RAPPORT VAN BEVINDINGEN. Tussentijds kwaliteitsonderzoek bij. Basisschool El Amien I

RAPPORT VAN BEVINDINGEN Tussentijds kwaliteitsonderzoek bij Basisschool El Amien I

Plaats : Amsterdam BRIN-nummer : 24TB Onderzoeksnummer : 126279 Datum schoolbezoek : 8 mei 2012 Rapport vastgesteld te Utrecht op 18 juli 2012

Tussentijds kwaliteitonderzoek Basisschool El Amien I | 8 May 2012

Inhoud 1

Inleiding 5

2

Bevindingen 7

3

Toezichtarrangement 13

pagina 3 van 13


1

Inleiding De Inspectie van het Onderwijs heeft op 8 mei 2012 een tussentijds kwaliteitsonderzoek uitgevoerd op basisschool El Amien I naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs en naar naleving van weten regelgeving. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende. Tijdens het kwaliteitsonderzoek dat is uitgevoerd op 10 maart 2011 stelde de inspectie tekortkomingen vast in het onderwijsleerproces op de El Amien I. Deze zijn beschreven in het inspectierapport dat is vastgesteld op 25 mei 2011. De kwaliteit van het onderwijs is toen als zwak beoordeeld en de inspectie heeft haar toezicht geïntensiveerd. In het kader hiervan voert de inspectie nu een tussentijds onderzoek uit om na te gaan of en in hoeverre de in het toezichtplan opgenomen tekortkomingen zijn opgeheven en aan de afspraken is voldaan. Toezichthistorie Tijdens het kwaliteitsonderzoek van maart 2011 bleek dat de opbrengsten weliswaar voldoende waren, maar dat de school op vier normindicatoren tekortkomingen vertoonde. Het leerstofaanbod sloot onvoldoende aan op de onderwijsbehoeften van de leerlingen, de uitleg van leraren was onvoldoende duidelijk, de leerlingen werden te weinig actief betrokken bij de lessen en ook de planmatigheid van de zorg was onvoldoende. Daarnaast waren er tal van tekortkomingen voor onderwijstijd, schoolklimaat, afstemming, begeleiding, kwaliteitszorg en de voorwaarden voor kwaliteitszorg. Ten aanzien van de opbrengsten tekende de inspectie toen bovendien aan dat er veel tijd was besteed aan het oefenen van de Cito-Eindtoets. De tussentijdse toetsen lieten wat betreft de taalonderdelen een overwegend negatief beeld zien en ze waren ook sterk wisselend tussen parallelgroepen. De inspectie heeft vervolgens een toezichtplan opgesteld waarin de verbeterafspraken staan die door het bestuur/de school gerealiseerd moesten worden. Onderzoeksopzet De onderzoeksopzet is gebaseerd op de afspraken die in het toezichtplan zijn opgenomen. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: • Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. • Schoolbezoek, waarbij de inspectie lessen heeft bijgewoond en gesprekken heeft gevoerd met de directie en de intern begeleiders, leraren en leerlingen. • Een eindgesprek met de directie en een vertegenwoordiging van het bestuur, na afloop van het schoolbezoek. Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie indicatoren van de volgende aspecten: opbrengsten, tijd, schoolklimaat, afstemming, begeleiding, zorg, kwaliteitszorg en voorwaarden voor kwaliteitszorg. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2011 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op www.onderwijsinspectie.nl.

pagina 5 van 13


Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer.

pagina 6 van 13


2

Bevindingen 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs 2011. Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2011 op www.onderwijsinspectie.nl. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Daarnaast heeft de inspectie enkele controles uitgevoerd op bepaalde wettelijke voorschriften waaraan de school niet voldeed tijdens het eerdere kwaliteitsonderzoek. Of de school nu wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'.

Kwaliteitsaspect 1 Opbrengsten 1.1 * De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2 * De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht.

Kwaliteitsaspect 3 Tijd 3.1 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. 3.2 De school heeft voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde de onderwijstijd afgestemd op de behoefte van de leerlingenpopulatie.

1

2

3

4

5

3

4

z

z

1

2

z z

Kwaliteitsaspect 4 Schoolklimaat 4.3 Het personeel voelt zich aantoonbaar veilig op school. 4.4 De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen.

1

2

3 z

z

pagina 7 van 13

4


Kwaliteitsaspect 6 Afstemming 6.1 De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.5 De leraren stemmen hun taalgebruik af op de taalbehoefte van de leerlingen.

Kwaliteitsaspect 7 Begeleiding 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen.

Kwaliteitsaspect 8 Zorg 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen.

1

2

3

4

z z z

1

2

3

4

z

1

2

3

4

3

4

z

Kwaliteitsaspect 9 Kwaliteitszorg 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie.

