Couran. (c) Liberaal Archief - Kramersplein Gent DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT VAN DE LIBERALE BONDEN VAN.GEPENSIONEERDEN. "Samen op weg

Couran DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT VAN DE LIBERALE BONDEN VAN .GEPENSIONEERDEN 11e jaargang - nr. 1-'93 - Lente-edltle _.

(c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent

Prijs/nummer:

Redaktie: Livornostraat 25, 1050 BRUSSEL -

50 fr. - Abonnement: 02-538.59.05

"Samen op weg ... "

V.Z.w.

(foto P.D.R.)

MORGEN ... , Ik snoei de rozen van mijn alfabet, want morgen is het zondag en komt de zon op bezoek met goudvisjes en koolwitjes bakvisjes en sneeuwwitjes.

PIET BEKAERT.

18 februari

1986.

Afgiftekantoor

175 fr.

,

Ik zet mijn lege verzen aan de deur van mijn gedicht, want overmorgen is het maandag en komt de melboek uit de maan met wijsjes en anijsjes meisjes en radijsjes.

Brussel 5

Lib. Bond. Gep. ISSN 0773-3062

Sprekers hoek


door F. DEREZE, Voorzitter LBG

EUROPEES JAAR VAN DE OUDEREN ... !

"De komende twaalf maanden gaat de Europese Gemeenschap extra aandacht besteden aan haar senioren.

De beslissing om 1993 tot het Europees jaar van de ouderen en solidariteit tussen generaties uit te roepen werd genomen door de Europese Ministerraad en heeft tot doel het grote publiek bewust te maken van de veranderingen die op handen zijn als gevolg van het ouder worden van de samenleving.

terwijl dat in Groot-Brittanië voor 38 t.h. geldt. Verder is het niet onbelangrijk dat 10 th. van de bejaarden in de EG leeft in een rusthuis, terwijl 1 op 10 Europeanen, ouder dan 51 voor een oud, ziek of gehandicapt familielid zorgt. Tot slot nog blijkt uit EG-statistieken dat in Griekenland, Ierland, Portugal en Groot-Brittannië één op vier gepensioneerden liever langer was blijven werken als hij of zij daartoe de kans had gekregen.

Zoals bekend neemt het aantal ouderen binnen de samenleving toe en ook de Het is nu de bedoeling dat elke lidstaat verwachtingen die ouderen hebben ten . een nationaal coördinatiecomité opricht opzichte van de samenleving verandedat representatief dient te zijn. ren. De taak van deze comités bestaat in het voorbereiden van een colloquium over Ten einde enig overzicht te hebben de globale problematiek van de derde citeer ik enkele cijfers. Ongeveer één leeftijd dat het Europees jaar zal afsluiop drie mensen in de Europese Ge- ten. meenschap is ouder dan 50 jaar. Eén Daarbuiten staat het de gemeenschapop vijf is ouder dan 60 en in alle E. G.pen vrij nog andere initiatieven te landen zijn er meer oudere vrouwen ontwikkelen, weliswaar onder coördidan oudere mannen. Van de groep van natie op nationaal niveau en nu reeds 85 jarigen of ouder is 70 t.h. een denkt het kabinet alvast aan het organivrouw. seren van inspraakvormen voor senioren, terwijl op andere domeinen werkDaartegenover staat dat de Europese groepen in het leven zijn geroepen of bevolking ongeveer 340 miljoen aan in leven zullen geroepen worden om de mensen telt en naar alle schattingen zal problematiek van de vergrijzende in 2020 dit aantal 400 miljoen bedramaatschappij door te lichten .. gen. Verwacht wordt dat in dat jaar één perLos van al die goede intenties wil ik soon op vijf ouder is dan 65. van de geboden gelegenheid gebruik Nochtans verwacht men dat de vergrijmaken mijn eigen bescheiden visie naar voor te schuiven. Een aandachtig toezing niet in alle EG-landen in hetzelfde tempo zal verlopen. In 2020 zal 47 t.h. hoorder zal daarbij meteen opmerken van de Duitsers ouder zijn dan 50, dat datgene wat ik in te brengen heb

2

niet helemaal nieuw is of origineel. Als voorzitter van een aktieve seniorenorganisatie, de derde grootste in het land, zou ik eigenlijk verheugd moeten zijn dat vandaag eindelijk de senior in het brandpunt van de belangstelling komt te staan. Vraag die ik terloops stel is of die aandacht enkel beperkt zal blijven tot het Euro Jaar'93. Zal de senior ook in de daarna volgende jaren in de schijnwerper worden gesteld; zijn de intenties niet al te politiek getint; wil men echt ervoor ijveren en eindelijk werk maken opdat ouderen in het Europa van morgen geïntegreerd en aanvaard worden als volwaardige burgers ? Ik heb zo mijn bedenkingen - dat is het voorrecht van mijn leeftijd . Als de bedoelingen goed zijn, dan zeg ik meteen dat men er infeite reeds lang werk van moest gemaakt hebben. Nu goed, men moet ergens beginnen en geduld - zo schijnt het - is een mooie zaak! Wat mij vooral ter harte gaat is het feit dat wellicht opnieuw, "de feiten" - en we kennen ze reeds, allang - nog maar eens op een rijtje zullen gezet worden zonder dat eigenlijk oplossingen worden gesuggereerd, laat staan uitgevoerd. Naar mijn gevoel heeft men al te lang vastgesteld en heeft men tot vervelens toe negatieve aspecten belicht die ertoe

derzoek is daarbij wel vastgesteld dat vooral behoefte bestaat aan huishoudelijke hulp. De oplossing hier ligt dus voor de hand.


hebben geleid dat men een totaal negatief beeld heeft gekregen van ouderdom. Mijn angst nu is groot dat men opnieuw dezelfde fouten zal maken en dat men er in één enkel jaar niet zal in slagen een oplossing te vinden voor sommige problematieken.

Laat het evenwel duidelijk zijn : zowel het beleid als de beeldvorming rond senioren zit fout. Een gepensioneerde vandaag is relatief jong, dus meestal gezond en aktief en zelfs de doorsnee tachtigplusser is nog kwiek en zelfredzaam. Het beeld dat wij hebben van de zieke (hoog)bejaarde die afhankelijk is, en eenzaam is de stereotype misvatting en vormt het beeld van de oude in onze samenleving. Uiteraard zou ik aan struisvogelpolitiek doen door onjuistheden te vertellen of halve waarheden te verkondigen indien ik niet zou stellen dat dergelijke mensen bestaan of indien ik niet zou aanvaarden dat ouder worden een afname betekent van lichamelijke en soms ook geestelijke kracht. Het zou eveneens onjuist zijn te negeren dat de rol en de positie van de oudere in onze samenleving onduidelijk is of onbestaande. Want dat zou voor zover betekenen dat ik ontken dat er problemen zijn. Doch het negatieve beeld dat men ophangt klopt slechts voor enkelen en geldt geenszins voor de grote groep van senioren.

Verder moet ik toch nog even kwijt dat onze gezagsdragers niet wakker liggen van de seniorenproblematiek. Ouderen krijgen pas enige aandacht als ze ziek zijn en meer nog krijgen ze die aandacht aan de vooravond van de verkiezingen. 0 ja, alsof het nog niet genoeg is wijst men er zelfs op dat de onrustwekkende stijging van de uitgaven in de gezondheidszorg aan de ouderen is te wijten.

UF. Dereze" (Foto G. v.)

(Als je een hond wil slaan ... ). En opnieuw is dit ten dele waar, omdat de huidige dienstverlening aan de senioren te sterk gemedicaliseerd is. Als de overheid de mond vol heeft van thuis(gezondheids)zorg moeten zij eerst zorgen voor aangepaste woningen en hulp aan huis. Ook dient zij meer aandacht te besteden aan de sociale situatie waarin bejaarden leven, wat kan bijv. door een betere training te verstrekken in sociale vaardigheden aan bejaardenhelpsters en poetsvrouwen en door een betere ondersteuning van vrijwilligers in dat opzicht. Of ouderen nu zieker zijn dan de anderen is niet bewezen. Ik zou eerder durven stellen dat inherent aan een aantal faktoren zoals vereenzaming, gebrek aan familiale ondersteuning, onaangepaste huisvesting en slechte leefgewoonten een stijging ontstaat van het aantal gezondheidsproblemen die niet zomaar medicinaal kunnen opgelost worden. Eerder opteer ik voor preventieve akties bijv. onder de vorm van premies en concrete voorstellen ter verbetering van de woning. Die zullen toelaten dat ouderen echt in de eigen buurt kunnen blijven wonen wat meteen goedkoper uitvalt dan de bouw van bejaardenhomes en service flats. Verder opteer ik voor een betere financiëring van de bejaardenhulp die de instrumentale taken opneemt waaraan precies meer behoefte is. Zoals hoger gesteld hebben slechts een zeer kleine groep van bejaarden te maken met ziekte. De grootste groep verkeert daarbij in prima gezondheid. Uit on-

Terzake de slechte gezondheidsbedreigende leefgewoonte is preventie en informatie naar mijn inziens de aangewezen en goedkoopste oplossing. Hierin is een belangrijke taak weggelegd voor de mutualiteit die via gezondheidsvoorlichting en -opvoeding daarbij een essentiële bijdrage kan leveren. Voor de komende generaties dient dan ook het onderwijs ingeschakeld te worden. In onze samenleving immers wordt je voorbereid op het latere leven - daarvoor moet je schoolgaan - doch die voorbereiding geldt enkel het aktieve beroepsleven. Nooit wordt je aangeleerd om "ouder" te worden. Dus na een aktief beroepsleven zit je daar opeens met een bepaalde tijdsfase waarvoor men niet is voorbereid, met nog een zee aan tijd en vaak met een totaal ontbrekend levensplan. Dit alles wordt nog versterkt met het hoger geschetste negatieve beeld dat men van ouderen heeft. Gevolg : onzekerheid, het zichzelf niet kunnen sturen, het zich niet langer geëngageerd voelen, enz. De enige oplossing, mijn inziens, is een verschuiving aanbrengen in de waardenschalen door bijv. het aanleren in de kinderjaren van de kunst van het ouder worden. Ook voor het sociaal-cultureel vormingswerk is dus nog heel wat werk aan de winkel. Het zou derhalve getuigen van een kapitale beleidsonkunde indien men omwille van besparingsimperatieven in deze sektor zou snoeien. Waarvoor ik tenslotte nogpleit, is voor gecoördineerde beleidsinitiatieven, zowel in de sektor cultuur, onderwijs, ruimtelijke ordening, stedebouw en volksgezondheid. Een en ander zal naar ik hoop ertoe leiden dat men werkelijk oplossingen brengt en dat men de senioren eens door een andere bril gaat bekijken én dat niet ... in 1993 alleen."

3


KADERDAG VAN DE LBG TE SINT-NIKLAAS

.•Hel besluur van Baasrode, Lebbeke, Moerbeke, Steendorp , Temse, Ze/zate en Sr.-Nik/aas" (Fora Frans De Coeyere)

Op 30 november 1992 hield de Liberale Bond voor Gepensioneerden een kaderdag te Sint-Niklaas. De bijeenkomst had plaats in "Huls" een modern vergadercomplex rechtover het station. Frans De Coeyere, ondervoorzitter LBG Oost-Vlaanderen en voorzitter van de afdeling Waasland, was de gastheer. Omringt door leden van Sint-Niklaas, ontving hij de kaderleden van Baasrode, Lebbeke, Moerbeke, Steendorp, Temse en Zelzate. Een koffie werd aangeboden in de gezellige bar waarna het gezelschap verhuisde naar een vergaderzaal op de 2de verdieping.

JAARFEEST

Midden december organiseerde LBG afdeling Kortrijk-Heule, hun jaarlijks kerst- en nieuwjaars feest. Deze bijeenkomst mag als zeer geslaagd worden genoemd en kende een zeer vlot verloop. Ook een gastspreker ontbrak niet op het appel. De heer Rogge, Sekretaris van het Liberaal Ziekenfonds Kortrijk lichtte de sociale service van de Mutualiteit toe. Onder meer wees hij op een aantal premies en vakantiemogelijkheden voor de Senioren. Uiteraard (was er ook Cabaret, koffie, gebak, oude volksspelen, dans, enz.). De leden konden meteen hun lidgeld vernieuwen en kennis maken van een welgevuld sociaal-cultureel aanbod '93. Lapauw

4

A. (Zwevegem)

Na een korte welkomstgroet door Frans De Coeyere verwelkomde de heer Marc Van Hoey, stafmedewerker van de LBG op zijn beurt de leden, deelde de dagorde mee en leidde de spreker in. De heer D'Hondt, licentiaat sociale en politieke wetenschappen sprak over de Europese eenmaking. In klare en duidelijke taal blikte hij (érug op ontstaan, ontwikkeling en uitbreiding, streven en doelstellingen. Hij verwees naar het Europa van de 6, het verdrag van Rome, het Europa van de 12. Hij maakte ons duidelijk hoe de beslissingen genomen door het Europees parlement maar in de lidstaten van kracht worden na ratificatie door de nationale parlementen. Hij schetste het Europa zonder grenzen met vrij verkeer binnen de lidstaten van mensen, goederen en kapitaal. Hij belichtte aan de hand van reeds gemaakte studies, mogelijke moeilijkheden, knelpunten, voor- en nadelen. Hij staafde zijn uiteenzetting met voorbeelden en cijfers. De vele vragen, welwillend en met kennis van zaken beantwoord waren een bewijs van de algemene belang- . stelling. De tijd ontbrak om het verdrag van Maastricht aan te snijden. Na het aperitief aangeboden door de afdeling Sint-Niklaas werd. in het mooie, stemmingsvolle interieur van "Vlaanderens Gasthof" een verzorgde maaltijd gereserveerd. In de namiddag brachten de heren Guido Verbrugghe en Pier re De Raedt ons Mozart.

Het was een waar genoegen, de zuivere, preciese taal te beluisteren waarmee Guido Verbrugghe een tijdsbeeld schetste en ons doorheen, het korte maar vruchtbare, leven van een groot componist wist te leiden : van geboorte tot sterfbed, van wonderkind tot geniaal componist, van Salzburg via talrijke reizen naar Wenen. Hij leerde ons Mozart kennen als mens en als componist, schepper van onsterfelijke muziek. De heren lieten ons kijken en luisteren, zowel naar eenvoudige klavierstukjes als naar quatuors, orkestsuites, aria's uit opera's religieuze en maçonnieke muziek, tot een fragment uit het requiem toe, en wisten ons zo enig inzicht te geven in de verschillende genres van Mozarts omvangrijk oeuvre. De stilte in de zaal betekende dat iedereen evenveel genoot van dit harmonieuze samenspel van woorden, klanken en beelden. Na de nodige dankwoorden werd de dag besloten met een laatste glas. 30 november te Sint-Niklaas was een dag waar het nuttige en het leerrijke, het kunstzinnige en het aangename samengingen. Het was een geslaagde kaderdag van de Liberale Bond van Gepensioneerden.

Madeleine,

D.K.

'T WAS WEER GEZELLIG ... ! TE HARELBEKE


Op 15 december 1992 hielden de Harelbeekse Senioren terug hun eindejaarsfeest in hun lokaal "De Cercle". Voorzitter Goemaere Gabriël mocht met vreugde de talrijke aanwezige leden verwelkomen. Na de gezellige koffietafel met een smakelijk gebakje was er een plezierige en ontspannende verrassing : het goochelduo Carlos en Armemie uit Harelbeke. De tijd ging veel te vlug voorbij. Later in de namiddag verwelkomde onze voorzitter de voorzitter V.L.D. federatie: de heer Kurt Gekhiere, de heer Willem Libert - provincieraadslid, de heer André Vanassche - gemeenteraadslid, de heer Jan Vanwijnsberghe penningmeester, met hun respectievelijke dames, Mej. Françoise Liebert - ondervoorzitster en tevens voorzitter V.L.D-vrouwen, alsook onze sympathieke Mevr. Nadine Fiems - Stafmedewerkster van de provincie WestVlaanderen.

Waarde Redactie

De heer Libert sprak een hartelijk en warm woordje tot de talrijke aanwezige Senioren. De Seniorenvoorzitter gaf daarop een overzicht van de activiteiten gedurende het voorbije jaar met een dankwoord aan zijn bestuursleden. De dames die spontaan hun vrijwillige medewerking en hun inzet aanbieden voor de vele kleine dingen - maar die toch van groot belang zijri voor de gezellige sfeer werden niet vergeten. Met een zekere fierheid deelde hij ook mede dat de Seniorenbond van Harelbeke nu ook ingeschakeld in het nieuw verruimd Bestuur V.L.D. Hij kreeg daarvoor een spontaan en hartelijk applaus.

Er volgde nog een spannend gebeuren : Een grote tombola met zeer vele waardevolle prijzen. We kregen echter allemaal een beetje eetlust en daarin was voorzien : een smakelijke koude schotel met een passend drankje: Als laatste attentie kreeg iedereen nog zijn jaarlijks-gratis geschenk. Gelukkig en tevreden om de aangename en goed verzorgde namiddag ging iedereen terug naar huis. Voor de voorzitter en zijn bestuur staat een nieuw jaar voor de deur vol nieuwe gedachten en initiatieven. Het bestuur (Harelbeke)

GROETEN UIT GISTEL. .. Nog net voor het afsluiten van de "deadline" ontving onze redactie een klein berichtgeving van de afdeling Gistel met een aantal foto's. De eerste betreft een sociaal-culturele uitstap naar de Blankaert te Waumen en het tweede behelst een gelegenheidsfoto gemaakt tijdens hun gezellig samenzijn. Gastspreker en eregenodigde was de heer Pier re Lust, Voorzitter van LBG West-Vlaanderen. Zijn uiteenzetting omtrent" hoe anders werken

"Sociaal-culturele uitstap .c,"

met mensen" kende grote belangstelling en zijn lovende woorden omtrent de werking van deze afdeling, die voor "elk wat wils" te bieden heeft, betekende meteen een steun voor het bestuur. Dat niet altijd alles te "ernstig" moet genomen worden zoals hij betoogde bleek al vlug toen hij samen met de verantwoordelijken de kaartingskampioen Wallijn André en de kampioene Vanmaele Helena in de bloemen zette. Mevr. Coene (Gistel)

"Voor elk wat wils" te Gistel

5

MEERDAAGSE KURSUS TE BARONVILLE Te Baronville werd in samenwerking. met de Liberale Gezondheidsinstellingen en de Liberale Bonden van Gepensioneerden Nationaal en door de L.B.G. West-Vlaanderen een meerdaagse kursus ingericht voor de bestuursleden van de West-Vlaamse lokale afdelingen.


