Pommerantenpreek Tijd: 16.30-17.30 uur Plaats: Doopsgezinde kerk, Wirdumerdijk 18, 8911 CD Leeuwarden 1.
Welkom en introductie van de beide pommeranten
Ds. Mirjam Hulzebos Ik ben Linda Terpstra. Naast mij staat Anke van Dijke. Samen met Anke heb ik de eer deze dienst te mogen verzorgen. Samen vormen wij de Raad van Bestuur van Fier Fryslân. Een organisatie die zich bezighoudt met geweld in afhankelijkheidsrelaties. Daarbij kunt u denken aan kindermishandeling en huiselijk geweld maar ook aan gedwongen prostitutie bijvoorbeeld. Als thema voor deze dienst hebben we gekozen voor verbinding en verbondenheid. 2.
Koningslied (=samenzang)
Aankondiging Koningslied Deze bijeenkomst heeft als thema verbinding en verbondenheid. We willen deze bijeenkomst starten met het zingen van het Koningslied. Het lied geeft uitdrukking aan de verbondenheid van een moeder met haar zoon en aan de verbondenheid van de Nederlandse samenleving: Wij zijn één met elkaar Tot welke God je ook moge bidden Het lied geeft ook uitdrukking aan zorgzaamheid en bescherming: Door de regen en de wind Zal ik naast je blijven staan Ik bescherm je tegen alles wat komt Ik zal waken als jij slaapt Ik behoed je voor de storm Hou je veilig zo lang als ik leef Het lied geeft uitdrukking aan verbondenheid: Kijk om je heen, wij lopen met je mee Mooi om deze bijeenkomst te starten met dit lied. Het Rap-gedeelte is wellicht minder geschikt voor samenzang. Naar dit gedeelte kunnen we luisteren. Maar wie de uitdaging van het rappen aandurft … doen! Samenzang Daar sta je dan Je zag dit moment al zo vaak in je dromen En daar is t dan De dag die je wist dat zou komen is eindelijk hier Ben je er klaar voor? Kun je dat ooit echt zijn? Daar sta je dan Ieder mens heeft een taak in dit leven Alles gedaan om je voor te bereiden Daar is het dan Je belooft dat je alles zult geven Iedere stap die je zette die leidde naar hier En kijk om je heen Wij lopen met je mee Door de regen en de wind 1
Zal ik naast je blijven staan Ik bescherm je tegen alles wat komt Ik zal waken als jij slaapt Ik behoed je voor de storm Hou je veilig zo lang als ik leef Een strijd, twee levens We staan voor elkaar, niet te breken Een vlag, twee leeuwen Met elkaar in de zon en de regen Zij aan zij, borst vooruit Trots als een pauw, dit is ons geluid En hoe klein we ook zijn Onze daden zijn groot Gaan niet onderuit Voor jou, mijn kind Voor m’n pa, voor m’n ma Loop voor jou door de wind en regen En zal achter je blijven staan Ik draag een vaandel met jouw naam Geloof in jou zolang we bestaan Ik bouw een dijk met m’n blote handen En hou het water bij jou vandaan Laat me weten wat je droomt Waar je hart zo naar verlangt Ik zal niet rusten tot het waar geworden is En als je ooit je weg verliest Ben ik je baken in de nacht Ik wijs je de haven in de duisternis Ik zal strijden als een leeuw Tot het jou aan niets ontbreekt Hou je veilig zo lang als ik leef De W van Willem Drie vingers in de lucht, kom op, kom op De W van Willem is de W van wij Heel Oranje staat zij aan zij De W van water waar we niet voor wijken We leggen het droog en we bouwen dijken De W van welkom in ons midden Tot welke God je ook moge bidden De W van Willem De W van wakker, stamppot eten Miljoenen coaches die beter weten De W van altijd willen winnen Wat het ook is waar wij aan beginnen De W van wij zijn een met elkaar Met de schouders naast elkaar En dus roepen we vandaag van Door de regen en de wind Zal ik naast je blijven staan Ik bescherm je tegen alles wat komt Ik zal waken als jij slaapt
