Programmabegroting 2013

gemeente Goes

Programmabegroting 2013

www.goes.nl

2

Inhoud 1. Algemeen

3

Aanbieding programmabegroting 2013 Inleiding (enkele onderwerpen nader toegelicht) Samenvatting financieel Uitwerking begroting saldi

5 7 13 15

2. Programmaplan Programma 0. Bestuur  Programma 1. Openbare orde en veiligheid Programma 2. Vervoer en openbare ruimte Programma 3. Economische zaken en toerisme Programma 4. Onderwijs Programma 5. Welzijn Programma 6. Werk, inkomen en zorg Programma 7. Milieu Programma 8. Bouwen aan ruimte Algemene dekkingsmiddelen 

21 23 27 33 39 45 49 55 59 65 69

3. Paragrafen

73

Paragraaf lokale heffingen Paragraaf weerstandsvermogen Paragraaf onderhoud kapitaalgoederen  Paragraaf financiering Paragraaf bedrijfsvoering Paragraaf verbonden partijen Paragraaf grondbeleid

75 77 85 91 97 99 105

4. Financiële begroting

109

Uitgangspunten111 Recapitulatie baten en lasten 2011-2016 113 Overzicht incidentele baten en lasten 2013-2016 115 Reserves en voorzieningen 117

Bijlagen127 Investeringsplanning 2013-2016 Specificatie baten en lasten op productniveau 2013

129 137

www.goes.nl

3

1. Algemeen

Ook in deze financieel en economisch moeilijke en onzekere tijden wil de gemeente Goes met de beschikbare middelen een zo optimaal mogelijk dienstverlening voor onze burgers en bedrijven realiseren. Door het instellen van de reserve majeure projecten is ook ruimte gerecreëerd voor de uitvoering van plannen die in onze ogen nu of op afzienbare termijn noodzakelijk zijn voor onze gemeente. Per programma worden de beoogde resultaten in het programmaplan toegelicht. Op enkele belangrijke thema’s en ontwikkelingen gaan we in deze inleiding nader in.

4

5

Aanbieding programmabegroting 2013 Aan de leden van de gemeenteraad van Goes

Leeswijzer

Hierbij bieden wij u de programmabegroting 2013 alsmede de meerjarenraming 2014-2016 aan. Bij het opstellen van de begroting hebben wij de grondslagen gehanteerd die u eerder bij gelegenheid van de perspectiefbrief 2013 vaststelde. Ook bij het samenstellen van de inhoud van de programma’s en het dekkingsplan is de perspectiefbrief 2013 ons uitgangspunt geweest.

De programmabegroting bestaat uit vier hoofdstukken en een aantal bijlagen.

In samenwerking met vertegenwoordigers uit uw raad (werkgroep) is het in 2011 gestarte project ‘op weg naar de beste begroting en jaarrekening’ verder opgepakt. In de begroting 2012 waren reeds een aantal verbeterpunten verwerkt. In deze begroting zijn wederom belangrijke aanpassingen doorgevoerd waardoor de begroting als beleidsinstrument voor de raad ons inziens aanmerkelijk is verbeterd. Wij hopen hiermede tegemoet te komen aan de wensen van de raad, maar realiseren ons tegelijkertijd dat de ontwikkeling van de planning- en control producten een continue proces is. Wij blijven daarom werken aan het verbeteren van deze producten en vertrouwen daarbij ook op de inbreng van uw raad.

In het programmaplan zijn de reguliere programmaonderdelen beschreven. De programmabegroting omvat de inhoudelijke keuzes die we maken teneinde onze ambities te realiseren.

Wij bieden u deze begroting aan voordat wij de septembercirculaire 2012 hebben ontvangen. De financiële gevolgen van het Kabinetsbeleid dat op Prinsjesdag openbaar is geworden, zijn daarom nog niet verwerkt in de financiële opstellingen. Wij zullen u daarover afzonderlijk informeren.

In het algemene deel treft u onder meer informatie aan over de inhoudelijke en financiële hoofdlijnen van deze programmabegroting.

Het onderdeel algemene dekkingsmiddelen gaat in op algemene dekkingsmiddelen die niet samenhangen met een concreet beleidsveld. In het hoofdstuk paragrafen staan wij stil bij de door de voorschriften (besluit begroting en verantwoording) verplichte paragrafen: lokale heffingen, weerstandsvermogen, onderhoud kapitaalgoederen, financiering, bedrijfsvoering, verbonden partijen en grondbeleid. De financiële begroting met een financiële recapitulatie van de begroting, informatie omtrent de uitgangspunten, investeringen, reserves en voorzieningen vormt het sluitstuk van deze begroting.

6

7

Inleiding enkele onderwerpen nader toegelicht Deze programmabegroting bestaat uit 9 programma’s die aangeven wat Goes wil bereiken en wat dit kost. Per programma worden de beoogde resultaten toegelicht. Deze inleiding gaat in op enkele belangrijke thema’s en ontwikkelingen. Ontwikkelingen organisatie Goes Ook in 2013 krijgt de ontwikkeling van de Goese organisatie de nodige aandacht. Diverse ontwikkelingen, zoals ook genoemd in de motie “Maak de organisatie klaar voor de toekomst” van juli 2012, vragen ingrijpende maatregelen om de organisatie passend te houden. In de notitie “Goes op maat “, als bijlage toegevoegd aan deze begroting, geven wij de door de raad gewenste visie op de toekomst.

Samenwerking de Bevelanden

In 2012 heeft de gemeente Borsele besloten niet te willen participeren in de Gemeenschappelijke Regeling, waarin de taakvelden ICT, Sociale Zaken, Informatievoorziening, Personeel & Organisatie en Salarisadministratie voor de Bevelandse gemeenten zullen worden ondergebracht. De gemeenten Goes, Kapelle, Noord-Beveland en Reimerswaal hebben besloten gevieren door te willen gaan. Het uittreden van Borsele heeft gevolgen voor de schaal van de GR en uiteraard dienen ook de financiële en planningsconsequenties per taakgebied te worden uitgewerkt. Naar het zich nu laat aanzien zal de afdeling ICT in 2013 operationeel worden en worden gehuisvest in het stadskantoor in Goes. Volgens planning zal ook de afdeling Personeel en Organisatie in 2013 operationeel worden. Deze afdeling zal deels in Kapelle en deels in Noord-Beveland worden gehuisvest. Voor de afdeling Sociale Zaken zullen in 2013 alle voorbereidingen worden getroffen, zodat die afdeling begin 2014 kan worden ingericht. De afdeling Sociale Zaken komt eveneens in het stadskantoor Goes. Veiligheid op straat De ambitie is een veilig Goes. Om dit te bereiken zijn speerpunten geformuleerd en vastgelegd in het Uitvoeringsprogramma Integraal Veiligheidsbeleid 2012 -2014, Goes Veilig. Inwoners en bezoekers moeten in Goes veilig kunnen wonen, werken en recreëren. Het gevoel van veiligheid moet verbeterd worden. Om dit te bereiken is de aanhoudende inzet van instanties zoals politie en OM, maatschappelijke partners, het bedrijfsleven en inwoners essentieel. Aan het eind van de periode 2012/2014 moet geweld, criminaliteit en overlast zijn gedaald en de inwoners geven een hoger rapportcijfer aan veiligheid op straat en in de woonomgeving. Burgerparticipatie is een belangrijke ontwikkeling binnen het veiligheidsbeleid. De inzet van social media door politie en deelname aan Burgernet, waarbij bewoners zelf een actieve bijdrage leveren aan een veilige wijk, zijn belangrijke ontwikkelingen binnen het Goese veiligheidsbeleid.

Woningbouw

Een van de gemeentelijke uitgangspunten is het verzorgen van een woningvoorraad, die past bij de bevolkingsontwikkeling. Bevolkingsontwikkeling voert de boventoon bij de vraag wat Goes te wachten staat op demografisch gebied. Verschillende prognoses laten verschillende toekomsten zien. Bij het opstellen van de structuurvisie #Goes 2040 is de PRIMOS-prognose leidend. Deze laat zien dat de Goese bevolking de komende jaren gestaag blijft groeien, maar dat ergens tussen 2020 en 2040 de groei omslaat in een daling van het aantal inwoners. Door gezinsverdunning zal het aantal bewoners per woning de komende decennia verder dalen. Deze verwachting heeft een effect op de woningbehoefte. Het is zaak deze nieuwe woningbehoefte goed af te stemmen op een passend woningbouwprogramma, waarbij de bestaande woningbouwvoorraad niet vergeten mag worden. Dit realistische woningbouwprogramma legt dan ook meer nadruk op aandachtslocaties en herstructurering of, zoals in #Goes 2040 als centraal thema is benoemd: Van groei naar bloei.

Economische ontwikkelingen

Op de Poel II wordt momenteel volop gebouwd. In de etalagezone heeft een nieuw (auto)bedrijf een eigentijds en duurzaam gebouw neergezet. Twee andere bedrijven zijn bezig met (de voorbereidingen voor) nog grootschaliger nieuwbouw, een opsteker voor de werkgelegenheid van Goes en goed voor

8 de bouwbedrijven. De verwachting is dat deze activiteiten de aantrekkingskracht van ons bedrijventerrein verder verhogen. Een andere, wellicht nog sterkere positieve impuls verwachten we vanaf het moment dat we een positief besluit kunnen nemen over een betere bereikbaarheid van De Poel II met de voorgenomen nieuwe aansluiting op de A58. De Poel II wordt alom gezien als één van de mooiste bedrijventerreinen van Zeeland. Die aantrekkelijkheid benadrukken en zo de werkgelegenheid bevorderen is één van de twee speerpunten in de citymarketingcampagne die in 2013 op volle kracht gaat draaien. In datzelfde jaar willen we met de ondernemers aan de slag om ervoor te zorgen dat De Poel het keurmerk veilig ondernemen krijgt. Kantoren De kantorenmarkt in Nederland ligt vrijwel stil. Hoewel Goes zich daaraan niet kan onttrekken kunnen we ons als Goes gelukkig prijzen dat er hier vrijwel altijd is gebouwd voor eigenaargebruikers, waardoor de leegstand binnen de perken blijft. Zodra de markt aantrekt kunnen we verder op het Stationspark waar ook na de voorgenomen aanleg van de spoortunnel enkele kavels beschikbaar zijn voor de bouw van enkele kantoren, die doorgaans een behoorlijke werkgelegenheid met zich meebrengen. Toerisme en recreatie In de recreatiezone Wolphaartsdijk wordt in 2013 volop geïnvesteerd in uitbreiding van de campings. De openbare voorzieningen in het gebied zoals een openbare trailerhelling, een wandelboulevard en fietsverbinding zijn in het voorjaar gereed voor gebruik. De RYCB maakt plannen voor uitbreiding van de jachthaven en daarmee samenhangend gaat de gemeente aan de slag om plannen uit te werken en subsidie aan te vragen voor restauratie van de veersteiger en herinrichting van de veerdam. In het Hollandsche Hoeve-gebied gaan we verder met kwaliteitsverbetering van de speelvoorzieningen en de bewegwijzering. Aan Sportpunt Zeeland wordt een dagattractie toegevoegd, het zwembad uitgebreid en het gehele complex verduurzaamd. Goes Goed BV investeert hier 10 miljoen euro. Tussen Kattendijke en Wemeldinge worden voorzieningen voor duikers gerealiseerd in samenwerking met de Nederlandse en Belgische duikbond en met steun van een interregsubsidie. Het wandelnetwerk Goes, waaraan we de afgelopen jaren steeds verschillende routes hebben toegevoegd wordt in 2013 voltooid en er komt boek en kaartmateriaal van het gehele Goese wandelnetwerk. Dit realiseren we samen met Stichting Zeeuws Landschap en de buurgemeenten Kapelle en Borsele met steun van een provinciale subsidie. Binnenstad De binnenstad wordt steeds fraaier nu er steeds meer straten en pleinen zijn ‘voorzien’ van de masterplan binnenstad inrichting. Het cultuurplein voor theater de Mythe is daarvan een recent voorbeeld. Ook aan andere projecten uit het masterplan, zoals het Slot Oostende wordt hard getrokken op zoek naar een invulling die recht doet aan het verleden en die exploitabel is. Samen met de ondernemers zijn we hard aan de slag met het nieuwe winkelen, hét project voor Goes als het gaat om een antwoord te geven op het veranderende consumentengedrag en anticiperend op het winkelen van morgen.

Goes beter bereikbaar

Via het project Goes Beter Bereikbaar ijvert Goes voor een nieuwe en volwaardige aansluiting op de A58 nabij het Admiraal De Ruyter Ziekenhuis. De doorstroming richting de binnenstad wordt goed afgewikkeld door de aanleg van de Zuidelijke Verbindingsweg. Goes Beter Bereikbaar is een gezamenlijke inspanning van Goes met Rijkswaterstaat Zeeland, provincie Zeeland, waterschap Scheldestromen en de gemeente Borsele. Via klankbordgroepen en nieuwsbrieven wordt contact gehouden met het maatschappelijke veld. Eind 2012 is een voorkeursvariant voor de aansluiting gekozen. 2013 wordt het jaar van de concretisering en voorbereiding van de uitvoering.

Spoorproject

Het onderzoek naar het rendement van een betonnen spoorbak in Goes is afgerond en heeft 14 juni jl. geresulteerd in een besluit van de gemeenteraad om een eerder besluit voor de aanleg voor de aanleg van de betonnen spoorbak door Goes in te trekken. Dit was een teleurstelling voor alle betrokkenen, maar vooral voor de doelgroep: de bewoners langs de spoorbaan. Er is dan ook veel tijd en energie gestoken in het proces van communicatie met belanghebbenden, adviseurs en bestuur. We staan nu voor de opdracht om met de mogelijkheden die nu nog resteren alsnog zoveel mogelijk resultaat te behalen op het gebied van trillingsreductie. Hiertoe zullen we in samenwerking met de overige partners (Ministerie van I&M, ProRail, Provincie Zeeland, Zeeland Seaports en de

9 Kon.Ned.Vervoerders) een “Plan-van-aanpak” op stellen en dit in de komende jaren fase-gewijs uitvoeren. Het vastgestelde ontwerp van de geplande verkeerstunnel onderdoor de spoorbaan bij de Van Hertumweg wordt uitgewerkt, besteksgereed gemaakt en aanbesteed. Dit vraagt in de komende jaren een intensieve begeleiding op meerdere fronten; vooral ook procedureel. De start van de uitvoering kan in 2014 plaatsvinden; voltooiing en ingebruikname omstreeks het einde van deze begrotingsperiode (2016) ligt binnen de mogelijkheden. Eén en ander vergt grote financiële inspanningen, waarbij we vooral gebruik zullen moeten maken van de toegezegde bijdragen van het Ministerie van I&M, Zeeland Seaports en de Provincie Zeeland. Tenslotte zal er ook concrete besluitvorming plaats vinden over de geplande fiets- en voetgangerstunnel onderdoor de spoorbaan. Nadat eerst een keuze is gemaakt over een definitieve locatie vindt nadere uitwerking plaats. Aan de inpassing in de omgeving zal veel aandacht worden gegeven. Ingebruikname omstreeks dezelfde tijd als de verkeerstunnel Van Hertumweg lijkt een mooi streven. . Riolering In het nieuwe verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan voor de planperiode 2013-2020 is in kaart gebracht welke taken de gemeente Goes in het kader van zijn zorgplicht riolering dient uit te voeren. Volgens de nieuwe wetgeving is er voor Goes nu sprake van drie zorgplichten: 1 zorgplicht voor inzameling en transport stedelijk afvalwater (Wet Milieubeheer); 2 zorgplicht voor afvloeiend hemelwater (Waterwet); 3 zorgplicht voorkomen structureel nadelige gevolgen van grondwater (Waterwet). In de periode 2013-2020 besteedt de gemeente Goes jaarlijks circa € 2,5 miljoen om invulling te geven aan de doelen en de ambities van het vastgestelde rioleringsplan. Dit betekent dat ten opzichte van de vorige planperiode de kosten circa zes ton hoger uitkomen. Dit wordt vooral veroorzaakt door het vervangingsvolume dat de komende decennia zal toenemen in verband met het vervangen van riolering in de naoorlogse wijken, zoals Goes west, Goes oost en Goese polder. Onderhoud Sinds de invoering van integraal beheer binnen de gemeente (IBORG) wordt jaarlijks de openbare ruimte twee keer per jaar geschouwd tijdens een zomer- en winterschouw. De onderdelen bestrating, groen, straatmeubilair, bebording, afvalbakken, verlichting, het straatvegen en het zwerfvuil worden wijkgericht beoordeeld. De wijkschouwen worden door de wijkopzichters begeleid samen met burgers, bedrijven en belanghebbenden. Onze kwaliteit van de openbare ruimte is behoorlijk op orde en staat op een stevige basis. Anderzijds staat de kwaliteit onder druk door de uitbreidingen van het areaal in de afgelopen jaren en het intensive gebruik van de openbare ruimte vanwege de regionale functie van Goes op diverse maatschappelijke vlakken. Het vraagt voordurend de aandacht van medewerkers om met de beschikbare middelen te voldoen aan het ambitieniveau dat de gemeente Goes nastreeft. De binnenstad is het visitekaartje van Goes. Het masterplan heeft geresulteerd in een prachtige inrichting van de binnenstad. Tot in de wijde omgeving staat Goes bekend om de kwaliteit van haar binnenstad. Voor de openbare ruimte van de binnenstad van Goes wordt een zogenaamd “Goes plus niveau” nagestreefd. In de tweejaarlijkse gezamenlijke schouwrondes wordt geconstateerd, dat het op peil houden van het gerealiseerde plus niveau in de binnenstad een grotere inspanning vergt. Door verdere uitvoering van de masterplan onderdelen en extra middelen voor het op hoog niveau in stand houden van de vernieuwde binnenstad zal de beeldkwaliteit duurzaam blijven aansluiten op het gewenste niveau. Zo blijft de binnenstad een visitekaartje om trots op te zijn.

Duurzaamheid & Klimaatbeleid

Op het gebied van duurzaamheid en klimaatbeleid staan in het jaar 2013 een aantal belangrijke gebeurtenissen op de agenda. In het kader van het project ‘CO2 neutrale organisatie’ wordt aan de gemeenteraad een investeringsprogramma in duurzaamheid voorgelegd. Denk hierbij aan het versneld doorvoeren van energiebesparende maatregelen in de openbare verlichting, het toepassen van LED, investeren in een schoon wagenpark, maar ook het plaatsen van zonnepanelen op daken van gemeentelijke gebouwen. Door prioriteit te blijven geven aan duurzaam inkopen en bedrijfsinterne milieuzorg, zet het college in op verdere verduurzaming van de organisatie. Wat betreft het stimuleren van energiebesparing in de bestaande woningvoorraad wordt– na een zeer succesvolle editie in 2012– in 2013 weer een energiemarkt georganiseerd. Daarnaast krijgt de Meer Met Minder premieregeling een vervolg met het project ‘Alle lichten op Groen’. Tevens start het project ‘EnergieSociaal’ dat beoogt de

10 energielasten van minima te verminderen. Op educatiegebied worden er in samenwerking met het milieu-educatie-centrum weer activiteiten georganiseerd voor de Goese scholen. In de maand maart is in de Grote Kerk van Goes de fototentoonstelling ‘Solutions by Noor’ te zien, die met werk van diverse World Press fotowinnaars op bijzondere wijze oplossingen voor het klimaatvraagstuk in beeld brengt. Tot slot blijft het college vasthouden aan de prestatieafspraken op het gebied van duurzaam bouwen met ontwikkelaars, met de wijk Mannee als meest in het oogspringende ontwikkeling.

Sport

Iedereen weet dat sportpark Het Schenge al geruime tijd gedateerd en overbelast is. In het collegeprogramma 2010-2014 is de aanpak van Het Schenge als één van de belangrijke speerpunten benoemd. Daarnaast is het de wens om de overige buitensportmogelijkheden in Goes optimaal te faciliteren en toekomstproof te maken. In 2013 doet de gemeente de eerste ervaringen op met de nieuw ingeslagen weg met betrekking tot het kwaliteitstraject voor de buitensport. Er is samen met sportverenigingen gekeken hoe een slag gemaakt kan worden naar een efficiëntere manier van werken. Er liggen nieuwe afspraken over onderhoud, beheer, gebruiksvergoedingen en multifunctioneel gebruik van de buitensportparken. Dit alles passend binnen de regelgeving van het Sportbesluit, zoals opgesteld door de belastingdienst. Binnen het project “Masterplan Het Schenge” wordt gewerkt aan de upgrading van dit sportpark. De raad heeft in juli 2012 een variant gekozen die gerealiseerd wordt. De keuze kwam tot stand na een intensief traject van overleg met direct omwonenden en sportverenigingen. De aanpak verloopt gefaseerd. In 2013 worden het rugbyveld en drie hockeyvelden gerealiseerd. Eén van deze hockeyvelden moet ook inzetbaar zijn ten behoeve van de korfbalvereniging. Vervolgens vindt de aanpak rondom de voetbalverenigingen en het parkeren plaats. Tot slot wordt op basis van het inrichtingsplan “openbare ruimte” het multicourt bij de entree van het sportpark en de verdere ruimte op het sportpark aangepakt. In 2013 wordt het project “Aanpak gemeentelijke gymzalen” afgerond. De gebruikers zijn enthousiast over de zalen die tot nu toe gerenoveerd zijn. De Goese gymzalen voldoen weer aan de eisen van deze tijd. Op het terrein van sportinhoudelijk beleid vindt momenteel een herijking van het beleid plaats. Landelijk is de trend al langer dat sport steeds vaker als middel ingezet wordt om andere doelen te bereiken. Goes werkt naar een nieuwe visie rondom sport, bewegen en gezondheid. Samen met partners als SMWO en het CIOS wordt gekeken hoe samenwerking nog intensiever kan en activiteiten beter kunnen worden afgestemd.

Sociale Zekerheid

In juni 2012 is de Wet werken naar vermogen controversieel verklaard. Dat betekent dat deze wetgeving voorlopig niet wordt ingevoerd. In 2012 is er wel een duidelijke tendens ingezet van meer eigen verantwoordelijkheid bij de klant en strenger straffen als iemand zich niet aan zijn verplichtingen houdt. Vanaf 2012 is aanzienlijk bezuinigd op de middelen voor re-integratie. Positief is dat het budget voor het verstrekken van uitkeringen (inkomensdeel) vanaf 2012 beter aansluit bij de werkelijke uitgaven. In 2011 was er nog sprake van een megatekort bij de gemeenten op de uitkeringen. De verwachting is, dat de gemeenten in 2013 geen extra geld voor re-integratie krijgen. Dat betekent dat de ingezette lijn van 2012 van het selectief inzetten van re-integratiemiddelen wordt doorgezet. Re-integratiemiddelen zullen vooral worden ingezet voor de groep die binnen maximaal 1 jaar aan het werk kan komen. Bij deze inzet wordt voor iedere klant afgewogen of de investering opweegt tegen het verwachte rendement. Om de uitkeringsuitgaven te beperken zal de gemeente nog intensiever inzetten op de poortwachtersfunctie en zo onterecht beroep op bijstand voorkomen. Daarnaast worden klanten in een vroeg stadium geactiveerd om hun eigen verantwoordelijkheid te nemen. Ten aanzien van de groep klanten die een grote afstand tot de arbeidsmarkt hebben, wordt ingezet op participatie. Dat past ook bij de nieuwe wetgeving Wet werk en bijstand. Deze gaat er van uit dat van mensen met een uitkering een tegenprestatie naar vermogen kan worden gevraagd. Wat betreft participatietrajecten zullen o.a. verbindingen worden gelegd naar initiatieven en voorzieningen in het kader van de WMO en AWBZ. Belangrijke ontwikkeling is dat de gemeentelijke taken op het gebied van de Wet inburgering worden afgeschaft. Dat betekent dat vanaf 2013 inburgeringsplichtigen verantwoordelijk zijn voor hun eigen traject. Met deze nieuwe wetgeving worden er uitvoeringsproblemen voorzien aangezien de gemeen-

11 ten wel verantwoordelijk blijven voor het huisvesten van vergunninghouders (personen met een verblijfsvergunning asiel) en het aan het werk helpen van mensen met een uitkering (deze groep heeft veelal een uitkering). De groep heeft namelijk vaak door o.a. taalproblemen een grote afstand tot de arbeidsmarkt terwijl de gemeenten geen extra re-integratiebudget krijgen. Op het gebied van sociale werkvoorziening is er op dit moment een status quo; in 2013 wordt uitgegaan van voortzetting van de situatie van 2012. Wat er in de toekomst in de sociale werkvoorziening wijzigt, is ongewis. Belangrijke vraag daarbij is of de oude rechten van de huidige Wsw-ers in stand blijven. Wat betreft sociale zekerheid wordt er volop samenwerking aangegaan. De gemeenten in de Bevelanden, met uitzondering van Borsele, gaan voor een gezamenlijke integrale afdeling voor Werk, Inkomen en Zorg. Daarnaast hebben de gemeenten in de Bevelanden en Tholen uitgesproken dat zij gezamenlijk delen van de uitvoering van re-integratie, inclusief sociale werkvoorziening, willen oppakken in een gemeentelijk werkbedrijf. Dit werkbedrijf gaat volgens planning medio 2013 van start.

Jeugd en onderwijs

Het veld van jeugd en onderwijs is volop in beweging. Ook de gemeente Goes krijgt te maken met een flinke uitbreiding van het takenpakket. De lokale verantwoordelijkheid voor de jeugd wordt groter. Dit komt onder andere door de decentralisatie van alle jeugdzorg en onze rol in passend onderwijs. Gemeenten moeten meer dan ooit samenwerken op deze terreinen om een transformatie te bewerkstelligen in een verdeeld, verknipt en duur stelsel. Er ligt een taak om dit klantgericht, effectief en efficiënt aan te pakken met minder financiële middelen. Lokaal richten we ons op eigen kracht en verantwoordelijkheid van jeugdigen en ouders door hen te betrekken en zelf mee te laten denken. We zetten in op preventie door het versterken van de positie van het Centrum voor Jeugd en Gezin van waaruit de diverse terreinen verbonden kunnen worden. Provinciaal werken gemeenten en provincie in Zeeland samen met zorgaanbieders, onderwijs, cliëntenvertegenwoordigers en andere betrokken om een jeugdzorgstelsel te realiseren wat uitgaat van (de vraag van)jeugdigen, ouders en hun omgeving. Een complex traject wat van gemeenten een stevige regie vraagt, maar ook zorgvuldigheid om te voorkomen dat deskundigheid en kwaliteit verdwijnt. Op het gebied van onderwijs heeft Goes een belangrijke taak als onderwijsstad in de regio. Onderwijs biedt kinderen kansen om zich te ontwikkelen en hun plaats in te nemen in de maatschappij. Een goed begin voor de jonge kinderen waarbij we het risico op achterstand willen voorkomen. Een passende onderwijsplek voor alle kinderen afgestemd op hun sociale en mentale mogelijkheden. Inzetten op het voorkomen van schooluitval waardoor zoveel mogelijk jongeren het onderwijs verlaten met een startkwalificatie. En samenwerking tussen onderwijs, opvang, welzijn, sport en cultuur om de mogelijkheden voor de jeugd te vergroten. Aan de gemeente de taak om te stimuleren, te ondersteunen en te zorgen voor goede passende voorzieningen. Daarbij moeten we rekening houden met ontwikkelingen zoals teruglopende leerlingenaantallen en passend onderwijs maar ook met minder financiële middelen. We willen samen met het onderwijs en aanverwante partners maar vooral met de jeugd, zoeken naar de mogelijkheden waarbij (het behouden van) kwaliteit voorop staat. WMO De Visie Maatschappelijke Ondersteuning die eind mei jl. door de raad is vastgesteld, bevat de uit uitgangspunten voor het nieuwe Wmo-beleid vanaf 2013. De zorgkosten stijgen voortdurend en de vergrijzing zet ook in de gemeente Goes door. Stijgende zorgkosten wil Goes beheersen door wijkgerichte versterking van informele zorg, vroegsignalering, preventie, netwerksamenwerking en slimmere zorgarrangementen. De effecten van deze maatregelen zullen vooral op middellange termijn merkbaar worden. De begroting 2013 is gebaseerd op reële ervaringsgegevens zodat overschrijdingen op de individuele voorzieningen worden voorkomen. Met alle maatregelen willen we ook goed voorbereid zijn op de uitbreiding van het takenpakket door de verwachte decentralisatie van taken uit de AWBZ. Met de val van het kabinet in het voorjaar van 2012 is duidelijk geworden dat de ‘decentralisatie van de extramurale begeleiding naar de gemeenten’ per 1 januari 2013 voorlopig niet doorgaat. Ondanks het stopzetten van deze decentralisatie, lijkt de decentralisatie van één of meerdere AWBZ-taken naar de gemeenten onafwendbaar. Dat betekent dat een nieuw kabinet zal besluiten welke AWBZ-taken, onder welke voorwaarden en met welke middelen

12 naar de gemeenten worden gedecentraliseerd. De invulling daarvan zal met name ook afhankelijk zijn van de kleur van het nieuwe kabinet. Duidelijk is echter wel dat er binnen de Tweede Kamer een breed draagvlak bestaat voor de decentralisatie van AWBZ-taken naar de gemeenten. Naast de decentralisatie van AWBZ-taken, zal in ieder geval de Jeugdzorg naar de gemeenten komen. Met de val van het kabinet is de behandeling van de Wet werken naar vermogen stopgezet. De verwachting is dat ook deze wet, al dan niet in aangepaste vorm, wordt ingevoerd. Niet alleen komen er dus nieuwe taken op de gemeente af, zij gaan onvermijdelijk gepaard met bezuinigingen. De nieuwe taken bieden echter ook kansen. Wij krijgen zeggenschap over praktisch het hele sociale domein. De decentralisaties maken het mogelijk dwarsverbanden te leggen tussen de Wmo, de jeugdzorg en het domein van werk en inkomen. Dat betekent: inzetten op preventie, ondersteuning bundelen en efficienter aanbieden. Met het oog op de Bevelandse Samenwerking is het leggen van deze dwarsverbanden voor ons een extra uitdaging. Een deel van deze taken blijft immers onderdeel van het takenpakket van de afzonderlijke gemeenten, terwijl de taken op het terrein van werk, inkomen en zorg binnen de gemeenschappelijke regeling uitgevoerd zullen gaan worden. Cultuur Kunst en cultuur staan niet op zich, maar zijn nauw verbonden met economie, onderwijs, toerisme, wonen en werken. Cultuur levert een bijdrage aan de aantrekkingskracht van het leefklimaat, aan de identiteit en dynamiek van een stad of dorp en is dus medebepalend of mensen in Goes willen wonen. De culturele sector is volop in beweging. Zowel landelijk als provinciaal staat cultuur onder druk. Op regionaal gebied wordt gedacht aan verdere samenhang en afstemming op beleidsgebied en uitvoering. Tevens wordt de regionale visie van de ‘Bibliotheek van de Toekomst’ de komende periode verder uitgewerkt. Ook in Goes moet hier, met name met betrekking tot de huisvesting, over worden nagedacht. In de afgelopen periode hebben lokaal reeds diverse ontwikkelingen op het gebied van cultuur plaatsgevonden. Podium ’t Beest en Theater de Mythe moeten zich de komende jaren gaan bewijzen. Het Historisch museum komt het komende jaar in de beslissende fase van doorgaan of niet. Dit geldt ook het Cultuurhuis. De komende periode wordt de visie op cultuur tegen het licht gehouden, in samenhang bekeken en wordt er een nieuwe visie voor de toekomst geformuleerd. In 2013 zal het eerste uitvoeringsplan op basis van de nieuwe beleidsvisie verschijnen.

13

Samenvatting financieel Het verloop tussen de saldi in de perspectiefbrief en de saldi in deze begroting is in onderstaande tabel weergegeven (bedragen x € 1.000) 2013 A. Saldo perspectiefbrief B. Begrotingswijzigingen

2014

202 V

2015

362 V

2016

33 N

620 N

-

1V

1V

13 V

C. Mutaties

1.837 N

1.289 N

1.324 N

472 N

D. Dekkingsvoorstellen

1.837 V

1.620 V

1.707 V

1.820 V

162 N

37 N

37 N

37 N

40 V

657 V

315 V

704 V

E. Bezuinigingen F. Saldo begroting en meerjarenraming

Een toelichting op de in de voorgaande tabel opgenomen cijfers is hierna opgenomen.

14

15

Uitwerking begrotingssaldi

A. Perspectiefbrief. Vermeld is het meerjarenperspectief, zoals opgenomen in de perspectiefbrief 2013. B. Begrotingswijzigingen. Bij deze begroting is rekening gehouden met de door uw raad vastgestelde begrotingswijziging 1 t/m 60. C. Mutaties In de begroting 2013-2016 zijn diverse mutaties verwerkt: (Bedragen x € 1.000) 2013

2014

2015

2016

1 Kapitaallasten

299 V

33 N

243 N

116 V

2. Algemene uitkering junicirculaire

682 N 66 V

100 N 61 V

116 V 61 V

637 V 61 V

4. Personele lasten

89 N

71 N

32 N

14 N

5. Reserves

82 V

38 V

9V

40 V

240 N

269 N

323 N

393 N

-

10 N

10 N

15 N

37 N

37 N

37 N

37 N

7N

7N

7N

7N

10. Huisvesting onderwijs

34 V

34 V

35 V

35 V

11. Museum de Bevelanden

75 N

-

-

-

12. Inkomsten gymzalen

20 N

20 N

20 N

20 N

13. Reisdocumenten

28 N

28 N

29 N

29 N

14. Vluchtenlingenwerk

22 N

-

-

-

-

200 N

200 N

200 N

3. Onvoorziene uitgaven

6. Kostenverdeling 7. Vastgoedinformatie 8 . Besluit Woninggebonden subsidies 9. Woonwagencentrum

15. Basisuitkeringen WWB 16. Participatiebudget 17. Archief 18. Bijzondere Bijstand

600 N

-

-

-

11 N

11 N

11 N

11 N

-

49 N

43 N

43 N

700 N

700 N

700 N

700 N

20. COA

80 V

-

-

-

21. Gemeentelijke eigendommen

37 V

37 V

38 V

39 V

22. Overige ontwikkelingen

76 V

76 V

72 V

69 V

1.837 N

1.289 N

1.324 N

472 N

19. Wet Maatschappelijke Ondersteuning

Saldo Mutaties

1. Kapitaallasten Bij het opstellen van de begroting 2013-2016 is een aantal investeringen in de tijd doorgeschoven. Voor 2013 betekent dit lagere kapitaallasten dan bij de perspectiefbrief is geraamd. 2. Algemene uitkering junicirculaire In de perspectiefbrief is een stelpost opgenomen van € 500.000 in 2013 oplopend tot € 1.500.000 in 2016 met het oog op een mogelijke korting in de algemene uitkering. In juni heeft het ministerie van BZK een nieuwe circulaire uitgebracht waarin voor de periode tot en met 2016 de algemene uitkering is berekend. In de junicirculaire wordt korting eerder doorgevoerd dan waarvan was uitgegaan in de perspectiefbrief. De begrotingswijziging van de junicirculaire is reeds door uw raad vastgesteld. De

16 financiële gevolgen van de junicirculaire worden in deze begroting verwerkt. De septembercirculaire waarin de financiële gevolgen zijn verwerkt van het Kabinetsbeleid dat op Prinsjesdag openbaar is geworden, is nog niet verwerkt in de financiële opstellingen. Wij zullen u daarover afzonderlijk informeren. Omdat er nog onzekerheid is over de hoogte van de algemene uitkering in 2016 is van de in de perspectiefbrief geraamde stelpost voor 2016 € 1.000.000 gehandhaafd. (Bedragen x € 1.000) 2013 Budgetgevolgen junicirculaire Stelpost perspectiefbrief Saldo algemene uitkering in begroting 2013 e.v. Saldo na handhaving stelpost € 1.000.000

2014

2015

2016

1.182 N

1.100 N

1.133 N

137 V

500 V

1.000 V

1.250 V

1.500 V

682 N

100 N

117 V

1.637 V 637 V

3. Onvoorziene uitgaven De raming voor onvoorziene uitgaven dient minimaal de artikel 12- norm te bedragen, zijnde 0,6% van de algemene uitkering. De budgetten zijn hierop aangepast wat resulteert in een voordeel van € 61.205. 4. Personele lasten In de programmabegroting 2013 zijn de gebruikelijke individuele loonmutaties zoals periodieken, verwerkt. Bovendien is rekening gehouden met de gevolgen van de nieuwe CAO die in 2012 is afgesloten. Per saldo geeft dit verhoudingsgewijs ten opzichte van de totale salarislasten een geringe stijging. 5. Reserves Conform de beleidsregels, vastgelegd in de nota reserves en voorzieningen, vindt er rentebijschrijving plaats op de Algemene reserve. Door de bestemming van het jaarrekeningresultaat 2011 aan de algemene reserve is deze dusdanig gegroeid dat een mutatie in de exploitatie benodigd is van € 234.186. Het restant aan mutaties op de reserve wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door het minder onttrekken van middelen aan de reserve parkeren. Hierdoor ontstaat per saldo een positief saldo op dit onderdeel. 6. Kostenverdeling Er worden minder uren begroot binnen de bouwgrond, projecten en investeringen. Dit geeft een nadelig effect op de exploitatie. De slechte economische omstandigheden zijn hieraan in belangrijke mate debet. Maatregelen vormen onderdeel van de aanpak, zoals beschreven in de notitie Goes op maat. 7. Vastgoedinformatie Aangestuurd vanuit de centrale overheid wordt via het Nationaal Uitvoerings Programma (NUP) het stelsel van basisregistraties gevormd. Medewerking hieraan is wettelijk verplicht zodat op een uniforme wijze gegevens worden ingewonnen en beschikbaar worden gesteld aan de landelijke voorziening. In het voorjaar van 2012 hebben de Zeeuwse bronhouders een dieptescan laten uitvoeren door het Ingenieursbureau Arcadis om inzicht te krijgen in de te maken kosten. Bij deze berekening is Arcadis uitgegaan van één Europese aanbesteding voor alle Zeeuwse gemeenten. Met de kennis uit deze scan is het voor 2013 voor vastgoedinformatie onvermijdbaar om het eerder opgenomen budget in de exploitatie van 2012 (€ 75.000) te verhogen met € 35.000 verspreid over de jaren 2014 t/m 2016. 8.Besluit Woongebonden subsidies De structureel geraamde bijdragen van de deelnemende gemeenten worden niet meer ontvangen omdat de bws-subsidie is afgerond in 2009. Bij het opheffen van de Gemeenschappelijke regeling Budgetbeheer Besluit Woninggebonden Subsidies Oosterschelderegio, per 1 januari 2003, is onder andere afgesproken dat de gemeente Goes voor de eerste zeven jaar de uitvoering van de resterende werkzaamheden voor het beheer van het restantbudget op zich neemt en daarvoor kosten in rekening brengt. In het verlengde hiervan zijn in 2009 voor het laatst bijdragen door de deelnemende gemeenten betaald. 9. Woonwagencentrum Inkomsten voor het secretariaatswerk voor het woonwagenschap zijn structureel te hoog in de begroting opgenomen.