Het betrof een kursus "Optimaliseren van de mentale functies" in combinatie met "Gezondheidszorg" en met diverse uitstappen ter plaatse.

In verband met "Gebruik uw brein", werd vooral nadruk gelegd op de werking van de kennis functies met als hoofdpunten : de waarneming, de aandacht, de voorstelling, het geheugen en het denken. Ook werd aandacht besteed aan het menselijk brein. De bouw van de hersenen en de werking ervan werd grondig uitgelegd. De faktoren die de werking van de hersenen beïnvloeden kwamen ook ter sprake, zoals : het opnemen van zuurstof, invloed van het zonlicht, gevarieerde voeding en de invloed van slaap- en kalmeermiddelen, ons levensritme en de leeftijd. Veel aandacht werd besteed aan het waarnemen, het denken en leren, over de intelligentie en de fasen van het geheugen.

Nadat de heer G. Verbrugghe, permanent Sekretaris, ons op een boeiende . wijze het efficiënt waarnemen, onthouden en denken had uitgelegd, kreeg elke deelnemer het boek "Gebruik uw brein" gratis aangeboden.

Aan de geheugencursus werd de gezondheidspromotie gekoppeld. De goede werking van de hersenen wordt immers beïnvloed door het gebruik van : medikamenten, roken, alcohol, slaapmiddelen, enz ...

Nog dit jaar kunnen de verschillende afdelingen van West-Vlaanderen een beroep doen op L.B.G. nationaal en de stafmedewerkers ter bevordering en uitbreiding van de gezondheidspromotie. Zo kunnen kontakten op nationaal en provinciaal vlak genomen worden omtrent het vastleggen van gezondheidsaktiviteiten .. Er was niet alleen inspanning maar er werd ook voor ontspanning gezorgd door het inrichten van 3-tal uitstappen. 6

Een eerste uitstap was naar Bouillon, met een bezoek aan de stad en natuurlijk ook wat vrij winkelen. Een tweede uitstap ging naar Chimay. Ongelukkiglijk was de brouwerij niet toegankelijk, maar tijd voor een chimaytje" kon er wel vanaf. Ook Givet stond op het programma met eveneens wat vrij winkelen en hoe zou men het kunnen laten, een "Piconnetje" . De belangrijkste uitstap was die naar Namen, onder de 'kundige begeleiding van de heer G. Verbrugghe. Hij toonde aan de bestuursleden hoe een daguitstap kon worden ingericht en hoe de begeleiding kan gebeuren. Eerst kwam een parfumerie aan de beurt, iets enigs in België, met de nodige uitleg omtrent kruiden, planten, bloemen, voorbereidingen, bewaringen, enz ... tot het vervaardigen van parfum.

"Uitstap naar Namur .....

Daarna hadden we van op de citadel een mooi panorama op de stad en de Maas, met de nodige uitleg over alle bezienswaardigheden. Tijdens de middag kwamen we dan terecht in de gewelven van de citadel, waar we vergast werden op een heerlijk middagmaal, een specialiteit "Varkensbout je met saus Sambre et Meuse". In de namiddag een bezoek aan de stad, gevolg door wat vrij wandelen, en dan werd blij gezind de terugtocht naar Baronville aangevat. . Er was niet alleen ontspanning tijdens de uitstappen, de avonden werden eveneens bezet met verschillende aktiviteiten. De heer O. Demeyer, Voorzitter van de afdeling Kortrijk, had onder andere

videofilms bij met uitstappen die door hun afdeling in Duitsland werden gemaakt. Meteen kon aangetoond worden dat een audio-visuele voorstelling van de eigen aktiviteiten de leden kan boeien en meteen een extra sociaal-culturele aktiviteit betekent. Zelfs werd een avond met "Oude Volksspelen" ingericht, waaraan alle aanwezigen enthousiast deelnamen. Er waren zelfs prijzen voorzien! Volksspelen kunnen heel interessant voor de leden zijn en de provincie West-Vlaanderen heeft er reeds heel wat in zijn bezit. Via onze stafmedewerkers kunnen de afdelingen een beroep doen op deze spelen met begeleiding. En tenslotte bleef er nog een avond over om een "kwis" in te richten. Meteen een praktische geheugentest. Alvorens het laatste middagmaal

te

(f010 G. V.)

gebruiken werd de participanten een aperitief aangeboden, als dank voor hun aangename en stimulerende medewerking. Dit vormde tevens een gelegenheid om een woordje van dank te rich. ten tot de Directeur van het Kasteel van Baronville én voor het onthaal, het verblijf, de maaltijden en de algemene service. Ook onze permanent sekretaris, de heer G. Verbrugghe werd niet vergeten voor zijn leerrijke en boeiende uiteenzettingen en begeleidingen. De bestuursleden hebben alvast wat nieuwe ideeën opgedaan voor de LBGwerking in West-Vlaanderen. P. Lust (Voorzitter W.VI.)

ONDER DE VLEUGELS VAN EUROPA Op 25,27 en 30 november 1992 organiseerden L.B.G. Oost-Vlaanderenkaderdagen resp. te Geraardsbergen, Gent en Sint-Niklaas. Dit jaar werden deze studiedagen in een Europees tintje gestoken.


In Geraardsbergen en Gent bood Mevr. Lieve Bracke - verantwoordelijke Rijksuniversiteit Gent - Dienst Europese Onderwijsprojecten - een boeide uiteenzetting aan omtrent de studiemogelijkheden van de hedendaagse universiteitsstudent en zijn opleiding aan de Europese universitaire

"F. De Coeyere en

stijlvolle en historische resumé met betrekking tot Europa. Hij accentueerde op een zeer gemoedelijke wijze de gevolgen van Europa '1993 voor onze arbeidsmarkt, tewerkstelling en handelsbalans. De B.T.W.- vraagstukken vormden zijn stokpaardje. In de namiddag was de nationale staf te

o. De pessemier"

LBG Oost-Vlaanderen hoopt met deze "Europese" kadervorming duidelijk een toonbeeld te mogen zijn voor LBGafdelingen en meteen de plaatselijke bestuursleden te kunnen sensibiliseren tot het depisteren van een spreker met een Europese boodschap. Terzelfdertijd propageerde onze provinciale organisatie een muzikale activiteit van de natio-

faculteiten. De projecten Santander, Comett, Erasmus, Tempus en Jean Mormet werden aan de hand van dia's en een fijne uiteenzetting prachtig toegelicht.

Onze LBG-senioren vonden hier mooi een aansluiting met de leefwereld en studiemogelijkheden van hun kleinkinderen : de relatie jong-oud vormde de rode draad. Het ontstaan der EGKS en de politieke verdiensten van de heer Jean Monnet in het Europese gedachtengoed was evenwel niet nieuw voor onze doelgroep. Velen konden zich de historische achtergronden herinneren. Dat het belang van een actieve talenkennis duidelijk onderlijnd werd in de hedendaagse leerprocessen, bijscholing en vorming in het Europa van morgen bleek overduidelijk.

Te Sint-Niklaas daarentegen stond de heer Philip Dhondt paraat voor een

GRATIS FEEST De Liberale Bond voor Gepensioneerden en Vijftig Plussers van Groot Diksmuide nodigde al zijn leden uit tot een gratis feest met daaraan verbonden de viering van de kaarterskampioenen. Aan dit eerste gebeuren nam ook de zustervereniging uit Eernegem met een vijftigtal leden deel. Welgeteld 150 mensen konden verwelkomd worden op het feest dat plaatsvond in het Hotel De

"Aandachtig luisteren ... "

gast met de "muzikale" voordracht (geilIustreerd met videotapes, dia's en referaat) "MOZART" . De verscheidenheid van de gebruike audio-visuele middelen trof ons publiek en de geëngageerde inzet van de spreker G. Verbrugghe was hét ingrediënt van deze levensbeschrijving.

nale staf. Jean Monnet stelde reeds jaren geleden: "indien ik kon herbeginnen deed ik het via het onderwijs". Deze boodschap is tevens van primordiaal belang voor een volwassenenorganisatie.

De provinciale LBG-Voorzitter O. De Pessemier, het Direktiecomité van de Liberale Mutualiteit Oost-Vlaanderen en de provinciale LBG-Ondervoorzitter. Fr. De Coeyere stonden borg voor een perfecte ontvangst, lunch en fijn verloop van ons scenario.

(Lees ook blz.4).

Vrede. Ook Pierre Lust, Provinciaal Voorzitter West-Vlaanderen en nationaal secretaris van de Liberale Bond, was aanwezig op het feest van de recent opgerichte vereniging.

syck, Gustaaf Millecam en Silvain Sinnesael kregen ook een prijs uitgereikt. Monique Bogaert kreeg een geschenk voor de best geklasseerde regelmatigste aanwezige kaartspeelster.

Na het gebak met koffie en de uitdeling van de talrijke tombolaprijzen mocht de kaarterskampioen Prudent Verstraete zijn prijs in ontvangst nemen. De eerste acht best geklasseerden Albert Gouwy, Roger Decuyper, Alice Morel, Jeanine Degrieck, Jozef Torreeie, Roger Ver-

Achteraf gezellige sluitstuk Lanssens

M.V.H. Kaderdag te St. Niklaas,

was er nog de tijd voor een babbel en een dansje. Als dankte de voorzitter Georges het bestuur en alle helpers; Het bestuur (Diksmuide)

7

"BESCHERMD KOPEN" Met een gratis ingangskaart van een beurs of salon in uw hand passeert u vlekkeloos de ingang. Lang aanschuiven voor een toegangsticket is uit den boze.


Eens in het beursgebouw waant men zich in een andere wereld. Een aangename sfeer, mooie' nieuwe produkten leiden vaak tot een uitbundig koopgedrag. Ontelbare bezoekers komen na zo'n dagje winkelplezier thuis met een produkt of ondertekende bestelbon alhoewel ze vaak geen intentie hadden om ook maar iets te kopen. Wat als u zich nu hebt laten verleiden? Welk verhaalmiddel hebt u dan?

Sinds februari 1992 bent u als verbruiker beter beschermd bij aankopen op een salon, beurs of tentoonstelling , doch die bescherming is nog niet totaal. De wet voorziet een dubbele bescherming, doch enkel en alleen wanneer :

1. De betaling van het produkt of de dienst niet contant gebeurde, of u het produkt al dan niet meekreeg is van geen belang, Achteraf de levering weigeren helpt u dus niet! Let er ook op dat de betaling met een cheque gelijkgesteld wordt met de contante betaling. Het verzet tegen de uitbetaling van de cheque is juridisch niet te verantwoorden! 2. Het gaat om een produkt of een dienst die méér kost dan 8.600 fr. Die bescherming omvat dan: a. ten laatste bij de levering van het produkt of dienst moet er een overeenkomst worden opgemaakt in zoveel exemplaren als er partijen zijn, Waarop moet worden vermeld: '" de naam en het adres van de verkoper (dit is van groot belang wanneer er nadien wat mis zou blijken te zijn met het produkt); '" de datum en plaats waar het contract is gesloten (let op dat de juiste plaats en vooral de juiste datum wordt vermeld); '" een nauwkeurige aanwijzing van het produkt of de dienst evenals de belangrijkste kenmerken ervan; '" de te betalen prijs en de wijze van betaling; '" in vet gedrukte letters en in een afzonderlijk kadertje op de voorzijde van de eerste bladzijde de wettelijke tekst inzake de bedenktermijn. 8

Als deze laatste vermelding ontbreekt hebt u geluk : u kan dan zonder meer stellen dat de overeenkomst nietig is! Als de verkoper u de meest verregaande beloftes deed inzake kwaliteit, service, prijs laat die dan ook uitdrukkelijk vermelden. Wedden dat hij terugkrabbelt? b. dergelijke verkopen zijn slechts gesloten na een termijn van 7 werkdagen, te rekenen vanaf de dag na het ondertekenen van het hierboven bedoeld contract LET OP een zaterdag geldt ook als werkdag! Tijdens die termijn hebt u als consument het recht om aan de verkoper mee te delen dat u van die aankoop afziet De verkoper kan u dan geen kosten of schadevergoeding aanrekenen. Indien u een voorschot hebt betaald, dan moet dit u worden terugbetaald doch de wet zegt helaas niet binnen welke termijn dat moet gebeuren. Die bedenktermijn hebt u ook wanneer u op het salon, de beurs of tentoonstelling kocht op afbetaling of via een financieringshuur (de zgn. leasing). Maak van die bedenktermijn in elk geval gebruik om minstens de gevraagde prijs te vergelijken met de prijs van andere verkopers. Was de korting op de beurs of het salon inderdaad zo fenome.naai? Mocht de verkoper niet reageren op uw aangetekende brief waarin u de nietigheid van de overeenkomst inroept of waarin u terugbetaling van uw voorschot vraagt, dan kan u klacht neerleggen bij de politie of rijkswacht. De wet stelt dat die verkopers dan kunnen worden gestraft met geldboetes van 25.000 fr. tot 1.000.000 fr. Een speciale waarschuwing moet nog worden gesignaleerd voor BOUWSALONS. De hierboven vermelde regeling zou niet gelden bij het aankopen van veranda's of de bestelling van nieuwe ramen of deuren op een salon. Volgens de letter van de wet zijn dit geen "produkten" of "diensten" maar wel het resultaat van een aannemingscontract waarvoor geen bedenktermijn geldt! Enkel voor de aankoop van een te bouwen of in aanbouw zijnd huis of

appartement, bestemd voor huisvesting en waarbij u als koper één of meer stortingen moet doen vóór de voltooiing van het gebouw moet u op de overeenkomst een vermelding ondertekenen dat u al 15 dagen kennis hebt van alle gegevens die op die overeenkomst staan vermeld. Dergelijk contract kàn dus niet ondertekend worden op een bouwsalon. Uit al het voorafgaande blijkt dat u zeker 3 maal dient na te denken alvorens u een "deal" sluit. Lees aandachtig bovenvermelde richtlijnen alvorens u uw handtekening plaatst. En tot slot wensen wij u veel "bewust" winkelplezier. A.V.

GIDS OUDERENVOORZIENINGEN IN LIMBURG De derde editie van de "Gids Ouderenvoorzieningen in Limburg" is van de persen gerold. Deze vrij lijvige bundel (205 p.) biedt zeer nuttige informatie over de Limburgse rust- en verzorgingssektor , en dit zowel voor de professionelen uit de sektor als voor de senioren zelf en hun familieleden. De Gids bestaat uit zes hoofdstukken . Elk hoofdstuk geeft een volledige inventaris van één bepaalde zorgvoorziening voor ouderen. Volgende voorzieningen komen aan bod : rustoorden, R. V. T. 's, dagzorgcentra, kortverblijven, serviceflats, G-diensten. Per instelling wordt heel wat informatie aangeboden : beheersvorm, capaciteit, opnamecriteria, specifieke diensten, dagprijs, supplementen, enz. De Gids Ouderenvoorzieningen besteld worden bij :

kan

Provincie Limburg Universiteitslaan 1 3500 HASSELT Tel. : 011/23.81.10 mits storting van 50 fr. op rekeningnummer 000-0080076-51 met vermelding van "Derde Leeftijd - Gids Ouderenvoorzieningen ".

HUIZE CHRISTOFFEL EERSTE ANTROPOSOFISCH


In de bosrijke omgeving van Zoersel werd vorige zomer een eerste ouderenhome uitgebouwd op antroposofische basis. De eigenlijke grondlegger was de Duitse filosoof Rudolf Steiner, die vooral bekendheid verwierf met zijn opvoedingssysteem welke men terugvindt in de Steinerscholen en boerderijen. De levensleer van Steiner werd in Duitsland ook al geruime tijd toegepast in de bejaardenzorg. Hildegarde De Jongh, directrice van het rusthuis en drijvende kracht achter de Christoffelstichting, heeft vooraleer met dit initiatief van start te gaan in Duitsland reeds verschillende opleidingen gevolgd. We vroegen aan haar waarin een antroposofisch home verschilt met een klassiek rustoord. "Bij ons, zegt Hildegarde, staat de gehele mens centraal. We hebben niet alleen oog voor lekker eten, lichamelijke verzorging en verpleging maar ook voor de mens in zijn totaliteit. Een oudere die gans zijn leven gewerkt heeft en zich voor anderen heeft ingezet heeft recht op achting en waardering." Onze aandacht gaat in het bijzonder naar het behoud van het zelfrespect van de ouderen en naar hun menselijke waardigheid. We proberen de belangstelling van de bewoners nog gaande te houden d. m. v. interessante en creatieve

"Gezellige zitkamer"

(f010 L. N.)

• •

RUSTHUIS

IN BELGIE

bezigheden. Er worden o.a. voordrachten georganiseerd. In mei start bijvoorbeeld voor de vijfde maal een lessencyc\us "stervensbegeleiding bij de oud wordende mens". Zowel bewoners, niet-bewoners en hun naaste familieleden kunnen hieraan deelnemen. Om praktische redenen wordt het aantal deelnemers wel beperkt tot maximum 10. De vrijdag is bijvoorbeeld winkeldag. Dan trekken we er gezamenlijk met een busje op uit. En op overige werkdagen worden er in de namiddag hoofdzakelijk kunstzinnige activiteiten georganiseerd zoals : musiceren, bloemenschikken, boetseren, enz... In de kerstperiode bijvoorbeeld werd een kerststalletje en kerstversiering gemaakt. Hiermee proberen we de creativiteit die in elke mens schuilt aan te wakkeren. Opdat dit opzet zou kunnen slagen werd bewust gekozen voor een kleinschalige aanpak. In de villa zullen' maximum 8 ouderen kunnen verblijven. Voorlopig beschikt men slechts over 4 geprivatiseerde kamers waarvan er 3 ingenomen zijn. Hildegarde droomt ervan om ooit nog eens 4 tehuizen te kunnen uitbouwen, met telkens een capaciteit van maximum 8 bewoners.

