RAPPORT VAN BEVINDINGEN TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK OSG Einstein Lyceum HAVO VMBOGT VWO
Plaats BRIN nummer BRIN nummer BRIN nummer BRIN nummer Onderzoeksnummer Datum onderzoek Datum vaststelling
: : : : : : : :
Hoogvliet Rotterdam 17CR|C1 17CR|00|HAVO 17CR|00|VMBOGT 17CR|00|VWO 274554 11 maart 2014 12 juni 2014
Pagina 2 van 14
INHOUDSOPGAVE INLEIDING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 BEVINDINGEN. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 Kwaliteits- en nalevingsprofiel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 Beoordeling. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 TOEZICHTARRANGEMENT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
Pagina 3 van 14
Pagina 4 van 14
INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op het dinsdag 11 maart 2014 een tussentijds kwaliteitsonderzoek (tko) uitgevoerd op het Einstein Lyceum naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. De aanleiding voor dit onderzoek was de volgende. Tijdens het kwaliteitsonderzoek dat is uitgevoerd in september 2012 stelde de inspectie tekortkomingen vast in de opbrengsten en het onderwijsleerproces op deze school. Deze zijn beschreven in het inspectierapport dat is vastgesteld op 28 november 2012. De kwaliteit van het onderwijs is toen als zwak beoordeeld en de inspectie heeft haar toezicht geïntensiveerd. In het kader hiervan voert de inspectie nu een tussentijds onderzoek uit om na te gaan in hoeverre de in het toezichtplan opgenomen tekortkomingen zijn opgeheven en aan de afspraken is voldaan. Toezichthistorie 2006: 2008: 2010: 2012: 2013:
alle afdelingen (mavo, havo en vmbo) worden als zeer zwak beoordeeld. mavo en havo worden als voldoende beoordeeld. vwo wordt als voldoende beoordeeld. alle afdelingen worden als zwak beoordeeld. voortgangsgesprek.
Onderzoeksopzet De onderzoeksopzet is gebaseerd op de afspraken die in het toezichtplan zijn opgenomen. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: •
•
•
Onderzoek en analyse van jaardocumenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn, waaronder het plan van aanpak 2012-2014, het verslag over de verbeteraanpak. Schoolbezoek, waarbij de inspectie 28 lessen heeft bijgewoond en gesprekken heeft gevoerd met de de schoolleiding, de zorgcoördinator, de taalcoördinator en docenten. Een eindgesprek met de directie, na afloop van het schoolbezoek.
Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie indicatoren van de volgende aspecten: opbrengsten, onderwijsleerporces en kwaliteitszorg.
Pagina 5 van 14
Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2012. Dit document is te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en wettelijke vereisten. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer.
Pagina 6 van 14
BEVINDINGEN Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs 2012. Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2012 op www.onderwijsinspectie.nl. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten)
17CR|00|HAVO - HAVO De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden. 1
2
1.1*
De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht.
1.2.3*
De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vmbo-gt.
1.2.4*
De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding havo.
•
1.2.5*
De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vwo.
•
1.3.3*
De leerlingen van de opleiding vmbo-gt behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht.
•
1.3.4*
De leerlingen van de opleiding havo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht.
•
1.3.5*
De leerlingen van de opleiding vwo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht.
•
1.4.3*
Bij de opleiding vmbo-gt zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau.
3
4
5
• •
•
Pagina 7 van 14
De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden. 1 1.4.4*
Bij de opleiding havo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau.
1.4.5*
Bij de opleiding vwo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau.
De aangeboden leerinhouden zijn gericht op de brede ontwikkeling van leerlingen en de voorbereiding op vervolgonderwijs of arbeidsmarkt en samenleving.
2
3
4
5
3
4
•
•
1
2
2.1*
De aangeboden leerinhouden in de onderbouw voldoen aan de wettelijke vereisten van artikel 11 a-f WVO.
•
2.2*
De aangeboden leerinhouden in de bovenbouw zijn dekkend voor de examenprogramma’s.
•
2.3*
De school met een substantieel percentage taalzwakke leerlingen heeft bij alle vakken een aanbod aan leerinhouden dat past bij de talige onderwijsbehoeften van deze leerlingen.