2
Ik behoed je voor de storm Hou je veilig zo lang als ik leef Laat me weten wat je droomt Waar je hart zo naar verlangt Ik zal niet rusten tot het waar geworden is En als je ooit je weg verliest Ben ik je baken in de nacht Wijs je de haven in de duisternis Ik zal strijden als een leeuw Tot het jou aan niets ontbreekt Hou je veilig zo lang als ik leef Het Koningslied gaat over verbondenheid. Onder andere over de verbondenheid van een moeder met haar zoon. Veel mensen zijn geroerd door de band tussen Beatrix en Willem Alexander. De ouders van Maxima, onze nieuwe koningin, waren niet aanwezig. Terwijl de moeder-zoon relatie zo nadrukkelijk aanwezig was, werd de band tussen een dochter en haar vader net zo nadrukkelijk doodgezwegen. Eén van de organisatoren van de Pommerantenpreek twitterde hier over. #Suggestie: Als #dank aan #Maxima voor haar rol is een #grootmoedig door NLvolk verleend #pardon voor vader passend. Geweld kan zich in vele hoedanigheden voordoen. In een dictatuur. In een oorlog. In een relatie. Moeten we dictators, oorlogsmisdadigers, plegers van huiselijk geweld en kindermishandeling vergeven? Zijn we in staat te vergeven? Is het belangrijk om te vergeven? 3.
Bemoediging
Binnen onze organisatie is geweld een prominent thema. Als iemand zich heeft moeten verhouden tot het vraagstuk van geweld is het wel Nelson Mandela. De Zuid-Afrikaanse gemeenschap was volledig ontwricht door haat en geweld. De grote opgave waar hij voor stond was het overbruggen van een kloof die niet overbrugbaar leek. Deze wereldleider stond voor verbinding, voor gezamenlijkheid, voor vergeving, voor hoop. Ik wil graag één van zijn uitspraken met u delen. We zijn gemaakt om de glorie van god, die in ons zit, te openbaren Het zijn niet een aantal onder ons, het is iedereen. En als we ons licht laten schijnen, geven we onbewust andere mensen toestemming om hetzelfde te doen Als we vrij zijn van onze angsten, dan maken we ook anderen vrij. Nelson Mandela 4.
Kyrië (schuldbelijdenis)
Niet alleen in de derde wereld zijn er mensen op de vlucht voor geweld, ook in Nederland zijn er jongens en meisjes, mannen en vrouwen op de vlucht voor geweld. Twee weken geleden vond hier in Leeuwarden een fantastisch benefietevenement plaats om aandacht voor te vragen voor de meest prominente vorm van vrijheidsberoving in Nederland: huiselijk en seksueel geweld. 80 mensen lieten zich opsluiten in 40 cellen in De Blokhuispoort. Vrijwillig gaven zij zich op om 24 uur volledig zonder rechten achter slot en grendel te zitten. Met deze benefietactie zamelden de 80 gevangenen bijna 50.000 euro in. Het geld is bestemd voor een nieuw centrum voor de opvang van slachtoffers van kinderhandel en mensenhandel. In Nederland krijgen instanties jaarlijks bijna een miljoen meldingen van huiselijk en seksueel geweld. Onderzoekers zeggen dat het aantal meldingen nog niet eens de helft is van het daadwerkelijke aantal delicten. Ook in deze kerk zitten kinderen, jongeren en volwassenen die slachtoffer zijn van seksueel geweld of huiselijk geweld. Er zijn hier ook mensen die pleger zijn van geweld.
3
Mensen die te maken hebben met geweld, krijgen maar al te vaak te maken met onbegrip, ongeloof en veroordeling. We begrijpen niet waarom de slachtoffers blijven. We veroordelen diegene die het geweld heeft gepleegd. We denken dat het ons nooit zal overkomen. 5.
