RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK OBS Elburg, locatie De Vrijheid
Plaats BRIN nummer Onderzoeksnummer Datum onderzoek Datum vaststelling
: : : : :
Elburg 18GW|C1 253918 28 november 2013 31 januari 2014
Pagina 2 van 14
INHOUDSOPGAVE 1
INLEIDING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
2
BEVINDINGEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
3
TOEZICHTARRANGEMENT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
Pagina 3 van 14
Pagina 4 van 14
1
INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 28 oktober en 28 november een onderzoek uitgevoerd op Openbare basisschool Elburg, locatie de Vrijheid naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende. De inspectie heeft voor de Vrijheid een risicoanalyse uitgevoerd. Uit deze analyse kwam naar voren dat de opbrengsten risicovol zijn en de laatste jaren een onduidelijk beeld opleveren. Daarom is besloten om in plaats van het geplande vierjaarlijks bezoek op de school een preventief kwaliteitsonderzoek uit te voeren. Dit preventief kwaliteitsonderzoek heeft plaatsgevonden op 28 oktober en 28 november 2013. Dit is met het bestuur en de directie gecommuniceerd.
Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: • Een controle van de aanwezigheid van de schoolgids en het schoolplan bij de inspectie. • Een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijke verplichte onderdelen in de schoolgids en het schoolplan. • Een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland. • Onderzoek en analyse van jaardocumenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. • Schoolbezoek, waarbij in alle groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen 1-2, 3, 4-5, 6-7-8. • Gesprekken met de meerschools directeur, de locatieleider en de intern begeleider over de kwaliteit van de indicatoren. • Een gesprek met leraren. • Een eindgesprek met de directie en een vertegenwoordiging van het bestuur, na afloop van het schoolbezoek. Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie indicatoren van de volgende aspecten: opbrengsten, leerstofaanbod, onderwijstijd, didactisch proces, afstemming, zorg en begeleiding en kwaliteitszorg.
Pagina 5 van 14
Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2012 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer.
Pagina 6 van 14
2
BEVINDINGEN
2.1
Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs 2012. Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2012 op www.onderwijsinspectie.nl. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) In verband met het programmatisch handhaven heeft de inspectie daarnaast enkele controles uitgevoerd op bepaalde wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'.
Pagina 7 van 14
Opbrengsten 1.1*
1.2*
1
2
3
De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht.
•
De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht.
•
1.4
Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden.
1.5
De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht.
Leerstofaanbod
4
• •
1
2
3
2.1*
Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen.
•
2.2*
De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar 8.
•
2.3
De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan.
•
2.4*
De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand.
•
2.5
De school heeft een specifiek aanbod om sociale competenties te ontwikkelen.
•
2.6
De school heeft een aanbod gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit in de samenleving.
•
Tijd 3.1
1
2
De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd.
Didactisch handelen
5
3
4
4
•
1
2
3
5.1*
De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof.
•
5.2*
De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer.
•
5.3*
De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten.
•
4
Pagina 8 van 14
Afstemming
2
3
6.1
De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen.
6.2
De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen.
6.3
De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen.
•
6.4
De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen.
•
Begeleiding
•
1
2
3
De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen.
•
7.2
De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen.
•
1
2
3
8.1
De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben.
•
8.2
Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen.
•
8.3*
De school voert de zorg planmatig uit.
•
8.4
De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg.
•
Kwaliteitszorg
4
•
7.1*
Zorg
2.2
1
1
2
3
9.1
De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie.
•
9.2
De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen.
•
9.3
De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces.
9.4
De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten.
•
9.5
De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces.
•
9.6
De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit.
