. Rodenbachstraat 42, Oostkamp. Leden: € 3,00; nt-leden: € 5,00. Marina Jonckheere, jonckheere. [email protected]. Oostkamp

23.04

Herkennen van ziekten en plagen door Luc Dedeene, 19.30-21.30 u, SWOK, Ooststraat 4a, Staden. Roger Deleu, [email protected]. Staden

Voordracht suikers en zoetstoffen door dr. G.Verhelst, 19.30-22.30 u,

cc Het Spoor, Eilandstraat 6, Harelbeke. € 5,00. Hilde Cottyn, hilde.cottyn@gmail. com. Harelbeke

25.04 16.05 30.05

Biologisch tuinieren door André Verheecke, 20-22 u,

Sportcentrum: Hof ter Straeten, Ter Straeten 2, Varsenare. Leden: € 10,00; nt-leden: € 15. Marc Deketelaere, deketelaere.marc@skynet. be. Jabbeke

27.04

5,00. Dominique Verbeke, verbekedominique@ euphonynet.be. Izegem

€ 5,00 (leden Velt en/of Gezinsbond). Koenraad Heughebaert, koen. [email protected]. IJzervallei

Beurs: lentekriebels (infostand), 11-17 u, Veiling van de kust, Pycke de ten aerdenlaan 47, Oostende.

Composteren i.s.m. Lichterveldse compostmeesters, 10-12 u, pleintje van ‘t Haantjeshof, Lichtervelde. Ferry Engerelst,

Koken met stevia door Annelies Vanneste, 19-22 u, Milieuboerderij De Palingbeek, Vaartstraat 7, Zillebeke. Leden:

[email protected]. Licht-ter-Velde

Pastoor Costenoblestraat 21, Jonkershove(Houthulst).

14.04

24.04

Nocturnebezoek aan de Koninklijke Serres, 18.15-23.30 u, Vertrek aan De Valkaart, A. Rodenbachstraat 42, Oostkamp. Leden: € 15,00;

Ruilbeurs, 10-11.30 u, Marienstede, RemiDewittestraat 6, Dadizele.

Wat is Ayurveda, 20-22 u, CC Scharpoord, Meerlaan 25, Knokke-Heist. www.liesameeuw.com/n/ayurveda. Ivan Maertens, ivan.1ath@ scarlet.be. Oostkust

nt-leden: € 22,00 (incl. busreis en toegang). Marina Jonckheere, jonckheere. [email protected]. Oostkamp

Leden: € 3,00; nt-leden: € 5,00. Marina Jonckheere, jonckheere.marina@skynet. be. Oostkamp

06.04

Kweken in potten door André Verheecke, 19.30-22 u, OC De Cerf, Kerkstraat 1, Gullegem. Leden: € 3,00; nt-leden: € 5,00. Katrien Opsommer, bart.katrienvdhop@edpnet. be. Wevelgem

23.04

23

Tuinbeurs, 10-12 u, Bart en Katrien Vanden HoveOpsommer, Groenestraat 153, Menen. Katrien Opsommer, bart.katrienvdhop@edpnet. be. Wevelgem

27.04

Plantenruildag, 13.3017.30 u, bij Chris en Rudy, Vandenberghewegel 7, Sijsele. Rudy Van Der Haegen, [email protected]. Beernem

27.04

Bezoek moestuin milieuboerderij de Palingbeek, 14-17 u, Milieuboerderij De Palingbeek, Vaartstraat 7, Zillebeke. Leden: gratis; nt-leden: € 2,00. Carpooling vanuit de voerman aan de afrit E403 Lichtervelde om 13.30 u.

24

Weg & Wijzer

Patrick Vandenbroucke, patrickvandenbroucke@ hotmail.com. Moestuinwerkgroep Midden WestVlaanderen

27.04

Oosthuyse-Pitteljon, koen. [email protected]. Lichtter-Velde

05.05

Plantenbeurs (infokraam), 16-22 u, Parochiezaal, Kloosterstraat, OostendeZandvoorde. Lucette Van

Ruilbeurs van planten, zaden en bloemen, 10-12 u, bij Trees en Erik, Beneluxlaan 101A, Stasegem. Robert Schouttetens, robert. [email protected], Mike Vandenbroucke, mike. vandenbroucke@telenet. be. Harelbeke en KortrijkZwevegem

28.04 12.05

11.05

Info: 056 53 03 21. Katrien Opsommer, bart. [email protected]. Wevelgem

28.04

12.05

18.05

18.05

04.05

Zwaenepoel, roland_ [email protected]. Jabbeke

05.05

Biomarkt met plantenruil, 9-17 u, kinderboerderij, Ieperse Heerweg 5, Torhout. Koen

19.05

25.05

20.05

Beurs schone schaapjes, Ieperstraat 157, Staden. Nico Staessens-Delie, nico. [email protected]. Beitem

23.05

Initiatiecursus “Dichterbij bijen”, praktijk-dag,13.30-16.30 u,

Kruidenwandeling door Gilbert Vandekerkhove, 14.30-17 u,

Bulskampveld, Bulskampveld 9, Beernem. Leden: € 2,00; nt-leden: € 4,00. Afspraak om 14.15 u op de parking Driekoningen of om 13.30 u op de parking van De Blomme, Chrysantenstraat 30, Oostende (carpooling). Op voorhand inschr. : Lucette Van Ghendt, velt.oostende@ skynet.be. Oostende

26.05

Biobabbel, 9.30-11.30 u, bij Johan en Annie, Twee Aardstraat 22, Bavikhove. Vooraf inschr. bij Frans 056 71 71 63 of Hilde 056 71 48 44. Frans Descheemaeker, descheemaekerfrans@ hotmail.com. Harelbeke

Beurs ‘Natuur in mij’, 1018 u, Domein Tillegembos, Tillegemstraat 83, Sint-Michiels. Eddy Gevaert, eddy.gevaert@ skynet.be. Oostkamp

o.l.v. Boudewijn Degraeve, 14-17 u, parking gemeentelijke

Zwaenepoel, roland_ [email protected]. Jabbeke

Tuinbeurs De Schone schaapjes, 10-18 u, Open Huis Vakantiehoeve, Staden. € 6,00. Eddy Gevaert, eddy. [email protected] of Patrick Vandenbroucke, patrickvandenbroucke@ hotmail.com. www.openhuis. be/nl/schone-schaapjes. Oostkamp en Staden

Ruilbeurs zaai- en plantgoed, 10-12 u, de Koorddanser, Baljuw Vermeulenstraat 1, Meulebeke.

Biobedrijfsbezoek, 1416.30 u, Philip Vermeulen, Tuinbouwstraat 2A, Ruddervoorde. Roland

Leilekkerland zaait uit, 9-12 u, Leilekkerland, Reepkaai 4, Kortrijk. Verrassingshappening:

Natuurwandeling Maskobossen

begraafplaats, Aartrijkesteenweg 50, Jabbeke. Roland

Gemeenschappelijke werkdag Leilekkerland + plantenruil, 9-13 u, Leilekkerland, Reepkaai 4, Kortrijk. Frank Petit-Jean,

meer info op www.velt.be/ eetbaarkortrijk. Frank PetitJean, frank.petit-jean@telenet. be. Eetbaar Kortrijk

Happening door André Verheecke, 14-18 u, streekhuis Kasteel Tillegem, Tillegemstraat 81, Sint-Michiels. Rita Neyt,

Johan Duyck, johan7duyck@ gmail.com, 0479 47 84 96. Tielt

25.05

[email protected]. Eetbaar Kortrijk

[email protected]. Brugge

04.05

Woorden en daden in de moestuin door

leden: € 2,00. Rita Neyt, rita. [email protected]. Brugge

Bezoek moestuin volkstuinen Heist aan zee door Ivan Maertens, 10-12 u, Volkstuinen Heist aan zee, Noordhinder 1, Knokke-heist. Leden: gratis; nt-leden: € 2,00. Carpooling vanuit de voerman aan de afrit E403 Lichtervelde om 9 u. Patrick Vandenbroucke, patrickvandenbroucke@ hotmail.com. Moestuinwerkgroep Midden WestVlaanderen

Gemeneweidewegzuid 113, Assebroek. Leden: € 1,00; nt-

[email protected]. Jabbeke

28.04

25.05

André Verheecke, 1416 u, Hoeve Hangerijn,

Tuinclub, 10-12 u, café ‘t Oud Gemeentehuis, Cathilleweg 86, Varsenare. Paul Clicteur,

Bloesems bewonderen, 13.3017.30 u, Parking Zwembad Wevelgem, Vanackerestraat 2, Wevelgem. Carpooling.

Ivan Maertens, ivan.1ath@ scarlet.be. Oostkust

nt-leden: € 3,00. Met kinderanimatie. Daniël Van Poucke, augustijnenhof@wol. be. Groot-Zedelgem

Ghendt, velt.oostende@ skynet.be. Oostende

28.04

Verkoop biomoestuinplantjes en -kruiden, 10-12.30 u, Het Augustijnenhof, Rolleweg 32, Loppem. Leden: gratis;

Compost-demonstatiedomein, Noordhinder 1, Knokke-Heist.

30.05

Koken met streekeigen seizoensgebonden groenten en/of fruit - deel 2 door Magda Spillier, 19.30-22.30 u,

Keuken sportcomplex Riderfort, Sportstraat 2, Oostkamp. Leden: € 6,00 (of € 20,00/4 lessen); nt-leden: € 10,00 (of € 36,00/ 4 lessen). Marina Jonckheere, Jonckheere.marina@skynet. be. Oostkamp

Weg & Wijzer

Hoecke, 19.30-22 u, Huize

Oost-Vlaanderen

28.03 11.04 25.04 23.05

07.04

Blik’erin, Lokerenbaan 8, Zele. € 2,00. Nt-leden: €

4-delige basiscursus Ecologische Moestuin door Herman De Waele 20-22.30 u, Raadszaal gemeentehuis, Dorp-West 52, Lochristi. Ntleden: € 30,00. Inschrijven: Kristof Van Stichelen, vanstichelenfransen@ skynet.be. Reinaert

Prei en oerprei, 9.30-11.30 u, Wijkcentrum ‘t Spoor, Grote Marijve 133, Ronse. Willy

3,00. Denise De Landtsheer, denisedelandtsheer@ hotmail.com. Zele-Centrum

17.04

22.05

17.04

Debrie, [email protected]. Vlaamse Ardennen

12.04

12.04

Natuurbelevingsdag, 14-17 u, Zomererf, Brugstraat 33, Stekene. Vooraf inschrijven (meld de leeftijd) via natuurbeleving@zomererf. be. Lotte De Greveleer, [email protected]. Zomererf (Van) kippen houden kan iedereen door Geert Spitaels, 20-22.30 u, zaal Berghine, Dendermondsesteenweg 439, Destelbergen. Inschr. gewenst.