17 10. Huisvesting onderwijs Na de realisatie van de uitbreiding van het Ostrea Lyceum en de verkoop van de tijdelijke huisvesting in Wolphaartsdijk heeft alleen het Goese Lyceum nog tijdelijke huisvesting. De lasten hiervan worden uit een andere begrotingspost betaald. Per saldo ontstaat een structureel voordeel. 11. Museum de Bevelanden Wij hebben in januari 2011 besloten de bezuiniging op het museum pas te laten ingaan per 1 januari 2014. We gaan er van uit dat de bezuiniging dan alsnog wordt gerealiseerd. In de perspectiefnota 2014 (voorjaar 2013) zullen we u hierover nader berichten. 12. Inkomsten gymzalen De geraamde huurinkomsten voor de verschillende gymzalen worden niet volledig gerealiseerd. Er is geen zicht op een duidelijke verhoging van de inkomsten zodat voorgesteld wordt jaarlijks € 20.000 huurinkomsten af te ramen. De binnensportaccommodaties zijn in de avonduren nagenoeg vol. De meeste uren zijn nog beschikbaar in de weekenden. Sportverenigingen kiezen echter vaker voor gebruik van het sportpunt Zeeland omdat zij meer faciliteiten kunnen bieden (bijvoorbeeld een groter vloeroppervlakte). De binnensportaccommodaties zijn in die zin niet maximaal verhuurd, er zijn echter maar zeer beperkt mogelijkheden om de zalen wat faciliteiten betreft aantrekkelijker te maken voor sportverenigingen. 13. Reisdocumenten De aanvragen voor rijbewijzen en paspoorten vertonen een fluctuerend beeld. Hierop wordt ingespeeld door de inzet van tijdelijk personeel (flexibel inzetbaar). De komende jaren wordt een daling in de aanvragen voorzien. Daarnaast dalen de inkomsten van het rijk sterker door aanpassing van de tariefstructuur. Ook is het effect van de gefaseerde invoering van het jeugdtarief hierin meegenomen. 14. Vluchtelingenwerk. De verhoging is gebaseerd op subsidieafspraken 2009-2012. Wij hebben in mei 2012 besloten dit eenmalig te verlengen naar 2013. 15. Basisuitkeringen WWB Door de economische situatie en de daarmee samenhangende werkeloosheid is de vraag naar uitkeringen groter. De eerder begrote uitgaven 2013 liggen nog in lijn met deze ontwikkeling en behoeven dus geen bijstelling. Echter voor 2014 en verdere jaren was eerder rekening gehouden met minder uitgaven. Dit omdat vanuit het inmiddels afgelopen bestuursakkoord de verwachting was dat er een daling in de voor rekening van de gemeente blijvende uitgaven zou plaatsvinden. Dit is niet het geval. Daarom wordt met ingang van 2014 € 200.000 bijgeraamd. Wij beraden ons op maatregelen om de instroom verder te beperken en de uitstroom extra te bevorderen. Dit in aanvulling op het al bestaande reïntegratiebeleid en in samenhang met de samenwerking in de GR de Bevelanden en in het op te richten regionaal werkbedrijf al dan niet in samenwerking met de markt (o.a. uitzendbureaus’. 16. Participatiebudget Zoals bekend is de rijksbijdrage werkdeel in 2012 circa 1 miljoen gekort. We gaan er vooralsnog vanuit dat deze korting gehandhaafd blijft. In 2012 heeft u € 600.000 extra ingezet om met ons reïntegratiebeleid de doelstelling om het aantal uitkeringsgerechtigden niet te sterk laten oplopen te halen. Vanaf 2013 lijkt het werkdeel stabiel te blijven en is vergelijkbaar met het bedrag in 2012. Er is ook in 2013 een bedrag van circa € 600.000 nodig om een acceptabel pakket aan reintegratievoorzieningen te kunnen bieden. Deze middelen zijn nodig gezien het verwachte hoge aantal aanmeldingen, de aanhoudende hoge instroom in de uitkering en de toenemende complexiteit van de samenstelling van het uitkeringsbestand. Dekking kan uit de bij de perspectiefbrief opgenomen stelpost decentralisaties. Wij stellen u over het participatiebudget voor vanaf 2014 later te besluiten. De stelpost is vanaf 2014 nog beschikbaar. Zie verder bij dekkingsvoorstellen. 17. Archief Het betreft de inkomsten voor een ID-medewerker. De lasten zijn reeds verlaagd binnen de personele budgetten.

18 18. Bijzondere bijstand De afgelopen jaren is er steeds een tekort geweest en is er incidenteel bijgeraamd. Vanaf 2014 dient er bijgeraamd te worden om op het niveau begroting 2013 te komen. Dekking kan uit de post minimabeleid uit het collegeprogramma 2010-2014. Zie verder bij dekkingsvoorstellen. 19.WMO In de jaarrekeningen en bestuursrapportages 2010 en 2011 is reeds gebleken dat deze post structureel te laag was geraamd doordat niet alle indexeringen en taakstellingen op een juiste manier zijn toegepast. Het gaat om een bedrag van € 465.000. Via de Burap's is dit incidenteel bijgesteld maar er heeft nooit een structurele oplossing plaatsgevonden. Naast deze mutatie is er een stijging in de vraag naar zorg. Dit heeft een budgettair effect van € 235.000 negatief. Dit wordt met name veroorzaakt door volumestijgingen van 6% per jaar bij de hulp bij het huishouden in de jaren 2010 en 2011. Naar aanleiding hiervan is deze post bij de betreffende bestuursrapportages ook twee keer incidenteel bijgeraamd, terwijl tegelijkertijd duidelijk is geworden dat een structurele oplossing in de begroting noodzakelijk is. Een volumestijging van 6% bij de hulp bij het huishouden zou in principe leiden tot een kostenstijging van € 240.000 per jaar (in totaal over deze 2 jaar dus bijna € 500.000). Het financiële effect is in deze jaren echter lager uitgevallen, omdat de tarieven voor de hulp bij het huishouden aanzienlijk minder zijn gestegen dan de gebruikelijke indexering van 2%. 20. COA Op basis van eerder gemaakte afspraken wordt een voorschot voor onderwijs van de AZC-kinderen in 2012 doorbetaald aan NOBEGO. Dit voorschot wordt in 2013 terug ontvangen. Met deze incidentele baat is in de begroting 2013 nog geen rekening gehouden. 21. Gemeentelijke eigendommen Alle huurlasten en huurbaten van de gemeentelijke eigendommen zijn geactualiseerd met een positief resultaat. 22. Overige ontwikkelingen Deze mutatie bestaat uit verschillende onderdelen die zorgen voor een afwijking ten opzichte van de perspectiefbrief. Het betreft mutaties op het gebied van rente, renteomslag, langlopende leningen. D. Dekkingsvoorstellen (Bedragen x € 1.000) 2013

2014

2015

2016

1. Stelpost decentralisaties

750 V

-

2. Sabewa Zeeland

139 V

100 V

37 V

-

17 N

283 V

283 V

283 V

94 V

245 V

395 V

544 V

500 V

500 V

500 V

500 V

3. Delta dividend 4. Riolering 5. Goes op maat

-

-

6. Collegeprogramma 2006-2010

83 V

40 V

40 V

40 V

7. Collegeprogramma 2010-2014

38 V

202 V

202 V

203 V

8. Onroerende Zaakbelasting Saldo dekkingsvoorstellen

250 V

250 V

250 V

250 V

1.837 V

1.620 V

1.707 V

1.820 V

1. Stelpost decentralisaties Wij stellen u voor van de stelpost decentralisaties uit de perspectiefbrief 2013 eenmalig € 600.000 in te zetten ter aanvulling op het participatiebudget. Wij verwachten dat van extra lasten, voortvloeiend uit de overheveling van AWBZ-taken naar de WMO en de overheveling van de jeugdzorg naar gemeenten, pas vanaf 2014 sprake zal zijn. Het restant van deze stelpost ad € 150.000 kan derhalve in 2013 eenmalig worden ingezet. Vanaf 2014 is de stelpost van € 750.000 weer beschikbaar.

19 2. SaBeWa Zeeland In de perspectiefbrief bent u reeds geïnformeerd over een daling van de uitvoeringskosten van Sabewa. Inmiddels is bekend dat de uitvoeringskosten nog gunstiger uitvallen voor Goes. Na verwerking van de reeds ingecalculeerde bezuinigingen geeft dit nog een extra voordeel in de jaren 2013 t/m 2015. 3. Delta dividend In de meerjarenbegroting is de dividenduitkering gebaseerd op de meerjarenraming van het financiële resultaat zoals Delta dat eind 2011 heeft gepresenteerd. In de begrotingscirculaire 2013-2016 van de provincie Zeeland worden de gemeenten geadviseerd hoe om te gaan met de raming dividend Delta voor de komende jaren. Provincie Zeeland neemt als uitgangspunt een totale dividenduitkering van € 40 miljoen. Deze dividenduitkering ligt hoger dan de uitkering die op basis van de resultaatsprognoses verwacht kan worden. Omdat we (provincie en gemeenten) als aandeelhouders goedkeuring moeten geven aan de dividenduitkering van Delta is het te verantwoorden dat we aansluiten bij het advies van provincie Zeeland (de grootste aandeelhouder). 4. Riolering Voor het nieuw verbreed gemeentelijk rioleringsplan 2013-2020 (GRP) is uitgegaan van kostendekkende tarieven rioolheffing. Voor het jaar 2013 zou dit leiden tot een gemiddelde lastenverzwaring van ongeveer 7%. In het nieuwe GRP wordt voorgesteld om de lastenverzwaring gefaseerd in de tarieven rioolheffing te verwerken. Dit betekent dat we in de eerste vier jaren nog geen volledig kostendekkend tarief rioolheffing hanteren. Voor de dekking van de fasering wordt de € 600.000 gebruikt die in de perspectiefbrief al geoormerkt was voor het nieuwe GRP. De fasering in vier jaar houdt in dat we jaarlijks een deel van het beschikbare budget van € 600.000 nodig hebben om de lastenverzwaring als gevolg van het nieuwe GRP op jaarlijks ongeveer 2% te houden. 5. Goes op Maat Vooruitlopend op nadere besluitvorming inzake de toekomstige organisatie is een taakstellend bedrag opgenomen van € 500.000. In een afzonderlijke notitie wordt u nader geïnformeerd. 6. Collegeprogramma 2006-2010 Uit het collegeprogramma 2016-2010 worden de volgende middelen ingezet als dekking: • Opwaardering Hollandse hoevegebied € 20.000 in 2013 • Onderzoek parkeergarage Oostwal € 62.500 in 2013 • Gebiedsvisie Veerse meer € 40.000 vanaf 2014 . 7. Collegeprogramma 2010-2014 Het betreft hier voor 2014 een resterend bedrag van € 140.000 aan vrije ruimte en een bedrag van € 62.500 aan minimabeleid. 8. Onroerende zaakbelasting Op basis van de realisatie OZB 2012 is de verwachting dat de inkomsten boven de begroting uit gaan komen. De analyse van de hogere inkomsten wordt gedaan op basis van de definitieve gegevens van SaBeWa, die naar verwachting begin oktober voorhanden zijn. Het kan dan gaan om bijvoorbeeld groei WOZ waarde (accres) of minder oninbare afboekingen. De analyse wordt aan de raad voorgelegd bij de behandeling van de belastingverordeningen 2013. Wel is nu zichtbaar dat het aantal aanslagen hoger is dan in het jaar 2011. De hogere opbrengst 2012 is als basis genomen in de begroting 2013 en de 2% opbrengststijging wordt hierover doorgerekend. Dit geeft € 250.000 structurele begrotingsruimte.

20 E. Bezuinigingen In de perspectiefbrief bent u ingelicht over de op dat moment nog niet gerealiseerde bezuinigingen. Voor twee onderdelen stellen wij voor de bezuiniging later te laten ingaan (1) en te schrappen (2). (Bedragen x € 1.000) 2013 1. Samenwerking de Bevelanden

2014

125 N

2. Vermindering bezwaarschrften Saldo bezuinigingen

2015 -

2016 -

-

37 N

37 N

37 N

37 N

162 N

37 N

37 N

37 N

1.Samenwerking de Bevelanden De samenwerking op gebied van sociale zaken (zorg, activering en inkomen) is nog niet zover dat de ingecalculeerde bezuiniging van € 125.000 gerealiseerd kan worden. 2.Vermindering bezwaarschriften Door het vereenvoudigen en verminderen van regelgeving was de verwachting dat er minder bezwaarschriften zouden binnenkomen. Het aantal bezwaarschrift neemt echter toe. Hierdoor is de ingecalculeerde bezuiniging niet realistisch. De volgende nog niet gerealiseerde bezuinigingen resteren:

cat

nr

sub nr

3

1

3

3

1

4

7

1

1

7

2

1

7

9

1

nog te realiseren x € 1.000 bezuiniging Personeel Efficiency achter de voordeur

Efficiency WWB/WMO

2013

2014

2015

55

55

55

13

13

13

51

51

77

77

Samenwerking Samenwerking Oosterschelderegio/ De Bevelanden

Bestuurslast platform de Bevelanden in reguliere taak nemen

20

20

20

Totaal nog niet gerealiseerde bezuinigingen

88

216

216

2016

toelichting

55 Oorspronkelijk was het de bedoeling de opzet van het project achter de voordeur zodanig te wijzigen dat inzet met 1 fte kon worden beperkt. Gelet op de ervaringen met de Kanteling zit te behalen winst echter niet in personeel maar in de vermindering van het aantal aanvragen zoals blijkt uit de stabilisatie van het aantal klanten met Hulp bij het huishouden. De bezuiniging zal op een andere wijze worden ingevuld. 13 Minder controle uitoefenen op minimabeleid/bijzondere bijstand. De bezuiniging zal op een andere wijze worden ingevuld. 51 In de Oosterschelderegio/De Bevelanden is sprake van diverse initiatieven tot samenwerking. 77 Ten behoeve van het uitbreiden op het terrein van sociale zaken (zorg, activering en inkomen) op de Bevelanden is er een ambtelijke werkgroep geformeerd. Bezuiniging is in 2013 nog niet te realiseren. Meer duidelijkheid over 2014 e.v. ontstaat in de loop van 2013. 20 Platform de Bevelanden niet langer op bijzondere wijze organiseren (onafhankelijke voorzitter en secretariaat) en functie meenemen in bestaande structuren. Het is onze inzet deze bezuiniging alsnog vanaf 2013 te realiseren. 216

De inzet is de voornoemde bezuiniging met ingang van 2013 te realiseren.

2. Programmaplan

www.goes.nl

22

23

Programma 0. Bestuur Ontwikkelingen De gemeenten Goes, Kapelle, Noord-Beveland en Reimerswaal willen gaan samenwerken op het gebied van onder andere ICT, sociale zaken en personeel en organisatie. Doel daarvan is om kosten te besparen en de dienstverlening op peil houden. Het opzetten resp. uitbreiding van de samenwerking vindt plaats op basis van een vlekkenplan. Het college wil de zichtbaarheid en de aanspreekbaarheid versterken door o.a. wethoudersspreekuren te houden voor ondernemers en inwoners.

Het programma bestuur omvat de interne en externe dienstverlening van de gemeentelijke organisatie en de ondersteuning van het bestuur. Het beoogde maatschappelijk effect dat de gemeente nastreeft, is een tevreden samenleving. Daarom gaan we uit van: • een democratisch bestuur dat transparant en integer is; • een op de vraag van de burgers en instellingen gerichte organisatie.

24

Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen? Wat willen we bereiken?

Wat gaan we daarvoor doen?

(effectdoelstelling)

(prestatie)

1

1.1

Optimalisering dienstverlening

Doorontwikkeling van een vraaggerichte dienstverlening naar Klant Contact Centrum (KCC) in 2015.

1.2

Uitbouwen E-service inclusief de doorontwikkeling van de gemeentelijke Persoonlijke Internet Pagina ‘Mijn Goes’(PIP).

1.3

Invoering van een klantenpanel.

1.4

Uitbreiding samenwerking in de regio (samenwerking met Bevelandse gemeenten).

2

Verbetering beeldvorming gemeente

2.1

Invoering nieuw advertentiebeleid, promotie bij jongeren en aandacht geven aan stages (o.a. samenwerking met scholen).

3

Versterking zichtbaarheid en aanspreek-

2.2

Inrichting van een digitaal burgerpanel.

3.1

Iedere wijk en elk dorp hebben een ei-

baarheid college

gen wethouder als aanspreekpunt (bestuurders zijn aanwezig op wijk- en dorpsavonden). 3.2

Wethoudersspreekuur voor ondernemers en inwoners.

3.3

Vroegtijdige communicatie over grote projecten.

4

Verminderen van administratieve en bestuurlijke lasten

4.1

-Indieningvereisten voor evenementen aanvragen vereenvoudigen en terug dringen; - Digitaal afhandelen van omgevingsvergunningen; - aanvraagformulieren digitaliseren zodat ze via de website kunnen worden ingediend; - APV screenen op; regelgeving, vergunningen voor onbepaalde tijd en of vergunningen omgezet kunnen worden in algemene regels.

25 Indicatoren streefwaarden omschrijving

realisatie

2013

2014

2015

2016

Effect-indicatoren Oordeel bezoekers over wachttijd *

8,4 (2011)

8,4

8,5

8,5

8,5

Rapportcijfer baliedienstverlening *

7,8 (2011)

7,8

8

8,5

8,5

97% (2010)

95%

96%

96%

96%

32% (2010)

40%

50%

55%

60%

Wachttijd binnen de servicenorm wachttijd van 16 minuten * Score op landelijke website ranglijst * Tevredenheidcijfer bezoekers **

7,5

7,7

8

8

Tevredenheidcijfer bellers **

7,5

7,7

8

8

7

7,5

7,7

8

nulmeting

+20%

+5%

Balie (vanaf 2013 ook RNI kantoor)

45.000 (2011)

46.000

46.000

46.000

46.000

Telefoon

80.000 (2011)

75.000

70.000

65.000

60.000

9.061 (2011)

7.625

7.600

7.600

7.600

Tevredenheidcijfer bezoekers website ** Afhandelpercentage telefonische dienstverlening door call-center als frontoffice Prestatie-indicatoren Aantal klantcontacten

Aantal documentenverstrekkingen Paspoort + Id kaart Rijbewijzen

3.519 (2011)

2.700

3.000

3.000

3.000

10.877 (2011)

10.470

10.500

10.500

10.500

9.257 (2011)

9.200

9.200

9.200

9.200

853.239 (2011)

850.000

850.000

850.000

850.000

nulmeting

+10%

+10%

+10%

+10%

nulmeting

+ 10%

+10%

+10%

+10%

nulmeting

+20%

+5%

Aantal stagiaires/stageplaatsen

..

30

30

30

30

Aantal contacten met scholen

4

6

6

6

6

Uittreksels Parkeervergunning/abonnement/dagdeelkaart/gehandicapten parkeerkaart/ontheffing. Dagdeelkaarten Aantal producten dat via de website wordt aangeboden Bezoekersaantallen website Afhandelpercentage telefonische dienstverlening door call-center als frontoffice

Aantal projecten met burgerparticipatie

4

5

5

5

5

Aantal informatieavonden

20

25

25

25

25

Aantal projectnieuwsbrieven

20

30

30

30

30

Aantal wethoudersspreekuren

45

42

42

42

42

nulmeting

>5

>5

>5

>5

Aantal taakvelden waarop regionaal of provinciaal wordt samengewerkt * **

Bron: website ‘Waarstaatjegemeente.nl’ die wordt beheerd door het Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten (KING) Bron: onderzoek/enquête onder bezoekers, bellers en gebruikers website

26

Wat mag het kosten? (bedragen x € 1.000) omschrijving

rekening 2011

begroting 2012

begroting 2013

begroting 2014

begroting 2015

begroting 2016

Lasten Bestuursorganen Bestuursondersteuning Bestuurlijke samenwerking Communicatie en wijkgericht werken

1.209

1.306

1.314

1.334

1.354

1.364

938

977

1.001

1.007

1.017

1.021

62

62

64

65

66

67

653

852

615

609

610

612

1.840

1.984

1.895

1.948

2.064

2.082

4.702

5.181

4.888

4.962

5.111

5.146

Bestuursorganen

0

-1

-1

-1

-1

-1

Bestuursondersteuning

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Burgerzaken Totaal lasten Baten

Bestuurlijke samenwerking Communicatie en wijkgericht werken Burgerzaken Totaal baten

0

0

0

0

0

0

-715

-870

-845

-870

-879

-888

-715

-870

-846

-871

-880

-888

3.987

4.311

4.043

4.091

4.231

4.258

Saldo programma 0 (exclusief mutaties reserves) Toevoegingen aan reserves Onttrekkingen aan reserves Saldo programma 0

-198

-403

-69

-70

-71

-72

3.789

3.907

3.974

4.021

4.160

4.185

Een specificatie van de baten en lasten op productniveau is als bijlage bij deze begroting opgenomen. Nieuwe investeringen Binnen programma 0 zijn voor 2013 geen nieuwe investeringen voorzien.

27

Programma 1. Openbare orde en veiligheid Ontwikkelingen Het gevoel van veiligheid in Goes is relatief hoog. Toch zijn er bedreigingen. Inbraken, fietsendiefstal, uitgaansgeweld en vandalisme. Er komt een plan van aanpak inbraken en vanuit de regierol stimuleert de gemeente bewoners te participeren zoals bijvoorbeeld via burgernet en hartveilig wonen. Alcohol en drugs veroorzaken overlast. Door de invoering van de wietpas vindt straathandel meer georganiseerd plaats dan voorheen. Aanpakken blijft voorop staan, de ontwikkelingen rond de wietpas worden nauwgezet gevolgd. Alcohol en jeugd Goes participeert in het Zeeuwse project Alcohol en Jeugd waarbij het alcoholgebruik onder jeugd getracht wordt in te perken door allerhande maatregelen. Daarnaast wordt van rijkswege de Drank- en Horecawet gewijzigd (DHW). De nieuwe DHW biedt gemeenten meer instrumenten om alcoholgebruik onder jongeren te beperken. Daarnaast wordt de handhavingstaak van de wet nu bij gemeenten gelegd in plaats van de Voedsel en warenautoriteit.

De gemeente Goes streeft naar een samenleving waar mensen veilig kunnen wonen, werken en recreëren. De gemeente vervult hierbij een regierol. Veiligheid is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van gemeente, politie, Openbaar Ministerie, Veiligheidsregio Zeeland, maatschappelijke organisaties, ondernemers en de inwoners van Goes.

28

Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen? Wat willen we bereiken?

Wat gaan we daarvoor doen?

(effectdoelstelling)

(prestatie)

1

1.1

Veilige woon- en leefomgeving (sociale veiligheid)

Uitvoeringsprogramma Integraal Veiligheidsbeleid 2012-2014, Goes Veilig uitvoeren.

1.2

Plan opstellen Integrale aanpak fietsdiefstal 2012-2014.

1.3

Plan opstellen Integrale aanpak woninginbraken en –overvallen 2012-2014.

1.4

Politiekeurmerk Veilig Wonen beter borgen binnen de gemeentelijke organisatie.

1.5

Vergroten aantal deelnemers Burgernet.

1.6

Uitvoeren project hartveilig wonen (samen met Connexxion).

1.7

Kleinschalige Veiligheidsmonitor uitvoeren in de wijk Goese Polder en de kern ’s Heer Hendrikskinderen.

1.8

Aanscherping softdrugsbeleid (ingezetenen, clubpas en afstand tot scholen).

1.9

Opleiden buitengewone opsporingsambtenaren (BOA’s) en aanbieden werkervaringsplekken.

2

Optimale fysieke veiligheid in bebouwde

2.1

-Optimaal vormgeven van brandveilig-

omgeving, in gebouwen en bij evene-

heidscontroles

menten

-Verbeteren doelmatigheid door de vorming van één brandweer Zeeland. 2.2

Het opzetten en participeren in Bevolkingszorg (operationele rol gemeente in rampenbestrijding).

3

Aanpak overlast ten gevolge van alcohol

3.1

en drugs

Aanpak gebruik van alcohol door jongeren onder de 16 jaar.

3.2

Aanpak risicovol alcoholgebruik door jongeren van 16 en 17 jaar.

3.3

Aanpak softdrugsgebruik door jongeren onder de 18 jaar.

3.4

Goese coffeeshops zijn uitsluitend toegankelijk voor inwoners uit de Bevelanden.

3.5

In de coffeeshops mag per persoon maximaal 3 gram cannabis worden verstrekt.

29 Wat willen we bereiken?

Wat gaan we daarvoor doen?

(effectdoelstelling)

(prestatie) 3.6

Aanpak van de niet gedoogde markt (illegale handel)/harddrugs.

4

In staat zijn om rampen te bestrijden

4.1

Het opzetten en participeren in de Zeeuw-

volgens het nieuwe crisisplan van de

se deskundigheidspools op het gebied van

Veiligheidsregio Zeeland.

crisisbeheersing conform het regionaal crisisplan.

5

Alcoholgebruik / misbruik onder jeugd

5.1

inperken

Deelname aan het project Jeugd en Alcohol en implementeren en uitvoeren van de nieuwe Drank- en horecawet (treedt inwerking op 01-01-2013.

Indicatoren omschrijving

realisatie

streefwaarden 2013

2014

2015

2016

Effectindicatoren Rapportcijfer bewoners veiligheid woonomgeving* Percentage bewoners dat zich wel eens onveilig voelt * Percentage bewoners dat zich vaak onveilig voelt * Percentage bewoners dat actief betrokken is bij de ontwikkeling woonomgeving* Aantal burgers dat deelneemt aan Burgernet*** Aantal burgers dat zich als vrijwilliger aangemeld heeft voor project hartveilig wonen

7,2 (2011)

>7,3

>7,3

>7,4

>7,4

25% (2011)

<24%

<24%

<23%

<23%

1% (2011)

<1%

<1%

<1%

<1%

15% (2001)

>15%

>16%

>16%

>17%

5.100

5.500

6.000

6.500

7.000

150

300

325

350

375

75%

80%

85%

90%

34

36

36

36

36

15% (2014)

0-15%

15%

10% (2014)

0-10%

10%

15% (2014)

0-15%

15%

15% (2014)

0-15%

15%

10% (2014)

0-10%

10%

15% (2014)

0-15%

15%

% binnen de gestelde normtijden aanwezig(dekkingspercentage) Aantal medewerkers dat deelneemt aan bevolkingszorg Daling van het percentage jongeren < 16 jaar dat geen alcohol gebruikt Daling van het percentage jongeren > 16 jaar dat grote hoeveelheden alcohol in korte tijd drinkt (binge drinken) Daling van het percentage meldingen bij de politie dat gerelateerd is aan het gebruik van alcohol Daling van het percentage dat rijdt onder invloed van alcohol Daling van het percentage jongeren < 18 jaar dat softdrugs gebruikt Daling van het percentage aangiftes/meldingen bij de politie van de handel in drugs

30 Daling van het percentage meldingen bij de

10% (2014)

0-10%

10%

Aantal misdrijven **

? (2011)

2500

2400

2300

2200

Aantal geweld- en seksuele misdrijven**

20 (2010

18

16

14

12

94 (2011t/m nov)

110

100

90

80

170

160

150

140

250

240

230

220

politie van drugsoverlast Prestatie-indicatoren

Aantal woninginbraken ** Aantal auto-inbraken **

114 (2011t/m nov)

Aantal brom-, snor- en fietsdiefstallen **

226 (2011 t/m nov)

Aantal brandveiligheidscontroles

172

185

250

250

250

Aantal uitrukken brandweer Goes

367

370

370

370

370

0

36

36

36

36

Aantal inzetten hartveilig wonen Aantal rampenoefeningen bevolkingszorg:

0

1

1

1

1

Aantal opleidingen bevolkingszorg

0

36

36

36

36

7 (2014)

0-7

7

7

7

17

20

23

23

23

9

9

9

9

9

9

5

4

4

4

Aantal alcoholvrije scholen (VO en SO) Aantal jongeren dat een Halt-afdoening alcohol/softdrugs opgelegd heeft gekregen. Aantal ouderavonden en stapavonden dat georganiseerd is. Aantal horecagelegenheden dat heeft deelgenomen aan de ‘barcode’ * ** ***

Bron: veiligheidsmonitor gemeente Goes Bron: Politie Zeeland, Wijkscan - Lokaal Criminaliteits- en Veiligheidsbeeld, gemeente Goes, 2011 Geldt voor heel Zeeland. Mensen kunnen zich hiervoor aanmelden op hun woon en/of werkadres.

31

Wat mag het kosten? (bedragen x € 1.000) rekening 2011

omschrijving

begroting 2012

begroting 2013

begroting 2014

begroting 2015

begroting 2016

Lasten Openbare orde en veiligheid Brandweer en rampenbestrijding Totaal lasten

967

1.148

760

740

751

758

2.562

2.817

2.892

2.915

2.827

2.848

3.529

3.965

3.653

3.655

3.578

3.606

-173

-238

-193

-197

-201

-205

Baten Openbare orde en veiligheid Brandweer en rampenbestrijding

-260

-222

-196

-200

-204

-208

-433

-460

-389

-397

-405

-413

3.096

3.505

3.264

3.258

3.173

3.193

Totaal baten Saldo programma 1 (exclusief mutaties reserves) Toevoegingen aan reserves

0

0

0

0

0

0

-89

0

0

0

0

0

3.007

3.505

3.264

3.258

3.173

3.193

Onttrekkingen aan reserves Saldo programma 1

Een specificatie van de baten en lasten op productniveau is als bijlage bij deze begroting opgenomen. Toelichting belangrijke ontwikkelingen De genoemde bedragen onder brandweer en rampenbestrijding zijn nog niet vertaald in een bijdrage Veiligheidsregio Zeeland omdat er ten tijde van het opstellen van deze begroting nog geen begroting Veiligheidsregio zeeland was. Nieuwe investeringen In het volgende overzicht zijn de nieuwe investeringen voor 2013 met een verwachte investeringswaarde van € 25.000* of meer opgenomen. economisch (E) of omschrijving

(bedragen

maatschappelijk nut

x € 1.000)

(M)

begroting 2013 Tankautospuit MAN M2000 4739 Noodstroom-aggregaat Bluslaarzen, 100 stuks Totaal programma 1

289

E

28

E

26

E

343

Het totale investeringsschema 2013-2016 is als bijlage in deze begroting opgenomen. * De financiële verordening bepaalt dat investeringen met een verkrijgingsprijs van minder dan € 25.000 niet worden geactiveerd.

32

33

Programma 2. Vervoer en openbare ruimte Ontwikkelingen • Het opzetten van wijkverkeersplannen. • Zoveel mogelijk spoorwegovergangen opheffen of verbeteren. • Realiseren uitvoeringsprogramma fietsbeleidsplan. • Het digitaliseren van parkeervergunningen en het inkorten van de wachtlijsten. • Het plaatsen en ingebruiknemen van nieuwe ticktetautomaten. • Opstellen van Groenstructuurplan 2013-2022. • Uitvoeringsplannen maken voor entrees en rotondes. • Plagen en ziekten in het openbaar groen in met name bomen. Hierin is in de afgelopen jaren een toename geconstateerd. Adequate controle en intensiveren van bestrijding ter voorkoming van onveilige situaties is noodzakelijk. • De staat van onderhoud van de verhardingen door intensiever gebruik en veranderingen in de openbare ruimte is een punt van aandacht.

Het programma verkeer en openbare ruimte omvat het beleid, de aanleg en het onderhoud met betrekking tot de infrastructuur van wegen, straten, pleinen, groenvoorzieningen, openbare verlichting, sluis, havens en kanaal.

34

Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen? Wat willen we bereiken?

Wat gaan we daarvoor doen?

(effectdoelstelling)

(prestatie)

1

Verbeteren verkeersveiligheid

1.1

Opstellen WijkVerkeersPlannen (WVP).

(Op weg naar nul (vermijdbare verkeers-

1.2

Uitvoer van de aanpak van 2 grey spots:

slachtoffers))

2

Verbeteren bereikbaarheid/leefbaarheid

2.1

•

Oversteek Middelburgsestraat,

•

M.A. de Ruijterlaan/Barentszstraat

Goes Beter Bereikbaar -

De voorbereiding van de aanleg extra aansluiting op de A58

-

De voorbereiding van de aanleg zuidelijk Verbindingsweg

-

De voorbereiding van de opwaardering Poelplein

- Zoveel mogelijk opheffen spoorse doorsnijdingen/verbeteren overgangen - Verbetering van doorstroming op de Ringbaan-West (TiendenpleinHoutkade). 3

Verbeteren (verkeers-)leefbaarheid en

3.3

een beter parkeerklimaat

Uitvoering parkeerbeleidsplan: - evenwichtige spreiding parkeervoorzieningen - concurrerende parkeertarieven - vervangen oude ticketautomaten. - optimaliseren parkeerverwijssysteem voor bezoekers van de binnenstad - inkorten wachtlijst vergunningen

4

Verbeteren fietsklimaat

4.1

Optimaliseren veiligheid en comfort (hoofd)fietsnetwerk.

4.2

Kwaliteitsverbetering fietsparkeren.

4.3

Realiseren uitvoeringsprogramma fietsbeleidsplan: - Fietsstraat Wilhelminastraat - Verbreden fietspad Ringbaan West - Communicatie over fietsprojecten - Integrale fietsbewegwijzering

35 Wat willen we bereiken?

Wat gaan we daarvoor doen?

(effectdoelstelling)

(prestatie)

5

5.1.

Het duurzaam versterken en in stand

Opstellen van Groenstructuurplan 2013-

houden van stedelijk en landschappelijk

2022 met daarin o.a. de actuele thema’s

groen

- Natuur in de stad / ecologisch beheer - Vergroening van wijken en kernen - Het opstellen van een bomenbeleidsplan. - Bij de te maken stedenbouwkundige visies wordt een bijpassend groenplan opgesteld. 5.2

Het realiseren van groene verbindingen in de stad en de koppeling maken met het buitengebied.

5.3

Uitvoering van het Landschapsontwikkelingsplan: - Ontwikkelen van het Poelbos in combinatie met bedrijventerrein De Poel V. - Realisatie van het Schengeproject.

6.

Verbetering van de stedelijke entrees en

6.1

rotondes 7

Voldoen aan de landelijk gestelde eisen

Uitvoeringsplannen maken voor entrees en rotondes.

7.1

m.b.t. gebruik chemische bestrijdings-

Opstellen van een plan van aanpak om te komen tot de gestelde doelen.

middelen voor verhardingen 8

Een veilig en duurzaam bomenbestand

8.1

VTA controle van de solitaire bomen en deze gebruiken als input voor de onderhoudsmaatregelen. VTA staat voor Visual Tree Assessment.

9

Verbeteren van gebruikscomfort van het

9.1

Elementenverharding op fietsroutes en

wegenareaal in samenhang met planma-

doorgaande routes omvormen tot geslo-

tig onderhoud.

ten verharding (asfalt). 9.2

Funderingsverbetering van intensief bereden wegen met overlast.

10

IBORG: kwaliteitsambitie binnenstad waarborgen

10.1

Extra onderhoudsinspanningen verrichten om het Goes plus niveau duurzaam op niveau te houden.

36 Wat willen we bereiken?

Wat gaan we daarvoor doen?

(effectdoelstelling)

(prestatie)

11

11.1

Verbeteren van bereikbaar-

In samenwerking met ProRail verder

heid/leefbaarheid aan en rondom het

uitwerken en uitvoeringsgereed maken

spoor

van: - Het treffen van maatregelen op verschillende locaties aan de spoorbaan door Goes ter beperking van de geluidshinder voor omwonenden. - Het nader uitwerken en aanbestedingsgereed maken van het plan voor de verkeerstunnel onderdoor de spoorbaan nabij de Van Hertumweg. - Het uitvoeren van een vervolg op de reeds uitgevoerde planstudie voor het realiseren van een tunnel voor fietsers en voetgangers in de Kloetingseweg nabij Ockenburgh of op een alternatieve locatie bij de Bergweg-Rembrandtlaan.

12

Schone, hele en veilige woonomgeving

12.1

Tweemaal per jaar schouwen van wijken en kernen (één keer in de zomer samen met de wijk- of dorpsvereniging en één keer in de winter).

12.2

Uitvoeren door college vastgestelde jaarprogramma’s wegen, (monumentale) kunstwerken, haven, kanaal, sluis en groen.

12.3

Groot onderhoud aan de ringbrug uitvoeren, en de verkeerskundig de rijstroken optimaliseren

12.4

Besteksgereed maken van de herinrichting/renovatie het kruispunt Patijnweg Buys Ballotstraat.

12.5

Achterstand in onderhoud aan de openbare verlichting terugdringen als gevolg van een in VZG verband uitgevoerde aanbesteding van het onderhoud.

37 Indicatoren streefwaarden omschrijving

realisatie

2013

2014

2015

2016

Effectindicatoren Oordeel bezoeker bereikbaarheid *

8,3 (2011)

Gemiddelde wachttijd per knelpunt nulmeting Positie Goes in ranglijst fietssteden **

n.n.b.