We are the World - The Power Sisters
Ook in Nederland zijn er mensen op de vlucht voor geweld. Zoals deze jonge vrouwen die nu een lied voor u gaan zingen. Zij zijn slachtoffer van internationale mensenhandel. Mensenhandel is een abstract begrip. Daarom wil ik u hier toch in een paar zinnen iets over vertellen. Mensenhandel is de snelst groeiende vorm van internationale criminaliteit die er bestaat. Het is een wereld van veel en smerig geld, van angst, vernedering, mishandeling, tientallen verkrachtingen per dag, iedere dag weer. Het is een wereld van afgebroken zwangerschappen, van slachtoffers die ernstig getraumatiseerd zijn, beschadigd voor hun leven. Zoals Xiang die op haar vijfde werd verkocht door het weeshuis waar zij woonde en toen ze nog maar vijf jaar oud was seksuele diensten moest verlenen aan mannen. Twaalf jaar werd ze gebruikt en misbruikt in Azië en Europa. Toen ze 17 was werd ze, samen met haar pas geboren zoontje, aangemeld voor hulp bij Fier Fryslân. Door het liberale prostitutiebeleid, is Nederland een lucratief land voor mensenhandelaren. Want: kunt u zien of een vrouw vrijwillig of gedwongen haar diensten aanbiedt? Denk daar nog eens over na als we het hebben over ons liberale prostitutiebeleid. De Power Sisters hebben de kracht gevonden om hun mensenhandelaren de rug toe te keren. Daar is moed voor nodig. Want mensenhandelaren schrikken nergens voor terug. Deze jonge vrouwen wonen in Rena. Eén van de voorzieningen van Fier. Onlangs was er een tweede kamerlid bij hen op bezoek. Hij vroeg hen of ze nog een boodschap voor hem hadden. Ja, zei één van de vrouwen, als jullie de vraag naar prostitutie niet stoppen, zal er altijd mensenhandel zijn. Dan zullen er altijd vrouwen zijn zoals wij. Zolang er mannen zijn die een lijf willen kopen om seks mee te hebben, zal er gedwongen prostitutie zijn. Jullie doen wel of jullie prostitutie normaal vinden maar jullie vinden het opeens niet meer normaal als je eigen dochter in de prostitutie zou werken of je eigen moeder. De Power Sisters zingen eerst een eigen gemaakt lied. In dit lied vertellen ze dat ze niet kunnen zingen maar het graag willen leren. Daarna zingen ze voor u We are the World. We are the world There comes a time when we heed a certain call When the world must come together as one There are people dying Oh, and it's time to lend a hand to life The greatest gift of all We can't go on pretending day by day That someone, somehow will soon make a change We're all a part of God's great big family And the truth You know love is all we need We are the world, we are the children We are the ones who make a brighter day so let's start giving There's a choice we're making we're saving our own lives It's true we'll make a better day just you and me Well, send'em you your heart so they know that someone cares And their lives will be stronger and free As God has shown us by turning stone to bread And so we all must lend a helping hand
4
We are the world, we are the children We are the ones who make a brighter day so let's start giving There's a choice we're making we're saving our own lives It's true we'll make a better day just you and me When you're down and out there seems no hope at all But if you just believe there's no way we can fall Well, well, well, let's realize that a change can only come When we stand together as one 6.
