Raadsvoorstel agendapunt Aan de raad van de gemeente IJsselstein Datum Zaaknummer
:
Programma : Cluster : Portefeuillehouder: Informatie bij : E-mail/tel.nr. : Evaluatiedatum :
98220
: Blad
18 november 2014
Economie, werk en inkomen Samenleving dhr. V.G.M. van den Berg M.J. van Zon
[email protected]/1673
:
1 van 7
Onderwerp Verordening individuele inkomenstoeslag Samenvatting Per 1 januari 2015 wordt de langdurigheidstoeslag t.g.v. wetswijziging vervangen door een individuele inkomenstoeslag. De individuele inkomenstoeslag is gericht op mensen die minimaal drie jaar moeten rondkomen van een minimum inkomen en geen zicht hebben op inkomensverbetering. De voorwaarden waaronder de gemeente de toeslag verleent moeten worden opgenomen in een verordening. Voorligt de verordening individuele inkomenstoeslag waarin deze voorwaarden zijn opgenomen. Het verschil tussen de langdurigheidstoeslag en de individuele inkomenstoeslag is gering. Met de nieuwe verordening is aangesloten bij het bestaande beleid. Inleiding. Aan de bijstand ligt het uitgangspunt ten grondslag dat het normbedrag, bedoeld ter voorziening in de algemeen noodzakelijke kosten van het bestaan met inbegrip van een component reservering, in beginsel toereikend is. Toch kan de financiële positie van mensen die langdurig op een minimuminkomen zijn aangewezen onder druk komen te staan als er na verloop van tijd geen enkel perspectief lijkt te zijn om door inkomen uit arbeid het inkomen te verhogen. Voor mensen die langdurig moeten rondkomen van een inkomen rond het sociaal minimum wordt het steeds lastiger om de eindjes aan elkaar te blijven knopen. Zij houden geen geld over om te kunnen sparen voor bijvoorbeeld een nieuwe wasmachine of het vervangen van andere duurzame gebruiksgoederen. Om die reden is bij de invoering van de WWB in 2004 de langdurigheidstoeslag in het leven geroepen. Sinds 1 januari 2009 is de langdurigheidstoeslag gedecentraliseerd naar de gemeente. Ook is de langdurigheidstoeslag sinds die datum een bijzondere vorm van (categoriale) bijzondere bijstand. IJsselstein heeft de voorwaarden waaronder langdurigheidstoeslag wordt verstrekt vastgelegd in een verordening. De uitvoering wordt gedaan door WIL. Per 1 januari 2015 vervangt de individuele inkomenstoeslag de langdurigheidstoeslag. Toelichting verordening individuele inkomenstoeslag. Ter vervanging van de langdurigheidstoeslag krijgen gemeenten de bevoegdheid om een individuele inkomenstoeslag te verstrekken aan mensen die langdurig moeten rondkomen van een laag inkomen. Voor de langdurigheidstoeslag gold dat het college de langdurigheidstoeslag moest verlenen als een belanghebbende voldoet aan de voorwaarden daarvoor. Onder de Participatiewet kan het college een individuele inkomenstoeslag verlenen. Het toekennen van een individuele inkomenstoeslag is daarmee een bevoegdheid geworden en geen verplichting.