Individuele vrijheid Het beperkt houden van het aantal inwoners biedt het grote voordeel dat men de bewoners gemakkelijker individuele vrijheid en privacy kan gunnen. Hier bepaalt bijvoorbeeld elke inwoner zelf wanneer zij het ontbijt en het avondmaal wenst te gebruiken. Op schotels staat het eten voor iedereen klaar. gesteld in de keuken. Enkel het middagmaal is klokgebonden. Maar dit is dan ook de gelegenheid waarop de bewoners elkaar kunnen ontmoeten en een praatje maken. Iedere oudere beschikt over een geprivatiseerde kamer die men volledig zelf mag inrichten. Ook het meebrengen van

"Huize Chrisloffels ... "(foto L.N.)

eigen meubels is mogelijk. Het is in wezen de bedoeling om bij de hele uitbouw van de home zoveel mogelijk rekening te houden met de eigenheden van de verschillende bewoners. Zij worden betrokken en hebben inspraak bij het op punt stellen van interne aangelegenheden. Praktische werking Door de kleinschalige uitbouw komt de home Christoffel niet in aanmerking voor overheidssubsidie. Om de verblijfskosten toch enigszins te kunnen drukken wordt er voorlopig in sterke mate beroep gedaan op vrijwilligers. het is wel de bedoeling om met de tijd hiervan verschillende mensen in dienst te kunnen nemen. De kostprijs per inwoner bedraagt in principe 50.000 fr. per maand. Doktersen medicatiekosten niet inbegrepen. Per half miljoen dat een oudere aan de stichting renteloos leent gaat er 5.000 fr. van de kostprijs af. Dit evenwel met een minimumbedrag van 35.000 fr. Men acht dit nodig om zelf uit de onkosten te kunnen geraken. Het bedrag dat men renteloos aan de stichting heeft overgemaakt zal later teruggegeven worden aan de erfgenamen. Wie hierover meer informatie wenst, neemt best rechtstreeks kontakt op met: Hildegarde De Jongh, Directrice Van der Graesenlaan 5 2980 ZO ERS EL Tel. 03/385.05.18 Luc Neyt

9

DE STRUCTUREN VAN DE BELGISCHE STAAT In de vorige Courant werden de gemeenschappen behandeld. Aandacht werd daarbij besteed aan de bevoegdheden, de financiën, hun samenstelling, de wijze van verkiezen, enz. Ditniaal is het de beurt aan de :

DE GEWESTEN


België telt drie gewesten : Het Vlaamse, het Waalse en dat van Brussel-Hoofdstad. Elk gewest behelst een welomschreven gebied. Het Vlaamse komt overeen met de Nederlandstalige gebieden, terwijl het Waalse het franstalige en duitstalig taalgebied inhoudt. Het Brusselse Hoofdstedelijke gewest omvat de 19 tweetalige gemeenten van Brussel Hoofdstad. Voor het Vlaamse gewest worden de bevoegdheden uitgeoefend door de Vlaamse Raad en de Vlaamse Executieve (zie Courant 4/92, blz. 10).

De Waalse gewestraad die zetelt in Namur - 104 leden, wordt niet direkt gekozen en bestaat (tot de volgende hervormingen van de Senaat) in het geheel van afgevaardigden en direct verkozen senatoren uit de provincies Henegouwen, Luik, Luxemburg en Namen, alsook uit het arrondissement Nijvel.

A. Caers (Koekelberg)

hetzij van de gemeenschappen, hetzij van de gewesten vaardigt de Raad in het Brusselse Hoofdstedelijke gewest geen decreten uit. Haar beslissingen worden ordonnantiën genoemd voor wat de regionale materie betreft en reglementen voor zover het aangelegenheden voor de agglomeratie betreft. De Raad bestaat uit een groep Nederlandstaligen en een groep franstaligen. Zij worden afhankelijk van de taallijst waarop zij worden gekozen in deze of gene groep ingedeeld. Tweetalige lijsten zijn uitgesloten en elke kandidaat moet een verklaring afleggen tot welke taalrol hij/zij behoort. Die beslissing is definitief. De Executieve in het Brusselse Hoofdstedelijke gewest bestaat uit 5 personen uit de leden van de Raad gekozen. Behoudens de voorzitter moeten er twee Vlaamstalige en twee Franstalige in zetelen. De voorzitter wordt gekozen. door het geheel van de Raad, terwijl de

De regionale Waalse Executieve bestaat. uit max. 7 leden gekozen bij absolute meerderheid door de Raad. Het gewest Brussel-Hoofdstad, die achteraf gecreëerd werd is infeite gesteund op het model van beide andere gewesten. Haar organen oefenen o.m. de bevoegdheden van de agglomeratie en zij beschikken over specifieke bevoegdheden voor de Brusselse gemeenschappen, communautaire Commissies genoemd.

De Raad van het Brusselse Hoofdstedelijk gewest is samengesteld uit 75 leden die direkt werden verkozen voor een duurtijd van 5 jaar uit de inwoners (vanaf 18 jaar), woonachtig in één van de 19 Brusselse gemeenten. De eerste verkiezingen hadden plaats op 18 juni 1989. In tegenstelling tot de andere Raden,

"De Kamer van Yolksvertegenwoordigers" -,

vertegenwoordigers per taalgroep respectievelijk door de Franstalige- en Vlaamstalige leden worden verkozen. Daarenboven kan de Raad drie gewestelijke staatssekretarissen kiezen waarvan elk afkomstig dient te zijn van elke taalgroep. Zij zijn evenwel geen leden van de Executieve, maar toegevoegd aan een van haar leden. •

,Ii'

De Commissie van het Vlaamse gewest beschikt over een executie (het College) en een Raad die samengesteld is uit de leden van de Nederlandstalige rol van de Raad. Zij kunnen reglementen uitvaardigen en de bevoegdheden van de Nederlandstalige Commissie van Cultuur waarnemen. De Franstalige Commissie heeft dezelfde bevoegdheden voor de franstalige cultuur en wordt op analoge wijze als de Vlaamse maar dan met leden uit de franstalige rol samengesteld. De Gemeenschappelijke Commissie die de bovenstaande Commissie verenigt neemt ordonantiën aan voor deze gepersonaliseerde materie die nog niet door de gewesten worden uitgevoerd, en reglementen op het vlak van de cultuur zoals boven aangegeven. Daarbij zijn diverse beschermingsmechanismen voor beide taalgroepen ingebouwd. De Gewesten zijn bevoegd voor: - de ruimtelijk en stedebouwkundige ordening van hun gebied; - . de bescherming van het milieu, daaronder de afvalverwerking; - de bescherming van de natuur, van de bossen, de visvangst en de jacht; - de huisvesting; .- de waterpolitiek (produktie en verspreiding) ; - de economische politiek met uitzondering de bevoegdheid van de centrale staat terzake het beleid van de monetaire- en economische eenheid. - de energiepolitiek, met name de gas en electriciteitsdistributie. - Let op : de centrale staat behoudt het recht terzake de vaststelling van de tarieven; - de ondergeschikte bevoegdheden : behelzen de bevoegdheden inzake voogdij en financiering van de gemeenten én

BOEK INEEN


groepen van gemeenten en provincies (uitzondering de Provincie Brabant); - De openbare werken en het transport. Met name de wegen, de havens en de vaargeulen. De NMBS, SABENA en de Nationale Brusselse Luchthaven blijven nationale materies. - De tewerkstellingspolitiek. De RVA (Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening) is tot 3 regionale organismen herleid. Het FORUM voor" het Waalse Gewest, de VDAB voor het Vlaamse Gewest en de ORBEMBDAB voor het Brusselse Hoofdstedelijke gewest. Daarnaast zijn andere bevoegdheden die de gewesten met de Centrale Staat delen. Dit zijn o.m. de ontwikkeling in het wetenschappelijk onderzoek en de buitenlandse handel. Daarenboven kunnen aan de gewestelijke commissies bepaalde bevoegdheden gedelegeerd zijn waaronder bepaalde culturele manifestaties, typisch gebonden materies en zaken in verband met het onderwijs. Wat de financiën betreft, beschikken de gewesten over aanzienlijk financiële middelen. (± 40 % van het budget). Het financiële systeem berust op twee pijlers: solidariteit en financiële verantwoordelijkheid. De financiële middelen werden bekomen in functie van de geïnde belastingen. Dus een toename van rijkdom zal zijn terugslag hebben op de toename van de financiën in het gewest, die daarbij over een aanzienlijke vrijheid beschikt de gelden, binnen bepaalde limieten, aan te wenden voor die zaken die hun aanbelangen (verantwoordelijkheid). Om te vermijden dat een gewest financiële moeilijkheden zou kennen zijn er diverse correctiemechanismen ingebouwd (voor een periode van 10 jaar). Zo worden de gewesten financiële middelen gewaarborgd en ontvangen zij in de Staat hetzelfde bedrag als voor de hervorming. Daarenboven worden bepaalde lasten door de Nationale overheid gedragen, (Solidariteit) voor die Gewesten die het minder goed hebben.

NOTEDOP

.•ARM BRUSSEL" Geert van Istendael

In 1989 verscheen van de hand van Geert van Istendael - gekend BRTjournalist én dichter ~ het succesvolle boek "Het Belgisch Labyrint". Hierin schetste de auteur op een zeer persoonlijke wijze een portret van België, een land dat niet enkel door Nederlanders maar ook door ons, Belgen, nog al te vaak als een zo complex en soms tegenstrijdig verschijnsel ervaren wordt. In "Arm Brussel", eind vorig jaar verschenen, werd nu een zelfde soort haat-liefdeverhouding tot onze hoofdstad beschreven. Uitermate goed gedocumenteerd biedt dit nieuwe werk van de Brusselaar van Istendael een inzicht in de cultuur-historische groei van deze grotendeels onbekende, en daarom door velen onbeminde stad. Het aktuele Brussel is en blijft een vat vol tegenstellingen er zijn nog prachtige plekjes waar het goed is om te kuieren, er is de Grote Markt, Manneken Pis, ... maar ook de desolaatheid, de stedebouwkundige verloedering ontsproten aan het brein van speculanten en eurocraten ... Doch, de schrijver wenst zijn stad niet los te laten. In een vaak lyrische stijl laat hij ons kennismaken met de geuren, kleuren en klanken van dit multi-culturele woon- en werkgebied. Vergeten we niet dat terwijl de meesten onder ons de stad slechts als forenzen kennen om er te gaan werken, te vergaderen, te winkelen, ... er ook ongeveer één miljoen mensen wonen! In velerlei opzichten is Brussel tegelijk een stad vol armoede én rijkdom. De originele benadering van de schrijver moge al blijken uit de drietalige inhoudsopgave: de titels van de zeven hoofdstukken krijg je maar liefst in het "Brussels", het Nederlands en het Frans. "Arm Brussel" wil de lezer geen dorre socio-politieke analyse bieden, ... nee, het is een vlot leesbaar boek geworden van een inwoner met een hart voor zijn stad ... Een aanrader! J.DL.

Geert van lstendael "ARM BR USSEL ", Uitg.Atlas, 240 blz., paperback., fr.

685

11

GE

IJNOHEIO


ZELFMEDIKA TIE Door de eeuwen heen heeft de mens gezocht zich te verdedigen tegen ziekte, pijn en ongemak door allerlei produkten van plantaardige, dierlijke of minerale oorsprong. De mens is steeds op zoek geweest naar geneesmiddelen om zijn ziekten te bestrijden en een goede gemoedstoestand te hebben.

Het medicament is het hulpmiddel geworden om het voortdurend streven naar meer materiële welstand en comfort mogelijk te maken. In de laatste 20 jaar is het verbruik van medicamenten zeer sterk gestegen. De noodzaak van het gebruik wordt in vraag gesteld. Uit de diverse studies blijkt dat de patiënten de medicatie niet gebruiken zoals de arts ze voorschrijft : - in het geheel niet gebruiken - een te lage dosis nemen, te hoge dosis, op het verkeerde ogenblik innemen. - voor andere doeleinden gebruiken dan voorgeschreven.

Een andere oorzaak van het te hoog medicatieverbruik is de zelfmedicatie. Wij spreken van zelfmedicatie als we onszelf behandelen met medicamenten. Deze medicamenten kunnen ons vroeger voorgeschreven zijn door de huisarts, het kan gaan om medicatie die kan bekomen worden zonder voorschrift, medicamenten die uitgewisseld worden tussen familieleden, buren, e.d. Een belangrijke reden tot zelfmedicatie is vaak dat het om kleine kwaaltjes gaat waarvoor we menen de huisarts niet te moeten raadplegen. Als zelfmedicatie te gemakkelijk gaat, kijken we echter niet meer uit naar behandelingen zonder medicatie. Denken wij maar aan patiënten met maag12

door F. COSYN

problemen na een overvloedige maaltijd. Een pilletje brengt oplossing en verlichting, verkeerde voedingsgewoonten worden niet gecorrigeerd. Bij zelfmedicatie stelt men te gemakkelijk eenzelfde klacht gelijk aan eenzelfde diagnose. Andere problemen bij zelfmedicatie zijn de over- en onderdosering, het veelvuldig gebruik hetgeen kan aanleiding geven tot verslaving en optreden van schadelijke nevenwerkingen. Het zelf nemen van medicatie kan de diagnosestelling van de arts bij ernstige problemen bemoeilijken. Tenslotte is het nemen van eigen medicatie samen met geneesmiddelen die door de behandelende arts voorgeschreven worden helemaal uit den boze. Over welke middelen gaat het vooral ? Pijnstillers In de meeste van de pijnstillers zitten werkzame bestanddelen die bij langdurige en frekwente inname aanleiding kunnen geven tot onder andere nierbeschadiging en maagproblemen. Maakt u regelmatig gebruik van deze middelen, consulteer uw huisarts. Hij kan de oorzaak van uw pijnen beter duiden en een aangepaste behandeling instellen. Laxeermiddelen Verstoppingsproblemen komen regelmatig voor. Ze zijn vaak op te lossen door een aangepaste voeding' en wijziging van de leefgewoonten. Deze beide oplossingen vergen echter een belangrijke inspanning van ons. Neem hier ook niet te vlug medicatie op eigen risico, maar raadpleeg uw arts om te voorkomen dat er ernstiger zaken aan de hand zijn.

Vitaminepreparaten De reklame slaat ons om de oren met steeds nieuwe vitaminepreparaten. Alle seizoenen zijn goed om ons een nieuw produkt aan te smeren. Vergeten wij niet dat onze voeding de belangrijkste vitamine bron blijft. Als deze evenwichtig is zal het vermoedelijk alleen onder bepaalde omstandigheden nodig zijn om extra vitamines in te nemen. Hier geldt terug de regel vraag advies aan uw arts. Hoewel het zelden voorkomt kan het teveel aan bepaalde vitamines ook oorzaak zijn problemen. Maagmiddelen Zoals wij reeds eerder zegden zijn maagproblemen gewoonlijk het gevolg van verkeerde voedingsgewoonten zoals te vel eten, te vlug eten, te vettige spijzen, e.d. de reklame wereld leert ons voluit te genieten en naderhand een pilletje te slikken. Op deze wijze behouden wij onze slechte gewoonten wat zeker nefast is voor het lichaam. Bij chronisch gebruik kunnen er bijwerkingen optreden, Hoest- en verkoudheidsmiddelen Vooral bejaarden zouden met zelfmedicatie op dit gebied zuinig moeten omspringen. Een aanhoudende hoest, een zware verkoudheid waarmee we te lang blijven sukkelen kan langdurige gevolgen hebben. De hierboven opgesomde lijst is zeker niet volledig. Iedereen kan ze voor zichzelf wellicht aanvullen. Toch zouden wij er willen voor waarschuwen voor allerlei kwalen zeer voorzichtig te willen' zijn met zelfmedicatie om te voorkomen dat banale oorzaken tot grote gevolgen leiden. Vraag liever eens te vlug raad aan uw apotheker of huisarts dan te laat.

FIT STAAT MOOI OP ELKE LEEFTIJD


U bent een Liberaal Mutualist? 50 jaar of ouder en u bent bekommerd om uw eigen gezondheid ? Dan bent u welkom in De Blauwe Distel van 26 september tot 6 oktober '93 voor een mutualistisch medisch verantwoord preventie gezondheidsprogramma. Dit omvat : een volledige medische check-up, een geïndividualiseerd oefenen spelprogramma, algemene informatie over gezondheid en dieet, animatie. Verblijf in volpension. Dit programma is een samenwerkingsproject tussen de Landsbond van Liberale Mutualiteiten, de Liberale Bonden van Gepensioneerden, de Liberale Gezondheidsinstellingen en de Vrije Universiteit van Brussel. Info en inschrijvingen : Liberale Bonden van Gepensioneerden, Livornostraat 25 te 1050 Brussel - tel. 02/538.59.05. PRIJZEN 60+ (M/V/) - 1 pers ./kamer - 2 pers ./kamer

LEDEN LIBERALE MUTUALITEIT

NIET-LEDEN LIBERALE MUTUALITEIT

13.850 fr. 12.350 fr./persoon

18.550 fr. 17.350 fr./persoon

geen 60+ (M/V) - 1 pers ./kamer 16.500 fr. 15.000 fr./persoon - 2 pers./kamer

1.500 fr. 0.000 fr./persoon

DAGCENTRA

De oprichting van dagcentra voor bejaarden en de Franse Gemeenschap wordt voorgesteld. Deze dagcentra zouden instaan voor de opvang gedurende de dag van bejaarden die nog wel thuis wonen, maar die zich niet meer volledig zelf kunnen behelpen. Op die manier zouden ze een schakel vormen tussen de rusthuizen en de dienstverlening en thuiszorg, wat voor de betrokkenen de overgang tussen de twee niveaus zou vergemakkelijken. Ze zouden de volgende taken toebedeeld krijgen: - het verlenen van een persoonlijke opvang en van een diagnose van de sociale situatie waarin de bejaarde zich bevindt, waarbij een oplossing kan gezocht worden voor de eventuele problemen; - het mogelijk maken van een medische begeleiding naar de verschillende diensten van het dagcentrum en een coördinatie van het aanbod van para-

medische en revalidatie-aktiviteiten; - het voorstellen van een heraanpassing; op lichamelijk vlak : de patiënt de mogelijkheid bieden tot een maximaal herstel van zijn zelfredzaamheid; - op geestelijk vlak : psycho- of sociotherapieën; - op maatschappelijk vlak : hulp om het hoofd te kunnen bieden aan situaties als pensionering, scheiding of eenzaamheid die tot ernstige psychische problemen kunnen leiden. De bedoeling van het hele projekt is niet in de eerste plaats de opzetting van nieuwe initiatieven, maar vooral een betere coördinatie van de bejaardenzorg binnen de bestaande strukturen. De dagcentra (centres de jour) zouden overigens in de plaats komen van de gemeenschappelijke dienstencentra (eentres de services communes). Bron : Infobulletin - Landsbond Liberale Mutualiteit.