Aantal bewoners op wachtlijst parkeervergunning Variatie bezettingsgraad (parkeerterreinen binnenstad) t.o.v. gemiddelde bezettingsgraad Bezettingsgraad parkeerareaal bezoekers binnenstad op gemiddelde zaterdag/ dinsdag Bezettingsgraad vergunninghouders (’s nachts) Oordeel burger totaalbeeld woonomgeving *

2,01 (2011).

Percentage calamiteitenmeldingen openbare

8,3 <2 minuten

8,3 <2 minuten

8,3

8,3

<2

<2

minuten

minuten

top 3

top 3

top 3

top 3

< 50

< 50

< 50

< 50

<10%

<10%

<10%

<10%

<85%

<85%

<85%

<85%

<95%

<95%

<95%

<95%

2

2

2

2

<50

<50

<50

100%

ruimte afgedaan binnen 48 uur Prestatie-indicatoren Aantal bewoners op wachtlijst bewonersver-

< 50

gunningen (parkeren) Groenstructuurplan

1

Aantal uitvoeringsplannen entrees en rotondes

2

Onderhoud wegen op CROW standaardniveau (Goes standaard) Aantal meldingen en klachten over openbare ruimte (meldingen- en registratiesysteem MRS) * **

91% (2012).

92%

92%

92%

93%

4496 (2011)

4450

4400

4350

4300

Bron: website ‘Waarstaatjegemeente.nl’ die wordt beheerd door het Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten (KING) Op basis van een beoordeling door de Fietsersbond van gemeenten die zich hebben opgegeven.

38

Wat mag het kosten? (bedragen x € 1.000) omschrijving

rekening 2011

begroting 2012

begroting 2013

begroting 2014

begroting 2015

begroting 2016

Lasten Wegen

6.361

6.997

5.984

6.029

6.141

819

1.374

644

692

699

716

2.879

2.781

3.261

3.341

3.355

3.353

295

325

482

486

492

498

Verkeer en vervoer Parkeren Havens en water Openbare ruimte Totaal lasten

6.213

4.905

5.190

5.209

5.308

5.369

5.441

15.259

16.666

15.581

15.856

16.056

16.221

-281

-165

-168

-172

-175

-178

0

0

0

0

0

0

-3.550

-3.943

-4.310

-4.615

-4.788

-4.875

Baten Wegen Verkeer en vervoer Parkeren Havens en water Openbare ruimte Totaal baten

-68

-74

-76

-77

-79

-80

-2.481

-3.236

-2.105

-2.147

-2.190

-2.234

-6.380

-7.418

-6.659

-7.011

-7.231

-7.367

8.879

9.248

8.922

8.846

8.825

8.854

Saldo programma 2 (exclusief mutaties reserves) Toevoegingen aan reserves Onttrekkingen aan reserves

649

689

264

294

355

444

-1.348

-2.125

-223

-98

0

0

8.180

7.812

8.963

9.042

9.179

9.298

Saldo programma 2 (inclusief mutaties reserves)

Een specificatie van de baten en lasten op productniveau is als bijlage bij deze begroting opgenomen. Nieuwe investeringen In het volgende overzicht zijn de nieuwe investeringen voor 2013 met een verwachte investeringswaarde van € 25.000* of meer opgenomen. omschrijving

(bedragen x €

economisch (E) of

1.000)

maatschappelijk nut

begroting

(M)

2013 Vervanging en aanpassing van openbare verlichting 2013 Wegen/fietspaden Oostrand

129

M

1.108

M

Nido Stratos grote opzet strooier STB (2x) (materieel gladheidsbestrijding)

55

E

Nido S2B 10190 S2 (materieel gladheidsbestrijding)

33

E

Aanpak grey spots 1 tranche

450

M

Verkeersregelinstallatie Fruitlaan/Lindestraat

120

M

Parkeervoorzieningen Pontes

578

E

Vervanging parkeerautomaten

611

E

e

Totaal programma 2

3.084

Het totale investeringsschema 2013-2016 is als bijlage in deze begroting opgenomen. * De financiële verordening bepaalt dat investeringen met een verkrijgingsprijs van minder dan € 25.000 niet worden geactiveerd.

39

Programma 3. Economische zaken en toerisme Ontwikkelingen • Economische stagnatie • Groei internetverkoop • Vergrijzing • Toename binnenlandse vakanties • Het nieuwe winkelen

Het programma economische zaken en toerisme is erop gericht om het bedrijfsleven op economisch, recreatief en toeristisch gebied zodanig te faciliteren dat tenminste de werkgelegenheid in Goes behouden blijft. Bovendien is het programma gericht op het stimuleren van maatschappelijk verantwoord en duurzaam ondernemen.

40

Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen? Wat willen we bereiken?

Wat gaan we daarvoor doen?

(effectdoelstelling)

(prestatie)

1

1.1

Tenminste behoud van werkgelegenheid

Organisatie van beurzen (Contacta, woonbeurs, energiemarkt).

1.2

Voldoende uitgeefbaar bedrijventerrein in voorraad hebben: •

In 2013 wordt Poel II verder bouwrijp gemaakt

• 1.3

Poel V wordt juridisch voorbereid

Faciliteren Stichting Goes Marketing: •

Subsidiëren van evenementen en marketingactiviteiten

•

Deelname aan bestuur en werkgroepen

1.4

Herinrichting Beestenmarkt en Wijngaardstraat.

1.5

Versterken centrumfunctie Goes: •

I.s.m Stichting Goes Marketing Promoten van Goes als centrumgemeente

1.6

Faciliteren van Het nieuwe Winkelen: •

Samen met ondernemers bouwen van ‘webwinkel Goes’

2

Het versterken van de toeristische aan-

2.1

Uitvoering basisvariant recreatiezone: •

trekkelijkheid van Goes teneinde meer bezoekers en bestedingen aan te trekken,

Verkoop gronden voor uitbreiding campings

zowel uit Zeeland als van verder weg

•

Aanleg fietspad

•

Opwaardering wandelpad langs water tussen jachthaven en recreatiegebied Schelphoek.

• 2.2

aanleg trailerhelling

Verder verbeteren kwaliteit Hollandsche Hoeve door: •

Opknappen bewegwijzering

•

Uitbreiding Sportpunt met dagattractie en verbetering ontsluiting en parkeren

41 Wat willen we bereiken?

Wat gaan we daarvoor doen?

(effectdoelstelling)

(prestatie) 2.3

Promoten recreatief product: •

Deelname werkgroep Regio VVV

•

Ondersteunen acties werkgroep Regio-VVV

•

Recreatiebrochure en Hollandsche Hoeve folder samenstellen en zorgen dat deze bij de toerist/recreant terecht komen

2.4

Uitbreiding wandelroutes: •

Aanleggen wandelroutenetwerk tussen Goes en Kapelle

•

Afronden project wandelroutenetwerk door koppeling verschillende netwerken binnen de gemeente

2.5

Realiseren duiksportvoorzieningen Oude Zeedijk: - Toiletvoorzieningen - Instapplaatsen - Recreatieplateau’s - Infoborden

2.6

Organiseren van 4-jaarlijks themajaar.

2.7

Planvorming Slot Ostende als toeristisch/recreatieve trekker.

3

Bevorderen van maatschappelijk verantwoord/duurzaam ondernemen (MVO)

3.1

Uganda: •

In samenwerking met VNGinternational uitvoering geven aan het programma voedselzekerheid

•

Monitoren en ondersteunen het project “Kamuli Goes Clean”

42 Wat willen we bereiken?

Wat gaan we daarvoor doen?

(effectdoelstelling)

(prestatie) 3.2

Bijdrage leveren aan het realiseren van Millenniumdoelen en ondersteunen activiteiten van de werkgroep fairtrade gemeente. Uitbreiding van activiteiten voor. •

Faciliteren vergaderingen werkgroep fairtrade gemeente

•

Faciliteren/subsidiëren activiteiten op gebied behalen millenniumdoelen

•

Medeorganisatie van Culifair en Fairwear

3.3

Onder de aandacht brengen van MVO: •

Subsidieregeling duurzaam bouwen bedrijventerreinen Poel II

•

Duurzaam energieconcept uitwerken voor Sportpunt Zeeland

•

Uitwerken duurzaam energieconcept voor bedrijventerrein Poel V

•

MVO-prijs

•

Vervolg project klimaatvriendelijke koopstraat

Indicatoren streefwaarden omschrijving

realisatie

2013

2014

2015

2016

24.650

24.650

24.650

24.650

2.450

2.450

2.450

2.450

Effectindicatoren Gemiddeld aantal banen in december van werknemers in dienst van bedrijven en instellingen *

24.623 (2011)

Prestatie-indicatoren Aantal (bedrijfs)vestigingen *

2.435 (2011)

Uitgifte bedrijventerreinen

3,5 ha

Voorraad uitgeefbaar bedrijventerrein

*

-etalage

64.468 m2

-nansenbaan

34.662 m2

-overig

26.497 m2

Bron: Ribiz

43

Wat mag het kosten? (bedragen x € 1.000) omschrijving

rekening 2011

begroting 2012

begroting 2013

begroting 2014

begroting 2015

begroting 2016

Lasten Economische zaken Nutsbedrijven Markten Recreatie en toerisme Totaal lasten

427

666

686

680

660

11

10

9

9

9

663 9

293

197

225

228

231

234

513

829

541

545

551

553

1.244

1.703

1.462

1.463

1.452

1.459

Baten Economische zaken Nutsbedrijven Markten Recreatie en toerisme Totaal baten

-202

-63

-53

-53

-53

-53

-3.123

-2.726

-1.669

-1.669

-1.669

-1.669

-101

-97

-99

-101

-103

-105

0

-167

-16

-16

-17

-17

-3.426

-3.052

-1.837

-1.839

-1.841

-1.844

-2.182

-1.349

-375

-376

-390

-385

Saldo programma 3 (exclusief mutaties reserves) Toevoegingen aan reserves Onttrekkingen aan reserves

8

8

8

8

8

8

-27

-14

-5

-5

0

0

-2.201

-1.356

-372

-374

-382

-377

Saldo programma 3 (inclusief mutaties reserves)

Een specificatie van de baten en lasten op productniveau is als bijlage bij deze begroting opgenomen. Nieuwe investeringen Binnen programma 3 zijn voor 2013 geen nieuwe investeringen voorzien.

44

45

Programma 4. Onderwijs Ontwikkelingen • Ontwikkelingen met betreking tot het passend onderwijs. • Investeren op achterstanden. • Voorkomen van voortijdig schooluitval. • Verbinden van onderwijs aan andere domeinen. • Krimp en gevolgen onderwijsvoorzieningen.

Goes als het onderwijscentrum van de regio, dat is waar we naar toe willen. Uitgangspunten hierbij zijn: talenten en kansen optimaal benutten, jongeren een passende vorm van onderwijs bieden, hen uitdagen kansen te grijpen, zorg bieden daar waar nodig, voorkomen van schooluitval, behalen van een startkwalificatie, zoveel mogelijk uitgaan van de kracht van de jongere zelf en jongeren zoveel mogelijk binden en behouden voor de regio. Onderwijshuisvesting met een uitgebreide functionaliteit passend bij de toekomstige ontwikkelingen ishet doel. Kwaliteit is een belangrijke factor. Het programma is uitgewerkt in de jeugdonderwijsnota 2012-2016 die in februari 2012 door de gemeenteraad is vastgesteld.

46

Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen? Wat willen we bereiken?

Wat gaan we daarvoor doen?

(effectdoelstelling)

(prestatie)

1

1.1

Verbinding onderwijs (passend onderwijs)

Ondersteuning van het onderwijs bij het

met jeugdzorg. Onderwijs moet voor ie-

realiseren van een dekkend onderwijs-

dereen toegankelijk zijn.

aanbod. 1.2

Ondersteuning van de zorgstructuur door samenwerking Centrum voor Jeugd en Gezin en Zorgadviesteams.

1.3

Uitvoeren Regionale Educatieve Agenda (REA).

2

Vroegtijdige aanpak onderwijsachterstan-

2.1

•

den

Een effectief educatief aanbod in de voor- en vroegschool (VVE) voor alle doelgroepkinderen

•

Warme overdracht van de gegevens van doelgroepkinderen

•

Ouders betrekken

•

Starten met een pilot schakelklas voor doelkinderen uit groep 3 en 4

•

Voortzetten pilot onderwijstijdverlenging

•

Invoeren van het ontwikkelde schoolveiligheidsplan op scholen voor (speciaal) basisonderwijs

3

Voorkomen voortijdig schooluitval

3.1

•

Preventieve aanpak van voortijdig schoolverlaten door samenwerking van scholen en Regionaal Bureau Leerplicht (RBL).

•

Alle scholen melden aan de hand van een verzuimprotocol beginnend spijbelen bij RBL.

•

Ouders worden door school en leerplichtambtenaar in een vroeg stadium betrokken bij het tegengaan van ongeoorloofd schoolverzuim.

47 4

Verbinden van onderwijs aan andere do-

4.1

Uitvoeren beleidsplan brede scholen:

meinen. (koppelen aan sport – bewegen –

•

gezondheid cultuur – werk , etc.)

Inzet makelaar combinatiefunctiefuncties.

•

Gezamenlijke verantwoordelijkheid en aansturing middels de stuurgroep Brede scholen.

•

Nieuwe beheersvorm brede scholen.

5

Bereikbaarheid van aantrekkelijke en ge-

5.1

Bouwen van accommodaties voor het

differentieerde onderwijsvoorzieningen die

onderwijs in lichamelijke opvoeding:

toekomstbestendig zijn.

•

nieuwbouw Goese Lyceum inclusief 4 gymzalen

•

Nieuwbouw Multifunctionele Accommodatie (MFA) Mannee

5.2

- Formuleren van een toekomstperspectief met het onderwijs en aanverwante partners op basis van een bijgestelde leerlingenprognose; - Op basis van het toekomstperspectief richtlijnen uitwerken die worden vastgesteld in een uitvoeringsplan m.b.t. onderwijshuisvesting en het gebruik daarvan door andere voorzieningen.

6

6. Uitwerking onderwijsdoelen Jeugd-

6.1

In samenwerking met het onderwijs en

Onderwijsnota

aanverwante partners wordt dit verder opgepakt.

Indicatoren streefwaarden omschrijving

realisatie

2013

2014

2015

2016

Effectindicatoren 60 % van de basisscholen maakt deel uit van een brede school of netwerk. Aantal nieuwe vroegtijdig schoolverlaters *

40%

45%

50%

55%

60 %

121

-6%

-12%

-18%

-24%

100%

100%

100%

100%

100%

18

18

24

27

27

0%

-

25%

-

50%

10.200

10.160

10.100

10.000

9.980

Prestatie-indicatoren Dekkend aanbod VVE voor doelgroeppeuters Aantal deelnemers aan de schakelklas % scholen voor (speciaal) basisonderwijs die het schoolveiligheidsplan heeft ingevoerd Aantal leerlingen PO, (V)SO en VO

* vertaling van landelijke doelstelling in geschat percentage vermindering op jaarbasis

48

Wat mag het kosten? (bedragen x € 1.000) rekening 2011

omschrijving

begroting 2012

begroting 2013

begroting 2014

begroting 2015

begroting 2016

Lasten Onderwijsbeleid

1.914

1.914

1.739

1.755

1.772

1.789

Onderwijshuisvesting

5.434

5.459

5.832

6.635

6.539

6.430

369

255

258

261

256

256

Leerlingenvervoer Leerplicht Totaal lasten

1.070

1.298

395

399

412

394

8.788

8.926

8.224

9.050

8.979

8.869

-268

-284

-284

-285

-256

-256

-212

-431

-337

-1.094

-352

-357

0

-5

-5

-5

-5

-5

Baten Onderwijsbeleid Onderwijshuisvesting Leerlingenvervoer Leerplicht Totaal baten

-987

-996

0

0

0

0

-1.467

-1.717

-626

-1.384

-612

-618

7.321

7.209

7.597

7.666

8.367

8.251

Saldo programma 4 (exclusief mutaties reserves) Toevoegingen aan reserves

494

494

423

750

0

0

-385

-483

-200

-200

0

0

7.429

7.220

7.820

8.216

8.367

8.251

Onttrekkingen aan reserves Saldo programma 4 (inclusief mutaties reserves)

Een specificatie van de baten en lasten op productniveau is als bijlage bij deze begroting opgenomen. Het saldo op het programma onderwijs geeft een vertekend beeld met betrekking tot de baten. In de algemene uitkering zijn ook baten opgenomen voor onderwijs. Deze worden echter verantwoord in de algemene dekkingsmiddelen. Nieuwe investeringen In het volgende overzicht zijn de nieuwe investeringen voor 2013 met een verwachte investeringswaarde van € 25.000* of meer opgenomen. (bedragen

omschrijving De Wingerd nieuwbouw

x € 1.000)

economisch (E) of

begroting

maatschappelijk nut

2013

(M)

1.069

De Wingerd – 1e inrichting OLP en meubilair e

De Wingerd – 1 inrichting gymzaal e

’t Noorderlicht 1 inrichting 9/10 groep Pontes nieuwbouw e

E

49

E

48

E

30

E

7.345

E

Goes lyceum uitbreiding. 1 inrichting Leermiddelen

60

E

Uitbreiding Ostrea lyceum locatie. Fruitlaan

60

E

Totaal programma 4

8.661

Het totale investeringsschema 2013-2016 is als bijlage in deze begroting opgenomen. * De financiële verordening bepaalt dat investeringen met een verkrijgingsprijs van minder dan € 25.000 niet worden geactiveerd.

49

Programma 5. Welzijn Ontwikkelingen • Jeugd: - Decentralisatie Jeugdzorg - Jongerenparticipatie • Sport: - Sportpark Het Schenge - Koppeling sport, bewegen en gezondheid • Zorg/WMO: - Nieuw WMO-beleid - Woonservicegebieden - Decentralisatie AWBZ • Cultuur: - Nieuw Cultuurbeleid - Cultuurhuis

Het maatschappelijk effect dat de gemeente nastreeft is dat de Goese burgers: • tevreden zijn over de voorzieningen in de eigen woonomgeving; • tevreden zijn over de mate waarin ze maatschappelijk kunnen participeren; • in toenemende mate verantwoordelijkheid nemen voor de eigen leefomgeving. Hierbij gaan we uit van de eigen kracht van de burgers en participatie en betrokkenheid hierbij van maatschappelijke organisaties en netwerken. De gemeente heeft hierbij de regierol. In toenemende mate zal er sprake zijn van een wijkgerichte aanpak.

50

Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen? Wat willen we bereiken?

Wat gaan we daarvoor doen?

(effectdoelstelling)

(prestatie)

1

1.1

Een stelsel realiseren wat uitgaat van (de vraag van) jeugdigen, ouders en hun om-

Decentralisatie jeugdzorg: •

Transitie en transformatie van de

geving. Gericht op de eigen kracht van het

jeugdzorg voorbereiden met 13 ge-

gezin, ook wanneer zwaardere zorg aan

meenten, de provincie, zorgaanbie-

de orde is (nota Jeugdonderwijsbeleid).

ders, onderwijs, cliëntenraden en andere betrokkenen. •

Inzet op preventie en integrale aanpak door versterking van het 1ste lijns netwerk van het Centrum voor Jeugd en Gezin ter voorkoming van ernstige problemen.

2

Alle activiteiten, evenementen en voorzie-

2.1

Jongeren worden gestimuleerd om zelf

ningen voor de jeugd, worden zoveel mo-

activiteiten en/of evenementen te be-

gelijk op vraag van en met jeugdigen ge-

denken en te organiseren. Verder uit-

organiseerd.

voering geven aan het in 2012 gestarte

Jongeren weten de weg te vinden naar de

project (in samenwerking met SMWO)

gemeente om hun belangen naar voren te

om actieve jeugdparticiaptie tot stand te

brengen (nota Jeugdonderwijsbeleid).

brengen. Dit betreft de jongerendebatten, jongerenpersbureau en uitbouw van de jongerenraad.

3

Het realiseren van een toekomstgericht

3.1

sportpark Het Schenge.

4

Gezonde leefstijl en gezond gedrag wordt

Uitvoering geven aan het vastgestelde projectplan:

4.1

-

Technische voorbereiding.

-

Aanleg eerste velden.

Opstellen van een integraal uitvoerings-

bevorderd door integrale afstemming van

plan 2013 op het gebied van sport / be-

sport, bewegen en gezondheid.

wegen / gezondheid. 4.2

Uitvoering geven aan: -

Nationaal Actieplan Sport en Bewegen

-

Impuls buurtsportcoaches

-

Regeling combinatiefunctionaris

Goes Gezond in Beweging

51 5

Wonen, welzijn en zorg zijn zo georgani-

5.1

Uitvoering geven aan de nieuwe be-

seerd dat mensen, als zij dit willen en

leidsnota Maatschappelijke Ondersteu-

kunnen, in hun eigen huis en de vertrouw-

ning 2012 - 2016 o.b.v. vastgestelde

de woonomgeving kunnen blijven wonen.

visie:

Meer mensen die daartoe in staat zijn,

- Woonservicegebieden

doen vrijwilligerswerk en geven mantel-

- Versterking preventie zorgnetwerken

zorg. Mensen in een kwetsbare positie

- Versterken informele zorg

nemen als het kan zoveel mogelijk zelf

- Voorbereiden decentralisatie AWBZ

regie over hun leven. 5.2

Het realiseren van woonservicegebieden in de Goese Polder, Kloetinge, Kattendijke en Wilhelminadorp.

5.3

Voorbereiding van de decentralisatie AWBZ.

6

Versterken cultureel klimaat

6.1

Een vastgesteld beleidsplan cultuur op basis van de in 2012 opgestelde cultuurvisie. En uitvoering geven aan het vastgestelde plan.

7

6.2

Planvoorbereiding cultuurhuis.

Behouden van cultureel erfgoed

7.1

Uitvoeren nota Cultureel Erfgoed.

(V&H/Archief)

7.2

Verbouw Westwal 45 voor de muziekschool.

7.3

Opstellen van lesbrieven en verzorgen van gastlessen door het gemeentearchief: Jeugd kennis bijbrengen van de nationale en regionale geschiedenis door middel van het verzorgen van gastlessen door het gemeentearchief en ontwikkeling van een digitaal lespakket op de website van het gemeentearchief - Ontwikkeling van de digitale dienstverlening bij het gemeentearchief door de ontwikkeling van een digitaal Historisch Kenniscentrum voor de Bevelanden. - Waarborgen van duurzaamheid en betrouwbaarheid van archieven (oriëntatie op de ontwikkeling van een e-depot) In samenwerking met de afdeling DIV en ICT.

52 7.4

Afronden inventarisatie boerderijen/maritiem erfgoed .

Indicatoren streefwaarden omschrijving

realisatie

2013

2014

2015

2016

Effectindicatoren Jongeren voelen zich meer verbonden bij de

70

71

72

73

75

45

46

47

48

50

47

48

49

50

52

7

6

5

4

3

80

80

80

80

80

25,4

25,4

>25

>25

>25

28,3

28,3

>28

>28

>28

1

2

3

5 (max.)

1

2

4

5 (max.)

wijk of kern* Jongeren hebben meer mogelijkheden voor positieve betrokkenheid binnen de buurt of wijk* Jongeren krijgen meer erkenning voor positieve betrokkenheid door hun omgeving* % jongeren dat excessief alcohol drinkt wordt verminderd* % inwoners dat zijn/haar gezondheid als goed/zeer goed/uitstekend beschouwd % jongeren dat vrijwilligerswerk verricht % inwoners (19 – 64 jaar) dat vrijwilligerswerk verricht Prestatie-ndicatoren Aantal gerealiseerde woonservicegebieden hoog serviceniveau Aantal gerealiseerde woonservicegebieden basis serviceniveau

*Scholierenonderzoek Communities that Care 2009 Dit betreft Z-scores. Dit zijn gestandaardiseerde meeteenheden op een schaal van 0 -100 die het mogelijk maken om de resultaten binnen de scholierenenquete CtC met elkaar te vergelijken.

Wat mag het kosten? (bedragen x € 1.000) omschrijving

rekening 2011

begroting 2012

begroting 2013

begroting 2014

begroting 2015

begroting 2016

Lasten Algemeen maatschappelijk werk Kunst en cultuur Gezondheidszorg Kwetsbare groepen Sport Wijkontwikkeling Bibliotheek Vrijwilligers Peuterspeelzalen Totaal lasten

697

673

673

673

673

673

4.417

4.142

3.836

3.847

3.862

3.843

1.309

1.379

1.402

1.402

1.402

1.403

1.158

1.224

1.240

1.411

1.396

1.401

1.670

2.076

2.215

2.242

2.239

2.398

1.180

1.183

1.176

1.189

1.186

1.162

834

831

831

831

831

831

269

350

356

358

361

364

301

348

348

348

348

348

11.835

12.205

12.077

12.301

12.299

12.423

Baten Algemeen maatschappelijk werk Kunst en cultuur

0

0

0

0

0

0

-461

-219

-92

-171

-174

-177

Gezondheidszorg

-482

-40

-41

-42

-42

-42

-436

-125

-209

-211

-212

-214

-58

-112

-114

-123

-105

-100

Kwetsbare groepen Sport

53

(bedragen x € 1.000) rekening 2011

omschrijving Wijkontwikkeling

begroting 2013

begroting 2014

begroting 2015

begroting 2016

-63

-8

-8

-8

-8

0

0

0

0

0

0

-20

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

-1.519

-504

-464

-554

-541

-542

10.316

11.702

11.613

11.747

11.758

11.881

Bibliotheek Vrijwilligers Peuterspeelzalen Totaal baten

begroting 2012

-8

Saldo programma 5 (exclusief mutaties reserves) Toevoegingen aan reserves

223

5

5

5

5

5

Onttrekkingen aan reserves

-679

-377

-19

0

0

0

9.860

11.330

11.600

11.752

11.763

11.886

Saldo programma 5 (inclusief mutaties reserves)

Een specificatie van de baten en lasten op productniveau is als bijlage bij deze begroting opgenomen. Nieuwe investeringen In het volgende overzicht zijn de nieuwe investeringen voor 2013 met een verwachte investeringswaarde van € 25.000* of meer opgenomen. (bedragen

omschrijving Wesselopark veld 2 kunstgr. renovat.

x € 1.000)

economisch (E) of

begroting

maatschappelijk nut

2013

(M) 240

E

HAK 2 veld 2 renovatie

80

E

Speeltoestellen, vervang+ ondergrond

72

E

Totaal programma 5

392

Het totale investeringsschema 2013-2016 is als bijlage in deze begroting opgenomen. * De financiële verordening bepaalt dat investeringen met een verkrijgingsprijs van minder dan € 25.000 niet worden geactiveerd.

54

55

Programma 6. Werk, inkomen en zorg Ontwikkelingen Er zijn plannen om de sociale zekerheid te hervormen via het wetsvoorstel Wet werken naar vermogen. Dit gaat gepaard met forse bezuinigingen op met name het werkdeel. Hierdoor is de gemeente genoodzaakt om reïntegratiemiddelen selectief in te zetten. Daarnaast zullen naar verwachting de komende jaren meer AWBZ-taken naar de gemeente worden gedecentraliseerd. Van de gemeente zal worden verwacht deze taken met minder middelen uit te voeren. Verder zal door het scheiden van “wonen en zorg” een groter beroep worden gedaan op WMO-voorzieningen.

Het programma werk, inkomen en zorg omvat het op weg helpen van inwoners naar betaald werk en maatschappelijke participatie, het bestrijden van armoede en het bevorderen van de zelfredzaamheid. Doel van het programma is om de zelfstandigheid en maatschappelijke participatie van onze inwoners te bevorderen en om daar waar nodig voorzieningen te verstrekken. In essentie blijven de doelstellingen van het programma hetzelfde als in voorgaande jaren, alleen het moet met minder middelen en er wordt een groter beroep gedaan op de eigen kracht en verantwoordelijkheid van de betreffende doelgroep.

56

Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen? Wat willen we bereiken?

Wat gaan we daarvoor doen?

(effectdoelstelling)

(prestatie)

1

1.1

Het voorkomen van uitkeringsafhankelijkheid

Aanbieden van trajecten gericht op arbeidsinschakeling (betaald werk).

1.2

Aanbieden van trajecten gericht op zelfstandige maatschappelijke participatie.

1.3

Invulling van de poortwachterfunctie onder gemeentelijke regie

1.4

Aanbieden trajecten aan jongeren richting een startkwalificatie.

1.5

De WSW-wachtlijst zo mogelijk activeren.

2

Het bevorderen van de zelfredzaamheid

2.1

en participatie van huishoudens met de laagste inkomens

Intensivering voorlichting over het gemeentelijk minimabeleid.

2.2

Ondersteunen deelname kinderen aan onderwijs, opleiding en sport door: •

Deelname aan Jeugdsportfonds Zeeland

• 2.3

Inzet combinatiefuncties

Organiseren van huisbezoeken bij ouderen teneinde isolement te doorbreken (m.b.v. vrijwilligers).

2.4

Aanbieden van integrale schuldhulpverlening (maatwerk) in samenwerking met externe partners en vrijwilligers.

2.5

Huisvesten van statushouders in samenwerking met andere gemeenten in de regio.

3

Iedere burger kan zo lang en zo zelfstan-

3.1

dig mogelijk blijven functioneren

Meer maatwerk realiseren in de WMO (vervoer, woningaanpassingen en hulpmiddelen) door middel van het toepassen van de principes van ‘De Kanteling’.

3.2

De mogelijkheden in de directe omgeving van de burger beter benutten door wijkgericht en dorpsgericht te werken.

3.3

Beheersing kosten individuele verstrekkingen WMO door meer voorzieningen aan te bieden via collectieve of algemene regelingen.

57

Indicatoren streefwaarden omschrijving

realisatie

2013

2014

2015

2016

Effectindicatoren Succespercentage trajecten WWB’ers

39% (2011)

50%

50%

50%

50%

30%

30%

30%

30%

234 (2011)

300

300

300

300

Succespercentage trajecten RMC

78% (2011)

75%

75%

75%

75%

Aantal WSW-geïndiceerden op de

47

40

40

40

40

53

70

70

70

70

40%

40%

40%

40%

40%

100%

100%

100%

100%

% afgehandelde aanvragen binnen 8 weken

95%

95%

95%

95%

% afgehandelde aanvragen binnen 4 weken

70%

70%

70%

70%

7,5

7,5

7,5

7,5

7,5

653

653

653

653

653

1.194

1.100

1.100

1.100

1.100

725

725

725

725

725

1.250

1.200

1.200

1.200

1.200

n.v.t.

90

90

90

90

1.524

1.550

1.550

1.550

1.550

1.460

1.500

1.500

1.500

1.500

200

210

210

210

210

76

95

95

95

95

Preventie * Uitstroom **

Wachtlijst Aantal detacheringen en begeleid werken binnen de Wsw Percentage minimagezinnen dat gebruik maakt van één of meerdere minimaregelingen **** Aantal gerealiseerde huisvestingen van statushouders

Goede klantentevredenheid in de jaarlijkse WMO-monitor Prestatie-indicatoren Aantal cliënten Inkomensvoorziening WWB

(per 1-1-2012)

Aantal aangeboden trajecten WWB’ers ****

229 (realisatie 2011)

Aantal begeleide jongeren RMC ****

219 (realisatie 2010/2011)

Aantal WSW-werknemers (SE) ****

275 (realisatie 2011)

Aantal toekenningen bijzondere bijstand Aantal deelnemers collectieve aanv. ZKV Aantal deelnemers declaratiefonds Aantal toekenningen minimaregelingen Totaal aantal deelnemende kinderen aan het Jeugdsportfonds Zeeland Aantal WMO-cliënten met hulp bij het huishouden Aantal actieve gebruikers regiotaxi Aantal actieve gebruikers Tafeltje Dekje Aantal trajecten schuldhulpverlening *

** *** ****

Het preventiecijfer betreft het verschil tussen het aantal personen dat zich meldt bij de poort (eerste cliëntcontact) en het aantal toegekende inkomensvoorzieningen. Het gaat om een nieuwe doelstelling vanaf 2012 (nog geen realisatie van een jaar beschikbaar). In 2012 zijn 500 aanmeldingen voor een uitkering voorzien waarvan er 150 niet komen tot instroom in de uitkering De uitstroom betreft het aantal mensen dat tussen 1 januari en 31 december geen inkomensvoorziening meer ontvangt. Bron: Zeeuwse Armoedemonitor Dat zijn geen echte streefwaarden, maar geven een beeld van de realisatie. Ieder jaar worden er doelen en taakstellingen vermeld in de beleidsplannen en verantwoord in de beleidsverslagen.

58

Wat mag het kosten? (bedragen x € 1.000) omschrijving

rekening 2011

begroting 2012

begroting 2013

begroting 2014

begroting 2015

begroting 2016

Lasten Werk

11.931

10.365

10.007

11.092

11.122

11.156

Inkomen

10.959

10.338

10.529

10.538

10.564

10.582

3.145

2.047

2.422

2.357

2.377

2.386

8.300

7.231

8.112

8.146

8.029

8.045

254

436

234

319

324

330

152

119

120

162

164

165

34.742

30.535

31.425

32.615

32.580

32.663

-10.221

-9.205

-8.643

-9.721

-9.721

-9.721

-8.452

-8.218

-8.908

-8.999

-9.000

-9.000

-984

-235

-239

-243

-243

-243

-941

-784

-967

-967

-967

-983

-123

-152

-155

-157

-159

-160

-39

0

-36

-36

-37

-38

-20.761

-18.596

-18.947

-20.124

-20.127

-20.145

13.981

11.939

12.478

12.491

12.453

12.518

Minimabeleid WMO Nieuwkomers Kinderdagverblijven Totaal lasten Baten Werk Inkomen Minimabeleid WMO Nieuwkomers Kinderdagverblijven Totaal baten Saldo programma 6

(exclusief mutaties reserves)

Toevoegingen aan reserves Onttrekkingen aan reserves Saldo programma 6

12

7

5

4

0

0

-1.397

-735

-42

-40

-13

-13

12.596

11.212

12.442

12.455

12.440

12.505

Een specificatie van de baten en lasten op productniveau is als bijlage bij deze begroting opgenomen. Nieuwe investeringen In het volgende overzicht zijn de nieuwe investeringen voor 2013 met een verwachte investeringswaarde van € 25.000* of meer opgenomen. (bedragen

omschrijving Verbouw dorpshuis Blokhuis.

x € 1.000)

economisch (E) of

begroting

maatschappelijk nut

2013

(M) 100

E

Verbouw dorpshuis De Pit

100

E

Totaal programma 6

200

Het totale investeringsschema 2013-2016 is als bijlage in deze begroting opgenomen. * De financiële verordening bepaalt dat investeringen met een verkrijgingsprijs van minder dan € 25.000 niet worden geactiveerd.

59

Programma 7. Milieu Ontwikkelingen • De Regionale Uitvoeringsdienst Zeeland (RUD) gaat vanaf 1 januari 2013 taken uitvoeren op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving voor onderdelen van de wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) en de wet milieubeheer. Ze doet dat in opdracht van de Zeeuwse gemeenten, de provincie Zeeland en waterschap Scheldestromen, die op deze manier invulling geven aan beleid op dit gebied van de rijksoverheid. Op dit moment is het oprichtingsproces in volle gang. Op het gebied van klimaatbeleid wordt door de EU stevig ingezet op klimaatbeleid. Inter- en nationaal (postkyoto en kabinet Rutte) is de ambitie verlaagd. • Afvalpreventie. Europa wil meer inzet-ten op afvalpreventie. Op landelijk niveau heeft staatssecretaris Atsma de Afvalbrief gepubliceerd. Deze is o.a. gericht op afvalpreventie en recycling. De recyclingsresultaten moeten naar 85% gebracht worden. In 2012 komt duidelijkheid hoe in de toekomst omgegaan moet worden met het verpakkingsmateriaal. • Riolering en waterbeheer. Kostenstijging door met name het vervangen van riolering uit de jaren ‘50 en ‘60 die aan het eind van hun levensduur zijn.

Het programma milieu omvat het bevorderen en instandhouden van een gezond leefmilieu en in het bijzonder de zorg voor milieu, reiniging, afvalstoffenverwijdering en riolering. Doel van het programma is een blijvende inzet voor een schone en veilige leefomgeving, een zo laag mogelijke geluid-, trilling- en stankhinder en het waar mogelijk voorkomen en / of reduceren van vervuiling van bodem, water en lucht. Uitgangspunt is dat de vervuiler betaalt. De gemeente richt zich op een grotere toepassing van duurzaamheidaspecten en ziet zich als voorbeeld voor andere bedrijven op dit gebied. Belangrijk is het uitvoering geven aan het klimaatbeleid, want voorkomen is beter dan genezen.

60

Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen? Wat willen we bereiken?

Wat gaan we daarvoor doen?

(effectdoelstelling)

(prestatie)

1

1.1

Een schone en veilige leefomgeving met

Onderzoek en sanering van (historische)

zo min mogelijk hinder van geluid, trillin-

bodemverontreiniging:

gen en stank.

•

Sanering Bleekveld; monitoring is continue proces over meerdere jaren.

•

20 LSV-2/LDB-locaties nog nader te onderzoeken.

•

Sanering waterbodem Stadhaven en Goese Schans mede voorbereiden samen met waterschap.

•

Sanering Vlaamseweg: saneringsvarianten uitwerken.

•

A.J. Kade 18: aanpak ISV-1.

•

Ring 33-34 aanpak voor 2015.

•

Afhankelijk van ontwikkelingen diverse locaties in Goese Schans.

2

De regelgeving moet duidelijk en hand-

1.2

Verminderen geluidsoverlast

2.1

Opstellen Bodembeheersplan en bodem-

haafbaar zijn met als uitgangspunt: ‘de vervuiler betaalt’.

kwaliteitskaarten. 2.2

Voortzetten intensieve controles op asbestverwijdering (asbestprotocol).

3

Een CO2-neutrale gemeentelijke organisatie (in 2015).

3.1

Uitvoeren plan van Aanpak CO2 neutrale organisatie.

