Raadsvoorstel Agendapunt: 9 Onderwerp: Nota ouderenbeleid Portefeuillehouder: J.T.W. van Vuuren
Aanleiding: Voor u ligt ter vaststelling de nieuwe kadernota ouderenbeleid met als titel “Ouder worden in Montferland”. In 2003/2004 werden de laatste nota’s ouderenbeleid door de gemeenteraden van toen nog Didam en Bergh vastgesteld. Het is de bedoeling om nu een nota voor de gehele gemeente Montferland vast te stellen. Deze nota bestrijkt de periode van 2008-2011. Voor de volgende periode van 2012-2015 zal een nieuwe nota worden vastgesteld, dit al dan niet in combinatie met het Wmo- en gezondheidsbeleid. Situatie/ probleem: Ouderenbeleid is iets waar elke inwoner van de gemeente Montferland op een gegeven mee in aanraking komt. Om het draagvlak van het gemeentelijk ouderenbeleid voor de eerstkomende jaren zo groot mogelijk te maken is op 23 januari jl. in de theaterzaal van het Barghse Huus een interactieve sessie gehouden. Interactieve bijeenkomst: Voor de bijeenkomst waren de professionals van verschillende instellingen, ouderenverenigingen , wijk- en dorpsraden, vrouwenverenigingen, de seniorenraad, vakambtenaren en raads- en commissieleden uitgenodigd. Daarnaast zijn er nog verschillende schriftelijke reacties ontvangen. Aan de deelnemers van de sessies is gevraagd wat zij goed vonden aan het voorliggende voorontwerp en wat zij daar nog graag aan zouden toevoegen. Met name werd gevraagd om vernieuwende projecten die specifiek voor de gemeente Montferland van belang zouden zijn. De verslagen, de presentielijsten en de schriftelijke reacties hebben wij opgenomen in de voor u ter inzage liggende inspraaknotitie. In deze notitie is een lijst verwerkt met daarin de opmerkingen naar aanleiding van de deelsessies en de schriftelijke reacties van de instellingen. Met de opmerkingen hebben wij daar waar mogelijk in de nota rekening gehouden. In totaal zijn er vier deelsessies gehouden die allen goed bezocht werden. Deze sessies hadden als thema, wonen, zorg, inkomen en welzijn en veiligheid en mobiliteit. De nota: In de nota worden in hoofdstuk 1 allereerst de ontwikkelingen, visie en uitgangspunten beschreven. Deze vormen de basis van de nota. Vervolgens komen de volgende onderwerpen aan de orde: demografische ontwikkelingen (hoofdstuk 2), inkomen (hoofdstuk 3), wonen (hoofdstuk 4), welzijn (hoofdstuk 5), zorg (hoofdstuk 6) en mobiliteit en veiligheid (hoofdstuk 7). Hoofdstuk 8 bespreekt het onderwerp integraal beleid. Deze hoofdstukken gaan in op de huidige situatie met daaraan gekoppeld de conclusies op de verschillende onderdelen van de huidige situatie In hoofdstuk 9 volgt een samenvatting van de actiepunten. Tenslotte hebben wij een uitvoeringsprogramma toegevoegd aan deze nota. De beleidspunten in dit programma zijn als volgt. Hierbij kan opgemerkt worden dat het thema wonen en zorg meegenomen wordt in de in voorbereiding zijnde nota over dit onderwerp.
Nummer: Onderwerp: 1. P Bijzondere bijstand en reductieregeling 2. P Het bevorderen van het welzijn van ouderen: ontwikkelen steunpunten.
Jaar: 2008
Kosten: Binnen budget
2008
3. P
2008 -2009
Planontwikkeling binnen budget Nieuw beleid 2009 € 7.100,-Binnen bestaand budget Binnen bestaand budget
4.
5. 6. P 7. 8.
9.
10. 11.
12.
Het bestrijden van eenzaamheid bij ouderen Het rekening houden met de behoefte aan educatie voor ouderen. Het bevorderen van het bewegen door ouderen Het bevorderen van een aanspreekpunt voor ouderen Het geven van ondersteuning aan mantelzorgers door respijtzorg Het voorkomen van ernstige gezondheidsproblemen bij ouderen op latere leeftijd Het bevorderen van de (lichamelijke) mobiliteit van de ouderen Vergrijzingsproof maken omgeving Het vergroten van het veiligheidsgevoel Stimuleren samenwerking tussen belanghebbenden
Doorlopend
Doorlopend Start 2008 2008 Voorbereiding in 2008: ontwikkelen plan en kostenoverzicht 2008/2009
Doorlopend Doorlopend vanaf 2009 Jaarlijks
€ 6.000,-- binnen het bestaand budget 2009: Nieuw beleid € 17.000,-Binnen bestaand budget 2009: Nieuw beleid € 20.000,--
€ 3.000,-- te dekken uit de kostenplaats ouderen p.m. € 5.000,-- mee nemen in nieuw beleid p.m.