BEJAARDENTEHUIZEN Weinig besluiten kenden in hun jeugdige bestaan reeds zo'n stormachtige ontwikkeling als het M.B. van 19/5/92 over de ZIV-tegemoetkoming in de rustoorden voor bejaarden : de tekst werd reeds driemaal gewijzigd en een vierde aanpassing is op komst (B.G. 92/269)! Om de continuïteit van de verzorging te garanderen, vooral dan voor de rustoorden die zwaar zorgbehoevende bejaarden herbergen (afhankelijkheidskategorieën B en C) worden bepaalde personeelseisen gesteld. Indien die continuiteit niet wordt gewaarborgd, verminderen de B- en C-forfaits voor het rustoord met 5 %. De voorgestelde wijziging wil deze sanktie minderen door, voor de rustoorden die een R. V.T. -afdeling hebben, het verpleegkundig en verzorgend personeel daarvan eveneens mee te tellen voor de bepaling van het personeelsbestand. Verder wordt de datum waartegen de rustoorden in orde moeten zijn met de voorwaarden voor het verzorgend personeel, o.m. verschoven van 1/10/1992 naar 1/4/1993.

lBG OOST-VlAANDEREN - 1993 Prornotiedagen LBG-bestuursleden "sociaal-culturele uitstappen in de kijker" .. - Provinciale filmdagen tentoonstellingen.

&

bezoek

- Buitenlandse reizen naar Davos (Zwitserland) en Menton (Frankrijk). - Samenwerkingsproject Vlaanderen Zeeuws-Vlaanderen (okt. '93). - Provinciale teaterdagen met amateurgezelschappen . - Kader- en studiedagen. Info:

LBG Oost-Vlaanderen Brabantdam 109 - 9000 GENT Tel. : 091/23.23.74 - Marc Van Hoey

13


en toch zeer warm en gul. De veelzijdige kunstenaar probeert ook iedere kunstvorm te benaderen; hij tekent, boetseert, aquarelleert, maakt beeldjes in klei, brons en neemt ook met veel talent de beeldhouwersbeitel ter hand. Daarvan getuigt de zeer sobere expressieve kop van Frits Vandenberghe, zijn vriend en kunstbroeder, gebeiteld in een robuuste stijl in een metershoge eikentronk (1940).

"Het dagelijkse brood" (Museum Permeke, Jabbeke}

Tussen zijn doeken door brengt hij ons eveneens een zeer rijk gamma aan vrouwelijke naakttekeningen. Fijn, levensecht, zonder overdrijving, in allerlei zeer goed getroffen en natuurlijke houdingen, volmaakt van proportionele anatomie, z6 rustig z6 vol overgave dat men de stemming waarin de tekeningen werden gemaakt aanvoelt. Bekijk maar eens zijn "Naakt op de rug gezien (1943) - Zulma (1946) Ludwine (1948) - Zittend naakt (1948) - De drie

FOCUS OP CONSTANT PERMEKE

Tijdens een zonnig lentedag bracht ik een bezoekje aan het provinciaal museum Constant Permeke te Jabbeke. Jabbeke situeert zich bij onze buren in West-Vlaanderen. en ligt op een 10 tal km ten noorden van Brugge. Het loont echt de moeite want het Museum geeft ons een volledig overzicht van het leven en werk van de kunstenaar en dit binnen zijn eigen woning omgeven door een rustgevend wandelpark. Deze vlaamse kunstenaar is geboren te Antwerpen op 31/7/1886 en overleden te Oostende op 5/1/1952. Zelf was hij de enige zoon van een volwaardig kunstenaar,. wiens talent wordt bevestigd door het schilderij van hem dat eveneens in het museum hangt en gemaakt werd in 1875 - een stilleven genaamd "Historie van Vlaanderen ". Dus het zat de jonge Permeke in het bloed, zoals men dat daar zegt.

De werken van de beginperiode zijn zoals bij elke andere kunstenaar afgestemd op dit van zijn tijdgenoten. Daar is in de eerste plaats James Ensor van Oostende, eveneens een talentvol kunstschilder. Die eerste periode wordt benadrukt door het helle en vrolijke kleurenpalet van Ensor. Daar is zijn "Oogst in Devonshire" van 1937 een sprekend voorbeeld van met de zeer grote nuancering van zachtroze naar rood en oranje. Dit werk vormt een tegenstelling met de werken uit zijn beginperiode (1909) waar hij het groene landschap rondom zich weergeeft met simpele lijn doch reeds met een brede waaier -en kleurschakering van groen naar blauw. Iets later sluit hij vriendschap met Frits Vandenberghe en de andere kunstschilders die tot de Latemse school behoren. Deze school bracht talrijke talentrijke kunstenaars samen: o.a. Van de Woestijne, Claus, Gust De Smet, Sys en nog zoveel andere. Ook deze invloed valt op in zijn werken uit die tijd. Als sprekend voorbeeld zijn Kermis (1921) en Het steegje (1920) - Het Visserskwartier - 's Avonds (1919) waarvan de opstelling der figuren, het koloriet dat eerder donker aandoet en toch fris overkomt door het gebruik van geel en groen in een breed kleurengamma welke sterk contrasteren met de grove zwart-bruine penseelstreken. De kunstenaar schildert immers met grove borstels, legt de verf rijk op zijn doek en werkt van daaruit zijn kleurenmengeling met forse streken uit. Donkere kleuren 14

M. DE MOL (Gent)

gratiën (1949) - Staand naakt (1946) - Leunend naakt (1942). Wat hij bereikt met potlood, krijt en houtskool alleen maar in zwart-wit met donkerbruinschakering is buitengewoon, levensecht, eenvoudig en waardevol evenals het leggen van zijn schaduw- en lichteffekten: bekijk het hierboven vermelde naakt van een vrouw op de rug gezien en haar linkervoet krabbend. Zo doodsimpel van gebaar en zo volmaakt in beeld gebracht. Ook de vierdelige levensgrote serie: Boer met schop (1930) - De bedelaar (1931) - De zaaier (1933) - De arenleester (1932) en uiteindelijk zijn Landschap met wiedster (1942). Let op de opstelling en diepte van het landschap. Op de linkervoorgrond de knielende wiedster als dominerende figuur. Dat vormt een tegengewicht met de boerenkar met trekkend paard en de begeleidend boeren gestalte. De driehoeksvormige opstelling tegenover de molen, de bomen en het huis op de achtergrond vormt een dieptebeeld. Ook de tekening van Den welgezinden (1935), mag men niet over het hoofd zien. Wat op het eerste gezicht lijkt op een vervormde mannenfiguur, blijkt bij nader ontleden een rustende mannengestalte te zijn, uitgezakt liggend op zijn stoel in absolute overgave aan een deugddoende rustpauze. Ook zijn atelier, een grote luchtige plaats op de eerste verdieping, zijn palet, borstels en andere werkarttributen zijn tentoongesteld. Er is de beeltenis van Frits Vandenberge, een herinnering aan zijn vriend uit 1922 en de daarna gebeeldhouwde kop (1940) en het familietafereel waarop hij ook zichzelf en zijn familie heeft geschilderd in 1922 in Vandenberghe's stijl. Een beeld van een eenvoudige, goedlachse en stoere


I

man die met beide benen op de grond staat beeldt het dagelijkse leven uit van de mensen levend rondom hem. Simpel en eenvoudig en zo op doek gebracht met vaste borstelstreken doch met een overdadigheid aan somber kleurengeweId. Ook zijn laatste onafgewerkte en onvoltooid landschap brengt een getuigenis in een opvolging van geel, oranje, bruin, sepia en vaalgrijs tot zwart, wordt een boerin afgebeeld huiswaartskerend na een zware brandende oogstnamiddag op het land onder een verzengende zon. In het reeds naderende schemerlicht komt zij haar buren tegemoet en zij loopt gebogen van de arbeid en met een zak korenaren in haar rechterhand.

Er zijn beelden in klei, terra-cotta en brons. Er zijn christushanden en nog zoveel meer. Er is het schilderij van zijn vrouw Marlette (1935) waarin al1een al het aangezicht oplicht uit de donkere kleuren. Er is de tekening van zijn moeder in houtskool wit-zwart met de wijze ogen en de strenge mond. Er is de houtskooltekening (1950) van Mevr. D 'Ydewalle, echtgenote van de Westvlaamse gouverneur, baron d'Ydewal1e, een van zijn zeldzame profieltekeningen waarin hij deze fijne dame laat zien in avondtoilet, toch een ietsje werelds nu met de opgetilde volantrok en de grote luchtige organdistrik op de rug. Daartegen contrasteerd het afscheid waar hij het overlijden van zijn moeder weergeeft liggend op haar doodsbed. Er is geen aangezicht maar al1een maar een witte vlek op het bed, de rust van de dood uitbeeldend en daarnaast de donkere omtrek van een zittend mannenfiguur met gebogen schouders. Een stil afscheid van een mensenleven en zijn moeder. Zo innig en zo triestig, bijna zonder lijnen of trekken en toch zo sprekend. Gematigd geïnteresseerd was ik naar het museum gegaan, om een beter inzicht in het leven en werk van Constant Permeke te krijgen. Groot was mijn verrassing : ik heb een waardevol mens en kunstenaar met een geweldige scheppingsdrang leren kennen en bewonderen. Zeer enthousiast en opgetogen ben ik buitengekomen. Met een kop thee op een zonnig terras, heb ik daarna in de stilte van de jonge groeiende loofbomen in de tuin en in een fijn geurig lentebriesje heerlijk nagenoten ... !

ONWETENDHEID KOST GELD Naar schatting hebben 8.000 hoogbejaarde gepensioneerden recht op een aanvul1ing van hun pensioen omdat het beneden het gewaarborgd inkomen ligt. Ze kregen dat niet, omdat ze het uit onwetendheid niet aanvroegen. Nu is de administratie bijna rond met de dossiers van de mensen die v66r 1976 met rust gingen (daarna gebeurde de aanpassing voor de werknemers automatisch) te onderzoeken. Dat onderzoek is een' gevolg van de wet-Leo Peeters, die vorig jaar werd goedgekeurd. Het leverde al zo'n 8.000 gerechtigden op. Wat veel mensen niet weten, is dat ze ook recht hebben op een klein extraatje als hun pensioen ongeveer gelijk is aan het bedrag van het gewaarborgd inkomen - 25.471 frank voor een gezin en 19.104 frank voor een al1eenstaande. Het pensioenbedrag wordt immers maar voor 90 t.h. in aanmerking genomen. een gezinshoofd heeft dus nog recht op een uitkering van zowat 2.500 frank, wat zijn maandelijks inkomen op ongeveer 28.000 frank brengt. Ruim 115.000 pensioendossiers moesten worden bekeken. Van 61.000 lag het pensioen hoger dan het bestaansminimum, en 27.000 gepensioneerden wensten niet dat hun dossier verder onderzocht werd. (Onderzoek naar de bestaansmiddelen). Daarbij wordt o.m. rekening gehouden met de bij fiscus bekende roerende en onroerende inkomsten en bezittingen inbegrepen deze die de voorbije tien jaar verkocht werden. De verhoging zal 150 à 500 mln frank kosten. Voor een andere groep gepensioneerden schuilt in dit stelsel wel een anomalie. Het extraatje is namelijk niet "gewaarborgd" voor degenen die in het oude stelsel vervroegd met pensioen gingen en 5 t.h. van hun pensioen moesten laten val1en per jaar vervroeging. Wanneer de bestaansmiddelen in rekening worden gebracht voor de berekening van het gewaarborgd inkomen, wordt geen rekening gehouden met het werkelijk uitbetaalde pensioenbedrag, maar met het fiktieve bedrag dat ze zouden krijgen als ze een vol1edige loopbaan hadden.

I

••••

Deze mensen trekken een inkomen dat lager ligt dan het gewaarborgd inkomen. Een nieuw wetsvoorstel wil dat veranderen en ook deze mensen recht geven op het volledige gewaarborgd inkomen. Dat zou zo'n 140 miljoen fr. kosten. Er is nog een groep bejaarden die niet krijgen waar ze recht op hebben, namelijk degenen die wegens hulpbehoevendheid recht hebben op de uitkering "hulp van derden". Als deze mensen in een rusthuis worden opgenomen, verliezen ze deze uitkering, die in de laagste graad van afhankelijkheid zo'n 3.689 fr. per maand bedraagt. Maar sedert de wet van 1 oktober 1989 hebben zij recht op de toen ingevoerde uitkering "hulp aan bejaarden", als hun verblijfskosten niet betaald worden door het OCMW. Ze moeten dan wel een aanvraag indienen voor deze "hulp aan bejaarden" en dat weten slechts weinigen. Maar als ze dat doen, lijden ze geen verlies door opname in een rusthuis. Ter info : eerlang zal een wetsvoorstel worden ingediend voor een automatische vermindering van de onroerende voorheffing voor gezinnen met bescheiden woning en kinderlast. Heel wat Belgen zijn niet op de hoogte van dit voordeel dat wel uitdrukkelijk moet worden aangevraagd.

PENSIOEN VOORSCHOT De voorlopige voorschotten op het pensioen die ambtenaren (of hun weduwen en weduwnaars) krijgen direkt na hun pensionering, zul1en voortaan 100 t.h. bedragen van het vermoedelijk definitieve pensioenbedrag. Dat besliste de kabinetsraad. Tot op heden kregen ambtenaren een voorschot van maar 90 of 95 t.h. Wanneer deze beslissing precies ingaat is nog niet bekend.

15

BEETHOVEN "EEN GEZAMENLIJKE

& SCHILLER

ODE AAN DE VRIJHEID EN DE VREUGDE"


door Guido Verbrugghe In een vorig artikel met betrekking tot het leven en het werk van Ludwig Van Beethoven, schetste ik het verloop van zijn jeugdjaren en de sociaal-politieke achtergrond ervan. In deze uitgave ga ik dieper in op de carrière van de componist. Meer in het bijzonder wordt in het kader van het Europees Jaar van de Ouderen en Solidariteit tussen de Generaties aandacht besteed aan de negende symfonie en de bewondering van de componist voor het werk van Friedrich Von Schiller, wiens "Ode an die Freude" verwerkt werd in het finaalkoor van de compositie. grootmeester waarvoor Ludwig toen een bijzondere bewondering had, presteerde Beethoven op buitengewone wijze. Deze interpretatie had Mozart zodanig ontroerd dat hij aan alle aanwezigen verklaarde : "Van deze muzikant spreekt zeker nog de gehele wereld. "

"Beethoven door A. Van Kloeber (1818)"

De jonge Ludwig Von Beethoven heeft, in vergelijking met Mozart, weinig gereisd. Enkel in 1787 is er sprake van een kort verblijf te Wenen. Aldaar zou Ludwig, Mozart ontmoet hebben. Biografen van beide musici vermelden de bijzondere lauwerende wijze waarop deze laatste over het talent van Beethoven sprak : "Op vraag van Mozart, speelde Beethoven een stukje. Daarvan dacht Wolfgang dat hij het gewoon uit het hoofd speelde. Hij was dus weinig enthousiast. Beethoven had dit opgemerkt en stelde daarom voor een improvisatie te spelen op een door Mozart gegeven thema. Vereerd door de aanwezigheid van de 16

Twee jaar later beslist Ludwig Van Beethoven om aan de Universiteit van Bonn filosofie te studeren. De studie van de wijsbegeerte zal zijn algemene kennis vervolmaken en zijn persoonlijkheid modelleren. De bijzondere stijl die hij zijn leven lang én op het vlak van de compositie én op sociaal vlak zal verdedigen zijn daar een gevolg van. Inderdaad, voor Van Beethoven staat de vrijheid van compositie centraal en kan deze enkel gebaseerd zijn op inspiratie. Door het feit dat hij aan traditie lak heeft, is hij bekend als een vrijgevochten en lastige jongeling, soms zelfs als onbeschaamd en autoritair en tevens sterk overtuigd van zijn eigen talenten. Omstreeks 1793 sluit de leerperiode zich af. Op dat ogenblik is hij als pianist reeds alom bekend. Hij besluit om zich meer toe te leggen op compositie. In 1801 schrijft hij aan zijn trouwe vriend Franz Wegeler : "Mijn composities brengen mij veel op! Ik heb teveel bestellingen en voor mijn werken zijn er meerdere uitgevers, ... meer dan ik het zelf wens!... "

Maar in dezelfde brief maakt hij zich ook voor het eerst zorgen over zijn gehoor: "Ik hoor minder goed, ... dag en nacht heb ik last van geruis ". Niettegenstaande deze snel vorderende ziekte, zal Van Beethoven erin slagen een groots repertorium te componeren. Stilaan is hij echter verplicht om met de anderen schriftelijk te converseren. In 1822 beëindigt hij zijn negende Symfonie waarvan hij jaren voordien de basis legt. Het betreft hier een majestueus werk opgedragen aan Frederic-Guillaume III van Pruisen en waarvan de gezongen finale steunt op de bekende "Ode aan de vreugde" van Schiller. De eerste uitvoering ervan heeft plaats op 7 mei 1824 te Wenen. Op dat ogenblik is Van Beethoven volledig doof. Toch volgt er nadien nog een ultiem quatuor opus 135 in 1826. Dit is een soort van verbitterd testament waarmee de componist zich wanhopig van de wereld afsluit. Op 26 maar 1827 sterft hij ten gevolge van een longontsteking. Meer dan twintigduizend personen begeleiden hem naar zijn laatste rustplaats. Onder hen bevindt zich Schubert. Friederich Von Schiller is geboren in 1759 te Marbach. Hij is afkomstig uit een zeer piëtistische familie, gedomineerd door het vaderlijk gezag van een kapitein uit het leger van de Hertog van Wurtemburg. Het piëtisme is een protestantse doctrine waarin de nadruk ligt op vroomheid via individuele religieuze beleving en de verspreiding daarvan naar de anderen mensen toe. Piëtisten moeten wanneer ze het echte geloof beproefd hebben een soort van geloofsbelijdenis opmaken en deze verspreiden onder de nieuwe discipelen ..

