ourant NIEUWJAAR (c) Liberaal Archief - Kramersplein Gent VAN DE LIBERALE BONDEN VAN GEPENSIONEERDEN Se jaargang - nr. 4

ourant DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT VAN DE LIBERALE BONDEN VAN GEPENSIONEERDEN Se jaargang

(c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent

oktober Redaktie

- nr. 4

- november

: Livornostraat

Prijs per nummer:

87

25, 1050 Brussel -

02-538 59 05

35 fr.

Prijs abonnement:

v. z. w. Lib. Bond.

Gep.

100 fr.

ISSN 0773-3062

NIEUWJAAR

Ik zoek het hier, ik zoek het daar, ik vind niet nieuws aan het nieuwe jaar dan dat men het nieuw heeft willen noemen. W aar het nieuwe tijd met nieuwe bloemen, waar het nieuwe maan, waar het nieuwe zon, die ons het nieuwe jaar begon" dan waar het een nieuw jaar bij mij te achten, maar het jaar is oud en uit zijn krachten. Het gras is in slaap, het hout is dood, het gevogelte stom, de bomen bloot, het is in de middernacht der dagen, die ons, en die wij voor ons jagen. Waarom is het jaar dan nieuw, en waar? Is het morgen zo niet weer nieuwjaar, en overmorgen zo en weder met alle wind an alle weder, en alleszins en alle dag? Het was als het is, onze nieuwe jaren zijn even "liJs haar oude waren. De zon en ziet niet nieuws, en onder die zon en wacht ik naar dat wonder, dat wonder, niet van het recht nieuwjaar, maar dat het tijd waar dat ik waar.

Uit Rad van om-ust, I januari

- december

1661.

ISBN 90 282 0661 2. -

(Laatste

«

Nieuwjaar»

dateert van

regel = dat het tijd ware dat ik weg was)

CONSTANTIJN

HUYGENS (1596-1687)

Sprekers


hoek

MORGEN

OUD

ZIJN

WORDT IETS ANDERS DAN

VANDAAG

Tegen de eeuwwisseling, het jaar 2000, zou het aantal inwoners in Vlaanderen met ruim 278.000 dalen, zodat we hier dan nog met zowat 5.336.000 zouden zijn, wat meteen een vermindering betekent van bijna 5 %. De oude bevolking van 60 jaar en meer zou daarentegen wel met meer dan 130.000 toenemen, hetzij een stijging met 13 %. De toename is het grootst in de groep van de 85-jarigen en ouder: 70.000 of 41,5 % meer dan thans. Dit zijn vrij recente sel. De veroudering

gegevens uit een studie van de Vrije Universiteit Brusvan onze bevolking wordt dus stilaan een probleem.

Morgen oud zijn zal er in tal van facetten endersuitzien dan vandaag. Er is niet alleen de veroudering van de bevolking, maar ook het aanzienlijk overwicht van de vrouwen in de ouderengroep en het toenemend aandeel van de alleenstaande bejaarden. Het zou van weinig realiteits- en verantwoordelijkheidszin getuigen, mocht het belang van dergelijke evolutie niet onderkend worden. Vandaag hebben reeds vele bejaarden het gevoel dat ze moeilijk nog zelfstandig kunnen leven en dus niet meer volwaardig kunnen deelnemen aan het maatschappelijk leven. Door het alsmaar stijgend oc:intal ouderen en inzonderheid de toename van de hoogbejaarden zullen de tekortkom i ngen steeds sterker ervaren worden. De ouderwordende mensen zouden dus zowel op financieel als op sociaal-econom isch vlak zo zelfstandig rnoq- :lijk moeten kunnen blijven leven . .Jaarom vormt het inkomen

van de bejaarden een uiterst belangrijk instrument in hun drang om zich gelijkwaardig te voelen met degenen die over andere inkomsten beschikken dan alleen maar het pensioen. Hier rijst meteen

de vraag

hoe het

pensioenstelsel met een ouderwordende bevolking ongewijzigd gehandhaafd blijven.

Naast het pensioen zijn er dan ook de te verwachten toenemende behoeften op het vlak van de gezondheidszorgen. Ook hier zullen prioriteiten moeten uitgestippeld worden, zowel met betrekking tot het verlenen van de zorgenverstrekking als inzake de woning van de bejaarden. Maatschappelijke verschuivingen ingevolge het toenemend aantal echtscheidingen, het afnemend aantal huwelijken, de toenemende arbeidsprestaties van de vrouw, het geringer aantal kinderen en het hoger opleidingsniveau van de toekomstige bejaarden zuIlen onvermijdelijk uitmonden in gevoelige accentverschuivingen voor de zorgenverlening en de toename van het belang van de huisarts.

kan

De demografische druk laat zich veel sterker aanvoelen in de pensioenstelsels die stoelen op het herverdelen. In de toekomst zal die druk nog toenemen zodat onvermijdelijk de vraag rijst of het geen fundamentele fout is geweest volledig af te stappen van het kapitalisatiestelse!. Wellicht zal de idee van het combineren van de twee steeds meer veld winnen. Het pensioensparen kan als een welliswaar schuchtere maar beslissende stap in de aangewezen richting worden beschouwd. Maar ook over de flexibiliteit van de pensioenleeftijd zal nog moeten nagedacht worden.

Daarom wil ik er al voor waarschuwen dat we er moeten over waken dat niet andermaal een sector met toekomstperspectieven het exclusief werkterrein wordt van één bepaalde ideologische zuil. Thuiszorg is immers een bij uitstek persoonsgebonden materie, wat inhoudt dat ook de zorgenbehoevende recht heeft op vrije keuze. De ervaring leert dat vele maatregelen in de welzijnssector hun inspiratie vinden in het ideeëngoed terzake van de best georganiseerde en sterkst gestructureerde zuil. Op het vlak van de huisvesting van de bejaarden is er natuurlijk de vereiste dat de woningen aangepast


zijn, maar er zal meer nodig zijn om een ondersteund zelfstandig leven in de hand te werken. Doch in een samenleving waar de levensverwachtingen steeds hoger zullen liggen, vormt het beschut wonen uiteindelijk slechts een tussenvorm naar collectieve woonvormen. Daarom tekent zich thans reeds meer en meer een trend af naar het verzorgingstehuis voor zorgenbehoevende bejaarden toe. Er moet vooral naar gestreefd worden dat in de collectieve woonvormen zoveel als mogelijk het maatschappelijk isolement vermeden wordt. De gehele woonproblematiek voor bejaarden zal moeten uitmonden in een combinatie waarbij de meeste hulpbehoevenden een plaats moeten vinden in een collectieve huisvestingsvorm, terwijl de minst hulpbehoevenden aangewezen worden op een andere vorm van woonvoorziening. Op het vlak van de vrijetijd zal ook een en ander moeten veranderen aangezien de bejaarden van de toekomst grotendeels een hoger opleidingsniveau zullen bezitten. Vele hoogbejaarden hebben thans amper lager onderwijs gevolgd. In de toekomst zal het verschil in het gemiddeld onderwijspeil tussen ouderen en jongeren afnemen. Het bejaardenprobleem zal daardoor in een ander daglicht komen te staan en zich onder meer uiten in een grotere mondigheid, ook op het stuk van de verwachtingen die men koestert inzake vrijetijdsbesteding. Vandaag trouwens tekent zich reeds duidelijk een kentering af bij de jongere generatie van bejaarden die meer zelfstandig zijn en aan hun vrijetijdsbesteding een meer geïndividualiseerd karakter wensen te geven. Die tendens zal zich onvermijdelijk naar de toekomst toe doortrekken. Wat uiteraard voor gevolg zal hebben dat de zeer dikwijls collectief georganiseerde vrijetijdsbesteding aan belang zal inboeten ten voordele van een individuele keuze uit een ruimer en meer uiteenlopend pakket aan voorzieningen dan thans het geval is.

MAATSCHAPPELIJKE AANPASSING Het leven binnen de maatschappij is voor het individu niet steeds eenvoudig. In vele gevallen dient het individu zich aan te passen aan het maatschappei"ijk belang. Verschillende wetenschappelijke auteurs hebben de tegenstrijdige belangen tussen individu en gemeenschap onderlijnd. De auteur, Jean-Jacques Rousseau, heeft in zijn « contract-social » deze problematiek uitvoerig belicht en gewezen op de betekenis van het ({ compromis ». Het individu dient zich bestendig aan te passen aan de maatschappelijke regels. Het rolconflict, het aanvaarden van rollen met tegenstrijdige gedragsvisie, blijkt een bron van veel conflicten stress-situaties. Een eerste aanzet in die richting biedt de Bonn studie THOMAE (1960-1968), V. LANGERMANN (1970), PUCHNER (1969), LEHR(1961 en 1969) hebben onderzocht welke levensgebieden het individu voor een taak plaatsen, op welke levensgebieden de thematiek, de problematiek, het conflict - kortom de stress - situatie - zich voordoet. Door analyse van 326 gevallen (Lehr en Thomae 1965), intussen uitgebreid tot meer dan 2000 gevallen, kwam men tot 12 conflictgebieden.

. 1.

Conflicten met eigen ouders: al die stress-situaties die voorkomen uit samenleven met ouders, uit verwachtingen van ouders of verplichtingen tegenover hen, die moeilijk zijn te rijmen met het eigen leven.

2.

Conflicten met kinderen: onze moderne maatschappij, met zijn ruimere woordenschat en opvattingen heeft bijgedragen tot heel wat generatie - conflicten.

3.

Conflicten met familieleden: heel wat familiebanden zijn verscheurd, gezinsfunctie uitgehold met accent op de eigenbelangen.

4.

Andere sociale conflicten: de omgang met andere mensen, buren, vrienden, collega's: meer en meer krijgen wij « de moeilijke mens" met zijn zelfverheerlijking.

5.

Conflicten rond de keuze huwelijkspartner: dan vroeger.

komen thans minder voor

6.

Conflicten met de huwelijkspartner: de statistieken tonen duidelijk een teloorgang aan van het huwelijk. Het aantal samenwoners en echtscheidingen is sterk gestegen.

7.

Conflicten rond de school: als institutie wordt de school erg betwist zowel door jongeren als ouders.

8. 9.

Conflicten

rond beroepskeuze.

Conflicten bij het werk: de eentonigheid, de werkloosheid en het geautomatiseerd karakter hebben in vele gevallen de vreugde verminderd en gegeven tot tegenstrijdige belangen en onzekerheden. Vooral in een crisisperiode komt de vrees verlies van mijn recht sterk op de voorgrond met onderlinge wedijver als gevolg.

10. 11. 12.

Politieke

conflicten.

Godsdienstige Persoonlijke

conflicten. conflicten:

tegengestelde

interesse en belangen.

Nu men op gevorderde leeftijd is gekomen kunnen wij wel eens een gewetensonderzoek maken ten einde na te gaan hoe het met uw conflict situatie is gesteld. Misschien kunnen wij er nog iets aandoen.

Emile FLAMANT

FILO

1988 GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN'


In deel I van deze rubriek bleven wij stilstaan bij hoe de gemeenteraad gevormd wordt, wie kan worden verkozen en wie kan kiezen, de officiële kandidaatstelling en het vormen van een lijst. In dit deel overlopen we het ontstaan van de gemeentewet iets meer·.over de kiesverrichtingen vóór de stembusdag.

Zoals idereen weet en ervaart, heeft een gemeenschap behoefte aan wetten en reglementen teneinde zichzelf te beschermen voor gevaren van buitenuit en tevens om de onderl inge betrekki ngen beter te regelen. Meteen worden alzo de gemeenschappelijke belangen ver-' dedigd.

De grondwetgever van 1831 heeft onmiddellijk aandacht gehad voor dit beginsel en erkende het vrije statuut van de gemeente. Dit beginsel lag in feite vervat in de Franse wetgeving, in het bijzonder in het dekreet van 14 december 1789, waarbij men naar een evenwicht zocht tussen enerzijds de centralisatietendensen en het streven naar plaatselijke autonomie. Hoewel toen geen omschrijving werd gegeven (dat is nu evenmin het geval) van wat men onder een gemeente verstaat - het is in feite een publiekrechtelijk rechtspersoon - omschrijft men de gemeente als een samengesteld geheel welke vier wezenlijke elementen omvat: een grondgebied, de inwoners, de eigen belangen, de eigen organen.

Het grondgebied : na de fusieoperatie in 1976 beleven er van de in ons land aanvankelijk bestaande 2.359 gemeenten nog 589 over. De wetgever kan en is alleen bevoegd - zo leest mer:) in de grondwet - om wijzigingen in de gemeentegrenzen aan te brengen.

4

en verneemt

u

De inwoners: de gemeenten

houden de reqisters bij van de burgerlijke stand.

De gemeentelijke belangen : de gemeenten regelen alles wat hun onderdanen aangaat. Deze macht is niet onbeperkt. Dé wetgever heeft aan die macht grenzen gesteld zodat de gemeentelijke autonomie eerder onbepaald dan onbeperkt is. Daar de gemeente deel uitmaakt van een groter geheel - provincie, gewest, rijk dient zij rekening te houden met hogere rechtsnormen die hogere - provinciale, gewestelijke, nationale - belangen behartigen. Dit houdt in dat een toezicht of voogdij - bestendige deputatie, gouverneur, Raad van State - georganiseerd werd op de gemeentelijke handelingen (later meer hierover). Als laatste element beschikt elke gemeente over de eigen bestuursorganen die rechtstreeks of onrechjtstreeks worden verkozen. De burgemeester vormt op deze regel een uitzondering. Hij of zij wordt'immers door de Koning benoemd in principe uit de leden van de gemeenteraad.

raadskiezers en op 30 augustus de voorstellen opgemaakt tot lijstenvereniging met het oog op het bekomen van een gemeenschappelijk volgnummer (door uitloting) en letterwoord. Dit geleverd via het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Op 3 en 4 september jl. is de laatste dag voor het bekendmaken in het Belgisch Staatsblad van de tabel van de lijstenvereniging en de letterwaarden en het toesturen van de uittreksels van de kiezerslijsten naar de voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg of aan de vrederechter, dit om toe te laten de voorzitters van het hoofdstembureau te kiezen. In de periode van 6 september tot op het moment van de eigenlijke verkiezingen dienen dan nog op vastgestelde data een aantal precies omschreven administratieve handelingen uitgevoerd. Deze zijn o.m. de aanduiding van de voorzitters en bijzitters, het ontvangen van bezwaarschriften, de oproeping van de kiezers, de verzending van de stembusbi Ijetten ... Een volgende maal meer informatie over de stemopneming en de zeteltoewijzing.

P.D.R.

AI deze gegevens werden in de grondwet opgenomen en geconcretiseerd en aangevuld via o.m. verordeningen .in de gemeentewet. Alvorens de verkiezingen plaats hebben, zijn een aantal verrichtingen nodig die dienen te geschieden voor de stembusdag. Zo diende men op 1 augustus de lijst op te maken van de gemeente-

Bronnen: Gemeentelijk zakboekje 86/87 - Kluwer Knack A. Mast: Grondwettelijk en administratief recht 86

HEL

L 0


De oproepnummers van de biezondere telefoondiensten werden vanaf 30 oktober 1987 om 12 uur gewijzigd. Wie na dat tijdstip de medische spoeddienst of de brandweer wil bereiken moet het nummer 100 in plaats van 900 draaien en voor rijkswacht en/of politie moet het nummer 101 in plaats van de nummers 901 en 906 gevormd worden. De nummers van de andere biezondere diensten van de RTTzullen voortaan volgens een logisch nummeringspion samengesteld zijn uit vier cijfers.

De herstrukturering was volgens de RTT noodzakelijk voor een aanpassing aan de Europese standaard en voor een verbetering en uitbreiding van de dienstverlening. Alle biezondere diensten, behalve de hulpdiensten, kregen dus vanaf 30 oktober een nummer met vier in plaats van drie ci [fers.

Maar de RTT meent dat zij dank zij de logika van het nieuwe nummeringsplan makkelijker te onthouden zijn. In overeenstemming met de Europese norm beginnen zij allemaal met het cijfer 1, gevolgd door een cijfer voor het taalgebied of de gekozen taal: 2 voor het Nederlands,

3 voor het Frans en 4 voor het Duits. De laatste twee cijfers vormen het kennummer van de dienst. Een voorbeeld.

Het kennummer is 00. In het Vlaamse landsgedeelte draai je dus 1200, in het Waalse 1300 en in het Duitstalige ... inderdaad. In de tweetalige gemeenten kan men kiezen tussen de twee talen.