Bijbellezing
De bijbellezing gaat over de vraag hoe we omgaan met ‘fouten’ die mensen maken of, in Bijbelse verwoordingen, met zonden die mensen begaan. Bijbellezing Johannes 8:2b-11 ‘Het hele volk kwam naar hem toe. Hij was gaan zitten en gaf hun onderricht. Toen brachten de schriftgeleerden en Farizeeën een vrouw bij hem die betrapt was op overspel, en zetten haar midden in de kring. ‘Meester’, zeiden ze, ‘deze vrouw is op heterdaad betrapt toen ze overspel pleegde. Nu schrijft de wet van Mozes ons voor dat zulke vrouwen moeten worden gestenigd. Wat vindt u daarvan?’ Hun bedoeling was, hem in de val te laten lopen; ze hadden dan een mogelijkheid om hem te beschuldigen. Maar Jezus boog zich voorover en schreef met zijn vinger op de grond. Toen zij bleven doorvragen, richtte hij zich op. ‘Wie van u zonder zonde is, mag de eerste steen gooien,’zei hij. En hij boog zich opnieuw voorover en schreef op de grond. Toen ze dat hoorden, gingen ze een voor een weg, de oudsten het eerst, en Jezus bleef alleen achter met de vrouw die in het midden stond. Hij richtte zich op en vroeg haar: ‘Waar zijn ze gebleven? Heeft niemand u veroordeeld?’ ‘Niemand, Heer’, antwoordde ze. ‘Ook ik veroordeel u niet’, zei Jezus, ‘Ga, maar zondig voortaan niet meer’. [Geïllustreerde Bijbel. De mooiste teksten uit de Heilige Schrift. 2000] Veroordelen lijkt makkelijker dan vergeven. Jezus veroordeelt de overspelige vrouw niet. Iedereen die haar veroordeelt, houdt hij een spiegel voor: ben je zelf zonder zonden? De schriftgeleerden en Farizeeën realiseren zich maar al te goed dat zij ook fouten hebben gemaakt in hun leven. Wie niet? En ze druipen af. Vergeven Het is belangrijk dat we elkaar leren vergeven. Maar moeten we onder alle omstandigheden iedereen vergeven? In de Bijbel staat dat vergeven een voorwaarde is om ooit zelf vergeving te ontvangen. Jezus zei: ‘Want indien gij de mensen hun overtredingen vergeeft, zal uw hemelse Vader ook u vergeven; maar indien gij de mensen niet vergeeft, zal ook uw Vader uw overtredingen niet vergeven.’ [Mattheus 6:12,14,15] Als er onrecht plaatsvindt en er is geen erkenning van dat onrecht en geen berouw dan kan er geen vergeving plaatsvinden. Dat is afbraak. Huub Oosterhuis stelt liefde tegenover afbraak. Liefde ‘Ik versta onder liefde: de duizenden nuances van vriendelijkheid en vriendschap, van hartstocht en hoofsheid, van bedachtzame eerbied en mededogen, waarmee mensen elkaar bejegenen. Ik versta onder liefde ook de wijsheid en de wetenschap, fantasie en volharding, waarmee de aarde wordt opgebouwd, steeds weer, tegen alle afbraak in.’ 7.
Tu Ch'hai Le Pene Amore (zang en gitaar)
Augusto Valença (Tenor) en Alvaro Pinto Lyon ( Gitaar) zingen drie liederen over verlangen. Het eerste lied zingen zij voorafgaand aan de preek en gaat over liefde. Huub Oosterhuis brengt liefde in stelling tegen afbraak. Het lied dat Augusto en Alvaro ten gehore brengen gaat over liefde: de dichter vraagt aan de liefde zelf zijn vleugels uit te slaan en naar het hart van zijn geliefde te vliegen.
5
Oh love, you who have wings And knows how to spread them in flight Go quick in flight To where my heart lies. If you don’t know the way Let my sighs guide you. Go, you will find it Between the cloth and the white breast Pr amid the sweet peace Or her radiant eyes, Or among the golden tresses (hair) Of my sweet love. Music – Giulio Caccini (1551-1618) Lyrics - Ottavio Rinuccini (1562-1621) 8.