11.05

Workshop kruidenspiraal bouwen, 9-16 u (op 11.05 van 9.30-12.30 u), bij Luc & Lieve Demonie-Wullepit, Sonseindestraat 169, Zottegem (Velzeke). Leden: € 25,00. Nt-leden: € 30,00. voor niet-Veltleden. Aantal deelnemers beperkt. Inschr. voor 31/03/2013 bij Luc & Lieve Demonie-Wullepit, 09 360 38 17 of ldemowu@ gmail.com. Inschrijvingsgeld storten op rek. Velt-Land van Rhode: BE85 9796 1211 8606 met vermelding “kruidenspiraal”. Meebr: werkhandschoenen, klein schopje of truweel en een emmer. Wie en schop heeft, mag die ook meebrengen. Luc Demonie, ldemowu@ gmail.com. Land van Rhode

16.04

Tuinieren in potten: theorieles door Jos Van

Minimoestuin voor beginners door Anita Exelmans, 19.30-22 u, CC De Brouwerij, Stationsstraat 3B, Eke. Leden: € 15,00; nt-leden: € 20,00. Scheldevallei

21.04 24.04

Olijfolie-degustatieavond, 19.30-22 u, bij Dirk VS,

Minimoestuinen door Fleur Leroy, 19.30-21.30 u, Schepenzaal Stadhuis, Grote Markt 1, Dendermonde

26.04 31.05

4-12: € 6,00. Vegetarisch buffet. Inschr.: 03 789 27 26 of 0486 94 61 13. Lotte De Greveleer, lotte13cimi@ gmail.com. Zomererf

door Anja Blondeel, 20-22 u,

26.04

Francis Dehullu, info. [email protected]. Leieland

Plantenruildag 9.30-12 u, Jacques en Arlette, Dorre Wei 9, OudenaardeEname. Mestdagh-Geers, jacquesmestdagh@skynet. be. Oudenaarde

20.04

Jaarlijkse plantenruil 14-17.30 u, ten huize van Hellyn-Schollaert, Holmanstraat 1, Steenhuize. Ook demo

26.04

Slangstraat 53, Hamme.

27.04

Plantenruilbeurs Rozebroeken, 9-12 u, Sint-Baafskouter Rozebroekenpark, Kriekerijstraat, SintAmandsberg. Inschr.: Jan Boonaert: jan@ veltdamvallei.be of 09 232 30 06. www.velt.be/damvallei (documenten). Workshop voor kinderen. Damvallei

Etienne Raemdonck, 9.3011.30 u, ten huize van Ivan

[email protected]. Damvallei

Zaden kweken door Etienne Raemdonck, 19.30-21.30 u, Huize Vermeire-Lagae, Etienne Gogaert, etienne. [email protected]. Hamme

Enten van grootfruit door

De Clercq, Bijlokestraat 1, Destelbergen. Jan Boonaert,

Praatcafé, 19.30-22 u, Ertvelde Parochiale Kring, Lindelaan 33, Ertvelde. Leden: € 3,00; ntleden: € 5,00. Antoinette Bauwens, antoinette.bauwens@ telenet.be. Meetjesland

thuiscomposteren. Leopold Hellyn, leopoldhellyn@ skynet.be. Herzele-Sint Lievens Houtem

21.04

Veggie Café, 18-20 u, Droomatelier, Huikstraat 6, Stekene. € 10,00; kinderen

Infoavond aromatherapie Zaal Guldepoort, Imschootplein 1, Machelen-Zulte. € 3,50.

20.04

Tuinieren in potten (praktijkles) door Jos Van Hoecke, 19-22 u, bij Baziel Mertens, Lokerenbaan 167, Zele. Leden: € 5,00; ntleden: € 6,00. Inschr. bij Denise De Landtsheer, 052 44 47 25 of 0473 25 13 06, denisedelandtsheer@ hotmail.com. Zele-Centrum

Leden: € 2,00; nt-leden: € 4,00. Frans De Block, [email protected]. Dendermonde

18.04

Plantenruildag,13.30-17 u, ‘t Zomererf, Brugstraat 33, Stekene. Ann Van Hoye, [email protected]. Zomererf

€ 5,00. Inschr. verplicht bij marc.temmermans@telenet. be 03 776 86 89. Waasland

18.04

De potterietuin, 9.30-11.30 u, Wijkcentrum ‘t Spoor, Grote Marijve 133, Ronse. Willy Debrie, [email protected]. Vlaamse Ardennen

Buitenstraat 12, Nieuwkerken.

Wim Schepens, wim@ veltdamvallei.be. Damvallei

13.04

21.04

25

27.04

Eigenaardige plantendag, 10.30-12u, Kasteeltuinen

van Claeys-Bouüaert, Kasteeldreef 2, Mariakerke. Erik Ingelbrecht,

26

Weg & Wijzer

[email protected]. Gent

27.04

05.05

Frieda De Backer-Van Den Dooren, Hekkouterstraat 24, Lierde (Deftinge), frieda.

05.05

28.04

Op ontdekkingstocht in Molsbroek, 13.30-17 u, Bezoekerscentrum Molsbroek, Molsbergenstraat 1, Lokeren. Speciale aandacht voor kinderen. Isabelle Bollaert, [email protected]. Groene mama’s

28.04

Tuinieren in potten, 14-16 u, Composteerplaats Botermarkt, Hundelgemse steenweg 2, Ledeberg. Inschr. bij Erik Ingelbrecht, erikingelbrecht@ skynet.be. Gent

30.04

16.05

17.05

Luc De Taeye, lucdetaeye@ skynet.be. Geraardsbergen

26.05

18.05

19.05

Vlaams-Brabant

05.04 12.04

Gentse historische stadswandeling, 14-17 u, Sint Pietersabdij, Sint Pietersplein 9,

Stoomcursus Moestuinieren (5 lessen) door Herman De Waele, 19.45-22.30 u,

Dominicanessenklooster, Heilige Geeststraat 22, Herne. Jan Tordeurs, info.groot-gooik@ velt.be. Groot-Gooik

20.04 27.04

Moestuinieren, 14.30-17 u, p/a Alois Stylemans, Keierberg 50, Asse. Nt-leden: € 60,00 voor 12 lessen incl. handboek. Aloïs Stylemans, alois.stylemans@ telenet.be. Groot-Asse

21.04

Tuinieren in potten en bakken door Annick Hollebeke, 10-12 u, Wereld van Indra,

Neerveltstraat 222a, Opwijk. Leden: € 2,00; nt-leden: € 4,00. Breng 4 potten mee met een verschillende diameter. Bart Deroover, [email protected]. Neer-Brabant

Op zoek naar de nachtegaal 5-7 u, Doornendijk aan Café Passé, Holleken 15, Assenede. I.s.m. Natuurpunt. Bijdrage voor het ontbijt. Antoinette Bauwens, antoinette. [email protected]. Meetjesland

Dag van het Park, 13-17 u, Doornzele Dries, Doornzele Dries Evergem. Antoinette Bauwens, antoinette.bauwens@telenet. be. Meetjesland

De praktische minimoestuin deel 1 door Jos Van Hoecke, 20-23 u, Sint-Antonius-Kring, Provincieweg, Borsbeke. Leden: € 1,00; nt-leden: € 3,00. Leopold Hellyn, [email protected]. Herzele-Sint Lievens Houtem

Plantenruil, 18.30-20, bij Jos Van Hoecke, Nederkouter 30, Wichelen. franz. [email protected] of [email protected]. www.veltwichelen.be. Dendermonde en Wichelen

Doe meer met vlier, 19.3021.30 u, ‘t Vaatje, Grote Snijderstraat 97, Lebbeke. Leden: € 2,00; nt-leden: € 4,00. Frans De Block, [email protected]. Dendermonde

Nateelten en groenbemesting door Herman De Waele, 20-23 u, Parochiale Zaal St-

Aldegondis, Grote Weg 235A, Geraardsbergen (Overboelare).

Siertuin zonder gif door Roger Van Der Maelen, 19.30-21.30 u, Buurtcentrum

[email protected]. Gent

Koe in blik, Milieutheater, 20-22 u, Museumtheater, Zwijgershoek 14, Sint Niklaas. Reserveren: duurzaamheid@ sint-niklaas.be of 03 760 92 19. Marc Temmermans, marc. [email protected]. Waasland

24.05

Macharius-Heirnis (Lousbergspark), Tarbotstraat 61A, Gent. Erik Ingelbrecht,

door Jan Van Bogaert, 19.30-22.30 u, Gemeentelijke

leden: € 2,00. Jean Bbiebaut, [email protected]. Wichelen

03.05

14.05

Tuinbezoek bij Nina Balthau 19-21:00, Bijsterveld 5, Oosteeklo. Leden: € 7,00; ntleden: € 9,00. Geert DeclercqVancauwenberge, linda. [email protected]. Scheldevallei

Tuindagen Beervelde, 1018 u, Park Van Beervelde, Beerveldedorp, Beervelde. € 10,00. Marc Temmermans, marc.temmermans@telenet. be. Waasland

Pientere plantencombinaties

Jongensschool, Margote 114, Wichelen. Leden: gratis; nt-

30.04

10.05

24.05

Tragewegenwandeling 10 u, start: kerk Moortsele, Sint Antoniusplein 1, Moortsele. € 6,00. Veganistische picknick. Inschr. bij riavanherck@rocketmail. com. Ria Van Herck, rifi@ skynet.be. Land van Rhode

Jonge plantjesdag, 10-18 u, bij Camiel Ernalsteen, Bosstraat 57, Zele. I.s.m. De Loods en De Wereldwinkel. Denise De Landtsheer, denisedelandtsheer@ hotmail.com. Zele-Centrum