Kwaliteitsaspect 10 Voorwaarden voor kwaliteitszorg 10.1 De schoolleiding stuurt de schoolontwikkeling inclusief de kwaliteitszorg aan. 10.3 De schoolleiding zorgt voor een professionele schoolcultuur.

1

2

z

1

2

3

4

z z

Naleving weten regelgeving NT1a De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). NT2a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO) NT3a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende zorgplan (art. 19, lid 3, WPO). NT4a Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). NT4b Er is maximaal zevenmaal een onvolledige schoolweek geprogrammeerd voor de groepen 3 t/m 8 (artikel 8, lid 7 onder b, WPO).

ja

nee

z z z z z

pagina 8 van 13


2.2 Beschouwing Algemeen beeld Tijdens dit tussentijdse kwaliteitsonderzoek is een beperkt aantal indicatoren beoordeeld met als belangrijkste doel na te gaan of het verbetertraject conform de afspraken in het toezichtplan op positieve wijze verloopt. Voor de meeste beoordeelde indicatoren in dit onderzoek is dat zo. De inzet van onderwijstijd, het schoolklimaat, de begeleiding van leerlingen, de kwaliteitszorg en de voorwaarden voor kwaliteitszorg zijn nu allemaal als voldoende beoordeeld. Het team heeft het afgelopen jaar hard aan de verbetering daarvan gewerkt. Daar staat tegenover dat het gebruik van onderwijstijd als differentiatiemiddel, het afstemmen van het taalgebruik van leraren op de taalbehoeften van leerlingen, de veiligheid van leerlingen op de school, de analyse van de verzamelde gegevens voor zorgleerlingen en in vervolg daarop ook van de aard van de zorg, nog verbetering behoeven. Hieronder volgt een toelichting op het oordeel. Toelichting Opbrengsten De eindopbrengsten van de school zijn voldoende. In 2012, 2011 en 2010 lagen de gemiddelde groepsscores op de Cito Eindtoets boven de ondergrens die de inspectie bij de beoordeling hanteert. De tussentijdse opbrengsten zijn eveneens als voldoende beoordeeld. De inspectie betrekt vijf toetsen bij dit oordeel, te weten technisch lezen in de leerjaren 3 en 4, voor rekenen in de leerjaren 4 en 6 en begrijpend lezen in leerjaar 6. Drie van de vijf toetsen lieten een positieve score zien. De toetsen van groep 6, rekenen en begrijpend lezen, zijn echter onvoldoende. Ook nu - net als in 2011 - merkt de inspectie op dat de toetsresultaten van parallelgroepen (bijvoorbeeld voor technisch lezen) onderling sterk verschillen en dat de toetsresultaten van enkele leerstofgebieden net boven het verwachte niveau liggen. Omvang en gebruik van onderwijstijd Het team heeft - in vergelijking met het vorige onderzoek - andere keuzes gemaakt over de omvang van onderwijstijd voor de basisvaardigheden en het efficiënt gebruik van de geplande tijd. Gemiddeld wordt nu 60% van de onderwijstijd ingezet voor Nederlandse taal en rekenen/wiskunde. Daarmee is de onderwijstijd in voldoende mate afgestemd op de onderwijsbehoeften van deze leerlingen. Wel is hier sprake is van een gemiddelde en in enkele onderwijsgroepen liggen de betreffende uren duidelijk onder dat gemiddelde: voor die groepen is verdere afstemming nodig. De organisatie van het onderwijs (overgangen tussen lessen, uitdelen en ophalen van lesmaterialen en dergelijke) is zodanig dat weinig onderwijstijd verloren gaat. Wel stelt de inspectie vast dat de school als geheel net voldoet aan het wettelijke minimum aantal onderwijsuren, maar dat er in de bovenbouwgroepen een klein tekort aan uren is. Bovendien heeft de school nauwelijks een marge van extra uren om bijvoorbeeld lesuitval of calamiteiten op te vangen: het aantal onderwijsuren komt dan al gauw onder het wettelijk minimum. Mede gezien het belang van onderwijstijd voor deze leerlingen, doet de school er goed aan om niet alleen het aantal uren in de bovenbouw te verhogen, maar ook meer marge-uren op te nemen in de urentabel.