Ludwig zeer goed de filosofische ideeën van Friederich voor wie de vreugde en de vrijheid een absolute noodzaak zijn voor de menselijke ontplooiing. Beethoven is trouwens niet de enige componist die de "Ode aan de Vreugde" als project heeft. Danzi, Rust, Reichardt en ... Schubert zullen dit gedicht ook op muziek zetten. Vanaf 1792 werkt Van Beethoven aan de compositie van zijn negende symfonie. Het is pas in 1824 dat het werk voltooid is en dat hij er uiteindelijk in slaagt de tekst van Schiller in het laatste stuk te integreren. De befaamde negende symfonie heeft dus een langdurende genese gekend die in het volgende schema wordt weergegeven.

gende uittreksel: "In een tijd waar ons land beeft voor de oorlog, waar de politieke passies elkaar aanvallen, durven wij ons van de actualiteit afwenden. We stellen onze lezers voor; hun vrijheid terug te vinden en zich voortaan louter aan de mensheid te wijten en de tegenstrijdige politieke opinies te verzoenen onder de vlag van de waarheid en de schoonheid. "


Een negende symphonie ••••

"1759-1805 - Schiller"

Op veertienjarige leeftijd wordt de jonge Friederich op bevel van de hertog ingeschreven in een strenge leerschool alwaar de jongens worden voorbereid op een militaire carrière. De jonge Schiller ondergaat deze opleiding met geduld en in 1780 wordt hij als chirurg verbonden aan een regiment te Stuttgart. In feite voelt hij zich door een militaire carrière helemaal niet aangetrokken. Naar kunst en literatuur gaat al zijn belangstelling. Na een ongewettigde afwezigheid vlucht hij naar Mannheim. Daar brengt hij enkele onzekere jaren door totdat hij in 1789 benoemd wordt tot hoogleraar in de geschiedenis aan de Universiteit van Iena. Na zijn vlucht is hij in Mannheim bij de familie Koerner te gast. Op zesentwintigjarige leeftijd ontdekt hij daar uiteindelijk wat vrijheid en levensvreugde betekenen. Het is trouwens tijdens deze periode dat hij in 1785 de "Ode an die Freude" schrijft. Volgens Schillers biografen wordt die Ode in feite geschreven ter ere van de vrijmetselarij waarvan de familie Koerner deel uit maakt. De oorspronkelijke titel van het stuk was "Ode an die Freiheit". Maar in het toenmalige Duitsland onder het politiek regime van Metternich, moest men met vrijheidsidealen voorzichtig omgaan. Freiheit werd door Freude vervangen. Schiller is gedurende zijn vruchtbare litteraire carrière steeds een vurig verdediger van de vrijheid gebleven. Die bekommernis deelt hij met Goethe die hij tot aan zijn dood in 1805 als zijn grootste vriend beschouwt. Uit zijn voorwoord bij de creatie van zijn Musenalmanach in 1795, het vol

Vanaf de publikatie van, de "Ode aan de Vreugde" is Beethoven van dit werk op de hoogte. Via gemeenschappelijke vrienden kent

I. Vanaf 1792

2. Vanaf 1795

3. Vanaf 1807

4. Vanaf 1812

Beethoven voorziet het project om de "Ode aan de Vrijheid" op muziek te zetten.

Beethoven heen een muzihal thema waarin hij poëtische teksten wil bewerken.

Beethoven voorziet een majestueus orkestraa1 werk waarvan de finale bestaat uit zang en orkest.

Het idee van een negende symfonie dringt zich meer en meer op.

Vanaf 1818 Maakt de schets van een tiende symfonie met koren.

Vanaf 1817 Beethoven werkt het eerste deel van de negende symfonie uit en Wicht If.

1 + 2 In 1822 Beethoven vindt de juist link tussen het gedicht van Schiller en het muzikale thema van de "hymne aan de vreugde".

1 + 2 + 3 einde 1822 Beethoven beslist dat de "hymne aan de vreugde" de finale wordt van de tiende symfonie met koren.

1822-1823 •Beethoven componeert de eerste drie gedeelten van de negende symfonie en voorziet een louter instrumentale flJUlle

1+2+3+4 1823-1824 Struktureert uiteindelijk de negende symfonie met koren de finale als "hymne aan de vreugde".

Uit dit schema blijkt duidelijk welke centrale plaats het idee van een negende symfonie met haar koren in het leven van Ludwig Van Beethoven gekend heeft. Op 21 april 1986 besluit de Raad van Ministers van de Europese Gemeenschap deze "Ode aan de vreugde" als volkslied te gebruiken. Wellicht hebben beide kunstenaars nooit gedacht dat het bundelen van hun talent tot een Europees volkslied zou uitgroeien.

o vrienden, niet op deze tOOIl! Laat OIISvreugdevoller stemmen en vriendschappelijker! Vreugde, vreugde! Dochter val! Elysium,

Bibliografie:

Met hemelse vlammen, betreden wij uw tempel! Uw magische aantrekkingskracht Herenigt wat de gewoonte heeft verdeeld; Alle mensen worden broeders, onder de bescherming vall uw zachte vleugelen.

- Massin, B.&J. : Ludwig Van beethoven, Fayard, Parijs, 1967 - Maystard, S. : Beethoven, Cassel, Londen, 1978. - Bandet, J.L. : De Duitse Litteratuur, PVF, Parijs, 1967.

17

EINDE MANDAAT De heer O. Hoengenaert besliste januari jongstleden om zijn mandaat van hoofdredacteur van onze "Courant" niet meer te hernieuwen.


"Mijn kind is thans tot maturiteit gekomen" zo zegt de vader van de LBGCourant. "Het kan nu best zonder mij, als volwassene moet het absoluut met nieuwe persoonlijkheden geconfronteerd worden". Omer Hoengenaert is LBG-editorialist sedert 1971. "Aktief" was toen ter tijd het kaderblad van de Liberale Bonden van Gepensioneerden en tot 1983 was deze publikatie het fleuron van L.B.G.

Niets, kwa enthousiasme, is ondertussen veranderd. Vooruit zijn op de aktualiteit en wetenschappelijk gemotiveerde stellingname en toelichting bij sociaal-politieke strategieën waren toen al voor o. Hoenge-

.....I naert bij uitstek de voorkeursopties een kaderblad.

van

De overstap van een in beperkte oplage verspreide eerder intellectuele uitgave, naar een meer vulgariserende maar toch inhoudelijk perfekte vormingskrant, was in 1982 een belangrijke uitdaging. De onderwijspedagoog Hoengenaert had daaromtrent nogal wat ideeën. Aan de reeds opgesomde doelstellingen van de LBG-publikatie voegde hij de algemeen vormende artikelen toe. Het resultaat was perfekt . De Courant werd terecht bestempeld als de beste mutualistische publikatie en op slechts één jaar tijd werden meer dan tweeduizend abonnementen verkocht. Na tien jaar publikatie heeft LBG-Courant thans een uiterst getrouw lezerspubliek. Hoengenaert is er fier op dat elke jaar omstreeks december, de getrouwe abonnees zomaar spontaan op voorhand hun abonnement hernieuwen.

"Omer Hoengenaert LBG-editorialistN Al verlaat Omer Hoengenaert de hoofdredaktie, toch blijft hij het peterschap van onze Courant ten rechte opeisen. Opgelet! Omer verlaat het schip niet! Als LBG-Ondervoorzitter blijft hij zijn . filo-woordje verder zeggen. G.V.

HET BEJAARDENBELEID IN DE VLAAMSE GEMEENSCHAP

In haar regeerakkoord van 28/1/1992 legde de Vlaamse gemeenschap de volgende prioriteiten vast voor het bejaardenbeleid : - de bevordering en ondersteuning van het zelfstandig wonen voor bejaarden; - impulsprogramma's voor de bouw van rusthuizen en serviceflats; - de gelijkschakeling van de tegemoetkomingen, ongeacht de voorzieningen waarop de bejaarde een beroep doet; - het zoeken naar oplossingen voor de problematiek van het tekortschieten van heel wat pensioenen voor het betalen van de hotelkosten in de rustoorden.

Die krachtlijnen krijgen nu verder gestalte in de begroting voor 1993. Vooreerst zal de Executieve de bouw van 5.000 serviceflats en 5.000 woongelegenheden in rusthuizen betoelagen via leasing en lening. Deze alternatieve financieringswijze maakt het mogelijk om op kortere termijn de werken te kunnen aanvatten. De tussenkomst zou 285.000 fr. per jaar bedragen voor een flat en 275.000 fr. voor een woongelegenheid in een rusthuis, gedurende een periode van vijf jaar. Verder

18

zal de Vlaamse

regering

wer-

kingstoelagen verlenen voor de dienstencentra, de dagverzorgingscentra voor bejaarden, de personenalarmsystemen en de initiatieven van socio-kulturele en experimentele aard. Al deze zaken moeten dienen om de bejaarden zo lang mogelijk in hun vertrouwde omgeving te houden. Een dienstencentrum zorgt voor diensten van materiële, hygiënische en sociale aard voor bejaarden in een wijk, in samenwerking met andere diensten of instellingen. Het richt zich tot de zelfstandig wonende valide en semi-valide senioren. Er zijn er momenteel 75 erkend, waarvan de meeste georganiseerd zijn door een OCMW. De dagverzorgingscentra zijn gebouwen of gedeelten van gebouwen, waar bejaarden zonder overnachting, dagverzorging wordt gegeven, alsmede geheel of gedeeltelijk de gebruikelijke gezins- en huishoudelijke verzorging. Hieronder horen o.m. het vervoer van de bejaarden binnen een straal van 10 km thuis, de verpleegkundige verzorging, kinesistherapie en ergotherapie en mantelzorg. Momenteel zijn er in Vlaanderen 23 zulke centra erkend en

35 wachten op een erkenning. De personenalarmsystemen bestaan uit medaillons die de bejaarden om de hals dragen. Bij een eenvoudige druk op de knop wordt een automatisch oproepingssysteem van voorgeprogrammeerde telefoonnummers in werking gezet. Hierover zal een enquête georganiseerd worden bij de OCMW's en de mutualiteiten. De Vlaamse gemeenschap zou 20.000 fr. subsidie verlenen per toestel, terwijl de aankoopkosten gemiddeld 30.000 fr. bedragen. De initiatieven van socio-kulturele en van experimentele aard hebben allen tot doel het welzijn, de zelfredzaamheid en de ontplooiing van de bejaarden te bevorderen. Het gaat hier om zaken als opvang voor de nacht, voor korte perioden als weekends en vakanties, bejaardenoppas, het begeleid zelfstandig wonen van demente bejaarden, gezinsplaatsing en integrale kwaliteitszorg.

Bron : infobulletin nr.49, september 1992 - Landsbond Liberale Mutualiteiten

OMGANGSRECHT GROOTOUDERS-KLEINKINDEREN


Aan de relatie grootouders-kleinkinderen wordt zeer veel belang gehecht. Contact met grootouders is voor het overgrote deel van de kinderen een normale zaak. Er kunnen zich evenwel omstandigheden voordoen (o.m. echtscheiding, ruzies, overlijden van een van de ouders) die dat contact bemoeilijken. Het gebeurt ook dat ouders de omgang van de grootouders met de kleinkinderen onmogelijk maken. Voor de grootouders, zowel als voor de kleinkinderen, kan dit een groot gemis betekenen.

Dat grootouders in zekere mate wel recht hebben op omgang met hun kleinkinderen, wordt niet betwijfeld. Het Europees Hof van de Rechten van de Mens stelde dat grootouders een belangrijke rol in het gezinsleven kunnen spelen en verder werd op basis van een ruime interpretatie van art. 8 van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens, - dat het recht op eerbiediging van het privé- en gezinsleven bevat - een zeker omgangsrecht van de grootouders aanvaard. Ook heeft de

Europese Commissie zich reeds in die zin uitgesproken. In België zelf wordt het omgangsrecht van de grootouders algemeen aanvaard. Dit recht vindt zijn grondslag in de natuurwet die grootouders en kleinkinderen door bloedbanden bindt. De ouders kunnen zich evenwel tegen het omgangsrecht van de grootouders verzetten, wanneer daardoor hun gezag en het belang van de 'kinderen in het gedrang zouden komen. Dit omgangsrecht wordt in België evenwel niet bij wet geregeld waardoor de partijen vaak niet weten welke hun rechten en plichten zijn in dat verband zodat soms nodeloos conflicten ontstaan. In het buiteland o.m. in de V.S. en in Frankrijk is dit wel geregeld en werd het omgangsrecht in de wet neergeschreven. Voor een wettelijke omkadering van het omgangsrecht van de grootouders zou het dus volstaan de huidige praktijk in de wet te erkennen. Een algemene formulering zoals in het

Franse Burgerlijk Wetboek zou kunnen volstaan. Daarbij dient het nut van een meer gedetailleerde regeling te worden betwijfeld juist om zoveel mogelijk te vermijden dat dergelijke relaties juridisch worden geregeld. Het belang van het kind primeert en dient bijgevolg de eigenlijke reden te zijn voor het toekennen van het omgangsrecht. Belangrijk daarbij is ook dat de relatie ouders-kleinkinderen niet lijdt onder het toekennen van een omgangsrecht aan de grootouders. Daarom dient in het Burgerlijk Wetboek volgend artikel ingevoegd : 'De ouders kunnen zich niet zonder zwaarwichtige redenen verzetten tegen de omgang van hun kinderen met de grootouders. Komen de partijen niet tot een akkoord dan wordt het geschil door een van hen bij verzoekschrift, voor de rechtbank gebracht. Deze belist in het belang van het kind' . Peter BERBEN VLD Volksvertegenwoordiger

EXPERIMENT MET THUISZORG

Minister van Welzijn en Gezin, W. De Meester, wil hoogbejaarden (tijdelijk) later opvangen in pleeggezinnen, dit naar anologie met het systeem van kinderopvang bij onthaalmoeders. Bejaarden die behoefte hebben aan toezicht en verzorging zouden voortaan terecht kunnen bij opvanggezinnen ..

Het gaat voorlopig om een kleinschalig experiment. Alvast zijn vijf bejaardentenhuizen bereid geworden om pleeggezinnen te selecteren en. de gezinsopvang te begeleiden. Vanwege de Vlaamse overheidzouden zowel de pleeggezinnen als de bemiddelende voorzieningen een vergoeding ontvangen.

VORMINGSCURSUSSEN 1993 L.B.G. Nationaal organiseert volgende vormingscursussen in 1993. Noteer de data alvast in uw aktiviteitenkalender. 1. "Fit staat mooi op elke leeftijd" Home De Blauwe Distel - De Panne: van 26 september tot 6 oktober 1993. 2. "Diverse vormingscursussen in de provinciale vzw's "Zelfredzaamheid mannen - vrouwen, geheugentraining, Het Liberalisme, "Open SchooIcursussen" , e.a. 3. Voordrachten - filmforums 4. "Anders werken met mensen: data en plaats in volgende Courant.

Deze nieuwe vorm van thuiszorg zil geenszins bejaardenhuizen of andere diensten voor bejaardenhulp afbouwen maar beoogt een aanvulling voor de reeds bestaande reeks voorzieningen. De Minister beschouwt dit experiment als een mogelijk belangrijke en nieuw alternatief voor de opvang van ouderen. Het experiment is alvast een concrete suggestie voor een reëel gevoerde "Solidariteit tussen Generaties" - gegeven dat kadert in de thematiek van het Europees Jaar van de ouderen - en beoogt o.i. een daadwerkelijke bijdrage over een oplossing voor de gestelde groeiende vergrijzing. In de volgende Courant meer hierover. P.D.R.

INFO: Livornostraat 25 - 1050 Brussel - tel. 02/538.59.05

19

BEJAARDEN MIS(BE)HANDELING Een andere bron van Peeraer is de Klachtenkomissie Bejaardentehuizen, een organisatie die schriftelijke klachten van bejaarden behandeld en ouderen helpt bij het zoeken naar een geschikte rustplaats.


Hij onderscheidt drie vormen van mishandeling : lichamelijke, geestelijke en financiële.

"Lastige bewoners getreiterd ... " G. V.

In zijn studie over mishandeling van ouderen stelt Joris Peeraer, sociaal gerontoloog, dat in één op vier Vlaamse rusthuizen de kostgangers niet zelden het slachtoffer zijn van lichamelijke, psychische of financiële mishandelingen.

Met lichamelijke mishandeling, goed voor 29 % van de klachten, verstaat hij elke onmondige vorm van lichamelijk dwang waarmee de ouderen in toom worden gehouden. De financiële misdragingen betreffen vaak het achterhouden van een deel van het zakgeld of het deklareren van een veel te hoge maandafrekening. De geestelijke mishandelingen tenslotte goed voor bijna de helft van de klachten - betreffen structurele treitercampagnes tegen "lastige" bewoners of hen maar weer als kind behandelen.

Voor zijn onderzoek steunde de auteur zich op een enquête, welke werd verzonden aan al de sociale diensten van de O.C.M.W.'s en de ziekenhuizen in Vlaanderen en enkele andere specifieke diensten.

De mishandelingen zouden zich voordoen in 20 % van de Vlaamse instellingen op het platteland. In de steden zou dit percentage zelfs tot 33 % gaan.

Meer dan de helft van de opgezonden fomulieren werden beantwoordt.

Volgens onderzoeker zouden zelfs heel wat familieleden de bejaarden in kwestie niet geloven.