De internationale telefoongesprekken waarvoor vanuit bepaalde zones grensverkeer mogelijk is, zullen tot stand worden gebracht met het toegangsnummer 151 i.p.v. 951.

van de tijdmelding

Aan de RTT kan op eenvoudige vraag de omnummeringslijsten bekomen worden.

Het telefonisch weerbericht vormt een uitzondering op dit algemeen principe: het wordt over het hele land zowel in het Nederlands als in het Frans aangeboden.

U bekomt het door het respectievelijk vormen van de nummers

ENKELE NUMMERS DIENST

OUD

NIEUW

NUMMER

NUMMER

Brandweer/ ziekenwagen

900

100

Rijkswacht

901

101

Politie

906

101

Tijdmelding

994

1200

Weerbericht

971

1702

1702 en 1703.

De Liberale Bonden Gepensioneerden

van

Wensen

U en Uw Familie Een Voorspoedig 1988 5

Waa~de


LlFE FITNESS 111

De derde stage gericht op Life Fitness en geprogrammeerd door de Nationale L.B.G. met de samenwerking van Professor Vogelaere en zijn ploeg van de V.U.B., had dit jaar plaats in het mooie Kasteel van Baronviiie. Naast de fysische activiteiten die als het mogelijk was - buiten gebeurden en de dieetrecepten, werd ook aandacht besteed aan de psychische fitness en meer bepaald werd het accent gelegd op het trainen- van het geheugen. Nadat de « stagiaires» hun auditieve en hun visuele geheugen getest hadden, kregen ze opdrachten, ook onder de vorm van originele spelletjes die bedoeld waren om hun geheugen te oefenen. Om het géheugen scherper te maken moeten alle kanalen die bij deze functie worden gebruikt, t. t.z. alle zintuigen, geslepen worden. Eén uur per week is een ideaal gemiddelde om zijn verschillende kanalen (gezicht, gehoor, smaak, reukzin, gevoel) te oefenen. Vooral het auditieve geheugen 6

Redactie

dient bij senioren speciaal getraind te worden. Men kan bijvoorbeeld naar de radio luisteren en daarna een bepaalde uitzending samenvatten. De fysische activiteiten, ademhalingsoefeningen, opwarming- en lenigheidsoefeningen, reactietestende oefeningen, de wandelingen, de danspassen op jazz-muziek, de spelen in ploegen, waren allemaal wetenschappelijk verantwoord : alle hadden een specifiek doel. Ze waren alle gecalculeerd om zekere functies speciaal te oefenen, om bepaalde spieren die niet veel gebruikt worden te doen werken. Alles bij mekaar, zools stafmedewerker Guido Verbrugghe in zijn slotwoord zei, toen hij de evaluatie opmaakte van deze stage, is ook eens aan zo'n stage meedoen, al was het maar als passieve toeschouwer, want de sfeer is er zo ontspannen dat het aanstekel i [k werkt: na een tijdje vroegen de « toeschouwers » zelf of ze mochten meedoen. En het beste bewijs, dat zo'n stage een goede invloed hee.ft op de gezondheid : op het einde van de stage was de bloeddruk van de meeste deelnemers merkelijk gedaald! Marcelle

Janssens

(Galmaarden)

NATIONALE

DAGEN

De reis voor de nationale in Antwerpen

dagen

is bijzonder

goed

meegevallen. Om

9 uur,

hoeve,

onthaal

omstreeks

een havenrondrit leiding

in

de

E10

10 uur was er voorzien

onder

van een gids. Dit haven-

bezoek was zeer interessant, de moeite

waard!

echt

Omstreeks

12

uur zijn we terug in de E10 hoeve aangekomen,

waar intussen een

hoeveschotel

op

wachten. lekker

ons

De koude

stond

schotel

te was

en zeer verzorgd.

In de namiddag

was er een voor-

stelling

«

van het

Theater straat.

»

-

Echt Antwerpse

Mi j n maat

Een stuk

om

staat

op

u krom

te

lachen. De deelnemers tevreden,

qua

waren

allen

verloop

heel

van

de

dag. Het was een fantastische afwisseling

én plezier.

dag, vol .

L.B.G. Hamme

Individuele lezersbrieven zijn welkom voor zover de naam en adres van de schrijver bekend zijn. Anonieme brieven gaan in de prulIemand. . De redactie houdt zich het recht voor teksten in te korten en persklaar te maken zonder de essentie van de brief te raken. Aan manifesten, moties en andere omzendbrieven wordt geen gevolg gegeven. De Redactie

verstrekken

(in de abdij

van Floreffe)

- Zo maar met 700 mensen nog dezelfde dag naar Valkenburg met achteraf een maaltijd - Zo maar neerden

hetzelfde

aantal

tevreden

gepensio-

- Zo maar ... een dag met L.B.G.-Tienen.


E.C. (Tienen)

ZO MAAR, ...

- Zo maar Namur

met 700 mensen

op stap gaan

naar

- Zo maar met 700 mensen een gegidste rondleiding organiseren in de vallei van de Bocq en de Maasvallei

- Zo maar aan 700 mensen een warme

maaltijd

WIND IN DE ZEILEN Het jaarlijks

gewoon

feest der gepensioneerden

kende dit jaar een buiten-

succes. Meer dan 500 leden waren aanwezig

van een uitzonderlijke

mooie

namiddag.

Bonden

van

Gepensioneerden,

had niets dan lovende

Het feest ving aan om 16.00 uur met een voorwoord van

ziekenfonds

en voorzitter

32 leden

die

Dr. Paul Vandermeulen

meer

dan

50 jaren

woorden

voor het bestuur en personeel van het ziekenfonds.

tegenwoordiger ging

en genoten

lid

van volksveren de huldizijn

van

het

Tevens sprak hij

over het belang van de seniorenbeweging

in onze hedendaagse

samenleving.

De Vrije Werklieden.

De heer Guido Verbrugge,

Daarop volgde een optreden permanent

secretaris

van de Liberale

Nicole

van

en Hugo, geruggesteund

door een uitstekende animator

hollandse

en een prima

Vervolgens maaltijd

werd

orkest!

een

aangeboden

het feestgebeuren

.

lekkere en werd

verder

gezet

met dans en muziek. Het feest eindigde apotheose berale neerden

in een ware

: voorwaar,

Bonden »

van

de

«

Li-

Gepensio-

van Tienen en omstre-

ken hebben

de wind

in de zei-

len.

F. Dereze (Tienen) 7

GEBRUIK

EN

MISBRUIK

VAN

GENEESMIDDELEN door Mevr. L. Mermod (Gent)

IV GEBRUIK EN BEWAREN VAN GENEESMIDDELEN


Een geneesmiddel is nooit 100 % veilig. Er bestaan geen volledig veilige geneesmiddelen. We moeten leren leven met geneesmiddelen die enerzijds goed doen en terzelfdertijd problemen kunnen geven. De hoop is er evenwel om in de toekomst veiligere geneesmiddelen te vinden. Ook beweringen van bepaalde alternatieve geneeswijzen alsof daar de perfekte veiligheid bereikt is, zijn onjuist.

Algemene regels om nadelen van geneesmiddelen zoveelmoqeliik

vermelding

te vermilden.

1. Gebruik alleen geneesmiddelen als het nodig is. Vb. antibiotica is niet altijd nodig bij virale aandoeningen.

Neem geen geneesmiddelen omdat uw gebuur het neemt of omdat uw man (uw vrouw) het vroeger nam voor een ziekte waarvan u denkt dezelfde te zijn als waaraan u nu lijdt. Raadpleeg liever eerst uw dokter of uw apoteker.

2.

5.

Probeer goed te begrijpen hoe het geneesmiddel te gebruiken en vraag Uitleg aan dokter of apoteker : vraag zo nodig een briefje met details over uur en omstandigheden van inname. Goed nieuws in verband daarmee is het feit dat er binnenkort naast een bijsluiter voor de dokter, ook een bijsluiter verstaanbaar voor de patiënt bij de verpakking zal zijn.

3. Bewaar geneesmiddelen op een koele droge plaats. Bewaring in de koelkast is enkel nodig als het expliciet vermeld wordt. Hoelonq een geneesmiddel goed blijft staat op de verpakking te lezen door

OUDE

Speel zeker, neem per vergissing geen oude of vervallen geneesmiddelen. Sorteer regelmatig uw geneesmiddelen en breng de oude naar de apoteker. Hoe kunt u nu weten of een geneesmiddel te oud of vervallen is ? Het is zeer eenvoudig : op iedere verpakking van geneesmiddelen staat een LOTNUMMER of 8

4.

Stop innemen

niet voortijdig.

6. Neem uw geneesmiddelen zoals is voorgeschreven vb. met .een glas water tijdens, vóór of na de maaltijden enz. 7.

Sommige geneesmiddelen geven allergie zodat bepaalde mensen er veel last kunnen van krijgen. Vb. huiduitslag, maagkrampen, diarree enz ...

8. Gebruik een geneesmiddel correct d. W.z. - acute intoxicatie kan ontstaan door een overdosering - afhankelijkheid aan het genees-

GENEESMIDDELEN

Een huisapotheek is belangrijk. Maar let op ... stapel geen overbodige of vervallen geneesmiddelen op. Zij kunnen schadelijk en gevaarlijk zijn.

van een vervaldatum.

GEVAARLIJK

FABRICAGENUMMER. Bv. 82 L 30. Dit nummer in kode dient u als volgt te lezen. 82 : is het jaartal L : duidt als twaalfde letter van het alfabet ook de twaalfde maand van het jaar aan, december - 30 : dertigste dag van de maand. Dit geneesmiddel werd dus gemaakt op 30 december 1982. Geneesmiddelen mogen zeker niet ouder dan 5 jaar worden. Op sommige verpakkingen vindt u naast de fabrikagedatum ook de vervaldatum: deze geneesmiddelen verliezen sneller hun werking of kunnen minder dan 5 jaar bewaard worden. Deze geneesmiddelen mogen niet meer

middel kan ontstaan door veelvuldig en chronisch gebruik ervan.

BESLUIT Ik meen dat het hier past een tekst, vermeld in de syllabus uitgegeven door Prof. Dr. Marc Bogaert letterlijk weer te geven. In deze uiteenzetting heb ik getracht sommige zaken te bespreken die misschien kunnen helpen bij een beter begrijpen van wat men wél en wat men niet kan verwachten van geneesmiddelen. Ik heb daarbij geen enkele volledigheid willen nastreven. Het is dan ook zo dat het niet vermelden van iets, geen veroordeling ervan of geen automatische aanvaarding ervan betekent. Ik zou ook niet wensen dat iemand, op basis van deze lessenreeks plots denkt belangrijke beslissingen te kunnen nemen omtrent geneesmiddelen. Wat ik kan hopen is dat het lezen van deze nota's het gesprek met dokter en apoteker ietwat gemakkelijker maakt en ik denk dat zij de aangewezen personen zijn om, indien er moeilijkheden zijn met iets dat ik hier geschreven heb, verder te kunnen'helpen. » «

EN

MILIEUBELASTEND

gebruikt worden na de op de verpakking vermelde vervaldatum. Deze vervaldatum kan op verschillende manieren vermeld worden: - Valid. 01/06/85 - Per. 01/06/85 - Perempt. 06/85 - Houdbaar tot JUNI 85. MAGISTRALE BEREIDINGEN, de geneesmiddelen die uw apoteker zelf voor u persoonlijk bereidt, kan u meestal niet lang bewaren. Hun houdbaarheid hangt af van hun samenstelling. De apoteker die de bereiding vervaardigde zal u hierover graag inlichten.

DAGEN

NATIONALE Onder

een verlate

zomerzon,

dit jaar in de periode tember

de nationale

Deze werden

dagen

door.

in samenwerking

L.B.G.-Antwerpen succesvol

einde

tot een

stig uit de vier windstreken


met de

meer

dan

gebracht.

Ruim 2.387 gepensioneerden een enige

gingen

van 15 tot 24 sep-

afkomwerden

op

dag getrakteerd.

Op het programma: pen met koffie,

onthaal te Antwer-

meer bepaald

in de E10

hoeve te Brecht; gegidste

havenrondrit;

een uitstekend

middagmaal

opnieuw bi jwonen

stelling Op

van een

in het

de

verzorgd

te Brecht en vervolgens

foto

«

leuke

toneelvoor-

Echt Antwer.ps Teater

boven,

van

links

rechts, Karine Augustijnen, nimmen

Guido

-

»,

naar

Annie Ver-

(stafmedewerkers

Antwerpen),

het

L.B.G.-

Ruud De Ridder (acteur),

Verbrugghe

(permanent

secretaris). Op de foto onder een zicht in de zaal.

P.D.R.

10 JAAR JONG

Het tienjarig bestaan van de Liberale Bonden van Gepensioneerden van West-Vlaanderen werd onlangs luisterrijk gevierd in het Casino van Knokke. Een uitgebreid programma werd uitgestippeld voor de meer dan 700 deelnemers.

samenzijn van de bejaarden wordt dank zij hen een werkelijkheid. Hij benadrukte meteen het belang van het verenigingsleven en de bijdrage die elk individu in die kontekst levert voor een ander. Alzo wordt isolement vermeden.

In de voormiddag werd een rondrit voorzien te Heist en Duinbergen en Knokke-Zoute om te eindigen in het Casino voor het diner en de opvoering van de Musical « Te sound of Music, een muzikale komedie » naar het verhaal der Familie Von Trapp.

Schepen Ruysscheert verwelkomde de aanwezigen in naam van de burgemeester en het gemeentebestuur van Knokke-Heist. In zijn betoog bedankte hij de provinciale voorzitter L. Van lorre, vervolgens alle collega-bestuurders en naaste medewerkers en bedacht ze met een bloementuil.

De harmonie d'Echte zorgde voor het aperitiefconcert. Het was de heer.G. Verbrugghe die de gelegenheidstoespraak hield. Liever dan de historiek van de tien jaar in de provincie te overlopen, wees hij op de inspanningen van de bestuursleden op het provinciaal en lokaal vlak. Het

Het slotwoord werd uitgesproken door Nationaal Voorzitter F. Dereze.

P.D.R. 9

ZELFREDZAAMHEID Opnieuw schillende

werden

in ver-

afdelingen

zelfredzaamheid

de

in prak-

tijk toegepast. Deze

cursussen

betrekking in

huis

op het handig voor

vrouwen,

inzonderheid


hadden

electriciteit

en op koken voor monnen. De

bedoeling

van

deze cursussen - tussen haakjes ook in uw afdeling lijk'- is vrouwen

moge-

zowel als

mannen te leren zichzelf te behelpen,

de enen op het

vlak van het koken - normaa I doet vrouwl ief dat de anderen van meer

het

zelf

typisch

op

het vlak

doen

van

mannelijke

karweitjes.

Er is i nderdaad vastgesteld dat o.m. orn.wi l!e van het

rollenpatroon, heid

»

«

hulpeloos-

ontstaat wanneer de

partner wegvalt. Op een eenvoudige

wijze

leren wij u hoe u uzelf kunt behelpen

i.p. v. afhanke-

lijk te worden van derden. De

cursussen

gegeven

te

werden Hemiksem,

Steendorp en Zwevegem.