Preek
Een pommerant is een spraakmaker. Het is ook wel een beetje een dwarsligger. Wij ervaren het als een eer om als spraakmaker en dwarsligger uitgenodigd te worden om een pommerantenpreek te verzorgen. De organisatoren hebben ons gevraagd in te gaan op de vraag wat ons beweegt en wat ons drijft in ons werk. Waar komt onze inspiratie uit voort? Wat is de bron van onze energie? Wat is de betekenis van ons werk voor de samenleving? Als thema voor deze dienst hebben we verbinding en verbondenheid gekozen. Omdat niet alle aanwezigen onze organisatie kennen, vertel ik u eerst iets over Fier Fryslân. Fier Fryslân Onze organisatie houdt zich bezig met geweld in afhankelijkheidsrelaties. Daarmee bedoelen we geweld dat plaatsvindt tussen mensen die een relatie met elkaar hebben; mensen die een verbinding met elkaar hebben; verbonden zijn. Ze zijn bijvoorbeeld verbonden door een huwelijk of doordat ze samen kinderen hebben. Ze zijn als kind en ouder aan elkaar verbonden. Juist omdat er sprake is van een verbinding en van wederzijdse afhankelijkheid, is de impact van het geweld groot. Fier houdt zich bezig met kindermishandeling; huiselijk geweld; aanranding en verkrachting; incest; eergerelateerd geweld; loverboyproblematiek en (internationale) mensenhandel. Maar ook met minder bekende vormen van geweld binnen relaties, zoals jongeren die geweld gebruiken tegen hun ouders, of ouderen die worden misbruikt en mishandeld. Fier richt zich niet alleen op slachtoffers maar ook op plegers van geweld. In ons werk leerden we al snel dat het weliswaar makkelijk is om een scherp onderscheid te maken tussen slachtoffers en daders maar dat de werkelijkheid er anders uit ziet. Niets is wat het lijkt. Vaak zijn slachtoffers óók daders. Het cliché van de man die zijn vrouw slaat, de vrouw die haar kind slaat en het kind dat de hond slaat, is maar al te vaak de dagelijkse realiteit. Vaak zijn daders óók slachtoffer: mannen en vrouwen die zelf als kind mishandeld, misbruikt of verwaarloosd zijn. Voor ons is de vraag niet zo interessant wie dader is en wie slachtoffer. Voor ons is de vraag interessant hoe het geweld kan stoppen. Hoe mannen, vrouwen en kinderen weer veilig verder kunnen. Onze opdracht is: voorkomen van geweld, stoppen van geweld en hulp bieden bij de gevolgen van geweld. In deze tijd is er behoefte aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken op het gebied van milieu, ongelijkheid, geweld, gezondheidszorg, schaarste, scholing en werkgelegenheid. Fier wil een bijdrage leveren aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken. In deze tijd is het noodzakelijk om duurzame oplossingen te vinden voor problemen. Duurzame oplossingen beginnen bij duurzame verbindingen tussen mensen. Thuis maar ook professioneel. Want complexe vraagstukken kun je alleen in gezamenlijkheid oplossen. Het vraagt om naar de kern van een probleem te gaan. Het vraagt vasthoudendheid, vastberadenheid en lef. In ons werk vraagt het van medewerkers om zich werkelijk te verbinden aan hun cliënten: net zo goed aan de man die een huisverbod krijgt opgelegd omdat hij zijn vrouw en kinderen mishandeld als aan een jong meisje
6
dat iedere nacht nachtmerries heeft nadat ze verkracht is. Fier wil de best mogelijke zorg bieden. Daarom willen we dat professionals bij Fier zichzelf steeds de vraag stellen: Zou ik hetzelfde gedaan hebben als het mijn eigen dochter was geweest? Zou ik hetzelfde hebben gedaan als het mijn eigen moeder was geweest? Wij werken met kinderen, jongeren, mannen en vrouwen die in de steek gelaten zijn, afgewezen zijn, verwaarloosd zijn, mishandeld zijn, vernederd zijn, misbruikt zijn. Zij moeten op ons kunnen rekenen en op ons kunnen vertrouwen. De behoefte aan hulp houdt zich niet aan kantoortijden. Daarom hebben we bij Fier geen van-negen-tot-vijf mentaliteit. We realiseren ons dat we daarmee veel van onze medewerkers vragen; we vragen hen zich te verbinden aan de kinderen, jongeren en volwassenen die hun hulp en ondersteuning nodig hebben. In deze dienst stellen we de vraag hoe we zelf omgaan met ruzies en conflicten, met afwijzing en veroordeling, met onrecht en vergeving. Zijn we bereid om fouten