61 Wat willen we bereiken?

Wat gaan we daarvoor doen?

(effectdoelstelling)

(prestatie)

4

4.1

Verminderen van de CO2-uitstoot binnen de gemeentegrenzen.

Uitvoeren projecten klimaatbeleidsplan: •

Plan duurzaamheid Poel V

•

Aanbieden duurzaamheidsleningen particulieren

•

Subsidie nieuwbouw bedrijventerrein Poel II

•

Prestatieafspraken GPR woningcorporaties en exploitaties

5

Begraafplaatsen die voldoen aan de wet-

5.1

•

Pilot elektrische regiotaxi

•

Duurzaam bouwen in Mannee

•

EnergieSociaal

•

Stimuleren deelauto

•

Pilot laadpalen elektrisch rijden.

•

Aansluiten Europees Netwerk

•

Monitoren CO2-uitstoot en reductie

•

Educatieproject op scholen

Jaarlijkse inventarisatie van beschikbare

telijke en maatschappelijke eisen, waar-

graven met een planning van voorgeno-

onder begrepen een voldoende restcapa-

men ruimingen.

citeit . Het onderhoud van de begraafplaatsen

5.2

moet voldoen aan de gestelde eisen. 6

Voldoen aan de landelijke doelstellingen

lijks toetsen. 6.1

m.b.t. afvalvermindering en recycling. 7

Op een planmatige en doelmatige wijze

Het onderhouds- en kwaliteitsbeeld jaarOpstellen van een plan van aanpak om te komen tot de vastgestelde doelen.

7.1

Planmatig onderhouden, vervangen en

de wettelijk vastgelegde gemeentelijke

verbeteren van het rioolsysteem, conform

riool- en watertaken uitvoeren met als

vastgesteld beleid (Verbreed Gemeente-

doel een robuust rioolsysteem in stand te

lijk Rioleringsplan, VGRP 2013-2020).

houden.

7.2

Uitvoeren van door college vastgestelde jaarprogramma riolering en waterbeheer.

7.3

Opstellen van een waterplan voor de periode 2014-2020.

7.4

Regionale samenwerking in de afvalwaterketen om toekomstige kostenstijgingen in de afvalwaterketen te minimaliseren.

8

Regionale Uitvoeringsdienst moet in 2013 Operationeel zijn.

8.1

Taken vanuit het landelijk vastgestelde basistakenpakket overbrengen van de gemeente naar de RUD, o.a.;

62 Wat willen we bereiken?

Wat gaan we daarvoor doen?

(effectdoelstelling)

(prestatie) - ketentoezicht op grond , bouwstoffen en afval, - VTH-taken Wabo voor BZRO- en IPPCbedrijven Kwaliteit van vergunningverlening en toezicht en handhaving op het gebied van milieu verbeteren door een gecentraliseerde aanpak volgens landelijk vastgestelde kwaliteitseisen en dienstverleningsnormen.

Indicatoren streefwaarden omschrijving

realisatie

2013

2014

2015

2016

Prestatie-indicatoren Aantal gesaneerde locaties

1

2

1

Pm

Uitvoeren straatreiniging (aantal km weglengte)

515

525

535

545

Inspectie en reiniging riolen (kilometers)

28,5

29

29,5

30

31200

31500

32500

33000

90

92

94

95

268

273

278

284

2.125

2.125

2.125

2.125

0

1

1

1

Reiniging kolken (aantal) Reiniging rioolgemalen & pompunits (aantal keren reinigen) Inspectie rioolgemalen & pompunits (aantal uit te voeren inspecties) Rioolvervanging/-renovatie (meters) Aantal asbest controlerapporten Aantal ruimingen graven Maximaal aantal klachten begraven

0

30

30

30

<15

<15

<15

<15

63

Wat mag het kosten? (bedragen x € 1.000) omschrijving

rekening 2011

begroting 2012

begroting 2013

begroting 2014

begroting 2015

begroting 2016

Lasten Afval

3.943

4.230

4.144

4.198

4.270

4.443

Riolering

2.271

1.830

2.599

2.604

2.684

2.721

1.736

1.267

1.007

915

928

954

Milieu Begraven Totaal lasten

448

505

551

557

566

577

8.397

7.831

8.302

8.273

8.449

8.695

-3.924

-4.080

-4.106

-4.240

-4.359

-4.445

-1.332

-934

-1.046

-1.217

-1.386

-1.555

-46

-82

-64

-66

-66

-66

Baten Afval Riolering Milieu Begraven Totaal baten

-346

-471

-497

-516

-526

-537

-5.649

-5.567

-5.713

-6.039

-6.338

-6.603

2.748

2.264

2.589

2.234

2.111

2.092

Saldo programma 7 (exclusief mutaties reserves) Toevoegingen aan reserves

395

5

5

5

20

5

-682

-341

-132

-54

-25

-92

2.461

1.928

2.462

2.185

2.106

2.005

Onttrekkingen aan reserves Saldo programma 7 (inclusief mutaties reserves)

Een specificatie van de baten en lasten op productniveau is als bijlage bij deze begroting opgenomen. Nieuwe investeringen In het volgende overzicht zijn de nieuwe investeringen voor 2013 met een verwachte investeringswaarde van € 25.000* of meer opgenomen. (bedragen

omschrijving

x € 1.000)

economisch (E) of

begroting

maatschappelijk nut (M)

2013

Sanering Bleekveld

25

Totaal programma 7

25

M

Het totale investeringsschema 2013-2016 is als bijlage in deze begroting opgenomen. * De financiële verordening bepaalt dat investeringen met een verkrijgingsprijs van minder dan € 25.000 niet worden geactiveerd.

64

65

Programma 8. Bouwen aan ruimte Ontwikkelingen In 2013 wordt gewerkt aan de uitwerking van de gemeentelijke woonvisie. Het aanpakken van aandachtslocaties. Het proces van ruimtelijke ontwikkelingen optimaliseren om in de huidige realiteit kansen beter te benutten.

Het programma bouwen aan ruimte omvat in hoofdzaak het initiëren en/of begeleiden van nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen, het actualiseren van bestemmingsplannen, het realiseren van locaties voor wonen werken en andere functies, stedelijke vernieuwing, het ontwikkelen van woonbeleid, beleid op het gebied van welstand en beeldkwaliteit, omgevingsvergunning en ruimtelijk handhavingsbeleid.

66

Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen? Wat willen we bereiken?

Wat gaan we daarvoor doen?

(effectdoelstelling)

(prestatie)

1

1.1

Uitwerken geactualiseerde woonvisie.

1.2

Actualiseren van prestatiecontract met

Zorg dragen voor voldoende huisvestingsmogelijkheden. Specifiek voor senioren en mensen met een functiebeperking (wonen met zorg en welzijn), starters en andere groepen met een kwetsbare positie .

woningcorporatie, o.a.: - Kernvoorraad en woningtoewijzing (aanpak wachtlijsten) - Herstructurering bestaande woningvoorraad - Wonen met zorg en welzijn - Duurzaamheid (energie- en woonlastenbesparing) 1.3

Afstemming realisatie woonvoorzieningen zorginstellingen gehandicapten en geestelijke gezondheidszorg.

2.1 2

Uitvoeren herstructureringsproject

Het verbeteren van de kwaliteit van de

Goes-West samen met woningcorpora-

woon- en leefomgeving

tie RWS: bouw eengezins-, senioren-, en patiowoningen aan de J.P. Coenstraat, Abel Tasmanstraat en Evertsenstraat. 2.2

Aanpak van aandachtslocaties: prioriteren verkende locaties en uitwerken plan (her)ontwikkeling eerste locaties.

3

Een hoogwaardige stedenbouwkundige

3.1

kwaliteit van ruimtelijke ontwikkelingen.

Doorwerking van de structuurvisie #Goes2040 in de op te stellen wijk- en dorpsplannen.

3.2

Opstellen en actualiseren van specifieke gebiedsvisies zoals: het stationsgebied, Goes West, Goese Schans, Poel V, inpassing nieuwe aansluiting A58, Zorgpark en omgeving, Goese Poort / Klein Frankrijk.

67 Wat willen we bereiken?

Wat gaan we daarvoor doen?

(effectdoelstelling)

(prestatie)

4

4.1

5

Juridische verankering van planologische

4 bestemmingsplannen vastgesteld:

mogelijkheden om rechtszekerheid te bie-

•

De Poel

den aan een ieder.

•

Zorgpark

•

Kom Kattendijke

•

Kom Wilhelminadorp

Grondverkopen woningbouw

Voldoende uitgeefbare, gedifferentieerde grond voor woningbouw in voorraad hebben: •

Mannee

•

Aria

•

Wolphaartsdijk-Oost

•

’s-Heer Arendskerke, Landweg

•

Wilheminadorp, voormalig proefstation wordt juridisch voorbereid en bouwrijp gemaakt

Indicatoren streefwaarden omschrijving

realisatie

2013

2014

2015

2016

Effectindicatoren Gerealiseerde / opgestarte herstructurerings-

-

4

-

8

-

1

-

2

-

1

-

1

-

2

Aantal te actualiseren bestemmingsplannen

4

4

Opstellen wijk- en dorpsplannen

-

2

(geactualiseerde) gebiedsvisie’s

-

3

en renovatieprojecten. Regisserende (overleg en afspraken maken corporaties en zorginstelling) en stimulerende (financiële ondersteuning) maatregelen. Prestatie-indicatoren Opgeleverde deelproject Goes-West Opgestelde plan voor (her)ontwikkeling aandachtslocaties Acties voortvloeiend uit de geactualiseerde woonvisie Prestatiecontracten met corporaties Overleg zorginstellingen gehandicaptenzorg en geestelijke gezondheidszorg

3

3

3

68

Wat mag het kosten? (bedragen x € 1.000) omschrijving

rekening 2011

begroting 2012

begroting 2013

begroting 2014

begroting 2015

begroting 2016

Lasten Ruimtelijke ontwikkeling Stedelijk beheer Vergunningen Grondexploitaties Totaal lasten

982

952

786

797

810

2.011

1.184

933

906

920

805 929

1.513

1.422

1.356

1.370

1.397

1.413

12.651

13.676

13.128

13.128

13.558

13.558

17.157

17.234

16.202

16.201

16.684

16.705

Baten Ruimtelijke ontwikkeling Stedelijk beheer

-25

-69

-70

-72

-72

-72

-137

-227

-188

-191

-195

-198

Vergunningen

-609

-943

-837

-856

-876

-897

Grondexploitaties Totaal baten

-14.599

-15.479

-14.585

-14.585

-14.585

-14.585

-15.370

-16.718

-15.679

-15.704

-15.728

-15.751

1.787

516

523

497

956

954

Saldo programma 8 (exclusief mutaties reserves) Toevoegingen aan reserves Onttrekkingen aan reserves Saldo programma 8

5.214

2.316

1.473

1.473

1.044

1.044

-4.602

-1.113

-39

-39

-39

-39

2.400

1.719

1.957

1.931

1.961

1.959

Een specificatie van de baten en lasten op productniveau is als bijlage bij deze begroting opgenomen. Nieuwe investeringen Binnen programma 8 zijn voor 2013 geen nieuwe investeringen voorzien.

69

Algemene dekkingsmiddelen

70

71

Algemene dekkingsmiddelen Gezien de financiële en economische omstandigheden is het meer dan ooit van belang de financiële ontwikkelingen beheersbaar te houden. Daarvoor moet de raad in de positie gebracht worden tijdig een integrale afweging te maken tussen de politieke wensen en de beschikbare middelen. Om uw keuzes goed uit te kunnen voeren, is begrotings- en budgetdiscipline noodzakelijk. Om het hoofd te kunnen bieden aan onvoorziene situaties, zorgen we voor een solide reservepositie en een structurele buffer voor onvoorziene lasten. Overzicht algemene dekkingsmiddelen (bedragen x € 1.000) omschrijving

rekening 2011

begroting 2012

begroting 2013

begroting 2014

begroting 2015

begroting 2016

Lasten Algemene baten en lasten Algemene uitkering gemeentefonds Belastingen en heffingen Geldleningen en beleggingen Totaal lasten

1.763

412

927

895

895

0

0

0

0

0

894 0

764

728

414

403

402

389

1.530

1.492

1.349

1.349

1.349

1.349

4.057

2.632

2.689

2.647

2.646

2.632

Baten Algemene baten en lasten Algemene uitkering gemeentefonds

-757

-532

-754

-694

-687

-680

-41.579

-41.390

-40.453

-41.302

-41.004

-41.274

Belastingen en heffingen

-10.000

-9.899

-10.383

-10.621

-10.865

-11.114

Geldleningen en beleggingen

-15.509

-3.523

-3.411

-3.411

-3.411

-3.411

-67.845

-55.344

-54.999

-56.028

-55.966

-56.478

(exclusief mutaties reserves)

-63.788

-52.712

-52.310

-53.381

-53.320

-53.846

Toevoegingen aan reserves

16.891

5.554

337

337

337

337

-625

-118

-100

-100

-100

-100

-47.522 -47.276 -52.074 -53.144 -53.083 Een specificatie van de baten en lasten op productniveau is als bijlage bij deze begroting opgenomen.

-53.609

Totaal baten Saldo algemene dekkingsmiddelen

Onttrekkingen aan reserves Saldo algemene dekkingsmiddelen

Toelichting algemene dekkingsmiddelen Algemene baten en lasten Hierin is voor de post onvoorzien een structurele component van € 250.000 opgenomen. Daarnaast is opgenomen de nog resterende middelen vanuit het collegeprogramma. Algemene uitkering gemeentefonds De algemene uitkering uit het gemeentefonds is geraamd op basis van de uitkomsten van de junicirculaire 2012. De septembercirculaire 2012 waarin de financiële gevolgen van het Kabinetsbeleid dat op Prinsjesdag openbaar is geworden, zijn verwerkt is nog niet verwerkt in de financiële opstellingen. Wij zullen u daarover afzonderlijk informeren. Belastingen en heffingen Alle informatie met betrekking tot de ontwikkeling van de gemeentelijke belastingen en heffingen is opgenomen in de paragraaf lokale heffingen.

72 Geldleningen en beleggingen Over het onderdeel treasury en langlopende leningen wordt in de paragraaf financiering een toelichting gegeven. De baten op de langlopende leningen betreffen voornamelijk de rentebaten van de hypotheekregeling gemeentelijk personeel. De baten van de deelnemingen betreffen het dividend van de BNG en Delta.

Nieuwe investeringen

In de voorgaande programma’s zijn de investeringen per programma benoemd. Een aantal investeringen is niet aan toe te bedelen aan een programma. De kapitaallasten van deze investeringen komen ten laste van de algemene dekkingsmiddelen. Het investeringsbedrag van de investeringen binnen de algemene dekkingsmiddelen bedraagt € 382.000. Het totale investeringsschema 2013-2016 is als bijlage in deze begroting opgenomen.

Berekening gezuiverd resultaat

Het gezuiverde resultaat is het resultaat dat we realiseren voordat we middelen storten in of onttrekken aan de reserves. Sinds de invoering van BBV behoren deze reservemutaties tot de zogenaamde resultaatbestemming. In onderstaande opstelling is het vertrekpunt het tekort(-) of het overschot(+) van aanvaard en nieuw beleid waarop de reeds verwerkte reservemutaties worden gecorrigeerd. (bedragen x € 1.000) omschrijving Tekort (-) resp. overschot (+) van aanvaard en nieuw beleid Mutaties reserves Gezuiverd resultaat

begroting

begroting

begroting

begroting

2013

2014

2015

2016

1.731

2.927

1.836

2.231

-1.691

-2.270

-1.521

-1.527

40

657

315

704

3. Paragrafen

www.goes.nl

74

75

Paragraaf lokale heffingen Algemeen De opbrengsten van gemeentelijke belastingen en heffingen worden in Goes gegenereerd door een 12-tal verschillende belastingen en heffingen welke via verordeningen door de gemeenteraad worden vastgesteld. De in 2007 opgerichte gemeenschappelijke regeling SaBeWa (Samenwerking Belastingen en Waardebepaling), waarin de gemeenten Borsele, Goes, Kapelle en Tholen participeren, voert voor de gemeente Goes de werkzaamheden uit met betrekking tot de uitvoering Wet Waardering Onroerende Zaken en de heffing en invordering van de onroerende zaakbelastingen, afvalstoffenheffing, rioolrecht, toeristenbelasting, forensenbelasting, reclamebelasting en precariobelasting. In het collegeprogramma 2010-2014 wordt het volgende uitgangspunt genoemd: “De belastingdruk wordt aangepast op basis van de inflatie en de tarieven worden zoveel mogelijk kostendekkend gemaakt”. Opbrengstramingen belastingen en heffingen In onderstaand overzicht zijn de ramingen van de belastingopbrengsten en heffingen voor 2013 weergegeven. Gemeentelijke belasting Onroerende zaakbelasting Toeristenbelasting Forensenbelasting Parkeerbelasting Precariobelasting Lijkbezorgingsrechten Afvalstoffenheffing Marktgeld Leges Binnenhavengeld Rioolrecht Reclamebelasting Totaal

Raming 2013 (x € 1.000) 9.046 175 50 4.309 34 496 3.662 65 1.325 76 1.969 336 21.543

Uitgangspunt bij het bepalen van de opbrengst is een opbrengstenstijging van 2%. Wanneer er wordt afgeweken van dit uitgangspunt wordt hieronder een toelichting gegeven. Onroerende zaakbelasting De ramingen opbrengsten onroerende zaakbelasting worden in 2013 met ongeveer 2% verhoogd. In tegenstelling tot vorige begrotingsjaren gaan we uit van de realisatie 2012 als basis waarover we 2% verhoging berekenen. De meeropbrengst uit 2012 als gevolg van de lagere afboekingen oninbaar en groei WOZ waarde nieuw onroerend goed wordt dus niet gecorrigeerd in de tarieven 2013. Op 29 december 2007 is de wet in werking getreden waarbij de limitering van de OZB belasting is afgeschaft, waardoor door het Rijk geen maximale tarieven meer worden opgelegd aan gemeenten. Wel is door het Rijk een macronorm ingesteld voor alle gemeenten. In de junicirculaire 2012 heeft het ministerie van binnenlandse zaken de macronorm OZB voor 2013 bekend gemaakt, de norm is 3%. In de onroerende zaakbelasting is een verlaging doorgevoerd in verband met het kostendekkend maken van de rioolheffing. De kostendekkendheid van de rioolheffing is onderdeel van het nieuw verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP). Onderdeel van de kostendekkendheid is een verschuiving tussen de OZB (verlaging) en rioolheffing (verhoging). Parkeerbelasting In het kader van de noodzakelijke bezuiniging is in 2009 besloten dat er een inkomstenverhoging gegenereerd moet worden door middel van een tariefsstijging van 3% tot en met 2013. In het collegepro-

76 gramma van 2010 is daar een jaar aan toegevoegd. Deze tariefstijging wordt doorgevoerd bovenop de jaarlijkse standaard stijging van 2% die al onderdeel was van de meerjarenbegroting. Uit oogpunt van eenduidigheid voor de parkerende bezoeker van de binnenstad, is besloten om zo min mogelijk tariefniveaus in en buiten de parkeergarage te hanteren en de ontwikkeling van het tarief voor parkeren buiten de parkeergarage een gelijke tred te laten houden met de ontwikkeling van het tarief voor parkeren in de parkeergarage. Met deze tariefstelling wordt aangesloten bij het raadsbesluit van november 2010. Per saldo leidt dit tot een jaarlijkse stijging van de uurtarieven betaald parkeren in 2013 (parkeertarief € 1,60 per uur). Lijkbezorgingsrechten Deze rechten worden geheven voor het gebruik van de begraafplaatsen en voor het door de gemeente verlenen van diensten i.v.m. de begraafplaatsen. Uitgangspunt blijft het streven een kostendekkendheid van 90%. Om de norm van 90% kostendekkendheid voor de lijkbezorgingsrechten te realiseren, is er forse tariefsverhoging noodzakelijk. In eerdere begrotingsjaren is aangegeven dat een dergelijke tariefsverhoging vanuit maatschappelijk oogpunt niet gewenst te vinden en heeft de raad ingestemd met een tariefsverhoging van 5,5%. De stijging wordt ook in 2013 gehanteerd om in 2013 de norm van 90% kostendekkendheid te bereiken. Afvalstoffenheffing De afvalstoffenheffing is een vergoeding voor de kosten van het ophalen en verwerken van huishoudelijk en tuin afval. De totale belastingopbrengst mag hierbij de totale lasten niet overschrijden. Het beleid is erop gericht om een 100% kostendekkendheid te realiseren. In 2012 is naar verwachting nog geen sprake van een volledige kostendekkendheid. Naar aanleiding van de behandeling van de begroting 2012 in de raad is in 2012 een stijging van 2,50% in plaats van 3,75% van de tarieven 2012 doorgevoerd. Dit betekende een extra fasering in de realisatie van de kostendekkendheid van drie jaar. Voor 2013 wordt voorgesteld de stijging van 2,50% in de tarieven door te voeren. Hiermee wordt aangesloten bij de stijging zoals van de tarieven doorgevoerd. Wanneer we uitgaan van een stijging van 2,50% in 2014 wordt op basis van de huidige raming van de kosten in 2015 het kostendekkende niveau van 100% behaald. Rioolrecht Voor het nieuw verbreed gemeentelijk rioleringsplan 2013-2020 (GRP) is uitgegaan van kostendekkende tarieven rioolheffing. Onderdeel van het kostendekkend maken van de rioolheffing is een verschuiving tussen de OZB (verlaging) en rioolheffing (verhoging). In het nieuwe GRP wordt voorgesteld om de lastenverzwaring gefaseerd in de tarieven rioolheffing te verwerken. Dit betekent dat we in de eerste vier jaren nog geen volledig kostendekkend tarief rioolheffing hanteren. Voor de dekking van de fasering wordt de budgettaire ruimte van € 600.000 benut die in de perspectiefbrief al geoormerkt was voor het nieuwe GRP. We gaan uit dat er in de komende jaren een afnemend deel van de budgettaire ruimte benodigd zal zijn. Reclamebelasting Onder de naam reclamebelasting wordt in Goes belasting geheven ter zake van openbare aankondigingen die zichtbaar zijn vanaf de openbare weg (artikel 227 Gemeentewet). Men moet hierbij onder andere denken aan billboards en lichtbakken. Dat slechts is vereist dat de reclame zichtbaar is van de openbare weg, brengt met zich mee dat de belasting zowel is verschuldigd bij reclamevoorwerpen boven gemeentegrond als reclamevoorwerpen boven particuliere grond. Daarin verschilt de reclamebelasting van de zogenaamde precariobelasting. In 2009 heeft overleg plaatsgevonden met de binnenstadsondernemers over de hoogte van het reclametarief. Om het gemis aan inkomsten te compenseren, is besloten om vanaf 2010 de tarieven jaarlijks met 3% te indexeren, waardoor gedurende de gehele looptijd van de reclamebelasting (20 jaar) het totale bedrag van € 4.750.000 wordt opgebracht als bijdrage van de binnenstadondernemers aan het Masterplan binnenstad. Kwijtscheldingsbeleid De gemeente hanteert het uitgangspunt dat alle inwoners met een inkomen op 100% van de bijstandsnorm in aanmerking moeten kunnen komen voor kwijtschelding van de afvalstoffenheffing en het rioolrecht, tenzij sprake is van een vermogen dat groter is dan het wettelijke normbedrag. De uitvoering van het kwijtscheldingsbeleid vindt in gezamenlijkheid plaats door het Waterschap de Zeeuwse Eilanden.

77

Paragraaf weerstandsvermogen Algemeen In 2008 is met een 0-meting binnen de gemeente Goes gestart met een systematische uitvoering van risicomanagement. Jaarlijks vinden binnen de organisatie risicogesprekken plaats en worden bij de begroting en de jaarrekening, op basis van een geactualiseerd risicobestand, het voor de gemeente Goes benodigd weerstandsvermogen bepaald. Hieronder wordt eerst een aantal centrale begrippen nader behandeld. Begrip

Omschrijving

Weerstandsvermogen

Weerstandsvermogen wordt gedefinieerd als het vermogen van de gemeente om financiële tegenvallers, buiten de bestaande budgetten en voorzieningen om, op te kunnen vangen teneinde de taken te kunnen voortzetten. Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen de weerstandscapaciteit en de risico's. De weerstandscapaciteit bestaat uit de middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt om niet begrote kosten te dekken. Onder een risico wordt verstaan de kans op het optreden van een niet gewenste gebeurtenis met een negatief gevolg of het uitblijven van een gebeurtenis met een positief gevolg.

Weerstandscapaciteit Risico

Risicomanagement

Onder risicomanagement wordt verstaan het proces waarbij systematisch, cyclisch en continu risico's worden geïdentificeerd, geanalyseerd en beoordeeld op basis waarvan maatregelen worden genomen en de risico's worden geëvalueerd.

Beleid De visie op het weerstandsvermogen van de gemeente Goes hebben wij in onderstaande drie uitgangspunten nader uitgewerkt. Structureel systeem van risicomanagement De gemeente Goes hanteert organisatiebreed een structureel systeem van risicomanagement. Periodiek worden binnen de organisatie de risico’s geïnventariseerd, worden beheersingsmaatregelen aan de risico’s gekoppeld, vindt evaluatie plaats van bestaande risico’s en beheersingsmaatregelen en wordt hierover gerapporteerd. Door herhaling van deze stappen in het proces van risico-management is er blijvende aandacht voor risico’s en de beheersing ervan. Het proces van risicomanagement maakt onderdeel uit van de jaarlijkse budgetcyclus. Rapportage vindt dan ook plaats in begroting, bestuursrapportages en jaarrekening. Risicomanagement kijkt vanuit een breed perspectief naar risico’s. Voorheen lag het accent in de paragraaf weerstandsvermogen op de financiële risico’s. Nu richt risicomanagement binnen de gemeente Goes zich bijvoorbeeld ook op operationele bedrijfsvoeringrisico’s en imago risico’s. Wij beschouwen risicomanagement hierbij niet als een doel op zich, maar wij zien risicomanagement (door een beter inzicht in de mogelijke risico’s in onze gemeentelijke processen) als een hulpmiddel bij het bereiken van gemeentelijke doelstellingen. Verstandig en praktisch omgaan met risico’s Om ook in de toekomst een financieel gezonde organisatie te blijven, wil de gemeente Goes verstandig en verantwoord omgaan met mogelijke risico’s. Risico’s zijn onlosmakelijk verbonden met de uitvoering van bedrijfsprocessen en kunnen nooit helemaal worden uitgesloten. Als gemeente willen we bewust zijn van de risico’s die we lopen en van de beheersingsmaatregelen die we kunnen nemen. Bij de beheersing van de risico’s hanteren wij als beleidslijn dat er sprake moet zijn van een juist evenwicht tussen de praktische uitvoerbaarheid en effectiviteit van de te nemen maatregel en de kosten ervan (efficiency).

78 Voorzichtig financieel beleid vormt het fundament voor de weerstandscapaciteit De gemeente Goes wil een structureel financieel gezonde organisatie zijn. Daarom wordt uitgegaan van een voorzichtig financieel beleid als fundament voor de weerstandscapaciteit. In de uitvoering worden hierbij de volgende uitgangspunten gehanteerd: - een in meerjarig perspectief sluitende begroting; - onderhoudsvoorzieningen van voldoende omvang om zonder verdere belasting van de exploitatie de gemeentelijke wegen, gebouwen, rioleringen, haven/kanaal/sluis, kunstwerken en groenprojecten te kunnen onderhouden; - beheerste ontwikkeling van de lokale lasten; - een begroting waarin jaarlijks zowel eenmalig als structureel ruimte voor onvoorzien wordt ingebouwd; - een weerstandscapaciteit van voldoende omvang om de risico’s op te kunnen vangen.

Risicomethodiek De inventarisatie en beoordeling van risico’s vindt plaats door de ambtelijke organisatie. Om te waarborgen dat de beoordeling van risico’s binnen de organisatie op uniforme en objectieve wijze geschiedt, wordt gebruik gemaakt van onderstaande tabel om de kans en het gevolg van een risico in te schatten. Kans op optreden risico Klasse Score

Impact risico (financieel en politiek/imago) Klasse Gevolg financieel Gevolg politiek/imago

Score

Zeer laag

1

Zeer laag

< € 10.000

zeer laag

1

Laag

2

Laag

€ 10.000 - € 50.000

laag

2

Gemiddeld

3

Gemiddeld

€ 50.000 - € 100.000

gemiddeld

3

Hoog

4

Hoog

€ 100.000 - € 250.000

hoog

4

Zeer hoog

5

Zeer hoog

> € 250.000

zeer hoog

5

De risicoscore van een bepaald risico wordt bepaald door de scores kans en impact met elkaar te vermenigvuldigen (risicoscore = score kans x score impact). Maximaal kan een risico 25 punten scoren indien sprake is van een zeer hoge kans van optreden in combinatie met zeer hoge gevolgen (financieel of politiek/imago). Voor de bepaling van het benodigde weerstandsvermogen wordt vervolgens een objectieve methodiek toegepast. Als norm voor de berekening van het weerstandsvermogen wordt de volgende tabel gehanteerd. Risicoscore

Risicoprofiel Indicatie voor benodigd weerstandsvermogen 5,0% van de uitgavenbegroting van het organisatiegebied

1-4

Zeer laag

5-6

Laag

8-9

Gemiddeld

10,0% van de uitgavenbegroting van het organisatiegebied

10-12

Hoog

12,5% van de uitgavenbegroting van het organisatiegebied

>15

Zeer hoog

15,0% van de uitgavenbegroting van het organisatiegebied

7,5% van de uitgavenbegroting van het organisatiegebied

Daar waar geen directe uitgavenposten zijn gerelateerd aan de risico’s (bijvoorbeeld de inkomstenstroom van de gemeente) wordt als uitgangspunt voor de benoemde risico’s een materialiteitsgrens van 1, 2 of 3% (laag-gemiddeld-hoog) gehanteerd. Omdat niet alle risico’s zich tegelijkertijd zullen voordoen, wordt in de systematiek voor de berekening van het benodigde weerstandsvermogen een bandbreedte aangehouden van 75% - 125%. Welke risico’s zijn aanvaardbaar voor de gemeente Goes? Aanvaardbare risico’s voor de gemeente zijn die risico’s die onvermijdelijk zijn om de door de raad vastgestelde gemeentelijke doelstellingen te realiseren en waarbij de risico’s niet geheel of gedeeltelijk zijn af te dekken door het treffen van kostenefficiënte beheersingsmaatregelen (bijvoorbeeld door het afsluiten van verzekeringen, het aanpassen van werkprocessen, het met externe partijen delen van het risico, het eisen van aanvullende zekerheden, etc.). Het verstandig omgaan met risico’s betekent dat wij vinden dat de gemeente risico’s mag lopen, zolang dit maar een bewuste (bestuurlijke) keuze is en er binnen de gemeente ook voldoende weer-

79 standscapaciteit aanwezig is om eventuele risico’s op te vangen. Het streven naar een gemiddeld risicoprofiel voor de gemeente Goes sluit aan bij dit uitgangspunt.

Bevoegdheden en rollen risicomanagement Kaderstellende rol van de raad De gemeentelijke bedrijfsvoering, en dus ook het risicomanagement en het weerstandsvermogen vallen in een duaal stelsel onder de verantwoordelijkheid van het college. Wel dient de raad de kaders te stellen waaraan de bedrijfsvoering en het risicomanagement moeten voldoen. Voor risicomanagement binnen de gemeente Goes gelden de volgende vier kaderstellingen:

1. Vaststellen methode De raad heeft de methodiek vastgesteld waarop binnen de gemeente Goes risicomanagement wordt uitgevoerd. Feitelijk gaat het om een autorisatie van de grondslagen waarop risicomanagement moet worden uitgevoerd.

2. Vaststellen gewenst risicoprofiel voor de gemeente Goes. De raad dient een kaderstellende uitspraak te doen over het gewenste risicoprofiel (variërend van laag, gemiddeld tot hoog) voor de gemeente Goes. De uitspraak over het gewenste risicoprofiel werkt door in de minimaal benodigde weerstandscapaciteit. Zo vereist een hoog risicoprofiel een grotere weerstandscapaciteit terwijl bij een laag risicoprofiel ook minder weerstandscapaciteit is vereist. Binnen de gemeente Goes wordt een gemiddeld risicoprofiel als uitgangspunt genomen. 3. Vaststellen financiële norm voor weerstandscapaciteit De raad geeft aan welke financiële ruimte in de totale weerstandscapaciteit van de gemeente Goes minimaal beschikbaar moet blijven. Als norm voor de minimaal beschikbare ruimte in de weerstandscapaciteit geldt binnen de gemeente Goes een percentage van 125% van het benodigde weerstandsvermogen, zoals dit op basis van risicomanagement is berekend. Daarnaast bepaalt de raad met haar budgetrecht in welke volgorde er een beroep wordt gedaan op de beschikbare weerstandscapaciteit. Deze volgorde betreft: - onvoorzien incidenteel; - gerelateerde bestemmingsreserves; - algemene reserve; - onvoorzien structureel; - onbenutte belastingcapaciteit.

4). Vaststellen informatie-, en rapportageplicht.

Tot slot stelt de raad de kaders vast voor de informatie-, en rapportageplicht door het college. Rapportage over risicomanagement vindt plaats in de budgetcyclus bij begroting, jaarrekening en bestuursrapportages via de paragraaf weerstandsvermogen. Uitvoerende rol door het college De uitvoering van risicomanagement evenals de structurele inbedding hiervan in de gemeentelijke organisatie is de verantwoordelijkheid van het college. Het college heeft de verantwoordelijkheid om de raad te informeren over de prestaties t.a.v. risicomanagement. Op basis van deze informatie moet de raad in staat zijn om haar tweede taak te vervullen: de raad moet controleren of het college bij de uitvoering van het beleid binnen de gestelde kaders is gebleven. Controlerende rol van de raad De controlerende rol van de raad vindt plaats bij de behandeling van de producten uit de budgetcyclus via de paragraaf weerstandsvermogen. Daarnaast kan de raad voor risicomanagement aansluiten bij reeds bestaande controle-instrumenten (zoals bijvoorbeeld een rekenkameronderzoek of een advies van de accountant) die tot haar beschikking staan.

Totaal overzicht risico inventarisatie Bij de inventarisatie van de risico’s wordt ingegaan op de samengevatte risicokaart van de gemeente Goes en op de belangrijkste individuele risico’s die de gemeente loopt.

80 Op basis van een actualisatie van de risico’s voor de jaarrekening 2011 zijn de risico’s voor de gemeente Goes samen te vatten op onderstaande gemeentelijke hoofdrisicokaart.

Risicokaart gemeente Goes organisatiebreed Ultimo augustus 2012 (t.b.v. begr 2013/berap 2012) Zeer hoge impact (5)

V&H: Economische Project Spoorzone: crisis / bouwcrisis, verwachtingen spoorproject samenwerking A&I: Niet Sorbet Project de toereikend Goese Schans inkomensdeel SAM gemeentelijke

I&A (FZ)

accommodaties EZ grondexploitatie Financiën

Impact van risico

Gemeentelijk archief

ORU-GIB

Brandweer: komt te laat bij ongeval/brand Zorg: Open A&I: einde Rijksdecent financiering ralisaties hulp huish.

Stadsontwikkeling

P&O ORU-GAB

SAM excl. Gebouwen

EZ excl. grondexploitatie Communicatie

Zeer lage Impact (1)

1

Publiekszaken

Facilitaire Zaken

Zeer lage kans Kans/waarschijnlijkheid op optreden (1) risico

Zeer hoge kans op optreden (5)

81 De belangrijkste risico’s die de gemeente loopt worden hieronder met een korte toelichting vermeld. Risico

Programma

Te laat komen bij ongeval/ brand (brandweer)

Openbare Orde en Het komt voor dat de brandweer te laat komt bij een Veiligheid ongeval of een brand. Niet alleen is er sprake van imagoverlies als de brandweer te laat ter plaatse is, ook de financiële gevolgen kunnen enorm zijn. Ondanks de investeringen die gepleegd zijn voldoet de Brandweer Goes nog net niet aan de norm om in minimaal 80% van de gevallen op tijd te zijn. Wat ook een rol speelt is de beschikbaarheid van vrijwilligers waardoor uitruk te laat of niet mogelijk is. Daarnaast speelt mee dat Goes als centrumgemeente een bovengemiddeld aantal personen heeft die verminderd zelfredzaam zijn. Werk, Inkomen en Volgens de rijksoverheid is het macro-budget voor de Zorg uitkeringen toereikend. De laatste jaren is er echter een forse tekortsituatie voor Goes. Door versteveging van de poortwachtersfunctie en inzet op re-integratie wordt getracht de instroom in de uitkering te beperken. Bouwen aan Door de financiële crisis is het risicoprofiel van dit project Ruimte aanmerkelijk toegenomen en dient ermee rekening te worden gehouden dat de verkoop van woningen minder snel verloopt dan aanvankelijk was ingeschat. Het risico dat het project hierdoor oploopt, is groter geworden. Voor een deel is het risico verminderd door het vormen van een voorziening verliesgevende projecten in de jaarrekening 2010 van Goese Schans CV. Ook tegenover de waardering van het belang van gemeente Goes is dit overgenomen en is er een voorziening gevormd naar verhouding van het belang van gemeente Goes (¼ deel)

Niet toereikend inkomensdeel A&I

Project de Goese Schans

Project Spoorzone Bouwen aan Ruimte

Omschrijving

Voor het project zijn in 2006 en 2010 voorbereidingskredieten beschikbaar gesteld. De grootste risico’s bij dit project ontstaan als daadwerkelijk wordt begonnen met de aanpassingen aan het spoor. Tot die tijd kent het project nog een financieel risico in de vorm van de voorbereidingskredieten. Het grootste risico’s in deze prefase van het project is de scope van het project. Het project zou op voorhand te duur kunnen worden waardoor het project financieel niet haalbaar is en de al bestaande verwachtingen van de burgers niet kunnen worden waargemaakt. Voor de scope van het project overwegen is een fasering in het project toegepast in een Oostelijk en een Westelijk gedeelte van het spoor.