Raadsvoorstel
Blad: 2 van 7
De voorwaarden die de gemeente IJsselstein hanteert voor het verstrekken van de langdurigheidstoeslag zijn vastgelegd in de Verordening Langdurigheidstoeslag Wwb 2012. Deze voorwaarden zijn dat mensen minimaal 3 jaar op een niveau van 100% van het sociaal minimum hebben geleefd om in aanmerking te komen voor langdurigheidstoeslag. Voor de nieuwe individuele inkomenstoeslag geldt geen wettelijke inkomensgrens. Dit betekent dat gemeenten de mogelijkheid hebben om de individuele inkomenstoeslag te verstrekken aan een bredere doelgroep. Met de voorliggende verordening wordt voorgesteld om de inkomensgrens op te hogen naar 110% van het sociaal minimum en hiermee gelijk te stellen met de grens voor bijzondere bijstand. Deze grens wordt ook gehanteerd door de andere Lekstroom gemeenten. De overige voorwaarden voor de verstrekking van de individuele inkomenstoeslag zijn nagenoeg gelijk aan de voorwaarden die de gemeente tot nu toe hanteerde voor de verstrekking van de langdurigheidstoeslag. Voorwaarden individuele inkomenstoeslag:
De individuele inkomenstoeslag wordt verstrekt aan personen vanaf 21 jaar tot aan de pensioengerechtigde leeftijd, die minimaal 3 jaar moet rondkomen van een inkomen tot 110% van het sociaal minimum De individuele inkomenstoeslag bedraagt per kalenderjaar eenmalig een bedrag dat gelijk is aan 40% van de netto maandelijkse bijstandsnorm die voor de aanvrager van toepassing is. Er bestaat geen recht op de individuele inkomenstoeslag indien een persoon op het moment van de aanvraag een opleiding volgt en hij voor de kosten van die opleiding een bijdrage krijgt van het Rijk op grond van de Wet Studiefinanciering of de Wet tegemoetkoming onderwijsbijdrage en schoolkosten. Verondersteld wordt dat er in dit geval zicht op inkomensverbetering bestaat, omdat het volgen van een opleiding de kans op werk (en daarmee een inkomen) vergroot.
Tabel 1. Hoogte langdurigheidstoeslag (LDT) en individuele inkomenstoeslag (IIT) Gehuwd Alleenstaande ouder Alleenstaande
LDT (huidig) € 513 € 460 € 365
IIT (Nieuw) € 544 € 371 € 371
Alleenstaande ouders vallen voortaan onder de norm van alleenstaanden. De Participatiewet kent in tegenstelling tot de WWB geen norm voor alleenstaande ouders. Alleenstaande ouders worden voor een deel gecompenseerd door een hoger kindgebonden budget (zie tabel 3). Gevolgen hervorming kindregelingen en wijziging kindgebonden budget. Alleenstaande ouders die een bijstandsuitkering ontvangen krijgen nu een uitkering van 70% van de bijstandsnorm (70% van de norm voor gehuwden) aangevuld met een toeslag van 20%. Deze toeslag komt bij wet te vervallen per 1 januari 2015 (wet hervorming kindregeling). In plaats daarvan gaat de belastingdienst een zogenaamde alleenstaande-ouderkop uitbetalen. Dit is een extra bedrag bovenop het kindgebonden budget, dat zij ontvangen van de belastingdienst. Het kindgebonden budget is een bijdrage in de kosten voor kinderen tot 18 jaar en deze wordt uitbetaald door de Belastingdienst. De 'kop' op het kindgebonden budget is bijna gelijk aan de toeslag van 20% die zij nu ontvangen op hun uitkering. Wat de netto de financiële gevolgen zijn voor alleenstaanden met een bijstandsuitkering wordt aangegeven in onderstaand overzicht.
Raadsvoorstel
Blad: 3 van 7
Tabel 2. Gevolgen hervorming kindregelingen voor alleenstaande ouders met bijstandsuitkering.