P.D.R. 10

STOORT HET LAWAAI IN MIJN HOOFD U NIET TEVEEL ~• door Guido Verbrugghe OVER SLAPEN EN DROMEN


In ons vorig artikel over slapen en dromen, besprak ik het belang van het opbouwen van slaapgewoonten alsmede enkele vragen betreffende de invloed van alcohol en andere voedingsmiddelen. Dit keer bekijken we nog enkele factoren die slaapverstorend kunnen zijn. Daarna volgt enige informatie rond slaapmiddelen. Snurken Over het verschijnsel « snurken» wordt 's morgens onder bijslapers, nogal eens hevig gesproken. Dan is het gewoonlijk zo dat diegene die slecht geslapen heeft, het gesnurk van de goede slaper wel eens als oorzaak aanhaalt voor slapeloosheid. Hoe snurken eigenlijk ontstaat, is nog moeilijk te verklaren. Wellicht snurken we het gemakkelijkst tijdens perioden van diepe slaap en REMslaap, omdat dezen gekenmerkt zijn door het sterk verminderen van de gehele spierspanning. Dit is ook geldig voor de spierspanningen van de tong en de kaak. Als we op dat moment op onze rug slapen, dan zakt de kaak naar beneden en naar achteren toe. De tong glijdt hierbij ook naar achteren en in combinatie met onze ademhaling ontstaat dan geluid. Snurken is dus een normaal verschijnsel. We doen dit allemaal. De intensiteit ervan varieert van persoon tot persoon. Sommige mensen worden door hun eigen gesnurk wakker. Harde snurkers die hun partner 's nachts wakker houden, kunnen door training veel aan hun gedrag veranderen. Ze moeten gedurende enkele tijd bij het inslapen erop letten dat ze zo vlug mogelijk op hun zij gaan liggen. Hierbij moeten ze zich inprenten dat ze op hun zij liggen en dit ook willen blijven doen. Na verloop van tijd werkt deze methode tijdens de gehele slaapperiode door. Belangrijk bij de intensiteit van het gestoord zijn door snurken, is in elk geval de affectieve relatie tussen de « samenslapers u , Is er weinig of geen affectieve binding of zijn er zelfs spanningen tussen beiden, dan zal het gesnurk veel meer irriterend

op de andere inwerken. Nachtelijke

angst

Sommige mensen hebben een soort van nachtelijke depressie. Dit betekent dat alhoewel ze tijdens de dag niet angstig zijn, ze zich in het donker volledig onrustig voelen. Het minste geluid, de meest courante schaduw doet hen hevig reageren en brengt hen in een soort van permanente vigilentie. Daardoor slapen ze zeer moeilijk in en brengen ze slechte nachten door. Voor die mensen kan een klein waak lampje of een endere manier om de kamer niet te. duister te maken (gordijnen open), al een goede oplossing betekenen. Indien de klachten hiermee niet verbeteren dan kan psychologische hulp geboden worden. Die hulpverlening heeft als voordeel dat er in de meeste gevallen geen medicatie nodig. Omdat we nu toch de slaapmedikatie vermeld hebben, blijven we er thans eventjes bij stilstaan. Slaapmiddelen Over het algemeen kunnen slaapklachten in drie groepen worden onderverdeeld : moeilijkheden bij het inslapen, nachtelijk ontwaken en te korte slaapperiodes. Naargelang de klachten kan de medicatie dan ook anders zijn. Van welke aard de medicatie ook moge zijn, toch moet men rekening houden met het feit dat slaaptabletten alleen maar aan het symptoom dokteren, -rnoor in elk geval niets aan de echte oorzaken van het gestoord slaapgedrag veranderen. Onbedacht gebruik van slaapmiddelen kan trouwens leiden tot het verergeren van de slaapproblemen via het fenomeen van de gewenning. Wetenschappelijke onderzoeken hebben uitgewezen, dat in de hersencentra waarin de slaap-waakregulatie gebeurt, onder

invloed van slaapmiddelen veranderingen optreden, die bij de natuurlijke slaap niet aanwezig zijn! Er bestaan verschillende chemische middelen die op het slaap-waakritme inwerken! Vooreerst zijn er de barbituraten. Ze worden al sinds het begin van onze eeuw in de geneeskunde gebruikt. Hun werking varieert van een lichte kalmering tot slaap. Ze werken in op talrijke biologische functies als krampwerende middelen. Kaliumbromide, dat wellicht het oudste en eenvoudigste van deze middelen betreft, vindt men in pijnstillende preparaten en slaapmiddelen. Veel van die preparaten kan je zonder voorschrift bekomen ! Door het feit dat barbituraten door de nieren zeer traag uit ons lichaam geëlimineerd worden, zijn ze bij langdurig qebruik zeer schadelijk. Ze beïnvloeden tevens de REM-slaap (zie ons eerste artikel). Het wordt dus hoog tijd dat deze produkten onder een veel strengere controle verkocht worden. Naast de barbituraten vinden we een groep van tranquillizers, waartoe verschillende medicamenten behoren. Ze hebben dezelfde werkzame stof, een benzodiazepine-derivaat. Omdat ze op verschillende hersenstructuren inwerken, hebben ze een uitgebreid toepassingsveld. Ze beïnvloeden de opbouw van de. slaap veel minder dan de andere preparaten, te onderdrukken bijvoorbeeld de REM-slaap niet. Alhoewel het hier in de meeste gevallen om goede medicamenten gaat, waarvan het toepassingsveld gaat van stemmingsverandering tot verlichting van angst en spanning, over echt selectieve slaapmiddelen, toch treedt bij langdurig gebruik opnieuw gewenning op. Voorzichtigheid is dus geboden en een regelmatige evaluatie van het slaapgedrag met de dokter is noodzakelijk. In elk geval wisselt men nooit tranquillizers uit met anderen en lette men tevens op het gevaar van hun combinatie met alcohol. 11

VAN DIERENHUID TOT SPIJKERBROEK

derd kapsel. Eerst werden zowel bij de dames als bij de heren, het kapsel met een pommade ingesmeerd en dan bepoederd. In de oude huizen zijn de oorspronkelijke poederkamertjes bewaard. Dit soort kapsel eiste een zeer sterk geschminkt. gelaat en niet zelden herkende de man zijn vrouw niet op het bal.


DEel VIII : ROCOCO

12

Een kenmerkende eigenschap van de " galante» tijd (ca. 1730-2760) was haar gebrek aan gematigheid en haar overdreven rationalisme en absolutisme. De Rococo vond grote uitbreiding in Europa an belichaamde het einde van de feodale maatschappij (de aristokratie die van het rendement van de goederen leefde). Het was ook de tijd van het koquetteren, men beoefent rustige en ongedwongen konversaties in kleine vertrekken met speels ornament. In deze bureaux d'esprits werd het talent geacht. De deuren stonden wijd open voor kunstenaars en literatoren. De kleding van de bourgeoisie kwam overeen met de behoeften van de bedrijvige ondernemer. De heer droeg een juste-au-corps, dat nauwsluitend is tot aan het midden en dan klokkend openvalt. De schoot werd met stijf linnen of paardehaar verstevigd. De boordsels waren rijker geborduurd dan in de voorgaande periode. Vooral aan de mouwen werd veel zorg besteed. Eerst waren de manchettes breed en werden vlak onder de elleboog met knoopjes gesloten. Later werden ze smaller. Uit de manchet kwamen de gerimpelde stroken van de hemdsmouw, van dezelfde kant als het hemd. Een smal opstaand kraagje of helemaal geen kraag verdween onder de jabot - een zwierige strook kant. Hieronder droeg hij een kniebroek die goed om de heupen paste en onder de knie aansloot met een sierlijke gespsluiting over de kousen.

De late Rococo is een reactie op het koel scepticisme van. de vroege strekking. Het ideaal is eenvoud en gevoel. De burgerlijke mode oefent een steeds groter wordende invloed op de hofmode uit.

De schoen werd lager en had een gesp. De grote pruik ruimde plaats in voor een klein zakpruikje. Ze waren geïnspireerd van de Pruisische staatspruik die door FrederikWillem I voorgeschreven werd aan . het leger. Aan de zijkant voorzag men twee of drie horizontale krullen. Men kon de pruik in kombinatie met het eigen haar of vals haar dragen. Achteraan was een vlecht. Op deze witbepoederde kleine pruik droeg men een driekantige steek van bont meestal in het zwart met op de linkeropslag een sieraad of knoop.

De Romantiek pousseert een overgevoeligheid en sentimentaliteit. De "Weltschmerz» doet terug naar de natuur vluchten. Men draagt affektaties tot de uitingen van zuiver gevoel bij het beschouwen van kunstwerken of natuurtaferelen (herders, herderinnetjes) bij begroetingen, bezoek of dans. Men verlangt naar landelijk'heid, idealiseert de bewoners. De voorliefde voor ballet en gezelschapsspelen bereikt haar hoogtepunt. De balletdanseressen inspireerden de modeontwerpers zoals Rose Bertin. Vrouwenkapsels rond 1774 bereikten zo'n omvang dat een vrouwenhals ze vaak maar met moeite torsen kon. Leonard Autier is één van die haarkunstenaars.

Het opmerkelijkste aan de damesverschijning was de enorme hoepelrok. Het geraamte van de rok werd gevormd door vijf boven elkaar geplaatste koepels die naar boven toe kleiner werden en met elkaar verbonden waren d. m. v. zijden of katoenen stof. De omvang van dit panier kon soms de 4 tot 4,5 m beslaan. Paleizen moesten worden verbouwd om ze door te laten. Andere stoelen werden gemaakt en het tabouret kwam in zwang. Als contrast daarte,gen was er de wespentaille. Het korset was zeer stijf en houdt het Iichaam recht en strekt de schouders achteruit. Het puntige lijf vooraan was opgesteven en van een balein voorzien. De halsuitsnijding is vierkant en laag. De mouwen waren halflang met wijde engageantes die aan de binnenkant van de ellebo.og korter zijn dan aan de buitenkant. Het kleed was versierd met bloemen die typisch voor de rococo zijn. Zijden galons, linten en kunstbloemen die ook op gipsornamenten van de plafonds voorkwamen vervolledigen het kleed. De dames droegen heel hoge hakken en een klein witbepoe-

Vanaf 1760 werd het haar opgeblazen tot wanstaltige coiffures. De haardracht aan het einde van de 18e eeuw, waarvoor kussentjes, ijzerdraad en linten nodig waren, diende zelfs voor plastische voorstellingen van toneeltje,s en werden buitensporig hoog. Haarkunstenaars zoals Leonard Autier verwerven befa mdheid. Het. kapsel gaf tijdens deze periode, de kapper de gelegenheid om zijn fantasie te botvieren en zich in alle romantische gedachten van de tijd uit te leven. Leonard zegt: " Ik werkte met de schaar en met de geest ». In 1774 ontstond het kapsel " pouf au sentiment », Alles wat de draagster dierbaar is moet de kapper in het haar verwerken: portretjes, haarlokken van vader of vriend, vlinders, liefdesemblemen, allegorieën, familietaferelen, escadrons van soldaten, grafurnen. Om de enorme bouwsels op te hogen, gebruikte men als kern een hoog kussen van paarde haar. Het hoofdhaar werd hier tegenaan gewerkt en zwaar gepommadeerd; dan komen losse lokken en krullen, die tenslotte het bouwsel voltooien. Het geheel


DE AZTEKEN KOMEN

wordt daarna gepoederd, soms zwaarder dan weer licht. Een van de exessen was het kapsel waar' een enorm fregat is verwerkt, « à la belle Poule» genoemd naar het oorlogschip dat zich op 26 juli 1778 bijzonder heeft onderscheiden. Ook waren Engelse tuinen, weiden, bruggen en windmolens een heel geliefd onderwerp. Sojns moest de dame die zich bij een belangrijk kapper het haar wou laten kappen dagen vroeger dan het feest zich laten kappen. Deuren en rijvoertuigen dienden zich aan deze hoogte aan te passen. Het haar werd zo hoog dat de kin ter halve de hoogte van het lichaam kwam. Soms bleef het maandenlang in dezelfde vorm. Een uitgelezen nest voor luizen was dit wel. Om de jeuk te verlichten, gebruikte men ivoren handjes aan een lange steel, waarvan men soms ten onrechte meent dat het « rugkrabbetjes » waren. AI die uitersten zouden te wijten zijn aan de super decadentie en het einde van deze tijd. De revolutie brak aan ... Marie-Antoinette speelt een grote rol in de Europese mode. Zij vormt het middelpunt van de society over heel Europa. Modeontwerpers komen haar voorstellen doen. De kleding krijgt een decadente overdrijving. De robe à coude (waar de ellebogen kunnen op rusten) neemt zodanige afmetingen dat de heer voor of achter de dame moet lopen. De hoepelrok is van voor en van achter plat. De « manteau » is van de hals af open en naar beide zijden over het onderkleed gedrapeerd. Deze tijd

wordt getypeerd door de enorme afmetingen van de pruiken waarmee de dames tegenover elkaar concurreren. Soms bleef dit kapsel dagenlang op zijn plaats zitten. Juist voor de revolutie kwam daar, mede door de invloed van Engeland, verandering in. De paniers verdwenen en men ging ertoe over om de « cul de Paris» te dragen. Een kussentje dat onder het middel achteraan het japonlijfje werd bevestigd en dat net op een kleine queue geleek. Ze droeg een hoog opgeplooide borstdoek wat het totaalbeeld een moederlijk karakter schonk. Mousseline, katoen en ándere lichtgeweven stoffen zoals dunne wol, veroorzaakten het landelijke sfeertje. Aan het korset werd een driehoekig gebogen stuk metaaldraad toegevoegd op het bovenstuk van het voorpand. De trompeuse of leugenaarster genoemd. Dit werd rondgebogen opgevuld zodat het aan de voorzijde een tegenhanger van de queue vormde. Het hoge kapsel Leonard ruimde plaats voor eenvoudige kapsels. Met de Franse revolutie moesten de royalisten vluchten, ook alle hofkleding die verwees naar aristocratie werd gebannen. Er ontstond een patriotische kleding. Het haar werd kort gedragen, lokken omringden het gezicht (coupe à I'enfant). Daarbij werd een kort schoot jakje, de « caraco» en de reuzemuts gedragen. Aan de ene kant droeg de man een sterk vereenvoudigde versie. De uitstekende achterpanden zijn verdwenen. De jas wordt aan weerszijden meer weggesneden en de manchettes aan de mouwen worden hoe langer hoe nauwer. Ook het vest wordt geleidelijk aan korter. Het hofkostuum « lhobit à la française », heeft geborduurde randen waarvan het effekt soms met de paletten wordt verhoogd. Vanaf 1760 komt in Engeland een nieuwe stijl op wat betreft de herenkleding. Men begon de praktische en eenvoudige kleding van de Engelse landedelman te verkiezen boven de Franse hofmoden. Anders dan de Franse adel immers, voelde de Engelsman zich meer thuis op zijn I.andgoed.

Nadine loon es "Van

Dierenhuid

tot Spijkerbroek» Gent 1984.

Het volk dat ons tomaten, cacao, chocolade, Spaanse peper, maïs, ananas en tabak gaf, toont van 15 januar.i tot 17 april 1988 de resultaten van zijn beschaving in het Jubelpark. Dan komt de tentoonstelling « De Azteken, kunstschatten uit het oude Mexico» naar de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis. Meer dan 300 voorwerpen uit Mexicaanse, Amerikaanse en Europese kollekties worden er aangevuld met 36 stukken uit Belgisch bezit, waaronder zes uit het Etnografisch Museum van Antwerpen. Het Jubelpark sluit hiermee opnieuw aan bij het internationaal circuit (Hildesheim, München, Linz en Kopenhagen) dat vorig jaar « De vrouw in het rijk van de farao's» tentoonstelde. De organisatie in Brussel, de laatste in de reeks, wordt ge prefinancieerd door het Museumfonds (ministerie van de Vlaamse Gemeenschap) en de Kredietbank. Toen de Spaanse « conquistadores» in Mexico-Tenochtitlan aankwamen, konden zij hun ogen niet geloven. Zij zagen er reusachtige tempels en torens, vonden er een drukbewoonde stad met een eigen kultuur en ontdekten er beelden en qoudsmeedwerk. Twee jaar later, in 1521, maakten de Spanjaarden de stad met de grond gelijk. Het rijk van de Azteken, dat zich uitstrekte van de Golf tot aan de Sille Zuidzee, kwam ten einde. Geleerden en mecenassen hebben sindsdien verzamelingen aangelegd van al het moois dat de Spanjaarden uit de Nieuwe Wereld roofden. Sommige van die voorwerpen werden in een renaissancelijst gevat; maskers in jade werden als juweel verwerkt voor de rijke de Medicis. Het Jubelpark-museum verwacht ruim 200.000 bezoekers. Komt u ook? 13

IJN1JHE/1J

GE De hoofdtaak

van de tanden

is het fijnmalen

van het voedsel.

goed te kauwen wordt het voedsel vermengd door wordt het voedsel gemakkelijker


verteringssappen opgenomen

beter inwerken.

vende tanden,

heeft

32 bi i j-

hoewel het moge-

doorgeslikt

niet allemaal

worden

doorkomen.

en

koop

De bui-

regelmatig

van tandpasta's

neemt

20 % reduceren.

deze

laag aangevreten

resten en tandaanslag

door

de zuren

die

worden

in de mond

gevormd worden gebruik van suikers.

door het Deze zuren

werken

glazuur

in

op

het

veroorzaken

tandbederf

de

gevolgen

pijnlijke

en

met al

zou tandbederf

tanden gebruik

met

minstens

Om voedseltussen de

(dental

bij

let wel

Om ons gebit gezond te houden wij zelf heel wat doen.

Een goede mondhygiëne, en

suiker-

effectief

zijn.

op. Zowel

tand-

kunnen

gebruik

het

slecht

voor

voedinç ons

is zeer

gebit.

