RAPPORT VAN BEVINDINGEN
KWALITEITSONDERZOEK Arentheem College, locatie Thomas a Kempis, afdeling vwo
Plaats: Arnhem BRIN-nummer: 07PK-0 Registratienummer: 3035391 Onderzoek uitgevoerd op: 25 november 2010 Conceptrapport verzonden op: 8 december 2010 Rapport vastgesteld te Utrecht op: 7 februari 2011 Reproductie van het rapport zonder toestemming van de inspectie of de school/instelling vindt niet plaats anders dan in zijn volledige vorm.
H3020346
Pagina 2 van 10
1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 25 november 2010 een onderzoek uitgevoerd op het Arentheem College, locatie Thomas a Kempis, afdeling vwo, om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze afdeling en over de naleving van wet- en regelgeving.
Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. De inspectie heeft voor de locatie Thomas a Kempis, afdeling vwo, een risicoanalyse uitgevoerd. Uit deze analyse kwam naar voren dat de opbrengsten op deze afdeling onvoldoende zijn. De inspectie heeft de uitkomsten van deze risicoanalyse met het bevoegd gezag besproken. Naar aanleiding hiervan is besloten een onderzoek uit te voeren om na te gaan of en in hoeverre er sprake is van eventuele tekortkomingen in de kwaliteit van het onderwijs op de vwo-afdeling. In het onderzoek is tevens nagegaan of de school aan enkele wettelijke voorschriften voldoet.
Onderzoeksopzet De inspectie heeft de kernindicatoren onderzocht op de aspecten: de opbrengsten, het onderwijsproces, de kwaliteitszorg en de wet- en regelgeving. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatie-activiteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd en tijdens het schoolbezoek heeft overhandigd. Onderzoek op de school, waarbij: ● schooldocumenten zijn bestudeerd; ● onderwijssituaties zijn geobserveerd; ● gesprekken zijn gevoerd met de schoolleiding en teamleiders, met een aantal docenten, met een aantal leerlingen en met de zorgfunctionarissen. Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de schoolleiding en het bestuur.
Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader vo 2009. In het jaarwerkplan verantwoordt de inspectie welke wettelijke aspecten zijn onderzocht. Deze documenten zijn te vinden op www.onderwijsinspectie.nl
Opbouw rapport In hoofdstuk 2 zijn de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften weergegeven. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer.
H3020346
Pagina 3 van 10
2. BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De indicatoren met een asterisk zijn de normindicatoren; zij spelen een beslissende rol bij de beoordeling van de kwaliteit van het onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. 2. 3. 4. 5.
slecht onvoldoende voldoende goed niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten)
De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score ‘ja’ of ‘nee’.
Resultaten 1 1.1 1.2 1.3 1.4
* De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht. * De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vwo. * De leerlingen van de opleiding vwo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht. * Bij de opleiding vwo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau.
2
3
4
5
• • • •
Leerstofaanbod 1 2.1 2.2 2.3
2.4 2.5
* De aangeboden leerinhouden in de onderbouw voldoen aan de wettelijke vereisten. * De aangeboden leerinhouden in de bovenbouw zijn dekkend voor de examenprogramma’s. * De school met een substantieel percentage taalzwakke leerlingen heeft bij alle vakken een aanbod aan leerinhouden dat past bij de talige onderwijsbehoeften van deze leerlingen. De school heeft een specifiek aanbod om sociale competenties te ontwikkelen. De school heeft een aanbod gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit in de samenleving.
H3020346
Pagina 4 van 10
2
3
• • • • •
4
Tijd 3.1
De uitval van geplande onderwijsactiviteiten blijft beperkt.
3.2
Het ongeoorloofd verzuim van leerlingen is beperkt.
3.3
De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd.
1
2
3
4
1
2
3
4
• • •
Schoolklimaat 4.1 4.2
De ouders zijn betrokken bij de school door de activiteiten die de school daartoe onderneemt. De leerlingen voelen zich aantoonbaar veilig op school.
4.3
Het personeel voelt zich aantoonbaar veilig op school.
4.4
* De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen. De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen van incidenten in en om de school. De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op de afhandeling van incidenten in en om de school. * Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. * De mentoren stimuleren het welbevinden en de motivatie van de leerlingen.
4.5 4.6 4.7 4.8
• • • • • • • •
Didactisch handelen 5.1
* De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof.