LBG ANTWERPEN ORGANISEREN :

a) Vormingscursus 1993 - thema:

"LifeStyle"

- 28 april : "Gezonde weging"

c) Reizen: - Straatsburg/Elzas (3 tot 7 mei) - Friesland (8 tot 12 juni) - Davos/Zwitserland (4 tot 11 september) - Turkije (25 september tot 9 oktober) - Parijs (30 oktober tot 2 november)

en zaalaktiviteiten

- 20 maart: "white Cliffs Country" - 22 maart : "Steenbakkers door de eeuwen heen"

20

Tot slot meent hij dat de overheid een beter toezicht zou moeten uitoefenen op de rusthuizen. Minister van Welzijn en Gezin, W. Demeester, vindt de conclusies van Peeraer zwaar overtrokken en meent dat de rechten van de rustbewoners voldoende gewaarborgd zijn. Nog ter info : In Vlaanderen verblijven ongeveer 60.000 bejaarden in bejaarden- , rust- , verzorgings- of ziekenhuizen. P.D.R.

KORT GENOTEERD - op 24 april organiseert de vzw Gezondheidspromotie een infodag te De Panne, Home De Blauwe Distel

voeding en be-

- 23 juni: "Mode en kleuren" - 22 september : "Schoonheid en ouderdom" - 23 oktober : "Etiquette van het tafelgebeuren". b) daguitstappen

- 16 april : "Kaas, kaas en nog eens kaas (Alkmaar) - 18 april: "Romantische zondag" - 1 juni: "Een Dolfijnse Dag" (Brugge)

Het probleem van de slechte behandeling van bejaarden doet zich vooral voor in een groep van 17.000 zwaar hulpbehoevende en dementen die in feite in gespecialiseerde rust- of verzorgingstehuizen zouden moeten terecht kunnen. De meesten zijn noodgedwongen hun toevlucht te nemen tot andere tehuizen die niet op hun opvang berekend zijn. Ook zou er voldoende hoger geschoold beschikbaar moeten zijn. Peeraer pleit dan ook voor het verbeteren van de kwaliteitszorg door de reorganisatie van de struktuur van de bejaardentehuizen en een betere opleiding van de verpleegkundigen en de verzorgsters.

INFO: A. Vernimmen, Lange Nieuwstraat 109 te 2000 ANTWERPEN - tel. 03/231.17.88.

- op 11 mei viert LBG haar 20-jarig bestaan - 20 mei is uitgeroepen voor de derde leeftijd

tot fietsdag

- op 26 juni verandert het zonenummer 091 in 09 en wordt aan het abonneenummer in het Gentse een extra nummer toegevoegd.

BRABANT ORGANISEERT:

INTERPELLA TIE


Naar aanleiding van het door de heer Peeraer gedane onderzoek werd Minister W. Demeester in de Vlaamse Raad geïnterpeIleerd. Onder meer het uitblijven van een betoelaging van een in het Antwerpse gevestigde Klachtencommissie werd scherp op de korrel genomen. Uiteraard werd ook een en ander in vraag gesteld : het gebrek aan RVT bedden, de onvoldoende opleiding van personeel, het rusthuisbeleid en de controle op de insteIlingen. Tot slot werd gewezen op de hoogdringendheid waarop de Vlaamse Regering zich moet bezinnen over de wijze waarop de overheid moet optreden in de sector van de bejaardenzorg.

In haar antwoord uitte de Minister haar bezorgdheid omtrent de kwaliteit van de bejaardenzorg. Zij meent dat begrippen zoals mishandelen, vernederen en beledigen sterk geladen zijn en niet zomaar maatschappelijk kunnen gemeten worden. Cijfers moeten daarbij met veel voorzichtigheid geïnterpreteerd worden en onjuistheden dienen vermeden te worden. Zo sprak de radio dat 1 op 4 bejaarden mishandeld wordt - wat onjuist is - want er werd bedoeld in één rusthuis op vier. Verder wijst de Minister op het gevaar van de veralgemening. De cijfers waarop de studie zich steunt betreft enkel gegevens van de klachtencommissie in Antwerpen en de enquête werd enkel gehouden bij maatschappelijke werkers en niet bij residenten, noch met de familie of de direkties. Dit gegeven brengt haar Inziens de geloofwaardigheid van de studie enigszins in het gedrang. Wel betreurt ze de kwaliteit in het algemeen van het gevoerde bejaardenbeleid, alsmede de kwaliteit van het personeel. Een en ander zou te wijten zijn aan de toegenomen werkdruk en de toenemende eis tot meer kennis. Ook meent zij dat heel wat verantwoordelijkheid berust bij de direkties. Een dekreet die kwalitatieve criteria zou bepalen zou wellicht een oplossing bieden, zo meent de Minister. Zij deelt verder mede een onderzoek

naar het management te zuIlen laten uitvoeren, en dit uit te breiden naar de thuiszorg. De bekomen resultaten kunnen aanleiding vormen tot het formuleren van voorsteIlen . Daarbij maakt zij de bemerking dat een aantal aspecten niet normerend kunnen geregeld worden. (privacy en vorming). Voor die vorming, zo meldt zij, zijn subsidies toegekend. ' Wat de mogelijke subsidiëring betreft van de klachtencommissie regio Antwerpen, deelt de Minister mede dat het werkingsveld van betreffende commissie beperkt is tot slechts een regio. Daarnaast werd een ombudsdienst uitgebouwd. Die dienst, georganiseerd door de Vlaamse regering zal ook in de Welzijnssector werkzaam zijn. Van die dienst heel veel.

verwacht

de Minister

Verder neemt de Minister dat de maatschappij verder gesensibiliseerd moet worden om de bejaarden in de rusthuizen niet aan hun lot over te laten. De zorgverlening moet volgens haar rekening houden met een stijgende nood aan zorgverlening. Het gevoerde beleid zal terzake onverminderd worden verdergezet. Dit geldt eveneens voor het tot nu toe gevoerde beleid inzake serviceflats, de gezinsopvang en de korteopvang. Tot slot wijst de Minister erop dat via de inspectie vernomen werd dat de zorgverlening goed is wat niet wegneemt dat er nooit enig geval van mishandeling mogelijk zou zijn. P.D.R. (Beknopt verslag nr. 23, blz. 12-14 , dd. 13/1/93)

a) Vormingsaktiviteiten - 29 april : bestuursdag - 25 mei : seniorensportdag - van 18 tot 20 oktober : bestuursdagen te Tihange. b) Buitenlandse reizen - Cervia (Adriatische Kust - Italië) een 1O-daagse reis met de autocar (21-30 mei) - Heraklion (vliegtuigreis) een 14daagse (15-29 oktober) INFO : Dirk Deceuninck, Koninginneplein 51-52 te 1030 BRUSSEL - tel. 02/218.63.05.

VERWARMINGSTOELAGE Krachtens de wet van 30/12/92 krijgen de bejaarden die op 1/2/93 in aanmerking komen voor een gewaarborgd inkomen voor bejaarden, een forfaitaire bijzondere verwarmingstoelage. Die toelage dient om de verhoging van het BTW-tarief op brandstoffen te compenseren. Ze wordt telkens in februari uitbetaald en is voor 1993 vastgesteld op 1290 fr.

LIMBURG ORGANISEERT : a) Vormingsdagen voor de bestuursverantwoordelijken

lokale :

- Intervisiegesprek met de bevoegde gedeputeerde van de provincie Limburg rond de beleidsnota Senioren Limburg 1993 - Doeltreffend participeren aan gemeentelijk adviesraden voor senioren - Voorlichtingsprogramma rond "Osteoporose" - Werkingsveraderingen rond de werking van de lokale afdelingen Bestuursleden Limburg gepaste tijde informatie.

ontvangen

ten

b) Binnen- en buitenlandse reizen (cfr. Zomerzon folder Limburg) INFO: StafLBG-Limburg, Geraetstraat 20, 3500 HASSSELT - tel. 011/22.79.02.

21

HARMONISATIE BRUGPENSIOENEN Sinds 1 januari 1993 is een nieuw Koninklijk Besluit klaar omtrent het conventioneel brugpensioen. Het KB is een vertaling van het akkoord dat werd gesloten met de sociale partners (werkgevers en werknemers) op 30 juli.


De twee basisprinciepen blijven ongewijzigd; elke bruggepensioneerde moet vervangen worden door een werkloze; ze krijgen werkloosheidsuitkering van 60 t.h. van hun brutoinkomen en hun ex-werkgever betaalt minstens de helft bij van het verschil met hun inkomen. Belangrijkste wijziging in de reglementering is het geleidelijk optrekken van de minimumleeftijd voor het brugpensioen tot 58 jaar. Vanaf 1 januari 1994 wordt dat minimum 57 jaar; in de periode tussen 1 januari 1995 en eind 1996 wordt dat 58 jaar.

jaar; brugpensioen op 50 jaar kan er enkel komen in "zeer uitzonderlijke gevallen". Bij ondernemingen in herstrukturering hangt de leeftijd af van de grootte van kollektief ontslag. Anders gezegd, hoe meer ontslagen, hoe lager de leeftijd voor brugpensionering. Niet alleen de leeftijd wordt opgetrokken, ook andere regels worden verscherpt. Zo mogen nieuwe bruggepensioneerden geen extra bijverdiensten meer kumuleren met hun uitkering. Zij volgen daarmee het stelsel van werklozen, dat enkel toelaat onbezoldigde arbeid te doen, of bij voorbeeld een politiek mandaat uit te oefenen. Als alternatief wordt een stelsel van halftijds brugpensioen ingevoerd. Voor hen die sinds 1 januari 1987 op brugpensioen zijn gegaan, blijft het stelsel van "toegelaten arbeid" bestaan. Wanneer kunnen we sinds 1 januari met rust?

Er komt een aparte regeling voor de collectieve arbeidsovereenkomsten (kao's) die nu brugpensioen mogelijk maken voor werknemers minder dan 55 jaar. In drie vroegere "nationale sektoren" - textiel, konfektie en staal - wordt een langere overgangsfase ingebouwd: brugpensioen van 54 jaar in de loop van '94, vanaf 56 jaar in '97 en uiteindelijk vanaf 58 jaar tegen eind '99.

a!~~m~ift:::::::: van 57 jaar -- naar 58 jaar tussen 1 jan. '95 en 31 dec'96

Kao's die brugpensioen vermelden vanaf 55 jaar, na een loopbaan van 38 jaar, kunnen onbeperkt verlengd worden. Nog een afwijking die behouden blijft, is die voor ondernemingen in moeilijkheden of in herstrukturering. Bij ondernemingen in moeilijkheden geldt voortaan de leeftijd van 52

Pij9f#:ÊH!i:JM!H~1;:mMk::

GRENSOVERSCHRIJDEND

Zoals u heeft kunnen lezen in de couranteditie nr.4 '92 en in dit nummer blz. 2 - werd op 24 juni '92 door de Europese Raad van Ministers bepaald dat 1993 het "Europese Jaar van de Ouderen en Solidariteit tussen de Generaties zal worden.

In concreto zullen volgende onderwerpen worden belicht : - zelfstandig wonen van ouderen - de positieve bijdrage van ouderen aan de samenleving en het stimuleren van solidariteit tussen de generaties - aktieve deelname van ouderen aan de samenleving - bevorderen van de dialoog en begrip binnen de Europese Gemeenschap, om de uitdagingen die het ouder worden van de samenleving ons stelt beter te kunnen hanteren. Het "Jaar" moet een evenement worden

22

van 55 jaar -- naar 56 jaar op 1januari '92 -- naar 57 jaar op 1januari '94 -- naar 58 jaar tussen 1 jan. '95 en 31 dec. '96 van 52 jaar -- naar 53 jaar op 1januari'92 -- naar 54 jaar op 1 jan. '94 voor textiel op 1 apr. '94 voor confectie op 31 dec. '94 voor staal -- naar 56 jaar op 1 januari'97 -- naar 58 jaar tussen 1 jan. '98 en 31 dec. '99

INITIATIEF

met zowel een serieuze als een feestelijke kant. Het goede nieuws - namelijk langer en gezonder leven - zal worden gevierd door middel van tentoonstellingen, festivals, boeken, etc ... Wat dit langer en gezonder leven voor weerslag heeft op de rechten en behoeften van ouderen zal aan bod komen in studies, conferenties en seminars. Dag- en weekbladen, radio en televisie zullen sterker dan ooit gericht zijn op zaken die met ouder worden en ouderen te maken hebben. In het kader van deze Europese beslissing belegde de Zeeuwse Raad voor ouderen met een groep ouderenorganisaties uit Vlaanderen een eerste informatieve vergadering. Deze bijeenkomst, voorafgegaan door een aantal kleinere vergaderingen resulteerde. alvast in een grensoverschrijdend senioren initiatief en werden diverse Nederlandse over-

heidsinstanties reeds gecontacteerd met het oog op het bekomen van een ondersteuningssubsidie. De initiatieven zullen o.m. het uitwisselen betreffen van informatie nopens diverse specifieke activiteiten (sport, spel, huisvesting, reizen, vrijwilligerswerk, ... , enz.) en het organiseren van lezingscyclussen rond specifieke ouderen thema's, filmforums en fototentoonstelling en een dito fotowedstrijd. Tot slot voorziet men het opzetten van een kwalitatieve reuze manifestatie waarin regionale en plaatselijke initiatieven worden ingepast. L.B. G. Oost-Vlaanderen volgt zoals steeds met aandacht dit initiatief en wenst aan gestelde voorstellen mee te werken met kleinschalige waardevolle projecten die aan elke senior ten goede komen. Wij houden u op de hoogte. M.V.H.

BRUGGENTAAL


Ludwig Lazarus Zamenhof werd op 15 december 1859, als zoon van taalleraar Markus en zijn vrouw Rosalia in Bialystok geboren. Bialystok ligt in het Noorden van Polen en heeft een gemengde bevolking van Litouwers en Polen. Gevolg naast het Litouws werd Pools gesproken. Daarbij zorgde een gemengde bevolking (Russen, Joden en Duitsers) die elk hun eigen taal bleven spreken voor een echte Babylonische spraakverwarring. Dat daarbij discriminatie van de verschiIIende bevolkingsgroepen aan de orde van de dag was, hoeft daarbij geen betoog. Uiteraard vormde dit al1es voor de kleine Ludwig zo geen probleem. Zijn vader leerde hem immers Duits en Frans en bij het Godsdienstonderricht leerde hij Aramees en Hebreeuws. Later leerde hij Grieks, Latijns en Engels. Wel1icht moet hij in die tijd al op de idee zijn gekomen van een uniform taal doch de oude talen waren ingevolge hun ingewikkelde grammatica niet bruikbaar. Toeval bracht hem ertoe woorden te creëren door gebruik te maken van eenzelfde uitgang èn een in een reeks talen bestaande kern die zowat in elke taal dezelfde betekenis had.

Na lang onderzoekswerk publiceerde hij op 14 juli 1887 zijn "Internacia Lingvo". Dit was mogelijk geweest zonder de financiële hulp in de zeepfabriek Silbernik en diens dochter Klara met wie hij op 9 augustus 1887 in het huwelijk trad. Ofschoon Zamenhof oogarts was (1886) beschikte hij immers niet over nodige middelen om zijn studiewerk te bekostigen. Om zijn ideeën te ondersteunen schreef Zammenhof een hele reeks artikelen die hij met het pseudoniem "Dr. Esperanto"; De Hopende ondertekende. Deze signatuur zal uiteindelijk de naam worden van deze nieuwe taal. Ook Tolstoy was voor deze idee gewonnen en samen met anderen (Leopold Einstein - journalist) werd in 1888 de eerste Esperantogroep van de wereld te Neurenberg gesticht. Een eerste tijdschrift "La Esperantisto" werd opgericht. In 1905 vond uiteindelijk het eerste Esperanto-wereldcongres plaats. Zamenhof droomde daarbij niet al1een van een wereldliteratuur in het Esperanto; hij voegde zelfde daad bij het woord

NADENKERT JES

• •

. :

Iedereen is onschuldig,

zolang hij niet verdacht wordt.

Inzicht werkt ontnuchterend. móedigheid.

Het weerhoudt je van iinpuï~ieve

over- . .....

.

..

Wapens die te lange tijd voor het uitbreken van een crisis zijn ont~ . wórpenzijn bijna even nutteloos als wapens die te laat arriveren. Een speciàlist' is iemand die steeds meer tracht te weten over steeds .. minder.. .... . .. . .. .... ...

•

.......

Als een leugen: groot genoeg is; trapt iedereen erin.

"Dr. Zamenhof"

en vertaalde, heel wat werken. Op 14 april 1917 overleed hij. Aanvankelijk vond het Esperanto heel wat weerklank doch tijdens wereldoorlog 11 werd die taal als communistisch bestempeld en Joods. Ook in de USSR werden Esperantisten vervolgd. Het is op 10 december 1954 dat een resolutie van de UNESCO de internationale taal erkende als medium voor internationale cultuuruitwisseling en onlangs werd met het verlenen van een adviserende status bij de Raad van Europa, de Esperantowereldsvereniging erkenning gegeven. Hoewel velen dat Esperanto als "kunsttaal" omschrijven - ze is gebaseerd op de regelmatige grammatica met slechts 16 hoofdregels en op een uitgekiend systeem van woordvormingslettergrepen (affixen) waarmee uit woordtermen nieuwe begrippen gevormd worden - is ze toch niet zo verspreid. Daarenboven kon ze geenszins als wereldkundige taal beschreven worden. Eerder spreekt men van "Bruggentaal ". Het lijkt in alle geval een middel om het talenprobleem eens en voor altijd uit de wereld te helpen. Interessant aspect daarbij vormt het feit dat de culturele identiteit niet moet worden opgegeven. Esperanto is immers niet de taal van één volk of één natie, doch het is een taal van niemand en van iedereen.

..... ;:.

P.D.R.

23


ANTWERPSE DIERENTUIN

De Antwerpse Zoo, gelegen naast het Centraal station, bestaat dit jaar precies 150 jaar.