toe te geven, te erkennen dat we de ander pijn of onrecht hebben aangedaan? Zijn we bereid te vergeven en, hoe moeilijk het soms ook is, het contact te herstellen? Wat drijft ons? De essentie van mens-zijn Jaar in jaar uit nieuwe misbruikte en mishandelde kinderen behandeling bieden of ernstig getraumatiseerde slachtoffers van kinderhandel en mensenhandel opvang bieden is nogal deprimerend als je daar niets mee doet. We willen het primair met hen hebben over de inhoud van ons werk. Ons werk gaat in de essentie niet om hulpverlening of behandeling maar over beschaving en mens-zijn. Ons werk gaat over de vraag hoe wij als samenleving aankijken tegen mensenhandel en prostitutie bijvoorbeeld. De Zuid-Afrikaanse bisschop Desmond Tutu zei heel kernachtig: ‘When I dehumanize you, I inexorably dehumanize myself’. Het gaat om de essentie van mens-zijn. Africans have this thing called UBUNTU: it is about the essence of being human it is part of the gift that Africa will give the world. It embraces hospitality, caring about others being able to go the extra mile for the sake of others We believe that a person is a person through another person that my humility is caught up, bound and inextricably in yours. When I dehumanize you, I inexorably dehumanize myself. The solitary human being is a contradiction in terms and therefore you seek to work for the common good because your humanity comes into its own in belonging. Ubuntu is het diepgewortelde mensbesef, dat wij allen onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn: 'ik ben, omdat wij zijn'. In plaats van: ‘Ik denk dus ik besta’. Het onderstreept dat teamspirit, onderling vertrouwen, respect, natuurlijk gezag, co-creatie en gemeenschappelijk resultaat, belangrijker zijn dan maximaal eigen belang. Het gaat om het bewustzijn van de innerlijke waardigheid. Men probeert uit te stijgen boven het eigenbelang in plaats van dat de sterkste zijn macht probeert te laten gelden. En, mensen weten (weer) samen te vertrouwen op de kracht van de dialoog. De essentie van mens-zijn gaat over wie wij zijn als individu en als gemeenschap. Het gaat ook om het verbinden van wie en wat jij zelf als individu bent, je privéleven met familie en vrienden, de organisatie waar je voor werkt en de samenleving. Het gaat over mens-zijn. Overal. Onderlinge verbondenheid De Zuid-Afrikaanse schrijfster Antjie Krogt maakte tijdens een lezing melding van het diepst doorgronde gevoel van onderlinge verbondenheid dat zij kent. Ten tijde van de Waarheids- en Verzoeningscommissie werden onderstaande woorden uitgesproken door Cynthia Ngewu, wier zoon, Christopher Piet, in 1986 door de veiligheidspolitie werd vermoord. Toen de man die haar zoon had vermoord om vergiffenis smeekte, antwoordde zei: ‘Die zogenaamde verzoening …. als ik het goed begrijp …. Als het wil zeggen dat die dader, de man die Christopher Piet heeft vermoord, als het wil zeggen dat hij weer mens wordt, deze man, zodat ik, zodat wij allemaal onze menselijkheid terugkrijgen …. Dan ben ik het er mee eens, dan ben ik er helemaal voor.’ Deze moeder gaf op deze manier uitdrukking aan de onderlinge verbondenheid van mensen in de gemeenschap; aan de gedachte dat een mens een mens is door andere mensen. Cynthia Ngewu wist en zag in dat de moordenaar in staat was haar kind te vermoorden omdat hij elke menselijkheid had verloren, omdat hij niet meer menselijk was. Ze wist en zag in dat vergeving voor hem de mogelijkheid zou openen zijn menselijkheid te herwinnen. Ze begreep ook dat het verlies van haar zoon haar eigen menselijkheid aantastte; ze moest nu zelf met een
7
aangetaste menselijkheid leven. Het belangrijkste was dat ze begreep dat een dader die zich door haar vergiffenis inderdaad aangezet voelde om zijn menselijkheid te herwinnen om weer volledig mens te worden. Deze moeder was zo vanzelfsprekend vertrouwd met de ubuntu – de onderlinge verbondenheid – dat ze die zo kernachtig kon verwoorden. Antjie Krogt stelt dat dit intuïtieve besef van onderlinge verbondenheid de grondslag vormde voor de meeste verklaringen voor de Waarheids- en verzoeningscommissie en dat vooral daaraan het uitblijven van wraak te danken was.
