RAPPORT VAN BEVINDINGEN
ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING (OKV) Cartesius Lyceum Amsterdam, afdeling VWO
Plaats: Amsterdam BRIN-nummer:17YS-8 Registratienummer: 3191098 Onderzoek uitgevoerd op:29 september 2011 Conceptrapport verzonden op: 11 november 2011 Rapport vastgesteld te Utrecht op: 19 december 2011
Reproductie van het rapport zonder toestemming van de inspectie of de school/instelling vindt niet plaats anders dan in zijn volledige vorm.
H3191098
Pagina 2 van 9
1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 29 september 2011 een onderzoek uitgevoerd op het Cartesius Lyceum te Amsterdam, afdeling vwo, om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze afdeling en over de naleving van wet- en regelgeving. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. In het bestuursgesprek van 5 juli 2011 is vastgesteld dat bij de afdeling vwo van het Cartesius Lyceum de opbrengstindicatoren over het geheel genomen weer voldoende zijn. Op grond daarvan is besloten te onderzoeken of de school weer voor een basisarrangement in aanmerking komt. In dit rapport van bevindingen worden de resultaten van het OKV weergegeven Toezichthistorie Uit analyses die de inspectie heeft uitgevoerd in 2010, bleek dat de opbrengsten onvoldoende zijn bij de afdeling vwo van deze school. In mei 2010 is de school afdeling vwo bezocht ten behoeve van het onderwijsverslag. De inspectie heeft besloten in het najaar 2010 een onderzoek uit te voeren naar de belangrijkste oorzaken van de onvoldoende opbrengsten. Dit onderzoek heeft in november 2010 plaatsgevonden. De conclusies hieruit zijn in een Rapport van bevindingen vastgelegd (d.d. 7 februari 2011). Onderzoeksopzet De inspectie heeft de kernindicatoren onderzocht op de aspecten: de opbrengsten, het onderwijsproces, de kwaliteitszorg en de wet- en regelgeving. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Gesprekken met het management Gesprekken met docenten Lesbezoeken Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de directie. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader vo 2011. In het jaarwerkplan verantwoordt de inspectie welke wettelijke aspecten zijn onderzocht. Deze documenten zijn te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 zijn de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften weergegeven. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer.
H3191098
Pagina 3 van 9
2. BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De indicatoren met een asterisk zijn de normindicatoren; zij spelen een beslissende rol bij de beoordeling van de kwaliteit van het onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. 2. 3. 4. 5.
slecht onvoldoende voldoende goed niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten)
De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score ‘ja’ of ‘nee’. Resultaten 1 1.1 1.1 1.2 1.3 1.4
* De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht. * De leerlingen behalen het opleidingsniveau dat mag worden verwacht. * De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vwo.
2
3
4
5
• • •
* De leerlingen van de opleiding vwo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht. * Bij de opleiding vwo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau.
• •
Leerstofaanbod 1 2.1 2.2 2.3
2.4 2.5
* De aangeboden leerinhouden in de onderbouw voldoen aan de wettelijke vereisten. * De aangeboden leerinhouden in de bovenbouw zijn dekkend voor de examenprogramma’s. * De school met een substantieel percentage taalzwakke leerlingen heeft bij alle vakken een aanbod aan leerinhouden dat past bij de talige onderwijsbehoeften van deze leerlingen. De school heeft een specifiek aanbod om sociale competenties te ontwikkelen. De school heeft een aanbod gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit in de samenleving.
H3191098
Pagina 4 van 9
2
3
• • • • •
4
Tijd 3.1 3.2 3.3
1
2
3
4
1
2
3
4
De uitval van geplande onderwijsactiviteiten blijft beperkt. Het ongeoorloofd verzuim van leerlingen is beperkt. De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd.