Het schoolklimaat wordt gekenmerkt door veiligheid en respectvolle omgangsvormen
•
1
2
3
4.4*
De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen.
•
4.7*
Het personeel van de school zorgt ervoor dat leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan.
•
4.8*
De mentoren stimuleren het welbevinden en de motivatie van de leerlingen.
•
De leraren leggen duidelijk uit, organiseren de onderwijsactiviteit efficiënt en houden de leerlingen taakbetrokken 1
2
3
5.1*
De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof.
•
5.2*
De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer.
•
5.3*
De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten.
•
Leerlingen die dat nodig blijken te hebben, krijgen passende zorg 8.2*
2
De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie.
3
4
4
•
De school voert de zorg planmatig uit.
De school zorgt systematisch voor behoud of verbetering van de kwaliteit van haar onderwijs. 9.1
1
4
1
2
3
4
•
Pagina 8 van 14
De school zorgt systematisch voor behoud of verbetering van de kwaliteit van haar onderwijs.
1
2
3
9.2
De school evalueert jaarlijks de resultaten van haar leerlingen.
9.3
De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces.
9.4
De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten.
9.5
De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces.
9.6
De school waarborgt de kwaliteit van het schoolexamen en van andere toetsinstrumenten.
•
9.7
De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit.
•
9.9
De kwaliteitszorg is verbonden met de visie op leren en onderwijzen zoals geformuleerd in het schoolplan.
9.10
De school waarborgt de sociale veiligheid voor leerlingen en personeel.
•
9.11
De school heeft inzicht in de sterke en zwakke punten van de eigen organisatie.
•
9.12
De schoolleiding stuurt de kwaliteitszorg aan.
•
9.13
De schoolleiding zorgt voor een professionele schoolcultuur.
•
9.14
Bij de zorg voor kwaliteit zijn personeel, directie, leerlingen, ouders/verzorgers en bestuur betrokken.
•
4
• • • •
•
Beoordeling Algemeen beeld Het doel van dit tussentijds kwaliteitsonderzoek is om te bepalen of het toezicht op het Einstein Lyceum moet worden verzwaard, waarbij de afdelingen mavo, havo en vwo zeer zwak, in plaats van zwak, zouden worden. Onze conclusie is dat het op dit moment niet nodig is om het toezicht verder te verscherpen omdat: • de examenresultaten verbeteren, • het lesgeven van voldoende niveau is, • de kwaliteitszorg verbeteringen vertoont. Wij blijven echter bezorgd over het onderwijs op het Einstein Lyceum. De rendementsgegevens (de doorstroom van leerlingen) zijn zeer laag. Het verbeteren hiervan is een hardnekkig probleem. Daarbij is het essentieel dat de school vasthoudt aan het nu ingezette verbetertraject. Toelichting
Pagina 9 van 14
Opbrengsten, de examenresultaten De examenresultaten zijn sterk verbeterd. De gemiddelde centraal examencijfers zijn sterk gestegen. Het gemiddelde verschil tussen het schoolexamencijfer en het centraal examencijfer is veel kleiner geworden. Tussen de examens van 2011 en 2013 zijn op de mavo de gemiddelde cijfers gestegen van 5,5 naar 6,1, op de havo van 5,4 naar 6,3 en op het vwo van 5,3 naar 6,4. Op de afdelingen mavo en vwo waren hiermee de gemiddelde centraal eindexamencijfers in 2013 op het niveau van het landelijk gemiddelde. Op de havo was dit met een 6,3 nog net onder het niveau van het landelijk gemiddelde. Het driejaarsgemiddelde is op alle afdelingen nog onvoldoende. Wanneer deze verbeteringen echter doorzetten kan het driejaarsemiddelde van de examencijfers voor alle afdelingen op de opbrengstenkant 2015 voldoende zijn. Het verschil tussen het schoolexamencijfer en het centraal examencijfer is voor mavo, havo en vwo sterk verkleind tot rond de nul op het examen van 2013. Voor de afdelingen mavo en havo is het driejaarsgemiddelde nu beneden de norm van 0,5. Op vwo is dit nog niet gelukt vanwege het grote verschil (1,4) op het examen van 2011. Wanneer deze verbeteringen worden doorgezet kan het driejaarsgemiddlede voor het verschil se-ce voor alle afdelingen op de opbrengstenkaart 2015 voldoende zijn.
