Opleiding. Duurzaam bouwen Van A to Z. Leefmilieu Brussel. Stand van zaken en perspectieven van de energiesituatie in het BHG

Opleiding Duurzaam bouwen Van A to Z Leefmilieu Brussel

Stand van zaken en perspectieven van de energiesituatie in het BHG Virginie Leclercq, Leefmilieu Brussel-BIM Diensthoofd Planning en Politiek van de energiemarkten

Sterke tendenzen Energievraag

CO2 concentratie in de atmosfeer

Bron: IPCC, concentratie in de atmosfeer (CO2)

Klimaat

Luchtvervuiling

Klimaatveranderingen Europa als aanvoerder ●

Conventie over de klimaatveranderingen – Rio 1992

●

Kyotoprotocol - 1997 : 5 % minder voor 2008 - 2012

●

BE : - 7,5% - Akkoord van Oostende 2004 ( Bxl + 3,475% )

●

Post-Kyoto ? ►

EU : - 20% in 2020 en – 40% in 2030

►

- 50% op wereldniveau in 2050 (Overeenstemming G8) ►

- 80 % voor de ontwikkelde landen (EU : -80 tot 95%)

3

Overheidsbeleid Europese doelstelling: ►

Energie-onafhankelijkheid, bescherming luchtkwaliteit, gezondheid en klimaat

►

Visie 2020 - 2050

Middel : De Europese richtlijnen (Commissie, 28 lidstaten, Parlement) -

Energie-efficiëntie: product, bouw, renovatie, technische installaties

-

Hernieuwbare energie

-

CO2 : ETS & flexmecs

-

Resultaatsverplichting

Brusselse doelstelling: inspelen op ecologische veranderingen -

Langetermijnperspectief ontwikkelen - Realistische acties vandaag alst antwoord op de « duurzame » uitdaging van morgen

-

Gebouw, bevolking, transport, economie Alles hangt sterk met elkaar samen

Energie in Brussels

TRANSPORT PAR VOIES NAVIGABLES 7

Het gebouw staat echt centraal CUISSON 298 ELECTRICITE SPECIFIQUE 883

2012 2,365 milliards €

TRANSPORT FERROVIAIRE 310 AUTRES SECTEURS 128

AUTRES 1890

EAU CHAUDE SANITAIRE 1239

IMPRIMERIE PAPIER 53

AIR CONDITIONNE 290

ECLAIRAGE 1467

EAU CHAUDE 382

TRANSPORT ROUTIER 4807

ALIMENTATION 162

CHAUFFAGE 5954

CHAUFFAGE 3500

LOGEMENT 8375 GWh 38.7%

TERTIAIRE 7529 GWh 34.8%

FABRICATIONS METALLIQUES 280

TRANSPORT 5124 GWh 23.7%

INDUSTRIE 623 GWh 2.9%

Verspreiding van finaal energiegebruik in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in 2012 (exclusief niet-energetisch gebruik, in GWh PCI), uit: Brussel Energiebalans van 2012

Wat is een duurzaam gebouw ? Bouw

Zware renovatie

Eenvoudige renovatie

Gedrag

Ontwerp Uitvoering Kost

Levenskwaliteit Gebruikskost Duurzaamheid

Beheer van de installaties

6

Gebouw & Energie Thema onder hoogspanning...

We hebben slechts zeer weinig impact op de energieprijs

Sleutelmoment om in te grijpen ►

Bouw +++

►

Gedrag +

►

Beheer van de installaties ++

►

Eenvoudige renovatie ++

►

Zware renovatie +++

Rekening houdend met onstuitbare evoluties : ►

Energieprijs

►

Klimaatveranderingen

►

Overheidsbeleid

Het verbeterpotentieel via energie-efficiëntie is zeer groot

Energie is op zich zelden de reden om te investeren

Als u een investering overweegt, wees dan zeer ambitieus op het vlak van energie, gezien 7 de levensduur van de investering

