gemeente Eindhoven
Milieudienst Regio Eindhoven Raadsbijlage nummer ao8 Inboeixnummer ggXoo x x gg
Beslisdatum Bsxw ag september xggg Dossiernummer 84o. 8 x x
Raadsbijlage Voorstel tot het vaststellen van het Werkprogramma Duurzaam Bouwen z998 en de stand van zaken per z997 1 Inleiding Duurzaam bouwen is een van de speerpunten van het gemeentelijk milieubeleid. In uw vergadering van 16 oktober 1995 hebt u het Plan van Aanpak Duurzaam Bouwen vastgesteld. Een meerjarig uitvoeringsprogramma maakt onderdeel uit van dit plan. U hebt besloten jaarlijks een werkprogramma vast te stellen en de voortgang te volgen. Doel van het programma is dat de gemeente op adequate wijze inhoud geeft aan duurzaam bouwen en dat duurzaam bouwen wordt geintegreerd in de werkvelden van de betrokken vakdiensten.
2 Voorgeschiedenis Duurzaam bouwen is als een van de speerpunten van milieubeleid gekozen in het kader van de Vervolgbijdrageregeling Ontwikkeling Gemeentelijk Milieubeleid (VOGM). Deze bijdrageregeling van het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer is per 1 januari 1998 geeindigd. Het past in het Eindhovense milieubeleid om het adequate uitvoeringsniveau van duurzaam bouwen te continueren.
3 Probleemstelling Wordt op adequate wijze uitvoering gegeven aan het Plan van Aanpak Duurzaam Bouwen? Zijn er successen, knelpunten en bijzondere aandachtsgebieden?
4 Wijze van aanpak / oplossingsrichting Meer/arenprogramma 1995-2000. Het meerjarenprogramma is een schematische weergave van een voortschrijdend proces van de uitvoering en integratie van duurzaam bouwen. Op basis van het meerjarenprogramma wordt u jaarlijks een rapportage over het afgelopen jaar en een programma voor het komende jaar ter vaststelling aangeboden.
Een integraal samengestelde werkgroep duurzaam bouwen onder voorzitterschap van de dienst Stadsontwikkeling houdt zich bezig met de realisering van dat programma.
Raadsbijlage nummer ao8
Het Meerjarenprogramma 1995-2000 wordt jaarlijks geactualiseerd. Het bij dit raadsvoorstel behorende meerjarenprogramma bevat op schematische wijze een rapportage over 1997 en een werkprogramma voor 1998, ligt voor u ter inzage. De gerealiseerde activiteiten zijn uit het schema geschrapt en zijn ter informatie in een aparte bijlage opgenomen en liggen voor u ter inzage. Van de resterende activiteiten is aangegeven wat de stand van zaken is en wat de planning is van de vervolgacties voor 1998 en volgende jaren. Wij willen een korte toelichting geven bij enkele in 1997 uitgevoerde activiteiten en bij voor 1998 geraamde nieuwe plannen. Daarbij zullen wij tevens aandacht besteden aan enkele knelpunten en succespunten.
Enige activiteiten ten behoeve van de ontwikkeling van instrumenten. De werkgroep duurzaam bouwen is in 1997 zesmaal bijeen geweest. Belangrijkste aandachtspunten waren het Werkprogramma Duurzaam Bouwen, het Nationaal pakket duurzaam bouwen en de voortgang van enige proefprojecten. Om de voortgang en resultaten van het uitvoeringsprogramma te kunnen beoordelen ontwikkelt de Milieudienst Regio Eindhoven in overleg met de werkgroep een monitoringsysteem. Er is een voorstel voor een zogenaamde duurzaamheidstoets in procedure gebracht. Dat is een toets die vakdiensten, die milieu in hun taakvelden moeten integreren, kunnen hanteren om te beoordelen of door hen voorgestelde activiteiten al of niet bijdragen aan een duurzaam milieu in Eindhoven. Belangrijk is dat de betrokken vakdiensten overtuigd zijn van het nut van de toets. Hier zal de werkgroep extra aandacht aan besteden. Er is een methodiek ontwikkeld en operationeel hoe milieu in stedenbouwkundige plannen aan de orde kan worden gesteld. Deze methodiek (" Milieu-inbreng in de ruimtelijke planvorming") is toegepast in Driehoeksbos en Meerhoven en zal worden toegepast in Tongelre zuid-oost. De werkgroep zal erop toezien of de methodiek succesvol in daarvoor in aanmerking komende plannen wordt toegepast. Daartoe moet bekend zijn welke plannen de komende periode worden ontwikkeld en wat het karakter daarvan is.