Onderdeel van weerstandsvermogen Via het activiteitenbudget Brandweer

Via de activiteitenbudgetten Activering & Inkomen en Zorg

Apart onderdeel in het risicomanagement voor de deelneming in het project. De bouwgrondrisico's lopen mee in de bouwgrondreserve.

Apart onderdeel in het risicomanagement voor de voorbereidingskosten van het project.

82

Inventarisatie weerstandscapaciteit

Bij de inventarisatie van de weerstandscapaciteit wordt onderscheid gemaakt in de weerstandscapaciteit in de exploitatie- en in de vermogenssfeer.

Vermogenssfeer

De weerstandscapaciteit in de vermogenssfeer wordt gevormd door: - de beschikbare algemene reserve; - het beschikbaar deel van de bestemmingsreserves - eventuele stille reserves. Het vrij beschikbare deel van de algemene reserve bestaat uit het saldo van de algemene reserve waarbij de claims in mindering op het saldo zijn gebracht. Ditzelfde geldt voor het vrij beschikbare gedeelte van de bestemmingsreserves. Hoewel de raad aan de bestemmingsreserve een bepaalde bestemming heeft mee gegeven, kan de raad deze nog wel wijzigen. Vandaar dat het vrij beschikbare gedeelte wordt meegenomen in de inventarisatie van de weerstandscapaciteit. De stand van de bestemmingsreserves wordt beïnvloed door het instellen van de reserve Majeure Projecten. Eind 2009 is ingestemd met de vorming van deze reserve met op dit moment een stand van € 14,8 miljoen (stand 1-1-2012). Op dit moment is er één claim (€ 671.000) die we in mindering op deze reserve brengen. Wel zijn er diverse projecten in de voorbereidingsfase die voor de financiële dekking een beroep gaan doen op de Reserve Majeure Projecten. Dit betekent dat wanneer er besluitvorming is over de dekking, de reserve en daarmee ook het weerstandvermogen aanzienlijk zullen afnemen. Er is sprake van stille reserves indien activa een hogere waarde vertegenwoordigen dan de boekwaarde op de balans. Zolang de desbetreffende eigendommen echter niet voor verkoop in aanmerking komen, kunnen de stille reserves niet te gelde worden gemaakt. In het overzicht van de weerstandscapaciteit zijn de stille reserves daarom als PM post opgenomen.

Exploitatiesfeer

De weerstandscapaciteit in de exploitatiesfeer wordt gevormd door: - de onbenutte belastingcapaciteit; - de begrotingsruimte; - de mogelijkheid om bezuinigingen door te voeren. Onbenutte belastingcapaciteit Als minimumbedrag voor een maatschappelijk aanvaardbare hoogte van de onroerende zaakbelastingen, afvalstoffenheffing en rioolrechten wordt de zogenaamde artikel 12-norm gehanteerd. Deze norm hanteert het rijk als voorwaarde voor (financiële) ondersteuning van noodlijdende gemeenten op basis van artikel 12 van de Financiële Verhoudingswet. Het bedrag dat de gemeente minder dan deze norm ontvangt aan belastingopbrengsten, wordt aangemerkt als onbenutte belastingcapaciteit. Het eventueel benutten van deze belastingcapaciteit betekent verhoging van de tarieven gemeentelijk heffingen. Op dit moment (2012) wordt de onbenutte belastingcapaciteit vooral door de lage rioolheffing 2012 veroorzaakt.

83

Overzicht weerstandscapaciteit begroting 2013 Berekening weerstandscapaciteit (x € 1.000) Jaarlijkse exploitatie Onbenutte belastingcapaciteit in 2011: OZB en afvalstoffenheffing Totale ruimte in belastingcapaciteit Resultaat 2012: Resultaat jaarrekening 2012 Resultaatbestemming 2012

615 615

n.t.b. n.t.b. 0

Weerstandscapaciteit exploitatie Vermogenssfeer Beschikbare Algemene reserve* Beschikbare Bestemmingsreserves Beschikbare Bestemmingsreserve majeure projecten* Stille reserves

615

7.311 2.566 29.807 p.m.

Weerstandscapaciteit vermogen

39.684

Totaal weerstandscapaciteit

40.299

Norm weerstandsvermogen Op basis van risicoinventarisatie geldt een norm van:

15.379

Vrije ruimte t.o.v. de norm

24.920

* de resultaatsbestemming Majeure projecten is opgenomen als claim op de algemene reserve. Dezelfde claim is bij het bepalen van het weerstandsvermogen toegevoegd aan de reserve Majeure projecten. Wanneer er in de toekomst een claim op de bestemmingsreserve Majeure Projecten wordt gelegd, betekent dit ook dat het weerstandsvermogen afneemt.

Norm weerstandscapaciteit

Als norm voor de weerstandscapaciteit geldt een percentage van 125% van het benodigde weerstandsvermogen, zoals dit op basis van risicomanagement is berekend. Op basis van de geïdentificeerde risico’s bij de begroting 2013 betekent dit een norm van minimaal € 15,4 miljoen (125% van ongeveer € 12,3 miljoen). Met een positief verschil van € 19,3 miljoen voldoet de gemeente Goes op dit moment ruimschoots aan deze norm. De begrote weerstandscapaciteit is daarmee voldoende om als dekking te kunnen fungeren voor de geïdentificeerde risico’s. De vrije norm wordt in belangrijke mate beïnvloed door de bestemmingsreserve Majeure Projecten. Dit betekent dat toekomstige claims op de bestemmingsreserve Majeure Projecten de vrije ruimte doen afnemen. Wanneer we de vrije ruimte van € 19,3 miljoen vergelijken met de bestemmings-reserve majeure projecten van € 24,2 miljoen, zien we dat bij het volledig inzetten van de bestemmingsreserve majeure projecten het weerstandsvermogen onder de norm uit gaat komen. In de komende jaren kunnen bezuinigingen nog een beroep gaan doen op de weerstandscapaciteit. Bijvoorbeeld de effecten van de verschillende decentralisatie opdrachten (AWBZ begeleiding, Jeugdzorg en Werken naar vermogen) kunnen de exploitatie en daarmee de weerstandscapaciteit nog beïnvloeden. Ook een nieuwe bezuinigingsronde kan effect hebben op de weerstandscapaciteit.

84

85

Paragraaf onderhoud kapitaalgoederen Algemeen

Onze gemeente heeft veel openbare ruimte in beheer. In die openbare ruimte vindt een groot aantal activiteiten plaats, zoals wonen, werken en recreëren. Voor al die activiteiten bestaat de openbare ruimte uit een aantal kapitaalgoederen die als volgt gerubriceerd kunnen worden: • infrastructuur (wegen, water, riolering, kunstwerken); • voorzieningen (openbaar groen, verlichting, begraafplaatsen, sportfaciliteiten); • gebouwen. Al deze kapitaalgoederen dienen onderhouden te worden. Gezien de duurzaamheid van de kapitaalgoederen is dat een taak die continue budgettaire middelen vergt. Met de verplichte paragraaf onderhoud kapitaalgoederen heeft de raad de mogelijkheid om kaders te stellen voor onderhoud van wegen, riolering, groen etc. Het is van belang om de meerjarige kosten van kapitaalgoederen op een transparante wijze in beeld te brengen, zodat eventuele financiële risico’s zichtbaar worden. Daarbij kan op basis van onderhoudsplannen het onderhoudsniveau en de daarbij behorende kosten worden vastgesteld. De risico’s bestaan uit: • achterstallig onderhoud; • een structureel te lage raming; • het ontbreken van een kwaliteitsniveau.

Voorzieningen Algemeen Bijna alle infrastructurele werken (wegen, water, riolering) en veel voorzieningen (openbaar groen, verlichting) worden gerealiseerd (en gedekt) door de bouwgrondexploitatie. Dat betekent dat die kapitaalgoederen ineens worden afgeschreven uit de opbrengst van de verkoop van bouwrijpe grond en (dus) niet op de balans voorkomen. Het huidige beleid is er op gericht dat ook het toekomstig onderhoud niet behoeft te worden geactiveerd. Dat betekent dat jaarlijks voor de verschillende kapitaalgoederen een reëel bedrag als onderhoudsnorm in de begroting wordt opgenomen. Deze normbedragen worden toegevoegd aan de volgende onderhoudsvoorzieningen: • onderhoud gemeentelijke gebouwen; • onderhoud wegen; • onderhoud haven, kanaal en sluis; • onderhoud rioleringen; • onderhoud onderwijsgebouwen; • civieltechnische kunstwerken; • groenprojecten. De werkelijke onderhoudsuitgaven worden ten laste van die voorzieningen gebracht. Door deze systematiek komen in de gemeentebegroting geen pieken en dalen voor, maar worden de schokken in de onderhoudsuitgaven opgevangen binnen de voorziening. Voor elk onderdeel moet de gemeente beschikken over een beheersprogramma waarin de gewenste kwaliteit tot uitdrukking is gebracht en waarin al het cyclische onderhoud wordt gepland en financieel vertaald. Door de gegevens zowel voorals nacalculatorisch bij te houden, ontstaat continue een actueel beeld van de gang van zaken en kunnen de effecten in de prognoses van de onderhoudsvoorzieningen (en zo nodig in de jaarlijkse genormeerde storting) worden vertaald. De voorzieningen hebben ieder jaar een tenminste neutrale stand. Er wordt geen rente aan de voorzieningen toegevoegd. In artikel 44 van het Besluit Begroting en Verantwoording gemeenten en provincies (BBV) is geregeld in welke gevallen een voorziening wordt gevormd. Daaruit vloeit voort dat het vormen van een voorziening, dan wel een dotatie aan een reeds bestaande voorziening, als een last in het betreffende begrotingsjaar moet worden beschouwd. De aanwending van een (gedeelte van een) voorziening wordt rechtstreeks ten laste van de voorziening geboekt. De financiële verordening en de door uw raad vastgestelde beleidsnota ‘reserves en voorzieningen’ verschaffen inzicht in de uit het beleidskader voortvloeiende financiële consequenties.

86 Collegeprogramma In het collegeprogramma 2010 – 2014 is een bezuiniging op onderhoud / beheer opgenomen. Dat betekent dat de voeding van de voorziening onderhoud gebouwen, wegen, rioleringen vanaf 2011 is verlaagd. Daarnaast wordt vanaf 2011 geen extra budget voor areaal uitbreiding meer toegekend. Dus geen accres voor het onderhoud van de uitbreiding van het areaal. Dat betekent dat bij het plannen van werkzaamheden het beschikbare budget richtinggevend wordt. De werkzaamheden zullen nog efficiënter gecombineerd moet worden, maar deels zullen ook werkzaamheden minder of niet meer gedaan worden. De verschraling van het onderhoudsniveau van de openbare ruimte en de gebouwen zal een vertaalslag naar de beheerplannen moeten krijgen. De desbetreffende beheersplannen worden vanaf het begrotingsjaar 2011 afgestemd op het beschikbare budget. Plan van aanpak De accountant heeft bij de jaarrekening 2009 opgemerkt dat er onvoldoende inzicht is in de toereikendheid van de voorzieningen. De financiële omvang van een voorziening moet te herleiden zijn naar actuele beheerplannen. De beheerplannen zijn aanwezig maar de financiële vertaling is niet altijd voldoende. De financiële vertaling van de beheerplannen dient aan te sluiten bij de administratie. Gebleken is dat er voor een aantal voorzieningen een actualisatie nodig is. Op deze manier kan ook bekeken worden of het saldo van de voorziening toereikend is voor de uitvoering van de plannen in de toekomst. In het verbeterplan voorzieningen is aangegeven wat de te ondernemen acties zijn voor de verschillende voorzieningen. Dit plan van aanpak is besproken in de auditcommissie van 26 september 2011. Voorziening onderhoud gemeentelijke gebouwen Op basis van de meerjaren onderhoudsplan (MJOP) wordt jaarlijks het jaarplan vastgesteld waarin alle onderhoudswerken worden opgenomen. Deze wordt getoetst aan de dotatie en daarna definitief gemaakt. Geboekte kosten worden getoetst aan het jaarplan en eventuele afwijkingen gerapporteerd en verklaard. Voor de voorziening onderhoud gebouwen heeft in 2007 een herinspectie van een gedeelte van de gemeentelijke gebouwen plaatsgevonden. In 2008 heeft ook de herinspectie van de gemeentelijke monumenten plaatsgevonden. De uitkomst van de herinspectie is de basis voor de raming van de dotatie in de voorziening in de begroting. De inspectie wordt eens per 5 jaar herhaald, waarna een herberekening van de dotatie aan de voorziening plaatsvindt. In 2009 heeft een onderzoek door een extern bureau plaatsgevonden naar het beheer van de gemeentelijke gebouwen. Dat heeft geresulteerd in een plan van aanpak. Er wordt nagegaan of het beheersplan volledig is. Voor 45% is een MJOP aanwezig. Voor de overige 55% zal een MJOP worden opgesteld. In juni 2013 moeten alle MJOP’s beschikbaar en/of geactualiseerd zijn. Voor augustus 2013 worden de financiële gevolgen in kaart gebracht. De nieuwe MJOP's en herberekening van de dotatie zal na goedkeuring maatgevend zijn vanaf uitvoeringsjaar onderhoud 2014. Vanaf 2016 wordt deze voorziening aangevuld met monumenten in de openbare ruimte. Tot en met 2015 wordt een inhaalslag verricht. Hiervoor is een krediet van € 318.000 beschikbaar gesteld. Voorziening onderhoud wegen De voorziening wegen is in 1995 ingesteld. Deze voorziening is ontstaan vanuit het onderhoudsfonds rijkswegen. Dit fonds was gevormd uit de afkoopsommen van overgenomen rijkswegen. De voorziening dient om pieken in onderhoudsuitgaven van de wegen op te kunnen vangen. Ten laste van deze voorziening worden uitgaven gedaan voor het onderhoud aan de bestaande wegen. De voorziening wordt jaarlijks gevoed op basis van een genormeerde storting, die gebaseerd is op het rekenmodel van het gemeentelijk integraal beheerplan. De uitgaven worden rechtstreeks ten laste van de voorziening gedaan. Voor de voorziening wegen wordt op basis van de tweejaarlijkse weginspecties door het beheerssysteem XEIZ een meerjarige basisplanning voor het onderhoud van de wegen opgesteld. De basisplanning wordt vervolgens jaarlijks gedetailleerd naar een concrete onderhoudsplanning voor het lopende jaar en de twee daaropvolgende jaren. De planning wordt bezien in samenhang met factoren als het veiligheidsplan, rioleringswerken, woningrenovaties en dergelijke. Jaarlijks vindt uitwerking plaats in een jaarprogramma. Voorziening onderhoud haven, kanaal en sluis Deze voorziening is na de bouw van de nieuwe sluis gevormd om pieken in de onderhoudsuitgaven op te kunnen vangen. Doordat de sluis als onderdeel van de waterkering tevens een veiligheidsvoorziening vormt, was dit een tweede beweegreden om een voorziening te vormen (met een voorziening zijn direct onderhoudsgelden beschikbaar bij eventuele calamiteiten). Ten laste van deze voorziening worden uitgaven gedaan voor het onderhoud van de haven, kanaal en sluis. De voorziening wordt jaarlijks

87 gevoed op basis van een genormeerde storting. De jaarlijkse voeding is gebaseerd op het geïnventariseerde onderhoud. De uitgaven worden rechtstreeks ten laste van de voorziening gedaan. Op basis van het rapport Handleiding bedrijfsvoering schutsluis met gemaal is voor de voorziening haven kanaal en sluis een meerjaren onderhoudsplanning tot en met 2030 opgesteld. Voor de onderdelen kanaal/scheepvaartwegen, havenoevers en jachthavens is een beheerplan opgesteld. Twee keer per jaar vindt een onderhoudsinspectie plaats van de diverse objecten, waarbij geconstateerd klein onderhoud direct wordt uitgevoerd en benodigd groot onderhoud op de meerjaren onderhoudsplanning wordt opgenomen. Met de opstelling van het verbeterplan voorzieningen in 2011 is de financiering van de voorziening onderhoud haven, kanaal en sluis onderzocht en zijn de jaarlijkse stortingen opgehoogd. Voorziening onderhoud rioleringen Deze voorziening, ontstaan uit de reserve riolering uit 1974, is gevormd om het grillige verloop in de investeringen voor verbeteringswerken, groot onderhoud en vervanging van de rioleringen te financieren. Het reguliere klein onderhoud wordt in de exploitatie verantwoord. Het gemeentelijke rioleringsplan (GRP) vormt het beleidskader voor de voorziening. Het gemeentelijke rioleringsplan is in de raadsvergadering van 15 december 2005 vastgesteld en loopt af eind 2012. Het nieuwe (verbreed) GRP voor de komende planperiode van 2013 tot 2020 is in de maak en wordt in het najaar van 2012 ter besluitvorming aangeboden aan het gemeentebestuur. In de voorziening onderhoud rioleringen is rekening gehouden met de uitvoering van het gemeentelijk rioleringsplan. Op basis van deze berekening van het GRP is de normstorting in de voorziening rioleringen van voldoende omvang om het meerjarig plan uit te voeren. In de perspectiefbrief van 2013 is op basis van eerste berekeningen uit het nog in wording zijnde nieuwe verbreed GRP op voorhand melding gedaan van de benodigde normstorting voor 2013. Na vaststelling van het nieuwe GRP zullen de bijbehorende meerjarige begrotingsconsequenties voor de nieuwe planperiode tot 2020 in de eerstvolgende begrotingsronde worden verwerkt. Voorziening onderhoud onderwijsgebouwen lokaal bestuur Uit deze voorziening worden de uitgaven bekostigd voor het onderhoud aan onderwijsgebouwen (primair en speciaal onderwijs) en binnensportaccommodaties welke voor rekening komen van de gemeente. Voor de voorziening onderwijsgebouwen lokaal bestuur heeft in 2007 een herinspectie van een gedeelte van de gebouwen plaatsgevonden. De uitkomsten van de herinspectie zijn vanaf 2008 in de begroting verwerkt. De inspectie wordt eens per 5 jaar herhaald, waarna een herberekening van de dotatie aan de voorziening plaatsvindt. Er wordt nagegaan of het beheersplan volledig is. Er wordt beoordeeld of er voor meer gebouwen een MJOP moet komen. In juni 2013 moeten deze MJOP’s beschikbaar zijn. Voor 1 juli 2013 worden de financiële gevolgen in kaart gebracht. Voorziening civieltechnische kunstwerken De voorziening kleinschalige kunstwerken is ingesteld in 2005. De naamgeving is om verwarring te voorkomen sinds 2012 veranderd in civieltechnische kunstwerken. Het beleidskader is de door de raad in 2005 vastgestelde nota Integraal Beheer Openbare Ruimte (IBORG). Uit de voorziening worden uitgaven gedaan voor vervanging en groot onderhoud aan de houten voet- en fietsbruggen, vlonders, trappen, hekwerken en dergelijke. Tevens wordt het onderhoud aan de keermuren, verkeersbruggen, tunnels, etc. uit deze voorziening bekostigd. In 2012 is voor deze voorziening een nieuw meerjarig onderhoudsplan opgesteld. Jaarlijks vindt uitwerking plaats in een jaarprogramma. Voorziening groenprojecten De voorziening Groenprojecten is ingesteld in 2005. Het beleidskader is de door de raad in 2005 vastgestelde nota Integraal Beheer Openbare Ruimte (IBORG) op basis van het groenstructuurplan 2003 en het groenbeheerplan 2005. Het groenstructuurplan wordt in 2013 herzien. De voorziening Groenprojecten is bestemd om planmatig groot onderhoud te kunnen uitvoeren aan vooral grotere reconstructies van groen. Jaarlijks wordt er een lijst gemaakt met de groenprojecten die moeten worden uitgevoerd. Jaarlijks vindt uitwerking plaats volgens een jaarplan.

Overige onderhoudsuitgaven

De uitgaven voor regulier onderhoud van de openbare ruimte wordt rechtstreeks in de exploitatie verantwoord. Openbare verlichting In het beleidsplan openbare verlichting zijn de eisen en uitgangspunten ten aanzien van de openbare verlichting vastgelegd, alsmede de planning van de vervanging van lichtmasten.

88

Kengetallen Omschrijving

Aantallen

Lichtmasten

8.875

Verlichting- en vervangingsplannen

8

Financieel

Voor 2013 is er een budget beschikbaar van € 321.000 exclusief personeelskosten. Daarnaast wordt op basis van het beleidsplan jaarlijks een krediet beschikbaar gesteld van € 129.000 voor de aanpassing en vervanging van de openbare verlichting. Voor 2013 is de uitvoering van 8 verlichtings- en vervangingsplannen opgenomen. Openbaar groen Uitvoering beheer en onderhoud gebeurt op basis van vastgesteld beleid: het groenstructuurplan en het groenbeheerplan.

Kengetallen Aantallen omschrijving Beheer en onderhoud van wijken, parken, recreatiegebieden en kernen (hectare) Bomen (stuks) Houtachtige gewassen (ha) Gras/lang gras (ha)

openbaar groen 289 19.500 40,4 1

Haag (m1)

14.500

Graskanten (m1)

142.000

Watergangen (ha) Hekwerken (m1)

92 12.500

Banken (stuks)

488

Afvalbakken (stuks)

575

Hondenbakken

116

Financieel

Voor 2013 is op de exploitatie voor kleinschalig en grootschalig onderhoud een budget beschikbaar van € 1.208.000 exclusief personeelskosten. Onderhoud rioleringen De gemeentelijke zorgplicht met betrekking tot riolering is vastgelegd in de Wet Milieubeheer en de waterwet en in de beleidskaders van onderandere het Nationaal Bestuursakkoord Water en de Europese Kaderrichtlijn Water. De zorgplicht en taken zijn beschreven in het verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (vGRP), het beheer en onderhoud van rioleringen en rioolgemalen voor de afvoer van afvalwater en regenwater binnen en buiten de bebouwde kom.

Kengetallen

De gemeente Goes heeft de riolering in onderhoud, die is samengesteld uit de volgende onderdelen: omschrijving

aantallen

Lengte hoofdriolering (km)

304

Lengte drukriolering (km)

66

Inspectieputten (Hoofd)rioolgemalen Pompputten

7.267 29 280

Kolken

16.968

Huisaansluitingen

17.900

Randvoorzieningen

13

W.A.D.I. (m2)

6.440

Lijngoten

5.312

89

Financieel

Voor 2013 is op de exploitatie voor onderhoud rioleringen een budget beschikbaar van € 277.000 exclusief personeelskosten. Begraafplaatsen Betreft het uitvoeren van begrafenissen, van ruimingen, van herbegravingen en het uitvoeren van het onderhoud op de begraafplaatsen. Invulling hiervan vindt plaats binnen de bepalingen van de Wet op de Lijkbezorging of krachtens deze wet vastgestelde richtlijnen. Deze activiteiten vinden plaats op de volgende begraafplaatsen: • RK begraafplaats Goes • Algemene begraafplaats Goes • Algemene begraafplaats ’s-Heer Arendskerke • Algemene begraafplaats ’s-Heer Hendrikskinderen • Algemene begraafplaats Kattendijke • Algemene begraafplaats Kloetinge • Algemene begraafplaats Oud sabbinge • Algemene begraafplaats Wilhelminadorp • Algemene begraafplaats Wolphaartsdijk

Kengetallen omschrijving

aantallen

Begraven in algemene graven

28

Begraven in eigen graven

109

Bijzetting urnen

19

Herbegravingen

1

Aantal begraafplaatsen

9

Financieel

Voor 2013 is er een budget beschikbaar van € 125.000 exclusief personeelskosten. Bruggen Betreft het beheren, onderhouden en bedienen van de beweegbare bruggen ten behoeve van de scheepvaart. Veilige en functionele bediening garanderen voor zowel scheepvaart- als wegverkeer op de door het college vastgestelde bedieningstijden. De zomerbediening is uitbesteed aan de Stichting Stadshaven en in de weekenden door personeel in vaste dienst. De winterbediening vindt plaats door het sluispersoneel. De Wilhelminabrug wordt op afstand bediend vanaf het sluiscomplex. De Ringbrug/St. Maartensbrug heeft een handmatige bediening ter plaatse.

Kengetallen omschrijving Beweegbare bruggen

aantallen 3

Brugbedieningen Wilhelminadorp

5.200

Brugbedieningen Ringbrug/St. Maartensbrug

2.067

Inspecties

Financieel

6

De uitgaven worden rechtstreeks op de exploitatie verantwoord. Daaruit wordt bekostigd: opheffen storingen, structureel klein onderhoud, 2x per jaar inspecties uitvoeren in verband met operationele functie en veiligheid. Hiervoor is in 2013 een budget beschikbaar van € 18.000 exclusief personeelskosten, voor 3 bruggen. De uitvoering van grote onderhoudswerken aan bruggen gaat op basis van de meerjaren onderhoudsplanning. Voor 2013 is groot onderhoud aan de Ringbrug gepland.

90

91

Paragraaf financiering Inleiding

De financieringsparagraaf in de begroting is, in samenhang met het treasurybesluit, dat in artikel 212 van de Gemeentewet is voorgeschreven een belangrijk instrument voor het transparant maken, en daarmee voor het sturen, beheersen en controleren van de financieringsfunctie. Het treasurybesluit geeft de infrastructuur voor de inrichting van de financieringsfunctie. Artikel 13 Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) legt vast welke informatie de financieringsparagraaf in ieder geval dient te bevatten. De Wet financiering decentrale overheden (wet Fido) heeft als belangrijkste uitgangspunt het beheersen van risico’s.

Visie op rentebeheersing en -ontwikkeling Renteontwikkeling Door de bestaande economische ontwikkelingen is het maken van een goede visie op de renteontwikkeling gecompliceerd. De aanhoudende schuldencrisis in Europa leidt tot grote onzekerheid op de financiële markten. De Europese Centrale Bank heeft haar officiële rentetarief meerdere malen verlaagd. Onder invloed van de aanhoudende onrust nam het vertrouwen in de economie in de eurozone verder af. Beleggers vluchtten massaal in veilige waarden, waardoor ook de rente in Nederland aanzienlijk is gedaald. De grote onzekerheid op de financiële markten leidt echter ook tot hogere risicopremies in de rentetarieven die financiële instellingen hanteren bij het uitlenen van geld. Zonder deze risicopremies zou de rente nog verder gedaald zijn. Analisten verwachten dat de variabele rente in de komende periode per saldo min of meer op hetzelfde niveau zal blijven. De ontwikkeling van de lange rente (10 jaar vast) in 2012 is in onderstaande grafiek zichtbaar (bron: BNG).

3,00%

Rente ontwikkeling 2012

2,50%

Rente %

2,00% 1,50% Nederlandse rent eont wikkeling (10 jaar vast )

1,00% 0,50% 0,00% jan.

feb.

mrt

apr.

mei

juni

juli

aug.

Maanden

Kasgeldlimiet Ter beperking van renterisico’s op de korte schuld dienen de gemeenten te voldoen aan de kasgeldlimiet. Dit betekent dat de korte schuld voor gemeenten maximaal 8,5% van het begrotingstotaal mag bedragen. De korte schuld bestaat uit de opgenomen gelden met een oorspronkelijke rentetypische looptijd korter dan één jaar en de schuld in rekening-courant en is bedoeld voor het financieren van lopende uitgaven.

92 (bedragen x € 1.000) Kasgeldlimiet

2013

2014

2015

2016

Totaal jaarbegroting (lasten)

107.136

110.555

109.917

110.966

Percentage

8,5%

8,5%

8,5%

8,5%

Kasgeldlimiet

9.107

9.397

9.343

9.432

- 8.008

- 8.008

- 8.008

- 8.008

1.099

1.389

1.335

1.424

Gemiddelde netto vlottende schuld (-/-)/ gemiddeld overschot vlottende middelen * Ruimte (+) / overschrijving (-) *

Bij de bepaling van de netto vlottende schuld is uitgegaan van de vastgestelde balans per 31 december 2011 in de jaarrekening 2011.

Omdat de korte rente lager is dan de lange rente wordt de kasgeldlimiet volledig benut. Pas als de kasgeldlimiet dreigt te worden overschreden zullen wij een passende geldlening aangaan. Het huidige contract met de huisbankier BNG voorziet hierin. Renterisiconorm Met behulp van de renterisiconorm wordt bepaald welk renterisico de gemeente loopt op haar vaste schuld (leningen met een looptijd van langer dan één jaar). De renterisiconorm is bepaald op 20% van het begrotingstotaal. Dat wil zeggen dat de jaarlijks verplichte aflossingen en de renteherzieningen niet meer mogen bedragen dan 20% van het begrotingstotaal. Hierbij is een minimumbedrag bepaald van € 2,5 miljoen. Het uitgangspunt van de renterisiconorm is het beheersen van de renterisico’s op langlopende schulden. Dit gebeurt door het aanbrengen van spreiding in de looptijden van de leningen. Hiermee wordt voorkomen, dat een groot deel van de leningen tegelijk opnieuw moeten worden afgesloten, met het risico van snel oplopende rentelasten. (bedragen x € 1.000) Renterisiconorm 1 Renteherzieningen * 2

Aflossingen

3

Renterisico (1 + 2)

4a

Begrotingstotaal

4b

Percentage regeling

4

Renterisiconorm (4a x 4b)

5a

Ruimte onder renterisiconorm (4 > 3)

5b

Overschrijding renterisiconorm (3 > 4)

2013

2014

11.500

2016

7.500

7.500

12.104

12.799

20.249

19.853

23.604

20.299

27.749

27.353

107.136

110.555

109.917

110.966

20%

20%

20%

20%

21.427

22.111

21.983

22.193

-

1.812

-

-

5.766

5.160

2.177 *

7.500

2015

Dit betreft de roll-over leningen.

Het beeld in voornoemde tabel is sterk vertekend omdat het renterisico op de roll-over leningen beperkt is doordat er renteplafonds zijn afgesproken. Als we deze renteherzieningen buiten beschouwing laten dan wordt de renterisiconorm niet overschreden.

Financieringspositie

De financieringspositie geeft inzicht in de ontwikkeling van de financieringsbehoefte, rekening houdend met de investeringen en beschikbare interne en externe middelen. De interne financiering vindt plaats in de vorm van de ten laste van de exploitatierekening gebrachte afschrijvingen en in de vorm van eigen vermogen (reserves). Voor de externe financiering wordt een beroep gedaan op de geld- en kapitaalmarkt. Als de kasgeldlimiet wordt overschreden, wordt een langlopende onderhandse lening aangegaan. De gemiddelde rente van de Goese leningsportefeuille bedraagt 4,49%.

93 Om een goed beeld te krijgen van de omvang van de werkelijke financieringsbehoefte van de gemeente speelt niet alleen de verhouding boekwaarden en financieringsmiddelen een rol. Ook de in de investeringsplanning opgenomen investeringen, desinvesteringen, het verschil tussen de afschrijvingen en aflossingen en de onttrekkingen en toevoegingen aan reserves en voorzieningen spelen een rol. In de gemeente Goes werken we met totaalfinanciering. Dit houdt in dat niet voor iedere investering (activum) separaat een lening wordt afgesloten. Investeringen worden gefinancierd vanuit het totaal van eigen vermogen (reserves) en het lang vreemd vermogen (aangetrokken leningen). Er is dus ook geen directe relatie tussen een bepaald activum en de rentelasten voor een afgesloten lening. Bij projecten van grote omvang kan het zijn dat het systeem van totaalfinanciering wordt losgelaten. Hierbij valt te denken aan bijvoorbeeld een project waarbij er sprake is vaneen verschil tussen juridisch en economisch eigenaar van het activum. Hierbij is het denkbaar dat een specifieke financieringsvorm wordt afgesloten, waarvan de lasten uitsluitend aan dit project wordt toegerekend. Voorstellen voor afwijken van het systeem van totaalfinanciering zullen onderdeel moeten uitmaken van het raadsbesluit over de uitvoering van deze projecten. Bij de in de staat van langlopende geldleningen begrote leningen is de financiering van de majeure projecten nog niet meegenomen. Deze financieringen worden pas bepaald op het moment dat middels een raadsvoorstel een majeur project wordt voorgelegd. Per project zal een afweging gemaakt worden welke manier van financiering gekozen kan worden. Dit is ook afhankelijk van de liquiditeitspositie van dat moment. Schuldpositie Voor het beoordelen van de financiële vermogenspositie van gemeenten is de blik vaak gericht op het eigen vermogen op de balans. De aandacht moet echter ook uitgaan naar de rentedruk op de begroting. De financiële vermogenspositie van gemeenten kan ook aan de hand van de schulden worden beoordeeld. Als we rekening houden met de toekomstige ontwikkelingen zoals verwerkt in de begroting 2013 en de meerjarenraming dan vertoont de netto schuld uitgedrukt in een percentage van de exploitatie het volgende beeld: (bedragen x € 1.000)

2013

2014

2015

2016

Netto schuld per 1 januari

124.944

134.340

130.041

124.792

Exploitatie

107.136

110.555

109.917

110.966

125%

118%

114%

109%

Netto schuld in % van de exploitatie

Op basis bestaande Europese normen (zoals de EMU-normen) en onderzoeken in het verleden kan worden gesteld dat bij een netto schuld die groter is dan 100% van de exploitatie voorzichtigheid geboden is en dat bij een netto schuld die groter is dan 150% van de exploitatie sprake is van een ongewenst situatie. Uit voorgaande overzicht kan worden afgeleid dat de gemeente Goes een relatief hoge schuldpositie heeft. De hoogte van de netto schuld wordt beïnvloed door een groot aantal factoren. Zo is de netto schuld bij gemeenten met een centrumfunctie, zoals Goes, veelal hoger dan bij gemeenten zonder een centrumfunctie. EMU-saldo Het EMU-saldo geeft informatie over de bijdrage van gemeenten aan het totale EMU-saldo/EMU-tekort. De definitie van het EMU-saldo is grofweg: het verschil tussen de inkomsten en de uitgaven van een overheidsorgaan in een bepaald jaar. De ontwikkeling van het EMU-saldo van de gemeente Goes vertoont het volgende beeld:

94 (bedragen x € 1.000) EMU-saldo 1

2013

2014

2015

2016

Exploitatiesaldo vóór toevoeging aan c.q. onttrekking uit reserves

2

Afschrijvingen ten laste van de exploitatie

3

Bruto dotaties aan de post voorzieningen ten laste van de exploitatie

4

Investeringen in (im)materiële vaste activa die op de balans worden geactiveerd

5

Baten uit bijdragen van andere overheden, de Europese Unie en overigen, die niet op de exploitatie zijn verantwoord en niet al in mindering zijn gebracht bij post 4

6

Baten uit desinvesteringen in (im)materiële vaste activa (tegen verkoopprijs), voor zover niet op exploitatie verantwoord

7

Aankoop van grond en de uitgaven aan bouw-, woonrijp maken e.d. (alleen transacties met derden die niet op de exploitatie staan)

8

Baten bouwgrondexploitatie, voor zover niet op exploitatie verantwoord

9

Lasten op balanspost voorzieningen voorzover deze transacties met derden betreffen

10

Lasten i.v.m. transacties met derden, die niet via de onder post 1 genoemde exploitatie lopen, maar rechtstreeks ten laste van de reserves (inclusief fondsen en dergelijke) worden gebracht en die nog niet vallen onder één van bovenstaande posten

11

Verwachte boekwinst bij verkoop van effecten

+

1.731

2.927

1.836

2.231

+

6.284

6.664

6.615

6.514

+

5.570

5.571

5.571

5.571

-/-

13.087

776

2.972

1.159

+

-

…

…

…

+

-

…

…

…

-/-

-

…

…

…

…

…

…

+

Berekend EMU-saldo

-/-

5.613

5292

5257

5277

-/-

-

…

…

…

-/-

-

…

…

…

-5.115

9.094

5.793

7.880

Door grote investeringen in 2013 waaronder de nieuwbouw Pontes van 9 miljoen is het berekend EMU-saldo voor de gemeente Goes in 2013 negatief. Vanaf 2014 verloopt het EMU-saldo weer positief .

Intern liquiditeitsbeheer

Dit betreft het beheersen van de risico’s van mogelijke wijzigingen in de liquiditeitenplanning. Als gevolg van onvoorziene wijzigingen kunnen de financieringskosten hoger uitvallen. Voor de liquiditeitspositie tot één jaar is een planning aanwezig. Met deze planning wordt door de treasurer een inschatting gemaakt van de belangrijkste te ontvangen en te betalen bedragen voor die periode. Hierbij wordt gedacht aan: • de perioden waarin belastingopbrengsten gepland zijn; • periodieke ontvangsten van ministeries (algemene uitkering, sociale uitkeringen etc.); • de ontvangsten van incidentele bedragen (grondtransacties, subsidies etc.);

95 • •

de uitgaven van periodieke betalingen (salarissen, sociale uitkeringen, uitgaven ten laste van de gewone dienst, belastingafdrachten, subsidies, rente en aflossing, etc.); de uitgaven van incidentele bedragen (investeringen).

De liquiditeitenplanning wordt periodiek bijgesteld aan de hand van de geldstromen binnen de organisatie en de wijzigingen in de geldstromen, die in de geplande inkomsten en uitgaven optreden. In verband daarmee moet de treasurer constant op de hoogte zijn van het betalingsverkeer. Voorop staat dat de gemeente altijd aan haar betalingsverplichtingen moet voldoen. Hiervoor moeten steeds voldoende geldmiddelen op zowel de korte als de lange termijn beschikbaar zijn.

Koers- en valutarisicobeheer

In onze gemeente zijn geen financiële transacties in vreemde valuta te verwachten, waardoor er geen sprake was van koers- en/of valutarisico’s.

Relatiebeheer

Relatiebeheer omvat het onderhouden van de relaties met financiële instellingen. De treasurer houdt regelmatig contact met de verschillende banken waarmee de gemeente een relatie heeft. De doelstelling van deze contacten is het realiseren van marktconforme condities op producten en diensten geleverd door de financiële instellingen en het zorgdragen voor een permanente beschikbaarheid van bancaire en financiële diensten tegen vooraf overeengekomen kwaliteit en prijs.