Brussels beleid gericht op stimuleren van het aanbod mbt duurzaam bouwen Vraag naar duurzame gebouwen

MARKT

Aanbod

Geschiktheid

Kwaliteitseisen

Vraagstimulering - Energiepremies - Batex - EPB-regelgeving - Voorbeeldrol overheden - HEE - Facilitator - Certificatie Duurzaam Gebouw

Upgrading Kennisniveau Opleiding ontwerpers

Opleiding: - werknemers -leerlingen - werklozen

Upgrading Bedrijven Stimulansen bedrijven - Sensibilisering -Cluster Eco-build - Clustering - pro-actief - Greenbizz (start-up) - Sociale Economie

PARTNERS BIM CCBC ABE Cluster Eco-build CDR-Bouw WTCB … en vele andere

Brusselse strategie ●

Praktijkgerichte oplossingen op menselijk en technisch-economisch vlak ►

●

Pro-actieve begeleiding op technisch-economisch vlak van de consument ►

●

Energie-uitdaging, Sociale energiebegeleiding, Plage, Voorbeeldgebouwen, financiering, …

Technische begeleiding, premies, financiering – eigenaar, huurder - renovatie

Doorgedreven opleidingen en stimulansen voor bouwprofessionelen ►

Vervolmakingscursussen, Alliantie Tewerkstelling-Leefmilieu, CDR Bouw, Cluster Eco-build, technische referenties

●

Overheden als voorbeeldrol

●

Regelgevend kader: progressief maar bindend ►

●

EPB – stedenbouwkundige vergunning, certificatie, verwarming, klimatisatie, voorbeeldrol OH

►

Plage verplicht, audit verplicht

►

COBRACE

Een sociale aanpak ►

Bescherming van de consument, positieve discriminatie

Federaties en andere representatieve organisaties maximaal betrokken

PLAGE Plan voor Lokale Actie voor het Gebruik van Energie Doelpubliek: beheerders grote portefeuille

Consommation normalisée totale en combustible des bâtiments PLAGE Co1

100.000.000

P.L.A.G.E.: -15,8 %

80.000.000 kWh

Aanzet: - Kadaster en energieboekhouding - Beter beheer en inregeling - Actieplan

60.000.000 40.000.000 20.000.000

- Definitie - Uitvoering

0 2005

Wie : - 15 gemeenten - 7 ziekenhuizen - 2 huisvestingsm’pijen - alle onderwijsnetten van het leerplichtonderwijs - 6 soc. huisvestingsm’pijen

2006

2007

2008

2009

P.L.A.G.E. Hôpitaux: gains économiques million € 19 sans URE*

17

16,7

avec URE: P.L.A.G.E.*

2.7 m€

15

14,0

13

Looptijd : - 4 jaar per project

12,7

11 11,4 9,4

9 7,8

7 2004

2005

2006

2007

2008

2009

Demonstratieproject Voorbeeldgebouwen Samengevat: -

Projectoproep om de bouw, renovatie en uitbreiding van gebouwen op een “duurzame” manier uit te voeren in Brussel

-

4 criteria: Energie, Leefmilieu, Reproduceerbaarheid, Stedelijke integratie

-

6 edities : 2007, 2008, 2009, 2011, 2012, 2013

-

243 gebouwen – 621.000 m² - alle types > Resolute ommekeer bouwwijze

-

Werfbegeleiding door expert

-

Monitoring van het verbruik gedurende 5 jaar

Tal van internationale bezoeken aan BATEX/VOORBEELDGEBOUW 11

VOORBEELDGEBOUW Divers qua vorm en typologie, zowel nieuwbouw als renovatie

:

Energie HE Materialen Waterbeheer Biodiversiteit Architectuur Stedelijke integratie Reproduceerbaarheid

12

Laureaten VOORBEELDGEBOUW voornamelijk te vinden in stedelijke renovatiezones

Geen rampen gebeurd op de werf

Voorbeeld – Luchtdichtheid > 95 % geslaagd !