Bijstandsuitkering WIL alleenstaande ouder Extra kindgebonden budget van belastingdienst Totaal inkomsten Verschil
2014 Alleenstaande ouder
2015 Alleenstaande ouder met 1 kind
€ 1163,00
€ 893,00*
2015 Alleenstaande ouder met 2 kinderen of meer € 893,00*
€ 0,00
€ 255,00*
€ 275,00*
€ 1163,00 € 0,00
€ 1148,00* € -15,00 (minder)
€ 1168,00* € +5,00 (meer)
*Deze bedragen zijn richtbedragen en gebaseerd op de normbedragen van 2014 en informatie van het ministerie van SZW. De overheid wil dat werken loont. Daarom zijn de regels aangepast. Alleenstaande ouders met een uitkering die volgend jaar (meer) gaan werken hebben dan meer inkomen. Alleenstaande ouders die gaan werken, gaan er dan echt op vooruit. Dat is nu vaak niet zo, soms gaan ze er zelfs op achteruit. Dat is niet de bedoeling van de Participatiewet, daarom is dit aangepast. In het overzicht zijn niet de gevolgen van de nieuwe inkomenstoeslag verwerkt. De financiële gevolgen voor alleenstaande ouders die in aanmerking komen voor de individuele inkomenstoeslag (meer dan drie jaar op sociaal minimum) zijn beschreven in onderstaand schema. Tabel 3. Gevolgen hervorming kindregelingen voor alleenstaande ouders die in aanmerkingen komen voor individuele inkomenstoeslag. 2015 Alleenstaande ouder met 1 kind Ouder met bijstandsuitkering Verschil uitkering Extra kindgebonden budget Korting langdurigheidstoeslag / IIT Totaal verschil per maand Ouder zonder bijstandsuitkering Extra kindgebonden budget Korting langdurigheidstoeslag / IIT Totaal verschil per maand
2015 Alleenstaande ouder met 2 kinderen of meer
(minder)
€ -270,00 € +255,00 € - 7,40 € -22,40
€ -270,00 € + 275,00 € - 7,40 (minder) € -2,40
(meer)
€ +255,00 € - 7,40 € +247,60
€ + 275,00 € - 7,40 (meer) € +267,60
Raadsvoorstel
Blad: 4 van 7
Wat willen we bereiken? Mensen die langdurig moeten rondkomen van een zeer laag inkomen en hierdoor moeilijk reserveringen kunnen maken, in staat stellen om duurzame gebruiksgoederen te kunnen vervangen. Waarom willen we dit? 1. Argumenten De gemeente is wettelijk verplicht om vóór 1 januari in een verordening vast te leggen onder welke voorwaarden er een individuele inkomenstoeslag wordt verstrekt. 2. Alternatieven De gemeente kan niet bij verordening bepalen dat er geen individuele inkomenstoeslag wordt verstrekt. Het is mogelijk te variëren in de voorwaarden, bijvoorbeeld hogere af lagere tegemoetkoming of een hogere of lagere inkomensgrens. In het huidige voorstel is zoveel mogelijk aangesloten bij het huidig beleid wat betreft de hoogte van de bijdrage en de inkomensgrens. Dit sluit tevens aan bij de andere Lekstroom gemeenten. 3. Kanttekeningen Geen.
Raadsvoorstel
Blad: 5 van 7
Wat gaat het kosten? De hoogte van de toeslag neemt toe ten opzichte van de huidige toeslag. Ook neemt het aantal mensen dat een beroep doet op de regeling door de hogere inkomensgrens toe. Hierdoor stijgen de totale regelingskosten. In onderstaand overzicht wordt het verschil in kosten in beeld gebracht tussen de huidige regeling en de nieuwe regeling op basis van het gebruik en de verstrekkingen 2014. Uitgegaan wordt van een stijging van het gebruik van 25% door de nieuwe inkomensgrens. Dit overzicht houdt geen rekening met de stijging of daling van het gebruik door toename van gebruik of toename van de doelgroep vanwege macro economische ontwikkelingen. Kosten huidige langdurigheidstoeslag in 2014. Verstrekkingen LDT 2014
aantal
Alleenstaanden
kosten
100
376
37.600
61
467
28.487
28
454
12.712
Alleenstaande ouders Gehuwd / samenwonend Totaal
toeslag
189
78.799
Kosten individuele inkomenstoeslag 2015. kosten + 25% Kosten verstrekkingen IIT 2015
aantal
Alleenstaand / alleenstaande ouder Gehuwd / samenwonend Totaal
toeslag
kosten
meer gebr.