Schatkistbankieren

Alle decentrale overheden moeten vanaf 2013 schatkistbankieren. Gemeenten, provincies, waterschappen en gemeenschappelijke regelingen zijn dan verplicht om hun tegoeden aan te houden bij het ministerie van Financiën. Schatkistbankieren is afgesproken in het begrotingsakkoord 2013 en gepubliceerd in de Staatscourant op 4 juni 2012.

96

97

Paragraaf bedrijfsvoering Algemeen Vanaf het begin van deze collegeperiode zijn onze inspanningen er op gericht om de gemeentelijke financiën op orde te houden. Daartoe dienen ook in 2013 keuzes te worden gemaakt. belangrijk speerpunt daarbij is de samenwerking met andere gemeenten. Dit pad ging niet over rozen maar zal naar verwachting een bijdrage leveren aan het in toom houden van de uitgaven en aan het behouden van kwaliteit binnen de organisaties van onze gemeente en die van onze partners. Inmiddels wordt op alle terreinen van de gemeenschappelijke regeling gewerkt aan het vormgeven van de onderdelen binnen de gemeenschappelijke regeling. Ook op andere terreinen zoals via het Programma Gemeente heeft Antwoord gaan wij voort met de ontwikkeling van de bedrijfsvoering. Daarbij wordt gezocht naar een goede balans tussen kwaliteit en kosten. De verwachtte ontwikkeling van de gemeentefinanciën en de totstandkoming van de afdelingen binnen de gemeenschappelijke regeling nopen ons tot het ontwikkelen van visie op de toekomstige afgeslankte gemeentelijke organisatie. Hierbij zullen tevens de effecten van de vergrijzing worden betrokken die naar verwachting van invloed zal zijn op de samenstelling van ons personeelsbestand door de grote uitstroom van ervaren medewerkers. Op het terrein van de gemeente als werkgever zal het komende jaar daarom veel aandacht moeten zijn voor de interne en externe mobiliteit.

Aandachtspunten

Het verder verbeteren van het kwaliteit- en serviceniveau voor bedrijven en burger bij een verantwoorde kostenontwikkeling blijft zoals gesteld de voornaamste opgave voor de bedrijfsvoering. Voor 2013 levert dit de volgende thema’s op: • Bij het vormgeven van de nieuwe kleinere organisatie van de gemeente Goes nadat de afdelingen van de gemeenschappelijke regeling tot stand zal zijn gebracht zal gebruik worden gemaakt van de ontwikkelde professionele aanpak van de werkprocessen. • Het Klant Contact Centrum (KCC) wordt verder uitgebreid waarbij aandacht moet worden besteed aan de verbindingen met de afdelingen van de gemeenschappelijke regeling • Uitbouwen E-service inclusief de doorontwikkeling van de gemeentelijke Persoonlijke Internet Pagina ‘Mijn Goes’(PIP). • Het mogelijkerwijs invoeren van Werken op afspraak zoals vermeld in het collegeprogramma als volgende stap in vraaggericht werken. • Management ontwikkeling en ontwikkelingsgericht leidinggeven blijven een speerpunt voor de organisatie. • De gemeentebegroting zal worden doorontwikkeld in ons streven naar het verkrijgen van de beste begroting van Nederland. • Invoering van het Nieuwe Werken.

Op te leveren resultaten

De verwachtingen ten aanzien van de overheid wijzigen niet automatisch in tijden van crisis. Meer dan ooit zijn er burgers en bedrijven die de steun van de gemeente nodig hebben. Dat dit verlangd wordt in een tijd dat de financiën en de organisatie onder druk staan maakt de uitdaging groter dan in de voor ons liggende jaren. Het benutten van kansen om de bedrijfsvoering te moderniseren zodat deze efficienter wordt met behoud van zoveel mogelijk kwaliteit of waar mogelijk meer kwaliteit, is de uitdaging waar bestuur en organisatie het komende jaar voor staan.

Salariskosten

De geraamde salariskosten voor 2013 bedragen € 22.512.000. Een verdere financiële uitsplitsing vindt u terug in het bijlagenboek.

98

99

Paragraaf verbonden partijen Algemeen De gemeente Goes heeft bestuurlijke en financiële belangen in een aantal verbonden partijen, die het beleid uitvoeren voor de gemeente. Een verbonden partij is een privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisatie waarin de gemeente zowel een bestuurlijk als financieel belang heeft. bestuurlijke belang: een vertegenwoordiging in het bestuur of het hebben van stemrecht. financieel belang: de gemeente heeft middelen ter beschikking heeft gesteld die niet verhaalbaar zijn in geval van een faillissement van de verbonden partij en/of als financiële problemen bij de verbonden partij kunnen worden verhaald op de gemeente. Een verbonden partij kan onder andere zijn een deelneming in een vennootschap, een gemeenschappelijke regeling, een stichting, een vereniging of een PPS (Publiek Private Samenwerking).

Goese visie op verbonden partijen Een verbonden partij kun je zien als één van de drie mogelijkheden waarmee de gemeente haar taken uitvoert (of laat uitvoeren) om haar doelstellingen te realiseren: door een eigen dienst, door een commerciële partij of door een verbonden partij. Belang voor de raad Verbonden partijen zijn om de volgende drie redenen van belang voor de raad:

1. Via de verbonden partij moeten doelstellingen van de gemeente worden gerealiseerd Bijvoorbeeld de gemeenschappelijke regeling Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst (GGD) speelt een belangrijke rol bij de uitvoering van het gezondheidsbeleid zoals weergegeven in het programma Welzijn van de gemeente Goes. Net zoals ook de gemeenschappelijke regeling Veiligheidsregio Zeeland een belangrijke rol speelt in de uitvoering van het beleid zoals vastgesteld in het programma Openbare orde en veiligheid.

2. De gemeente loopt financiële risico’s Mogelijke financiële tekorten in de exploitatie van een gemeenschappelijke regeling zullen door de gemeenten die hieraan deelnemen, moeten worden opgevangen. Zo is bijvoorbeeld de continuïteit van de orderportefeuille van De Betho sterk afhankelijk van enkele grote opdrachtgevers en daarmee risicovol. Voor vennootschappen, zoals Delta N.V. en de BNG is het risico beperkt tot de kapitaalinbreng. 3. Er bestaan mogelijk bestuurlijk-organisatorische risico’s De gemeente is zowel bestuurder/eigenaar van de verbonden partij, als haar klant/opdrachtgever. Zowel de belangen van de verbonden partij zelf moeten worden behartigd (bestuurder), als de belangen van de gemeente (klant). Als deze belangen niet parallel lopen, kan dat problemen opleveren. Daarnaast is er een risico van de afstand. De gemeente heeft minder informatie en minder mogelijkheden om bij te sturen dan dat ze dat kan bij de eigen gemeentelijke diensten op het moment dat er problemen of risico's evident worden. Het is van belang om bovenstaande informatie inhoudelijk inzichtelijk te hebben, zodat de raad in staat is om bestuurlijk verantwoord te kunnen handelen. Beleidskader De volgende criteria gelden in de gemeente Goes als beleidskader voor de gemeentelijke deelnemingen in afzonderlijke rechtspersonen: - het deelnemen in een verbonden partij gebeurt alleen met het oog op het verrichten van een publieke taak; - participatie in een privaatrechtelijke rechtsvorm (NV, BV, VOF of CV) vindt uitsluitend plaats als onderzocht en gemotiveerd is waarom uitvoering van beleidsvoornemens niet in een publieke rechtsvorm kunnen plaatsvinden; - de gemeenteraad bepaalt van geval tot geval tot welk bedrag het financiële belang in een privaatrechtelijke rechtsvorm strekt;

100 -

jaarlijks wordt in de paragraaf “verbonden partijen” behorende bij de jaarstukken en de begroting aangegeven welke ontwikkelingen bij de verbonden partijen hebben plaatsgevonden of naar verwachting zullen gaan plaatsvinden; vanuit het voorzichtigheidsprincipe wordt dividend uit deelnemingen verantwoord in het jaar van ontvangst.

Beleidsvoornemens op verbonden partijen

In het collegeprogramma 2010-2014 Samen kiezen voor Goes is een bezuiniging opgenomen op subsidies en gemeenschappelijke regelingen. Naast de bezuiniging zoals die binnen het VZG is afgesproken van 2% voor de gemeenschappelijke regelingen, wordt dit ook toegepast op andere subsidies. Ook is in het collegeprogramma opgenomen dat naast de eerder afgesproken 2% nog een aanvullende bezuiniging van 2% als taakstelling wordt opgenomen. In de subsidiebedragen en bijdragen gemeenschappelijke regelingen is de bezuiniging van 2% per bijdrage doorgevoerd. De taakstelling van aanvullend 2% is als totaal in een stelpost opgenomen.

Lijst met verbonden partijen

Voor een overzicht van de verbonden partijen zijn twee tabellen opgesteld. In de eerste tabel wordt het belang en de financiële positie per partij weergegeven. Tijdens het opstellen van begroting 2013 waren de jaarverslagcijfers voor 2011 nog niet voor alle partijen beschikbaar. In die gevallen is in de tabel uitgegaan van de cijfers over 2010. In de tweede tabel wordt per verbonden partij inzicht gegeven in de kerntaken, risico’s en bijdrage aan de doelstelling/programma.

101

Verbonden partijen Tabel financiële positie Verbonden partijen

Rechtsvorm

Bank Nederlandse Gemeenten Dataland Delta NV Economische Impuls Zeeland Goes Goed BV Grondexploitatiemaatschappij Goese Grondexploitatiemaatschappij Goese

NV BV NV BV BV BV CV

Gemeenschappelijke regelingen

Rechtsvorm

De Betho College Zorg en Welzijn Bureau Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst Zeeland (GGD) Gemeenschappelijke regeling Reinigingstaak Borsele-Goes Openbaar lichaam afvalstoffenverwijdering Zeeland (OLAZ) Regionaal Bureau Leerplicht Samenwerkingsverband belastingen (SaBeWa) Samenwerkingsverband Welzijnszorg Oosterschelderegio Veiligheidsregio Zeeland Vereniging Zeeuwse Gemeente Vereniging Zeeuwwind Woonwagenschap Midden- en NoordZeeland Zeeuwse Muziekschool

Belang

Resultaat 2011

Eigen vermogen eind 2011

Vreemd vermogen eind 2011

(x € 1.000) 256.000 35 82.690 -3 42 0 0

(x € 1.000) 1.897.000 -93 1.179.820 367 3.816 341 9.018

(x € 1.000) 134.563.000 839 2.032.923 587 3.704 0 19.862

Resultaat 2011

Eigen vermogen eind 2011

Vreemd vermogen eind 2011

GR GR GR

(x € 1.000) 9.930 7 181

(x € 1.000) 14.438 87 4.339

(x € 1.000) 2.311 2.553 1.947

GR

n.v.t.*

n.v.t.

n.v.t.

GR

5

132

4.992

GR GR

0 504

53 585

0 65

GR

26

708

7.938

GR GR GR GR

677 -18 608 79

2.799 15 3.878 27

9.209 157 3.582 432

GR

-58

260

1.285

0,17% 0,28% 4,17% 1,64% 100,00% 25,00% 24,00%

102

Verbonden partijen Tabel kerntaken, risico’s en bijdrage doelstelling/programma Verbonden partijen

Bank Nederlandse Gemeenten NV

Dataland

Delta NV

Kerntaak

Verstrekte garanties en Risico's bij geld-leningen, aandelen- faillissement kapitaal, dividend of subsidie De bank van en voor Aandelenkapitaal van € Wegvallen dividendoverheden en instellingen 240.923 (aantal aandelen opbrengsten voor het maatschappelijk 96.369), dividendbelang. Met gespecialiseerde uitkering 2011 was € financiële dienstverlening 212.000. draagt de BNG bij aan zo laag mogelijke kosten van maatschappelijke voorzieningen voor de burger.

Het landelijk vastgoedloket van de Nederlandse gemeenten Het leveren van gas, water, electriciteit, afvalverwerking, internet.

Economische Impuls Zeeland BV

Economische structuurversterking, promotie en acquisitie en stimulering kenniseconomie

Goes Goed BV

Eigenaar accommodatie Sportpunt Zeeland, bestaande uit zwembaden, sporthallen, squashbanen en ruimtes voor de Centraal Instituut Opleiding Sportleiders

Goese Schans

Exploiteren van de herstructurering van een verouderd bedrijventerrein tot hoogwaardig woonniveau in samenwerking met partijen ten behoeve van risicospreiding

Grondexploitatiemaatschappij Goese Schans Beheer

Het via de CV exploiteren van de herstructurering van een verouderd bedrijventerrein tot hoogwaardig woonniveau in samenwerking met partijen ten behoeve van risicospreiding

Belang van € 1.800 via certificaten.

Zeggenschap en monitoring van risico's

Programma

Zeggenschap via stemrecht op de aandelen die in bezit zijn. Beoordeling van begroting en jaarrekening.

Algemeen dekkingsmiddel

Gering gezien het N.v.t. beperkt financieel belang Aandelenkapitaal van € Wegvallen Zeggenschap via 289.058 (aantal aandelen dividendopbrengsten stemrecht op de 637), dividend-uitkering aandelen die in 2011 was € 2.084.000. bezit zijn. Beoordeling van begroting en jaarrekening. Aandelenkapitaal van € Gering gelet op Zeggenschap via 2.461 (aantal 2.461) beperkte omvang stemrecht op de aandelenpakket aandelen die in gemeenet Goes bezit zijn. Beoordeling van begroting en jaarrekening. Gemeente is 100% Aandelenkapitala van: € De exploitatie en 3.247.140. In 1994 is een beheer van de aandeel-houder. accommodatie komen Beoordeling van achtergestelde lening verstrekt met een weer voor rekening begroting en boekwaarde per 31-12van de gemeente jaarrekening. 2011 € 1.588.231. Daarnaast is er een garantstelling voor drie leningen met een boekwaarde van € 6.922.352 per 31-122011. Kapitaalbelang van € De risico's zijn Beoordeling van 2.880.000 (geen onderdeel van de begroting en aandelen) grondexploitatie van jaarrekening. Van het project Goese te voren Schans. Daarnaast omschreven kan er sprake zijn van aandeelhouders een niet afgemaakte besluiten moeten wijk. aan de gemeente worden voorgelegd. Aandelenkapitaal van € De risico's zijn Beoordeling van 120.000 (aantal 120.000) onderdeel van de begroting en grondexploitatie van jaarrekening. Van het project Goese te voren Schans. Daarnaast omschreven kan er sprake zijn van aandeelhouders een niet afgemaakte besluiten moeten wijk. aan de gemeente worden voorgelegd.

Economische zaken Economische zaken

Economische zaken

Welzijn

Bouwen en ruimte

Bouwen en ruimte

103 Gemeenschappelijke regelingen

De Betho

Kerntaak

Verstrekte garanties en geld-leningen, aandelenkapitaal of subsidie Uitvoeren van de Wet Sociale De exploitatiebijdrage in Werkvoorziening voor de zes het jaar 2011 was € gemeenten in de regio 7.132.000. Noord/Zuid-Beveland en Tholen.

College Zorg en Ten behoeve van de invoering De exploitatiebijdrage in Welzijn (CZW) Bureau van de Wmo is het CZW het jaar 2011 was € Bureau opgericht. 17.285.

Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst Zeeland (GGD)

De exploitatiebijdrage in De gemeenten hebben de taak de gezondheid van hun het jaar 2011 was € 1.127.000. inwoners te bewaken, te beschermen en te bevorderen volgens de Wet Publieke Gezondheid. De GGD voert in opdracht van de Zeeuwse gemeenten deze taken uit. Daarnaast worden gemeenten geadviseerd en ondersteund bij het opstellen en uitvoeren van hun gezondheidsbeleid. Het algemene doel is het beschermen en bevorderen van de gezondheid van de Zeeuwse bevolking en het voorkomen van ziekte.

Gemeenschappelijke Het efficiënt uitvoeren van het De exploitatiebijdrage in regeling kolkenzuigen en het inzetten het jaar 2011 was € Reinigingstaak Borsele-van de huisvuilwagen 173.000 Goes Openbaar lichaam Verbeteren van de efficiency afvalstoffenverwijderin en effectiviteit van de g Zeeland (OLAZ) afvalverwijdering en verder ontwikkelen van de regiefunctie in de afvalverwijderingsketen. Regionaal Bureau Voorkomen schoolverzuim bij Leerplicht/RMC jongeren en stimuleren van Oosterschelderegio het halen van starkwalificaties.

De exploitatiebijdrage in het jaar 2011 was € 1.315.000.

De exploitatiebijdrage in het jaar 2011 was € 89.027

Samenwerkingsverban Het opleggen van aanslagen De exploitatiebijdrage in d belastingen gemeentelijke heffingen en het jaar 2011 was € belastingen en een efficënte 728.000. uitvoering geven aan het gemeentelijk belastinggebied. Samenwerkingsverban Beleidsvoorbereiding, De exploitatiebijdrage in d Welzijnszorg besluitvorming en het jaar 2011 was € Oosterschelderegio beleidsuitvoering voor 6.454.000 bovengemeentelijke voorzieningen en activiteiten op het terrein van de welzijnszorg. Uitvoering geven aan de Wet Voorziening Gehandicapten.

Risico's bij faillissement

Zeggenschap en monitoring van risico's

Programma

De deelnemende gemeenten dragen bij in de verliezen van de Betho die sterk afhankelijk zijn van de economische ontwikkelingen en en landelijke regelgeving

Zeggenschap door Werk, inkomen bestuurslidmaatsch en zorg ap. Beoordeling begroting en jaarrekening

Zeggenschap door Werk, inkomen bestuurslidmaatsch en zorg ap. Beoordeling begroting en jaarrekening De deelnemende Zeggenschap door Welzijn gemeenten dragen bij bestuurslidmaatsch in de verliezen van de ap. Beoordeling GGD. van begroting en jaarrekening.

De deelnemende Zeggenschap door Milieu gemeenten dragen bij bestuurslidmaatsch in de verliezen. ap. Beoordeling van begroting en jaarrekening. De deelnemende Zeggenschap door Milieu gemeenten dragen bij bestuurslidmaatsch in de verliezen van de ap. Beoordeling OLAZ. van begroting en jaarrekening. De deelnemende Zeggenschap door Onderwijs gemeenten dragen bij bestuurslidmaatsch in de verliezen. ap. Beoordeling van begroting en jaarrekening. De deelnemende Zeggenschap door Algemeen gemeenten dragen bij bestuurslidmaatsch dekkingsmiddel in de verliezen van de ap. Beoordeling SaBeWa. van begroting en jaarrekening. De deelnemende Zeggenschap door Welzijn gemeenten dragen bij bestuurslidmaatsch in de verliezen. ap. Beoordeling van begroting en jaarrekening.

104 Gemeenschappelijke regelingen

Kerntaak

Veiligheidsregio Zeeland

Veiligheidsregio Zeeland is het orgaan voor fysieke veiligheid, rampenbestrijding en crisisbeheersing in Zeeland. De organisatie omvat Brandweerzorg, Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio, de Gemeenschappelijke Meldkamer Zeeland en de Rampenbestrijding en Crisisbeheersing. De activiteiten richten zich op het vergroten van de veiligheid van de Zeeuwse bevolking en bezoekers. Behartiging belangen van alle Jaarlijkse bijdrage is € Zeeuwse gemeenten op 0,16 per inwoner diverse beleidsterreinen

Vereniging Zeeuwse Gemeente

Verstrekte garanties en geld-leningen, aandelenkapitaal of subsidie De exploitatiebijdrage in het jaar 2011 was € 435.000.

Vereniging Zeeuwwind De coörperatie heeft als doel N.v.t. het gebruik van windenergie en andere vormen van duurzame energie te bevorderen en daarmee bij te dragen aan een leefbare wereld. Het werkgebied van Zeeuwind is Zeeland Woonwagenschap Midden- en NoordZeeland

Zeeuwse Muziekschool

Tot 1 januari 2088 exploiteerde het woonwagenschap standplaatsen. Met woningcoörporaties is overeenstemming bereikt over de overname van de standplaatsen. Na deze overdracht is overgegaan tot het overdragen van openbare voorzieningen. Een aantal van deze terreinen zijn verontreinigd en deze overdracht kan nog niet worden afgerond. De gemeenschappelijke regeling blijft in afgeslankte vorm bestaan. Verzorgen van bestuurlijke en organisatorische samenwerking op het gebied van instrumentaal en vocaal muziekonderwijs ten behoeve van leerlingen van de deelnemende gemeenten.

Risico's bij faillissement

Zeggenschap en monitoring van risico's

Programma

De deelnemende gemeenten dragen bij in de verliezen van de Veiligheidsregio.

Zeggenschap door Openbare orde bestuurslidmaatsch en veiligheid ap. Beoordeling van begroting en jaarrekening.

Zeggenschap door Bestuur bestuurslidmaatsch ap. Beoordeling van begroting en jaarrekening. De deelnemende Zeggenschap door Milieu gemeenten dragen bij bestuurslidmaatsch in de verliezen. ap. Beoordeling van begroting en jaarrekening. Gering gezien het beperkt financieel belang

De exploitatiebijdrage in het jaar 2011 was € 7.585.

Naar verwachting is de huidige voorziening saneringskosten niet toereikend om de werkelijke kosten van de sanering van de vervuilde gronden op te kunnen vangen.

Zeggenschap door Welzijn bestuurslidmaatsch ap. Beoordeling van begroting en jaarrekening.

De exploitatiebijdrage in het jaar 2011 was € 310.600.

De deelnemende gemeenten zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor een eventueel exploitatietekort.

Zeggenschap door Welzijn bestuurslidmaatsch ap. Beoordeling van begroting en jaarrekening.

105

Paragraaf grondbeleid Visie op het grondbeleid Het grondbeleid heeft een grote invloed op en samenhang met de realisatie van de programma’s zoals Bouwen aan Ruimte, Economische Zaken en Toerisme, en Verkeer en Openbare Ruimte. Daarnaast heeft het grondbeleid een grote financiële impact. De (eventuele) baten, maar vooral de financiële risico’s zijn van belang voor de algemene financiële positie van de gemeente. Grond is een sturingsinstrument om zoveel mogelijk: • kwaliteit (stedenbouw, architectuur, duurzaamheid, veiligheid) in plannen te realiseren; • maatschappelijke waarden veilig te stellen (cultureel erfgoed, natuur); • invloed voor consumenten (kopers/toekomstige huurders) veilig te stellen; • van de winstpotentie uit grond veilig te stellen voor de gemeenschap; Daarnaast is grond het sturingselement om: • partijen (ontwikkelaars) te kiezen, eventueel via (openbare) aanbesteding, voor de opstalontwikkeling waarmee het beoogde resultaat en de beoogde kwaliteit gerealiseerd kunnen worden; • te voorkomen dat door particuliere verwervingen een onnodige/ongewenste prijsopdrijving tot stand komt. Om deze redenen kiest de gemeente ervoor om (bij voorkeur) zelf de grondexploitatie te doen en (een team van) ontwikkelaars de opstalontwikkeling te laten verrichten. Voor eigen grondexploitatie heeft de gemeente geen formele machtsmiddelen. Er zijn echter wel informele machtsmiddelen. Deze zijn te verkrijgen door zeer consequent te handelen: heel duidelijk te maken naar ontwikkelaars dat voor gebieden waar de gemeente zelf de grondexploitatie doet, alleen zaken gedaan wordt met partijen die het (grond- en ander) beleid van de gemeente respecteren/onderschrijven. In het ruimtelijk beleid het feit dat partijen die (speculatief) gronden hebben verworven waar mogelijk een rol laten spelen in locatiekeuzes en bestemmingswijzigingen. Situaties waar de gemeente geconfronteerd wordt met een ontwikkelaar die zonder voorafgaand overleg uit speculatieve overwegingen, of voor het verwerven van bouwcapaciteit gronden/opstallen verwerft, druisen in tegen het door de gemeente voorgestane beleid. Het grondbeleid is bij het opmaken van deze begroting nog grotendeels impliciet. Het te voeren grondbeleid is naar verwachting eind 2012 vastgelegd in een nota grondbeleid.

Wijze

Actief en passief grondbeleid De gemeente kiest voor een actief/strategisch grondbeleid, omdat hierdoor allerlei maatschappelijke doelstellingen het best gediend kunnen worden. Hiertoe zal de gemeente zoveel mogelijk zelf trachten de benodigde (ruwe) bouwgrond te verwerven. Hierbij zal zij zich vooral richten op sleutelposities, aangezien het verwerven van alle gronden een (te) groot beslag legt op de financiële middelen. Indien dit niet mogelijk is, omdat de grond in handen is van een partij die een beroep kan en wil doen op het zelfrealisatiebeginsel, zal getracht worden om door middel van een PPS-constructie de gemeentelijke doelstellingen te verwezenlijken. De nieuwe grondexploitatiewet is samen met de nieuwe Wet op de ruimtelijke ordening per 1 juli 2008 in werking getreden. Met de nieuwe grondexploitatiewet heeft de gemeente meer instrumenten in handen om kosten te verhalen bij particuliere exploitaties. Indien een PPS-constructie niet mogelijk is zal afhankelijk van de situatie worden teruggevallen op een anterieure exploitatieovereenkomst (voor vaststelling van een ruimtelijk besluit) of een posterieure exploitatieovereenkomst (na vaststelling van een ruimtelijk besluit en bijbehorend exploitatieplan) om de kosten te verhalen en maatschappelijke

106 doelstellingen zeker te stellen. Als ook dat niet lukt en de private partij toch zelf kan exploiteren dan worden via afgifte van de bouwvergunning de kosten volgens het exploitatieplan verhaald. Actieve grondpolitiek houdt in dat de gemeente naast het ontwikkelen van bestemmingsplannen ook de realisatie hiervan door uitgifte van bouwrijpe gronden voor eigen rekening en risico uitvoert. Voordelen van actieve grondpolitiek zijn: • maximale sturing op de inrichting van het te ontwikkelen gebied; • meer mogelijkheden om alle kosten die te maken hebben met de locatieontwikkeling te verhalen in de uitgifteprijs van de bouwgronden; • de mogelijkheid om een positief bedrijfsresultaat te behalen (al staan de resultaten gezien de crisis zeker onder druk); De gemeente is gewend en goed vertrouwd met deze vorm van grondpolitiek. Nadeel van actieve grondpolitiek is dat de financiële risico's volledig voor de gemeente zijn.

Marktconforme gronduitgifteprijzen op basis van gemiddelde residuele waarde Voor de bepaling van de grondprijzen wordt uitgegaan van een gemiddelde residuele waarde. Jaarlijks worden voor diverse soorten modelopstallen grondprijzen vastgesteld c.q. geactualiseerd. Voor niet-commerciële functies worden eveneens jaarlijks standaard grondprijzen vastgesteld. In specifieke situaties zal de grondprijs afzonderlijk worden berekend

Maatschappelijk gewenst en efficiënt ruimtegebruik Binnen de beleidskaders en gegeven de marktvraag zal zo efficiënt mogelijk omgegaan worden met bouwgrond en zal worden gestreefd naar een optimale prijs/kwaliteitverhouding. Winstmaximalisatie is hierbij geen doel op zich maar dient om verliezen op herstructureringslocaties op te vangen en middelen te genereren voor bovenwijkse (hoofd)infrastructuur.

Genormeerde grondproductiekosten/exploitatieberekeningen Om te komen tot de beoogde efficiency is gebruik gemaakt van kengetallen voor de (initiële) exploitatieberekeningen. Deze normen worden zowel voor de eigen als voor de private exploitatie gebruikt.

Reservevorming Voor de grondexploitatie zijn diverse reserves van belang: • • • •

reserve bouwgrondexploitatie (risico-opvang), gevoed vanuit winsten op exploitaties en een percentage van de verkoopprijs in de kostprijs van de bouwgrond; reserve bovenwijkse voorzieningen (realisatie bovenwijkse voorzieningen), gevoed door een percentage van de verkoopprijs in de kostprijs van de bouwgrond; reserve buitenkunstwerken (realisatie buitenkunstwerken) gevoed door een percentage van de verkoopprijs in de kostprijs van de bouwgrond; reserve duurzaam bouwen (stimulering duurzaam bouwen), gevoed door een percentage van de verkoopprijs bedrijfsgrond of woningbouw dat, onder voorwaarden, bij realisatie van maatregelen teruggevraagd kan worden.

Wet Voorkeursrecht Gemeenten (WVG) De Wet Voorkeursrecht Gemeenten (WVG) geeft gemeenten een wettelijk recht van voorrang op de verwerving van onroerende zaken. Als een voorkeursrecht is gevestigd, zal een verkoper de grond eerst aan de gemeente moeten aanbieden. Er zal zoveel mogelijk gebruik gemaakt worden van het instrument WVG.

107

Organisatie

Om een actief grondbeleid te kunnen voeren zijn een aantal zaken van belang: • deskundigheid. De vastgoedmarkt is gecompliceerd en kent professionele spelers en verschillende constructies. Om hier goed mee om te kunnen gaan is steeds meer specialistische kennis vereist; • marktkennis. De gemeente zal goed op de hoogte moeten zijn van vraag en aanbod in de vastgoedmarkt en hier adequaat op in moeten spelen; • slagvaardigheid. De gemeente moet snel en flexibel kunnen inspelen op kansen en mogelijkheden die zich voordoen op de vastgoedmarkt; • continuïteit. De belangen die gemoeid zijn met het grondbeleid zijn zo groot dat dit niet afhankelijk mag zijn van de aanwezigheid van één persoon; • herkenbaarheid. De benadering vanuit de invalshoek van het grondbeleid moet herkenbaar aanwezig zijn om deze belangen goed te kunnen vertegenwoordigen en bewust met grond om te gaan.

Beleidsuitgangspunten bouwgrondreserve Met de bouwgrondexploitatie zijn grote risico’s gemoeid. Zoveel mogelijk worden de risico’s gekwantificeerd en in de exploitatieopzet meegenomen. Sommige risico’s zijn echter niet of nauwelijks te kwantificeren (met name conjunctuur- en renterisico, veranderingen in woon- en werkvoorkeuren en behoeftes, grondverwerving, milieurisico’s, planschade, toereikendheid kostenramingen, bouwvolume, prijsstijgingen, archeologie, politieke besluitvorming etc.). De reserve bouwgrondexploitatie dient om deze risico’s op te vangen. De reserve bouwgrond bestaat uit een reserve voor nadelige complexen en een risicoreserve. Met de risicoreserve kunnen de rentelasten gedurende 4 jaren als gevolg van vertraging van de complexen worden opgevangen voor zover het complex daartoe zelf niet in staat is.

Winstneming Vanaf het boekjaar 2009 worden tussentijdse winstnemingen toegepast volgens een staffel waarbij naar rato van de opbrengsten een gedeelte van de winst kan worden ingeboekt. Het laatste schijfje winst (20%) wordt genomen op het moment dat een complex wordt afgesloten. Een complex wordt in principe afgesloten als alle uit te geven grond is verkocht en het plan geheel woonrijp is gemaakt. Winsten worden, tenzij anders is overeengekomen, toegevoegd aan de reserve bouwgrond. Zodra de winstverwachting van een reeds in exploitatie genomen complex negatief is, wordt de contante waarde van het verwachte verlies ten laste van de bouwgrondreserve gebracht. Hier pleit namelijk het voorzichtigheidsprincipe ervoor om verliezen direct te nemen.

Prognose van de te verwachten resultaten van de totale grondexploitatie Op basis van de jaarrekening bouwgrondexploitatie 2011 (inclusief begrotingen) is een prognose gemaakt van de reserve bouwgrond in de jaren 2012-2024. In 2013 worden naar verwachting 3 complexen afgesloten met een totaalresultaat van ca. € 116.835. Dit bedrag is gebaseerd op actuele individuele ramingen per complex. Voor tussentijdse winstneming is nog geen bedrag geraamd, daar dit per jaar wordt bezien. Naar verwachting bevindt de bouwgrondreserve zich in 2013 op een acceptabel niveau (zie hiervoor onder "Beleidsuitgangspunten bouwgrondreserve").

108

4. Financiële begroting

www.goes.nl

110

111

Uitgangspunten De uitgangspunten voor de berekening van begrotingsposten zijn vastgesteld door uw raad in de perspectiefbrief: Omschrijving

2013

2014

2015

2016

1

Aantal inwoners per 1 januari

36.904

37.000

37.100

37.200

2

Aantal woonruimten

16.948

17.100

17.250

17.400

+1,5%

+1,0%

+1,0%

+1,0%

3

Ontwikkeling salarissen/sociale lasten

4

Prijsstijging

+2,0%

+2,0%

+2,0%

+2,0%

5

Rekenrentepercentage

+4,0%

+4,0%

+4,0%

+4,0%

6

Ontwikkeling bijdragen aan gemeenschappelijke regelingen

0,0%

0,0%

0,0%

0,0%

Ontwikkeling subsidies

0,0%

0,0%

0,0%

0,0%

7

Toelichting 1. De inwoneraantallen zijn gebaseerd op de meest actuele Primos-bevolkingsprognose van ABF Research. Hierbij is uitgegaan van een gemiddelde groei van het aantal inwoners van 100 per jaar. 2. Bij de cijfers over de aantallen woonruimten is uitgegaan van de gegevens van 1 januari 2012. Er wordt uitgegaan van een toename van de woningvoorraad met 150 woningen per jaar. 3. De VNG en de bonden hebben een principeakkoord gesloten voor een nieuwe Cao gemeenten. De Cao gaat met terugwerkende kracht in per 1 juni 2011 en loopt tot 31 december 2012. De Cao bevat een loonstijging van 1% per 1 januari 2012 en nogmaals 1% per 1 april 2012. In de begroting 2012 was voor het jaar 2012 rekening gehouden met een stijging van 2,5%. Een initiële stijging van circa 1% als gevolg van periodieken etc. en de overeengekomen loonstijging van in totaal 2% leiden samen tot een stijging van 3% in 2012. Dit is 0,5% hoger dan waarmee in de begroting 2012 rekening mee is gehouden. In 2013 wordt de nullijn gehanteerd en wordt enkel rekening gehouden met een initiële stijging van 1%. Daarna gaan wij uit van een jaarlijkse stijging van 2% bestaande uit 1% initieel en 1% loonstijging. 4. De meest actuele inflatiecijfers uit maart 2012 (bron: Centraal Plan bureau (CPB)) laten voor 2013 een prijsstijging van 1,75% zien. Voor 2014 verwacht het CPB een prijsstijging van 2% en voor 2015 van 2,25%. Bij het opstellen van de begroting is uitgegaan van een gemiddelde prijsstijging van 2% per jaar. 5. Het te hanteren rentepercentage dient aan te sluiten bij de op het moment van opstellen van de perspectiefbrief geldende kapitaalmarktrente. Als uitgangspunt geldt hierbij de rente voor een geldlening die in 25 jaar annuïtair wordt afgelost en waarvan de rente gedurende de gehele looptijd van de lening vast staat. Om praktische redenen en om enige armslag te hebben voor renteschommelingen is besloten dat percentage naar boven op een kwartprocent af te ronden. Gelet op de renteontwikkelingen en voornoemd uitgangspunt wordt het verantwoord geacht de rente voor nieuwe investeringen en voor nieuwe geldleningen vast te stellen op 4%. 6. De VZG-richtlijn voor het opstellen van de begroting 2013 en de meerjarenraming 20142016 van de gemeenschappelijke regeling blijft uitgaan uit van een taakstellende structurele bezuiniging van 2% per jaar in de jaren 2012 tot en met 2015. De toegestane inflatiecorrectie in de begroting 2013 van de gemeenschappelijke regelingen bedraagt 2%.Voor 2013 betekent dit een mutatie ten opzichte van 2012 van 0%. Vanaf 2014 wordt rekening gehouden met een bezuiniging van 2% per jaar ten opzichte van het voorgaande jaar. De inflatiecorrectie voor 2014 en volgende jaren is in de VZG-richtlijn vooralsnog niet mee-

112 genomen. Wij gaan, evenals bij de andere posten in de begroting, uit van een inflatiecorrectie van 2% voor de jaren na 2013. Dit betekent ook na 2013 een mutatie van 0% ten opzichte van de voorgaande jaren (de prijsstijgingen in 2013 en volgende jaren dienen te worden opgevangen door bezuinigingen). Bij de beoordeling van de begrotingen van de gemeenschappelijke regelingen zal de naleving van deze richtlijn betrokken worden. De uiteindelijk in de begroting en meerjarenraming op te nemen bijdragen aan de gemeenschappelijke regelingen zullen gebaseerd worden op de kadernota’s/begrotingen van deze regelingen. 7. In voorgaande jaren is op de subsidies reeds rekening gehouden met een korting van 2% per jaar. Wij stellen voor om bij de subsidies dezelfde uitgangspunten als bij de bijdragen aan de gemeenschappelijke regelingen te hanteren. Dit betekent dat ingaande 2013 een inflatiecorrectie van 2% wordt gehanteerd, hetgeen leidt tot een mutatie van 0%. Voor de ramingen van de belastingopbrengsten zijn de volgende percentages gehanteerd. Deze geven de stijging weer ten opzichte van 2012. Omschrijving

2012

2013

2014

2015

Onroerende-zaakbelastingen

2%

2%

2%

2%

Rioolrecht

2%

2%

2%

2%

Toeristenbelasting

2%

2%

2%

2%

Woonforensenbelasting

2%

2%

2%

2%

2% + 3%

2% + 3%

2%

2%

2%

2%

2%

2%

Parkeerbelastingen Precariorechten Infectieziekten

2%

2%

2%

2%

Lijkbezorgingsrechten

5,5%

90%

90%

90%

dekkend

dekkend

dekkend

Afvalstoffenheffing

2,5%

2,5%

100%

100%

dekkend

dekkend

Reinigingsrechten

100%

100%

100%

100%

dekkend

dekkend

dekkend

dekkend

100%

100%

100%

100%

dekkend

dekkend

dekkend

dekkend

Marktgeld Leges

100%

100%

100%

100%

dekkend

dekkend

dekkend

dekkend

Reclamebelasting

3%

3%

3%

3%

Haven- en schutgeld

2%

2%

2%

2%

113

Recapitulatie baten en lasten 2011-2016 (bedragen x € 1.000) omschrijving

rekening 2011

begroting 2012

begroting 2013

begroting 2014

begroting 2015

begroting 2016

Lasten Programma 0 Bestuur

4.702

5.181

4.888

4.962

5.111

5.146

3.529

3.965

3.653

3.655

3.578

3.605

15.259

16.666

15.581

15.857

16.056

16.221

1.244

1.703

1.462

1.463

1.452

1.459

Programma 1 Openbare orde en veiligheid Programma 2 Verkeer en openbare ruimte Programma 3 Economische zaken en toerisme Programma 4 Onderwijs

8.788

8.926

8.224

9.050

8.979

8.869

Programma 5 Welzijn

11.835

12.205

12.077

12.301

12.299

12.423

34.742

30.535

31.425

32.615

32.580

32.663

8.397

7.831

8.302

8.273

8.449

8.695

17.157

17.234

16.202

16.201

16.684

16.705

Programma 6 Werk, inkomen en zorg Programma 7 Milieu Programma 8 Bouwen aan ruimte Algemene dekkingsmiddelen Totaal lasten

4.057

2.632

2.614

2.647

2.646

2.632

109.710

106.878

104.428

107.024

107.834

108.418

-715

-870

-846

-871

-880

-889

Baten Programma 0 Bestuur Programma 1 Openbare orde en veiligheid Programma 2 Verkeer en openbare ruimte Programma 3 Economische zaken en toerisme Programma 4 Onderwijs

-433

-460

-389

-397

-405

-413

-6.380

-7.418

-6.659

-7.011

-7.231

-7.367

-3.426

-3.052

-1.837

-1.839

-1.841

-1.844

Programma 5 Welzijn

-1.467

-1.717

-626

-1.384

-612

-618

-1.519

-504

-464

-554

-541

-542

Programma 6 Werk, inkomen en zorg Programma 7 Milieu

-20.761

-18.596

-18.947

-20.124

-20.127

-20.145

Programma 8 Bouwen aan ruimte

-5.649

-5.567

-5.713

-6.039

-6.338

-6.603

-15.370

-16.718

-15.679

-15.704

-15.728

-15.751

-67.845

-55.344

-54.999

-56.028

-55.966

-56.478

-123.565

-110.246

-106.159

-109.951

-109.669

-110.650

(exclusief mutaties reserves)

-13.855

-3.368

-1.730

-2.927

-1.835

-2.232

Toevoegingen aan reserves

23.885

9.077

2.518

2.875

1.768

1.843

-10.030

-5.709

-828

-605

-248

-315

0

0

-40

-657

-315

-704

Algemene dekkingsmiddelen Totaal baten Saldo programma's en algemene dekkingsmiddelen

Onttrekkingen aan reserves Saldo programma's en algemene dekkingsmiddelen (inclusief mutaties reserves)

114

115

Overzicht incidentele baten en lasten 2013-2016 Op grond van artikel 19, lid c van het BBV dient in de toelichting een overzicht van de incidentele baten en lasten opgenomen te worden. Baten en lasten voortkomende uit éénmalige activiteiten en projecten, afwikkelingsverschillen, onvoorziene inkomsten en uitgaven alsmede (eenmalige) onttrekkingen aan de algemene reserve worden als incidentele baten en lasten beschouwd. Als definitie van het begrip 'incidenteel' is, conform de toelichting op artikel 19, lid c, uitgegaan van lasten en baten die zich gedurende maximaal drie jaar voordoen. De in de begroting en meerjarenraming opgenomen belangrijkste incidentele baten en lasten (groter dan € 10.000) treft u in het volgende overzicht aan: (bedragen in duizenden Euro's) progr.