5.2
* De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer.
5.3
* De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten.
1
2
3
4
1
2
3
4
• • •
Afstemming 6.1 6.2 6.3 6.4
De aangeboden leerinhouden maken afstemming mogelijk op de onderwijsbehoeften van de individuele leerlingen. De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen.
• • • •
Begeleiding 1 7.1
7.2
* De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen.
H3020346
Pagina 5 van 10
2
3
• •
4
Zorg 1 8.1 8.2
Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school tijdig de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. * De school voert de zorg planmatig uit.
8.3
De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg.
8.4
De school zoekt de structurele samenwerking met ketenpartners waar noodzakelijke interventies op leerlingniveau haar eigen kerntaak overschrijden.
2
3
4
• •
• •
Kwaliteitszorg 1 9.1 9.2
De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen.
9.3
De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces.
9.4
De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten.
9.5
De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces.
9.6
De school waarborgt de kwaliteit van het schoolexamen en van andere toetsinstrumenten. De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. De school draagt zorg voor de kwaliteit van het onderwijs gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit van de samenleving.
9.7 9.8
2
3
• • • • • • • •
Wet- en regelgeving nee N1
N2
N3
N4
N5
Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 24a en 24c). Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 24 en 24c). Door of namens het bestuur is het vastgestelde zorgplan van het samenwerkingsverband naar de inspectie gestuurd en dit zorgplan bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 10h). Door of namens het bestuur zijn het Examenreglement en het PTA naar de inspectie gestuurd en beide voldoen inhoudelijk aan de wettelijke vereisten (Eindexamenbesluit art. 31). De geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke vereisten (WVO art. 10, lid 2; 10b, lid 2; 10d, lid 2; 10f, lid 3a; 11c, lid 1b; 12, lid 5).
H3020346
Pagina 6 van 10
ja
• • • • •
4
2.2 Beoordeling Algemeen beeld De inspectie beoordeelt de kwaliteit van het onderwijs op de afdeling vwo van het Arentheem College, locatie Thomas a Kempis, als zwak. Dit oordeel is gebaseerd op de volgende overweging. De opbrengsten zijn, afgemeten aan de prestaties van de leerlingen over de afgelopen drie jaar, onvoldoende. Het onderwijsproces vertoont geen tekortkomingen, en is dus naar het oordeel van de inspectie van voldoende kwaliteit. De school werkt in haar kwaliteitszorg systematisch en planmatig; de inspectie heeft de kwaliteitszorg dan ook als voldoende beoordeeld. De school leeft de onderzochte wet- en regelgeving na. Toelichting Het bovenstaande algemene oordeel van de inspectie wordt hieronder toegelicht. Daarbij komen achtereenvolgens de in de inleiding genoemde aspecten aan bod: de opbrengsten, het onderwijsproces, de kwaliteitszorg en de wet- en regelgeving. Opbrengsten De opbrengsten van de afdeling vwo van de locatie Thomas a Kempis zijn onvoldoende. Het gemiddelde cijfer voor het centraal examen ligt onder het landelijk gemiddelde en het verschil tussen het gemiddeld schoolexamencijfer en het gemiddeld cijfer voor het centraal examen ligt hoger dan de norm 0,5 die de inspectie hiervoor hanteert. Daarnaast is er sprake van een te laag rendement in de onderbouw. Het College van Bestuur heeft formeel bezwaar aangetekend tegen de beoordeling van deze indicator bij de inspectieleiding. Omdat deze procedure ten tijde van dit onderzoek nog loopt, is de indicator met betrekking tot het onderbouwrendement niet meegewogen bij de totaalbeoordeling van de opbrengsten. De school heeft inmiddels een analyse gemaakt van de meest recente examenresultaten. Hieruit komt naar voren dat er wat betreft de examencijfers en de verschillen tussen het schoolexamen en het landelijk examen duidelijk verbetering zichtbaar is. Het gemiddeld CE-cijfer zit nu hoogstwaarschijnlijk wél op het