Wi j

te veel suikers. Door

opname van suikers wordt in de mond een zuur gevormd dat het

uw tanden,

maak er een goede gewoonte

tandglazuur

van dit ook 's avonds te doen na

zoete voedingsmiddelen

de laatste meeltijd of voor het

de maalti jden, beperk zeker de,

slapen

zoete tussendoortjes.

Gebruik

een

aantast. Beperk dus tijdens Grootou-

goede

tandenborstel,

kies een

ders denk hieraan als u soms al

kleine

tandenborstel

zodat

te kwistig snoepjes uitdeelt

overal kan borstelen.

14

om de 6 maand.

Doe dit zeker als u een gedeeltelijke prothese draagt om aldus , uw resterende gebit te beschermen. Zelfs indien dig kunstgebit

u een volle-

draagt is het aan

te raden om de twee jaar naar de' tandarts

te gaan.

Onderhoud Een volledig

van het kunstgebit kunstgebit

vervangt

alle tanden. Het bestaat gewoonen een kunststof.

ONZE TANDEN gebruiken

belangrijk.

gaan.

naar de tandarts. eigen tanden hebt

bij voorkeur

lijk uit metaal

beschadigen.

- Onze westerse

regelmatige

bij de tandarts zijn zeer

- Poets regelmatig

u nog

tandbederf

voorkomen

voeding

Indien

floss of tand-

onverstandig

tandvlees wij

- Ga regelmatig

zijde). U kan dit bekomen bij de apotheker. Ook een tandensto-

zijde als tandenstokers

kunnen

Fluor

te verwijderen kan u maken van een tand-

draadje

Maar

verbonden.

u best

met fluor.

ker kan hierbij

daaraan

een

Uit het grove aanbod

uit email, dit is een zeer harde beschermende stof. Toch kan

controle

beter

een niet te harde tandenborstel

een tandpasta

arme

Door

en kunnen de spijs-

De voedingsstoffen

tenste laag van de tanden bestaat

kunnen

Cosyn

met het speeksel. Daar-

nieuwe.

is dat de 4 verstandskiezen

Hoe

Flavia

in de bloedbanen.

Een volwassene lijk

door

u

Poets van

de

kleinkinderen.

mogelijk

aan'

Eet indien

na elke maaltijd

een

de ene kant van uw gebit naar de ar .::lere kant in een op en

stukje kaas, kaas neutraliseert

neergaande

het mondzuur.

beweging.

Gebruik


BOEK IN EEN NOTEDOP

Het kunstgebit

rust op het tand-

vlees en oefent

druk uit op het

MIJN STEM IN DE GEMEENTE

tandvlees en vooral op de randen ervan.

Wanneer

groot

wordt

ziet

deze

druk

het tandvlees

rood en gaat het ontsteken. gewoonlijk

te

Dit is

zeer pijnlijk.

Het tandvlees waardoor

en het kaakbeen

de mensen een slecht-

gebit

krijgen.

Daarom

het nodig om de twee de tandarts

is

jaar naar

te gaan.

Wat kan u nu zelf doen? - doe uw kunstgebit 's avonds uit, het

komt

ten

goede

aan

VAN OUDE MENSEN VROEGER EN NU

- plaats uw gebit 's avonds in een glas water

uw kunstgebit

dagelijks

schoon

- hebt u een ontstoken mond, leg dan uw kunstgebit

in een ont-

smettende oplossing die u bij de apoteker

- bij

kan bekomen

problemen

tandarts

Het is daarbij niet beperkt tot hoe de burger zijn stem kan laten horen bij èn voor de verkiezingen, doch ook als de verkiezingen voorbij zijn. Naast een infobrochure o.m. gratis te verkrijgen in de kantoren van het Gemeentekrediet, wordt dit project uitgewerkt in een aantal televisie- en radiouitzendingen. Tot slot is bij de BRTeen handboek onder de in hoofding gemelde titel te verkrijgen.

uw

tandvlees

- maak

Mijn stem in de gemeente» is gericht op de praktijk. Het project biedt concrete mogelijkheden aan voor diegenen die bekommerd zijn om het beter betrekken van de burger bij de gemeentelijke besluitvorming. Op de eerste plaats zullen diegenen die individueel of in groepsverband reeds actief zijn, er heel wat van kunnen opsteken. Maar dit project wil verder gaan. Het wil er ook toe bijdragen dat zoveel mogelijk burgers en organisaties, zich meer bewust gaan opstellen vanuit de wetenschap welke mogelijkheden er uiteindelijk toch allemaal voor hen openliggen. Bewustwording is iets dat tijd nodig heeft. Goede informatie is hierbij essentieel. Dit project wil hiertoe mee de basis leggen. «

kunnen door de druk ook krimpen zittend

Naar aanleiding van de gemeenteraadsverkiezingen in 1988werd een multimediaal project opgezet, door de BRT-instructieve omroep, dat echter ook nadien bruikbaar zal blijven.

raadpleeg

uw

Hoe is het om oud te zijn? En hoe is het om oud te zijn in de jaren tachtig van de 20e eeuw? Zou dat hetzelfde zijn als het was om oud te zijn in 1920, 1880, 1800 of nog langer geleden? En wat is precies oud? Heeft dat te maken met een leeftijd, een lichamelijke conditie, een maatschappelijke functie of een bepaalde dosis levenswijsheid ? Uit de inhoud van deze uitgave, met als onderwerp de geschiedenis van de ouderdom in vogelvlucht, blijkt dat mensen in de loop van de tijd niet zo verschillend gereageerd hebben op het ouder worden. Wel is in de loop der eeuwen op zeer verschillende wijzen vorm gegeven dan de zorg en de hulp die oudere mensen vroeg of laat van jongere mensen nodig hebben. Werkenden in de bejaardensector en alle overige betrokkenen krijgen via dit cahier meer inzicht in de cchterqronden van de maatschappelijke positie van ouderen. Ook kan de lezer z'n eigen visie op ouderdom toetsen. Het cahier bevat een speciaal hoofdstuk voor het gebruik in lessituaties.

Van oude mensen vroeger en nu, Cahier Ouderdoms en Levensloop, Cora van der Kooij, Van Loghum Slaterus, 1987. ISBN 9060019970. 15

1975) : in het slotakkoord werd de bestrijding van de luchtverontreiniging als één van de belangrijkste aktiepunten vooropgesteld.

ZURE NEERSLAG Wat men precies onder zure neerslag verstaat en de invloed ervan op het milieu, konden we lezen in twee vorige nummers van de Courant. Nu bekijken we even de toestand van deze zure neerslag in België en in het buitenland.


Toestand

in België

De meeste streken in België hebben een kalkrijke bodem en zijn dus minder gevoelig voor zure neerslag (kalk werkt als buffer). Maar bepaalde gebieden zoals de Kempen en de Hoge venen, zijn door de samenstelling van hun bodem wel vatbaar. Het blijkt dat zij een pH waarde bezitten van 3,82. Het is wel zo dat een vengebied op natuurlijke wijze verzuurt door de veenmossen in het water en de naáldval van de bomen in de buurt. Vandaag zal je tevergeefs naar vis speuren. Slechts enkele waterorganismen konden zich aan deze hoge pH waarde aanpassen. Opmerkelijk is dat bij verzuring een verschuiving optreedt van planteneters naar vleeseters.

Toestand

in het buitenland

In de 60-er jaren werden de eerste verzuringsgevolgen waargenomen in bepaalde meren in Scandinavië. Van de Zweedse meren zijn er meer dan 18.000 verzuurd. Ongeveer 4.000 meren zijn zeer sterk aangetast en vertonen erge nefaste gevolgen voor het biologisch evenwicht. In verzuurd water stijgt het aluminiumgehalte. Dit is zeer toxisch voor veel organismen en dit is waarschijnlijk de oorzaak van de massale vissterfte aldaar. Het eerste dooiwater in de lente kan veel zuurder zijn dan de sneeuw in zijn geheel. De shock hierdoor veroorzaakt noemt men een zuurgolf. Het smeltwater verzamelt zich onder het ijs langs de oevers - juist de belangrijkste reproduktiezones voor planten en dieren - De concentratie van vooral Al. in het water bepaalt hoe ernstig de .gevolgen zullen zijn voor de omvang van de nieuwe populatie. Reeds enkele jaren melden de bosbouwers in Midden-Europa dat de bossen sterven. Tot voor enige tijd kon 16

men daar geen verklaring voor vinden. De laatste jaren trachten wetenschapslui aan te tonen dat de grootste boosdoener luchtvervuiling is, alhoewel andere faktoren zoals klimaat, beheer en infecties hier mede een rol kunnen spelen. In 1982 waren reeds 560.000 ha bos zichtbaar aangetast. Men kan'. dus stellen dat de huidige . bossterfte in Midden-Europa te wijten is aan een samenspel van verschillende faktoren.

Verdrag van Genève (1979) betreffende de grensoverschri jdende luchtverontreiniging over lange afstand : het bevat weinig concrete maatregelen en beperkt zich tot enkele vage verbintenissen aanqccnde bestrijding en geleidelijke vermindering van de luchtverontreiniging. Verder verbinden de verdragsstaten zich ertoe samen te werken inzake wetenschappelijk onderzoek en informatie. Dit verdrag werd door België geratificeerd door de wet van 15 juli 1982 en aangevuld met het koninklijk besluit van 16 maart 1983 tot vaststelling van grenswaarden en richtwaarden van de luchtkwaliteit voor zwoveldioxide en zwevende deeltjes.

Maatregelen die kunnen worden ter vermindering gevolgen van zure regen

genomen van de

1. Energiebesparing Een grensoverschrijdend

probleem

In dit bittere verhaal is elk betrokken land tegelijk vervuiler én vervuilde partij. Een onvoorspelbare hoeveelheid giftige afvalstoffen krijgt elk jaar vrij spel in onze atmosfeer. Deze worden door de overheersende westenwinden vervoerd over lange afstanden. Het duurde lang voor men aanvaardde dat luchtvervuilende deeltjes schade kunnen toebrengen, duizenden km van de emissiebron. De kwaliteit van de lucht in een bepaald Europees land is dus zeer beïnvloed door de emissies van de andere Europese landen. Dit betekent dat internationale samenwerking noodzakelijk is.

Internationaal

2. Toepassing van vernieuwbare giebronnen (zon en wind)

3. Toepassen van milieuvriendelijke technieken in de industrie) Vb. rookgassen zuiveren, fossiele brandstoffen ontzwavelen, benzine loodvrij maken

Besluit Voor het behoud 'van de gezondheid, het patrimonium, de ecosystemen, enz. is een drastische vermindering van de uitstoot van zuurvormende deeltjes nodig.

beleid

Het grensoverschrijdend karakter van de zure neerslag heeft een internationale samenwerking onontbeerlijk gemaakt. Een aantal akkoorden en richtlijnen zijn reeds uitgevaardigd:

ener-

~ ~ ~

- De verklaring van Stockholm, bekrachtigd door de Verenigde Naties (1972): de staten moeten ervoor zorgen dat de aktiviteiten op eigen grondgebied geen milieuschade aanrichten in andere landen.

~

- Conferentie over Veiligheid en Samenwerking in Europa (Helsinki

Educatieve

~

~

~~&

A ~

~

~ ~ ~

~

dienst . Schoolmuseum Prof. M. Thiery (Gent)

MILIEUZORG ANNO Het is een automatische

hande-

ling. Van 's ochtends tot 's avonds klappen

wij

de

komende

honderd

bereikt».

Deze

niet

vuilnisemmer

open om dingen weg te werpen:

nooit

schillen,

voren

conservenblikjes,

oude

en tijdschriften,

een lege

wijnfles,

een versleten

hemd of

oude


grotere

bewust

een tot op een draad een koelkast

de geest gegeven potte

We

:

versleten

die definitief heeft, een kap-

matras, ... vertellen

enorme

u

afvalberg

niet

hoe

die

van onze kon-

sumptiemaatschappij

vernietigd

kan de recyclage-industrie

ze was

nog

levensbelang

kracht

naar

zoveel

en De

zich

en

van gerecycleerde prijzen

van de enorme

op

op een transportband

In

gemeenten

worden

huisophalingen

steeds

meer

sen en papier

voor

staan.

en

worden.

wat

worden

nu selektieve

georganiseerd

zie je containers

alles wordt.

gaan, waar

er

tussenuit

Wat overblijft

kan

gehaald

zal in ovens

en door de verbran-

ding energie

Een eerste,

Het afval zal

teruggewonnen

verdwijnen

lege fles-

door

fabrieken

recyclagemethodes

experi-

van onze

gespecialiseerde

gang en begon men met nieuwe menteren.

Over twin-

ongetwijfeld

behandeld

te

is

is dat een

argument.

vuilnisbakken

kwa-

afvalrecuperatie-akties

materialen

tig jaar zal de inhoud

opvang

Overal

de

Met de energie-

van vandaag

doorslaand

meer

van Ook

bij het gebruik

erg belangrijk.

een

mensen

meer

van de verspilling. men

ook

worden.

energiebesparing

daarom

dan

sneeuwbaleffect.

we ons ook van ontdoen

maar

Vooral voor Europa

was

bevinding

ze

en recycleren.

jaar worden

gebracht

werden

voorwerpen

tapijt,

met

Af

koffiezetmachine.

en toe moeten

nieuw,

veroorzaakt

kranten een

1987

opleveren.

Maar dat

wordt, want er bestaat een betere oplossing dan vernietigen.

Steeds

vaker wordt het voorbeeld

van de

natuur

gevolgd

gebruikte cleerd. tot

en

voorwerpen

worden

dan

herleid

nieuwe

van gemaakt.

pingskracht

en

er

WEGGOOIEN NEEN,

natuur

kan

Hij maakt dingen.

maar

meer ecologische

explosie.

hij weg.

samenleving

Groot,

lelijk en opvallend

autokerkhoven.

wat

hij

Hij leeft

de reusachtige

Staten

sen bewust gemaakt

een

planeet

natuurlijke

met

beperkte

vraag:

«

Zakenlui In 1972 luidde de noodklok verspilling.

de Club van Rome over deze enorme

Een belangrijke

clusie van het Rapport was: de

huidige

groeitrends

wereldbevolking, vervuiling, uitputting bronnen zullen op

voedsel produktie

planeet

«

doorgaan, de

deze

worden?

Het

lijkt

te groeien

besef

milieuzorg »

kwestie En ze zijn

worden

geïntegreerd

in alle beleidssektoren

waarvan aangroeien minderen.

de

hij vrijwel

zijn

grondstoffen

voorraad

nog

zal

in plaats van te verVandaag

mens over technieken

en

vooral van politici,

bedrijfsleiders amb-

toekomst.

materialen

de enige natuurlijke

dat moet

dat het een zaak van elke burger, en beleidsvoorbereidende

ligt voor de

de

van de

kunnen

tenaren.

van

we

met hun

tot het realistisch besluit gekomen industrieën

en

stortplaatsen

toekomst

vlie-

Zouden

dat hier een goudmijn Gerecupereerde

hulp-

aan

we uiteindelijk

bestudeerd.

gen' en meeuwen.

massa's blikjes, de mijnen

van de hem-

hebben

de

van de groei binnen

deskundig

tot groot jolijt van de ratten,

de men-

in ons eigen afval?

Als

industrialisatie,

onveranderd

deze

con-

van

van de natuurlijke

de grenzen

Zullen

niet stikken

rijkdommen.

van het

nog steeds naar de belt,

afgedekte

hebben

schroothopen

verkwister,

genoeg

een

smet op het landschap.

als god in Frankri jk, als een luie maar jammer

is

zijn de

Ze vormen

de rand van de steden

op

•

Iigt nog ver i n de toekomst.

huisvuil

ratie

gooit

~

Nu gaat het merendeel

In de Verenigde

Alles

stap naar een

gezet.

blijvende

gebruikt,

RECYCLEREN

belangrijke

Maar de tweede fase van de opehij.

•

Hij

zelfs steeds meer dingen

in een echte industriële vergeet

~

produkten

hoe hij de schepvan de

nabootsen.

weer

De mens heeft ein-

ontdekt

maakt

gerecy-

D. w. z. : ze worden

grondstoffen

delijk

worden

beschikt

de

Hopelijk

leidt dit tot een nieuwe

toekomst

waarin

onze

de kwaliteit

leefomgeving

waardige

doelstelling

vooruitgang»

een van

van even«

de

wordt.

waarmee

alles kan recupereren

J.N. 17

en de drang om de eerste keer een goed figuur te slaan, nog het gevoel van verraad aan de eigen vrouw, die zich niet meer verweren kan, toegevoegd. Dit kan cumuleren in een volledig falende potentie. Begrip van de nieuwe partners kan hieraan verhelpen. Immers op die wijze wordt het zelfvertrouwen hersteld. Het is moeilijk om hier raadgevingen te geven temeer daar men er niet bij betrokken is. Belangrijk is vooreerst te trachten met het verleden te breken. Men verraadt het huwelijk niet door het aanvaarden van het heden en het bouwen van een nieuwe toekomst.