Totaal nieuw beleid 2009 € 49.100,--. Hierbij is voor een deel rekening gehouden met eventuele kosten voor het ontwikkelen van steun- servicepunten voor ouderen. Uit de bijeenkomst op 23 januari jl. bleek dat ouderen alle actiepunten belangrijk vonden. Toch zijn er een aantal die er uitspringen, deze zijn voor deze periode aangemerkt als prioriteit. Deze zijn met P. gemerkt. Deze punten zullen voor 2008 en 2009 als eerste worden opgepakt. In hoofdstuk 10 vindt u een opsomming van de subsidies die op dit moment uitgegeven worden voor ouderenbeleid. In principe is het de bedoeling om de actiepunten budgettair neutraal op te pakken. Doordat er veel aanknopingsvlakken zijn met andere werkvlakken wordt ook een deel van deze budgetten ingezet. Hierbij kan gedacht worden aan vrijwilligersbeleid, volwasseneneducatie, sociale activering, lokaal gezondheidsbeleid en breedtesport.
Daarnaast zal getracht worden middels fondswerving, subsidie-aanvragen bij provincie of rijk extra middelen te verkrijgen. De nota bestrijkt in principe de periode van 2008-2011. In 2010 zal een evaluatie plaatsvinden van het uitvoeringsprogramma, waarna een actualisering plaatsvindt. Daarnaast zullen vanaf 2009 jaarlijks de resultaten worden gemonitord. De realisatie van het ouderenbeleid is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de gemeente en aanbieders van diensten op het terrein van wonen, zorg en welzijn. De uitvoering van het ouderenbeleid zal dan ook in samenspraak met betrokkenen worden vormgegeven. De aansturing van de uitvoering van de activiteiten zal voor een groot deel bij de gemeente als regisseur liggen. Hierbij zal nauw worden samengewerkt met de stichting Welzijn Ouderen Montferland. De actiepunten zijn verwerkt in een uitvoeringsprogramma 2008-2009. Dit programma zal voor het eerst in 2009 worden aangepast ten behoeve van 2010 en verder.
Inspraak/overleg (extern): Overleg met de stichting Welzijn Ouderen over de uitvoering c.q. het opnemen van heeft plaatsgevonden. Zoals aangegeven heeft er een interactieve sessie plaatsgevonden met de diverse instellingen.
Seniorenraad: Op 31 maart jl. is de nota besproken in de Seniorenraad. De Seniorenraad heeft het volgende advies uitgebracht: Algemeen oordeel daarover is dat de nota poogt een allesomvattend beeld neer te zetten van aspecten, die van invloed (kunnen) zijn op het welbevinden van ouderen in de gemeente Montferland in de komende vier jaren. Dit zonder veel nieuwe items aan te boren, dan wel deze te richten op de specifieke Montferlandse situatie. Dit gezegd hebbende heeft de raad er behoefte aan de volgende inhoudelijke opmerkingen te maken: De raad acht het van groot belang dat ouderen zo lang mogelijk hun zelfstandigheid kunnen behouden. Naast levensloopbestendig bouwen wordt gepleit voor het levensloopbestendig renoveren van woningen, met name woningen uit de jaren 50 en 60 van de vorige eeuw. Bij wonen voor ouderen wordt teveel ingezet op het bouwen van appartementen, terwijl een grote groep ouderen graag grondgebonden wil wonen. Bestemmingsplantechnisch zouden bovendien de randvoorwaarden moeten worden gecreëerd voor het aanpassen/vergroten van woningen om ouders daarin met (verzorgende) kinderen te laten blijven wonen. De impact van het convenant wonen tussen de in de gemeente Montferland werkzame woningbouwcorporaties en de gemeente Montferland heeft uiteraard ook zijn doorwerking op deze nota. De seniorenraad zou het op prijs hebben gesteld om alsnog ook over dat convenant een oordeel te kunnen geven. De raad acht het een goede zaak dat, in het jaarplan ter uitvoering van de nota, prioriteiten worden aangegeven. Van belang daarbij is uiteraard wel dat voldoende (financiële) middelen beschikbaar zijn om aan die prioriteiten uitvoering te geven. De raad is overigens van oordeel dat als prioriteit ook aangemerkt dient te worden de huisvestingsbehoefte van senioren. Tot slot merkt de raad op dat uit het onderzoek is gebleken, dat ouderen in Nederland en dus ook in Montferland, tweederde van het maatschappelijk kapitaal in handen hebben, waardoor ze een uitermate interessante doelgroep vormen. Het zou aardig zijn geweest als de nota ook nog enig licht zou hebben geworpen op de vraag tot welke investeringsbehoeften dat leidt en of die behoefte in de gemeente Montferland op een bevredigende wijze kan worden gerealiseerd.