landelijke gemiddelde. Het verschil tussen de schoolexamencijfers en de cijfers voor het centrale examen is fors verminderd, en ligt nu nagenoeg op de norm van 0.5 punt, maar blijft gemiddeld over drie jaar bekeken nog te groot. De locatie Thomas a Kempis heeft een uitgebreide analyse van de opbrengsten vwo gemaakt, plus een plan van aanpak om de opbrengsten te verbeteren. Uit de analyse komt naar voren dat de slechte opbrengsten uitsluitend spelen in de atheneumafdeling van de school, niet in de gymnasium-plus-afdeling. Ook blijkt uit de analyse dat het toelatings- en determinatiebeleid niet debet is aan de opbrengsten, maar dat er wel een aantal andere factoren spelen of speelden die mogelijk tot de onvoldoende opbrengsten hebben geleid. De school noemt hierbij onder meer: het stellen van te weinig eisen aan leerlingen in de onderbouw, het ontbreken van een adequaat huiswerkbeleid, het ontbreken van een ‘sense of urgency’ in het team, te weinig ruimte voor de inhoudelijke inbreng van secties in de organisatie, geen doorgaande leerlijn tussen onder- en bovenbouw. Het plan van aanpak, dat jaarlijks nader uitgewerkt wordt in het teamplan atheneum, sluit volledig aan bij de door de school gesignaleerde knelpunten en problemen. De activiteiten die de school onderneemt op basis van het plan van aanpak zijn zowel gericht op verbetering op de korte termijn (zoals examentrainingen, aanpassingen in de PTA’s, eenduidig en strak huiswerkbeleid) als op middellange en lange termijn (zoals verbetering van de profielkeuzeactiviteiten, meer ruimte voor secties, verbetering aansluiting onder- en bovenbouw, verhoging opbrengstgerichtheid van de teamleden, versterking van het pedagogisch-didactisch handelen). Het is de inspectie tijdens het onderzoek duidelijk geworden dat de schoolleiding en de docenten zich zeer bewust zijn van de onvoldoende resultaten en de noodzaak tot verbetering daarvan. Men is serieus en voortvarend aan de slag gegaan om de gewenste verbeteringen tot stand te brengen. Deze ‘opbrengstgerichtheid’, in combinatie met de conclusie van de inspectie dat de kwaliteitszorg en het onderwijsleerproces geen tekortkomingen laten zien, geven aan dat de potentie binnen de school zeker aanwezig is om de opbrengsten weer op het gewenste niveau te krijgen.
H3020346
Pagina 7 van 10
Het onderwijsproces Het onderwijsproces op de afdeling vwo van de locatie Thomas a Kempis is over de hele linie als voldoende tot goed beoordeeld. De school heeft zowel in de onder- als bovenbouw een uitgebreid aanbod, waarin naast de wettelijk verplichte onderdelen ook veel uitdagende extra activiteiten zijn ingebouwd, en waarin veel aandacht is voor het ontwikkelen van sociale competenties van leerlingen, het bieden van taal- en rekenondersteuning en het ontwikkelen van noties van burgerschap. Er is ruim voldoende onderwijstijd geprogrammeerd. Bij uitval van lessen is de overdracht gestandaardiseerd, zodat zo gericht mogelijk vervanging kan plaatsvinden. Het verzuimbeleid is het afgelopen jaar verscherpt, en het ongeoorloofd verzuim van leerlingen blijft mede daardoor zeer beperkt. De school heeft een prettig schoolklimaat, waarin docenten en leerlingen en leerlingen onderling op een aangename wijze met elkaar omgaan. Leerlingen en personeel voelen zich ook veilig op de school, zoals onder meer blijkt uit de leerlingen- , ouder- en personeelsenquêtes. De lessen die de inspectie heeft geobserveerd waren allemaal van voldoende kwaliteit. De docenten geven op een heldere wijze instructie en stimuleren tegelijkertijd de leerlingen tot denken. Instructie en verwerkingsopdrachten waren bovendien in voldoende mate afgestemd op de verschillen tussen leerlingen. De leerlingen waren in het algemeen goed aan het werk, en toonden duidelijk betrokkenheid bij de les. Sinds vorig schooljaar nemen alle teamleden deel aan het project ‘bezig aan de basis’, dat (onder meer via gericht lesbezoek, intervisie, en consultatie van andere scholen) gericht is op een goede lesopbouw, effectieve werkvormen, en aansluiting op het leerprofiel van de leerling. De zorg en begeleiding die de school aan