€ 6,00. Antoinette Bauwens, antoinette.bauwens@telenet. be. Meetjesland

[email protected]. Vlaamse Ardennen

[email protected]. Geraardsbergen

28.04

Gent. Leden: € 3,00; nt-leden:

9.30-11.30 u, Wijkcentrum

‘t Spoor, Grote Marijve 133, Ronse. Willy Debrie,

Plantenruildag met uitleg over didactisch materiaal door Herman De Waele, 13.30-18 u, André en

Siergrassen

21.04

Boekenstand op Plantenruilbeurs KVLV, 14-18 u, Zaal Familia, Kruineikestraat 2, Tildonk. Marcel Vluymans. Dijlevallei

Weg & Wijzer

23.04

26.04

Pientere plantencombinaties door Johan Gysbrechts, 2022 u, Sportcomplex Den Dijk, Dijkstraat 1, Haacht. Leden: € 2,00; nt-leden: € 4; leden in groep: € 3,00; nt-leden in groep: € 6,00. rudy.geeraerts@ telenet.be. Dijlevallei

Leden: € 3,00; nt-leden: € 5,00. Luc Bruyneel-Hamels, [email protected]. Pedevallei

12.05

24.05

28.04

28.05

Kruidenpluk en smuldag

04.05

01.04

Wilde planten eten door Yo De Beule, 14-16 u,

door Jos Noppen, 20-22 u,

Vogels in de tuin door Dirk Noël, 20-22 u, Sportcomplex Den Dijk, Dijkstraat 1, Haacht.

28.04

28.04

door Yves Mostien, 20-22.30 u, Jeugdcentrum Joepie,

Provinciale wandeling (Schinop-Geul), 12.45-18.45 u, afspraak: Moestuinencomplex De Waterkuil, Waterkuilstraat, Zepperen. carine.lonneu@

Maasmechelen en Peer. ludo. [email protected]. Limburg

23.04

Vaste plantenborders: aanleg en onderhoud, 20- 22 u, GC den Ichter, lokaal D,

Lentewandeling (5 km) in de Mombeekvallei, 14-17 u, Samenkomst electriciteitscabine, Kruispunt MuntelbeekBekstraat, Sint-Lambrechts-Herk.

04.05

Workshop Kruidenspiraal, 10-15 u. bij Aline D’Haese, Eindesteaat 135, Heppen-Leopoldsburg. € 10,00. Annemie Bosmans, [email protected]. Groene Neus

05.05

Ochtendwandeling 7-10.30 u, De Borg, Kerkstraat 6, Kessenich. Maurice Lambers, [email protected]. Kinrooi

10.05

Wandeling, 13.30-17.30 u, Sporthal Op Sjeure, Smeetstraat 13, Molenbeersel. Maurice

Paaswandeling, 14-17 u, Bed&breakfast Keutenberg, Keutenberg 5, Nl - Schin op Geul. Carpooling vanuit

Fietstocht tussen twee Velttuinen, 13.30-17 u, Kloostertuin Kruisheren, Pelserstraat 33, Maaseik. Vertrek aan de kerk van Neeroeteren om 13.30 u.

René Neutelaers. Hasselt

Koken met lentegroenten 19.30-22 u, De Kei, Keistraat 26, Diepenbeek. Prijs te bepalen. Inschr. via mieke. [email protected], 011 32 38 52 of Virginie De Greef, [email protected]. Hasselt

Lambers, m.lambers@skynet. be. Kinrooi

01.04

De Waterkuil, Waterkuilstraat, Zepperen. carine.lonneu@

ludo.zanders@euphonynet. be. Maasoeter

Bijen, een intrigerende wereld

skynet.be. Sint-Truiden

01.04

Moestuinieren in de praktijk, 14-16 u, Moestuinencomplex

skynet.be. Sint-Truiden

Limburg

nt-leden: € 13,00/les. Minstens 1 week voor elke les inschr. bij marcstroobants@telenet. be, 0486 31 93 66. Leuven

11.05

25.05

Brouwerijstraat 32, Halle.

Lentegroen op je bord 10-12 u, comité Jean-Pain, Holle Eikstraat 34, Londerzeel.

Kookles verwerking van kleinfruit door Marc Stroobants, 19-23 u, Leren Ondernemen vzw, Valkerijgang 26, Leuven. Leden: € 10,00/les;

27.04

Hélène Clement, helene. [email protected]. Groot-Halle

Fleurige straatgeveltuintjes door Peter Boogaerts, 19.30-22 u, Gemeentehuis, Waversebaan 66, Heverlee. Leden: € 3,00; nt-leden: € 5,00. Inschr. bij fabienne. [email protected], 0472 54 22 02. Leuven

Leden: € 2,00; nt-leden: € 5,00. Bart Deroover, [email protected]. Neer-Brabant

07.05

30.05

Plantenruildag, 10-12 u, Heempark, Hoogzij 7, Genk.

Teelt van tomaten

Leden: € 2,00; nt-leden: € 4,00; leden in groep: € 3,00; ntleden in groep: € 6,00. Marcel Vluymans. Dijlevallei

Het Waterhof, Waterhof 23, Rillaar. Leden: € 5,00; nt-leden:

29.04

Lieven David, 14.30-17 u, Huize

[email protected]. Zennevallei

door Lieven David, 10-14 u,

€ 7,00. Inschr. bij Margot Vandenwijngaerden, margot. vandenwijngaerden@skynet. be voor 21/04/13. Hageland

27.04

Julien Meyvisch. Genk

Charleroyhoeve, Lierbaan 16, Grimbergen. bernadette.

Bogaerts, 14-16.30 u,

Masschelein, reemas@telenet. be. Groot-Asse

[email protected]. Opglabbeek-As

skynet.be. Hageland

Samentuinen Zellik - 2de praktijkles door Roger Samentuinen-percelen, Molenbeekdal, Relegem. Reej

Kapelstraat 16, Opglabbeek.

Plantenruilbeurs door Ernest Claes, Ernest Claesstraat 152, Zichem. lievendavid@

Salvestrolen door Thierry Marechal, 19.45-22 u, Bib., Schoolstraat 23, Zemst. € 2,00. Inschr. voor 15/04 via bernadette.christiaens@ telenet.be. Zennevallei

27.04

Parochielokaal, Processiestraat 3, Sint Martens Bodegem.

27

11.05

Plantendag bij Mats Hansen, 10-12 u, Dornerstraat 36, Opoeteren. ludo.zanders@ euphonynet.be. Maasoeter

12.05

Geowandeling regio Lummen 14-17 u, samenkomst om 14 u stipt aan de kerk van Meldert, Lummen, Hoek Meldertsebaan en Zelemsebaan, Lummen. [email protected]. Lummen-Herk de Stad

28

18.05

Weg & Wijzer

Bezoek aan een ambertuin, 14-17 u, Domein Kiewit,

08.04

Putvennestraat 108, Hasselt. Verzamelen en vertrek aan de kerk Opgrimbie om 13.15 u. Hendrik LenaertsSchonkeren, hendrik. [email protected]. Siertuingroep Maasmechelen

20.05

Gemeenschapshuis de Roffert, Berikstraat 11, Buggenum. L. Hermans, lei.en.ans. [email protected]. Leudal

15.04

leden: € 5,00. Inschrijven: [email protected] of 06 55118448. Toegangsprijs storten op rek.nr. NL94 TRIO 025 444 3702 t.n.v. Velt Ecotuinieren Alkmaar, o.v.v. naam en telefoonnummer. Tineke Vrolijk-Taal, [email protected]. Ecotuinieren Alkmaar

Lambers, m.lambers@skynet. be. Kinrooi

21.05

Ziektes bestrijden in de moestuin door Edgard Vanheusden, 20-22 u, GC den Ichter, lokaal C, Kapelstraat 16, Opglabbeek. Paul Knoops, [email protected]. Opglabbeek-As

28.05

18.04

Nuttige insecten in de tuin

Genk

Provinciale Velt-vergadering o.l.v. Pierre Zanders, 19.3022 u. Hendrik LenaertsSchonkeren, hendrik. [email protected]. Siertuingroep Maasmechelen

20.04

Ecologische maaltijd, 19- 21.30 u, Natuurtuin ‘t Loo, Terlostraat 4, Bergeijk. € 15.00. Inschr.: Annelies vd Heuvel, 0497 57 40 13; annelies.vdheuvel@ gmail.com. Bergeijk

Iedere do

Tuinwerkzaamheden 9-12u, Natuurtuin ‘tLoo, Terlostraat 4, Bergeijk. Henk van Herk, 0497 57 22 62. Bergeijk

Ellke wo vm en za nm Elke di ochtend

21.04

27.04

04.05

[email protected]. Valkenswaard

Themamiddag Druiven 14-17 u, Jan-Willem en Martine Nieuwenhuis, Oosterweg 32, Alteveer (gemeente Hoogeveen) in Drenthe. Mirjam Weisscher prive@ weisscher.eu. Eco van Grond tot Mond

05.05

Kraam Streekmarkt 10- 17 u, Doezastraat, Leiden. Anne Marie van Dam, Annemarievandam@

Wandeling naar de Bedelaer o.l.v. Harry

schoeisel aanbevolen. Ntleden welkom om mee te wandelen. Info: Harry Senden, 0475 491987. José Senden-Dings, jose. [email protected]. Leudal

16.05

20.05

Plantenruilbeurs, boekenverkoop en werkochtend (C-D), 1012.30 u, Tuin Elisabethshof, Roggelseweg 58, Haelen. L. Hermans, lei.en.ans. [email protected]. Leudal

Plantenruil, 10-13 u, bij Piet Beerens, Heuvelseweg 14, Hoogeloon. Ton Jansen,

Senden, 19-21 u, De Busjop, Zadelmakerslaan 23, Heythuysen. Goed

Opening tuinseizoen/ plantenverkoop, 10-12 u, Natuurtuin ‘t Loo, Terlostraat 4, Bergeijk. H. van Herk, [email protected]. Bergeijk

Werken in de Velt-tuin. Bosstraat 25, Valkenswaard.

