Raadsvoorstel agendapunt Aan de raad van de gemeente IJsselstein Raadsstuknummer : Programma : Cluster : Portefeuillehouder : Informatie bij : E-mail/tel.nr. :
13 september 2011/25670 Samenleving en Bestuur Bestuur
Datum : 2011 Blad : 1 van 8
Dhr. Drs. P.C. van den Brink R. van Reenen
[email protected] / 1887
Onderwerp Alcoholmatigingsnotitie “Fris in IJsselstein”.
Samenvatting Uit onderzoek van het Trimbos Instituut blijkt dat een toenemend aantal jongeren op steeds jongere leeftijd alcohol drinkt. Ook in IJsselstein drinken jongeren steeds meer en op jongere leeftijd alcohol. Naast de gevolgen van overmatig alcoholgebruik op het gedrag, wordt steeds meer bekend over de schadelijke gevolgen voor de gezondheid die alcoholgebruik met zich mee kan brengen. • • • • •
Alcohol is extra ongezond tijdens de groei Minder goede school-, studie- en werkprestaties Meer kans op onveilig vrijen Toename van ongelukken en agressie Een black-out of erger alcoholvergiftiging
In het weekend wordt door inwoners overlast ervaren van jongeren die uit zijn geweest in de binnenstad. Ze trekken aan deurbellen, schreeuwen, vechten, blijven luidruchtig hangen in de straten, maken ruzie met elkaar, gooien glas kapot, etc. etc. Daarnaast worden er regelmatig vernielingen gepleegd aan straatmeubilair maar zeker ook aan eigendommen van andere inwoners. Tegen de effecten hiervan wordt met het operationaliseren van de notitie “IJsselstein Veiliger” preventief en repressief opgetreden door BOA’s en Streetcoaches. Preventief door met de jongeren in gesprek te gaan en ze te corrigeren. Repressief door lik op stuk bekeuringen uit te schrijven of hen zo mogelijk naar Bureau Halt te verwijzen. Verder is het beleid er op gericht dat de aangerichte schade zoveel mogelijk zal worden verhaald op de dader. Echter de achterliggende oorzaak van overmatig alcoholgebruik wordt nog niet aangepakt.
Inleiding Om dit onderwerp binnen de gemeente IJsselstein op te pakken is alcoholmisbruik onder jongeren als speerpunt opgenomen in het Collegeprogramma 2010-2014. Om de groeiende gezondheidsproblemen tegen te gaan heeft de gemeente IJsselstein preventief volksgezondheidsbeleid geformuleerd in de notitie “Lokale volksgezondheid IJsselstein 2008 – 2011”. In die beleidsnota zijn alcohol en overgewicht als speerpunt opgenomen. In de
Raadsvoorstel
Pagina 2 van 8
uitvoeringsnotitie Volksgezondheid is de utopische doelstelling opgenomen dat er eind 2012 geen alcoholgebruik meer is door jongeren onder de 16 jaar. De ambitie voor terugdringen van alcoholgebruik door jongeren is 1. Tegengaan van alcoholgebruik onder de 16 jaar; 2. Alcoholgebruik bij jongeren boven de 16 jaar zo lang mogelijk uitstellen en 3. Indien er sprake is van alcoholgebruik boven de 16 jaar, bevorderen van aanvaardbaar alcoholgebruik, bewustwording en voorkomen van schadelijk alcoholgebruik. Op 16 december 2010 heeft de gemeenteraad in haar vergadering met algemene stemmen motie 10 aangenomen van de Christen Unie. In deze motie wordt het college opgedragen om te komen met een notitie over alcoholmatigingsbeleid, aan de hand waarvan de raad een verkennend debat kan houden rond mogelijk preventief beleid op het gebied van volksgezondheid en veiligheid en de effecten daarvan. Om te komen tot deze beleidsnotitie hebben wij ons breed georiënteerd. Wij hebben gesproken met vertegenwoordigers van de GGD Midden-Nederland, van het Centrum Maliebaan en van Sportservice Midden Nederland. Daardoor hebben wij deze notitie later afgerond dan aanvankelijk de bedoeling was. De volksgezondheid is het vertrekpunt van deze notitie. Alcohol misbruik