161
371
59.731
74.664
28
544
15.232
19.040
74.963
93.704
189
Verschil huidig en nieuw 2014 Regelingskosten IIT
78.799
2015 93.704
verschil 14.905
Naar verwachting zijn per saldo de regelingskosten van de nieuwe individuele inkomenstoeslag € 14.905 hoger dan de huidige regeling. Deze kostenstijging komt door het ophogen van de inkomensgrens en niet door de hoogte en de nieuwe normen van de toeslag. De stijging van kosten kan gedekt worden binnen het beschikbare budget voor minimaregelingen. Er zijn geen hogere uitvoeringskosten voor WIL. De huidige langdurigheidstoeslag en de nieuwe individuele inkomenstoeslag zijn zo geheten open einde regelingen. Het feitelijk gebruik van de regeling is niet vooraf exact te bepalen. Het gebruik is ook afhankelijk van macro economische factoren. Op basis van de ontwikkeling bijstandsuitkeringen is de verwachting dat het aantal minima huishoudens vanaf 2015 gaat dalen (bron meerjarenbeleidsplan WIL 2014-2018 / CBS). Dit zal zich ook vertalen in een lager gebruik van de individuele inkomenstoeslag. Ook gaat de hoogte van de uitkeringen vanaf 2016 licht dalen. Aangezien de norm voor de inkomenstoeslag hier op gebaseerd is (het sociaal minimum) daalt hiermee ook de omvang van de potentiele doelgroep. De gemeente heeft van het rijk extra middelen ontvangen voor minimabeleid. Een deel van deze middelen is nog als stelpost opgenomen in de begroting. Indien er sprake mocht zijn van een stijging
Raadsvoorstel
Blad: 6 van 7
van het gebruik van de regeling individuele inkomenstoeslag, die het budget te boven gaat, dan kan deze stelpost aangewend worden.
Wat gaan we daarvoor doen? Vanaf 2015 wordt op basis van de Verordening individuele inkomenstoeslag deze toeslag verstrekt aan de mensen die hiervoor in aanmerking komen. Communicatie besluit De (potentiële) doelgroep van de individuele inkomenstoeslag wordt via de volgende communicatiekanalen geïnformeerd over de afschaffing van de langdurigheidstoeslag en de invoering van de individuele inkomenstoeslag per 1 januari 2015: • De nieuwsbrief van WIL WIL verspreidt in november 2014 een nieuwsbrief onder alle IJsselsteiners die klant zijn van WIL (waaronder ook alle inwoners die gebruik maken van één of meerdere minimaregelingen en de langdurigheidstoeslag). In deze nieuwsbrief worden zij geïnformeerd over de afschaffing van de langdurigheidstoeslag en hoe zij een individuele inkomenstoeslag kunnen aanvragen. • De website van WIL • De website van de gemeente IJsselstein • Ketenpartners: ook ketenpartners die contact hebben met minima worden geïnformeerd over de wijzigingen zodat zij mensen uit de doelgroep hier op kunnen wijzen. Na besluitvorming door de raad wordt de verordening op de daartoe bestemde wijze bekend gemaakt en gepubliceerd. Voorstel 1. 2.
De Verordening individuele inkomenstoeslag WIL vast stellen De Verordening langdurigheidstoeslag Wwb 2012 in trekken
Hoogachtend, BURGEMEESTER EN WETHOUDERS VAN IJSSELSTEIN, De secretaris, de burgemeester,
J. van Delden Overzicht bijlagen: 1. Verordening individuele inkomenstoeslag WIL
drs. P.C. van den Brink
Raadsbesluit
blad :
7 van 7
De raad van de gemeente IJsselstein; Gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 18 november 2014, zaaknummer 98220 BESLUIT: 1. De Verordening individuele inkomenstoeslag WIL vast te stellen 2. De Verordening langdurigheidstoeslag Wwb 2012 in te trekken
Aldus besloten in de openbare vergadering van de raad van de gemeente IJsselstein, gehouden op 18 december 2014
de griffier,
de voorzitter,
J.A.M. Kleene
mr. M.N. Kallen-Morren