• • •
Schoolklimaat 4.1 4.2 4.3 4.4
4.5 4.6 4.7 4.8
De ouders zijn betrokken bij de school door de activiteiten die de school daartoe onderneemt. De leerlingen voelen zich aantoonbaar veilig op school. Het personeel voelt zich aantoonbaar veilig op school. * De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen. De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen van incidenten in en om de school. De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op de afhandeling van incidenten in en om de school. * Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. * De mentoren stimuleren het welbevinden en de motivatie van de leerlingen.
• • • • • • • •
Didactisch handelen 5.1 5.2 5.3
1
2
3
4
1
2
3
4
* De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten.
• • •
Afstemming 6.1 6.2 6.3 6.4
De aangeboden leerinhouden maken afstemming mogelijk op de onderwijsbehoeften van de individuele leerlingen. De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen.
• • • •
Begeleiding 1 7.1
7.2
* De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen.
H3191098
Pagina 5 van 9
2
3
• •
4
Zorg 1 8.1 8.2 8.3 8.4
2
Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school tijdig de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. * De school voert de zorg planmatig uit. De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. De school zoekt de structurele samenwerking met ketenpartners waar noodzakelijke interventies op leerling-niveau haar eigen kerntaak overschrijden.
3
4
• • • •
Kwaliteitszorg 1 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5 9.6 9.7 9.8
De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. De school waarborgt de kwaliteit van het schoolexamen en van andere toetsinstrumenten. De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. De school draagt zorg voor de kwaliteit van het onderwijs gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit van de samenleving.
2
3
•
•
• • • • • •
Wet- en regelgeving nee N1
N2
N3
N4
N5
Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 24a en 24c). Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 24 en 24c). Door of namens het bestuur is het vastgestelde zorgplan van het samenwerkingsverband naar de inspectie gestuurd en dit zorgplan bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 10h). Door of namens het bestuur zijn het Examenreglement en het PTA naar de inspectie gestuurd en beide voldoen inhoudelijk aan de wettelijke vereisten (Eindexamenbesluit art. 31). De geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke vereisten (WVO art. 10, lid 2; 10b, lid 2; 10d, lid 2; 10f, lid 3a; 11c, lid 1b; 12, lid 5).
H3191098
Pagina 6 van 9
ja
• • • • •
4
2.2 Beoordeling Algemeen beeld De inspectie beoordeelt de kwaliteit van het onderwijs op de afdeling vwo van het Cartesius Lyceum als voldoende. Dit oordeel is gebaseerd op de volgende overwegingen: • De opbrengsten zijn, afgemeten aan de prestaties van de leerlingen over de afgelopen drie jaar (2008-2010), voldoende. • Ook de indicator 9.3: “De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces” is nu voldoende. • De indicator 9.5 “de school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces” is echter nog niet voldoende. • In het onderwijsleerproces zijn de indicatoren 6.2 en 6.3 over afstemming””het rekening houden met verschillen tussen leerlingen” nog onvoldoende. De bevindingen van de inspectie op het vlak van de opbrengsten, het onderwijsleerproces en de kwaliteitszorg worden hierna toegelicht. Toelichting Het bovenstaande algemene oordeel van de inspectie wordt hieronder toegelicht. Daarbij komen voor zover van toepassing achtereenvolgens de in de inleiding genoemde aspecten aan bod: de opbrengsten, het onderwijsproces, de kwaliteitszorg en de wet- en regelgeving. Opbrengsten Het opbrengstenoordeel 2011 (gebaseerd op de jaren 2008-2009-2010) is voldoende. Naar verwachting zal het opbrengstenoordeel 2012 eveneens weer voldoende zijn. Dit blijkt uit de gegevens van de school over de examenresultaten van het schooljaar 