RAPPORT VAN BEVINDINGEN
ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING COMENIUS COLLEGE, AFDELING VWO
Plaats: Hilversum BRIN-nummer: 03FO-0 Arrangementsnummer: 169057 Onderzoek uitgevoerd op: 28 oktober 2011 Conceptrapport verzonden op: 11 november 2011 Rapport vastgesteld te Utrecht op 22 december 2011 Reproductie van het rapport zonder toestemming van de inspectie of de school/instelling vindt niet plaats anders dan in zijn volledige vorm.
1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 27 oktober 2011 een onderzoek uitgevoerd op het Comenius College, afdeling vwo, om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze afdeling en over de naleving van wet- en regelgeving. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. Uit de risicoanalyse die de inspectie in het voorjaar van 2011 voor de onderwijssoorten van het Comenius College heeft uitgevoerd, bleek dat de opbrengsten, berekend over de schooljaren 2007-2008, 2008-2009 en 2009-2010 op de afdeling vwo verbeterd waren, maar nog niet voldoende. In het najaar van 2011 zijn inmiddels de resultaten van de centraal schriftelijke eindexamens van mei/juni 2011 bekend geworden. Daaruit blijkt dat de afdeling vwo zodanige resultaten heeft behaald, dat bij analyse in 2012 het totale kwaliteitsaspect Opbrengsten zeker voldoende zal zijn. De Inspectie van het Onderwijs voert daarom een vervroegd onderzoek naar kwaliteitsverbetering uit om vast te stellen of de laatste belangrijke indicatoren (normindicatoren) in de kwaliteit van het onderwijs voldoende zijn. Het betreft de volgende indicator op het gebied van de kwaliteitszorg: 9.5. De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. Toezichthistorie In 2009 heeft de inspectie vastgesteld dat de opbrengsten van de afdeling vwo onvoldoende waren. Dit was ook het geval op de opbrengstenkaart van 2010 en 2011. Uit het kwaliteitsonderzoek dat in november 2009 is uitgevoerd, bleek dat er tekortkomingen waren in de afstemming van het onderwijs op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen, in de evaluatie van de zorg, in de evaluatie van het onderwijsleerproces en de borging van de kwaliteit van het onderwijs. In het tussentijds kwaliteitsonderzoek, dat op 24 september 2010 is uitgevoerd, bleek dat de school op een groot aantal punten verbeteractiviteiten heeft ingezet die binnen afzienbare tijd tot betere opbrengsten konden leiden. Het gehele pakket aan verbeteractiviteiten maakte dat de docenten meer opbrengstgericht waren gaan denken en werken. Het geheel aan maatregelen was echter nog niet geborgd. Onderzoeksopzet De inspectie heeft in de eerste plaats het kwaliteitsaspect Opbrengsten beoordeeld en heeft daarbij de laatste gegevens van de examens 2011 betrokken. Daarnaast is de indicator van het aspect Kwaliteitszorg onderzocht die tijdens het TKO in 2010 nog met een onvoldoende was beoordeeld: 9.5. De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Een gesprek met een afvaardiging van het docententeam. Een gesprek met de schoolleiding. De beoordeling van de overige normindicatoren heeft de inspectie overgenomen uit het rapport van de kwaliteitsonderzoeken van 9 en 10 november 2009 en 24 september 2010. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader vo 2011. In het jaarwerkplan verantwoordt de inspectie welke wettelijke aspecten zijn onderzocht. Deze documenten zijn te vinden op www.onderwijsinspectie.nl.
H3191322
Pagina 2 van 7
Opbouw rapport In hoofdstuk 2 zijn de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften weergegeven. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer.
H3191322
Pagina 3 van 7
2. BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De indicatoren met een asterisk zijn de normindicatoren; zij spelen een beslissende rol bij de beoordeling van de kwaliteit van het onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. 2. 3. 4. 5.
slecht onvoldoende voldoende goed niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten)
De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score ‘ja’ of ‘nee’. Resultaten 1 1.1 1.2 1.3 1.4
2
* De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht. * De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vwo. * De leerlingen van de opleiding vwo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht.
•
* Bij de opleiding vwo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau.
•
3
4
5
•
•
Leerstofaanbod 1 2.1 2.2 2.3
2
* De aangeboden leerinhouden in de onderbouw voldoen aan de wettelijke vereisten. * De aangeboden leerinhouden in de bovenbouw zijn dekkend voor de examenprogramma’s. * De school met een substantieel percentage taalzwakke leerlingen heeft bij alle vakken een aanbod aan leerinhouden dat past bij de talige onderwijsbehoeften van deze leerlingen.
3
4
• • •
Schoolklimaat 1 4.4
4.7 4.8
* De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen. * Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. * De mentoren stimuleren het welbevinden en de motivatie van de leerlingen.
H3191322
Pagina 4 van 7
2
3
• • •
4
Didactisch handelen 5.1 5.2 5.3
1
2
3
4
1
2
3
4
* De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten.
• • •
Begeleiding 7.1
* De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen.
•
Zorg 8.2
1
2
3
4
1
2
3
4
* De school voert de zorg planmatig uit.
•
Kwaliteitszorg 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5 9.6 9.7 9.8
De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. De school waarborgt de kwaliteit van het schoolexamen en van andere toetsinstrumenten. De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. De school draagt zorg voor de kwaliteit van het onderwijs gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit van de samenleving.