Voorbeeldrol Brussels overheden 2010 - 2015 P – passief ZLE – zeer laag energie LE – laag energie

●

●

●

Duurzame Wijkcontracten ►

12.000 m²/jr (P) – 120 wooneenheden

►

8 collectieve uitrustingen (P)

SDRB ►

54.000 m² (P) +25.000 m² tegen 2014

►

26.500 m² (P) – eonomische expansie

SLRB ►

●

BIM ►

•

17.000 m² (P) Site T&T

MRBC ►

●

231.000 m² (P,TBE, BE)

Herlokalisatie : +/- 45.000 m²

Gemeenten, OCMW’s, …. ►

opleidingseffect

Incl privé-sector

Binnenkort : Gids voor duurzaam bouwen (Ref B) Maatstaf

fusie

« Ref B »

compatibel Certificatiemethodiek

(> 1 000 m2)

Labellingsysteem (< 1 000 m2)

Tool zelfevaluatie Handboek: - Criteria - Evaluatiemethode - Quotering

Contouren systeem

THEME 02 MOBILITE / MOBILITEIT THEME 03 DEVELOPPEMENT DE LA NATURE / NATUURONTWIKKELING THEME 04 ENVIRONNEMENT PHYSIQUE /FYSISCH MILIEU THEME 05 ENVIRONNEMENT HUMAIN / SOCIAAL & CULTUREEL THEME 06 MATIERE / MATERIE THEME 07 ENERGIE / ENERGIE THEME 08 EAU / WATER THEME 09 CONFORT ET SANTE / COMFORT & GEZONDHEID THEME 10 INNOVATION / INNOVATIE

RECEPTION

CHANTIER EXECUTION

DOSSIER D'EXECUTION

PERMIS D'URBANISME

ESQUISSE

CHOIX DE L'IMPLANTATION

SITUATION EXISTANTE

BONUS & INNOVATION

PHASES

PASSAGE OBLIGE

CERTIFICATION

LABEL

AUTO-EVALUATION

BUREAUX

LOGEMENT

COMPATIBILITE BREEAM

ETAT

THEME 01 PROCEDURE de GESTION / BEHEER

EN FONCTION DE LA TAILLE

CHAMP D'APPLICATION

Structuur handboek

Cijfers:

Uitdagingen voor de toekomst ●

Begeleiden en omkaderen van de ambities voor nieuwbouw en zware renovaties

●

Ontwikkelen van geïntegreerde technisch-economische begeleiding om de kwaliteit bij en graad van renovaties te verhogen

●

Stimuleren van de renovatie bij volgende relaties ►

Eigenaar – huurder – met vaste gebruikskosten

►

Mede-eigendom

●

Streven naar proactief management bij beheerders grote gebouwen en overheidssector in Brussel (voorbeeldrol)

●

Ontwikkelen label/certificaat rond duurzaamheid gebouwen

●

Begeleiden van de upgrading van bouwprofessionelen

●

►

Opleiding – Technische referenties

►

Kwaliteitscontrole op naleven regelgevend kader

Financieringsmechanismen invoeren die renovatie met hoge preformantie ondersteunt

De energie-eisen

Steeds sneller ... RRU K55

Ord. EPB EPB-eisen K45 EPB-eisen E90 EPB-eisen E70/75

2002 – EPB richtlijn

2010 - EPB – Recast richtlijn 2012 – Energie-eff RL

EPB 2015-eisen

Energieefficiëntie

EPB-eisen Nearly Zero Energy Building

21

Referenties op energievlak EPB Recast Richtlijn De minimale eisen moeten minstens op het technischeconomisch optimum worden vastgeklikt

Het economisch optimum wordt gedefinieerd volgens de Eur. methode: - Prijsscenario voor energie - Over de levensduur van de investeringen