150 jaar lang is de Koninklijke Maatschappij voor Dierkunde van Antwerpen trouw gebleven aan het doel dat de stichters zich hadden gesteld : "de kennis van de natuurlijke historie op een aangename wijze te verbreiden, de studie ervan voor de leden van de maatschappij te vergemakkelijken alsook voor deze van de Academie voor Schone Kunsten, voor de leerlingen van de school voor geneesheren en van het Atheneum". De eerste directeur, Jacques Kets, een vermaard zoöloog en taxidermist, was bijzonder goed geplaatst om deze taak op zich te nemen. Toen in 1844 het museum, waarin de natuurhistorische verzamelingen en zijn rariteitenkabinet waren ondergebracht, plechtig werd geopend, werd aan de maatschappij het predikaat "Koninklijk" toegekend. Het oorspronkelijk terrein waarop de eerste gebouwen van de dierentuin werden opgetrokken, lag buiten de stadswallen en besloeg slechts 1 ha 59. In 1847 werd het aanzienlijk uitgebreid tot ruim 7 ha 59. Van de oorspronkelijke gebouwen zijn slechts de Egyptische tempel, het okapigebouw en de roofvogelvolière bewaard gebleven. Ook aan het culturele aspect van de dierentuin werd de nodige aandacht besteed. Oorspronkelijk werden concer

ten gegeven op de kiosk van de tuin. Vanaf 1896 werden ook symfonische concerten georganiseerd. Om dit mogelijk te maken werd het museum, het eerste gebouw dat in 1844 werd opgetrokken, gesloopt om plaats te maken voor een feestzaal, de marmeren zaal en de wintertuin. Het museum werd naar de eerste verdieping overgebracht. Later werd in de schoot van de maatschappij, het Peter Benoitfonds gesticht en het zangkoor Arti Vocali opgericht. In 1960 werden de Koningin Elisabethzaal met ruim 2000 zitplaatsen en het eraan verbonden complex met zalen volledig vernieuwd. Dit laat de maatschappij toe een waaier van manifestaties te organiseren, zodat zij er zich terecht op kan beroemen het grootste culturele centrum van het Vlaamse land te zijn. Na de tweede wereldoorlog werd een volledige reorganisatie van de dierentuin doorgevoerd. De bedoeling was een model-Zoo uit te bouwen die zou voldoen aan de moderne wetenschappelijke, educatieve, kulturele en esthetische normen, met veel ruimte en licht voor de dieren. Enkele opmerkelijke realisaties uit deze na-oorlogse periode zijn : het "Antwerp Cage System (1946), het mensapengebouw (1958, volledig herbouwd in 1988), het grote jubileumcomplex (1968), met verblijven voor leeuwen, tijgers, beren, roofdieren, dolfijnen en nachtdieren, een volledig nieuw reptielenverblijf (1973) en tenslotte een nieuw gebouw voor de apen (1978).

•

•

150 JAAR

gekocht. In 1956 verwierf de Zoo in Muizen bij Mechelen het domein Planckendael (40 ha), een dierpark dat ook als kweekcentrum fungeert en inmiddels is uitgegroeid tot een boeiende, volwaardige Zoo met een eigen karakter. De bijzonderste bijdrage van de Zoo tot het natuurbehoud bestaat uiteraard uit het instandhouden en kweken van verdwijnende diersoorten, zoals de okapi, het Przewalskipaard, de Grauer's gorilla, de Hawaiigans, de Kongopauw, de dwergchimpansee, enz ... Bij het uitzetten, in het wild, van sommige bedreigde diersoorten heeft de Zoo een pioniersrol gespeeld. Met zijn rijk gevarieerd gamma van activiteiten, zijn ruim 900 diersoorten en nagenoeg 5.000 dieren, meer dan 1.000.000 bezoekers per jaar, 20.000 leden en niet in het minst de prachtig aangelegde tuin met een aantal oude en zeldzame bomen, is de Antwerpse Zoo na bijna 150 jaar uitgegroeid tot één der merkwaardigste en mooiste dierentuinen ter wereld. In het kader van Antwerpen 93 vormt deze viering een extra toemaatje.

Sedert 1953 wordt jaarlijks een prijs voor de biologie "Jacques Kets" uitgereikt en wordt een zuiver wetenschappelijk tijdschrift" Acta Zoölogica et Pathologica Antverpiensia", uitgegeven. Tevens kan het publiek terecht in een wetenschappelijke bibliotheek, waarin ook een foto- en diatheek zijn ondergebracht. Ook in de strijd om het natuurbehoud speelt de Zoo een belangrijke rol. Zo werd in 1981 in Geel het bijna 100 ha grote natuurreservaat "De Zegge" aan-

"Ingang Antwerpse

Zoo"

Foto P.D.R.

PIONEERS DER WETENSCHAP ISAAC NEWTON (1642-1727)

dat als de zwaartekracht onverminderd werkzaam is vanuit het middelpunt van de aarde tot aan het aardoppervlak, het dan slechts een logische conclusie is dat deze kracht zich nog verder uitstrekt dan men algemeen aannam. "Waarom niet tot aan de maan, dacht hij, en als dat zo is, dan moet de lap van de maan daardoor beïnvloed worden en wellicht wordt zij wel in haar baan gehouden door de aantrekkingskracht van de aarde".


De programmatie voor 1993 werd dan ook opgesteld met aandacht voor de oorspronkelijke doelstellingen waarin naast het zoölogisch aspekt ook het sociale en kulturele centraal staan.

In het officiële programma zal je kongressen, concerten en belangrijke evenementen terugvinden. V IV/TV

Enkele voorbeelden hiervan zijn: >I<

>I<

>I<

R

/IV,

GEN/C'!. CAI!TI!A.A TI.1

c

M01l.. A..Y/\,

r.

29 april-26 september tentoonstelling "150 jaar Zoo en haar kunstpatrimonium " 3 juli-12 september avondmanifestaties "150 jaar Zoo Antwerpen" . december het slotgala "150 jaar Zoo Antwerpen" met in de Koningin Elisabethzaal een prestigieus galaconcert van de Koninklijke Filharmonie van Vlaanderen.

Daarnaast is er ook een open programma, waarin meer publiekgerichte evenementen kaderen. Voor meer informatie kan je terecht: Koningin Astridplein 26 - 2018 Antwerpen - tel. 03/231.16.40. P.D.R.

Isaac Newton werd geboren in het Engelse stadje Woolsthorpe in Lincolnshire op Kerstdag 1642. Toen zijn moeder voor de tweede maal in het huwelijk trad, werd de kleine Isaac bij zijn grootmoeder achtergelaten. In 1654 werd hij naar het gymnasium in Grantham gestuurd. In het begin bleek hij een eerder gematigd leerling te zijn maar geleidelijk aan groeide hij uit tot de nr 1 van de school. Een overwinning in een gevecht met een oudere jongen was wellicht oorzaak van zijn ommekeer. Kwestie van zelfvertrouwen. Nadien ging hij studeren aan het Trinity College in Cambridge waar hij in 1665 zijn academische graad behaalde. Reeds als jongen had hij een diep inzicht in wiskundige problemen. Infeite had hij, alvorens naar Cambridge te gaan, al heel wat belangrijke boeken op wetenschappelijk gebied bestudeerd. Steeds was hij bezig om zijn kennis te vergroten en te verdiepen. In het najaar van 1665 kwam hij voor het eerst op het idee van een universele zwaartekracht. Pemberton, een vriend uit latere jaren, vertelde dat Newton, toen hij in zijn tuin zat begon na te denken over de zwaartekracht. Het drong tot hem door

Het verhaal dat hij op dit idee kwam omdat hij een appel uit een boom zag vallen is afkomstig van Voltaire, die het gehoord zou hebben van een familielid van Newton, mevrouw Conduit. Vele jaren lang wees men de boom aan in Woolsthorpe waaronder Newton zou hebben gezeten. Op 1 oktober 1667 kreeg hij samen met acht anderen een toelage van het Trinity College (Cambridge). Hij richtte nu zijn volle aandacht op het maken van lenzen. In 1668 maakte hij zijn eerste spiegeltelescoop waarmee hij de manen van Jupiter kon zien. Dit was het begin van een merkwaardige carrière die culmineerde in zijn benoeming tot president aan de Royal Society. Hij schreef een aantal werken waaronder het beroemdste "opties" is. Van de persoon Newton zelf is infeite weinig bekend. Volgens een zegsman zou hij niet erg groot van gestalte zijn geweest, een erg levendige oogopslag gehad hebben, een waardig voorkomen en zilvergrijs haar. Bisschop Atterbury daarentegen is het daarmee niet eens en zei van Newton dat "uit zijn voorkomen bleek absoluut niks van de diepe wijsheid die uit zijn werken spreekt". Wel weet men dat Newton vrijgevig was en grootmoedig en vooral erg slordig en enorm verstrooid. Het is onmogelijk de genialiteit van Newton met enkele woorden te schetsen maar eveneens na hem hebben tal van geleerden kunnen voortbouwen op de vruchten van zijn geniaal denken. Newton stierf op 20 maart 1727 te Kensington op 85 jarige leeftijd.

25

PROVINCIAAL TEATERINITIATIEF Nog net voor de komst van de Sint organiseerde L.B.G. Oost-Vlaanderen, traditiegetrouw haar jaarlijkse culturele manifestatie. Opnieuw waren een massa senioren present.


Terwijl de koepelorganisatie "De Voorzorg" Groot Gent in de voormiddag de Sint-Niklaase markt overspoelde, trokken de overige participanten op naar een aantal bedrijven in Eeklo.

"Johny Voners en Jeanine Bischops''

In de namiddag - na een fijne lunch in het jeugdcentrum De Leke te Eeklo waren de participanten te gast in het nieuw cultureel Centrum Stroming te Sleidinge voor de opvoering van de teatershow "Lachen geblazen" met Johny Voners en Jeanine Bischops.

ANTWERPEN 93 : DE GESCHIEDENIS VAN EEN INITIATIEF

Het was de toenmalige Minister van Cultuur Melina Mercouri' s idee om elk jaar een stad tot brandpunt van de Europese cultuur te maken. Haar suggestie werd door al haar Europese collega's gevolgd en het is sinds 5 juni 1985 dat elk jaar een andere stad de titel "Culturele Hoofdstad van Europa" krijgt. De titel van "Culturele Hoofdstad" wordt verleend aan een stad die met respekt voor haar kultureel verleden, een stimulans blijft voor nieuwe hedendaagse stromingen.

Het blijft de bedoeling van het initiatief om de volkeren van de lidstaten dichter bij elkaar te brengen, de culturele samenwerking tussen de lidstaten op te voeren en tegelijk rekening te houden met Europese culturele affiniteiten in een ruimer verband dan de feitelijke lidstaten van de Europese Gemeenschap. Elke stad die tot nu aan. de beurt kwam, heeft het project naar eigen smaak en inzicht ingevuld, rekening houdend met twee doelstellingen. De eerste is de cultuur van de betrokken . stad of streek toegankelijk maken voor

26

een Europees of nog internationaal publiek, de tweede is een beeld ophangen van de actualiteit van de Europese cultuur. Sinds 1985 kwamen acht steden aan de beurt. Athene ('85), Firenze ('86), Amsterdam ('87), Berlijn ('88), Parijs ('89), Glasgow ('90), Dublin ('91) en Madrid ('92). Nu is het de beurt aan Antwerpen. Verder meer hierover. Daar de Europese cultuur geen zaak is van twaalf landen heeft de Europese commissie een nieuw initiatief in uitvoering : de "Europese Culturele maand". Vanaf dit jaar wordt jaarlijks een Cultuurstad in Midden- of Oost-Europa gedurende een maand in de kijker gezet. De Commissie bepleit uitwisselingen tussen de Europese culturele hoofdsteden en de steden die een "culturele maand" organiseren. In 1992 was dit Krakau (Polen) in 1993 wordt het Graz (Oostenrijk) en in 1994 volgt Boedapest (Hongarije). P.D.R.

Dit spektakel sloeg mooi aan bij het senioren publiek Meteen is het duidelijk dat de idee dat ouderen "zoet" moeten gehouden worden met een klassieke showgebeuren voorbijgestreefd is. Ook de sociaal culturele behoeften van de senioren evolueren. Dit houdt dus in dat willen wij ook het jong-senioren publiek bereiken wij professioneel moeten inspelen op hun behoeften via het brengen van . "aangepaste aktiviteiten" . M.V.H.

GROEPSUlTSTAPPEN Voor de vijftiende maal heeft de Toeristische Federatie van Brabant een brochure uitgegeven waarin u verschillende ideeën vindt voor een groepsuitstap naar Vlaams-Brabant en Brussel. Zoals de voorgaande edities bevat ook de uitgave 1993 weer verschillende kant-en-klaar programma's voor een uitstap van een volledige dag. Zowat alle toeristische bezienswaardigheden van stad en platteland in VlaamsBrabant zijn vertegenwoordigd. In deze brochure vindt u ook talrijke programma's voor een korter bezoek aan een stad of dorp. Ze zijn makkelijk met mekaar te combineren tot een ruimere streekverkenning . Het tweede deel van de brochure heeft Brussel als onderwerp en geeft een overzicht van de mogelijkheden tot toeristisch groepsbezoek aan de hoofdstad. Behalve rondritten en wandelingen door de stad, wordt ook een hele reeks interessante bezoeken aan diverse museumkollekties voorgesteld. Deze brochure is verkrijgbaar bij de v.z. w. Toeristische Federatie van Brabant, Vlaamse Gemeenschap, Grasmarkt 61, 1000 BRUSSEL, tel. 02/504.04.55.

antwerpen 93 Culturele hoofdstad van Europa


Agenda Dit jaar is Antwerpen tot de Culturele Hoofdstad uitgeroepen van Europa. Vernieuwde straten, opgefriste gevels en prachtig gerestaureerde gebouwen zijn klaar om de bezoekers (en kunstenaars) te verwelkomen.

Van april - het feestelijk openingsweekend is 26, 27 en 28 maart - tot december '93 volgen tentoonstellingen, theater- , dans- en operavoorstellingen, concerten, films, lezingen en workshops elkaar in snel tempo op. De stad zal bruisen van activiteit, want behalve het kunstenprogramma zijn nog tal van andere manifestaties, congressen, wedstrijden, beurzen en openluchtevenementen gepland. Een compleet overzicht geven van al de evenementen die gepland zijn, is niet mogelijk. Daarvoor kunt u terecht bij INFO'93, Grote Markt 29, 2000 Antwerpen. (03/226.93.00)

Voor wie goed geïnformeerd en tegen democratische prijs op het aanbod Antwerpen 93 af wil gaan, kan zich in de boekhandel daarenboven het "ARTbonus"- boekje aanschaffen. Naast het stadsplan vind je er een beknopte geschiedenis van Antwerpen in, een grondige informatie over de hoofdthema's van Antwerpen 93, een programmaoverzichtverzicht, adressen, leuke tips, kosteloze en/of voordelige tickets voor musea, tentoonstellingen en andere manifestaties, reducties op uitstappen (Flandria, Zoo) en op enkele publikaties.

Voor ons is het goed daarenboven te weten dat verenigingen en groepen een speciaal welkom krijgen. Er zijn keuzepakketten beschikbaar met daarin educatieve rondleidingen, cultuurhistorische wandelingen, enz. Verder is het mogelijk dat een consultant het programma

van Antwerpen 93 bij u in de afdeling komt toelichten tegen vergoeding van de verplaatsingskosten. Wie verstandig is komt met de trein naar Antwerpen. De trein brengt je naar het centrum van de stad en geeft aansluiting op een perfect tram- en busnetwerk. In de stations zal je daarenboven voor de meeste belangrijke manifestaties voordelige combi-tickets kunnen aankopen waarin trein (+ tram) + toegang tegen sterk verminderde prijzen zijn begrepen. Hierna volgen enkele data uit die overvolle agenda : - Tijdens het openingsweekend van 26, 27 en 28 maart wordt allicht de juiste toon gezet, met "Antwerpen Feest". Muziekgroepen, kermisplezier, circus, straatacts, feest alom. - De boekdrukkunst was een centraal element van het kulturele leven in Antwerpen en daar wordt één boeiend aspekt uitgelicht : de botanica. Museum Plantin-Morerus (Vrijdag markt 22), van 13 maart tot 13 juni. - Jacob Jordaens. Koninklijk Museum voor Schone Kunsten (Leopold de Waelplaats 1-9), van 27 maart tot 27 juni. - Observatorium Open Stad. Tijdens de hele duur van Antwerpen 93 zullen er verrassende stadswandelingen ondernomen worden te voet, per fiets, met de tram of per bus. - De Bourla-schouwburg (Komedieplaats) wordt tijdens het openingsweekend eind maart ingewijd als een theater voor kreaties. Er komen zeven produkties . - Forum Open Stad. Onder het motto "de Europese stad in alle staten" wordt in de maand september/oktober een internationaal colloquium gehouden.

- Tentoonstelling hedendaagse kunst, tweede centrale expositie van 19 september tot 28 november in het Museum van Hedendaagse Kunst van Antwerpen (MUHKA - Waterstraat). - Tentoonstelling hedendaagse kunst, eerste centrale expositie van 25 juli tot 10 oktober in het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten (Leopold de Waelplaats). - Tentoonstelling Rubens-Cantoor in het Rubenshuis (Rubensstraat 9) van 15 mei tot 27 juni, met Rubens-kopieën van Willem PanneeIs. Hier wordt het aspekt "fabriek" van Rubens getoond. - De panoramische droom. Antwerpen en de wereldtentoonstellingen. Bouwcentrum (Jan van Rijswijcklaan 191), van 18 juni tot 31 augustus. - Antwerpen Eurosail 93 : 14 - 17 augustus 1993. Met Eurosail 93 (wedstrijd voor zeilschepen) zal een aantal grote zeilschepen aanmeren voor de Antwerpse rede. Een hoogtepunt van het feestelijke Antwerpen '93. Ook de Mercator zal ter gelegenheid van Eurosail 93 naar zijn vroegere thuishaven Antwerpen komen om er als eerste de vlootparade te leiden bij het vertrek op 17 augustus. Hoogtepunten : vertrek op 17/8 en op de vooravond een spetterend reuze vuurwerk op de Schelde. - Verhaal van een metropool. Hessenhuis (Hessenplein) van 24 juni tot 10 oktober. - Antwerpse retabels van de 15de en de 16de eeuw. Onze-Lieve-Vrouwkathedraal (Groenplaats), van eind mei tot half oktober. - 150 jaar Zoo - 29 april tot en met 26 september.

P.D.R.