Omschrijving

2013

Incidentele lasten: 1

Reorganisatie Veligeheidsregio Zeeland

3

Het nieuwe winkelen

178

5

IJs-sceelerbaan

20

5

Museum de Bevelanden

75

6

Vluchtelingenwerk

23

6

Klimaatbeleid Minima

82

6

COA

25

Incidentele baten: ALG

*

80

Delta dividend

337

Saldo incidentele baten en lasten

-14

KPL = kostenplaatsen (indirecte kosten) ALG = algemene dekkingsmiddelen

Per saldo is sprake van incidentele lasten. De begrotingssaldi in de jaren 2013 tot en met 2016 vertonen na eliminatie van deze incidentele baten en lasten het volgende beeld: (bedragen in duizenden Euro's) omschrijving Saldo begroting en meerjarenraming

2013 40 V

2014

2015

657 V

2016

315 V

704 V

Eliminatie saldo incidentele baten en lasten

14 V

-

-

-

Saldo begroting en meerjarenraming excl. Incidentele baten en lasten

26 V

657 V

315 V

704 V

Uit voorgaand overzicht blijkt dat (ook) na eliminatie van de incidentele baten en lasten sprake is van positieve begrotingssaldi.

116

117

Reserves en voorzieningen Inleiding

Het beleid voor de reserves en voorzieningen is vastgelegd in de nota reserves en voorzieningen. Deze nota is op 22 mei 2008 door de raad vastgesteld.

Beleidsuitgangspunten

De belangrijkste uitgangspunten met betrekking tot de reserves en voorzieningen zijn: • terughoudendheid bij het instellen van (nieuwe) bestemmingsreserves (een uitgebreid scala aan bestemmingsreserves belemmert de integrale afweging van prioriteiten en komt de transparantie van de gemeentelijke financiën niet ten goede. • voor het instellen van nieuwe bestemmingsreserves geldt een minimale omvang van € 100.000. • als minimale buffer voor het afdekken van toekomstige risico’s wordt een norm van 5% van de jaaromzet aangehouden. • in het collegeprogramma 2010-2014 is als (financieel technische) bezuiniging besloten om geen rente bij te schrijven op de bestemmingsreserves.

Toelichting reserves Algemene reserve Functie

Buffer- en risicofunctie

Doel

Deze reserve vormt het belangrijkste weerstandsvermogen van de gemeente en is vooral bedoeld als buffer voor onvoorzienbare risico’s.

Tijdsfactor

Onbepaalde tijd

Voeding

Incidentele overschotten op de jaarrekening.

Toelichting

De algemene reserve vormt de belangrijkste reserve voor de gemeente. De reserve vormt de voornaamste buffer om in bepaalde onvoorziene omstandigheden te kunnen worden ingezet om risico’s af te dekken. Via een structureel systeem van risicomanagement worden binnen de organisatie deze risico’s geïnventariseerd. Voor deze risico’s wordt een norm gehanteerd voor de totale weerstandscapaciteit van 125% van het benodigde weerstandsvermogen, zoals dit op basis van risicomanagement is berekend. De algemene reserve vormt binnen de totale weerstandscapaciteit de voornaamste pijler, maar in tegenstelling tot voorgaande jaren (waarbij een norm van 5% van de begrote jaaromzet werd toegepast voor de omvang van de algemene reserve), geldt er met risicomanagement geen aparte norm meer voor de omvang van de algemene reserve.

Algemene reserve en bestemmingsreserve Besluit woninggebonden subsidies Functie

Buffer- en risicofunctie en spaarfunctie

Doel

Het betreft de algemene reserve en de bestemmingsreserve van een samenwerkingsverband van 6 gemeenten in de Oosterschelderegio, waarvoor Goes de financiële administratie verzorgt.

Tijdsfactor

De reserve loopt tot en met 2012

118 Algemene reserve en bestemmingsreserve Besluit woninggebonden subsidies Voeding

Incidentele overschotten op de jaarrekening.

Toelichting

Deze reserves zijn in 2004 gevormd, nadat de gemeenschappelijke regeling BWS Oosterschelderegio is omgezet in een samenwerkingsverband. De algemene reserve en ook de bestemmingsreserve BWS zijn het gezamenlijk financieel bezit van de 6 deelnemende gemeenten in het samenwerkingsverband.

Reserve collegeprogramma Functie

Spaarfunctie

Doel

Bekostiging van uitgaven uit het collegeprogramma mogelijk maken.

Tijdsfactor

Onbepaalde tijd

Voeding

Bij oprichting vanuit de Algemene Reserve, de reserve WMO en de bestaande claims op de reserve ISV. Daarna bij totstandkoming van nieuwe collegeprogramma’s.

Toelichting

Het collegeprogramma bevat de belangrijkste politieke beleidsprioriteiten in de collegeperiode. Een aparte bestemmingsreserve bevordert, gelet op de omvang en het aantal claims van het collegeprogramma, de overzichtelijkheid van het financiële verloop van het collegeprogramma.

Reserve majeure projecten Functie

Spaarfunctie

Doel

Bekostiging van uitgaven van een vijftal majeure projecten.

Tijdsfactor

Onbepaalde tijd

Voeding

Door overheveling vanuit de algemene reserve, de algemene bestemmingsreserve en de reserves infrastructurele werken en bouwgrondexploitatie. Verder door subsidies ISV, extra bouwleges en terug te ontvangen gelden Landsbanki en een positief rekeningsaldo.

Toelichting

De majeure projecten betreffen: de verbetering Buys Ballotstraat, de zuidelijke verbindingsweg, het spoorproject, het aquaduct en de aansluiting A58. Een aparte bestemmingsreserve bevordert de overzichtelijkheid van het financiële verloop van de majeure projecten.

Reserve Ruimtevragende wensen Functie

Spaarfunctie

Doel

Bekostiging van ruimtevragende wensen uit de begroting 2012.

Tijdsfactor

Onbepaalde tijd

Voeding

Door overheveling van een deel van het positieve begrotingssaldo uit de begroting 2012

Toelichting

In de begrotingsraad d.d. 10-11-2011 is besloten om een wensenreserve in te stellen voor alle ruimtevragende wensen in de begroting 2012. Deze wensen bestaan uit: Stelpost reïntegratie, themajaar, grenzeloos duiken, groenstructuurplan, podium ’t Beest, Pilot interventie harddrugs, wijkverkeersplannen en klimaatbeleid.

119 Reserve buitenkunstwerken Functie

Spaarfunctie

Doel

De aanschaf van buitenkunstwerken mogelijk te maken.

Tijdsfactor

Onbepaalde tijd

Voeding

0,75 % van de verkoopprijs van nieuw uit te geven bouwgrond.

Toelichting

Deze reserve uit begin jaren negentig moet het mogelijk maken om buitenkunstwerken (b.v. kunstwerk Tiendenplein, Watersnoodmonument) welke relatief veel geld kosten en anders in de reguliere exploitatie veel pieken veroorzaken, aan te schaffen. De reserve wordt met 0,75% van de verkoopprijzen bouwgrond structureel gevoed vanuit de bouwgrondexploitatie. Bij particuliere exploitatieovereenkomsten wordt van dezelfde norm uitgaan.

Reserve infrastructurele werken Functie

Spaarfunctie

Doel

Bekostiging van bovengrondse infrastructuur en groen- en milieuvoorzieningen.

Tijdsfactor

Onbepaalde tijd

Voeding

Jaarlijks saldo op de parkeerexploitatie

Toelichting

Deze reserve is gevormd vanuit de reserve bovenwijkse voorzieningen om infrastructurele werken alsmede groen- en milieuvoorzieningen mogelijk te maken. De reserve wordt gevoed vanuit de parkeergelden (het jaarlijkse saldo op de parkeerexploitatie), waarbij de achterliggende gedachte is dat deze gelden terugvloeien voor verbeteringen in de infrastructuur.

Reserve bovenwijkse voorzieningen Functie

Spaarfunctie

Doel

Het realiseren van sociaal-, culturele-, sport- en/of recreatieve voorzieningen.

Tijdsfactor

Onbepaalde tijd

Voeding

1,5 % van de verkoopprijs van nieuw uit te geven bouwgrond.

Toelichting

De achtergrond van deze reserve is om via bijdragen per m2 uit de bouwgrondexploitatie en vanuit storting door particuliere ontwikkelaars te sparen voor het aanleggen van nieuwe voorzieningen in toekomstige nieuwbouwwijken (b.v. Mannee). De reserve wordt met 1,5% van de verkoopprijzen bouwgrond structureel gevoed vanuit de bouwgrondexploitatie. Bij particuliere exploitatieovereenkomsten wordt van dezelfde norm uitgaan.

Reserve Stads- en dorpsvernieuwing Functie

Spaarfunctie

Doel

Het aanpakken van de aandachtslocaties en het uitvoeren van de bodemactiviteiten.

Tijdsfactor

Onbepaalde tijd

120 Reserve Stads- en dorpsvernieuwing Voeding

Vier gelijke jaarbedragen van € 430.281,00 uit het bouwgrondcomplex Masterplan Goes-West.

Toelichting

Deze reserve is ingesteld om een financiële regeling te treffen en daar waar mogelijk middelen te reserveren voor de aanpak van bestaand bebouwd gebied. Naast particuliere woningverbetering, de aanpak van de aandachtslocaties in de dorpen en de wijken en het uitvoeren van bodemactiviteiten gaat het ook om een volgend op te zetten herstructureringsproject. Dergelijke vernieuwingsopgaven brengen aanzienlijke (onrendabele) investeringen met zich mee.

Reserve onderhoud kleedaccommodaties buitensport Functie

Spaarfunctie

Doel

Spaarfunctie voor groot onderhoud van de kleedaccommodaties.

Tijdsfactor

Onbepaalde tijd

Voeding

Eenmalig is bij oprichting € 625.000 vanuit de algemene reserve in deze bestemmingsreserve gestort.

Toelichting

Deze reserve is op 18 september 2008 door de raad ingesteld en komt voort uit de sportnota. De reserve is ingesteld om aan de gemeentelijke verplichting te voldoen om groot onderhoud/ renovatie bij 25 en 40 jaar te kunnen doen bij alle buitensport kleedaccommodaties. De éénmalige storting is naar verwachting voldoende voor de periode tot 2020, waarna een nieuwe storting noodzakelijk zal zijn.

Reserve duurzaam bouwen Functie

Spaarfunctie

Doel

Uitgaven (o.a. subsidies) voor maatregelen in het kader van duurzaam bouwen en duurzaam klimaatbeleid.

Tijdsfactor

Onbepaalde tijd

Voeding

4,5% van de verkoopprijs van nieuw uit te geven bouwgrond.

Toelichting

Deze reserve is per 31 december 2003 ontstaan uit de voorziening duurzaam bouwen, welke niet meer voldeed aan de bepalingen van het BBV. De reserve is bedoeld om het duurzaam bouwen te stimuleren. De reserve wordt daarom met 4½ % van de verkoopprijzen bouwgrond structureel gevoed vanuit de bouwgrondexploitatie. Bij particuliere exploitatieovereenkomsten wordt van dezelfde norm uitgaan, maar wordt hierbij gewerkt met een bankgarantie. De koper kan hierbij aanspraak maken op een subsidie “duurzaam bouwen” (waarvan het bedrag ongeveer even hoog is als het bedrag dat via de bouwgrond in de reserve is gestort) indien hij voldoet aan de eisen van duurzaam bouwen.

Reserve stimuleringsmaatregelen duurzaamheid bedrijventerrein Functie

Spaarfunctie

Doel

Uitgaven (o.a. subsidies) voor maatregelen in het kader van duurzaam bouwen en duurzaam klimaatbeleid.

121 Reserve stimuleringsmaatregelen duurzaamheid bedrijventerrein Tijdsfactor

Onbepaalde tijd

Voeding

4,5% van de verkoopprijs van nieuw uit te geven bedrijfsgrond

Toelichting

De gemeenteraad heeft op 1 maart 2012 besloten deze reserve op te richten De reserve is bedoeld om het duurzaam bouwen op bedrijventerrein Poel II te stimuleren. De reserve wordt daarom met 4½ % van de verkoopprijzen van bedrijfsgrond structureel gevoed vanuit de bouwgrondexploitatie. Bedrijven kunnen aanspraak maken op een subsidie “duurzaam bouwen” (waarvan het bedrag ongeveer even hoog is als het bedrag dat via de bouwgrond in de reserve is gestort) indien er maatregelen op het gebied van duurzaam bouwen worden getroffen, zoals gesteld in de Subsidieverordening duurzaam bouwen op bedrijventerreinen Goes 2012.

Reserve bouwgrondexploitatie Functie

Buffer- en risicofunctie

Doel

Algemene buffer om de risico’s in de bouwgrondexploitatie op te kunnen vangen.

Tijdsfactor

Onbepaalde tijd

Voeding

3% of 1½ % van de verkoopprijs van nieuw uit te geven bouwgrond.

Toelichting

Deze reserve dient als buffer voor de risico’s in de grondexploitatie. Bij beëindiging van een exploitatie worden overschotten aan de reserve toegevoegd. Tijdens de looptijd blijkende verliezen worden met de reserve verrekend. De reserve wordt gevoed vanuit de normstortingen bij de verkoop van bouwgrond en vanuit bijdragen van particuliere ontwikkelingen uit af te sluiten exploitatieovereenkomsten. De verschillende percentages van de verkoopprijzen zijn: -

3% van de verkoopprijs per m2 bouwgrond voor grondgebonden woningen en verkoopopbrengst van appartementen;

-

1½ % van de verkoopprijs per m2 bouwgrond op bedrijventerreinen en kantoorlocaties;

Bij particuliere ontwikkelingen wordt van dezelfde normen uitgegaan in de af te sluiten exploitatieovereenkomsten.

Reserve werk en inkomen Functie

Buffer- en risicofunctie

Doel

Buffer om risico van openeinde regeling op bijstanduitkeringen op te vangen.

Tijdsfactor

Onbepaalde tijd

Voeding

Eventuele overschotten op het WWB/ inkomensdeel in de exploitatie.

Toelichting

Deze reserve is bij de invoering van de Wet Werk en Bijstand (WWB) in 2004 ontstaan nadat de gemeente van het Rijk budgetverantwoordelijkheid kreeg voor de uitvoering van deze wet. Voor die tijd werden de bijstandsuitkeringen op declaratiebasis door het Rijk vergoed. Om het risico van het openeinde regeling (meer door de gemeente te betalen uitkeringen t.o.v. het budget) op te kunnen vangen, is deze reserve ingesteld als risicoreserve. De WWB kent 2 geldstromen, te weten de component werk en de component inkomensdeel. Het risico beperkt zich tot de laatste component,

122 Reserve werk en inkomen waarbij het budget vrij besteedbaar is. Uit dit budget worden de uitkeringen verstrekt, waarbij de reserve dient als bufferfunctie.

Reserve egalisatie afvalstoffenheffing Functie

Egalisatiefunctie

Doel

Opvangen van tariefschommelingen in de afvalstoffenheffing totdat een kostendekkend tarief aanwezig is.

Tijdsfactor

De reserve loopt tot het jaar van kostendekkendheid van de afvalstoffenheffing

Voeding

Incidenteel uit eventuele exploitatieoverschotten van de gemeenschappelijke regeling OLAZ.

Toelichting

Deze reserve is in 1999 gevormd. De reserve kent geen structurele voeding. Bij de verkoop in 2001 van de activiteiten van het Openbaar Lichaam Afvalverwijdering Zeeland (OLAZ) is de opbrengst van € 2,3 miljoen aan de reserve toegevoegd. Incidenteel worden exploitatieoverschotten van de overgebleven gemeenschappelijke regeling OLAZ aan de reserve toegevoegd. De reserve wordt tot het jaar dat de afvalstoffenheffing kostendekkend is, gebruikt om het tekort op het product inzameling huishoudelijke afvalstoffen weg te werken en te komen tot een gefaseerde kostendekking van het tarief voor de afvalstoffenheffing.

Reserve IHP onderwijs Functie

Egalisatiefunctie

Doel

Opvangen van pieken in de kapitaallasten van onderwijsgebouwen.

Tijdsfactor

Onbepaalde tijd

Voeding

Uit de (netto) verkoopopbrengst van buiten gebruik te stellen schoolgebouwen.

Toelichting

Deze reserve is in 2000 ingesteld als egalisatiereserve voor de kapitaallasten van onderwijsgebouwen. Bij nieuwe investeringen treden door de lineaire afschrijving pieken op in de kapitaallasten. Als de werkelijke kapitaallasten hoger waren dan de jaarlijks gemiddelde kapitaallast, zoals dit ieder jaar op basis van een complexe doorrekening van het Investering en Huisvestingsplan (IHP plan) werd vastgesteld, werd het verschil aan de reserve onttrokken. Bij lagere werkelijke kapitaallasten t.o.v. het gemiddelde werd het verschil aan de reserve toegevoegd. In 2006 is deze reserve bevroren en vindt er ook geen doorberekening meer plaats van de gemiddelde kapitaallast van alle onderwijsgebouwen uit het IHP plan. Vrijvallende kapitaallasten van onderwijsinvesteringen worden sindsdien als vrije budgetruimte aan de exploitatie toegevoegd. Nieuwe investeringen in onderwijshuisvesting veroorzaken hierdoor extra structurele kapitaallasten voor de gemeente, welke niet in de reguliere meerjarenbegroting zijn op te vangen. Dit wordt veroorzaakt doordat enerzijds afschrijvingslasten bij nieuwe investeringen vaak hoger zijn dan de lasten van al bestaande onderwijsgebouwen en anderzijds doordat de afschrijvingslast de eerste jaren door de lineaire afschrijvingsmethodiek hoger zijn dan in de laatste jaren. Bij het vaststellen van de perspectiefnota 2008 is door de raad besloten om jaarlijks € 200.000,00 (vanaf 2010) aan de reserve te onttrekken ter dekking van de kapitaallasten van de investering in onderwijsgebouwen. De functie van de reserve is hiermee verschoven van een zuivere egalisatiefunctie naar een meer ‘egalisatie-spaarfunctie’, om bij nieuwe investeringen een dekking te hebben voor pieken, welke niet via de meerjaren budgetruimte uit de perspectiefnota kunnen worden opgevangen.

123 Reserve egalisatie parkeergarage Westwal Functie

Egalisatiefunctie

Doel

Egaliseren van aanloopverliezen van de parkeergarage.

Tijdsfactor

Tot 2015

Voeding

In de periode 2008-2010 vanuit de jaarlijkse overschotten van het Masterplan Binnenstad.

Toelichting

Deze reserve is op 24 mei 2007 ingesteld door de raad om aanloopverliezen in de eerste drie jaar na ingebruikname van de parkeergarage Westwal te egaliseren. De reserve wordt de eerste drie jaar met € 280.000 gevoed vanuit de jaarlijkse overschotten van het Masterplan Binnenstad. Daarna zullen aanloopverliezen aan de reserve worden onttrokken. Naar verwachting zullen in 2015 de aanloopverliezen zijn weggewerkt, waarna de reserve kan worden opgeheven.

Algemene bestemmingsreserve Functie

Inkomens- en egalisatiefunctie

Doel

Egaliseren van kapitaallasten in de exploitatie van investeringen met een economisch nut.

Tijdsfactor

Onbepaalde tijd

Voeding

Incidentele bedragen vanuit andere bestemmingsreserves.

Toelichting

Op grond van het BBV dienen investeringen met een economisch nut (b.v. stadskantoor) te worden geactiveerd. Hierdoor zal er in de exploitatie dekking moeten worden gevonden voor de structurele kapitaallasten. Dekking kan plaatsvinden door jaarlijkse onttrekking uit een apart hiervoor ingestelde bestemmingsreserve. Om echter te voorkomen dat voor elke investering een aparte bestemmingsreserve moet worden opgericht, is in 2004 gekozen voor het instellen van één algemene bestemmingsreserve voor investeringen met een economisch nut. Bij nieuwe investeringen wordt een incidenteel bedrag toegevoegd aan de algemene bestemmingsreserve. De (structurele) renteopbrengsten over dit incidentele bedrag worden hierbij toegevoegd aan de exploitatie en deels gebruikt ter dekking van de (structurele) kapitaallasten.

Toelichting voorzieningen Onderhoud gebouwen BBV categorie

C

Doel

Egaliseren onderhoudslasten gemeentelijke gebouwen.

Tijdsfactor

Onbepaalde tijd

Toelichting

Uit de voorziening worden de onderhoudsuitgaven aan de gemeentelijke gebouwen bekostigd. Op basis van inspecties worden per gebouw de onderhoudslasten in een bepaald jaar berekend. Deze inspecties worden eens per 4 jaar herhaald, waarna een herberekening van de dotatie aan de voorziening dient plaats te vinden.

Onderhoud wegen BBV categorie

C

124 Onderhoud wegen Doel

Egaliseren onderhoudslasten wegen.

Tijdsfactor

Onbepaalde tijd

Toelichting

De voorziening dient om pieken in onderhoudsuitgaven van de wegen op te kunnen vangen. Op basis van het beheersysteem Mi2 is een basisplanning voor het groot onderhoud opgesteld, welke t/m 2015 loopt. De basisplanning wordt vervolgens jaarlijks gedetailleerd naar een concrete onderhoudsplanning voor het lopende jaar en de twee daaropvolgende jaren. Dit geschiedt op basis van de 2-jaarlijkse inspecties en waarnemingen van de eigen dienst vanuit het meldingen- en registratiesysteem MRS.

Onderhoud havens, kanaal en sluis BBV categorie

C

Doel

Egaliseren onderhoudslasten van de haven, kanaal en sluis.

Tijdsfactor

Onbepaalde tijd

Toelichting

Deze voorziening is na de bouw van de nieuwe sluis (eind jaren 80) gevormd om pieken in de onderhoudsuitgaven op te kunnen vangen. Doordat de sluis als onderdeel van de waterkering tevens een veiligheidsvoorziening vormt, was dit een tweede beweegreden om een voorziening te vormen (met een voorziening zijn direct onderhoudsgelden beschikbaar bij eventuele calamiteiten). Aan de voorziening ligt een meerjaren onderhoudsplanning tot en met 2020 ten grondslag. Hierbinnen vindt twee keer per jaar een onderhoudsinspectie plaats van de diverse objecten, waarbij geconstateerd klein onderhoud direct wordt uitgevoerd en benodigd groot onderhoud op de meerjaren onderhoudsplanning wordt opgenomen.

Onderhoud riolering BBV categorie

C en D

Doel

Egaliseren onderhoudslasten riolering.

Tijdsfactor

Onbepaalde tijd

Toelichting

Deze voorziening, welke voort komt uit de reserve riolering uit 1974, is gevormd om het grillige verloop in het groot onderhoud van de rioleringen te financieren. Het gemeentelijke rioleringsplan (GRP) vormt het uitgangspunt voor de voorziening. Per twee jaar vindt er een inspectie plaats, op basis waarvan het onderhoud- en vervangingsplan wordt bijgesteld. In 2012 wordt er een nieuw GRP vastgesteld.

Onderhoud onderwijsgebouwen (lokaal bestuur) BBV categorie Doel

C Egaliseren onderhoudslasten onderwijsgebouwen van het primair en speciaal onderwijs en gymzalen.

Tijdsfactor

Onbepaalde tijd

Toelichting

Uit deze voorziening worden de uitgaven bekostigd voor het onderhoud aan onderwijsgebouwen welke voor rekening komen van de gemeente. Het betreft de onderwijsgebouwen voor het primair

125 Onderhoud onderwijsgebouwen (lokaal bestuur) en speciaal onderwijs en de gymzalen welke niet zijn overgedragen aan Nobego. In de Brinkrapportage zijn per onderhoudsobject de onderhoudslasten opgenomen. Op basis hiervan wordt dan ook de jaarlijkse storting in de voorziening bepaald.

Wethouderspensioenen BBV categorie

A

Doel

Opvangen van toekomstige pensioenuitgaven van (voormalige) wethouders.

Tijdsfactor

Onbepaalde tijd

Toelichting

De voorziening is in 2003 gevormd om toekomstige pensioenuitgaven van wethouders te kunnen opvangen. Voor arbeidsgerelateerde kosten mogen volgens het BBV geen voorzieningen worden gevormd, maar voor wethouderspensioenen is hiervoor een uitzondering gemaakt. De voorziening wordt gevoed door een jaarlijkse storting vanuit de exploitatie. Door de accountant wordt jaarlijks een actuariële berekening gemaakt van de pensioenverplichtingen, op basis waarvan aanpassing van de voorziening nodig is.

Kleinschalige kunstwerken BBV categorie

C

Doel

Egaliseren onderhoudslasten kleinschalige kunstwerken.

Tijdsfactor

Onbepaalde tijd

Toelichting

De voorziening is, op basis van de in 2005 door de raad vastgestelde nota Integraal Beheer Openbare Ruimte Goes (IBORG), gevormd. Uit de voorziening worden uitgaven gedaan voor vervanging en groot onderhoud aan voet- en fietsbruggen, keermuren, verkeersbruggen, tunnels, etc. Aanleiding voor het vormen van een voorziening was het streven naar meer planmatig onderhoud aan de hand van een meerjarige onderhoudsplanning, waarbij de uitgaven niet evenredig konden worden verdeeld over de jaren. Op basis van meerjarige inspectierapporten voor de kunstwerken wordt het beheersplan actueel gehouden.

Groenprojecten BBV categorie

C

Doel

Egaliseren uitgaven voor vervanging en groot onderhoud aan groenvoorzieningen.

Tijdsfactor

Onbepaalde tijd

Toelichting

Ook deze voorziening is in 2005 in het kader van IBORG gevormd om uitgaven te doen voor vervanging en groot onderhoud aan groenvoorzieningen. Achterliggende gedachte bij de vorming van deze voorziening was om meer planmatig groot onderhoud te kunnen uitvoeren aan vooral grotere reconstructies van groen. Op basis van de meerjarenplanning wordt er jaarlijks een detaillijst gemaakt met de groenprojecten die moeten worden uitgevoerd.

126

Verloop reserves en voorzieningen

(bedragen x € 1.000) Het meerjarig verloop van de reserves en voorzieningen is als bijlage bij deze begroting opgenomen 2013 Naam reserve/voorziening Reserves: Algemene reserves: Algemene reserve Algemene reserve BWS

1-1-2013

dotaties

onttrekkingen

31-12-2013

dotaties

2014 onttrekkingen

31-12-2014

2015 onttrekkingen

dotaties

31-12-2015

dotaties

2016 onttrekkingen

31-12-2016

16.696 134

790 3

129

17.357 137

1.117 3

110

18.364 140

363 3

84

18.643 142

364 3

85

18.922 145

Totaal algemene reserves

16.830

793

129

17.494

1.119

110

18.504

366

84

18.786

367

85

19.067

Bestemmingsreserves: Algemene bestemmingsreserve Reserve buitenkunstwerken Reserve infrastructurele werken Reserve bovenwijkse voorzieningen Reserve collegeprogramma Reserve majeure projecten Reserve ruimtevragen wensen Reserve Stads en dorpsvernieuwing

4.151 394 1.271 452 0 20.421 0 608

78 264 207

5

78 294 207

5

Reserve onderhoud kleedaccomodaties buitensport Reserve bouwgrondexploitatie Reserve egalisatie afvalstoffenheffing Reserve IHP onderwijs Reserve WWB/Inkomensdeel Reserve duurzaam bouwen Bestemmingsreserve BWS Egal.Parkeergarage Westwal Reserve Stimuleringsmaatregelen duurzaamheid bedrijventerrein

616 3.547 134 597 88 8 515 -474

430 5 441

121

100 107 200 64 223

102

179

Totaal bestemmingsreserves

32.431

1.726

Totaal reserves

49.262

4.151 468 1.534 659 0 20.421 0 1.039 621 3.889 27 397 88 65 515 -698

430 5 441

121

100 29 200 64 98

4.151 541 1.828 867 0 20.421 0 1.469 626 4.230 -2 197 88 122 515 -796

4.151 620 2.177 1.074 0 20.421 0 1.469

78 349 207

5 441 16

100

6

631 4.571 14 197 88 179 515 -790

121

64

460

179

4.151 698 2.592 1.282 0 20.421 0 1.469

78 415 207

5 441

30

636 4.912 -52 197 88 236 515 -760

640

179

819

121

100 67

64

281

179

699

33.458

1.756

495

34.719

1.402

164

35.958

1.476

230

37.204

2.518

828

50.953

2.875

605

53.223

1.768

248

54.743

1.843

315

56.271

Voorzieningen: Voorziening onderhoud gebouwen Voorziening onderhoud wegen Voorziening onderhoud haven, kanaal en sluis Voorziening rioleringen Voorziening onderhoud onderwijsgebouwen (lokaal bestuur) Voorziening wethouderspensioenen Voorziening civiletechnische kunstwerken Voorziening groenprojecten

217 328 232 727

1.072 1.881 170 1.462

1.289 1.741 83 1.460

0 469 319 729

1.073 1.881 170 1.462

1.073 1.881 113 1.460

0 469 376 731

1.073 1.881 170 1.462

1.073 1.881 88 1.460

0 469 458 733

1.073 1.881 170 1.462

1.073 1.881 83 1.460

0 469 545 735

260 2.111 291 170

362 227 227 169

622 43 225 150

0 2.295 293 189

362 227 227 169

362 43 210 150

0 2.479 310 208

362 227 227 169

362 43 200 150

0 2.663 337 227

362 227 227 169

362 43 225 150

0 2.847 339 246

Totaal voorzieningen

4.337

5.570

5.613

4.293

5.571

5.292

4.572

5.571

5.257

4.886

5.571

5.277

5.180

53.599

8.088

6.441

55.246

8.446

5.897

57.795

7.339

5.505

59.630

7.414

5.592

61.451

Totaal reserves en voorzieningen

Bijlagen

www.goes.nl

128

129

Investeringsplanning 2013-2016

130

INVESTERINGSPLANNING 2013-2016 Omschrijving/merk

Interne order

Afschr. In L jaren A

Rente %

Jaar

Totaal Bedrag

2012

2013

2014

2015

2016

MUTATIE t.o.v. Toelichting Begroting 2012

SAMENLEVING ONDERWIJSHUISVESTING Ostrea Lyceum Toeslag paalfundering (uitbreiding)

8443010

40

L

Omslag

2012

60.500

Aanvullende uitbreiding (locatie Fruitlaan)

8443011

40

L

Omslag

2013

60.000

60.500

Nieuwbouw Pontes

8441018

40

L

Omslag

2013

17.345.000

Parkeervoorzieningen Pontes

8214025

40

A

4,00

2013

577.976

Sportvelden Weitjes Pontes

8531085

15

A

5,00

2012

762.561

Wegen/fietspaden Oostrand

8210096

25

A

4,00

2013

1.107.830

1.107.830

Uitbreiding eerste inrichting leermiddelen/meubilair

8441021

15

L

Omslag

2013

60.000

60.000

8431035

40

L

Omslag

2012

40

L

Omslag

2012

0

60.000

NIEUW

HVP 2013

NIEUW

HVP 2013

NIEUW

HVP 2013

112.000

VERVANGING

Vervanging

240.000

VERVANGING

Vervanging

Aanpas. Kred. Nieuwb. Goese Lyceum project Oostrand 9.000.000

7.345.000 577.976

762.561

Deltaschool Herhuisvesting

1.000.000

Kloetingseschool Vervangende nieuwbouw (deels)

PM

Nieuwbouw school Mannee (Wingerd) Aanvullend krediet school + gymzaal

8423056

40

L

Omslag

2013

1.069.000

1.069.000

Eerste inrichting OLP en meubilair

8423064

15

L

Omslag

2013

48.700

48.700

Eerste inrichting gymzaal

8423065

10

L

Omslag

2013

48.400

48.400

Grondkosten nieuwbouw De Wingerd

8423057

niet

5,00

2012

236.452

236.452

Kinderopvang Prokino Mannee

8650001

40

A

5,00

2012

688.970

688.970

Welzijnsvoorziening Mannee

8630016

40

A

5,00

2012

178.994

178.994

Nieuwbouw De Wingerd Mannee

8423056

40

L

Omslag

2012

3.527.880

448.880

Stichtingskosten gymzaal Mannee

8480035

40

A

5,00

2012

66.132

66.132

8480037

20

L

Omslag

2012

35.000

35.000

8480036

20

L

Omslag

2012

110.000

110.000

20

L

Omslag

2015

0

8423066

15

L

Omslag

2013

30.000

1e hockeyveld renovatie toplaag

8531056

15

A

5,00

2012

112.000

2e hockeyveld renovatie toplaag

8531091

15

A

4,00

2015

112.000

renovatie veld 1 toplaag

8531055

10

A

5,00

2012

25.000

Multifunctionele accommodatie Mannee

BS Symfonie Aanbrengen valbeveiliging (aanpassing) BS Goese Polder Technische aanpassing klimaatinstallatie Goese Polder Schengehof o.b.s. Renovatie/herverdeling

PM

t Noorderlicht Eerste inrichting 9e en 10e groep

30.000

SPORTVELDEN Het Schenge

renovatie veld 2 toplaag (kunstgras)

8531092

15

A

4,00

2015

240.000

renovatie veld 3 toplaag (kunstgras)

8531075

15

A

4,00

2021

240.000

renovatie veld 4 toplaag

8531093

10

A

4,00

2016

80.000

112.000 25.000 0

GEWIJZIGD 80.000

bak hoogspring mat

8531076

25

A

4,00

2014

25.000

renovatie kunstgras korfbal Togo

8531094

15

A

4,00

2015

38.000

38.000

renovatie veld 7 (rugby)

8531077

10

A

4,00

2015

80.000

80.000

ren. windhondenrenbaan binnenveld

8531063

10

A

4,00

2018

80.000

Onderzoek verbouwing

8530018

4

L

Omslag

2012

111.073

€ 80.000 van 2014 naar 2021

VERVANGING

Vervanging

VERVANGING

Vervanging

25.000

0 52.320

GEWIJZIGD

€ 80.000 van 2013 naar 2018

INVESTERINGSPLANNING 2013-2016 Omschrijving/merk

Interne order

Aankoop grond

Afschr. In L jaren A

8531088

niet

renovatie veld 1 Wesselopark

8531057

10

renovatie veld 2 Wesselopark (kunstgras)