OPGELET Eisen + rekenmethodiek

EPB E, K, …

Eisen : lage energie NEB verw: 60 kWh/m².jr Gemeten luchtdichtheid E primair : 150 kWh Ep/m².jr Eisen : zeer lage energie NEB verw: 30 kWh/m².jr Gemeten luchtdichtheid E primair : 95 kWh Ep/m².jr Eisen : passief NEB verw : 15 kWh/m².jr NEB koel: 15 kWh/m².jr Luchtdichtheid : 0,6 Volume/h E primair : 45 kWh Ep/m².jr E primair : 90 – 2,5xCompacthd Bijna Nulenergie-gebouw Laag overblijvend verbruik wordt gedekt door hernieuwbare energie op de site zelf of in de buurt

22

Wat is dat … een efficiënt gebouw? Meer isolatie :  

Isolatie, performante beglazing Bouwknopen– koudebruggen

Een zeer goede luchtdichtheid Een gecontroleerde ventilatie met WTW Installaties met beperkt vermogen (inschakelen hernieuwbaar) Aandacht voor zomercomfort - Zonnewering - Strategie rond koeling 

Beperking op architectuur/gebruik? neen  Impact op prijs? Ja en nee 23

Bron: be.passive, Passive architecture, Passief projecten in Belgie (2014)

Werkt dat eigenlijk? Totaalverbruik van 13 gezinnen voor en na hun verhuis naar een passiefwoning – St-Jans-Molenbeek

Getuigenis Jazeker, ik ben voorstander! :-)

20 15 10

Het is echt de toekomst …

5

Omwille van het respect voor de natuur, gebruikerscomfort, omwille van gezondheid, … Ik kan een voorbeeldgebouw zeker aanbevelen, omdat het belangrijk is minder energie te verspillen in de huidige economische context, om bewust om te gaan met onze planeet en om anders in het leven te staan met een hogere levenskwaliteit. Het wekt best wel veel interesse op bij de mensen. Dankzij BATEX is er een betere informatieoverdracht tussen professionelen en facilitatoren, in een "open source« -geest. Ook op het financieel vlak. Ik vind echt dat iedereen deze bouwwijze zou moeten hanteren – om in te spelen op de wijzigingen in onze samenleving en onze planeet

0 Je suis fier d'habiter un bâtiment exemplaire 1 : pas d'accord 2 3

Je recommenderai un batex 4

5 : entièrement d'accord

Omwille van het comfort, voor de gezondheid en uit financieel oogpunt (op langere termijn) Ik ben blij het voorrecht te hebben eigenaar te zijn van een passiefwoning. Iedereen zou eigenlijk dit voorrecht moeten kunnen genieten.(…) Eigenlijk is het een « normaal » en niet « voorbeeldgebouw » … De niet-voorbeeldgebouwen zijn nu al compleet voorbijgestreefd op energievlak (EPB is maar een stap naar de bouwwijze van morgen …)!

Neusje van de zalm op het vlak van energieprestatie, de standaard van morgen … en morgen komt snel dichterbij! Ben trots om pionier te mogen zijn op dit vlak …

Citaten 100% afkomstig uit de tevredenheidsenquête

Enkele aandachtspunten ●

Warmtebron: brandstof  elektriciteit?

●

Keuze GMV: beheer, onderhoud

●

Dimensionering

●

Bekabeling: parabool, teledistributie, telefonie, …

●

Gebruikers begrijpen

●

Interventies achteraf

RODENBACH - Schaarbeek

Oppervlakte: 1319 m² Energieprestatie : 13 kWh/m² jaar Bouw van 12 sociale wooneenheden Bouwkost excl BTW, zonder premies: 1132 €/m²

DUBRUCQ – St-Jans-Molenbeek


Atelier Mommaerts – St-Jans-Molenbeek

Oppervlakte: 1495,67 m² Energieprestatie : 58 kWh/m² jaar Renovatie van 13 sociale wooneenheden Renovatiekost excl BTW, zonder premies: 897 €/m²