2010-2011. Het rendement onderbouw blijft echter onvoldoende. Acties, die de school heeft genomen om het rendement te verbeteren zijn nog niet zichtbaar. De maatregelen om het zittenblijven en de uitval van leerlingen te beperken omvatten: • Een meer gerichte monitoring van de prestaties van leerlingen met behulp van gedifferentieerde toetsen in de onderbouw (CITO VAS en Diataal). • Het participeren in projecten van de gemeente Amsterdam waaronder “de brugklas leest”. • Het voeren van een taalbeleid binnen de gehele school. • Het aanbieden van steun- en verrijkingslessen. Ook is het verschil tussen het gemiddelde cijfer voor schoolexamen en het centraal schriftelijk eindexamen’ verkleind. Maatregelen die op dit gebied zijn genomen: • Secties (waaronder Nederlands) zijn aangesproken op de grote verschillen de cijfers voor het se en het ce. Zij hebben de opdracht gekregen het verschil onder de 0,5 te brengen. • Collegiale consultatie en samenwerking met het Berlage lyceum over de resultaten. • Professionalisering docenten (RTTI) train de trainer cursus. • Er zijn examentrainingen ingevoerd. Het onderwijsproces De inspectie heeft lessen van wisselende kwaliteit gezien. Zo heeft de inspectie enkele inspirerende lessen van vwo kwaliteit gezien. In deze lessen lag het tempo hoog, werd activerende didactiek toegepast en was de betrokkenheid van leerlingen groot te noemen. Dit heeft de inspectie vooral bij de moderne vreemde talen (Frans en Engels) waargenomen. Daarnaast heeft de inspectie lessen van “gemiddelde” kwaliteit gezien waar de basiskwaliteit in orde was. In een enkel geval was de les zelfs onder de maat en leerden de leerlingen te weinig gedurende de les. In de lessen werd geen rekening gehouden met verschillen tussen leerlingen. Zowel de instructie als de verwerking was gebaseerd op de “gemiddelde” leerling. De afstemmingsindicatoren heeft de inspectie daarom ook deze keer onvoldoende beoordeeld. Wel heeft de inspectie meer activerende didactiek tijdens de les waargenomen Zo werd in alle lessen het smartboard gebruikt en waren leerlingen meer betrokken bij de les. Leerlingen dragen echter over het algemeen nog weinig eigen verantwoordelijkheid voor het leerproces.
H3191098
Pagina 7 van 9
De inspectie heeft deze keer geen verschil tussen onder- en bovenbouw lessen kunnen waarnemen. Was de vorige keer nog sprake van veel onrust in de onderbouw, nu is dat niet meer naar onder- of bovenbouw te herleiden. Het nieuwe goed geoutilleerde schoolgebouw heeft een positieve invloed op de kwaliteit van de lessen. Docenten en leerlingen geven aan dat dit “het verschil” maakt. De onder- en bovenbouw zijn na vijf jaar weer verenigd, hetgeen door iedereen als zeer positief wordt ervaren. De kwaliteitszorg De afgelopen jaren is de tijdelijke huisvesting van invloed geweest op de kwaliteit van het onderwijs. Vooral de gescheiden huisvesting speelde een negatieve rol omdat de communicatie tussen onder- en bovenbouw moeizaam verliep. Dat heeft effect gehad op de instroom van leerlingen. Toch zijn de onderwijsontwikkelingen op de onder- en bovenbouw locatie wel verder gegaan. Zo heeft de school, zowel in onder- als bovenbouw, ingezet op het taalbeleid. Er is een groot verschil in taalniveau tussen leerlingen. Onder meer vraagt dat om gerichte actie en zowel op school als bestuursniveau zijn dan ook activiteiten en projecten van start gegaan. De school staat thans voor het moment om een onderwijsconcept te kiezen. Het nieuwe schoolplan is daarvoor een gericht startpunt. Ten aanzien van de kwaliteitszorg constateert de inspectie dat de verbeteringen planmatig zijn ingezet en ook geëvalueerd worden maar dat er nog te weinig aandacht is voor het borgingsaspect. Daarom beoordeelt de inspectie de indicator 9.5 dan ook nog als onvoldoende.
H3191098
Pagina 8 van 9
3. TOEZICHTARRANGEMENT
De Inspectie van het Onderwijs kent aan het Cartesius lyceum te Amsterdam het basisarrangement toe. Dit betekent dat de inspectie op dit moment geen reden heeft om het toezicht te intensiveren.
H3191098
Pagina 9 van 9