•
4
4
4
•
Beschouwing Contextgegevens Openbare basisschool de Vrijheid bestaat sinds 1976. De school is in 1994 gefuseerd met Openbare school De Blerck tot Openbare school Elburg. Beide scholen functioneren als zelfstandige locaties met een
Pagina 9 van 14
eigen onderwijskundige visie en aansturing. Na jaren van teruglopende leerlingaantallen, neemt het aantal leerlingen op De Vrijheid de afgelopen twee jaren weer toe. Op dit moment bezoeken bijna 80 leerlingen de school. Het afgelopen schooljaar is er veel veranderd in de teamsamenstelling. Een meerschools directeur en een locatieleider, die tevens leerkracht is, sturen de school aan. Sinds 2011 is de Vrijheid officieel een Daltonschool. Algemeen beeld De school is in 2009 voor het laatst bezocht door de inspectie met een beperkt onderzoek. In het huidige kwaliteitsonderzoek zijn meer aspecten onderzocht. De inspectie concludeert dat de onderwijskwaliteit op De Vrijheid van voldoende niveau is. De afgelopen jaren heeft de school gewerkt aan een nieuw onderwijsconcept en aan het invoeren van handelingsgericht en opbrengstgericht werken. De schoolleiding en het team werken hier consequent aan. Het beeld van de eindresultaten van de afgelopen jaren is zorgelijk. Door veel zij-instromende leerlingen in met name de midden- en bovenbouw in de afgelopen jaren en een jaar waarin groep 8 slechts één leerling telde, zijn de resultaten ook moeilijk te duiden. De inspectie heeft daarnaast nog enkele verbeterpunten vastgesteld waaronder het afstemmen van de instructie op verschillen in ontwikkeling tussen leerlingen en het regelmatig evalueren van het onderwijsleerproces. Toelichting Opbrengsten De resultaten van de leerlingen aan het einde van de basisschool laten een wisselend beeld zien. Tot en met 2010 haalde de school een aantal jaren goede eindresultaten, dat wil zeggen eindresultaten die boven de bovengrens van de inspectie liggen. Met het dalen van het leerlingenaantal, daalden ook de eindresultaten. In 2011 en 2012 lagen deze onder de ondergrens van de inspectie. De eindresultaten in 2013 liggen na herberekening boven deze ondergrens. Bij de herberekening zijn leerlingen die korter dan twee jaar op De Vrijheid zitten niet meegerekend. Wanneer dit ook voor de tussenresultaten gebeurt is het beeld van groep 7 (huidige groep 8) zorgelijk. Zowel voor begrijpend lezen als rekenen en wiskunde liggen de meest recente resultaten van groep 7 onder de ondergrens. De inspectie beoordeelt de eindresultaten over de laatste drie jaren als voldoende maar risicovol. De tussenresultaten beoordeelt de inspectie ook als voldoende. Het gaat hierbij om de meest recente scores op de methode-onafhankelijke toetsen van technisch lezen in de groepen 3 en 4, rekenen en wiskunde in de groepen 4, 5
Pagina 10 van 14
en 6 en begrijpend lezen in groep 5 en 6. De resultaten van technisch lezen en rekenen en wiskunde in groep 4 liggen onder de ondergrenzen, die de inspectie hiervoor hanteert. De resultaten van de overige vijf toetsen liggen hierboven. De resultaten van leerlingen die maximaal het eindniveau van groep 7 behalen beoordeelt de inspectie niet. De school werkt met ontwikkleingsperspectieven voor deze leerlingen maar de leerlingen voor wie dit vorig schooljaar van toepassing was, waren in groep 7 en 8 ingestroomd op De Vrijheid. De school gebruikt een landelijk genormeerd instrument om de sociale vaardigheden van leerlingen in kaart te brengen. De sociale competenties van de leerlingen aan het einde van de basisschoolperiode zijn van voldoende niveau. Leerstofaanbod en Onderwijstijd De inspectie heeft alle onderzochte indicatoren in het onderwijsaanbod als voldoende beoordeeld. De Vrijheid biedt onderwijs met behulp van methoden die voldoen aan de kerndoelen. De school oriënteert zich momenteel op een nieuwe digitale rekenmethode die beter aansluit bij het gekozen onderwijsconcept. De leerinhouden worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van groep 8. Ook sluiten de leerinhouden in de verschillende leerjaren op elkaar aan. De school heeft een specifiek aanbod om sociale competenties te ontwikkelen. De inspectie heeft ook gekeken naar het gebruik van de onderwijstijd door de leraren. In de meeste groepen heeft de inspectie gezien dat de onderwijstijd voldoende efficient wordt gebruikt. Er gaat weinig onderwijstijd verloren en de geplande onderwijstijd wordt besteed aan het doel van de activiteit. Didactisch handelen en afstemming Er zijn schoolbrede afspraken over het geven van instructie, over het werken met weektaken en over de actieve rol van de leerling. In 2011 heeft de school een Daltonlicentie gekeregen voor vijf jaar. Tijdens de bezochte lessen is in de meeste groepen gezien dat de leraren een duidelijke uitleg van de leerstof geven, hun onderwijs efficient organiseren en voor een sfeer zorgen waarin leerlingen kunnen leren. Hoewel alle indicatoren van het didactisch proces als voldoende zijn beoordeeld, kunnen de door het team gemaakte afspraken over de instructie en de actieve houding van de leerling in de uitvoering nog verbeteren. Van de indicatoren waarin de afstemming wordt beoordeeld draagt er één in onvoldoende mate bij aan de kwaliteit van het onderwijs. Een planmatige differentiatie in de instructie, op basis van verschillen in onderwijsbehoeften van leerlingen, is in de bezochte lessen onvoldoende gezien (6.2).