9.
Twee liederen over liefde
Bachianas Brasileiras no. 5 Een vocalize waarin de maan wordt vergeleken met een meid die naar haar eerste geliefde verlangt Evening, a rosy, slow and transparent cloud Over the space dreamy and beautiful The Moon sweetly appears in the horizon, Decorating the afternoon like a nice damsel Who rushes and dreamy adorns herself With an anxious soul to become beautiful Shout all Nature to the Sky and to the Earth! All birds become silent to the Moon's complains And the Sea reflects its great splendor. Softly, the shining Moon just awakes The cruel missing that laughs and cries. Evening, a rosy, slow and transparent cloud Over the space dreamy and beautiful... Music: Heitor Villa-Lobos (1887-1959) Text: Ruth Valadares Correa (b. 1938) Cucurrucucu Paloma - Tomás Méndez (1927-1995) Een oud mexicaans lied waar een duif de enige metgezel is van iemand die sterft van de liefde.
10.
Gebed van Franciscus van Assisi (1182-1226)
We hebben een gebed gekozen van Franciscus van Assisi. De nieuwe paus noemt zich Franciscus als eerbetoon aan de Heilige Franciscus van Assisi, een middeleeuwse monnik, die zijn rijkdom opgaf om in armoede te leven. Paus Franciscus laat zich door hem inspireren en wil dat de kerk teruggaat naar haar roots. Ze moet haar rijkdommen afwerpen en zich vooral met 'de armen' bezighouden. Zelf toont hij nederigheid door de voeten van gevangenen te wassen. Maar het is niet uitsluitend symboliek. Zo schafte hij bijvoorbeeld al de bonussen van vijf kardinalen af, weigert hij om in een limousine te rijden en heeft hij een tweekamer appartement betrokken en heeft hij zijn intrek niet genomen in het pauselijk paleis. Ik ga u voor in het gebed. Heer, maak mij een instrument van uw vrede. Waar haat het hart verscheurt, laat mij liefde brengen. Waar wordt beschuldigd, laat mij vergeving schenken. Waar verdeeldheid mensen van elkaar vervreemdt, laat mij eenheid stichten. Waar twijfel knaagt, laat me geloof brengen.
8
Waar dwaling heerst, laat me waarheid uitdragen. Waar wanhoop tot vertwijfeling voert, laat hoop doen herleven. Waar droefenis neerslachtig maakt, laat me vreugde brengen. Waar duisternis het zicht beneemt, laat me licht ontsteken. Maak dat wij niet zozeer zoeken om getroost te worden, als wel om te troosten. Om begrepen te worden, als wel om te begrijpen. Om bemind te worden, als wel om te beminnen. Want wij ontvangen door te geven. Wij vinden door onszelf te verliezen. Wij krijgen vergeving door vergeving te schenken en wij worden tot eeuwig leven geboren door te sterven. Amen. 11.