Opbrengsten, de rendementen Het onderbouwrendement van het Einstein Lyceum is de laatste twee jaar extreem laag. Veel leerlingen worden in de derde klas lager geplaatst dan het basisschooladvies en/of blijven zitten in de onderbouw. Volgens de school adviseren de basisscholen te hoog. Deze conclusie wordt gesteund door een vergelijking van de basisschooladviezen met de scores voor de cito eindtoets van de basisvorming. In de huidige brugklas heeft ongeveer één derde van de leerlingen een advies dat duidelijk hoger is dan bij de citoscore van de basisschool past, terwijl het lager adviseren dan wat men zou verwachten aan de hand van de cito score niet voorkomt. Ook de nulmeting in de brugklas geeft aan dat veel leerlingen met achterstand op het lyceum komen, en dat het advies van de basisschool daar geen rekening mee houdt. Om de twijfel over de advisering duidelijk te maken heeft de school in het huidige schooljaar 25 leerlingen ‘voorlopig’ geplaatst. De school investeert nu veel energie in de relatie met de basisscholen, hopelijk zal dit leiden tot nauwkeuriger adviezen in de toekomst.
Pagina 10 van 14
Gezien deze huidige plaatsing in de brugklas is te verwachten dat het onderbouwrendement voorlopig onvoldoende zal blijven. Het is van groot belang dat de school in het schooljaar 2014/2015 de leerlingen op grond van een realistische prognose in de brugklas plaatst zodat afstroom en doubleren in de onderbouw niet meer nodig zijn. Het bovenbouwrendement wordt bepaald door het aantal leerlingen die van het de
3 leerjaar naar hun diploma gaat zonder te blijven zitten of te zakken voor het eindexamen. In het huidige verbetertraject is door de nieuwe schoolleiding kritisch gekeken naar de doorstroom van leerlingen in de bovenbouw. Hieruit blijkt dat in het verleden leerlingen door de school op een niveau geplaatst zijn die de school niet waar kon maken. Het plaatsingsbeleid in de bovenbouw is aangepast. Ten gevolge van het nieuwe beleid zijn de examenresultaten sterk verbeterd maar is het bovenbouwrendement juist verlaagd. Uit een prognose van de school blijkt dat ook in 2014 het bovenbouwrendement laag zal zijn. Het is van groot belang dat in het schooljaar 2014-2015 alle leerlingen in de bovenbouw op de juiste plek zitten, en dat (nog) sterker wordt ingezet op remediëring en ondersteuning. Het bovenbouwrendement voor 2015 (zichtbaar op de opbrengstenkaart 2016) zal dan voor in elk geval één jaar voldoende moeten zijn. De kwaliteit van het lesgeven Het belangrijkste doel van dit onderzoek was om te bepalen of de basiskwaliteit van het onderwijs, het lesgeven, van voldoende niveau is. Onze conclusie is dat het didactisch handelen van de docenten gemiddeld van voldoende niveau is en in opvallend veel geobserveerde lessen van goed niveau. Het Einstein Lyceum heeft een flink aantal nieuwe docenten, waaronder docenten met een eerste graads bevoegdheid, aangesteld. Wij hebben 28 halve lessen geobserveerd. Hiervan vonden wij 4 lessen van onvoldoende kwaliteit, 16 lessen van voldoende kwaliteit en 8 lessen goed. De sterke punten verschilden tussen de lessen. Wij hebben een aantal docenten gezien die opvallend goed de leerstof uitlegden. Maar ook een aantal die juist heel goed waren in het actief betrekken van de leerlingen bij de les. Bij de lessen die minder goed liepen lag het probleem vooral in de communicatie tussen de docent en de klas. Het ondersteunen van de leerlingen Het Einstein Lyceum kent sinds dit schooljaar een nieuwe zorgcoördinator die voor enkele uren van haar lestaak de onderwijsondersteuning voor de brugklas in beeld brengt. Een tweede collega coördineert zorgtaken voor de klassen 2 tot en met 6. In het zorgadviesteam neemt een onderwijsbegeleidingsexpert van
Pagina 11 van 14