• • • • • • • •
Wet- en regelgeving nee N1
N2
N3
N4
N5
Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 24a en 24c). Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 24 en 24c). Door of namens het bestuur is het vastgestelde zorgplan van het samenwerkingsverband naar de inspectie gestuurd en dit zorgplan bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 10h). Door of namens het bestuur zijn het Examenreglement en het PTA naar de inspectie gestuurd en beide voldoen inhoudelijk aan de wettelijke vereisten (Eindexamenbesluit art. 31). De geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke vereisten (WVO art. 10, lid 2; 10b, lid 2; 10d, lid 2; 10f, lid 3a; 11c, lid 1b; 12, lid 5).
H3191322
Pagina 5 van 7
ja
• • • • •
2.2 Beoordeling Algemeen beeld De inspectie beoordeelt de kwaliteit van het onderwijs op de afdeling vwo van het Comenius College als voldoende. Dit oordeel is gebaseerd op de volgende overwegingen. De opbrengsten zijn, afgemeten aan de prestaties van de leerlingen over de afgelopen drie jaar (2008-2010), nog niet voldoende. Maar de resultaten van het centraal schriftelijk eindexamen van mei/juni 2011 van de afdeling vwo geven blijk van: a. verhoging van het gemiddelde cijfer van het centraal eindexamen tot op of boven de landelijke norm en b. verkleining van het verschil in het cijfer van het schoolexamen en van het centraal schriftelijk eindexamen tot onder de norm van 0,5. Deze constateringen leiden ertoe, dat bij analyse in 2012 het totale kwaliteitsaspect Opbrengsten zeker voldoende zal zijn. Voor deze specifieke situatie wijkt de inspectie van haar beoordelingsystematiek af en gaat over tot een vervroegde risicoanalyse. Verder heeft de inspectie ook de indicator 9.5: “De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces” nu als voldoende kunnen beoordelen. De bevindingen van de inspectie op het vlak van de opbrengsten en de kwaliteitszorg worden hierna toegelicht. Opbrengsten Het opbrengstenoordeel 2011 is nog onvoldoende. Het opbrengstenoordeel 2012 zal echter weer voldoende zijn. Dit blijkt uit de gegevens van de school over de examenresultaten van het schooljaar 2010-2011. Met name is de indicator ‘de leerlingen van de opleiding vwo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht’ sterk verbeterd: van 6,1 in 2010 naar 6,4 in 2011. Ook is het verschil tussen het cijfer voor schoolexamen en het cijfer voor het centraal schriftelijk eindexamen’ de laatste jaren aanzienlijk verkleind: van 0,65 in 2008 tot 0,30 in 2011. Het rendement van de onderbouw ligt de laatste jaren steeds op het landelijk gemiddelde. Van de vier indicatoren inzake de opbrengsten is er in feite nog slechts één risicovol: ‘De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vwo’. Hier was een inhaalslag te maken, omdat de bevorderingsnormen en de determinatiecriteria in het verleden te soepel waren. De school heeft dit inmiddels bijgesteld, maar de effecten zijn daarvan pas in de komende jaren te merken. De kwaliteitszorg De laatste jaren is het op Comenius College het systeem van de kwaliteitszorg aanzienlijk aangescherpt. De volgende punten in de aanpak acht de inspectie essentieel in de borging van de onderwijskwaliteit . • Binnen één leerjaar per afdeling zijn – zo mogelijk - minimaal twee leden van een vaksectie werkzaam, zodat de leraren voor elkaar toetsen ontwikkelen en tot beoordelingsnormen komen. • Behaalde cijfers voor belangrijke toetsen en voor het schoolexamen worden geanalyseerd door de sectie- en afdelingsleiding. Na kwartaal 1 of 2 wordt per leerling een risicoanalyse gemaakt, die met de leerling en de ouders wordt besproken. Indien nodig wordt aan de risicoanalyse een plan van aanpak gekoppeld. Voor ondersteuning van individuele leerlingen is een extra werkuur ingesteld • De gesprekscyclus met de personeelsleden over hun functioneren begint steeds meer vorm te krijgen; invoering van 360 graden feedback. • De rol van de sectievoorzitters is versterkt; zij hebben een meer leidende rol gekregen. Zij stimuleren o.a. onderling lesbezoek, de totstandkoming van goede (v)pta’s. • De schoolleiding heeft jaarlijks met alle secties een gesprek over de behaalde examenresultaten, over het pta, herkansingsregelingen en over de doorlopende leerlijnen van onderbouw naar bovenbouw. • De komende jaren wil de school verder inzetten op verbetering van de kwaliteit van de lessen. Hiertoe heeft zij een extern begeleidingsproject in de steigers staan, waarin de
H3191322
Pagina 6 van 7
verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van de lessen op verschillende niveaus in de school wordt geëxpliciteerd: persoonlijk, sectie, team en schoolleiding. Over de behaalde resultaten in de onderwijskwaliteit wordt al openlijker gecommuniceerd: tussen docenten onderling, tussen school en ouders en aan externe belanghebbenden (de school neemt deel aan het project ‘Vensters voor verantwoording’). In feite is sprake van een meer opbrengstgerichte cultuur. De inspectie beoordeelt deze indicator daarom als voldoende.
3. TOEZICHTARRANGEMENT De Inspectie van het Onderwijs kent aan het Comenius College, afdeling vwo, het basisarrangement toe. Dit betekent dat de inspectie op dit moment (najaar 2011) vertrouwen heeft in de kwaliteit van het onderwijs in deze afdeling. Hiermee wijkt de inspectie af van haar beslisregel (vergelijk het Toezichtkader VO 2011). De redenen daarvoor zijn dat zowel de voorlopige opbrengstgegevens over 2011 als de ingezette verbeteractiviteiten op een positieve en consistente ontwikkeling van de kwaliteit van het onderwijs duiden.
H3191322
Pagina 7 van 7