27

c

u r S

1

e f j e

LIS BOA, A TUA BELEZA ... (c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent

"Goede reis en tot binnen een maand!" zegt mijn reisgezellin. - Amuseer jij je nog hier! Ik:druk een laatste kus op haar wang en stap de hoge treeplank op. Een fluittoon weerklinkt en de deuren zwaaien dicht. Snel duw ik het raam van het portier open. Ik: kijk voor de zoveelste keer op het horloge in het Apoloniastation : tien over negen. Het duurt lange seconden voor de trein in beweging komt. Wuivend loopt ze nog enkele meters mee. Ik: trek mijn hoofd terug als de eerste bocht haar aan het gezicht onttrekt. Onze vakantie in Portugal zit er - wat mij betreft - op. Het thuisfront roept.

"Lisboa, a tua beleza nunca potrai esquecer." Het populaire liedje waarin Linda De Suza zweert dat ze de schoonheid van Lissabon nooit of te nimmer zal vergeten, klinkt nog na in mijn hoofd. Met een tikje weemoed werp ik een laatste blik op de heuvels met de schilderachtige volksbuurten die steeds verder van mij wegglijden. De stemmige kroegjes met de fadozangers . De volksvrouwen in de smalle geplaveide straten. De huisjes die steil tegen de bergen zijn opgebouwd en het wijdse panorama op de Taag over hun daken heen. In de trein zijn de verschillende kompartimenten al propvol en ik blijf in de zijgang staan. Langs de kant hebben we een mooi uitzicht op de Taag, waar de zon glinstert in het water. In de verte kan ik nog net een deel van de immense boogbrug onderscheiden, langs waar we de vorige dag zuidwaarts zijn getrokken. Het kunstwerk is de trots van de Lisabonners en de laatste vast oeververbinding voor de monding. De overkant biedt een indrukwekkend panorama op de skyline van de stad, waar het ene monument als het ware aansluit op het andere.

28

De jonge man naast mij slaat me tersluiks gade. "Estrángeiro ? - Ja, Belga. "Mijn vader is er ooit eens voor enkele dagen geweest." vervolgt hij in vlekkeloos Engels, "Hij heeft jarenlang als gastarbeider gewerkt in Parijs. Mooie reis gemaakt in Portugal?" Ik neem mijn landkaart en beschrijf de reisroute die ik samen met mijn reisgezellin heb gevolgd. Helemaal van aan de Minho in het Noorden over Porto en Aveiro tot in Lissabon. Hij zwijgt even en luistert naar de kadans van de wielen over de sporen. "Nu, van zulke buitenlandse vakantie kan ik alleen maar dromen : ik woon in Porto en ben al blij dat ik enkele dagen naar Lissabon kan." zegt hij met een tikje wrevel in zijn stem. In Entrocamento stopt de trein. Voor onbepaalde tijd, zo blijkt al vlug. Na zo'n half uur wachten, stappen we uit. De jongeman - zeg maar Carlos - nodigt mij uit voor een koffie in het stationsbuffet. "Er heerst hier zo'n mentaliteit van gelatenheid, van stille weemoed, van heimwee naar het verleden, dat overigens nooit zo geweest is als de meesten het zich voorstellen." vertelt hij., "De mensen mijmeren te veel hoe het vroeger was, toen we Brazilië nog hadden en onze kolonies in Afrika. Het heeft geen zin je op het verleden vast te pinnen. We moeten vooruitzien, aan een toekomst bouwen. Een hardnekkig Portugees trekje, die saudade. " Hij kijkt strak voor zich uit. Meer over de saudade wil hij kwijt. De saudade - je zou het kunnen omschrijven als weemoed - vindt zijn volle beslag in de fados, de typische Portugese volksmuziek. Met een sfeertje van "eens Lekker" ongelukkig zijn of van 'wat overkomt ons nu toch allemaal ?' De charmes van Lissabon als dekor

door Frans

voor straatzangers die gebukt gaan onder loodzwaar liefdesverdriet, maar ook de Portugees die in het buitenland met enkele laagbetaalde klussen aan de bak komt, zijn de populairste thema's. De werkelijkheid lijkt op het ogenblik al niet veel rooskleuriger te zijn. Door de mikre's galmt een bericht. "Een eindje verderop hebben arbeiders de sporen geblokkeerd." vertaalt Carlos voor mij, "Er hangen weer nieuwe afdankingen in de lucht. Het is hier overigens al lang aan het gisten. "..We hebben dus nog alle tijd om verder te blijven kletsen. Na ik weet niet hoe lang horen we de stem door de mikro weer schetteren. Carlos giet snel de rest van zijn koffie naar binnen en maant mij aan hetzelfde te doen. We gaan direkt vertrekken. Iedereen stormt naar de trein. Nauwelijks zijn we ingestapt of we rijden verder. In Coimbra moet ik overstappen. "Hier zou je zeker enkele dagen moeten kunnen blijven." raad Carlos mij nog aan, "De stad van de studenten. Als je het gezien hebt, wil je zeker terug." Ik heb helaas geen tijd. Met spijt in het hart hol ik van de ene trein naar de andere en zonder dat ik ook maar een ogenblik tot rust kan komen, gaat het weer verder. Het landschap wordt nu steeds dunner bevolkt en steeds ruiger. Als een slang slingert de trein door de valleien. Langzaam klimmen we de serra de Estrela op, het dak van Portugal. Het is meer dan honderd kilometer verder en enkele uren later eer we boven zijn. De stoptrein neemt er rustig zijn tijd voor. Maar zelfs langzaam lijkt het nog te snel. Precies daarom heb ik de konfortabele sneltrein niet genomen. Met spijt

NAAR MENTON ...


in het hart zie ik welke mooie streek we tijdens onze vakantie niet hebben kunnen bezoeken en ik ben vastbesloten terug te komen. Helemaal boven is het vlak. Dor en stenig. Alsof niemand er nog iets te zoeken heeft. Eerst in de vooravond komen we in Vilar Formoso aan. Een kilometer voor de grens stoppen we. Met een zucht slaat een dieselmotor in de locomotief af. Vanaf hier wordt het te voet verder, legt de stationschef me uit. De eerste trein aan Spaanse kant, in Fuentes de Onoro, vertrekt om middernacht en de volgende een eind in de voormiddag. Ik heb geen zin om tot 's nachts te wachten en instal1eer mijn tentje ergens in een veld. Met een zaklantaarn, mijn lunchpakket en een goed boek maak ik het mij zo konfortabel mogelijk. De zon staat reeds hoog aan de hemel als ik de volgende morgen weer gepakt en gezakt in het godvergeten stationnetje sta voor het vervolg van de terugreis. Voor ik de Spaanse trein instap, kijk ik nog een tijd in Westelijke richting. Het is niet precies te zien hoe de grens loopt doorheen het dorre landschap. Liefst van al zou ik terugwillen. Een vlaag van saudade overvalt me.

"reizen om

Ie

Ieren... ..

De LBG van Oost-Vlaanderen zijn in oktober 1992 gestart met een autobusreis naar Menton. Deze pilootreis kende veel bijval en succes. Schoonheidsfoutjes werden weggewerkt en onze provinciale organisatie stelt opnieuw dit jaar 2 Mentonreizen voor. Het Hotel Prince de Gal1es op de zeedijk staat borg voor een perfecte accommodatie met zuiderse charmes. Het

verblijf is in half pension en deze 9daagse reis (met overnachting op heenen terugreis) is reeds te koop vanaf 18.700 fr. (uitstappen inbegrepen).

Periodes:

- van 8/5/93 tot 16/5/93. - van 9/10/93 tot 17/10/93.

Opgelet! Bij het ter perse gaan van dit artikeltje zijn deze reizen, op enkele plaatsen na, reeds uitverkocht. M.V.H.

JEAN COCTEAU

BUNDEL

Sinds 1987 is "Frans" siefjesschrijver.

onze vaste cur-

Deze cursiefjes - er zijn er reeds een 26-tal in de Courant verschenen - werden thans gebundeld. U kunt deze bundel toegestuurd Kostprijs: 120 fr. Bel nummer: 02/538.59.05 nummer 310-0005171-19.

krijgen.

- rekening-

Behoudens de zee, de zon en de typische "Provence"sfeer beschikt Menton voor de kunstminnende toerist over het Museum Jean Cocteau.

schat aan plastisch en grafisch kunstwerk - gouaches in waskrijt, keramieken meesterwerkjes en schitterende juwelen.

Dit Museum is gevestigd in een klein 17de eeuws bastion, gelegen op de zeedijk en aanvankelijk bedoeld als beschermingsfort van deze stad.

Jean Cocteau was ook dichter. Zijn contacten met Proust, Gide, Stravinsky, Milhaud en Choghen werkten inspirerend.

Jean Cocteau (5 juli 1889-11 oktober 1963) was een veelzijdig kunstenaar die zich in al1e kunstvormen verdiepte, wat meteen zijn grote verscheidenheid verklaart van zijn kunstoeuvre.

Tot slot was hij ook cineast. Zo gaf hij gestalte aan de befaamde film "La Bel1e et la Bête" (1945 met Jean Marrais) dat door de Walt Disney studio's recentelijk tot tekenfilm is omgewerkt.

In dit museum vindt je dan ook een

M. V.H.lP.D.R.

29

FILMS

IN DE

MARGES

THE GREY FOX (Grijze Vos) ten en wil ze samen met hem naar Francisco vertrekken. Zij gaat alvast voorop en Bill zal haar, na "iets" geregeld te hebben, volgen. Samen met Louis en Will pleegt hij een nieuwe treinoverval die echter niks oplevert. Een tatoeage op zijn hand verraadt hem en Bill wordt veroordeeld tot een gevangenisstraf van 25 jaar.

Scenario : John Hunter


Regie : Philip Borsos Acteurs: Verdeler:

Richard Farnsworth,

Jackie Buroughs, e.a.

Mercury Picture

Engelstalige speelfilm met tweetalige onderschriften,

Genre:

Canada 1982, kleur

biografische western - confrontatie vroeger-nu.

Bill Miner, een boef op leeftijd, komt vrij aan het einde van de 1ge eeuw - na een straf uitgezeten te hebben van 38 jaar - in een Amerikaanse gevangenis. Hij bemerkt dat de postkoetsen die hij vroeger beroofde, inmiddels vervangen zijn door treinen. In een klein theatertje ziet hij voor het eerst van zijn leven "bewegende beelden". De film die men toevallig speelt is "the great train robbery" en hij beseft meteen dat de oude tijden voorbij zijn en dat zijn "specialiteit" niet meer volstaat om zich in leven te houden. Na een korte werkperiode waarin hij

oesters raapt, wordt hij gevraagd om bij een bende te komen. Hij werkt echter liever alleen en koopt zich een colt. Een eerste overval mislukt en samen met een zwerver pleegt hij een tweede overval en neemt zijn intrede in een Canadees mijnwerkersplaatsje. Daar ontmoet hij Kate, een fotografe van middelbare leeftijd en er ontstaat een relatie. Een Pinkerton detective komt hen op het spoor en Kate verneemt wie Bill eigenlijk is. Toch wil ze hem niet verla-

Hoewel het verhaal zich in een typische westernachtig tafereel afspeelt, gaat het hem niet over een Western alsdusdanig maar is bedoeld om een schets te geven van een ouder man die zich niet kan (en wil) schikken in de moderne samenleving en die blijft vasthouden aan zijn verouderde levensgewoonten. Vanaf het begin van de film tracht de regisseur de kijker vast te houden, dit dankzij het uitmuntende akteertalent van R. Farnsworth en de meer dan indrukwekkende fotografie. Toch is het te afgerond en te gesloten om meer dan dat te zijn en meer dan eens komen te sentimentele overbodige details naar boven. Interessante en vakkundige film. Origineel is wel dat het geheel zich afspeelt als western.

GEEF ME DE VIJF Geloof: - "Sommige dingen moet je geloven om ze te kunnen zien." - "Belediging : "Hij is een soort van akteur; in de zomer zwemt hij heen en weer in het Loch Ness meer". - Definitie van ouderdom dezelfde kamer slapen".

"je bent oud als je tanden en jezelf

- Niet erg : "Dieven hebben de bankkaart van mijn vrouw gestolen, niet erg : zij geven immers minder uit dan mijn vrouw." - "Hij was erg eenzaam;

30

niet meer In

maar dat is

de enige groep die hij kende was zijn bloedgroep".

TERUG OPEN ... Dit jaar, om precies te zijn in september zullen de Gentse Opera- en theaterliethebbers opnieuw hun plaatsje kunnen innemen in de vertrouwde, zij het gemoderniseerde accommodaties van de Koninklijke Nederlandse Schouwburg (KNS) op het Sint-Baafsplein en het operagebouw in de Schouwburgstraat aan de Kouter. Na een aantal onuitgevoerde voorstellen voor het bouwen van een schouwburg besliste Emile Braun om de stadskern tussen de Korenmarkt en het Geraerd de Duivelsteen te saneren. Daarin was ook het bouwen van een Schouwburg begrepen.


Op 1 oktober 1899 had de plechtige inwijding plaats. Het was architect Edmond De Vigne die dit monument mocht verwezenlijken. De vier gevelbeelden verwijzen naar vier rederijkerskringen. In het tympanon is er de voorstelling van negen muzen. Twee hermesfiguren dragen een hoofdgestel met erboven een gebroken fronton en het geheel wordt bekroond met het sierlijke bronzen beeldje "Harmonie".

"De kroonluchter van de Gentse Opera"

kadert in de traditie van de theaterarchitecteur. Het U-vormig auditorium met zijn klimmende zetels is omring door 50 galerijen, uitgewerkt met balkons en 4 vertikaal opgebouwde loges. Deze fraaie spektakelzaal bevatte oorspronkelijk 1800 zitplaatsen.

"De Torens van Gent"

De eerste fase van de huidige moderniserings- en aanpassingswerken had tot doel de speel- en gebruiksmogelijkheden van het theater te verhogen. In een tweede fase ging de aandacht naar het zit- en kijkcomfort van het publiek. De derde fase voorzag o.m. het inrichten van een lees- en toneelruimte, de modernisering van de sanitaire kernen en het vernieuwen en uitbreiden van de vestiaire-accommodatie, de bouw van een gehandicaptenlift en van een orkestbak. Met de laatste fase wordt de herschikking van de ruimten binnen de KNS beoogd. Aangezien het NTG-gezelschap in de KNS zijn vaste standplaats heeft

moeten ook de administratie, directie, technisch personeel, e.d. een plaats krijgen. Een woning in de Biezekape\straat werd hiervoor bestemd. Tot slot wordt ook aandacht besteed aan de opfrissing van de zaal, de restauratie van het dak en de restauratie van de voorgevel en de koetspoort. Ook de opera zal in september opnieuw openstaan voor het publiek. Momenteel moeten de operaliefhebbers naar Antwerpen. De Gentse Opera, vroeger het "Grand Theätre" genoemd werd gebouwd tussen 1837 en 1840 naar een ontwerp van stadsarchitect Louis Roelandt. Het grondplan van de Gentse Opera

Een bewonderingswaardig element van de spektakel zaal is de rijke plafonddecoratie van de Parijse Schilder-decorateur Philastre en Cambon. Op het koepelvormig plafond werden mythologische voorstellingen en portretten uit de theaterwereld en de literatuur geschilderd. de decoratie werd nauwgezet gerestaureerd. Daarbij werden zelfs destijds gemaakte spellingfouten behouden. Momenteel wordt de toneeltoren verbouwd, het logeblok gemoderniseerd en de spektakelzaal heringericht. Tegen september '93 moeten deze verbouwingswerken voltooid zijn en worden de produkties van de Vlaamse Opera zowel in Antwerpen als in Gent gebracht. Daarna start de restauratie van de buitengevel, de feestzalen Redoute, Rotonde en de Foyer alsmede de Peristylium. P.D.R.

TE'·NOTEREN INFO:

."

0"

31

PUZZEL NR. 33 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1 2


3 Winnaar:

4

N. PEETERS

(Ertvelde)

Oplossing puzzel nr. 32

5

2

3

4

5

6

7

8

9 10

6 7 8 9

10 Hilda VAN W AES

Horizontaal Muiter - overbrenger van tijdingen Lichaamsdelen - Aziatisch land Vogel - zoogdieren - maanstand Onstoffelijke zuivere geest - getal Meisjesnaam - instemmend woord Vertrek - volgend op I. Aanspreektitel van een vorst - Belgisch zanger met omfloerste stem 8. Persoonlijk voornaamwoord - personen - zoogdier 9. Houten voetmodel - paradijs 10. Vloeistof met een hoge viscositeit - ertsrijke stroken

Vertikaal 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

Franse stad - opslagplaats Ierland - vrucht van een loofboom Rekenmunt gelijk aan vijf frank - lekker bij't ontbijt Voegwoord - Europeaanse Reeds - muzieknoot Symbool van nikkel - uitroep van pijn Tijdelijke staking van het wapengekletter - mansnaam Uit de veren - hemellichaam Hoogte minderen - watermassa Meisjesnaam die bij iedereen past - niet recht voor de raap, onbetrouwbaar.

Zend de oplossing naar ons adres met vermelding van uw naam en uw adres uiterlijk tegen 30 april 1993.

Driemaandelijk tijdochrift van de

Courant Liberale Bonden van Gepen.oioneerden

-~--------------Col

0

f

0

D

Redactie F. COSIJN, D. DECEUNINCK, R. VAN HEE, J. DELEEVER, P. DE RAEDT, N. FIEMS, G. VERBRUGGHE, M. JANSSENS, M. VAN HOEY, J. NOTERMANS, A. VERNIMMEN, L. VAN NlEUWENBORGH, . Hoofdredacteur Marcella JANSSENS Redaclieae<:retaN Guido VERBRUGGHE Sam.nlit.lling vormgeving en eindredactie Pierre DE RAEDT Briefwisseling en venendadmini&ratie Alle briefwisseling in verband met de redactie, de abonnementen en de odvertentiea dienen gericht aan: De L.B.G.- Courant, Livomoatraat 25 1050 Bruseel Telefoon Fax 021538.59.05. 021537.04.40. Abonnementen 175 fr. door betaling op het rekeningnummer 310-oo05171-19van de L.B.G. Prij. per afzonderlijk nurruner: 50 fr. Verw woordelij ke uitgever Frana DEREZE, Leuvenselaan 55 - 3300 Tienen Druk Landsbood van Liberale Mutualiteiten

32

Couran. (c) Liberaal Archief - Kramersplein Gent DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT VAN DE LIBERALE BONDEN VAN.GEPENSIONEERDEN. "Samen op weg

Recommend Documents