het bestuur deel, die het zorgbeleid van de school gaat opzetten. Binnen het bestuur vindt binnenkort de keuze plaats voor een leerlingvolgsyssteem. Het Einstein Lyceum hoopt dan de beschikbare gegevens van leerlingen, waaronder de behoefte aan extra ondersteuning op cognitief en/of sociaal-emotioneel gebied, en toets- en leerresultaten aan elkaar te kunnen koppelen. Daarmee wordt het effectief volgen van de ontwikkeling van leerlingen pas goed mogelijk. Voor de inrichting van leerlingdossiers is een protocol opgesteld. Voor het wegwerken van taalachterstanden baseert de school zich op de resultaten van de nulmeting die in najaar 2013 heeft plaatsgevonden. Het Einstein Lyceum maakt uit deze gegevens op dat veel brugklassers een achterstand hebben in woordenschat en begrijpend lezen. De school heeft dit jaar een nieuwe taalmethode aangeschaft - voorheen werd gewerkt met eigen ontwikkeld materiaal - en extra ondersteuningsprogramma's. Mét het extra uur taal per week voor alle klassen hoopt de school met deze maatregelen de achterstand weg te werken. Het rekenbeleid is al eerder ingevoerd. Leerlingen krijgen rekenles en er is een rekenmethode. Het rekenbeleid moet echter nog geëvalueerd worden om te bepalen of de ingezette koers het gewenste resultaat levert. Kwaliteitszorg Het grote verschil met het kwaliteitsonderzoek van 2012 is dat de kwaliteitszorg nu door de schoolleiding wordt aangestuurd. In de gehele school wordt op professionele wijze aan behoud en verbetering van de kwaliteit van het onderwijs gewerkt. Dit is te merken aan de documenten die wij van de school hebben ontvangen maar vooral ook tijdens de gesprekken met docenten. Belangrijk is dat deze omslag wordt bewaakt, ook na het vertrek van de interim schoolleider. De nieuwe schoolleiding heeft de opbrengsten goed in kaart gebracht. De examenresultaten zijn tot op docentenniveau geanalyseerd. Deze analyses zijn met alle betrokken besproken. Er zijn ook afspraken gemaakt over de streefgetallen. Het invoeren van het schooladministratiesysteem magister speelt hierbij een belangrijke rol. Er zijn doelstellingen geformuleerd in de mijlpalenplanning. Er wordt gericht gewerkt aan maatregelen ter verbetering van de opbrengsten. Het onderwijs wordt op docentenniveau geëvalueerd. Docenten krijgen lesbezoek van de schoolleiding om te beoordelen of de les van voldoende
Pagina 12 van 14
kwalitatief niveau is. Ook leerlingenquêtes worden afgenomen. Binnenkort zullen ook ouder- en leerlingentevredenheidenquêtes worden afgenomen. De verzamelde gegevens worden echter niet systematisch op schoolniveau geaggregeerd en vergeleken met een bepaalde norm.
Pagina 13 van 14
TOEZICHTARRANGEMENT Kwaliteit De kwaliteit van het onderwijs is op onderdelen verbeterd, maar vertoont nog belangrijke tekortkomingen. De drie afdelingen mavo, havo en vwo van het Einstein Lyceum behouden het oordeel zwak. Wij zien momenteel echter geen noodzaak om ons toezicht te escaleren. Aan de afspraken uit het toezichtsplan is overwegend voldaan. Wij blijven de school wel nauwlettend volgen, en zullen in september/oktober 2014 de volgende zaken met de school bespreken: • • • • • •
de examengegevens van leerlingen die in 2014 examen hebben afgelegd, de plaatsing van leerlingen in de brugklas rekening houdend met alle informatie van de toeleverende basisscholen, de doorstroom van leerlingen in de bovenbouw, het in kaart brengen van leerachterstanden en de daarop volgende begeleiding van leerlingen in de onderbouw en de bovenbouw, de invoering van het taalbeleid Nederlands en Engels, de evaluatie van het rekenonderwijs.
De afspraken worden in een toezichtsplan vastgelegd. Bij het uitblijven van voldoende verbetering zal de inspectie het toezicht escaleren. Naleving Er is geen geldige schoolgids. Met de school is afgesproken dat er voor het schooljaar 2014/2015 een schoolgids is die aan de wettelijke vereisten voldoet.
Pagina 14 van 14