Werkochtend kruidentuinen 9-13u, Hopveld 21, GemertBakel. Gemert

13.05

Lezing over kruiden, 19- 21 u, Wasven, Celebeslaan 30, Eindhoven. Leden: € 2,50;

Plantenruil bij Ton Jansen, 10-12 u, Kruisstraat 33B, Reusel.

Open dag Landgoedgroenten 10-16 u, Landgoed Eyckenstein, Dorpsweg 264, Maartensdijk. Wil De Vooght, [email protected]. Nederland

[email protected]. Bladel

Ton Jansen, intmaston@ upcmail.nl. Bladel

Nederland Elke 1e vrijdag v/d mnd

12.05

nt-leden: € 5,00. Wil De Vooght, [email protected]. Eindhoven

door Peter Berx, 19.30-22 u,

Heempark, Hoogzij 7, Genk.

31.05

05.11

Lezing Bijenstichting 20-22 u, Het Trefpunt,

Louise de Colignystraat 20, Alkmaar. Leden: € 4,00; nt-

Fietstocht, 13.30-18 u, De sporthal, Smeetstraat 13, Molenbeersel. Maurice

bodemdienst.nl. Holland Rijnland

Lezing Eetbaar bos door Robert Knops, 20-22 u,

Lezing over stadsgeveltuintjes door Lies Rottiers, 19-21 u, Wasven, Celebeslaan 30, Eindhoven. Leden: € 2,50, ntleden: € 5,00. Wil de Vooght, [email protected]. Eindhoven

Velt Nederland op open boerderijdag van Campina 10-16 u, Kampeerboerderij Krabbeneiland, Krabbeneiland 1, Biggekerke. Wil de Vooght, [email protected]. Nederland

25.05

Werkochtend E-F-G-H, 10-12.30 u, Velt-tuin achter bezoekerscentrum Leudal, Roggelseweg 58, Haelen. L. Hermans, lei.en.ans. [email protected]. Leudal

25.05 26.05

Velt Nederland op open dagen biologische wijngaard El Placer, 10-17 u, Biologische wijngaard El Placer, Groene Velden 140, Lelystad. Wil de Vooght, [email protected]. Nederland

29

30

Lezers reageren/Uitgesproken

Maak komaf met naturalistische én rationalistische drogredenen Bij de in de vorm van een interview geventileerde opvattingen van Mark Lynas in de eerste Seizoenen van 2013 zijn heel wat vragen te stellen, en opmerkingen te maken. Ik wil me hier beperken tot het volgende. De heer Lynas verwijt in dit interview de tegenstanders van ggo’s dat zij irrationeel zijn. Dit verwijt treft ook de voorstanders van biolandbouw. De heer Lynas is niet de enige die dit verwijt maakt; het is een terugkerend thema bij verdedigers van niet-biologische intensieve landbouw dat de bezwaren van tegenstanders louter gebaseerd zijn op emoties en niet op de ratio1. Maar wat is deze rationaliteit die Mark Lynas bepleit? Het voert te ver om hier in te gaan op de precieze aard van de rationaliteit, maar er kan wel wat gezegd worden over hoe rationaliteit functioneert. Rationaliteit staat namelijk nooit op zichzelf. Zij maakt gebruik van bepaalde buiten de rationaliteit staande aannames. Anders is zij tautologisch, dat wil zeggen nietszeggend. Rationaliteit is te zien als een methode om van aannames naar uitkomsten te komen. De uitkomsten worden voor een groot deel bepaald door de aannames. Andere aannames leiden tot andere uitkomsten, terwijl de redenering wel rationeel kan zijn. Om terug te keren naar het debat over ggo’s en biolandbouw: het argument pro ggo’s is dat de productie erdoor verhoogd wordt, het argument contra de biolandbouw is de lagere productie per hectare2. Een hogere productie is goed, omdat de aanname gemaakt wordt dat dit de honger uit de wereld zou kunnen helpen. Deze aanname gaat echter voorbij aan het feit dat het probleem van honger niet een probleem is van productie maar van distributie, van verdeling. Kort gezegd, zolang varkens in Nederland en België meer koopkracht hebben dan

armen in Zuid-Amerika, zal de honger niet verdwijnen. Bij het debat pro en contra ggo’s of biolandbouw gaat het niet om de gevoerde rationele argumentatie, maar om bepaalde ethische en politieke aannames. Maak daarom komaf met zowel de naturalistische als de rationalistische drogredenen. 1) Bijv. Dr. Ir. Prem Bindraban 2) Overigens alleen in landbouwgebieden met een hoge productie per hectare zoals in West Europa, niet in Afrika bijv. Corneel van Rijn Boer, filosoof en Velt-lid

Over de irrationele en vaste ideeën van milieuorganisaties Beste redactie, Met veel belangstelling heb ik het interview met Mark Lynas in het nr.1 2013 van Seizoenen gelezen. Ik was wel verrast door zijn gedachtegang over wat hij noemt ’de irrationele en vaste ideeën van milieuorganisaties’. Als activist binnen Greenpeace vind ik het vanzelfsprekend dat kernenergie en ggo’s geen alternatief mogen genoemd worden, maar de ruimte voor debat over deze en andere onderwerpen heb ik nooit gemist. We hebben tijd en veel geld verloren aan kernenergie in plaats van aan technologisch onderzoek naar duurzame oplossingen die gedragsverandering op gang kunnen brengen. Als Argentijn heb ik gezien wat de opbrengst is van een landbouwbeleid gebaseerd op de monocultuur van ggo’s. Het resultaat is de ontbossing en vervuiling van een land, door pesticides en de totale afhankelijkheid van multinationals voor de aankoop van zaden en agrochemische producten. Milieuorganisaties met ervaring en een wetenschappelijke achtergrond worden

‘[Dagen Zonder Vlees] (de actie die tijdens de vastenperiode mensen bewust minder vlees laat eten) vormt vooral een goed kader. Je leeft natuurlijk wel soberder, denkt na over hoe je eet en leeft. En je hebt een goed gevoel achteraf, omdat je iets doet voor jezelf en anderen. In die zin leunt het dus wel aan bij de vastenperiode en is het dus wel zingevend.’

al lang genegeerd. Voor het economisch belang hebben lobbygroepen onze onwetendheid misbruikt. Vandaag schieten milieuadviesbedrijven en milieugoeroes als paddenstoelen uit de grond en passen eindelijk de methodiek en maatregelen toe die al twintig jaar bekend zijn. In plaats van milieuorganisaties, denk ik eerder dat de regelgeving irrationeel, niet ambitieus en besluiteloos is. En dat is het werk van regeringen en hun adviesorganen. Misschien zouden we het model van Denemarken en hun Energy Strategy 2050-plan als een goede basis kunnen gebruiken. Het plan heeft als doel in 2020 voor 30 procent hernieuwbare energie op te wekken en in 2050 volledig onafhankelijk te zijn van fossiele brandstoffen. De Denen zijn al meer dan dertig jaar bezig met het omschakelen van hun fossilfuel gedreven economie. Misschien kunnen we van hen een aantal lessen leren en zo snel mogelijk in actie komen. Met vriendelijke groeten, Matias Irizar

Deep Ecology Beste redactie, De laatste jaren valt me de inhoud van Seizoenen tegen. De verpakking is mooier, maar de artikelen gaan zelden diep (deep ecology!) De column ‘Geurhinder’ (Seizoenen december 2012) gaat in de goede richting. Voor de recepten moet je al over heel wat elektrische apparatuur beschikken. Ecologisch koken? Over stadslandbouw heb ik mijn twijfels: de stadslucht die erboven hangt lijkt me niet eco, noch bio! M. Lynas pleit voor rationele milieubescherming. Hij wordt – waar hij kernenergie niet verwerpt – in een ander artikel nergens tegengesproken! Hoe rationeel! Fraccen: niet erg. Ggo’s: no problem. Lees eens in het Engelse tijdschrift Resurgence & Ecologist over die onderwerpen

‘Mensen binnen de milieubeweging hebben nogal eens last van doemdenken. Dat is ook wel fijn, want dan hoef je je verder niet in te spannen. Er gaan zoveel ontwikkelingen de goede kant op. Het is jammer als je die niet ziet. Iedereen moet proberen op zijn eigen manier de zaken in de goede richting te sturen.’ Hoogleraar duurzame ontwikkeling Louise Fresco

Volgens Alexia Leysen, drijvende kracht achter Dagen Zonder Vlees is het initiatief niet religieus geïnspireerd.

In De Standaard, 13 februari 2013.

In Down to Earth, december 2012.

Lezers reageren/Uitgesproken

door eveneens pragmatische ecologische grote namen, vertaal ze, neem ze over als inspiratiebron : Barbara Stocking (Oxfam GB), Elaine Gilligan (Friends of the Earth), Stephan Harding (Schumacher College), Susan Clark (editor R&E), Lester Brown’s laatste boek Full Planet, Empty Plates: the new geopolitics of food scarcity. Heel goed vond ik Thembi Mutch, een freelance journalist uit Tanzania over de olie-industrie in Afrika. Je komt dan te weten welke ecologische rampen niet in de gewone media komen en de lezer die zijn pretreisje per vliegtuig tot drie per jaar (al is het om de drie jaar, het blijft schandelijk) wil beperken, kan beseffen dat kerosine niet belast wordt en dat de low cost-vliegmaatschappij Ryanair en consoorten onrechtstreeks zwaar gesubsidieerd worden. Er is heel wat werk aan de winkel om rationeel ecologisch te kunnen leven. Een slogan van Velt?! Een lezeres uit de jaren ’70. Helena Aerts

Antwoord van Bart Coenen, hoofdredacteur In het interview met Mark Lynas kwam zijn uitgesproken visie sterk naar voren. Dat betekent uiteraard niet dat die ook samenvalt met de visie van Velt. Als in een artikel het Velt-standpunt vertolkt wordt, staat dit steeds duidelijk vermeld (zoals in het januarinummer bij het artikel over stadslandbouw). Misschien was er meer omkadering nodig, maar ik vertrouw erop dat de lezers voldoende kritische zin bezitten om zelf besluiten te trekken. Voor wie toch een tegenstem miste: die komt op p. 32-33 in deze Seizoenen uitgebreid aan bod via Kurt Sannen.

Zend je brief naar [email protected] of per post t.a.v. de redactie.