Rue de la Plume – Brussel


Cygne-Digue - Elsene

Oppervlakte: 1518 m² Energieprestatie : 40/28 kWh/m² jaar Bouw de 14 sociale wooneenheden Bouwkost excl BTW, zonder premies: 1150 €/m²

Savonnerie HEYMANS - Brussel

Oppervlakte: 621 m² Energieprestatie : 49 kWh/m² jaar Renovatie van 4 sociale wooneenheden Renovatiekost excl BTW, zonder premies: 1888 €/m²

Rue des 2 Tours – Sint-Joost-ten-Node


Rue du Tilleul - Evere


ESPOIR – St-Jans-Molenbeek


FLORAIR - Jette

Oppervlakte: 1425 m² Energieprestatie : 20 kWh/m² jaar Renovatie van 183 sociale wooneenheden Bouwkost excl BTW, zonder premies: 164 €/m²

Rue de la Brasserie - Elsene

Oppervlakte: 1306,9 m² Energieprestatie : 14 kWh/m² jaar Bouw van 12 sociale wooneenheden Bouwkost excl BTW, zonder premies: 1547 €/m²

Rue Saint-François – Sint-Joost-ten-Node

Oppervlakte: 627,87 m² Energieprestatie : 7/13 kWh/m² jaar Bouw van 3 sociale wooneenheden Bouwkost excl BTW, zonder premies: 2270 €/m²

Rue du Libre-Examen - Anderlecht


Rue Fineau - Laken


Rue de Sebastopol - Anderlecht


Rue Tazieaux – St-Jans-Molenbeek


Rue de l’Avenir – St-Jans-Molenbeek


Rue Pierre Strauwen - Laken


Chaussée de Neerstalle - Vorst


BRUYN OUEST – Neder-over-Heembeek


Rue Locquenghien - Brussel

Oppervlakte: 2564 m² Energieprestatie : 16 kWh/m² jaar Bouw & Renovatie van 17 sociale wooneenheden Bouwkost excl BTW, zonder premies: 1712 €/m²

Rue de Liège - Vorst


Rue d’Ostende – St-Jans-Molenbeek

Oppervlakte: 1053 m² Energieprestatie : 10/42 kWh/m² jaar Bouw van 8 sociale wooneenheden Bouwkost excl BTW, zonder premies: 1260 €/m²

Boulevard Poincaré - Anderlecht


Place des Etangs Noirs – St-Jans-Molenbeek


Avenue des Familles - Vorst


Rue Georges Moreau - Anderlecht


Quartier Lemmens - Anderlecht


HARENBERG - Haren

Oppervlakte: 3377 m² Energieprestatie : 0/15 kWh/m² jaar Bouw van 30 sociale wooneenheden Bouwkost excl BTW, zonder premies, maar incl omliggend: 1026 €/m²

Rue Simons - Brussel

Oppervlakte: 13 369 m² Energieprestatie : 9/15 kWh/m² jaar Bouw & Renovatie van 51 wooneenheden + school Bouwkost excl BTW, zonder premies: 1100 €/m²

Concluderend -

Diverse voorbeelden van vernieuwing ZLE

-

Tal van oplossen rond duurzaamheid laten zien dat heel efficiënt gebouwen, is het mogelijk!

- Overheden geven het voorbeeld

Wij zijn er om u te helpen: Energiepremies

►

Facilitator Passief

Meer informatie op www.leefmilieubrussel.be

►

Opleidingen duurzaam bouwen

►

Praktische gids Duurzaam Bouwen

►

Leidraad Duurzaam Bouwen – certificatie/labelling

►

57

Opleiding. Duurzaam bouwen Van A to Z. Leefmilieu Brussel. Stand van zaken en perspectieven van de energiesituatie in het BHG

Recommend Documents