Inzameling van de gaven
De collecte Met de opbrengsten van de collecte zullen de kosten gedekt worden die gemoeid zijn met de organisatie van de Pommerantenpreken. Uw giften zijn verder bedoeld voor de De Garaasje. Op het voormalig politieterrein aan de Holstmeerweg wordt na de zomervakantie gestart met de bouw van de Garaasje. In dit gebouw komt het Centrum Kinderhandel en Mensenhandel. Hier komt niet alleen een kenniscentrum maar ook een kliniek voor ernstig getraumatiseerde slachtoffers van mensenhandel. Waar we trots op zijn, is dat we deze jonge vrouwen samen met hun kinderen kunnen opnemen. Dit lijkt misschien vanzelfsprekend maar dat is het niet. Bij de financiering van de zorg wordt er geen rekening mee gehouden dat vrouwen kinderen hebben. Daarom nemen de meeste behandelcentra geen moeders met kinderen op. De extra kosten die wij moeten maken om kinderen te kunnen opvangen, brengen we bij elkaar met giften van fondsen, bedrijven, particulieren en benefietacties. De giften zullen verder gebruikt worden om een energie- en waterneutraal gebouw neer te zetten. Op deze manier willen wij een bijdrage leveren aan duurzaamheid. Muziek tijdens de collecte: Liesbeth List – Door diepe dalen Af en toe heb ik geen zin om groot te zijn Af en toe denk ik: O, was ik maar weer klein Af en toe ben ik 't leven zat En dan zit ik in dat grote zwarte gat Af en toe lijkt alles koud en kil Af en toe weet ik niet wat ik wil Af en toe vind ik m'n draai maar niet En dan troost ik mij maar met een lied Refrein: Want, door diepe dalen moet je gaan Om maar tijd'lijk op de berg te staan Want, hoe weet je, als je nooit eens (beeft?) Wat de wereld jou te bieden heeft Af en toe denk ik: Het is met mij gebeurt Af en toe denk ik: He mens, hou op, je zeurt Af en toe lijkt alles grijs en grauw Af en toe denk ik: Dat komt door jou Af en toe heb ik de pest aan iedereen Af en toe voel ik me zo alleen
9
Af en toe heb ik gewoon verdriet En dan denk ik dat geen mens dat ziet Refrein Want, door diepe dalen moet je gaan Om maar tijd'lijk op de berg te staan Want, hoe weet je, als je nooit eens (beeft?) Wat de wereld jou te bieden heeft 12.
Slotlied van Trijntje Oosterhuis
Refrein Ken je mij? Wie ken je dan? Weet jij mij beter dan ik? Ken je mij? Wie ben ik dan? Weet jij mij beter dan ik? Ogen die door de zon heen kijken Zoekend naar de plek waar ik woon Ben jij beeldspraak voor iemand die aardig is, of onmetelijk ver, die niet staat en niet valt en niet voelt als ik, niet koud en hooghartig Refrein Hier is de plek waar ik woon Een stoel op het water, Een raam waarlangs het opklarend weer Of het vallende duister voorbij vaart Heb je geroepen? Hier ben ik Refrein Ik zou een woord willen spreken Dat waar en van mij is Dat draagt wie ik ben, dat het houdt, Ik zou een woord willen spreken Dat rechtop staat als mens die mij aankijkt en zegt Ik ben jouw zuiverste zelf, Vrees niet, versta mij, ik ben, ik ben Refrein Ben jij de enige voor wiens ogen Niet is verborgen van mijn naaktheid Kan jij het hebben, Als niemand anders, Dat ik geen licht geef, niet warm ben, Dat ik niet mooi ben, niet veel Dat geen bron ontspringt in mijn diepte Dat ik alleen dit gezicht heb, geen ander. 10
Ben ik door jou, zonder schaamte, gezien, genomen, door niemand minder? Zou dat niet veel teveel waar zijn? Zou dat niet veel teveel waar zijn? Refrein 13.
Wegzending en zegen
Leg uw akkefietjes bij, vergeet uw irritaties, begraaf uw strijdbijl en geniet van uw dierbaren, uw collega’s en de mensen die u deze week verder nog tegen zult komen. Zoek het mooie, het warme, de liefde in uw medemens.
11