Biomosselen Ik heb een reactie op het artikel uit Seizoenen 1 van 2013 i.v.m. de biomosselen van Carrefour. Ik heb ze een grote maand geleden gekocht bij een webschop in Nederland www.degroteverleiding.nl. Zij hebben zopas als eerste een Eko-keurmerk gekregen voor Zeeland. Zij bieden dezelfde mosselen aan voor € 4,50 per kg (leveren kost wel extra). Ik eet ze zelf niet, maar mijn partner vond ze uitstekend. Hij eet er heel veel op een jaar, en van veel verschillende maten en vormen en merken vond hij deze de beste. Ik vind het natuurlijk wel goed dat Carrefour ze ook aanbiedt en ze wil bestellen indien nodig. Zo wordt er niets zomaar in de rekken gelegd en is er ook niets om weg te gooien als het niet verkocht is. Gerda Leys

Column Suskewied Seizoenen nr. 1, 2013 Proficiat Suskewied! Besjes zijn kleine vruchten aan struiken en bomen. Maar tegenwoordig worden wij, vrouwen vanaf 60, ook met deze term omschreven. Ik las het deze week twee keer in De Morgen en nu doen jullie er ook aan mee. Wij hebben seks, man, wij werken, wij sporten, wij houden onze mannen recht als we die nog hebben, wij zien er goed uit en wij werken in de tuin. Weet je wat de definitie is van een snotneus? Een kwade vrouw met groene vingers die nog steeds een overvolle agenda heeft. Groetjes! Viona Westra

Antwoord van Suskewied Liefste Viona, Natuurlijk zijn vrouwen van 60 (nog) geen ‘besjes’, ook al zijn ze sappig en zoet. Deze omschrijving past beter voor kranige,

‘Mijn betoog vandaag gaat er niet alleen om te doen wat goed is voor onze planeet, maar ook om wat goed is voor onze economie. De economieën die in Europa zullen bloeien zijn diegene die het meest groen en het meest energie-efficiënt zijn. […] Toen ik Eerste Minister werd zei ik dat ik Groot-Brittannië de groenste regering ooit toewenste, en ik ben daarvan nog altijd even overtuigd. Samen kunnen we Groot-Brittannië tot een wereldwijd voorbeeld maken voor groene vernieuwing en energie-efficiëntie.’ Brits eerste minister David Cameron

Op www.businessgreen.com, 4 februari 2013

31

vrolijke 80-plussers, die niet als een ‘oude taart’ of een ‘stuk chagrijn’ door het leven stappen. In de context van deze column is ‘besje’ dan ook pure ironie. Je hoeft je dus geenszins in de groene vingers gebeten te voelen. Met hartelijke groet, een snotneus van 66

Biowijn Beste redactie, Het doet mij plezier dat er nog mensen zijn zoals Paul Wagemans die het biologische en het ecologische gedachtegoed in stand proberen te houden (zie Seizoenen januari 2013). Wijnmakers zonder sulfiet gebruiken wel een andere methode dan de meeste wijnmakers. Het persen van druiven of fruit wordt bij ons bijna niet gedaan en wijn filteren doen we al zeker niet. In de gewone wijnbouw zal men de druiven of de vruchten eerst persen voor men ze vergist, dus met puur sap. Bij ons wordt de druif of de vrucht eerst geplet of gekneusd zodat de pellen en de pitjes mee vergisten. Wij halen zo veel mogelijk smaakstoffen en aroma’s uit de vruchten omdat we niet beschikken over een ideale ondergrond en klimaat. Tijdens de vergisting worden er veel looistoffen gevormd. Deze voorkomen dat de wijn mislukt en spelen een belangrijke rol bij het bewaren. Ik gebruik enkel sulfietwater in mijn watersloten om de fruitvliegjes te weren. In de wijn gebruik ik het niet. Ik werk ook ecologisch, want ik maak gebruik van de warmte van de nazomer om mijn wijn te laten uitgisten. Na twee maanden gaat de wijn naar de kelder voor het ontwikkelen van aroma’s en smaken. Het is bij wijnmakers, aangesloten bij wijngilden en andere, nog te weinig bekend dat je zonder sulfiet ook zeer goede wijn kunt maken. Misschien een tip voor een Velt-lesgever? Beste groeten, Daniël Van Nevel

‘Paard van het menu, het zou een symbolische actie kunnen zijn. Paarden racen voor ons, vervoeren ons, doen zelfs hun dienstplicht in het leger of bij de politie. Moeten we er dan nog worst of “rundslasagne” van maken ook? Of kunnen we die tienduizend paarden die in België jaarlijks geslacht worden voor voedsel een waardige dood gunnen? We zouden paardenvlees structureel kunnen laten vallen.’ EVA-directeur Tobias Leenaert pleit ervoor om paardenvlees uit de voedselketen te halen.

In De Standaard, 13 februari 2013

32

Lezers reageren

Antwoord op interview Mark Lynas door Bioforum-voorzitter Kurt Sannen Tekst Kurt Sannen Inleiding en kadertekst Bart Coenen Foto BioForum Vlaanderen / Annelijn Steenbruggen

Het interview met Mark Lynas in Seizoenen van januari 2013 lokte enkele reacties uit (zie lezersbrieven op p. 30-31). Sommige lezers misten een omkadering van het artikel of een tegenstem. Deze laatste kwam van Kurt Sannen, voorzitter van BioForum Vlaanderen vzw, de sectororganisatie van de biologische landbouw en voeding. We plaatsen hieronder zijn lezersbrief integraal. Intussen wekte een lezing van Mark Lynas op de Oxford Farming Conference internationale beroering en vond het proces tegen de ‘11 van Wetteren’ plaats. Reactie Kurt Sannen, voorzitter van BioForum Vlaanderen vzw. Met nieuwsgierigheid las ik het interview met Mark Lynas in de eerste Seizoenen van 2013. Iemand die pleit voor een meer rationele milieubescherming heeft onmiddellijk mijn aandacht. IJveren voor een beter leefmilieu en meer duurzaamheid is immers een rationele kwestie en geen zaak van geloof of ideologie. Iedereen die de tijd neemt om over kwesties als verlies aan biodiversiteit, klimaatverandering, vermesting, verzuring en waterverontreiniging na te denken, kan alleen maar tot de conclusie komen dat de manier waarop we nu met onze planeet omspringen niet houdbaar is. Ook in het duurzame landbouw- en voedingsdebat ga ik uit van dezelfde rationele invalshoek. De manier waarop in onze huidige agro-industriële landbouw voedsel wordt geproduceerd, zorgt voor meer verlies aan biodiversiteit, een hogere uitstoot van broeikasgassen, meer vermesting, verzuring en waterverontreiniging… en is dus op lange termijn niet houdbaar. Zeker niet wanneer het zuiden dat voorbeeld overneemt. Het extrapoleren van het westerse agro-industriële landbouwmodel over heel de wereld leidt onherroepelijk tot meer honger. Dit is geen ideologische stelling maar een rationele conclusie.

In het betoog van Mark Lynas echter lees ik heel wat beweringen die onvoldoende op rationele elementen zijn gestoeld. Zijn negatieve houding tegenover milieubewegingen en biologische landbouw en zijn eenzijdige focus op de CO2-problematiek verhinderen hem een klare kijk te hebben op de belangrijke klimaat- en andere milieuproblemen. Ik ben het volledig met hem eens dat het irrationeel is om een vaag begrip als “natuurlijkheid” of “onnatuurlijkheid” als uitgangspunt te nemen voor het beoordelen van oplossingen. Maar door de voortschrijdende kennis in de biologische wetenschap weten we meer en meer over het functioneren van natuur en ecosystemen. Zo groeit het wetenschappelijk besef dat mensen afhankelijk zijn van de diensten die geproduceerd worden door deze ecosystemen. Zonder voedsel, zuiver water, hout, bestuiving, koolstofopslag, biodiversiteit en zonder de klimaatregulerende, waterbergende, waterzuiverende en bodembeschermende rol van onze ecosystemen, kunnen wij als mens niet functioneren. Wie morrelt aan ecosystemen en aan de ecosysteemfuncties op mondiale schaal, vraagt om problemen op mondiale schaal. De klimaatverandering is daar een goed voorbeeld van. Door het verbranden van fossiele brandstoffen hebben we koolstof dat miljoenen jaren lang lag opgeslagen

terug in de atmosfeer gebracht. Hierdoor is de koolstofcyclus grondig verstoord en steeg het gehalte aan CO2 in de atmosfeer. Dit zorgt voor een toename van het broeikaseffect van onze atmosfeer waardoor het klimaat op onze planeet grondig verstoord wordt. De enige echte oplossing is zo veel mogelijk de fossiele brandstoffen ongemoeid te laten, diep onder de grond en over te schakelen op andere, meer duurzame energiebronnen. Oplossingen als geo-engineering zijn niet meer dan dweilen met de kraan open. De terechte aandacht voor de klimaatverandering mag ons niet doen vergeten dat we ook op vele andere vlakken dan koolstofuitstoot niet duurzaam met onze planeet omspringen. Water-, bodem- en luchtverontreiniging, verzuring, vermesting, verdroging, verwoestijning … tonen aan dat we de draagkracht van onze aarde overschrijden waardoor ernstige veranderingen optreden in de ecosysteemfuncties. Nog nooit in de geschiedenis van onze planeet is het tempo waarin soorten uitsterven zo groot geweest als vandaag. In vergelijking met het huidige verlies aan biodiversiteit was het uitsterven van de dinosauriërs klein bier. De wetenschappelijke inzichten over onze ecosystemen leren ons dat deze systemen enorm complex zijn. Hoe meer we de