pagina 9 van 13


Onderdelen van het schoolklimaat Van de twee indicatoren die in dit onderzoek zijn beoordeeld voor het schoolklimaat is de indicator over de veiligheid van het personeel als voldoende beoordeeld. Bestuur en directie hebben een onderzoek laten verrichten door een externe instantie naar de veiligheid/veiligheidssbeleving van het personeel, waaruit een overwegend positief beeld naar voren komt. Toch blijft dit een belangrijk aandachtpunt voor bestuur en school. De uitkomsten van dat onderzoek laten namelijk ook zien dat enkele leraren zich nog steeds onveilig voelen, zowel in relatie tot de directie, alsook wat betreft het durven uiten van kritiek richting het bevoegd gezag. Bestuur en directie hebben wel veel initiatieven genomen en naar tal van wegen gezocht om met de betrokkenen in gesprek te komen en zo tot een oplossing te komen, maar dat is tot nu toe in onvoldoende mate gelukt. Het team investeert veel in het aanbod voor sociale competenties en de veiligheid van leerlingen en heeft daarvoor al vele jaren een specifieke werkwijze. Directie, leraren en ook leerlingen geven aan dat mede daardoor het schoolklimaat de afgelopen jaren is verbeterd. Tegelijkertijd stelt de inspectie echter vast dat in de gesprekken met leerlingen die de inspectie heeft gevoerd, duidelijk naar voren komt dat er in bepaalde onderwijsgroepen en op het schoolplein veel wordt geplaagd en gepest en dat leraren daartegen volgens leerlingen niet altijd adequaat optreden. Ook komt in die gesprekken spontaan het fysieke gedrag van (een) enkele lera(a)r(en) ter sprake dat als grensoverschrijdend kan worden getypeerd. De inspectie vermeldt hier expliciet dat dit (mocht dit aan de orde zijn) onaanvaardbaar is en dat het bevoegd gezag en de directie vanaf heden daartegen moeten optreden. Het bestuur zal daarom worden gevraagd verantwoording af te leggen over de acties die daartoe zijn ondernomen. In het toezichtplan zal bovendien een extra afspraak over de veiligheid van leerlingen worden opgenomen. Indicator 4.4 wordt vanwege de hiervoor genoemde redenen als onvoldoende beoordeeld. Afstemming van leerinhouden, taalgebruik van leraren en onderwijstijd op de niveauverschillen tussen leerlingen Het team heeft vooruitgang geboekt op het gebied van het afstemmen van leerinhouden en didactiek op de aanzienlijke niveauverschillen tussen leerlingen. Leerinhouden worden nu op verschillende niveaus aangeboden en voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften zijn er extra materialen. Deze werkwijze wordt ondersteund door het maken van groepsoverzichten en groepsplannen op belangrijke leerstofgebieden: ook daaraan heeft het team hard gewerkt. Een verbeterpunt in het handelen van de leraren is wel het eigen taalgebruik tijdens het onderwijsleerproces. Leraren van El Amien I vervullen een zeer belangrijke voorbeeldfunctie voor hun leerlingen. In alle onderwijssituaties dienen ze er daarom voor te zorgen dat hun eigen taalgebruik correct is, dat hun woord- en taalgebruik past bij het niveau van de leerlingen en bovenal dat hun mondelinge taalaanbod bijdraagt aan taalverbetering. Op dit punt schieten meerdere leraren regelmatig tekort. Binnen dit aspect is ook de afstemming van de inzet van onderwijstijd als onvoldoende beoordeeld. Differentiatie in onderwijstijd wordt weinig benut bij de lesorganisatie. In veruit de meeste geobserveerde lessen krijgen de leerlingen evenveel tijd om hun taken en opdrachten te maken, ongeacht de variatie in toetsresultaten. Zorg en begeleiding in het bijzonder: volgen en analyseren De zorg en begeleiding van leerlingen is wat betreft de organisatie het afgelopen jaar verbeterd. Tijdens dit tussentijdse kwaliteitsonderzoek beoordeelt de inspectie echter - conform het toezichtplan - vooral de onderdelen die gaan over het goed volgen en analyseren van de voortgang en de ontwikkeling van (zorg)leerlingen: de indicatoren 7.2 en 8.2. pagina 10 van 13