IK HOU NOG VAN

JE

••••

I

TOT SLOT Aan de seksuele relatie wordt een eind gesteld door scheiding en door het overlijden van de partner. De definitieve scheiding valt zwaarder dan ooit, temeer daar men jarenlang lief en leed heeft gedeeld. Bij mensen die door het overlijden van de partner alleen achtergebleven zijn, is dikwijls sprake van meestal half bewuste - seksuele nood. Het is in eerste instantie vooral de sociale omgeving die van invloed is of hier aan tegemoet gekomen wordt. Weduwen hebben de eerste tijd het gevoel dat nu alles afgelopen is; dat niemand meer interesse voor hen heeft. Dit gevoel wordt na verloop van tijd doorbroken door een verlangen naar iemand die aardig voor haar is of iemand in bed. Als de weduwe zich in haar omgeving niet voldoende berustend gedraagt, wordt zij door de vrouwen als bedreigend ervaren en in een sociaal isolement gemanoeuvreerd. Als het rouwproces verwerkt is, kan er bi j weduwen die niet berusten in het voorgoed voorbije, een proces van herontdekking en herwaardering van de seksualiteit beginnen. Vastgesteld is dat de meeste vrouwen zich in de rol van weduwe opnieuw kunnen inleven. Meestal echter blijft men achter met de herinnering en wordt elke mogelijkheid tot een nieuwe innige relatie uitgesloten. Het leven wordt als het. ware stilgezet als een soort verheerlijking en oprechte trouw aan deze die ooit het leven met hen deelde. Andere willen daarentegen hun eenzaamheid delen en bouwen opnieuw een relatie op. Daarbij speelt de ontkoppeling van de verbinding van totale liefde aan seksualiteit een grote rol. Gene-

18

genheid en hartelijkheid kunnen dan voldoende zijn voor een bevredigende seksuele relatie, ook omdat zij een diepergaande liefdesrelatie uit angst voor opnieuw verlaten worden, vaak niet aandurven. . Bij weduwnaars verloopt het proces gewoonlijk anders. Dikwijls beginnen zij - aangemoedigd door de sociale omgeving - al vroegtijdig met een nieuwe relatie. Voor hen is het vanzelfsprekend dat een man het niet alleen kan redden en zo gauw mogelijk een verzorgende vrouw uit het ruime aanbod van alleenstaande vrouwen moet zien te kiezen. Opnieuw beginnen vergt wilskracht en vastberadenheid, immers het verlangen naar die nieuwe relatie steunt meestal op onbegrip en kritiek, die ingegeven is door allerlei vooroordelen, ethische beschouwingen, eigen belang (vooral wanneer de nieuwe partner minder vrij welstellend is en een mogelijke erfenis in het gedrang komt) of gewoon op afgunst, zowel van derden als van de eigen kinderen. Dit alles is er vooral de oorzaak van dat de velen die in die situatie verkeren, gebukt gaan onder schuld- en schaamtegevoelens. Bij de man ontstaan dan vaak de zogenaamde « weduwnaarsimpotentie », Doordat het rouwproces over de dood van zi jn echtgenote bij het aangaan van een nieuwe relatie dikwijls nog niet verwerkt is, wordt aan de spanning

Seks houdt niet op na een bepaalde leeftijd, we hebben het in het voorgaande steeds benadrukt. De beleving van seksualiteit kan wel veranderen. Welke richting die verandering uit zal qoon is erg afhankelijk van de persoon van de ouderwordende mens en van de relatie tussen twee mensen. Hoe staat men tegenover de partner, hoe is het leven tot nu toe verlopen, seksueel en anderszins? Het is heel wel mogelijk dat men het samen-leven op een bepaald moment niet meer zo boeiend vindt. Het seksuele beleven zal er dan met het ouder-worden ook niet opwindender op worden. In dat geval kan het een opluchting zijn om vast te stellen: het zegt ons niets meer, wij doen niets meer met elkaar. Dat is misschien makkelijker om vast te stellen op je zestigste dan op je veertigste. Het omgekeerde is echter bok mogelijk, namelijk dat men bij het ouder-worden het vrijen steeds plezieriger gaat vinden. Juist omdat men minder het idee heeft grote prestaties te moeten leveren, omdat men meer ervaren is dan dertig jaar geleden, omdat men eindelijk alle tijd heeft ... Om al die redenen heeft men juist op oudere leeftijd de kans om op een ontspannen manier, volgens het eigen gevoel om te gaan met dat deel van het bestaan dat als geen ander omgeven en doordrenkt is met regels van hoe het hoort. Voor die regels is men nu te oud. Op zeer algemene wijze werden onder deze rubiek een aantal vrij


veelvuldig voorkomende problemen op seksueel gebied behandeld en werd daarbij gepoogd de seksualiteit bij de oudere mens eventjes te belichten. Niet alles is aan bod gekomen en mogelijk is een probleem hierin niet tot uiting gekomen. Besef nochtans dat problemen er zijn om een oplossing voor te vinden. U staat beslist niet alleen. Wellicht tot vervelens toe dienen wij erop te wijzen dat alleen een specialist in de materie of uw dokter alleen bevoegd zijn u met uw problemen te helpen. Laat u a.u.b. niet afremmen door verlegenheid of schaamtegevoelens. Maar al te vlug wordt immers op die wijze een bijkomende waarborg voor een evenwichtige en gelukkige oude dag nodeloos verspeeld.

GESLAAGDE KADERVORMING

De provinciale inrichting

P.D.R.

L.B.G. Oost-Vlaanderen,

jaren duidelijk

van zijn andere

van zijn jaarlijkse

van een reeks voordrachten,

van deskundigen,

iets te maken hebben

zich qua

refera-

die elk op hun werkterrein,

in hun discipline,

doel-, studie- of leefgroep.

onderscheidt

zusterorganisaties

kadervorming.

De staf maakt bewust gebruik ten en conferenties

met het seniorenpubliek

De specifieke

kennisoverdracht

als

van inzich-

ten en vaardigheden

van de gastsprekers

beoogt een sensibilisering

en de wendbaarheid

tot

effect bij onze kaderleden.

Dit najaar

Het is in vele opzichten jammer te moeten vaststellen dat vele mensen zich vaak seksuele genoegens ontzeggen lang voordat dat biologisch noodzakelijk is. Seksueel actief bli jven is goed voor het gevoel van eigenwaarde en voor het zelfvertrouwen. Het geeft een prettig gevoel, een hernieuwde belangstelling voor het leven en het voorkomt dat men vroeg oud wordt. Te weinig lichaamskracht en ouderdomsgebreken hoeven geen belemmering te zijn voor lustgevoelens. De redenen waarom oudere mannen en vrouwen hun seksuele activiteit stopzetten zijn meestal van psychische aard. Nu seks los staat van het zorgen voor nakomelingschap zou het niet alleen vreugdevol moeten zijn maar ook een geheel nieuwe kijk op de seks geven, vooral aan diegenen die letterlijk nooit eerder de ti jd hebben gehad erover na te denken en zichzelf en elkaar beter te leren kennen. Voor oudere mensen kan seks verschillende dingen betekenen: een bevestiging van het leven, een middel tot zelfbevestiging, het verzet tegen de stereotiepe uitingen van het ouderworden. Het is ook een gelegenheid om genegenheid, een gevoel van romnntiek, hartstocht, bewondering en trouw aan de partner te betonen. Het is zeker dat het tegenwoordig streven naar nieuwe seksuele vrijheid vroeg of laat ook gevolgen zal hebben voor de ouder wordende mens en diens opvattingen over seksualiteit zal veranderen. Er is goede hoop.

organisatie

sinds enkele

waren

schreven'voor

multiplicator

Oudenaarde

Onder de auspiciën in samenwerking

die respectievelijk

uitgegroeid

inge-

plaatsgrepen

in

en Geraardsbergen.

van het Provinciebestuur

met de Generale

tot een waardevol ter beschikking

van Oost-Vlaanderen

Staf van de Ri jkswacht,

commissie ter voorkoming

deskundigen

» -

108 bestuursverantwoordelijken

in totaal

deze studiedagen

Wachtebeke,

vinciale

«

van misdrijven,

platform

is de pro-

reeds geruime

waar verschillende

tijd

eminente

staan met een voordrachtenpakket

voor

het verenigingsleven. Kapitein

van Parys, Adjunct-Districtcommandant

Gent en Opperwachtmeester Oudenaarde,

verzorgden

mentarieerden senioren

»,

vakkundig

met stijl en inhoud

Delcourt en Walter

Capiau,

te van

en com-

veiligheid

voor

Romain Deco-

viel echt in de smaak en

samen.

De heer Van Coillie,

licentiaat

in de sociologie

en wetenschappelijk

bij Prof. Dr. K. Vuylsteek (R.U.G.) besprak in een boeiend

exposé het fenomeen konsekwenties

»,

«

De dubbele

Hij situeerde

veld der wetenschappen demografische

situatieschets

vergrijzing

in zijn inleiding

waarop

aspecten,

diep tot nadenken

wierpen

het onderwerp

de kaderleden

«

bij de deelnemers

behoorde

Elke kaderdag

werd

en

afgerond

en

vele vragen

op

vast te stellen dat

reeds tot de woordenschat

dot onze bestuursleden

volgden

de

stemden ...

intra- en extramuraal»

deze debatten

in het

materiaal,

de zorgverlening

Het was een hart onder de riem van de inrichters, de begrippen

en zijn

drie grote konsekwenties,

en - relatie,

die ons allen

in Vlaanderen

hij met didactisch

uitlegde.De

naar de familiestructuur

de financiële

niveau

«

met de gelegenheidsacteurs

nogmaals

namelijk

hun referaat

omtrent

vatte de voordracht

medewerker

bij de Ri jkswacht

van de Rijkswachtbrigade

elke vraagstelling

De diamontage

ninck, Yvonne

Mahieu

van

op een mooi

en bespraken. met een prachtige

herfstwandeling. M.V.H.


L.B.G.

JAAR

HELP U ZELF OOSTENDE

haald,

vierde de Bond van Gepen-

feestdis. Eregast op dit diner waren Dhr. & Mevr. A.

sioneerden

Beyens, Secretaris-Generaal

feestgebeuren

te delen.

Op

13

Op zaterdag 3 oktober 1987 «

Help U Zelf»

uit Oostende

zi jn 25-jarig

bestaan.

115 genodigden

teneinde

van de P.V. V., de heer H. Degrave,

Voorzitter

van de

van

de

de

der

Voorzitter, L. Van Torre, alsmede verschillende L.B.G.-

staan.

door 1e schepen Raoul Bon-

afgevaardigden

mische zitting,

nel, Ere-Volksvertegenwoor-

vincie West-Vlaanderen.

diger aan de heer Pierre Lust,

tig detail, de feestelijkheden

het stadhuis

Voorzitter.

werden

enkele

stad. Deze werd

uitgereikt

Na de receptie

volgde een zeer geslaagde

provinciale

L.B.G.-

uit de pro-

nog driemaal

daaropvolgende

Pitin de

week her-

oktober

vierde de Bond PVV Gepen-

huis voor de uitreiking

«

Help U Zelf »,

dinsdag

Mutualiteit

medaille

1.700

leden toe te laten ook in het

waren aanwezig op het stadzilveren

de

sioneerden eveneens

uit

Poperi nge

zi jn 25-jarig

Tijdens

de

be-

Acade-

welke

door-

ging in de Gotische zaal van werden

door

prominenten

de

ge lege n he i dstoespra gehouden. gebracht

Hulde aan

Baudrez-Melis, Na door

ke n

werd

Mevr.

er R.

Voorzitster.

de. plechtigheid

werd

het stadsbestuur

een

receptie aangeboden. Op het programma stond verder een toneelopvoering jubileumbanket.

en een

Via de Courant bieden wij de Jubilarissen,

inzonderheid

het voltallige bestuur van deze afdel ingen onze oprechte gelukwensen BOND 20

PVV GEPENSIONEERDEN

POPERINGE

aan. P.D.R.

OVER GELD

zeker

van de reactie

Daar zijn redenen Sinds

1 oktober

geldstuk

ter waarde

omloop

gebracht.

het bestaande vangen half

werd

een van

nieuw

50 fr.

jaar geldig

de hele

In de periode

van 50 fr. ver-

dat naar verluid

over

nog ander-

zal blijven.

lagen

1983-1984,

peld.

Ze waren

ruild

voor

«

Bank 400 ton ongebruikte

door

het publiek

handzamer

van 3 miljard Als de stukken


misschien

de Munt

stuk is, met een diamaar dikker dan

het stuk van 5 fr. Zijn buitenrand

op de binnenrand

zijn

stuk heeft,

van blinden

het ministerie

er ekonomische

redenen

randen

nodig,

wegen

door

tendens

briefjes.

van 50 fr.

met

uitgerekend

zit te wachten,

in broek-

valt

en vestzak,

ze gemakkelijker

tegen briefjes

en dan

belanden potjes,

te worden

1 pond in, Westduitsers

gaat

van Financiën

dat de Belg briefjes verkiest

reden

Financiën.

om de stukken

de Belgen

AI zullen

wij

ze het

van 5, 20 en 50 fr. uit

stuk van 50 fr. is niet te ontkomen.

en de Munt.

gemiddeld

met een grotere

betalen

waarde.

met stukken

maar

een half

worden.

reden

In Frankrijk voerde

gebruikt

een stuk van

van 5 mark en er is sprake

hanteren aard.

jaar

Het is

is er een internationale

Groot-Brittannië

is van ekonomische

van

vlot stukken van 200 peseta's.

Briefjes

verslijten

dan ze waard

mee en moet

tegen

snel en kleine zijn. Een briefje

behoorlijk

hoge

Een stuk van 1 fr. kost 1,3 fr. om het te produce-

ren, een stuk _van een halve laatste

Ten eerste

kosten meer aan produktiekosten

kosten vervangen

frank

is van praktische

iets meer dan een frank.

aard.

met een hogere

is één stuk te moeten

Overigens komt.

en

boven is niet

beseft

is het niet de eerste

In 1967 bracht

die hadden verprijs munten

de Munt

het nadeel

De derde

De automaten-industrie waarde

gebruiken

omdat

dringt

en

al lan-

het nu eenmaal

mak-

dan verscheidene.

keer dat een muntstuk zilveren

stukken

te groot en te zwaar

sterk ging stijgen,

drukte waarde joen

uitgewisseld. Het ministerie

had gebracht.

willen

nogal wat nadelen.

in spaar- en andere

om nadien

Financiën

naar muntstukken

De tweede

Veel muntstukken

trouwens

hebben

men een stuk van 10 Franse frank,

.muntstukken

in de portemonnee

men verliest

moeilijk

ger aan op -stukken

hebben

Bank een jaar later

van 20 fr. in omloop

zo redeneert

aan het nieuwe

zeggen

kelijker

Zij zijn sletig

ken

Hoe dan ook,

van Financiën

nog te bezien.

Munten

gebruiken,

Toen de briefjes

ze nog slechts een som

via .de Nationale

zijn en niet veel wegen,

een stuk van 10 mark en Spanjaarden

rand.

maar of de Belg op een

muntstuk

scherpe

te houden.

en praktische

om een muntstuk

in te voeren,

nieuw

ten

en slechtzien-

een sterk gekartelde

Volgens

valt

van het 5 fr.-stuk.

Het 7 gr. wegende

den,

elkaar

en inge-

mm en een dikte

van 2,3 mm, kleiner

behoeve

in het begin

wel veel gebruikt.

fr. stukken

niet te groot

zeker

opgesta-

binnengebracht

vertegenwoordigden

terwijl

toch wel

bij de banken

wordt

ingetrokken

frank,

verdween,

10 fr. stukken

geld.

»

al voor meer dan 5 miljard

van 22,75

stuk van 50 fr.

stuk van 10 fr. was een

kort voor het stuk uit het betaalverkeer

bij de Nationale

van 20 fr. werden

meter

op het nieuwe

ingetrokken

lijn.