kost landelijk momenteel 3000 doden per jaar. Het gaat hier nadrukkelijk niet om het extra aan banden leggen van alcoholgebruik voor de bevolking in algemene zin, maar om bewustwording van jongeren en hun ouders rond het gebruik van alcohol te verhogen en daardoor een gedragsverandering tot stand te brengen en het gebruik te verminderen. Uit onderzoek van het Trimbos Instituut blijkt dat een toenemend aantal jongeren op steeds jongere leeftijd alcohol drinkt. Ook in IJsselstein drinken jongeren steeds meer en op steeds jongere leeftijd alcohol. Naast de uiterlijke gevolgen van overmatig alcoholgebruik wordt steeds meer bekend over de schadelijke gevolgen voor de gezondheid die alcoholgebruik met zich mee kan brengen. • Alcohol is extra ongezond tijdens de groei
De hersenen ontwikkelen zich tot gemiddeld het 24e jaar. Alcohol verstoort die ontwikkeling en dat kan van invloed zijn op het karaker en het gedrag van het kind. En bij jongeren die regelmatig drinken is de kans op alcoholverslaving op latere leeftijd groter. In de puberteit groeien botten en spieren versneld. Hormonen beïnvloeden deze processen en alcohol verstoort de balans. Alcohol verlaagt o.a. de hoeveelheid mannelijk hormoon en groeihormoon. Van jongens is bekend dat overmatig alcoholgebruik de botontwikkeling remt. • Minder goede school-, studie- en werkprestaties
Na een avond drinken functioneert het geheugen slechter. Concentreren wordt daardoor moeilijker. Bij jongeren kost het afbreken van alcohol meer tijd dan bij een volwassene. Na een avond veel drinken ben je de volgende ochtend nog steeds onder invloed. Jongeren hebben net als volwassenen na een weekend stevig drinken zeker twee dagen nodig voor herstel.
Raadsvoorstel
Pagina 3 van 8
• Meer kans op onveilig vrijen
Onder invloed van alcohol durven jongeren meer en doen ze eerder dingen die ze zonder alcohol niet zouden doen. Zo vrijen jongeren vaker onveilig als ze gedronken hebben. • Toename van ongelukken en agressie
Naast controlevermindering neemt ook het reactievermogen af. De kans op ongelukken is hierdoor groter. Uit onderzoek blijkt dat jongeren die drinken tijdens het uitgaan vaker slachtoffer of dader zijn van agressief gedrag. • Een black-out of erger alcoholvergiftiging
Een black-out en een alcoholvergiftiging kan ontstaan wanneer veel alcohol in korte tijd wordt gedronken. Op het moment van drinken lijkt er niets aan de hand maar de volgende ochtend blijkt de herinnering uit het geheugen verdwenen te zijn. Een regelmatige blackout kan blijvende schade veroorzaken aan de hersenen. Door een alcoholvergiftiging kan het zenuwstelsel verdoofd raken, waardoor bewusteloosheid, een coma of zelfs de dood het gevolg kunnen zijn. In het weekend wordt door inwoners overlast ervaren van jongeren die uit zijn geweest in de binnenstad. Ze trekken aan deurbellen, schreeuwen, vechten, blijven luidruchtig hangen in de straten, maken ruzie met elkaar, gooien glas kapot, etc. etc. Daarnaast worden er regelmatig vernielingen gepleegd aan straatmeubilair maar zeker ook aan eigendommen van andere inwoners. Tegen de effecten hiervan wordt met het operationaliseren van de notitie “IJsselstein Veiliger” opgetreden door BOA’s en Streetcoaches. Echter de oorzaak van overmatig alcoholgebruik wordt nog niet aangepakt.
Wat willen we bereiken? 1. Tegengaan van alcoholgebruik onder de 16 jaar; 2. Alcoholgebruik bij jongeren boven de 16 jaar zo lang mogelijk uitstellen en 3. Indien er sprake is van alcoholgebruik boven de 16 jaar, bevorderen van aanvaardbaar alcoholgebruik, bewustwording en voorkomen van schadelijk alcoholgebruik.