Pagina 11 van 14
De school stemt de leerinhouden, de verwerking en de onderwijstijd wel af op de verschillen tussen de leerlingen. De leerlingen van groep 3 tot en met 8 werken met een persoonlijke weektaak. Deze bestaat uit een algemeen deel en een persoonlijk deel. Zorg en begeleiding Alle onderzochte indicatoren binnen het aspect zorg en begeleiding zijn op de Vrijheid van voldoende niveau. In de groepen 1 en 2 werken de leerkrachten sinds vorig schooljaar met een objectief observatiesysteem om de ontwikkeling van de kleuters in beeld te brengen. De school gebruikt voor groep 3 tot en met groep 8 een samenhangend systeem van instrumenten en procedures om de ontwikkeling van de leerlingen te volgen. De leerkrachten registreren, volgen en analyseren per vakgebied de vorderingen en prestaties van hun leerlingen en verbinden hieraan consequenties voor hun lessen. De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen extra zorg nodig hebben en hanteert hiervoor eenduidige criteria op schoolniveau. Dit geldt ook voor de meerbegaafde leerlingen. De school werkt met groepsoverzichten, voor de vakgebieden spelling en rekenen en wiskunde met groepsplannen en met individuele handelingsplannen. In de groepsoverzichten zijn per leerling naast de resultaten van de methode-onafhankelijke toetsen, de streefdoelen op groepsniveau en de onderwijsbehoeften per leerling uitgewerkt. De intern begeleider bespreekt vier keer per schooljaar met de leerkrachten de ontwikkeling van de groep en van de leerlingen die extra zorg nodig hebben. De leerkrachten ervaren dat er op dit moment erg veel wordt vastgelegd en er veel (handelings)plannen zijn. De school is nog zoekende naar de meest effectieve manier om de uitvoering van de extra zorg overzichtelijk en werkbaar te houden. De kwaliteit van de handelingsplannen voor leerlingen die extra zorg nodig hebben, is van voldoende niveau. Hoewel de inspectie verschil in kwaliteit heeft gezien, wordt uit het merendeel van de handelingsplannen duidelijk wat de oorzaken van de gesignaleerde achterstanden of stagnerende ontwikkeling zijn. Ook de planmatige uitvoering van de zorg is van voldoende kwaliteit. In de praktijk is in voldoende mate terug te zien dat de extra zorg ook daadwerkelijk en tijdig wordt gegeven: in de weektaken van de leerlingen, in de indeling in niveaugroepen en in de weekplanning. De evaluatie van de effecten van de zorg is ook als voldoende beoordeeld. De evaluatie is in de meeste gevallen kwalitatief beschreven, bevat duidelijke conclusies en biedt voldoende houvast voor een effectief vervolgtraject.
Pagina 12 van 14
Kwaliteitszorg Voor het systeem van kwaliteitszorg geldt dat bijna alle indicatoren van voldoende niveau zijn. De school heeft inzicht in haar leerlingenpopulatie en verbindt hier concrete conclusies aan. De eindresultaten en tussenresultaten worden sinds twee jaar twee keer per jaar systematisch op schoolniveau per vakgebied met het hele team geanalyseerd. De extra aandacht voor woordenschat in enkele groepen en de nieuw ingevoerde spellingmethode zijn concrete gevolgen van deze analyse. Op bestuursniveau is de keuze gemaakt voor een zelfevaluatieinstrument om periodiek het onderwijsleerproces te evalueren, volgens een vooraf vastgestelde planning. Vanaf 2014 wordt dit ingevoerd. De afgelopen jaren is dit niet systematisch gebeurd, ook zijn geen leerling- en ouderenquetes afgenomen. Daarom is indicator 9.3 als onvoldoende beoordeeld. Wel is sinds dit schooljaar een leerlingenraad ingesteld. De school heeft een jaarplan, gebaseerd op het schoolplan en het strategisch beleidsplan van het bestuur. De Vrijheid werkt planmatig aan verbeteringen en verantwoordt zich jaarlijks met een jaaroverzicht. De school legt afspraken vast en het team evalueert deze op vooraf bepaalde momenten en stelt ze zonodig bij. De locatieleider en meerschools directeur zijn gestart met gerichte groepsbezoeken, dit moet nog verder vorm krijgen. De school verantwoordt zich schriftelijk voldoende over de kwaliteit van haar onderwijs aan ouders en andere belanghebbenden met de schoolgids, het jaarverslag, de website en de nieuwsbrieven.
Pagina 13 van 14
3
TOEZICHTARRANGEMENT Kwaliteit De Inspectie van het Onderwijs kent aan de Openbare basisschool Elburg het basisarrangement toe. Dit betekent dat de inspectie op dit moment geen reden heeft om het toezicht te intensiveren. Naleving De inspectie concludeert tevens dat er geen tekortkomingen zijn in de naleving van de wettelijke voorschriften die zijn gecontroleerd. .
Pagina 14 van 14