Het stuk van 20 fr.' daarentegen

Het witnikkelen

publiek

Het inmiddels

in

Het zal geleidelijk

briefje

fiasko

van het grote

voor.

en werden

werden

van 50 fr. in omloop

van 50 en 100 fr. uit, maar

te zijn. Toen bovendien

de stukken

meer waard

ze ingetrokken.

Dat gevaar

nu niet meer in. Van het nieuwe

stuk werden

de zil-

dan hun opge-

zit er met de nikkelen er momenteel

20 mil-

oonqernookt.

Het nieuwe

muntstuk-

ontwaarding.

helemaal

vroeger

stuk van 50 fr. is in ieder geval Het stuk behoort

van zilver

nu letterlijk

het tastbaar

bewijs

tot het kleine

van de munt-

geld,

terwijl

het

was.

TER INFO

Jaar

Nieuwjaar 1 januari

Hoewel beweerd wordt dat gepensioneerden tijd te veel hebben en derhalve dienvolgens geen rekening hoeven te houden met feestdagen - de door vele druk aangest-ipte en becijferde mogelijke kansen op brugvakanties - lijkt het aangewezen een blik te werpen op de toekomstige feestdagen. Dit laatste alleen dan om u en ons toe te laten een aantal activiteiten op degelijke wijze te organiseren of ook om net als eenieder te genieten van een extra vrije dag.

1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999

VRIJDAG ZONDAG MAANDAG DINSDAG WOENSDAG VRIJDAG ZATERDAG ZONDAG MAANDAG WOENSDAG DONDERDAG VRIJDAG

Pasen

3 APRIL 26 MAART 15 APRIL 31 MAART 19 APRIL 11 APRtL 3 APRIL 16 APRIL 7 APRIL 30 MAART 12 APRIL 4 APRIL

O.H. Hemelv. 12 MEI 4 MEI 24 MEI 9 MEI 18 MEI 20 MEI 12 MEI 25 MEI 16 MEI 8 MEI 21 MEI 13 MEI

Pinksteren

22 MEI 14 MEI 3 JUNI 19 MEI 7 JUNI 30 MEI 22 MEI 4 JUNI 26 MEI 18 MEI 31 MEI 23 MEI

Kerstmis 25 december ZONDAG MAANDAG DINSDAG WOENSDAG VRIJDAG ZATERDAG ZONDAG MAANDAG WOENSDAG DONDERDAG VRIJDAG ZATERDAG 21

IN DE BLOEMETJES 50 jaar liberaal dienstbetoon en mutualistische inzet van de heer Liban Martens, werd op zondag 27 september jl. op prachtige wijze gevierd te Oudenaarde in de Salons Mantovani. De heer L. Martens was tot voor kort eveneens beheerder van de Liberale Bonden van Gepensioneerden Nationaal.


Op de foto, de heer Liban Martens samen met de heer W. De Clercq, Minister van Staat, de heer E. Flamant, Nationaal Voorzitter der Liberale Mutualiteitsfederatiën van België en de ere-genodigden. M.V.H.

PENSIOENDOSSIER

ROND

In het voorjaar 1986, besliste de regering (het St.Annakonklaaf) dat vrouwelijke werknemers uit de privésector net als hun mannelijke collega's op 65 i.p.v. 60 jaar en na een loopbaan van 45 i.p.v. 40 jaar een volledig pensioen zouden krijgen. Het doel van deze maatregel bestond erin een besparing van zowat 1,50 miljard frank te realiseren. Deze intentie lokte heel wat protest uit (vakbondsakties) en leidde ertoe dat de regering haar beslissing inhield tot december om werkgevers en werknemers de kans te geven een advies te formuleren. De nationale Arbeidsraad verwierp tenslotte dit regeringsvoorstel omdat het de sociale zekerheid twee miljard frank per jaar meer zou kosten. De regering gaf daarop de sociale partners de gelegenheid tot de zomervakantie om zelf een voorstel te formuleren. Hierin is men evenmin geslaagd; het VBO, dit is de werkgeversorganisatie, stelt voor de pensioenleeftijd voor vrouwen te verhogen tot 65 jaar, zodat ze na 45 jaar dienst een volledig pensioen krijgen, maar voorziet de mogelijkheid om met 60 jaar op pensioen te gaan. Niet-werkende mannen en vrouwen zouden daartoeverplicht worden wat inhoudt dat het brugpensioen zou verdwijnen. Daarnaast pleit het VBO voor een tragere stijging van de pensioenbedragen.

De vakbonden daarentegen opteren;:owel voor de mannen als voor de vrouwen voor een volledig pensioen na 40 jaar dienst en stellen dat de gerechtigden zelf kunnen bepalen wanneer zij tussen hun 60ste en 65ste met pensioen kunnen gaan. Het brugpensioen blijft daarenboven bestaan. Dat laatste voorstel zou .een neutrale operatie inhouden voor de sociale zekerheid. De vakbonden stellen nog dat het VBO met hun optie de brugpensioenen af te schaffen, 3,4 miljard in de bedrijven willen houden. Daarenboven, zo menen de syndicaten, komt het VBO voorstel neer op een verhoging van de pensioenleeftijd op een ogenblik van hoge werkloosheid, zodat infeite de pensioenuitgaven zullen stijgen. Dit laatste, zeggen de vakbonden, zou dan gerecupereerd worden via een vermindering van de toekomstige pensioenen en meteen de weg vrijmaken voor een uitbreiding van groepsverzekeringen en aanvullende pensioenen. Tot zover ... Het pensioendossier 22

is nog lang niet rond.

Vooral de laatste twee jaar zijn er grondige verschuivingen aan de gang in de Belgische ziekenhuissektor. Wegens de overkapaciteit moeten er dit jaar 2. 000 en in 1988 maar liefst 4.000 bedden verdwijnen in de niet-universitaire ziekenhuizen. In de jaren zeventig heerste er in ons land een wildgroei van het aantal ziekenhuisbedden. Maar elk bed kost de gemeenschap geld, vermits iedere overnachting door haar wordt betaald. Daarom kan ook die sektor de dans van de SintAnnabesparingen niet ontlopen. Minister Dehaene besliste dan ook om fors de bijl te zetten in het aantal hospitaalbedden. Volgens het rapport van de Nederlandse Professor Groot zouden er op tien jaar overigens 20.000 bedden moeten verdwijnen. Voor de beddenvermindering beschikt de overheid over drie wettelijke instrumenten: de financiering, de programmering en de erkenning. De financiering, om te beginnen, werkt via het vrij ingewikkelde mechanisme van de verpleegdag en de verpleegdagprijs. Om overbodige of te langdurige opnamen te beperken, bepaalt de Minister van Volksgezondheid vooraf hoeveel verpleegdagen elk ziekenhuis nog per jaar mag presteren. Per verpleegdag krijgt het van de overheid en de mutualiteiten èen bepaald bedrag, de verpleegdagprijs. Die ligt eveneens op voor-

PENSIOENSPAREN


Dat je vanaf de leeftijd van 65 jaar niet meer aan pensioensparen kunt deelnemen, is begrijpelijk, maar dat je daarom verstoken moet blijven van een fiscale aftrekpost, dat vonden de bejaarden al te kras. Hun protest kreeg gehoor bij de Minister van Financiën, die beloofde speciaal ten behoeve van hen de aandelenwet opnieuw van stal te halen (althans het tweede luik ervan, de aftrek van de aanschafpri js van bepaalde effecten). Eén en ander krijgt zijn beslag in het ontwerp van mammoetwet. Wie komt in aanmerking? AI wie aan de personenbelasting onderworpen is en op 31 december van het inkomsten jaar 65 jaar of ouder

BESPARINGEN

is of vóór die leeftijd op pensioen of op 'brugpensioen is gesteld. Welke effecten? Belgische aandelen (die ter beurze zijn genoteerd als ze uitgegeven werden vóór 1 januari 1987) en de certificaten van (de speciaal in het kader van de aandelenwet erkende) Belgische gemeenschappelijke beleggingsfondsen (op voorwaarde dat ze nog een bijzondere beleggingsverbintenis aangaan). Het aftrekbaar bedrag is per jaar beperkt tot 10.000 fr. Elk van beide echtgenoten kan 10.000 fr. fiscaal in rekening brengen, ongeacht of hi j zelf over belastbare inkomsten beschikt (uiteraard voor zover hij zelf aan de gestelde voorwaarden

voldoet). De verworven effecten moeten in beginsel gedurende 5 jaar in portefeuille worden behouden (behoudens overdracht als gevolg van overlijden of ingevolge schenking aan een erfgerechtigde in de rechte lijn; maar de nieuwe bezitter moet dan de resterende termijn volmaken). Overdracht met wederbelegging binnen drie maand. mag wel. Maar voor het jaar waarin de aftrek wordt verleend, moeten de aandelen of certificaten alleszins op 31 december in bezit zijn. De geplande maatregel zou gelden vanaf het aanslagjaar '88 en in beginsel lopen tot aanslag jaar 1992.

IN DE ZIEKENHUIZEN

hand vast. Hierin steken een aantal kostenelementen, die samen ongeveer 75 % van de uitgaven dekken. Doet het ziekenhuis teveel verpleegdagen, dan worden die voortaan nog slechts gedeeltelijk betaald; doet het er minder dan voorzien, dan wordt het verschil eveneens gedeeltelijk bijgepast, zodat overijverige ziekenhuizen worden gestraft en zuinige worden beloond. De tekorten worden voor een deel bijgepast door de nationale overheid en verder door de inrichtende macht, die er een steeds grotere verantwoordelijkheid in krijgt. Voor de programmering en de erkenning heeft minister Dehaene een aantal normen uitgevaardigd, die vanaf 1 januari 1988 in voege treden. Ze bepalen hoeveel hospitaalbedden er in België mogen blijven en aan welke voorwaarden ze dienen te voldoen. De ziekenhuizen hebben dus ongeveer een jaar de tijd om zich hieraan aan te passen. Tot 1 juni 1987 golden een aantal niet-dwingende financiële stimuli om de ziekenhuizen aan te moedigen om vrijwillig bedden af te bouwen. In Vlaanderen zijn er reeds meer dan 4.000 bedden omgebouwd. Volgens de minister zijn er nu meer bedden en personeel in de ziekenhuizen in verhouding tot de middelen om dit te financieren. De bezuinigingsoperatie heeft dan

ook tot doel om het budget te concentreren op een kleiner aantal bedden. Dit kan toelaten om in de toekomst de personeelsnorm per bed te verhogen, wat dus een compensatie is voor de tewerkstelling die elders in de sector verdwijnt. Het beleid geeft voortaan de voorkeur aan een beperkt aantal grote ziekenhuizen met verschillende diensten boven een groot aantal kleinere met slechts enkele gespecialiseerde diensten. Zo is een eerste maatregel dat een toekomstig ziekenhuis minstens 150 bedden moet tellen en dat de kleinere dienen te verdwijnen. Er wordt een uitzondering op deze regel gemaakt voor de ziekenhuizen in gemeenten met minder dan 25.000 inwoners, op voorwaarde dat ze verder dan 15 km van een ander erkend hospitaal afliggen. Voor hen werd de norm verlaagd tot 120. Ziekenhuizen met 90 tot 119 behouden, als overgangsregeling, hun erkenning voor vijf jaar als ze tenminste de nodige diensten hebben. De problemen stellen zich vooral bij de bejaarden. Veel ouderen met chronische aandoeningen bli]ven vaak lang in het ziekenhuis, zelfs als ze geen voortdurende medische zorgen meer nodig hebben. Dit is weliswaar voor de bejaarde zelf goedkoper - hoewel niet altijd plezierigermaar het

betekent een zware méérkost voor de ziekteverzekering. Daarom werd dan ook beslist om die afdelingen, de zogenaamde Vdiensten, grotendeels af te bouwen en/of om te schakelen naar rusten verzorgingstehuizen. Per afgebouwd V-bed, zo luidt de norm, mogen er 2,5 bedden in rusten verzorgingstehuizen worden geopend. Voor ziekenhuizen van minder dan 150 bedden, op wie geen uitzondering van toepassing is, bestaan er twee oplossingen, indien ze niet willen sluiten,' fusioneren of een ziekenhuisgroep worden. Het eerste houdt in dat twee of drie ziekenhuizen, die zich in elkaars nabijheid bevinden, tot één organische eenheid worden omgebouwd en een gemeen-schappelllker bestuur krijgen. Bij een groepering daarentegen blijven gebouwen en besturen gescheiden. Deze samenwerkingsverbanden zijn weliswaar aan enkele voorwaarden gebonden. Zo mogen de ziekenhuizen niet meer dan 20 km van elkaar afliggen en moet één van de partners minstens 150 bedden tellen. De groepering mag niet meer dan drie partners tellen en moet voor minstens tien jaar worden aangegaan en eerst ter goedkeuring worden voorgelegd aan de bevoegde gemeenschapsm in ister.

Ronny Van Hee 23

PREVENTIE

CENTRAAL

IN

DE

PSYCHOGERIATRIE


De Julie Renson stichting i's een instelling van openbaar nut, d'ie werd opgericht in 1957 met als doelstelling de verbetering van de geestelijke gezondheidszorg in België. In het kader van haar dertigjarig bestaan werd eind oktober een internationaal psycho-geriatrisch congres georganiseerd te Brussel. Bijzondere aandacht ging hierbij naar nieuwe initiatieven binnen een preventief gerichte sociale psychiatrie, omdat zowel de toekomstige bejaarde als de gehele maatschappij moeten worden voorbereid op de nieuwe demografische situatie. Het idee dat andere « problemen ». maar ook nieuwe « kansen» voortvloeien uit dergelijke nieuwe demografische evolutie, vormde dan ook de basis van de verschillende thema's die gedurende de drie congresdagen behandeld werden. In een inleidend

referaat gaf Prof. en volwqssenontwikkeling, New Vork) een korte schets van de huidige stand van zaken op het vlak van de fysiologische kennis van de normale en pathologische veroudering. Het accent hierbij lag op de recente bijdragen van de moderne biologie. Toch blijven hier volgens Butler nog veel vragen onbeantwoord. Vandaar het belang van de psychologische levensduurstudies die hebben bijgedragen tot een verbeterde kennis van het innerlijk leven tijdens de midden- en hoge leeftijdsperiode. Op hun beurt hebben dergelijke studies het belang aangetoond van verscheidene niet biologische foetoren die aan de basis kunnen liggen van een gezond of ziekelijk verouderingsproces. Deze psycho-sociale factoren werden in die optiek onderlijnd door Prof. Asiel (VUB), aan de hand van een studie betreffende de psychogeriatrische spoedgeva lIend ienst aan huis. De behoeftenevaluatie, de ethiek, de preventie en de . algemene behandeling komen hierdoor allen in het brandpunt van de belangstelling te staan.