Het volgen en analyseren van de voortgang van de leerlingen voor begeleiding (7.2) is versterkt ten opzichte van het vorige onderzoek. Op vrijwel alle relevante leerstofgebieden worden methodegebonden en methodeonafhankelijke toetsen afgenomen. Dit echter met uitzondering van het leerstofgebied spreken en luisteren. Op dit - ook voor deze leerlingen - belangrijke onderdeel is geen volgsysteem aangetroffen. Zowel van de resultaten van de Cito-toetsen als die van de methodeafhankelijke toetsen worden analyses gemaakt die voldoen. De (fouten-)analyses kunnen ten behoeve van de inhoud van de groepsplannen echter wel verder verdiept worden, evenals het expliciet trekken van conclusies uit deze analyses voor vervolgacties. Ook teamafspraken over wat wel of niet wordt geanalyseerd ontbreken, zodat de omvang en de diepgang van de analyses per leraar sterk verschillen. Voor zorgleerlingen die duidelijke leer- en of ontwikkelingsachterstanden hebben zijn die analyses echter onvoldoende (8.2). De nadere analyses bij gesignaleerde achterstanden en stagnatie in de ontwikkeling zijn veelal te weinig concreet en specifiek. De analyse van de diepere oorzaak van hun hulpvraag ontbreekt vaak en in veel gevallen wordt geen extra- of aanvullend diagnostisch onderzoek gedaan. Omdat dergelijke analyses ontbreken is ook een passende invulling voor de beoogde extrazorg in de hulpplannen veelal niet toereikend. Onderdelen van kwaliteitszorg en de voorwaarden voor kwaliteitszorg In het vorige onderzoek constateerde de inspectie vele tekortkomingen in de kwaliteitszorg inclusief de voorwaarden daarvoor. De drie onderdelen die nu zijn beoordeeld, zijn alle drie als voldoende beoordeeld: ook op dit gebied is er een positieve ontwikkeling zichtbaar. Het team heeft inzicht in de kenmerken van haar leerlingenpopulatie en laat ook aan de hand van een gericht leerstofaanbod en de inzet van meer onderwijstijd zien dat ze daaruit consequenties trekt voor het onderwijs. De inspectie heeft in het vorige rapport de nodige opmerkingen gemaakt over de (onmogelijkheden tot) aansturing van de directie van de schoolontwikkeling in relatie tot het functioneren van de algemene directie en het bevoegd gezag. De inspectie constateert nu dat er belangrijke stappen vooruit zijn gezet. De directeur is in relatie tot de algemeen directeur en het bestuur beter in de schoolorganisatie gepositioneerd. Voor personeel, ouders en leerlingen is nu duidelijker wie, waarvoor verantwoordelijk is en wie, waarop aangesproken kan worden. Leraren geven in het gesprek aan dat nu duidelijk is welke taken en verantwoordelijkheden de directeur heeft. Ook de professionele schoolcultuur is verbeterd. Leraren spreken elkaar meer aan op hun verantwoordelijkheden, hebben geleerd elkaar op adequate wijze feedback te geven en weten elkaar beter te vinden voor ondersteuning en collegiale consultatie. Leraren geven daarbij tevens aan dat ze nu meer dan voorheen (ook in werkgroepen) betrokken worden bij de schoolontwikkeling. De schoolleider heeft zich positief ontwikkeld in haar onderwijskundig leiderschap en is er in geslaagd het team te motiveren om het verbeterplan met inzet en enthousiasme uit te voeren. Een gunstige ontwikkeling is bovendien dat het bestuur haar hiertoe nu de ruimte geeft.

pagina 11 van 13


3

Toezichtarrangement Het toezichtarrangement zwak voor de kwaliteit van het onderwijs op de El Amien I blijft gehandhaafd en het geïntensiveerde toezicht wordt voortgezet. Volgens planning zal begin 2013 een afrondend onderzoek naar kwaliteitsverbetering plaatsvinden. Naleving De inspectie heeft geconstateerd dat de school als geheel voldoet aan de wettelijke vereisten met betrekking tot het minimum aantal onderwijsuren. Dat wil zeggen: de school heeft in de onderbouw het wettelijk minimum aantal onderwijsuren gepland, maar in de bovenbouw is een klein tekort geconstateerd. Er is ook geen marge om eventuele lesuitval en calamiteiten op te vangen. Daarbij is het sterk de vraag of - gezien de samenstelling van de leerlingenpopulatie - dit aantal uren voldoende is om ook in de toekomst de wettelijk verplichte doelen van het onderwijs en de eigen doelstellingen te realiseren. De inspectie heeft de tekortkoming met het bestuur besproken en het bestuur is het eens met de vastgestelde tekortkoming. De inspectie heeft het bestuur opdracht gegeven het aantal onderwijsuren te verhogen in het licht van bovenstaande opmerkingen en de ouders over de herziene onderwijstijd te informeren. Inmiddels heeft het bestuur de inspectie een nieuw rooster gestuurd dat wel voldoet aan de criteria van de inspectie. Afspraak over de veiligheidsgarantie voor leerlingen De inspectie heeft met de directie en de vertegenwoordiger van het bestuur de (mogelijk) onveilige situatie voor leerlingen op de El Amien I besproken. De inspectie wordt binnen twee weken na ontvangst van dit conceptrapport door het bevoegd gezag schriftelijk geïnformeerd over de maatregelen en acties die het bestuur onderneemt om de veiligheid van de leerlingen te garanderen. Inmiddels heeft het bestuur een plan van aanpak naar de inspectie gestuurd, dat zal worden besproken tijdens het overleg dat gepland is in oktober 2012.

pagina 13 van 13

RAPPORT VAN BEVINDINGEN. Tussentijds kwaliteitsonderzoek bij. Basisschool El Amien I

Recommend Documents