Lezers reageren

samenhang en complexiteit van ecosystemen doorgronden, hoe meer wetenschappers beseffen dat voorzichtigheid is aangewezen bij menselijke ingrepen die veranderingen in ecosystemen tot gevolg hebben. Dat is geen “naturalistische drogreden”, maar een houding gebaseerd op kennis. Ook de biologische landbouwbeweging gaat uit van de vaststelling dat de manier waarop de gangbare landbouw voedsel produceert op lange termijn niet volstaat om iedereen wereldwijd van voldoende voedsel te voorzien. Olivier De Schutter, speciaal VN-rapporteur voor het recht op voedsel, bevestigt dat in zijn door de VN goedgekeurde rapport Agro-ecology and the right to food. De Schutter kiest in zijn rapport voluit voor een agro-ecologisch landbouwsysteem als antwoord op de ecologische en voedselcrisis. Ook in 2008 concludeerden reeds meer dan vierhonderd wetenschappers wereldwijd dat vooral kleinschalige landbouwsystemen een cruciale rol zullen spelen in de voedselvoorziening van een steeds grotere wereldbevolking (IAASTD-rapport Agriculture at a Crossroads). Een agro-ecologische landbouw is een landbouw die samenwerkt met het natuurlijk ecosysteem in plaats van het te bekampen. Agro-ecologische landbouw gaat uit van kortere voedselketens, het sluiten van kringlopen, het efficiënter omgaan met grondstoffen als grond, water en energie. Agro-ecologie zet minder druk op de omgeving en is lonend voor producent en consument. Agro-ecologische landbouw is hierdoor beter bestand tegen ziekten, plagen of extreme klimaatomstandigheden en een sterk wapen tegen honger wereldwijd. De biologische landbouw is een wettelijk verankerde vorm van agro-ecologische landbouw. Meer nog, het biolabel is het enige, internationaal erkende voedingslabel dat op een streng gecontroleerde manier, strikte normen oplegt aan landbouwers, verwerkers en verkopers. Zo zorgt de biologische landbouw voor kwaliteitsvoedsel met een lage ecologisch voetafdruk geproduceerd met respect voor mens, dier en natuur. Mark Lynas’ uitspraak als zou biologische landbouw een hoger landgebruik hebben en daar-

33

Bio Kurt Sannen is bioboer en voorzitter van BioForum Vlaanderen, de sectororganisatie van biologische landbouw en voeding. Samen met zijn vrouw zette hij de natuurboerderij Het Bolhuis in Diest op, waar je op 88 hectaren natuurgebied een combinatie van natuur en landbouw vindt. Kurt kweekt oude rassen van runderen, lammeren, konijnen en varkens, waarbij hij Natuurpunt helpt om het natuurgebied goed te beheren. Ook voorziet Het Bolhuis in ecotoerisme. In het verleden werkte Kurt bij Natuurpunt, voor landbouwkabinetten van landbouwministers Dua, Sannen en Tavernier en voor Agentschap Natuur en Bos. → www.bolhuis.be → www.bioforumvlaanderen.be Het Bolhuis in beeld: → www.ketnet.be/karrewiet/nieuws/050612schapen-scharen

Twitterstorm rond lezing Mark Lynas Tijdens een lezing voor de Oxford Farming Conference op 3 januari 2013 getuigde Mark Lynas andermaal over zijn ‘bekering’ tot supporter van de ggo-technologie. Hij opende zijn speech met excuses: ‘Ik verontschuldig me voor het feit dat ik me jarenlang heb beziggehouden met het uittrekken van ggo-gewassen op proefvelden. Het spijt me ook dat ik de anti-ggo-beweging heb helpen oprichten in de jaren 1990 en dat ik daarbij deelnam aan het demoniseren van een belangrijke technologische optie die in het voordeel van het milieu kan gebruikt worden.’ Binnen enkele uren was Lynas’ speech de wereld rond getwitterd. Diverse blogs in de VS, Canada en Australië maakten melding van de lezing en op Fox News opinion was het event even een trending topic. Mark Lynas kreeg naast steunbetuigingen naar eigen zeggen ook heel wat haatmail in zijn mailbox. Bij het ter perse gaan van deze Seizoenen werd de lezing meer dan 440.000 keer bekeken. → http://vimeo.com/56745320#

Nieuw strategisch plan bio In 2008 ontwikkelden de Vlaamse overheid, ABS, BioForum Vlaanderen, Boerenbond en VLAM de eerste uitgewerkte toekomstvisie op biolandbouw onder de naam Strategisch Plan Biologische Landbouw 2008-2012. Dit plan moest zorgen voor groei van de Vlaamse biosector. ‘Intussen is het een economisch belangrijke sector met een omzet van 435 miljoen euro’, zei Vlaams minister-president Kris Peeters bij de presentatie van het tweede Strategisch Plan Bio 2013-2017. Het nieuwe plan bevat twee ambities. ‘Enerzijds sturen we aan op een duurzame kwalitatieve en kwantitatieve groei van de biologische productie en op een evenwichtige marktontwikkeling. Daarnaast willen we dat bio ook een voorbeeldfunctie krijgt voor een verdere verduurzaming van de landbouw […]. Zo blijft Bio zoekt boer het speerpunt om het aantal biobedrijven te doen stijgen’, beloofde Peeters. BioForum Vlaanderen-voorzitter Kurt Sannen wijst er op dat in Vlaanderen het bioareaal amper 0,74 procent van het totale landbouwareaal beslaat. Voor hem mag het dus nog ambitieuzer. Wereldwijd beslaat het totale officieel erkende biologische landbouwareaal 0,9 procent. Bron: Vilt.

34

door dus schadelijker zijn voor het milieu, is niet wetenschappelijk onderbouwd zoals hij zelf propageert. Wanneer alle land in rekening wordt gebracht nodig voor de gangbare landbouw, inclusief de wereldwijde gronden voor veevoer en dergelijke, dan blijkt de gangbare landbouw veel meer landoppervlakte nodig te hebben dan men laat uitschijnen. Als daarenboven ook het verlies aan goede landbouwgrond wordt verrekend, veroorzaakt door de te intensieve manier van telen, dan scoort de biolandbouw wat betreft landgebruik veel beter. Volgens gegevens van de Verenigde Naties verliezen we wereldwijd dertig voetbalvelden per minuut aan vruchtbare landbouwgrond als gevolg van intensieve landbouw. Iemand die biologische landbouw herleidt tot een landbouw die de technologische ontwikkeling wil bevriezen rond 1950, getuigt in het beste geval van een volkomen gebrek aan kennis van de biologische landbouw en in het slechtste geval van een verwrongen geest. Witgenstein stelde dat “Wovon man nicht sprechen kann, darüber muß man schweigen”. Ik nodig Mark Lynas uit om een bezoek te brengen aan onze biologische landbouwbedrijven. Hij zal gauw merken dat biolandbouwbedrijven tot de meest innovatieve bedrijven behoren in de landbouwsector. Technieken die ondertussen algemeen zijn geworden in de gangbare sector werden vaak eerst ontwikkeld in de biolandbouw. Ik denk ondermeer aan de biologische bestrijding in serres en in de fruitteelt, de GPS-technologie bij zaaien, wieden en andere veldbewerking, diverse types machines voor mechanische onkruidbestrijding, groenbemesting, nieuwe types diervriendelijke stallen, de teelt van eiwithoudende gewassen, combinatieteelten…

Zo kan ik nog uren doorgaan. Wanneer ik bij mijn collega-boeren kom, zie ik innovatieve, toekomstgerichte, duurzame landbouwbedrijven. Als ik dit schrijf zit ik op de trein van Nürnberg naar huis. Via mijn smartphone volg ik op of er koeien in de stal op korte termijn moeten kalven. Drachtige koeien hebben een zender op de rug waarmee hun temperatuur wordt doorgezonden naar mijn huiscomputer en vandaar via internet naar mijn smartphone. Op mijn laptop heb ik op de trein mijn onlineveemanagementprogramma bijgewerkt en maak ik de planning op voor het veebeheer van de volgende dagen. Mijn koeien staan thuis in hun potstal en genieten van een heerlijk en doordacht rantsoen van voordroog uit natuurgraslanden, grasklaver, bieten en geplette granen. Low en high tech innovatie gaan op biobedrijven hand in hand met aandacht voor duurzaamheid en dierenwelzijn zonder de ervaring van generaties boeren overboord te gooien. Lynas had – net zoals ik en duizenden anderen – een bezoek moeten brengen aan de Biofach-beurs in Nürnberg, de grootste biobeurs in de wereld. Hier vind je niet de resultaten van duffe landbouwbedrijven die in de jaren 1950 zouden zijn blijven hangen, maar schitterende, smaakvolle, duurzame, innovatieve producten van een toekomstgerichte landbouw. En nee, patchoeli en geitenwollensokken ben ik niet tegengekomen. Ik voelde me er eerder bekeken, omdat ik mijn pak en das niet aan had. Reacties welkom op [email protected]. Info over bio op www.biomijnnatuur.be. Verdere reacties op het Lynas-interview zijn welkom op [email protected].

Europa vraagt jouw mening over bio Europa bepaalt al jaren de regels voor bio en zorgde er onder andere voor dat het woord ‘biologisch’ wettelijk beschermd is. Nu wil de Europese Commissie deze regels aanpassen. De Europese Commissie roept EU-burgers op om in een enquête hun mening te geven over de biologische landbouw en voeding. Omdat de vragen behoorlijk technisch zijn, maakten BioForum Vlaanderen en Velt een handleiding voor wie met meer kennis van zaken deze enquête wil invullen. Dit is uiteraard geen stemadvies. Je kunt de enquête nog invullen tot 10 april 2013. De handleiding en een link naar de enquête vind je op: → www.bioforumvlaanderen.be/nieuws/bio_enquete_eu

Velt steunt aardappelactivisten Op 12 februari werden de 11 aardappelactivisten die vorig jaar betrokken waren bij een protest op een ggo-aardappelveld in Wetteren bij de rechtbank van Dendermonde veroordeeld voor bendevorming. In de aanloop naar het proces ondertekende Velt samen met een reeks andere organisaties waaronder BioForum en Groen de steunverklaring ‘De 11 van Wetteren staan niet alleen. Wij horen er ook bij!’ De ondertekenende organisaties benadrukten ‘dat het proces niet over bendevorming moet gaan, maar wel over de invoering van ggo’s.’ Velt-directeur Jan Vannoppen motiveerde de ondertekening door Velt als volgt: ‘De reden waarom we rond dit thema opnieuw communiceren, is dat er de voorbije dagen in diverse media eenzijdige berichtgeving was over de ggo-aardappelen en de ecologische vooruitgang die ze zogezegd kunnen meebrengen. De ondertekening van de steunbrief is zinvol als reactie tegen de “winnaarshouding” die sommigen aannemen met betrekking tot ggo’s. Want door die houding creëren zij in de samenleving draagvlak om de “11 van Wetteren” hard te straffen en meteen ook een stevige waarschuwing te sturen aan al wie ggo’s in landbouw en voeding afwijst.’ Bond Beter Leefmilieu is verontwaardigd over de strenge straffen die de 11 aardappelactivisten kregen: ‘Een actie van burgerlijke ongehoorzaamheid veroordelen als bendevorming is buiten alle proportie.’ In de marge van het proces pleitten een reeks organisaties waaronder BioForum en Velt voor een aanpassing van de Europese regelgeving: ‘Voedingsmiddelen van dierlijke oorsprong waarbij de dieren werden gevoerd met ggo’s zouden dit op het etiket moeten vermelden. De Europese veehouderij is sinds enkele decennia voor 80 procent afhankelijk van de importsoja voor veevoeders – soja die geproduceerd wordt in Brazilië, Argentinië en de VS, landen waar bijna uitsluitend ggo-soja geteeld wordt. De Europese consument krijgt indirect ggo’s op het bord via dierlijke producten.’