Butler (Centrum voor Geriatrie

Gezien het feit dat rondom leeftijd een flink aantal vooroordelen bestaan inzake onomkeerbaarheid of fataliteit van sommige verschijnselen, is een preventieve houding via informatieve alsmede. actieve interventieprogramma's van groot belang. « Wijzelf» en « onze sociale omgeving» zijn vanuit preventief oogpunt twee belangrijke doelschijven. Inderdaad, elkeen van ons bes I ist voor een fl in k deel zelf over de manier waarop het verouderingsproces gebeurt. « Gewoonten» moeten hierbij

24

vaak in vrqag gesteld worden. Welke van onze voedingsgewoonten btjvoorbee ldverhoqe n ons risico op lichamelijke problemen? Wat maakt ons levensritme te gespannen? Hoe structureren wij onze vrije tijd? Is er in onze algemene levensgewoonten tijd voor beweging? Doen we nog aan geestelijke stimulering? Ten tweede moeten we bereid zijn tot « veranderen ». We moeten kunnen critisch staan tegenover de redenen van onze verkeerde gewoonten, die redenen in vraag durven stellen, anderen in de plaats zetten. Hierbij komen veel ethische aspecten aan bod die zowel van persoonlijke als sociale aard zijn. Ook in de familiale en professionele levenssfeer vallen prangende vragen te stellen betreffende sociale aspecten die al of niet het evenwichtig verouderen kunnen remmen. Hoe staat het met de familiale relaties, wie heeft wat voor identiteit? Bestaat er een kans op familiale zorg? Wie heeft problemen met leef ti jd : de jongeren of de ouderen? Hoe wordt het verlies aan sociale identiteit opgevangen bij de pensionering ? Welke kansen tot lichamelijke en geestelijke stirnulering bieden bepaalde arbeidsomstondigheden ? Zijn sommige spanningstoestanden toe te schrijven aan de arbeidssituatie? Enkele van deze verschillende . aspecten kwamen dan ook aan bod. Hierbij lag het accent vooral op wat er te doen valt! Inzake intellectuele reactivering en geheugentraining kunnen de bijdragen van Dr. Kliegl (Max Planck Institute for Human Development and Education, Berlijn), Dr. Van Der Bom (Intervakgroep sociale gerontologie, Univ. Nijmegen) en Prof. levy (Institute of Psychiatry, London), niet genoeg onderlijnd worden. We zul-

len trouwens in volgende nummers van onze Courant op eenvoudige wijze de programma's van deze prominenten toelichten. Prof. Marcoen (KUL) had het in zijn bijdrage meer bepaald over het belang van de verzorging van oudere mensen door jongere volwassenen. Volgens spreker wordt de specifieke verschijningswijze van de ouderdom mede bepaald door de gehele voorgeschiedenis van de persoon; door de manier waarop hij de ontwikkelingstaken van het volwassen leven geregeld heeft. Bij mannen en vrouwen in de middelbare leeftijd zou het volbrengen van de « zorg voor bejaarde ouders » els. taak een uitstekende anticipatie zijn op het eigen ouder worden. Ook deze op het eerste gezicht moeilijke theorie, zullen we in volgende nummers eenvoudig voor onze lezers trachten toe te lichten. Tenslotte had Dr. Bayens (Internist-Geriater, St. Jozefkliniek Oostende) het over de mogelijkheden en beperkingen op het preventieve vlak! Dementie blijft volgens spreker « uitzondering », In sommige culturen komt ze zelf nooit voor! Ouderdom mag dus niet met dementie verward worden! Er is een grote waarschijnlijkheid dat de frequentie van optreden van dementie laag zal blijven indien aan de algehele kwaliteit van het leven via stimulering verder veel aandacht besteed wordt. Verder lag tijdens het congres ook nog een belangrijk accent op de vorming en voorlichting, zowel van diegenen die rechtstreeks bij de verzorging van ouderen betrokken zijn, als van het breed publiek in het algemeen. De rol die hierbij is weggelegd voor organisaties en familieleden werd onderlijnd door Prof. Baro (KUL), Dhr. Steegmans (voorzitter Alzheimer liga), Or. Swinnen (Wetenschappelijke Vereniging van Vlaamse Huisartsen) en P. Damblom (RTBF).

G.V.

HET HOEKJE VAN DE GENEESKRUIDEN


ZOETHOUT

(Glycyrrhiza glabra L.)

Gebruikte delen : de wortel

Eigenschappen :

aansterkend afkoelend bloedz~iverend hoestdempend spi jsverteri ng-bevorderend

Gebruik:

adem, asthma, bloosontsteking, bronchitis, hoest, krampen, maag, mond, obstipatie

Bereiding:

in tabletten (apoteek) door koken ingedikt sap en bij afkoeling hard geworden als drop

NADENKERT JES

- Schrijffouten - Vrouwen

vallen

houden

- De geneeskunde laatste

veel

van simpele

- Beschaving

houdt

dingen:

is de kunst iemand

verblijfplaats

- Wie wrokt

meer op dan denkfouten.

met Griekse woorden

naar zijn

te begeleiden.

zijn eigen

is een langzaam

in je leert vriendelijker

mannen!

wonden en pijnlijk

open. ontwikkelingsproces

te zijn dan je eigenlijk

wilt.

waar-

LICHAAMSREACTIE Met de winter voor de deur; lijkt het aangewezen enige informatie te verstrekken in verband met de (komende) koude en de reactie van ons lichaam hierop.


Het menselijk lichaam heeft een aantal verdedigingsmekanismen tegen erge koude die maken dat ook ernstig verki Ide mensen soms nog te redden zijn. Een paar voorzorgsmaatregelen kunnen echter veel onheil voorkomen.

Bij afkoeling offert ons organisme stuk voor stuk onderdelen op, om het allernoodzakelijkste te redden. Onze hersenen en romp (hart, longen, ingewanden). Handen en voeten en daarna de ledematen worden opgeofferd om onze inwendige temperatuur op peil te houden.

Hoewel hersenen en ingewanden respectievelijk slechts twee en zes procent van ons gewicht uitmaken, produceren ze 16 % en 56 % van al onze lichaamswarmte.

Als we in de koude Komen, drijven we onze warmteproduktie op door rillen en verhoogde activiteit, het verbranden van vet en het opdrijven van de activiteit in onze cellen (ons metabolisme). Wij krijgen ook meer honger. Tegelijkertijd proberen we de warmte binnen te houden. We zetten onze pels op (bij de mens een eerder symbolische dacid), rollen ons op als we gaan Iiggen en passen onze bloedsomloop aan. Als op temperatuur blijven niet lukt, verlagen we ons metabolisme (verminderen van energieverbruik), eventueel tot coma toe. Vanaf 34° C stopt het ri 1len, omdat de daarvoor benodigde energie beter kan worden gebruikt om het inwendige van ons lichaam warm te houden.

Het bloed dat terugstroomt naar het hart doet dat niet meer via de oppervlakte aders, maar via de dieper liggende, die zich rond een slagader slingeren. Op die manier

26

onttrekt het warmte aan het slagaderlijke bloed en komt het voorverwarmd in ons hart aan. De warmte wordt zodoende gebruikt om het bloed (en ons inwendige) op temperatuur te houden en gaat veel minder verloren naar de buitenwereld. Het gevolg daarvan is wel dat de buitenkant van ons lichaam afkoelt. Op die manier kan een naakte mens meer dan twaalf uur overleven in een buitentemperatuur van zes graden. In water van die temperatuur, dat warmte veel efficiënter afvoert, redden we het niet veel langer dan een uur. Onze inwendige temperatuur mag tot ongeveer 25° C dalen, eer ons hart het begeeft. Maar al vanaf 31 ° C zijn er ritmestoornissen, door de stijgende bloeddruk, die weer het gevolg is van de vernauwing van de oppervlakte bloedvaten. De weefsels zelf kunnen veel meer aan, zonder beschadiging. Ook onze tot onder 25° C gedaalde buitenkant kan dus nog worden gered. Het opwarmen moet echter langzaam en deskundig gebeuren. Daar het lichaam zijn extra warmte put uit weefsel - dit is onze reserve voorraad energie - is vet eten zinloos. Dat vetweefsel wordt door ons Iichaam zowel u it vetten, koolhydraten, suikers als eiwitten opgebouwd. Direct aanspreekbare energie halen we vooral uit kookhydraten (brood, aardappelen) en suikers. Wie in de kou moet werken, kan dus beter kijken hoe sportlui hun grotere energiebehoeften tijdens wedstrijden opvangen: met druivesuiker. Meer en vaker eten helpt. Zweet is gevaarlijk: de afkoeling verhoogt er sterk door (water is een goede warmtegeleider en heft het isolerend vermogen van kleding op) en het kan op de huid bevriezen. Goed opslorpend ondergoed aantrekken dus en niet te hard werken.

Een opkikkertje in de vorm van alcohol geeft.alleen maar een vals gevoel van warmte. De bloedvaten aan de oppervlakte zetten opnieuw uit en geven ons een behaaglijk gevoel van warmte aan de buitenkant. Maar al die warmte gaat nadien snel verloren aan de buitenwereld, waardoor we nodeloos een hoop energie verspeeld hebben. Oren, neus, vingers, tenen, waar de doorbloeding het snelst vermindert, moeten we extra isoleren. Wanneer ze gevoelloos worden, moeten we ze masseren, wat de bloeddoorstroming weer even oppept. Als ze blauwen nadien vaalwit worden, zijn ze aan het bevriezen. Als we er putjes kunnen induwen, die niet terugveren maar blijven, dan is er bevriezing ingetreden. Bevroren ledematen moeten we vooral langzaam opwarmen, best met lauw water. Andere maatregelen kunnen de zaak alleen maar verergeren. Gerust laten en de dokter er bij halen. Dat geldt zeker voor mensen die een nacht buitengelegen hebben en bewusteloos zijn. Afdekken, zodat ze niet verder afkoelen en naar het ziekenhuis brengen. Onderweg de wagen niet heet stoken, om te verm ijden dat het opwarmen te snel gaat. De opwarmende weefsels verbruiken immers veel zuurstof, meer dan het hart kan leveren. Hartaanval is het grootste gevaar in zulke gevallen. Eerst het hart verwarmen of beter nog, een kunsthart inschakelen zal bij erge gevallen nodig zijn.

P.D.R. EEN SPELDJE OP UW JAS De L.B.C. heeft opnieuw sierlijke verzilverde speldjes met het L. B.G.-kenteken beschikbaar voor alle leden die 100 Ir. storten op het rekeuingnum me r 310-0005171-19 van de v.z. w. Liberale Bonden van Gepensioneerden, Livornostraat 25 te 1050 Brussel. Wie deze som stort krijgt het kenteken toegezonden. Gelieve

te vermelden

LBC-sierspeld.

STERKE DRANK De produktie

van sterke of alcoholische

de natuurlijke

is uit bijvoorbeeld


berust in eerste instantie

op

graan, druiven of andere vruchten, omgezet in alcohol (etha-

nol). Het alcoholgehalte

dat gehalte

dranken

gisting van suiker. Bij dit proces wordt de suiker, die afkomstig ligt hierbij maximaal

de gistcellen

op vijftien

percent, omdat boven

a"fsterven. Het zijn zwak alcoholische

dranken.

Silvius - arts en hoogleraar

werend medicijn tegen tropische ziekten,

die

de

Oostindische

zeelieden

van

Compagnie

de

mee terug-

brachten van hun reis naar Indië. De

Voor de produktie

van sterke dranken

voert men het percentage

door destillatie.

Hiertoe verhit men het zwak alcoholische

te verdampen.

De dampen die vrijkomen,

worden

alcohol

op

mengsel tot het begint

afgekoeld

en opgevangen

als condensaat of destillaat. Dit destillaat heeft een vrij hoog percentage alcohol.

Ie Boë experimenteerde destilleren

van alcohol

bessen om zodoende dig

extract

te

met het herover jenever-

een geneeskun-

krijgen.

De

Ie Boë

noemde zijn creatie essence de geniè-

Voor zover bekend, van het destilleren

begint

de kunst

bij de Arabieren:

dranken.

Toen ontstonden

likeuren

met

als

basis

ook vele een

vre (aftreksel

drank, die met behulp van kruiden en

AI spoedig

gaf als eerste een beschrijving

vruchtenaftreksels

huursoldaten,

alcoholdestillatie

in de 10e eeuw n. C.

Hoewel de Arabieren

daan geen alcohol onderkenden

als mohammemochten

drinken

ze wel de geneeskun-

dige mogelijkheden. vaarders

van

noemden

alcohol ische

Via

Noorse

in

het produkt aqua

van vitae

Vele van de destillaten

en

in Frank-

men gedestilleerd

aan als

die wij nu nog

kennen, danken hun ontstaan aan een en karakter

aquaviet

ontdekt

goede slaap-

maar ook uitstekend

(whisky,

toeval:

De typische smaak

van bepaalde

destillaten

rum, cognac) wordt

verkre-

gen door een lang ri jpi ngsproces

in

drinken.

De eerste bijnaam

landse moed. Het idee om een destildaarmee zachter en rijker van smaak te maken, vond veel weerklank.

In Duits-

Een andere Middeleeuwse

dat lang gestokeerde

(in feite verge-

der, in Frankrijk en België genièvre

was aqua ardens (vuurwa-

ten vaten) destilloten

een eigen spe-

in Engeland via ginever

kloosters hèt centrum

de produktie levenselexirs

zijn veel

geworden

van - als medicijn bedoelde

landen

werd het wacholen

tot gin.

cifieke smaak kregen. Volledigheids-

van

halve

dient

of

enige

sterke

- alcoholische

Hol-

laat over jeneverbessen te halen en het

sprekende

In de Middeleeuwen

om

voor jene-

ver was dan ook Dutch courage,

houten vaten. Men ontdekte toevallig

eau-de-vie.

dat

zich voor de veldslag wat moed in te

landen de

drank

Engelse

deze essence zeer geschikt was om de· muts was,

heet in de Scandinavische kent men in Italië aquavite,

door

uitvochten,

eetlust op te wekken,een

gelukkig

benaming

o. m.

se oorlogen

o.a.

die in Holland de Engel-

leren in deze gewesten.

Ook thans

rijk duidt

overheersing

waren.

Dus... De kruis-

desti llatie

sterke

gemaakt

werd

Spanje kwam de kunst van het destil-

(Latijn voor levenswater).

favoriete

en door toevoeging

van suiker drinkbaar

van jeneverbes).

sterke

een Arabische alchemist, Albukassen,

ter).

te Leiden -

zocht omstreeks 1640 naar een koorts-

gemeld drank

dat genever is waar

de

bewust

naar gezocht is. Franciscus de Ie Boë

Een volgende de diverse graan-

maal bekijken

destillaten.

we eens

Er zijn wijn-,

en vruchtendestillaten:

EDUCATIEVE WERKING Onlangs bracht de Dienst Culturele Zaken stad Gent de folder « Info Edu-

Stad

~ent '"

catieve Werking» uit. de folder biedt een beknopt overzicht van de educatieve activiteiten binnen de verschillende stedelijke musea en culturele instellingen: Hi i richt zich in de eerste plaats naar scholen en verenigingen, maar is ongetwijfeld ook handig voor de individuele bezoeker. Naast een korte inleidende beschrijving van de tentoongestelde collecties en van de geboden dienstverlening, vindt de lezer er nuttige

informatie i. v. m. de activiteiten van de educatieve dienst (b. v. de geleide bezoeken, de educatieve projecten en de aangeboden brochures en folders). De folder « Info Educatieve Werking » is gratis te verkrijgen in alle stedelijke musea, in de Stadsbibliotheek, het Stadsarchief, de infocrypte van de Dienst Voorlichting en de Dienst voor Culturele Zaken.

27

CurSIefje U WAS

MISSCHIEN

Het is broeiend

heet in Adeta.

tamtamgeraffel

in de verte doet het

godvergeten


door Ronny Van Hee

Zuidtogolese

de siesta ontwaken.

Het

dorp uit

Aan het ritme

MI.JN BETOVERGROOTVADER? een voor één aan de Ouden zoals «

de

traditie

het

Uzelf komt dus uit Notsé ?

was u ooit

Europeanen

joke nièt meteen volgen,

«

kunnen

vanuit een binnenkoer huizen.

komt

achter enkele

Het binnenplaatsje

hoofdstad

maar LauNotsé

de mytische

Daar het nooit met zeker-

heid uit te maken valt wie aan deze laatste vereiste voldoet, de praktijk

enkel

wen

de

nà

mogen er in

mannen

en vrou-

menopa

uze

aan

deuren

wordt

een

deelnemen.

van de Evéstam. De stad

heeft tot op de dag van vandaag een

Achter

groot

ram geslacht en het vlees - àlles gaat

prestige

bewaard

en velen

gesloten

geloven dat degenen die nu in Notsé

erin - gekookt. De

doende schaduw van een boom met

wonen, de reïnkarnatie

de longen, de lever, de maag en de

brede takken roffelt

voorouders.

krioelt

van het volk. Onder de wel-

verder.

de trommelaar

zijn van hun

De Evé-stam leeft nu verspreid

delijk

het Zuiden

Met onze groep van

twee Europeanen -

«

Yovo's - en een

van

Togo,

over

Ghana

en

Benin. De laatste koning die over de

vijftal Togolezen uit andere plaatsen,

toen mal ige stadsstaat

heerste,

zou

zijn we vreemde

uitermate

geweest.

Zo

eenden

in de bijt.

delen

in zoutloos water

wreed

zijn

ferd. Zout is uit den boze, vermits dat wordt

ingevoerd

en men bijgevolg

nooit zeker is van de herkomst

en

dus ook niet van de zuiverheid.

De

Oudste legt het vlees op de stoelen

moest er rond de stad een muur wor-

van de voorouders.

va bien ? Merci. ! Donnez-moi

cent

den gebouwd.

zijn eigen stoel, die als relikwie

francs!

kin-

gens

«

Yovo, Yovo, comment

roepen enkele kleine

»

deren

ça va ? Ça

ons in koor

begroeting

ten teken

van

Volgens

mondelinge

-

de - overioverlevering

moesten de vrouwen daarvoor

toe.

Op de vraag hoe ze dat

Een van de Ouden - de alleroudste,

klaarspeelden,

geeft

zo blijkt - staat op en schudt ons een

geen antwoord.

