Pyschosociale aspecten

Pyschosociale aspecten Drs. Minke Eilander VUmc pedagoog & promovendus

 

Veerkracht bij adolescenten met diabetes type 1 De relatie tussen probleem gedrag en HbA1c

ISPAD 2014 • Resilience • Hilliard

Veerkracht (Resilience) 

Dr. Marisa Hilliard, Houston, Texas


Veerkracht What happens when people overcome extremely stressful or difficult situations* and do better than expected. * the kinds of situations that would be expected to throw everything off-track, like exposure to war, trauma, or major disease

Luthar, 1993; Masten, 2001


Veerkracht? Beschermende factoren

Individueel: - Intelligentie - Self-Efficacy - Optimisme - Gevoel voor humor - Talenten - Doel Masten, 2001

Sociaal netwerk: - Goede relatie met belangrijke volwassenen - Voorspelbare omgeving - Ondersteunende gezinsinteractie - Sociale peergroep

Omgeving: - Goede school - Publieke veiligheid - Beschikbare gezondheidszorg - Financiele middelen


Beschermende eigenschappen

Intrapersoonlijk

Interpersoonlijk

Probleem oplossend vermogen

Support vragen

Copings vaardigheden Zelfregulatie Kunnen tonen van dankbaarheid Masten, 2004; Luthar et al., 2006; Rutter, 2012

Deelnemen aan sociale activiteiten Positieve opvoedingsstijl


Waarom kijken naar veerkracht? •

•

•

Veel onderzoek naar risico factoren voor slechte diabetes uittkomsten. Zinvol voor adolescenten en gezinnen die het niet zo goed doen Stimuleer en versterk individuele en familie factoren die bijdragen aan een goede diabetes management


Met veel adolescenten gaat het wel goed! 14

• 3 subgroups of diabetes management and control • Little change over 2 years

12 A1c %

10 8 6 4

6

2

40%

5 Baseline

6-9 mos. 12-15 mos.18-24 mos.

Meeting Treatment Targets Normatively Similar High Risk

Hilliard et al., Hilliard et 2013 al., 2013

BGM Frequency

0

*

4 3 2 1 0

Baseline

6-9 mos. 12-15 mos. 18-24 mos. ISPAD 2014 • Resilience • Hilliard

Diabetes + beschermende factoren

Optimisme & selfeffectivity

Effectieve communicatie en support van ouders

Goede relatie met artsen en verpleegkundigen

Probleemoplossend vermogen en copingsvaardigheden

Ouders monitoren op actieve wijze de diabetes management

Actieve deelname aan ziekenhuisbezoeken


Veerkracht in Actie Tegenslag

• Intensieve behandeling • Diabetes moe, diabetes stress • Gevoel van isolatie

Eigenschap

• Optimisme • Diabetes online community • Kennis van de technologie • Ervaring

Interventie om vaardigheden te ontwikkelen die bijdagen aan veerkracht

Beschermende vaardigheden

• Positief heretiketeren van gedachtes • Support zoeken • Herhalen wat werkt, zoals sporten • Leuke dingen doen (met anderen)

Veerkracht

• Goede stemming • Hoopvol zijn • Betere management en diabetes controle


Interventies Systeem therapie voor diabetes • Effectieve communicatieve vaardigheden

Training voor copingsvaardigheden • Aanleren van effectieve copingsmechanismen

Familie Teamwork • Samen probleemoplossende vaardigheden

Monitoren van de Kwaliteit van Leven (KvL) • Patient-zorgverlener communiceren over KvL Wysocki et al., 2008; Anderson et al., 1999; Grey et al., 2000; De Wit et al., 2008


Dr. Marisa Hilliard Presentatie ISPAD webcasting www.ispad.org/2014


Adolescenten met type 1 diabetes Wat is de relatie tussen probleem gedrag en HbA1c?

Minke Eilander, MSc VU University Medical Center Amsterdam, The Netherlands

DINO:

Diabetes IN Ontwikkeling

 Longitudinaal multi center cohort onderzoek

 Diabeter, Rotterdam & Deventer  HAGA ziekenhuis Juliana kinderziekenhuis, Den Haag  Meander MC, Amersfoort  UMCG, Groningen  VUmc, Amsterdam

DINO:

Diabetes IN Ontwikkeling



Biologische ontwikkeling



Psychosociale ontwikkeling



Cognitieve ontwikkeling



Welbevinden van de ouders



Diabulimia

Probleem gedrag

Lage self-efficacy Minder zelfvertrouwen Dysfunctionele copingmechanismen Risicovol gedrag

HbA1c

Reageren niet op straf Impulsief Concentratie problemen

Duke DC, Geffken GR, Lewin AB, Williams LB, Storch EA and Silverstein JH. Glycemic control in youth with type 1 diabetes: family predictors and mediators. J.Pediatr.Psychol. 2008; 33: 719-727. Cohen DM, Lumley MA, Naar-King S, Partridge T and Cakan N. Child behavior problems and family functioning as predictors of adherence and glycemic control in economically disadvantaged children with type 1 diabetes: a prospective study. Journal of Pediatric Psychology 2004; 29: 171-184. Carr A. The Handbook of Child and Adolescent Clinical Psychology. A Contextual Approach. Londen: Routledge; 2006.

Probleem gedrag

HbA1c

Zelfvertrouwen in diabetes zelfzorg Mismanagement

Online vragenlijst ingevuld door 11-15 jarigen    

SDQ: intern en extern probleemgedrag CIDS-youth Mismanagement scale HbA1c

Resultaten M

SD

Boys / Girls (N / %)

45 / 43

51.1 / 48.9

Age

13

1.2

Diabetes duration (yrs)

5.8

3.8

Glycemic control (HbA1c)

64.3 mmol/mol (8.0%)

11.5

Age onset

7.1

3.9

Resultaten Probleem gedrag

Direct effect β=0.625 P=0.029*

HbA1c

Resultaten Probleem gedrag

HbA1c

Zelfvertrouwen in diabetes zelfzorg Mismanagement

Total indirect effect BCa 95% 0.25 to 0.85* Point estimate = 0.50

In de klinische praktijk Signaleren en oplossen van probleemgedrag en het vergroten

van zelfvertrouwen in de diabetes zelfzorg zou de diabetes uitkomsten kunnen optimaliseren Aandacht voor extern probleemgedrag Causaliteit?

Maartje de Wit, PhD Vumc, Amsterdam

Roos Nuboer, MD Meander MC, Amersfoort

Willie Bakker-van Waarde, MD-PhD UMCG, Groningen

Prof. Frank Snoek, PhD Vumc, Amsterdam

Henk-Jan Aanstoot, MD-PhD Diabeter, Rotterdam

Per Winterdijk, MD Diabeter, Deventer

Joost Rotteveel, MD-PhD Vumc, Amsterdam

Mieke Houdijk, MD-PhD HAGA Hospital, The Hague

Minke Eilander [email protected] 020-444 8352 www.dinodiabetes.nl

Pyschosociale aspecten

Recommend Documents