Reactie op opmerkingen Seniorenraad: Het rapport is inderdaad bedoeld om een zo volledig mogelijk beeld van de voorzieningen in de gemeente Montferland te geven. Hieruit blijkt ook dat de gemeente Montferland al heel veel voorzieningen heeft. Vanuit dit standpunt is gekeken wat er mist en wat er aangevuld zou moeten worden. Overigens is de nota zelf, die door de gemeenteraad wordt vastgesteld, bedoeld voor het aangeven van kaders. De uitvoeringsnota, vast te stellen door uw college, is voor het uitwerken van de onderwerpen. De Seniorenraad maakt een opmerking over het feit dat er geen “vernieuwende ideeën zijn toegevoegd aan het rapport. Wij gaan in eerste instantie uit van alle goede voorzieningen die er in de gemeente al aanwezig zijn en willen deze waar mogelijk aanvullen. Zoals reeds eerder gemeld is er op 23 januari jl. een interactieve sessie gehouden met heel veel disciplines waarbij ook leden van de Seniorenraad aanwezig waren. Hierbij is expliciet gevraagd of er vernieuwende ideeën voor Montferland zijn die toegevoegd zouden moeten worden aan de nota. Dit heeft echter niets opgeleverd. Dit neemt niet weg dat bij de bijstelling van het uitvoeringsplan nieuwe ideeën, mits zij binnen de kaders passen, altijd kunnen worden opgenomen voor een volgend jaar. Wij zullen voor wat betreft het toevoegen van vernieuwende ideeën de Seniorenraad uitnodigen om na te denken over dit thema en met voorstellen te komen. Voor wat betreft de opmerking over het creëren van randvoorwaarden voor het aanpassen/vergroten van woningen om ouders daarin met (verzorgende) kinderen te laten blijven wonen kan worden opgemerkt dat deze randvoorwaarden inmiddels zijn gecreëerd. De opmerkingen die gemaakt zijn over het onderwerp wonen/huisvesting voor senioren gemaakt zullen worden betrokken bij de op dit moment in voorbereiding zijnde notitie over wonen en zorgzones. Hierdoor is dit onderwerp al als prioriteit aan te merken. Voor wat betreft het concept-convenant Wonen 2007-2015 met drie woningcorporaties (Laris, Bergh en woonzorg Nederland) zal bij raadsbehandeling van het convenant het standpunt van de Seniorenraad hierover bekend zijn. Voldoende (financiële) middelen voor de prioriteiten zullen in worden gevonden binnen het budget van de stichting welzijn ouderen en via gemeentelijk nieuw beleid. Bij de vaststelling van het uitvoeringsplan zal telkens gekeken worden waar en hoe de activiteiten gefinancierd zullen worden. De opmerking dat ouderen in Nederland en dus ook in Montferland, tweederde van het maatschappelijk kapitaal in handen hebben, waardoor ze een uitermate interessante doelgroep vormen is juist. Voor het gemeentelijk beleid, waar juist uitgegaan wordt van die ouderen die op een of andere manier een steuntje in de rug nodig hebben, is op het gebied van welzijn en zorg geen specifieke aandacht voor deze ouderen. Voor wat betreft de bouw van alle soorten woningen voor senioren, ook de luxere seniorenwoningen, is aandacht besteed in nota: Montferland: visie op de woningbouw 2005-2015. Deze nota wordt in het kader van de in voorbereiding zijnde visie op wonen, welzijn en zorg geactualiseerd. Financiële consequenties: Het huidige gemeentelijke budget voor ouderenbeleid is in totaal € 557.100,--. Het is ons streven het beleid zoveel mogelijk door verschuivingen budgettair neutraal te realiseren. Een aantal activiteiten worden reeds middels een bestaand budget gerealiseerd, zoals volwasseneneducatie, vrijwilligersbeleid, Meer bewegen voor senioren.
De overige kosten zullen in 2008 in eerste instantie binnen de bestaande budgetten van zowel gemeente als stichting Welzijn Ouderen gevonden worden. Het gaat hierbij om € 3.000,-- t.l.v. de gemeente. De extra personeelskosten 2008 van de SWOM kunnen binnen hun eigen budget worden opgevangen. Voor 2009 zal een bedrag van € 49.100,-- voor nieuw beleid worden voorgelegd. Advies: In te stemmen met de conceptnota Ouder worden in Montferland 2008-2011 en de actiepunten genoemd in hoofdstuk 9. Het uitvoeringsprogramma voor kennisgeving aannemen. Besluiten om voor nieuw beleid 2009 voor een bedrag van maximaal € 49.100,-- middelen vrij te maken in de concept-begroting 2009-2012.
Commissiebehandeling: Tijdens de commissiebehandeling wordt aandacht gevraagd voor enkele teksten. De teksten met betrekking tot Sydehem en Gertrudis op pagina 26, 33/34 en 36 dienen te worden aangepast. De Commissie Samenleving stelt het Presidium voor dit voorstel te plaatsen op de agenda voor de raad d.d. 5 juni 2008. Eindadvies:
In te stemmen met de aangepaste conceptnota Ouder worden in Montferland 2008-2011 en de actiepunten genoemd in hoofdstuk 9. Het uitvoeringsprogramma voor kennisgeving aannemen. Besluiten om voor nieuw beleid 2009 voor een bedrag van maximaal € 49.100,-- middelen vrij te maken in de concept-begroting 2009-2012.
Didam, 20 mei 2008 Burgemeester en wethouders van de gemeente Montferland, De secretaris, T.M.J.M. Evers
De burgemeester, C.C. Leppink-Schuitema