Maar feit is dat een

voor een de hand.

deel van de bevolking

het

verhaal

op de vlucht

knipt hij met de duim en de wijsvin-

sloeg voor de tiran en uitzwierf

ger. Eerst tegen het einde van mijn

de vier winden.

verblijf

lukte de lokale

groeten

manier

Traditioneel ereplaats

bekleden

de Ouden de In het Evé

zijn dood bewaard Weldra

worden

de

zoon

van

grond

neergezet.

melkachtige

Hij

de

de

Met

verorberen lende

gulzige

stukken

ingewanden

Er wordt

geen

als we

schenkt

het

vocht in een kalebas.

«

Jean!

»

fluistert

toe,

elkaar!

doet hij verkeerd?

Ter ere van de voorouders,

af.

heeft ritueel

een I).

wens

gedaan

met een

Wat de wens precies was,

komen we niet te weten, schijnt slechts bijzaak Eerst informeren

de Ouden naar het

doel van ons bezoek. toen u de tamtam harte welkom

maar dat

te zijn.

!

«

Uit interesse

hoorde? »

Nu, van

Laurent stelt ons

aanstoot

het

vlees

aan laten

zo blijkt.

Laurent plots een

van de Togolezen uit ons gezelschap

giet hij een beetje op de grond, waar het onmiddellijk in het zand oplost.

van het dorp. Deze man

uil de

voorbijgaan.

Voor hij ze aan zijn vader aanreikt,

de Ouden

de lil-

op de

en vertaalt:

We zijn hier te gast bij

happen

onze gastheren

spreekt de man ons toe. Laurent knikt «

niet-gewijde

bracht voor de Ouden en de feestvierders.

pan.

heeft

na

blijft.

delen van de ram in een teil aange-

genomen Inmiddels

in het dorp.

naar

van

mij eindelijk.

Elke Oude heeft

het water dat

nodig was in hun vagina

aanbrengen.

Bij het loslaten

»J

gekookt en aan de voorouders geof-

ten naast elkaar en heten ons vrienwelkom.

gewijde

«

hersenen, worden

»

De Ouden van het dorp zit-

Oudste een 'pot met palmwijn

28

Als

we de inside-

was voor de kolonisatie

lemen

»

rent snelt ons meteen ter hulp: getrommel

met

of voor: mensen die

bedreven.

Misschien

tisch dankfeest wordt gehouden.

monotone

voor vrouwen

maandstonden

de avond daarvoor de liefde hebben

toe,

Togolese vrienden dat er een animis-

Het

is het feest dan ook

niet toegankelijk

lacht de Oudste hem na de kenniswel mijn betovergrootvader!

erheen.

glim-

»

Om die reden

making

waarmee de takjes op het instrument slaan, hoort Laurent, een van onze Wij

voor,

voorschrijft.

«

«

Zit niet

met je voeten

Wat gebeurt

» «

»

over

er ? Wat

vragen we ons

Je moet hier niet met je voe-

Daarna drinkt elk van de Ouderen en

ten gekruisd

tot slot komen de bezoekers aan de beurt.

beledigend

alsof je vastgebonden

De eigenlijke

ceremonie

maar één van de Ouden aanstoot aan te nemen en hij kan je een

voorouders,

licht

gebeurt

binnen.

grootste zuiverheid

voor

Laurent Hier

wordt

de toe, de

in acht genomen.

zillen. ervaren.

slecht lot toewensen! bijgeloof? scepticisme.

»

Dat wordt

als

Het komt over bent. Er hoeft

» «

Dat is maar

vraag ik met "Europees «

Nee,

dat hééft

een

effekt!

» antwoordt

universitair bij. «

hij bezorgd.

treedt

Er zijn zaken,

«

waarvoor

» zo vertelt

hij,

ook de wetenschap

tot

nu toe geen heeft.

»

verklaring

gevonden

Zoals de man die hij kende,

die als gevolg enkele

Als

hij ons ongeloof

van een vloek,

maanden

na

stierf en in wiens

maag men bij de lijkschouwing

een maaltijd vloek

had bereid,

hief hij de

sprek en biedt Laurent enkele briefjes aan.

op en is ze genezen. krachten

- die overi-

hij zich,

voldoende

worden

Maar we zouden

vader

op

vader

draagt

zoon

- worden

van

doorgegeven.

De

zijn

kennis

evenwel

jullie

zeker van is dat zijn zoon erin gelooft

heren

en ze niet

aan

«

zus strafte omdat ze geen eten voor

meedelen.

«

hem wilde

giër,

klaarmaken.

van hekserij


een

broer,

slaagde

verschrikkelijke

bezorgen.

die zijn

Door middel hij erin hoofdpijn

haar te

De dokters wisten dat hij

erachter zat, maar stonden er machteloos

tegenover.

vrouw

hem uiteindelijk

Eerst nadat

onbevoegden

Mijn

vader

» klaagt Laurent,

«

mij niet heeft willen

ma-

maar ik was

al te ver geëuropeaniseerd, verdwijnt

was

zal

inwijden.

En zo

»

de

toch ritueel

» We aarzelen

dat

hebben

even om het

want onze gast-

het niet al te breed.

Laten we het maar aanvaarden

besluit Laurent, in Afrika

«

gastvrijheid

zeer belangrijk.

's Avonds,

onder

hemel, drinken

!.»

is hier

»

de Oudste het ge-

de ruime

sterren-

we rustig ons

«

Bière

du Bénin » op. Op de gezondheid van de Ouden.

Plots onderbreekt

hebben

zodat hij

onze kennis meer en meer

voor het nageslacht ...

voorzien.

graag

geld aan te nemen,

Of zoals de

wraaklustige

frisdranken

voor ons iets in het dorp gaan

drinken.

enkel over als h ij er honderd percent

haken en nagels vond.

» verontschuldigt

en daarom hadden we niet

«

gens ook voor goede doelen kunnen aangewend

bank-

We wisten niet dat jul-

lie zouden komen, De magische

vis-

uiterst

«

En op die

van de

voorouders.

ZOUT IN HET ETEN PRO OF CONTRA ?

Vooreerst is het nodig een korte geschiedenisschets te maken van het « fenomeen» ZOUT. Zout bestaat al sinds het ontstaan van de zoutrijke oceanen. De mens is het gaan winnen uit noodzaak om eten te kunnen bewaren (er waren immers nog geen koelkasten ... ). Want zout is immers een bijtende microbe en schimmeldodende stof die gemengd met voedsel de bewaring zonder problemen laat verlopen.

Zout was reeds duizenden jaren geleden een belangrijk begeerd produkt. Het werd zelfs als betaalmiddel gebruikt. Zout. in het Latijn is « sal ». hiervan komt .het woord SALARIS. Trouwens nu nog in de Sahel landen, wordt er betöold met zout. Genua en Venetië waren de grote centra langswaar het zouttransport over zee gebeurde. Voor onze streken waren eerst Brugge en daarna Antwerpen de grote invoerhavens van het fel begeerde goed.

Naast de vootdelen (0. m. als bewaarm iddel) heeft te veel aan zoutgebruik verschillende nadelen. Denken we maar even aan de aantasting van de smaakpapillen bij mensen die erg veel zout in hun eten gebruiken. Mensen die vroeger veel zout in hun eten deden en opnieuw overschakelden naar minder zoutgebruik, ervaarden hoe lekker én smaakvol de maaltijden wel werden!

lange en moeilijke weg afgelegd te worden: namelijk een zoutarme voeding voor iedereen.

Een ander nadeel van overdadig zoutgebruik is o.m. dat bij bepaalde personen verhoogde bloeddruk wordt vastgesteld.

• Gebruik andere smaakmakers zoals specerijen en kruiden

Gelukkig is er een trend waar te nemen van een duidelijke vermindering van zout. Dit feit is ondermeer te danken aan de opgang van de koelkast waardoor zout. als bewaarmiddel in feite overbodig werd. Verder stellen we vast dat in vele restaurants heerlijke maaltijden zonder zout worden opgediend. Maar de strijd is nog lang niet gestreden, want er dient nog een

Graag geven wij nog nuttige wenken voor een zoutarme voeding: • Minder kwestie

zoutgebruik van wennen

is

een

• Zet geen zout op tafel

• Vervang zoute tussendoortjes door frisse, ongezouten groenten zoals selder, worteltjes, bloemkoolstronkjes, enz. • Opgelet! Charcuterie, kant-enklare soepen en bouillonblokjes zijn erg zoutrijk ! « Overmatig gebruik van zout vergt veel energie van hart en nieren ! » Nog deze raadgeving:

A.V. 29

FILMS

IN DE

MARGE

-----

. HET HUIS BIJ HET GOUDEN Originele


Regie:

titel:

MEER

On Golden pond

Rydell Mark

VertoJkers

: Henry Fonda, Katherine

Hepburn,

Jane Fonda

U.S.A. 1981 16 mm, originele

Speelfilm,

versie, nederlandse

mel'odrama,

Verdeelhuis

ondertiteling

generatieconflikt

- 109 min., kleur

, gezin.

: Coulembier

Ter gelegenheid

van Normans

tigste verjaardag

komt dochter Chel-

tach-

terugkomst verweten

door haar moeder streng dat ze haar

vaders

bui-

sea, die door een oude wrok tegen

tenissige karakter nooit heeft kunnen

haar

aanvaarden.

vader

vreemd brengen.

van

de

is geraakt,

familie

ver-

hun een bezoek

De verbitterde

en sarkas-

Met

haar

eerste

poging

tische oude man kan het echter niet

spektakulaire

nalaten

sprong

te maken

vader

dat ze haar

water

tenslotte

zijn dochter

schoonzoon bijtende

Alles

en toekomstige

en kleinzoon

opmerkingen

te tergen.

takt

bewijst angst

een duik-

ze haar voor

overwonnen

het

heeft.

heerste.

beste beste beste beste beste beste beste

sfeer

die

op de

set

10 nominaties:

akteur: Henry Fonda aktrice: Katherine Hepburn regie: Mark Rydell tweederangsrol : Jane Fonda scenario: Ernest Thompson fotografie: Billy Williams klank: Richard Portman David Ronne

laat vermoeden

dat de jonge

Jimmy het zijn grootouders kelijk

met zijn

om

achterwaartse

verzoenende

zal maken. gebracht

Norman

niet mak-

Opnieuw

met

zijn oude

de

in kon-

jeugd

Voor de eerste slaagt ze daarbij te noemen «

On Golden

pond»

naar boven komen. Norman komt tot

bekroning

Fonda vertolkt

vergeven

dochter

nooit het feit heeft kunnen dat zij geen

Chelsea daarentegen

jongen

haar vader

en niet

de vaststelling Chelsea

in haar leven

«

«

Norman

dad » ».

Robert Wolfe beste montage : beste film beste originele muziek: David Grusin

voelt

onderwijspassie

dat hij zijn

maal

was.

wordt bij haar

de schitterende

van een lange

carrière;

hier ontegenspreke-

Dit is een film de tragiek het

die ons laat delen

van het ouder

ontwaken

van

de

in

worden: lentelijke

lijk de rol van zijn leven en dat zal

natuur die tijdens de zomer volledig

niet in weinige

openbloeil

mate te maken

ben met de vriendschappelijke

heben

en dan opnieuw

aftakelt

in het najaar.

GEEF ME DE VIJF - Advertentie: tie te gaan.

alcoholist

zoekt Sint-Bernard

om samen op wintersportvakan-

Een Hollander loopt door het park en trapt een slak dood. Een voorbi jganger ziet dat en zegt: « Waarom doet u dat nu ? » Hollander: « Dat slome beest loopt al uren voor mijn voeten », Een gevangene tegen zijn celgenoot « Waarom zit jij hier? » Celgenoot: « Concurrentienijd ». De andere : « Hoezoe ? » Celgenoot: « Ik maak dezelfde biljetten van 5.000 F als de staat - Hoe noemt men een auto die slipt in de nacht? « Een night-glider ! »

30

».


TEN~BEL

VAKANTIES VOOR 6:0-PLUSSERS: THUIS IN TENERIFE!

De eeuwige lente zorgt twaalf maanden per jaar voor een zacht en zonnig klimaat. Honderden soorten exotische bloemen bloeien het ganse jaar door in het paradijselijke Ten Bel Hotelpark. Ten Bel telt enkellaagbouwresidenties (dus geen of weinig trappen). Andere belangrijke pluspunten zijn aangepaste clubaktiviteiten, sportoefeningen en dieetmogelijkheden. Elk appartement heeft o.a. een geïnstalleerde keuken en een gemeubeld terras om gezellig vrienden te ontvangen. Over Ten Bel en de « Eeuwige Lente» valt heel veel te vertellen. Op ,eenvoudige aanvraag sturen wij u een gratis brochure. Voor alle verdere inlichtingen bent u hartelijk welkom. VAKANTIES

TENE3 BEL TENERIFE.

Kontakteer uw reisbureau

of telefoneer 03/322.39.70

- Lic. A 1159

LIBERAAL CENTRUM VOOR GEZINSBELEID V.Z.w.

Kunt u nog sparen? Nog met vakantie

gaan?

AI uw hobby's nog beoefenen? Kunt u met moeite de eindjes aan elkaar knopen?

BUDGETTEREN

Wij kunnen u helpen! Het Liberaal

Centrum

voor Gezinsbeleid

(L.eG.) is gestart met een project: leiding

van gezinnen

te plannen

V.z.

w.

Advies en bege-

met budgetmoeilijkheden

Wij leren u op efficiënte - uitgaven

«

wijze

hoe:

en te voorzien

- de meest geschikte

spaarformule

- een huishoudagenda

bijhouden

kiezen

- kopen op krediet - etc .. , Wil u meer informatie?

Wendt u dan tot ons.

Livornostraat 25 - 1050 Brussel te:\-.02/538,41.54 - post 38 .'

KAN JE LEREN !!

h'et Centrum

of contacteer voor Maatschappelijk

Werk

van uw Verbond der Liberale Mutualiteiten.

»,


PUZZEL nr. 12

Oplossing puzzel nr. 11 2

2

3

4

5

6

7

8

9

10

f-+---+-

3 4

5 6

I--+--+--

7

f-+---+-

8 9 10 L:.....L..:..--'--'--L-'--'_L..:...-

Hilde VAN WAES Horizontaal 1. Kwajongen - Neder!. luchtvaart Maatschappij 2. Ligplaats voor schepen - soort kano 3. Zeker het geval - straatvink 4. Voordeel - bevestiging 5. Won 5 maal de Tour (init.) - trommelaar 6. Voornaam van Jones (zanger) 7. Gesloten - grote bijl 8. Snavel 9. Spaans lidwoord - droomgezicht 10. Tijdperk - muziekteken in de psalmen

oe

Hl

"0.00"''''

Driemaandelijks tijdschrift van de liberale Bonden von Gepensioneerden

V.I.W.

Telefoon

02/538 59 05

Redactie De Domes:

De Heren:

Vertikaal

J. CARDOEN

F. N. A. D.

J.

P. O.

J.

1. Diploma - legerstede 2. Helft van twee - afbeelding op schaal 3. Gasvormig element - soort brood 4. Energie - volgens anderen (afkort.) 5. Eerste kwartier - getal tussen tien en honderd 6. Jong van een schaap 7. Boeinq 747 - nog eens bij herhaling 8. Geld in voorraad - en omstreken (afk. omgekeerd). 9. Maanstand - zuidn. jeuk 10. Plaaggeest - scheikundig element

M. G.

COSYN DE MAESSCHAlCK VERNIMMEN VERSCHOOREN DE LEEVER DE RAEDT HOENGENAERT NOTERMANS VAN HOEY VERBRUGGHE

Hoofdredacteur Omer HOENGENAERT Redactiesecretaris Gvtdo VERBRUGGHE

Samen~~:~~~tËR;Jö~redoctie Briefwisseling Alle briefwisseling in verbond meI de redactie, de abonnementen en de advertenties dienen gericht aan: De l.B.G.-Courant,

livornostrool 25 - 1050 Brussel

Abonnementen

~?8.Joo54~~~ 1~e~~~n3e l:B.~~1

r~keningnummer

Prijs per of zonderlijk

Zend de oplossing naar ons adres met vermelding naam en uw adres uiterlijk tegen 31.01.88

32

van uw

nummer:

3S fr.

Veront~~~;d~~~~ZE,utt~~::~seloon 55 _ 3300 Tienen Druk

ubercle Muluoliteitsfederaliën

van België

ourant NIEUWJAAR (c) Liberaal Archief - Kramersplein Gent VAN DE LIBERALE BONDEN VAN GEPENSIONEERDEN Se jaargang - nr. 4

Recommend Documents