Waarom willen we dit? 1. Argumenten Alcohol misbruik kost momenteel 3000 doden per jaar. Het gaat hier om bewustwording van jongeren en hun ouders rond het gebruik van alcohol te verhogen en daardoor een gedragsverandering tot stand te brengen en het gebruik te verminderen. Uit onderzoek blijkt dat een toenemend aantal jongeren op steeds jongere leeftijd alcohol drinkt. Ook in IJsselstein drinken jongeren steeds meer en op jongere leeftijd alcohol. Naast de uiterlijke gevolgen van overmatig alcoholgebruik wordt steeds meer bekend over de schadelijke gevolgen voor de gezondheid die alcoholgebruik met zich mee kan brengen. In het weekend wordt door inwoners overlast ervaren van jongeren die uit zijn geweest in de binnenstad. Ze trekken aan deurbellen, schreeuwen, vechten, blijven luidruchtig hangen in de straten, maken ruzie met elkaar, gooien glas kapot, etc. etc. Daarnaast worden er regelmatig vernielingen gepleegd aan straatmeubilair maar zeker ook aan eigendommen van
Raadsvoorstel
Pagina 4 van 8
andere inwoners. Tegen de effecten hiervan wordt met het operationaliseren van de notitie “IJsselstein Veiliger” opgetreden door BOA’s en Streetcoaches. Echter de oorzaak van overmatig alcoholgebruik wordt nog niet aangepakt.
Raadsvoorstel
Pagina 5 van 8
2. Alternatieven Niets doen aan gedragverandering en het tegengaan van de effecten van het overmatig drankgebruik is geen optie. Er is een scala van maatregelen die in de praktijk hun effect hebben bewezen. Het college heeft hierin haar voorkeur uitgesproken. 3. Kanttekeningen N.v.t.
Wat gaat het kosten? De concrete uitwerking van deze notitie zal na de discussie in de gemeenteraad en de daar gemaakte keuzes plaatsvinden. Op basis van de uitkomsten van de discussie zal een plan van aanpak worden opgesteld. Wel zijn de activiteiten zo volledig mogelijk en in een meerjaren overzicht opgenomen, zodat een goed beeld gevormd kan worden van de inzet en breedte van het uitvoeringsprogramma. In de begroting is voor de uitwerking van de lokale nota Volksgezondheid momenteel € 100.000,= opgenomen. In de uitvoeringsnotitie Volksgezondheid worden deze middelen verdeeld tussen Gezond Gewicht en Alcoholpreventie en geldt voor de jaren 2011 en 2012. Voor alcoholpreventie is hierdoor nog € 40.000,= beschikbaar, dat ingezet kan worden voor het alcoholpreventiebeleid gedurende deze twee jaren en is hiermee richtinggevend voor de te maken keuzes. De kosten van de door het college voorgestelde maatregelen bedragen voor de periode 2011 en 2012 in totaal € 25.715,=. Blijft over een besteedbaar bedrag van € 14.285,= De inzet van 111 uur van het Centrum Maliebaan wordt gefinancierd vanuit de inwonersbijdrage (Gemeenschappelijke regeling GGD) die door de gemeente wordt betaald aan de GGD Midden Nederland. Als er door de gemaakte keuzes een grotere inzet wordt verwacht van het Centrum Maliebaan dan is hiervoor een uurbedrag verschuldigd van € 91,95.
Wat gaan we daarvoor doen? Vanuit de in de notitie “Fris in IJsselstein”genoemde leefgebieden en pijlers zijn we gekomen tot een aanpakstrategie, die we hierbij voorleggen aan de raad om tot een gezamenlijke en breed gedragen aanpak te komen. Uit de voorgestelde maatregelen kan gekozen worden. Uitgangspunt bij de keuze is het beschikbare budget. Het alcoholpreventiebeleid zal ingezet worden vanuit de vier pijlers; publiek draagvlak, regelgeving, handhaving en vroegsignalering gericht op de leefgebieden thuis, onderwijs/werk en vrije tijd. Kern van de strategie is dat jongeren en hun ouders zelf verantwoordelijk zijn dan wel de verantwoordelijkheid nemen voor de wijze van alcoholgebruik door jongeren. De organisaties die in de leefomgeving van jongeren actief zijn zetten zich in voor een brede en sluitende aanpak om de jongeren en hun ouders te bereiken. De aanpak bestaat uit (zoveel mogelijk uit onderzoek bewezen) effectieve activiteiten die zich richten op het verstrekken van feitelijke informatie, waardoor men geconfronteerd wordt met de gevaren van alcohol en de effecten. Er ontstaat daardoor bewustwording over en verandering in het gebruik van alcohol door jongeren.