Uitgelicht

De lekkerste keukenkruiden kweek je zelf

Hamburgers in het paradijs Voedsel in tijden van schaarste en overvloed

Christian Claus, Lode Claus en Winiefred Van Killegem

Davidsfonds uitgeverij, 2012 ISBN 9789058269072, 127 p. € 14,95

Christian en Lode Claus zijn kruidenkwekers die hun passie voor kruiden willen delen. Samen met de populaire kruidenvrouw Winiefred Van Killegem geven ze hun geheimen prijs. Wie zelf basilicum, bieslook, bonenkruid, marjolein, munt, peterselie, pimpernel, rozemarijn, salie en tijm wil kweken, kan met dit boek alvast aan de slag. Je vindt er informatie over de teelt en verzorging van bovengenoemde tien kruiden en daarnaast ook algemene informatie over het kweken van kruiden in potten en bakken en over verschillende soorten grondmengsels, bemesting en ongevraagde gasten in de tuin. Voor kruidenliefhebbers en voor wie graag in de keuken staat, biedt dit boekje meer dan 50 recepten: klassiekers zoals kruidenboter, maar ook originele recepten zoals sinaasappelsoep met tijm. Je leest over het drogen en bewaren van kruiden en leert hoe je zelf kruidenolie en -azijn maakt. Dit is een laagdrempelige publicatie, waarin je fijn kunt grasduinen en die toch degelijke informatie biedt. Wil je meer weten of ben je op zoek naar plantgoed, dan kun je terecht bij kruidenkwekerij Claus in Kruishoutem (www.kruidenclaus.be). Claus biedt meer dan 200 soorten kruiden aan en werkt milieuvriendelijk, maar is (nog) niet biogecertifieerd. Karen Remans

De Seizoenen-redactie mag een exemplaar van De lekkerste keukenkruiden kweek je zelf wegschenken. Mail voor 01/04 naar [email protected] of stuur een kaartje t.a.v. de Velt-redactie.

Louise O. Fresco

Uitgeverij Bert Bakker, 2012 ISBN 978 90 351 3713 4, 539 p. € 24,95

In de kerstperiode sprong het in het oog: een dik boek over landbouw en voeding, mooi gestapeld aan de ingang van de Standaard Boekhandel, met als titel Hamburgers in het paradijs: voedsel in tijden van schaarste en overvloed. Louise O. Fresco, de Nederlandse auteur van het boek, is universiteitshoogleraar in Amsterdam, met jarenlange ervaring rond voeding bij de Verenigde Naties. Een experte dus en dat verleidde me om het boek te lezen. Het is wel een serieuze kluif: meer dan 500 pagina’s lectuur, 38 pagina’s bibliografie, met veel vragen rond voedsel en landbouw. Ook de rol van onze samenleving komt aan bod, zoals bij de verspilling van voedsel. Specifiek voor dit boek is dat alles in één groot historisch perspectief geplaatst wordt, vertrekkend in de hof van Eden met Adam en Eva. Het boek geeft een bijna onuitputtelijke opsomming van de cultuur-historische geschiedenis van ons voedsel met hierbij alle moderne ontwikkelingen en toekomstvisies. Het is een beetje vervelend dat bepaalde onderwerpen daarbij een aantal keer worden herhaald. Best verwarrend soms. Dé vraag die Fresco het meest dringend vindt, is hoe we er in 2050 in kunnen slagen om 9 miljard mensen te voeden. En de manier om dat te doen is volgens haar het beste uit wetenschap en techniek te halen. Kwestie dat de wereldvoedselproductie gemaximaliseerd wordt. Korte keten, biologische productie, slow food en regionale productie passen volgens Fresco niet in dit plaatje. Deze ontwikkelingen

35

zijn volgens haar geneuzel in de marge, want niet productief en ze worden dus aan de kant geschoven. Milieu-argumenten krijgen wel hun plaats in dit boek. Vooral de uitstoot van broeikasgassen moet naar beneden, kwestie van de klimaatopwarming te stoppen. In Fresco’s visie betekent dit dat de plofkip beter is dan een biologische kip, omdat de plofkip minder CO2 uitstoot. Dierenwelzijn en smaak zijn voor haar geen ‘echte’ argumenten, maar een emotionele bonus voor de consument en daar hoeven we volgens Fresco geen rekening mee te houden. Fresco lijkt soms wel heel ver te staan van de verwachtingen van de consument. Een voorbeeld van haar ‘ivoren toren’-houding is haar reactie op het probleem van de bijensterfte. Op mondiaal niveau is er sprake van een terugval van de bijenpopulatie. Onderzoek wijst op het pesticidengebruik in de landbouw als een van de oorzaken. Bijen zijn nodig voor de bestuiving van tal van gewassen, inclusief fruit. Maar volgens Fresco is een wereld zonder bijen en zonder fruit geen ramp: de mens overleeft dat wel. En de technologie vindt wel een antwoord om de schadelijke effecten van pesticiden terug te dringen, en ach, op pagina 394: ‘Maar fruit, hoe nuttig en lekker ook, is niet het meest doorslaggevende om de wereld te voeden.’ Dit verklaart ook waarom Fresco de toename van stadstuinen meewarig bekijkt. Want het is toch verdomd moeilijk en complex om je eigen groenten te telen. Tja, natuurlijk vraagt groenten telen de nodige zorg en opvolging, en, akkoord, in een stadsomgeving kan het soms moeilijk zijn. Maar het succes van het tuinieren bewijst dat mensen zich verbonden willen voelen met wat ze eten. Deze verbondenheid vind je niet terug in dit boek; voedsel produceren is volgens Fresco een technische aangelegenheid die het best zo efficiënt mogelijk aangepakt wordt, punt. Hier haak ik af… Geert Gommers

Winnaars Winnen een natuurscheurkalender: Lander Vander Linden, Martine Six, Monique Seynen, D. van de Vrie en Christine Knockaert. Wint een exemplaar van Voetprintcooking: Ida Kox.

36 Eco-care hoveniers & ontwerpburo Loek Gorris Advies,cratieve tuinontwerpen aanleg en onderhoud van natuurRijke tuinen. Ook voor dakvegetaties, vijvers, hemelwaterhergebruik(watertuinen) [email protected], www.eco-care.nl. Op zoek naar rust en ruimte? | Zuid-Frankrijk - Haute Garonne - Gascogne - aan de voet van de pyreneeën! Authentieke boerderij met alle modern comfort. | Info | www.vakantiehuisinfrankrijk.be, Marc Dufraing, 0495 52 02 22, [email protected] Vakantiehoeve Wilgenhof | 20 km van Brugge, Gent, de zee. Rustig, groen, gastvrij, comfortabel. Nabij bos. Wandelen, fietsen, cultuur. Grote ecologische tuin, lekkere gezonde maaltijden met producten uit eigen biotuin. 6 Kamers (18p) en 1 app (5p) | Info | Folder : Pot-en Zuidhoutstraat 4, 9990 Maldegem-België, +32 50 71 53 66, www.wilgenhof.be, [email protected]. Vakantiehuis in de Dordogne Welkom zijn, je thuis voelen op een bijzondere plek in de natuur. Heerlijk genieten van de rust en ruimte. Gelegen op de grens van de Corrèze en Haute-Vienne. We zien je graag tegemoet | Meer info op www.laveyrat.com

Aangename vakantiehuizen te huur St. Martens-Voeren (Voerstreek) | Op een unieke manier gebouwd, rondom een prachtig binnenhof. Natuurlijke materialen; hout, leem, stro. Een verblijf in dit bijzondere, middeleeuws aandoende gebouw is een belevenis op zich! Mogelijkheden voor 2-8 personen. Korting voor Velt-leden | Info | www.vakantiehuisvoerstreek.be. Vakantie in de Dordogne Rust en natuur voor wandelaars, fietsers, kinderen, ouderen en rolstoelers. Welkom op La Colline, 7 hectare natuur in de mooie Franse Dordogne. Twee volledig rolstoelaangepaste gîtes (4 en 6 pers) Camping met 4 ruime plaatsen met splinternieuw aangepast sanitair. | Ben en Inez | kijk op www. lacolline-linard.fr www.lagarnasette.net! Klein, gezellig pension in de Franse Auvergne. Heerlijke biologische vegetarische keuken, rustig, veel wandelroutes, mooie stadjes en dorpjes. | Tel. 0033 471574096 [email protected]

Natuurweek aan de voet van de Pyreneeën 25 jaar geleden werd het biologische wijndomein L’Espinet in hartje Katharenland omgetoverd tot het kwalitatieve vakantiedomein L’Espinet Vacances. Het 125 ha groene park ligt in een kleine vallei omringd door ruige heuvels en biedt verzorgde studio’s/huisjes, een uitstekend restaurant, natuurlijk zwemmeer, ... L’Espinet organiseert een natuurweek met begeleide natuurwandelingen, natuurlijke maaltijden en (culturele) excursies. Naast wandelen staan oa. op het programma een bezoek aan: de graalburcht van Montségur, een bio wijn- en geitenboer, Rennesle-Château, Carcassonne... Periode: 6 tot 13 oktober 2013 Inbegrepen: heen- en terugreis met bus - 7 nachten in volpension (overgroot deel biologische producten) – nederlandstalige begeleiding – entreegelden. Prijs: € 840 pp. Exclusief voordeel voor Velt-leden: 10% korting. Bij reservatie code ‘Velt13’ vermelden. Info en reserveren: [email protected] – 0479 56 00 44 – www.lespinet.com.