leerlingen biedt acht de inspectie van goede kwaliteit. De school gebruikt genormeerde toetsen zoals CITO-VAS om de prestaties en vorderingen van de leerlingen te volgen en te vergelijken met landelijke resultaten. Ook worden overige toetsresultaten nauwlettend geanalyseerd, mede met het oog op verbetering van de opbrengsten. Bij tegenvallende tussenresultaten krijgen leerlingen extra begeleiding. De school heeft een zorgteam, dat mede ondersteund wordt door medewerkers van de Unit Zorg van het Arentheem College. Er is veel geïnvesteerd om ervoor te zorgen dat ‘zorg’ niet een uitsluitende verantwoordelijkheid van het team is, maar van alle docenten. Zo zijn de mentoren naast hun ‘gewone’ mentortaken degenen die handelingsplannen voor zorgleerlingen opstellen en er zorg voor dragen dat de andere docenten weten hoe te handelen bij de betreffende leerling. Ook zijn de begeleiders van geïndiceerde leerlingen docenten van de school. De handelingsplannen die de school gebruikt voor (al dan niet geïndiceerde) zorgleerlingen zijn van zeer goede kwaliteit. Dit geeft al aan dat de school de zorg planmatig benaderd, maar deze planmatige benadering geldt ook voor het totale zorg- en begeleidingssysteem van de school. De kwaliteitszorg De locatie Thomas a Kempis van het Arentheem College heeft goed zicht op haar eigen kwaliteit, en heeft voldoende waarborgen ingebouwd om haar kwaliteit vast te houden en zo nodig te verbeteren. Het kwaliteitsbeleid is dan ook over de hele linie als voldoende beoordeeld. Onder de paragraaf Opbrengsten is al aangegeven op welke wijze de school de kwaliteit van haar opbrengsten tracht te verbeteren. In het kader van haar Plan van Aanpak en het daaruit voortvloeiende teamplan is een groot aantal activiteiten ondernomen, die zich uitstrekken over alle facetten van het onderwijs, inclusief het primaire proces. Deze activiteiten zijn SMART vastgelegd, worden nauwlettend gevolgd, door de teamleiders en de schoolleiding, en indien nodig vindt bijstelling plaats. De kwaliteitsbewaking strekt zich ook uit naar de kwaliteit van de schoolexamens en andere toetsinstrumenten: binnen vaksecties is altijd overleg over de opgestelde toetsen, er worden in de toetsweken gelijke toetsen afgenomen, met vooraf vastgestelde normering, en de kwaliteit van toetsen is een vast agendapunt binnen de secties. De school maakt goed gebruik van de bij de school aanwezige informatie (onder meer wat betreft leerling-gegevens, resultaten docenten, etc., zoals opgeslagen in Magister). Daarnaast gebruikt men onder meer de gegevens uit leerlingen- , ouder- en personeelsenquêtes. De inspectie heeft bovendien kunnen constateren dat het hier geen ‘papieren beleid’ betreft: ook de docenten weten goed wat er speelt, wat er verwacht wordt, en onderschrijven de analyses en de genomen maatregelen.
H3020346
Pagina 8 van 10
Wet- en regelgeving De inspectie heeft vastgesteld dat de school de wettelijke verplichte documenten heeft ingediend. De geprogrammeerde onderwijstijd 2010-2011 voldoet op basis van de opgave van de school aan de wettelijke vereisten.
H3020346
Pagina 9 van 10
3. TOEZICHTARRANGEMENT
De kwaliteit van het onderwijs vertoont belangrijke tekortkomingen in de opbrengsten en is daarom als zwak beoordeeld. Er zijn geen tekortkomingen in het onderwijsproces geconstateerd. De Inspectie van het Onderwijs kent aan het Arentheem College, locatie Thomas a Kempis, afdeling vwo, een aangepast arrangement toe. De locatie Thomas a Kempis, afdeling vwo, valt onder intensief toezicht. Met het bevoegd gezag is afgesproken dat de opbrengsten uiterlijk in 2012 weer van voldoende niveau zijn. De inspectie voert in het tweede kwartaal 2012 (of, indien de opbrengstgegevens daartoe aanleiding geven: in het tweede kwartaal 2011) opnieuw onderzoek uit om na te gaan of de tekortkomingen in de opbrengsten zijn opgeheven. De inspectie zal een toezichtplan opstellen aan de hand van het in haar bezit zijnde Plan van Aanpak van de school en dit Rapport van Bevindingen. Dit toezichtplan zal na het definitief vaststellen van dit rapport toegezonden worden.
H3020346
Pagina 10 van 10