Raadsvoorstel
Pagina 6 van 8
De concrete uitwerking zal plaatsvinden op basis van het collegebesluit en na de aansluitende discussie in de gemeenteraad. Op basis van de uitkomsten van de discussie zal onder verantwoordelijkheid van het beleidsterrein Volksgezondheid, tezamen met andere afdelingen een plan van aanpak worden opgesteld.
Communicatie voortraject Voor de totstandkoming van deze notitie hebben wij gesproken met vertegenwoordigers van de GGD Midden-Nederland, van het Centrum Maliebaan en van Sportservice Midden Nederland.
Communicatie besluit De aanpak bestaat uit effectieve activiteiten die zich richten op het verstrekken van feitelijke informatie waardoor men geconfronteerd wordt met de effecten en gevaren van alcohol. Er ontstaat daardoor bewustwording over en verandering in het gebruik van alcohol door jongeren. Een breed draagvlak creëren bij organisaties en betrokkenen, die bewustwording en verandering binnen de leefgebieden van jongeren kunnen stimuleren. Met de organisaties en betrokkenen draagvlak zoeken en creëren bij de doelgroepjongeren en hun ouders door een gezamenlijk gedragen uniforme boodschap uit te dragen over normgedrag met betrekking tot alcoholgebruik door jongeren.
Voorstel Het advies aan de gemeenteraad is om in te stemmen met de notitie “Fris in IJsselstein” en het bijbehorende uitvoeringsplan en de maatregelen te bespreken, waarbij het college voorstelt om in elk geval de volgende maatregelen te gaan uitvoeren: Pagina 3 De gezonde school en genotmiddelen en Betrekken, voorlichten en trainen alcoholverstrekkers; Pagina 4 Zichtbaar uitdragen alcoholbeleid; Pagina 5 Specifiek alcoholbeleid opnemen in reglementen en structureel beleid; Pagina 6 Intensivering toezicht en Onderzoeken van mogelijkheden inzet project “Boete of Kanskaart” en Pagina 7 Blaastesten bij de horeca tijdens een zogenaamde Lightedition, indien een dergelijke activiteit wordt georganiseerd.
Hoogachtend, BURGEMEESTER EN WETHOUDERS VAN IJSSELSTEIN, De secretaris, de burgemeester,
J. van Delden Overzicht bijlagen:
drs. P.C. van den Brink
Raadsvoorstel
• •
De notitie “Fris in IJsselstein” (2011/26758) Het uitvoeringsplan Alcoholmatiging (2011/26776)
Pagina 7 van 8
Raadsbesluit
blad 8 van 8
De raad van de gemeente IJsselstein; Gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 13 september 2011, nummer 2011/25670. BESLUIT: Het besluit van de gemeenteraad is om in te stemmen met de notitie “Fris in IJsselstein” en het bijbehorende uitvoeringsplan. Alsmede de door het college voorgestelde maatregelen zoals genoemd in het uitvoeringsplan te gaan uitvoeren: Pagina 3 Pagina 4 Pagina 5 Pagina 6 Pagina 7
De gezonde school en genotmiddelen en Betrekken, voorlichten en trainen alcoholverstrekkers; Zichtbaar uitdragen alcoholbeleid; Specifiek alcoholbeleid opnemen in reglementen en structureel beleid; Intensivering toezicht en Onderzoeken van mogelijkheden inzet project “Boete of Kanskaart” en Blaastesten bij de horeca tijdens een zogenaamde Lightedition, indien een dergelijke activiteit wordt georganiseerd.
Aldus besloten in de openbare vergadering van de raad van de gemeente IJsselstein, gehouden op donderdag 10 november 2011. de griffier,
de voorzitter,
J.A.M. Kleene
drs. P.C. van den Brink