8531095

15

vervanging veld 3 Wesselopark bovenlaag

8531078

vervanging veld 3 Wesselopark onderlaag

Rente %

Jaar

Totaal Bedrag 551.421

2012

80.000

80.000

2013

240.000

4,00

2020

25.000

0

GEWIJZIGD

€ 25.000 van 2015 naar 2020

A

4,00

2020

125.000

0

GEWIJZIGD

€ 125.000 van 2015 naar 2020

A

4,00

2012

110.800

5,00

2012

A

5,00

A

4,00

10

A

8531079

20

8531067

20

2013

2014

2015

2016

MUTATIE t.o.v. Toelichting Begroting 2012

2012 551.421

Wesselopark 240.000

VERVANGING

Vervanging

HHK Tjoba vervanging veld 2 HHK bovenlaag

110.800

HAK renovatie veld 1 HAK

8531058

10

A

4,00

2014

80.000

renovatie veld 2 HAK

8531059

10

A

4,00

2013

80.000

80.000

vervanging veld 1 Wolphaartsdijk bovenlaag

8531054

10

A

5,00

2012

25.000

vervanging veld 1 Wolphaartsdijk onderlaag

8531080

20

A

5,00

2012

125.000

10.000

vervanging kunstgras v.v. Wolphaartsdijk bovenlaag

8531089

15

A

4,00

2012

195.000

195.000 210.000

80.000

Wolphaartsdijk 0

Zie primaat 'kunstgras vv Wolphaartsdijk 2012-02894 (57e begr.wijz. 2012)

vervanging kunstgras v.v. Wolphaartsdijk onderlaag

8531090

30

A

4,00

2012

210.000

armaturen

8531083

20

A

4,00

2020

30.000

Vervanging speeltoestellen + ondergrond 2012

8580018

15

L

Omslag

2012

135.316

Vervanging speeltoestellen + ondergrond 2013

8580019

15

L

Omslag

2013

71.808

Vervanging speeltoestellen + ondergrond 2014

8580020

15

L

Omslag

2014

37.725

Vervanging speeltoestellen + ondergrond 2015

8580021

15

L

Omslag

2015

96.955

Vervanging speeltoestellen + ondergrond 2016

8580023

15

L

Omslag

2016

58.533

Verbouwing dorpshuis Blokhuis

8630017

20

L

Omslag

2013

100.000

100.000

Perspectiefbrief 2013

Verbouwing dorpshuis De Pit

8630018

20

L

Omslag

2013

100.000

100.000

Perspectiefbrief 2013

0

GEWIJZIGD

€ 30.000 van 2015 naar 2020

Speeltoestellen 135.316 71.808 37.725 96.955 58.533

VERVANGING

Vervanging

DORPS- EN WIJKACCOMMODATIES

Totaal Samenleving

14.069.346

10.938.714

142.725

566.955

138.533

AUTOMATISERING Groot onderhoud 2012

8010118

5

L

Omslag

2012

126.265

Groot onderhoud 2013

8010130

5

L

Omslag

2013

76.265

Groot onderhoud 2014

8010138

5

L

Omslag

2014

76.265

Groot onderhoud 2015

8010160

5

L

Omslag

2015

76.265

Groot onderhoud 2016

8010173

5

L

Omslag

2016

76.265

Realisatieplan 2011-2013

8010143

4

L

Omslag

2012

123.000

61.500

Vervanging centrale servers en software

8010108

4

L

Omslag

2012

489.000

200.000

Vervanging Personal Computers 2012

8010119

4

L

Omslag

2012

130.000

130.000

Vervanging Personal Computers 2013

8010131

4

L

Omslag

2013

130.000

Vervanging Personal Computers 2014

8010139

4

L

Omslag

2014

130.000

Vervanging Personal Computers 2015

8010161

4

L

Omslag

2015

130.000

Vervanging Personal Computers 2016

8010174

4

L

Omslag

2016

130.000

Totaal Automatisering

126.265 76.265 76.265 76.265 76.265

VERVANGING

Onderhoud en Upgrading Novell besturingssysteem

130.000

VERVANGING

De PC's worden in een cyclus van vier jaar vervangen

130.000 130.000 130.000

517.765

206.265

206.265

206.265

206.265

INVESTERINGSPLANNING 2013-2016 Omschrijving/merk

Interne order

Afschr. In L jaren A

Rente %

Jaar

Totaal Bedrag

2012

2013

2014

2015

MUTATIE t.o.v. Toelichting Begroting 2012

2016

FACILITAIRE ZAKEN Vervanging 7 lectrievers

8010162

10

L

Omslag

2015

100.000

Telefooncentrale

8010163

10

L

Omslag

2012

200.000

200.000

Beamers

8010120

5

L

Omslag

2012

30.000

30.000

Vervanging iPads 2014-2016

8010172

3

L

Omslag

2014

69.000

Totaal Facilitaire zaken

100.000

230.000

0

12.000

12.000

45.000

12.000

112.000

45.000

NIEUW

In het kader van het Project Papierloos Werken voor de 3e groep gebruikers

BRANDWEER Duikwagen, Mercedes 4784

8120053

10

L

Omslag

2015

75.000

Tankautospuit MAN M2000 4739

8120043

15

L

Omslag

2013

288.510

Vervanging dienstvoertuigen, 4719 en 4793

8120054

7

L

Omslag

2016

39.000

100 helmen

8120040

10

L

Omslag

2012

36.000

Verbindingsmiddelen, mobilofoons

8120048

10

L

Omslag

2015

36.000

Aanpassing 3e Tankautospuit

8120049

10

L

Omslag

2014

29.000

Bluskleding 100 pakken

8120050

7

L

Omslag

2015

67.500

Bluslaarzen 100 stuks

8120051

5

L

Omslag

2013

26.000

Ademluchttoestellen 50 stuks

8120041

15

L

Omslag

2012

215.000

Noodstroomaggegaat

8120044

10

L

Omslag

2013

28.300

Warmtebeeldcamera's

8120052

7

L

Omslag

2015

33.000

Duiktoestellen, 12 stuks

8120045

7

L

Omslag

2012

31.500

Landelijke uitrol nieuwe uniformen

8120055

7

L

Omslag

2016

90.000

Management Informatiesystemen op de tankautospuiten

8120047

5

L

Omslag

2014

27.000

Totaal Brandweer

75.000

VERVANGING

Vervanging, van 2016 naar 2015

39.000

VERVANGING

Vervanging

90.000

VERVANGING

Vervanging

288.510 36.000 36.000 29.000 67.500 26.000 215.000 28.300 33.000 31.500 27.000 282.500

342.810

56.000

211.500

129.000

PUBIEKSZAKEN Lijkbezorging Ruiming 322 algemene graven Kloetinge

8724010

15

A

5,00

2012

136.596

Ruiming 233 algemene graven Goes

8724011

15

A

5,00

2012

48.950

Totaal Publiekszaken

136.596

Zie primaat 'Inrichting begraafplaats Kloetinge na ruiming' 2012-02763 (50e begr.wijz. 2012)

48.950 185.546

0

0

0

0

ECONOMISCHE ZAKEN Parkeerbedrijf Vervanging parkeerautomaten

8214015

10

A

5,00

2010

100.000

Vervanging parkeerautomaten

8214016

10

A

5,00

2011

100.000

Vervanging parkeerautomaten

8214017

10

A

5,00

2012

100.000

Vervanging parkeerautomaten

8214018

10

A

4,00

2013

100.000

Vervanging parkeerautomaten

8214022

10

A

4,00

2014

100.000

Vervanging parkeerautomaten

8214024

10

A

4,00

2015

100.000

300.000

Zie primaat 'krediet parkeerautomaten'2012-01417 (44e begr.wijz. 2012) 611.390

0 0 0 0

INVESTERINGSPLANNING 2013-2016 Omschrijving/merk

Interne order

Afschr. In L jaren A

Rente %

Jaar

Totaal Bedrag

2012

2013

2014

2015

MUTATIE t.o.v. Toelichting Begroting 2012

2016

Recreatie Goese Heggen

8580017

1

Zonnepanelen Stadskantoor

8010165

25

2012 L

Omslag

2012

33.664 57.200

Totaal Economische Zaken

Afschrijving wordt gedekt t.l.v. collegeprogramma 2006-2010

57.200 390.864

611.390

0

0

50.000

450.000

50.000

450.000

0

0

80.000

25.000

25.000

175.000

0

STADSONTWIKKELING Aanpak Grey Spots 1e tranche

8211030

30

L

Omslag

2012

500.000

Totaal Stadsontwikkeling

GEWIJZIGD

€ 450.000 verschoven van 2012 naar 2013

0

VERGUNNING & HANDHAVING Sanering Bleekveld

8723013

1

2012

Viewer tbv digitaal afhandelen omgevingsvergunningen

8010170

5

L

Omslag

2013

25.000

25.000

NIEUW

Volledig digitaal be- en afhandelen van omgevingsvergunningen

Dienstauto (toezichthouder buitendienst)

8010171

5

L

Omslag

2013

25.000

25.000

NIEUW

Dienstauto t.b.v. nieuwe toezichthouder

Totaal Vergunning & Handhaving

80.000

75.000

25.000

175.000

Afschrijving wordt gedekt t.l.v. reserve duurzaam bouwen

0

OPENBARE RUIMTE ALGEMEEN Verkeersregelinstallaties Buijs Ballotstraat/Patijnweg

8211028

15

L

Omslag

2015

120.000

Fruitlaan/Lindestraat

8211024

15

L

Omslag

2013

120.000

Vervanging en aanpassing van openbare verlichting 2012

8210080

10

L

Omslag

2012

129.000

Vervanging en aanpassing van openbare verlichting 2013

8210086

10

L

Omslag

2013

129.000

Vervanging en aanpassing van openbare verlichting 2014

8210091

10

L

Omslag

2014

129.000

Vervanging en aanpassing van openbare verlichting 2015

8210095

10

L

Omslag

2015

129.000

Vervanging en aanpassing van openbare verlichting 2016

8210106

10

L

Omslag

2016

150.000

120.000 120.000

Openbare Verlichting 129.000 129.000 129.000 129.000 150.000

VERVANGING

350.000

VERVANGING

Huisvuilauto's MAN/Haller, achterlader (SB11)

8010147

8

A

4,00

2015

300.000

300.000

MAN/Haller, zijbterlader (SB12)

8010148

8

A

4,00

2015

300.000

300.000

Volvo/Translift (SB 14)

8010127

5

A

5,00

2012

240.741

MAN/Terberg Huisvuilauto tbv ondergrondsafvalverwijdering (SB15)

8010166

8

A

4,00

2016

350.000

240.741

Afzetcontainers huisvuil

8010149

8

A

4,00

2015

30.000

30.000

Afzetcontainers huisvuil K.T.K.

8010150

8

A

4,00

2015

80.000

80.000

Grote vrachtauto's MAN/Vrachtwagen met kraan (SB64)

8010151

8

A

4,00

2015

180.000

180.000

MAN/Vrachtwagen met kraan (SB65)

8010152

8

A

4,00

2015

180.000

180.000

Iveco 65C15D (SB22)

8010128

8

A

5,00

2012

46.000

46.000

Iveco 65C15D (SB23)

8010129

8

A

5,00

2012

46.000

46.000

Citroên Berlingo - aardgas - (SB24)

8010144

8

A

4,00

2014

25.000

Kleine vrachtauto's

25.000

Verhoging bedrag i.v.m. areaaluitbreiding, inhaalslag en nieuw contract

INVESTERINGSPLANNING 2013-2016 Omschrijving/merk

Interne order

Afschr. In L jaren A

Rente %

Jaar

Totaal Bedrag

2012

2013

2014

2015

Ford Transit 330L SB79

8010125

8

A

5,00

2012

45.000

7.000

Ford Transit 335 LEFDL SB80

8010126

8

A

5,00

2012

45.000

7.000

Mitsubishi Canter Fuso (SB25)

8010140

8

A

4,00

2014

35.000

35.000

Mitsubishi Canter Fuso (SB27)

8010141

8

A

4,00

2014

60.000

60.000

Mitsubishi L 200 (SB31)

8010132

8

A

4,00

2013

46.000

Renault Mascott (SB35)

8010142

8

A

4,00

2014

60.000

Opel Movano L3H1 (SB81)

8010133

8

A

5,00

2012

33.000

33.000

Opel Movano L3H1 (SB82)

8010134

8

A

5,00

2012

33.000

33.000

Citroên Berlingo - aardgas - (SB85)

8010145

8

A

4,00

2014

25.000

Citroên Jumpy 2.0 afvalbakjes

8010167

8

A

4,00

2016

50.000

8010089

5

A

5,25

2012

134.259

Tractor John Deere F5515 (sport)

8010153

8

A

4,00

2015

50.000

Kubota B2410 HDB 4WD

8010168

6

A

4,00

2016

35.000

Hoogwerker (bomen)

8010154

5

A

4,00

2015

60.000

Houtversnipperaar

8010136

6

A

4,00

2013

80.000

Knikmops (minikraan)

8010155

8

A

4,00

2015

35.000

35.000

JCB verrijker (vervanging van Ahlman A4, shovel)

8010156

8

A

4,00

2015

65.000

65.000

Rioolreiniginsgsmachine

8010169

8

A

4,00

2016

55.000

Tachymeter

8010157

8

L

Omslag

2015

35.000

35.000

G.P.S. systeem

8010137

8

L

Omslag

2015

26.000

26.000

Nido Stratos grote opzet strooier STB 22362 B40 - 36 PAL --450

8210081

8

L

Omslag

2012

27.000

27.000

Nido Stratos grote strooier rijdend STB 22361 B35K - 15 AWAL

8210082

8

L

Omslag

2012

33.600

33.600

Nido Stratos grote opzet strooier STB 22991 B15 + - 27PCL--350G

8210064

8

L

Omslag

2013

27.500

Nido Stratos grote opzet strooier STB 22992 B15 + - 27PCL--350G

8210065

8

L

Omslag

2013

27.500

27.500

Nido S2B 10190 S2 B40-36 PCL - 490 G PKVEL

8210069

8

L

Omslag

2013

33.000

33.000

Nido Stratos aanhang-nat / zout strooier ABCLN S2B 12563

8010158

8

L

Omslag

2015

55.000

55.000

Nido Stratos aanhang-nat / zout strooier ABCLN S2B 12564

8010159

8

L

Omslag

2015

55.000

55.000

2016

MUTATIE t.o.v. Toelichting Begroting 2012

46.000 60.000

25.000 50.000

VERVANGING

35.000

VERVANGING

Materieel veegwagens Veegmaterieel Schmidt/Swingo

9.259

Vierwielige tractors 50.000

Diversen 60.000 80.000

GEWIJZIGD

55.000

I.G.G.

Materieel gladheidsbestrijding

Totaal Openbare Ruimte Algemeen ALGEHEEL TOTAAL

27.500

611.600

463.000

334.000

1.700.000

640.000

16.417.621

13.087.179

775.990

2.971.720

1.158.798

VERVANGING

Verhoging i.v.m. ARBO-eisen en veiligheidsnormen van € 25.000 naar € 80.000

136

137

Specificatie baten en lasten op productniveau 2013 product-

begroting 2013

nummer

omschrijving

lasten

baten

saldo

Programma 0 Bestuur

Bestuursorganen 6.001.0.1

Bestuursorganen

Totaal bestuursorganen

1.313.787

-849

1.312.938

1.313.787

-849

1.312.938

742.413

0

742.413

Bestuursondersteuning 6.002.0.1

Bestuursonderst burg. en secretariaat

6.006.0.1

Bestuursondersteuning

Totaal bestuursondersteuning

258.667

0

258.667

1.001.080

0

1.001.080

62.730

0

62.730

778

0

778

63.508

0

63.508

Bestuurlijke samenwerking 6.005.0.1

Bestuurlijke samenwerking

6.511.1.1

Ontwikkelingssamenwerking

Totaal bestuurlijke samenwerking Communicatie en wijkgericht werken 6.002.3.1

Communicatie

321.442

0

321.442

6.002.3.2

Representatie

6.002.3.3

Wijkgericht werken

165.482

0

165.482

112.663

0

112.663

6.002.3.4

Buurtbonus

15.061

0

15.061

614.648

0

614.648

126.161

0

126.161

457.846

0

457.846

59.384

0

59.384

89.453

0

89.453

Totaal communicatie en wijkgericht werken Burgerzaken 6.002.3.5

Klantcontactcentrum

6.003.0.1

Gemeentelijke basisadm. pers. gegevens

6.003.0.2

Huwelijksvoltrekking/huwelijksakten

6.003.0.3

Geboorte- en overlijdensakten

6.003.0.5

Naturalisatie- en geslachtsnaamwijz.

6.003.0.6

Uitreksels en verklaringen

6.003.0.7

Rijbewijzen

6.003.0.8

Reisdocumenten

62.333

0

62.333

170.430

0

170.430

6.003.0.9

Kadastrale informatie

6.003.1.0

registratie niet ingezeten

253.054

-37.907

215.147

6.003.1.1

Verkiezingen

6.003.2.1

Straatnaamgeving en huisnummering

6.004.0.1

Leges secretarieleges publiekszaken

6.004.0.2

Leges huwelijksvoltrekkingen/akten

6.004.0.3

Leges geboorte- en overlijdensakten

6.004.0.5

Leges naturalisatie-en geslachtsnaam-

8.188

0

8.188

36.307

0

36.307

226.266

226.266

7.921

0

7.921

107.289

0

107.289

0

0

0

-55.356

-55.356

0

-15.940

-15.940

10.769

-16.755

-5.986

138

product-

begroting 2013

nummer

omschrijving

lasten

baten

saldo

wijz 6.004.0.6

Leges uitreksels en verklaringen

24.805

-63.211

-38.406

6.004.0.7

Leges rijbewijzen

6.004.0.8

Leges reisdocumenten

54.508

-139.839

-85.331

135.404

-337.019

-201.615

6.004.0.9

Leges kadastrale informatie

6.004.1.0

leges registratie niet ingezeten

0

-925

-925

-169.128

-169.128

6.140.0.3

Vergunningen diverse bijzondere wetten

Totaal burgerzaken

65.299

-8.743

56.556

1.895.417

-844.823

1.050.594

0

-68.528

-68.528

0

-68.528

-68.528

4.888.440

-914.200

3.974.240

Mutatie reserves 6.980.0.0

Reserves Bestuursorganen

Totaal mutatie reserves Totaal programma 0

139

product-

begroting 2013

nummer

omschrijving

lasten

baten

saldo

Programma 1 Openbare orde en veiligheid

Openbare orde en veiligheid 6.140.0.1

Openbare orde en veiligheid

6.140.0.2

Integraal veiligheidsbeleid

6.140.0.4

Gevonden en verloren voorwerpen

6.140.1.1

Opslag van boedels

6.140.2.1

Regionaal HALT-bureau

Totaal openbare orde en veiligheid

520.492

-170.944

349.548

172.611

-11.323

161.288

33.970 8.290

33.970 -10.694

-2.404

-192.961

567.265

24.863

760.226

24.863

Brandweer en rampenbestrijding 6.120.0.1

Pro-actie en preventie

6.120.0.2

Preparatie

6.120.0.3

Repressie en nazorg algemeen

6.120.0.4

Regionale brandweer

6.120.1.1

Rampenbestrijding

Totaal brandweer en rampenbestrijding

187.401

-1

187.400

1.142.568

-90.162

1.052.406

877.868

-105.921

771.947

594.280

0

594.280

90.262

0

90.262

2.892.379

-196.084

2.696.295

0

0

0

0

0

0

3.652.605

-389.045

3.263.560

Mutatie reserves 6.980.1.2

Reserves Brandweer

Totaal mutatie reserves Totaal programma 1

140

product-

begroting 2013

nummer

omschrijving

lasten

baten

saldo

Programma 2 Verkeer en openbare ruimte

Wegen 6.210.0.1

Beweegbare bruggen

6.210.0.2

51.504

0

Openbaar toilet

43.150

0

43.150

6.210.0.3

Openbare verlichting Wegen algemeen

705.516

-12.009

693.507

5.183.969

-156.251

5.027.718

5.984.140

-168.260

5.815.880

592.944

0

592.944

51.074

0

51.074

644.018

0

644.018

3.257.259

0

3.257.259

4.199

-1.043

3.156

0

-4.308.638

-4.308.638

3.261.458

-4.309.681

-1.048.223

6.210.0.4

Totaal wegen

51.504

Verkeer en vervoer 6.211.0.1

Verkeer

6.211.0.2

Bewegwijzering ANWB

Totaal verkeer en vervoer Parkeren 6.214.0.1

Parkeervoorziening

6.214.0.2

Parkeervoorziening gehandicapten

6.215.0.1

Baten parkeerbelasting

Totaal parkeren Havens en water 6.221.0.1

Havens en kanaal

152.925

-55.860

97.065

6.240.0.1

Sluis

320.097

-19.739

300.358

9.002

0

9.002

482.024

-75.599

406.425

1.961.531

-2.105.176

-143.645

52.946

0

52.946

1.419

0

1.419

105.243

0

105.243

2.861.998

0

2.861.998

226.335

0

226.335

5.209.471

-2.105.176

3.104.295

263.711

-223.487

40.224

6.560.0.3

Vijvers en watergangen

Totaal havens en water Openbare ruimte 6.913.0.2

Gemeentelijke eigendommen algemeen

6.560.0.2

Grootschalig groen algemeen

6.550.0.1

Kapvergunningen

6.550.0.2 6.560.0.1 6.580.3.1

Landschappen Kleinschalig groen algemeen Speelvoorzieningen

Totaal openbare ruimte Mutatie reserves 6.980.2.1 6.980.5.8

Reserves wegen, straten en pleinen Reserves recreatie en toerisme

Totaal mutatie reserves Totaal programma 2

0

0

0

263.711

-223.487

40.224

15.844.821

-6.882.203

8.962.618

141

product-

begroting 2013

nummer

omschrijving

lasten

baten

saldo

Programma 3 Economische zaken en toerisme

Economische zaken 6.310.2.1

Economische zaken

6.310.2.2

Promotie en bedrijfscontacten

Totaal economische zaken

614.388

-52.760

561.628

71.673

0

71.673

686.061

-52.760

633.301

505

-734

-229

8.988

-1.668.000

-1.659.012

9.493

-1.668.734

-1.659.241

225.499

-34.426

191.073

0

-64.877

-64.877

225.499

-99.303

126.196

229.739

-6.612

223.127

102.017

0

102.017

208.823

-9.249

199.574

540.580

-15.861

524.719

Nutsbedrijven 6.330.0.1

Windenergie

6.330.1.1

Nutsbedrijven

Totaal nutsbedrijven Markten 6.310.1.1

Straatmarkten

6.311.1.1

Baten marktgelden

Totaal markten Recreatie en toerisme 6.580.2.3

Hollandse hoeve

6.580.1.1

Recreatie

6.580.2.2

Toerisme

Totaal recreatie en toerisme Mutatie reserves 6.980.3.1

Reserves Handel en ambacht

Totaal mutatie reserves Totaal programma 3

7.665

-5.000

2.665

7.665

-5.000

2.665

1.469.298

-1.841.658

-372.360

142

product-

begroting 2013

nummer

omschrijving

lasten

baten

saldo

Programma 4 Onderwijs

Onderwijsbeleid 6.420.0.1

Lokale overheidstaken obo algemeen

6.420.0.2

Schoolbestuur algemeen

6.422.0.1

Bijzonder basisonderwijs

6.430.0.1

137.790

0

34.264

0

34.264

Openbaar(voortgezet) speciaal onderwijs

174.717

-10.370

164.347

255.337

0

255.337

6.440.0.1

Lokale overh.taken openb.voort.ond.

6.442.0.1

Bijzonder voortgezet onderwijs

240.151

0

240.151

120.426

-4.444

115.982

6.480.1.1

Schoolbegeleiding

119.766

0

119.766

400.679

-267.267

133.412

255.852

-2.402

253.450

1.738.982

-284.483

1.454.499

361.536

0

361.536

6.480.1.5

Onderwijsachterstandenbeleid

6.480.1.6

Overig onderwijs

Totaal onderwijsbeleid

137.790

Onderwijshuisvesting 6.421.0.1

Lokale overheidstaken obo huisvesting

6.423.0.1

Onderwijshuisvesting bijzonder basisond.

6.431.0.1

Onderwijshuisv.openb.(voortg) spec.ond.

6.441.0.1

Onderwijshuisvesting openb.voortg.ond.

6.443.0.1

Onderwijshuisv. bijzonder voortg.ond.

6.480.0.1

Gymnastiekaccommodaties algemeen

6.480.1.4

Tijdelijke huisvestingvoorz.algemeen

6.480.1.7

Onderwijs I.H.P.

6.480.1.9

Brede School

Totaal onderwijshuisvesting

880.984

0

880.984

1.477.972

0

1.477.972

1.045.532

0

1.045.532

652.655

0

652.655

590.287

-119.107

471.180

71.396

0

71.396

49.402

0

49.402

701.868

-217.991

483.877

5.831.630

-337.098

5.494.532

258.267

-4.864

253.403

258.267

-4.864

253.403

394.690

0

394.690

394.690

0

394.690

0

Leerlingenvervoer 6.480.1.2

Leerlingenvervoer

Totaal leerlingenvervoer Leerplicht 6.480.1.3

Leerplicht

Totaal leerplicht Mutatie reserves 6.980.4.2

Reserves openbaar basisonderwijs

0

0

6.980.4.3

Reserves openbaar (voortg) speciaal ond.

6.980.4.4

Reserves openbaar voortgezet onderwijs

0

0

0

322.746

0

322.746

6.980.4.8

Reserves onderwijs algemeen

100.000

-200.000

-100.000

422.746

-200.000

222.746

8.646.315

-826.445

7.819.870

Totaal mutatie reserves Totaal programma 4

143

product-

begroting 2013

nummer

omschrijving

lasten

baten

saldo

Programma 5 Welzijn

Algemeen maatschappelijk werk 6.620.1.1

Algemeen maatschappelijk werk

Totaal algemeen maatschappelijk werk

673.387

0

673.387

673.387

0

673.387

339.657

0

339.657

75.121

0

75.121

62.185

0

62.185

Kunst en cultuur 6.511.0.1

Zeeuwse muziekschool

6.540.0.1

Amateurkunst

6.540.0.2

Beeldende kunst

6.540.0.3

Kunstuitleen

6.540.0.4

Podia algemeen

6.541.0.1

Monumenten

6.541.1.1

Oud Archief

6.541.2.1

Musea

6.560.1.1

Kermissen

6.580.0.1

Culturele uitwisselingen

6.580.0.2

Culturele raad

6.580.0.3

Lokale omroep

Totaal kunst en cultuur

1.556

0

1.556

1.633.066

0

1.633.066

314.140

-10.722

303.418

974.246

-73.268

900.978

268.912

73.123

342.035

4.433

-78.533

-74.100

2.740

0

2.740

160.029

-2.875

157.154

0

0

0

3.836.085

-92.275

3.743.810

631.862

0

631.862

503.624

0

503.624

Gezondheidszorg 6.714.0.2

Geneeskundige en gezondheidsdienst

6.715.0.1

Jeugdgezondheidszorg uniform

6.716.0.1

Jeugdgezondheidszorg maatwerk

6.714.0.1

Openbare gezondheidszorg

Totaal gezondheidszorg

39.918

0

39.918

226.800

-40.873

185.927

1.402.204

-40.873

1.361.331

Kwetsbare groepen 6.620.0.2

Gehandicaptenbeleid

6.630.0.2

Jeugdbeleid

6.620.2.1

Welzijn voor minderheden

6.620.3.1

Welzijn voor ouderen

6.620.3.2

Zorgloket

Totaal kwetsbare groepen

9.537

0

9.537

949.313

-209.006

740.307

94.566

0

94.566

181.155

0

181.155

5.000

0

5.000

1.239.571

-209.006

1.030.565

Sport 6.530.0.1

Sportraad

6.530.0.2

Sport

6.530.1.1

Zwembad

6.531.0.3

Buitensportaccommodaties

Totaal sport

12.316

0

12.316

520.499

-21.966

498.533

509.731

0

509.731

1.172.683

-91.633

1.081.050

2.215.229

-113.599

2.101.630

674.766

-7.996

666.770

Wijkontwikkeling 6.630.0.3

Dorps- en wijkaccommodaties alg.

144

productnummer 6.630.0.1

begroting 2013 omschrijving Sociaal cultureel werk(incl wijk/dorpsv)

Totaal wijkontwikkeling

lasten

baten

saldo

500.917

0

500.917

1.175.683

-7.996

1.167.687

831.170

0

831.170

831.170

0

831.170

355.595

0

355.595

355.595

0

355.595

348.140

0

348.140

348.140

0

348.140

0

0

5.000

-18.500

-13.500

0

0

5.000

-18.500

-13.500

12..082..064

-482..249

11.599.815

Bibliotheek 6.510.0.1

Openbarebibliotheek

Totaal bibliotheek Vrijwilligers 6.620.1.2

Vrijwilligerswerk

Totaal vrijwilligers Peuterspeelzalen 6.650.0.1

Peuterspeelzalen

Totaal peuterspeelzalen Mutatie reserves 6.980.5.4

Reserves Kunst en monumenten

6.980.5.3

Reserves Sport

6.980.6.3

Reserves dorps- en wijkaccomodaties

Totaal mutatie reserves Totaal programma 5

145

product-

begroting 2013

nummer

omschrijving

lasten

baten

saldo

Programma 6 Werk, inkomen en zorg

Werk 6.611.0.1

Sociale werkvoorziening

6.611.0.2

Werkgelegenheid

6.611.03

Uitstroombegeleiding

6.623.0.3

Participatievoorzieningen

Totaal werk

7.054.253

-6.852.015

202.238

159.742

0

159.742

460.311

0

460.311

2.333.117

-1.790.604

542.513

10.007.423

-8.642.619

1.364.804

Inkomen 6.610.0.1

Bijzonder onderzoek

295.551

0

295.551

6.610.0.2

Verhaal en terugvordering: verhaal

124.131

0

124.131

9.816.045

-8.907.908

908.137

0

0

0

293.719

0

293.719

10.529.446

-8.907.908

1.621.538

1.270.339

0

1.270.339

372.293

0

372.293

67.111

0

67.111

712.489

-239.380

473.109

2.422.232

-239.380

2.182.852

6.610.0.5

Basisuitkering WWB

6.610.0.6

Bezwaar en beroep

6.612.0.1

Inkomensvoorziening IOAW en IOAZ

Totaal inkomen Minimabeleid 6.614.0.0

Bijzondere bijstand

6.614.0.1

Gemeentelijk minimabeleid

6.620.0.1

Alarmering/Warme maaltijdvoorziening

6.620.1.3

Schuldhulpverlening

Totaal minimabeleid WMO 6.620.4.0

Wet maatschappelijke ondersteuning

1.080.582

0

1.080.582

6.622.0.0

Huishoudelijke verzorging

6.652.0.1

Vervoersvoorzieningen WVG

4.851.920

-940.108

3.911.812

1.650.396

-26.612

1.623.784

6.652.1.1

Huisvestingsvoorzieningen WVG

529.268

0

529.268

8.112.166

-966.720

7.145.446

233.637

-154.603

79.034

0

0

0

233.637

-154.603

79.034

120.451

-35.650

84.801

120.451

-35.650

84.801

Totaal WMO Nieuwkomers 6.621.0.1

Asielzoekers en statusgerechtigden

6.621.0.2

W.I.N.

Totaal nieuwkomers Kinderdagverblijven 6.650.0.2

Kinderdagverblijven

Totaal kinderdagverblijven

146

product-

begroting 2013

nummer

omschrijving

lasten

baten

saldo

Mutatie reserves 6.980.6.3 6.980.6.1

Reserves wet maatschapp. ondersteuning Reserves bijstandverlening

Totaal mutatie reserves Totaal programma 6

5.421

-41.622

-36.201

0

0

0

5.421

-41.622

-36.201

31.430.776

-18.988.502

12.442.274

147

product-

begroting 2013

nummer

omschrijving

lasten

baten

saldo

Programma 7 Milieu

Afval 6.721.0.1

Bedrijfsafvalstoffen

6.721.0.2

Inzameling huishoudelijke afvalstoffen

6.725.0.1

Baten inzameling bedrijfsafvalstoffen

6.725.0.2

Baten inzameling huishoudelijke afvalst.

Totaal afval

80.110

0

80.110

4.064.280

-299.644

3.764.636

0

-143.836

-143.836

0

-3.662.490

-3.662.490

4.144.390

-4.105.970

38.420

2.560.192

-128.243

2.431.949

39.280

0

39.280

0

-918.129

-918.129

2.599.472

-1.046.372

1.553.100

331.641

-4.741

326.900

111.092

0

111.092

244.310

0

244.310

28.074

0

28.074

9.393

0

9.393

0

0

0

30.540

-771

29.769

75.441

-58.299

17.142

Riolering 6.722.0.1

Rioleringen en rioolgemalen algemeen

6.722.0.2

Ontwatering

6.726.0.1

Baten rioolrechten

Totaal riolering Milieu 6.723.0.1

Milieuvergunningen

6.723.0.2

Overige milieuzorg

6.723.0.3

Bodemonderzoek en bodemsanering

6.723.0.4

Geluidshinder

6.723.0.5

Bedrijfs Interne Milieuzorg (BIM)

6.723.0.6

Ontsmetting en plaagdierbestrijding

6.723.0.7

Rattenbestrijding

6.723.0.8

Externe veiligheid

6.723.0.9

Klimaatbeleid

Totaal milieu

176.334

0

176.334

1.006.825

-63.811

943.014

Begraven 6.724.0.1

Lijkbezorging algemeen

6.726.0.1

Baten begraafplaatsrechten

Totaal begraven

551.247

-618

550.629

0

-496.070

-496.070

551.247

-496.688

54.559

4.680

-131.826

-127.146

4.680

-131.826

-127.146

8.306.614

-5.844.667

2.461.947

Mutatie reserves 6.980.7.2

Reserves afvalverwijdering en verwerking

Totaal mutatie reserves Totaal programma 7

148

product-

begroting 2013

nummer

omschrijving

lasten

baten

saldo

Programma 8 Bouwen aan ruimte

Ruimtelijke ontwikkeling 6.810.0.1

Ruimtelijke ordening

6.810.0.2

Beheersmatige bestemmingsplannen

Totaal ruimtelijke ontwikkeling

464.827

-70.298

394.529

321.009

0

321.009

785.836

-70.298

715.538

Stedelijk beheer 6.820.0.1

Woningbouw en woningverbetering

6.821.0.1

Stedelijke vernieuwing

6.822.0.1

Woningtoezicht

6.822.1.2

Woonwagencentrum

6.822.1.4

Overige volkshuisvesting

6.822.1.5

Woonconsumentenorganisaties

Totaal stedelijk beheer

43.695

-59.173

-15.478

298.909

0

298.909

123.694

-113.837

9.857

26.443

-14.040

12.403

436.462

-577

435.885

3.500

0

3.500

932.703

-187.627

745.076

1.293.814

0

1.293.814

10.837

-28.615

-17.778

51.234

-807.896

-756.662

1.355.885

-836.511

519.374

Vergunningen 6.822.0.2

Bouw- en sloopvergunningen, algemeen

6.823.0.1

Reclamevergunningen

6.823.0.2

Bouw- en sloopvergunningen

Totaal vergunningen Grondexploitaties 6.830.0.2

Niet in exploitatie opgenomen gronden

6.830.0.3

In exploitatie opgenomen gronden

6.830.0.4

In expl.opgen.gronden Goese Schans

Totaal grondexploitaties

644.483

-644.483

0

12.483.354

-13.940.477

-1.457.123

0

0

0

13.127.837

-14.584.960

-1.457.123

Mutatie reserves 6.980.8.1

Reserves ruimtelijke ordening

6.980.8.2

Reserves woningbouw en woningverbetering

6.980.8.3

Reserves bouwgrondexploitatie

Totaal mutatie reserves Totaal programma 8

0

0

0

15.478

-38.590

-23.112

1.457.123

0

1.457.123

1.472.601

-38.590

1.434.011

17.674.862

-15.717.986

1.956.876

149

product-

begroting 2013

nummer

omschrijving

lasten

baten

saldo

Algemene dekkingsmiddelen

Algemene baten en lasten 6.922.0.1

Onvoorziene uitgaven

6.922.1.1

Organisatieverliezen

6.960.0.1

Saldo kostenplaatsen

6.970.0.1

Saldo baten en lasten

Totaal algemene baten en lasten Algemene uitkering gemeentefonds 6.921.0.1

Uitkering gemeentefonds

Totaal algemene uitkering gemeentefonds

450.265

-85.368

535.633

821.302

-668.229

1.489.531

-420.000

0

-420.000

0

0

-753.597

1.605.164

851.567 0

0

0

0

-40.452.710

40.452.710

0

-40.452.710

40.452.710

Belastingen en heffingen 6.930.0.1

Uitvoering Wet WOZ

386.395

6.931.0.1

Baten onroerende zaakbelasting gebruik

0

386.395

0

-1.798.231

1.798.231

6.932.0.1 6.935.0.1

Baten onroerende zaakbelasting eigendom Baten forensenbelasting

0

-7.950.374

7.950.374

0

-49.980

49.980

6.936.0.1

Baten toeristenbelasting

6.938.0.1

Baten reclamebelasting

0

-175.265

175.265

0

-335.926

335.926

6.939.0.1

Baten precariobelasting

6.940.0.1

Lasten heffing en invord. gemeent. bel.

0

-33.660

33.660

7.140

-39.174

46.314

6.940.0.3

Lasten reclamebeslasting

20.200

0

20.200

413.735

-10.382.610

10.796.345

0

0

0

Totaal belastingen en heffingen Geldleningen en beleggingen 6.911.0.2

Treasury

6.913.0.1

Deelnemingen

6.914.0.1

Geldleningen en uitzettingen > 1 jaar

Totaal geldleningen en beleggingen

163.971

-110.000

273.971

1.185.036

-3.300.571

4.485.607

1.349.007

-3.410.571

4.759.578

Mutatie reserves 6.980.9.1

Reserves gemeentelijke eigendommen

0

0

0

6.980.9.2

Algemene reserve

0

6.980.9.6

Reserves Kostenplaatsen

0

0

336.606

-100.000

436.606

336.606

-100.000

436.606

Totaal mutatie reserves

0 Totaal algemene dekkingsmiddelen

2.950.915

-55.099.488

-52.148.573

150