37

38

ECOLOGISCH EN TIJDLOOS DESIGN...

SGS-PEFC/COC-0123 CASTANEA

De kastanjehouten producten van CASTANEA, tuinafsluitingen, tuinpoortjes, steunpalen, Post & Rail-afsluitingen, enz... passen door hun tijdloos design in elke tuin. Ze zijn afkomstig uit de ecologisch beheerde hakhoutbossen van de Limousin en zijn van nature bestand tegen schimmel en vocht. Impregneren is dus overbodig.

In heel Vlaanderen vind je verkoopadressen van CASTANEA. Voor meer informatie over het volledige CASTANEA assortiment bel naar 0473 43 00 87 of surf naar www.castanea.be

39

Op zaterdag vind je De Loods op de markt in Aalst

40

Danny De Waele Beeweg 42 9080 Lochristi T 09 355 17 61 F 09 328 90 40

Plaatsen van tegel- & speksteenkachels Ecologische isolatie

www.dewaele-tegelkachels.be

41

Ecologische kwekerij en tuinwinkel Openingsuren: van dinsdag tot zaterdag van 9 tot 18 u. Opgelet: in augustus, december en januari sluiten wij op zaterdag om 13 u.

Ons aanbod voor de moestuin en de fruittuin • biologisch gecertificeerde zaden, pootgoed en jonge groenteplanten • uitgebreid assortiment oude fruitboomrassen en kleinfruit • keukenkruiden, eetbare planten en medicinale planten • ecologische gewasbescherming, biomeststoffen en biopotgrond

Contact: Ninoofsesteenweg 671 1500 Halle 02 361 77 61 [email protected] www.ecoflora.be

Ons aanbod voor de ecologische siertuin • inheemse wilde vaste planten, struiken, haagplanten en loofbomen • inheemse bloemenweidemengsels en verwilderingsbloembollen • ecologisch tuinhout en ‘Schwegler’-nestkasten

42

Ledenvoordelen

‘t Lemen Voeteke Verhuur van een 18de eeuwse vakantiehoeve in midden Frankrijk. Prachtige rustige streek in de Indre (pays de George Sand) op 670 km van Antwerpen. De glooiende heuvels zijn als een lappendeken bedekt met bossen en weilandjes waar koeien, paarden en schapen grazen. Prachtige vergezichten over de heuvels van de vallei veraangenamen je verblijf. Je vindt hier veel natuur en rust! Jouw voordeel: 5 procent korting op de huurprijs van de vakantiewoning in Frankrijk. Contact: 014 55 24 10, [email protected] → www.tlemenvoeteke.net

Liparos Handel en aannemer van duurzame thermische en geluidsisolatie, cellulosevlokken, natuurverven, Green Sleep slaapsystemen, Ecover, Kiddybips… Jouw voordeel: 10 procent korting op natuurverven Galtane en Osmo en op Green Sleep-artikelen. 5 procent korting op thermische of akoestische isolatie, pro clim- luchtdichtingsproducten, parket, bouwmaterialen, Ecover-producten, lichaamsverzorging, Kiddybips-luiersystemen. Geen korting op geplaatste materialen en werkuren. De korting is niet cumuleerbaar met hoeveelheids- of aannemerskorting of andere voordelen of acties. Adres: Liparos bvba Meileveld 39, 9620 Zottegem 09 360 12 54

Ledenvoordeel in de kijker: Ecoflora Een ecologische kwekerij met een bijzonder aanbod Bijna twintig jaar geleden opende een kleinschalige kwekerij haar deuren op de grens van Overijse en Rosières. In de beginjaren ging de meeste aandacht naar het kweken van inheemse, wilde planten. Het aanbod was – en is – uniek voor België en groeide op enkele jaren uit tot een assortiment van honderden soorten heemplanten, waar al spoedig ook keukenkruiden en medicinale planten aan toegevoegd werden. Zo kwam het dat er al snel plaatsgebrek ontstond, en om die reden verhuisden Freddy Sparenberg en zijn kwekerij in 1998 naar Halle. Hier is Ecoflora sindsdien gevestigd in een oude, pajotse vierkantshoeve. De mogelijkheden waren hier natuurlijk een pak groter, en zo ontstond er een heuse ecologische tuinwinkel én breidde het aanbod planten meer en meer uit richting ‘nutstuin’. Waar vroeger de zaden en producten voor de moestuin bijna exclusief aan gepensioneerde mannen verkocht werden, is het nu voor veel jonge koppels hip, uitdagend én ecologisch geworden om hun eigen groenten en fruit te gaan telen. Zo kwam er dus een uitgebreid assortiment fruitbomen, kleinfruit en biologisch groenteplantgoed bij.

→ www.liparos.be

Bed & boterham Welkom op onze woonboerderij met een siertuin en een biologische moestuin. Wij beschikken over 3 gastenkamers. Er is in totaal ruimte voor elf personen, afhankelijk van de samenstelling van de gasten. Bed & boterham ligt in een prachtige omgeving met vele bezienswaardigheden aan de rand van het dorp Leende. Diverse wandel- en fietsroutes aanwezig. Jouw voordeel: 10 procent korting op een overnachting met ontbijt ( € 25,00 p.p.p.n. ) excl. toeristenbelasting (€ 0,95 p.p.). Geen korting op lunchpakket en diner. Adres: Bertie Willems. Renhoek 10, 5595 GE Leende, N Br., Nederland. [email protected] 040 204 30 92 of 0623753790

Jouw voordeel: Velt-leden krijgen al jaren 5 procent korting op al hun aankopen bij Ecoflora. Dit jaar wil deze kwekerij iets extra’s doen voor Velt-leden. Op 30 en 31 maart organiseert Ecoflora zijn traditionele lenteopendagen. Tijdens dit weekend krijgen alle leden – op vertoon van hun lidkaart – 10 procent korting op alle planten. Hetzelfde aanbod geldt voor alle Velt-leden die de Ecoflora-stand bezoeken op de biobeurs ‘Valeriaan’ in Brussel (19 tot 21 april). → www.valeriaan-brussel.be

Adres: Kwekerij Ecoflora, Ninoofsesteenweg 671, 1500 Halle. 02 361 77 61 → www.ecoflora.be

Nog meer voordelen! Met je Velt-lidkaart kun je intussen genieten van meer dan 150 ledenvoordelen. Ontdek ze allemaal op → www.velt.be/voordelen

Ledenvoordelen/Publicaties

43

Velt-publicaties voor België en Nederland • Bessen uit de tuin (704009) € 19,95 (+ € 4,30 verz.) Nieuw! • Vier verrassende Velt-boekjes (704027) € 12,20 (+ € 4,30 verz.) Nieuw! • Seizoenen op smaak (704004) € 8,50 + ( € 2,50 verz.) • Handboek Ecologisch Tuinieren (704007) € 29,95 (+ € 9,50 verz.) • Handboek Ecologische Voeding (704012) € 19,50 (+ € 5,30 verz.) actieprijs! • De Ecologische Siertuin (704011) € 24,95 (+ € 4,30 verz.) • Ecologisch Tuinieren voor Beginners (704008) € 5,95 (+ € 2,50 verz.) • Het ecologisch houden van kippen (704010) € 14,95 (+ € 4,30 verz.) actieprijs! • Groenbeheer, een verhaal met toekomst (704016) € 55,00 (incl. verz.) actieprijs! • Groene gids voor kleine kids (704002) € 3,95 (+ € 1,55 verz.) • Stappen naar een ecologische tuin (704017) € 31,50 (+ € 5,00 verz.) • Pim Pompoen Kwartetspel (704023) € 9,00 (+ € 2,50 verz.) • Mijn eigen kleine moestuin (704024) € 9,00 (+ € 2,50 verz.) • Bijzondere groentegids (704018) € 3,95 (+ € 1,55 verz.) • Sierlijk & kruidig (704019) € 3,95 (+ € 1,55 verz.) • Groenten in potten (704025) € 3,95 (+ € 1,55 verz.) Andere publicaties voor België en Nederland • Biodiversiteit in België (704006) € 43,00 (+ € 6,50 verz.) • De Brooddoos (704013) € 21,50 (+ € 3,00 verz.) • Natuurlijk (704006) € 14,95 (+ € 3,00 verz.) • Burgers beheren openbaar groen als ecologische moestuin (ervaringsverslag Dulomiproject) (704107) € 8,00 + (+ € 2,00 verz.) → www.velt.be/winkel

Hoe bestellen? De publicaties zijn verkrijgbaar door storting van het bedrag, verzendingskosten inbegrepen, op de rekening van je afdeling of op rek. BE51 0010 9905 5062 van Velt Nationaal, Berchem voor België of op 362280 van Velt Nederland voor Nederland, met vermelding van naam en adres. Je krijgt de publicatie per post thuis bezorgd. Je kunt ook steeds boeken kopen bij je afdeling of ze daar afhalen. Dan bespaar je de verzendingskosten op de publicaties waar deze afzonderlijk vermeld staan. Neem hiervoor contact op met je plaatselijk bestuur. Dit zijn ledenprijzen. Vermeld bij storting de titel van de uitgave.

Prinses op de erwt Het uitkomen nabij ligt hij willig aan haar voeten. Zij schort haar rokken op, legt zijn bolle kluiten om in de glijdende voor, bukt, knielt en kruipt met welvende billen en deinende boezem over hem, haar groot stuk, haar stuwende kracht, haar zuigende basis. Zij bevingert zijn ruigte, stoot de steel en kreunt als zij de forse radix bewoelt. Kwistig morsend met de zaaizak in de moezerij wil zij, als een vlinderbloemige, een peulvrucht, kiemen tussen kloten, ranken rond de rijs. Zij parelt met brede broes, plempt het smeuïge kuiltje. Moe, bezweet, voldaan wrijft zij het pootijzer, streelt haar hoekje en wacht op de groei. Julia Beirinckx eerder verschenen in ‘Boezeming: 2 x 33 gedichten rond borsten (m/v)’, samengesteld door Reine De Pelseneer en Frank Pollet, Uitgeverij P, 2013