Bij de uitgifte van grond voor woningbouw worden de bouwers gestimuleerd duurzaam-bouwen-eisen te realiseren. Daarbij worden twee situaties onderscheiden, de collectieve sector en de vrije sector. Knelpunt is dat daarbij niet op gelijke wijze aandacht voor duurzaam bouwen kan worden gevraagd. Bij uitgifte voor bouw in de collectieve sector is een selectiecriteriurn voor de keuze van de bouwer of deze de duurzaam-bouwen-eisen zal toepassen. Duurzaam bouwen wordt zo afgedwongen. Bij uitgifte in de vrije sector beperkt de gemeente zich tot actieve voorlichting. Enige activiteiten met betrekking tot de inrichting van gebied. Een interessante ontwikkeling is het idee om woningen aan te sluiten op een
Raadsbijlage nummer ao8
dubbel waterleidingnet zodat, water van drinkwaterkwaliteit en huishoudwaterkwaliteit kan worden geleverd. In Meerhoven wordt zo’n waterleidingnet aangelegd. In 600 woningen wordt een demonstratieproject opgezet waarin daadwerkelijk twee verschillende kwaliteiten water worden geleverd. Als het project succesvol is zal de levering van twee verschillende kwaliteiten water in heel Meerhoven worden ingevoerd. Bijzondere aandacht heeft het vasthouden van regenwater in het gebied waar het valt. Met subsidie van de Europese Gemeenschap is een project gestart om verharde oppervlakten af te koppelen zodat regenwater niet onmiddellijk via het riool uit het gebied wordt afgevoerd. Het project is getiteld Blauwe Transformatie, naar een watervriendelijke stad. Het project wordt op twee locaties uitgevoerd en op een locatie deels. Drie nieuwe locaties zijn in voorbereiding. Knelpunten zijn de beperkte capaciteit bij de dienst Openbare Werken en de intensieve begeleiding die bij dergelijke nieuwe ontwikkelingen is vereist. Voor de nabije toekomst wordt ter bevordering van de continuÃŕteit veel aandacht besteed aan publiciteit, wordt er gewerkt aan het opstellen van een handboek, zal een symposium worden georganiseerd en zal het Gemeentelijk RioleringsPIan worden aangepast. Enige activiteiten met betrekking tot het beheer van gebied. Ter vervanging van chemische middelen bij de bestrijding van onkruid op verhardingen wordt geexperimenteerd met mechanische methoden. Circa 240 ha is gebrand, circa 270 ha is geborsteld. Het resultaat beantwoordt nog niet helemaal aan de verwachtingen. De dienst Openbare Werken is het onkruid niet voor kunnen blijven en er waren veel klachten. Knelpunten waren het te geringe budget, het natte voorjaar en de late start van de campagne. Voor de nabije toekomst is meer budget beschikbaar, wordt meer materieel tegelijk ingezet en wordt op meer zelfwerkzaamheid van de burger gerekend. Bij onkruidbestrijding in openbaar groen worden nauwelijks meer chemische middelen gebruikt. Middelen waar Diuron inzit worden helemaal niet meer gebruikt. Probleem is dat de nieuwe bestrijdingsmethoden pas kunnen worden gestart nadat het onkruid zich min of meer heeft ontwikkeld. Enige activiteiten met betrekking tot nieuwbouw. Volgens het Bouwbesluit moeten nieuwbouwplannen voldoen aan de energieprestatienorm. De dienst Bouwtoezicht, Beheer en Vergunningen toetst ieder bouwplan vooraf aan de energieprestatienorm. Achteraf wordt incidenteel gecontroleerd. De gemeente wil, behalve energiegebruik, meer aspecten van duurzaam bouwen stimuleren bij bouwers. Knelpunt is dat de gemeente maar in een beperkt aantal gevallen de mogelijkheid heeft om duurzaam bouwen af te dwingen. Er moet daarom meer werk worden gemaakt van voorlichting en van publicatie over voorbeeldprojecten. De werkgroep zal hier meer aandacht aan besteden.
Raadsbijlage nummer ao8
Bij het maken van uitvoeringsbestekken wordt rekening gehouden met zowel duurzaam bouwen als met kostenbeheersing. Dit heeft reeds geleid tot het toepassen van materialen die middels hergebruik worden verkregen. Voorbeelden hiervan zijn asfaltgranulaatcement, hydraulisch menggranulaat en milieutegels. Duurzaamheid krijgt verder aandacht door toepassing van retourbemaling en infiltratie regenwater. Andere mogelijkheden, zoals een toename van het hergebruik van grond, zijn in onderzoek. Ook wordt onderzocht of er een materialencommissie kan worden ingesteld die mandaat krijgt met betrekking tot de keuze van materialen, rekening houdend met duurzaamheid, beheerbaarheid, esthetica en aanleg. In het nieuwbouwproject Blixembosch II zijn 300 woningen voorzien van een zonneboilerinstallatie. In Driehoeksbos zullen nog eens 176 woningen een zonneboiler krijgen. Dit is mogelijk geworden door het actieve stimuleringsbeleid van de gemeente Eindhoven, het Samenwerkingsverband Regio Eindhoven (SRE) en doordat de bouwbedrijven en projectontwikkelaars reeds in een vroeg stadium van de planvorming in contact zijn gebracht met de deskundigen van de N.V. Nutsbedrijf Regio Eindhoven. Activiteiten met betrekking tot de bestaande bouw. Duurzaam bouwen in relatie tot bestaande bouw, met name renovatie en
onderhoud, moet nog van de grond komen. Hierbij zal worden aangesloten bij landelijke ontwikkelingen en bij ontwikkelingen in regionaal verband. Knelpunten zijn dat duurzaam bouwen in de bestaande bouw gecompliceerder en duurder is. In 1997 heeft de gemeente Eindhoven in samenwerking met de N.V. Nutsbedrijf Regio Eindhoven de Actie zonneboiler uitgevoerd, gericht op particuliere woningbezitters. Deze gerichte actie, ondersteund met extra gemeentelijke subsidie en een publiciteitscampagne met krantenartikelen, een informatiemarkt en direct mail heeft geleid tot de installatie van ca. 50 zonneboilers in de bestaande bouw. Belangrijk knelpunt bij het realiseren van zonneboilers in de bestaande bouw blijft het feit dat de gemeente Eindhoven, in tegenstelling tot veel andere gemeenten, een bouwvergunning vereist voor het installeren van een zonneboiler met de daarbijbehorende legesheffing Hierdoor worden de stimuleringsinspanningen weer gedeeltelijk teniet gedaan. Enige proefprojecten. + Er zijn vier proefprojecten gestart.
1 Meerhoven. Dit betreft de toepassing van de milieuparagraaf in een groot besternmingsplan. In 1998 zal over het resultaat worden gerapporteerd.
2 Driehoeksbos. Dit betreft de toepassing van de milieuparagraaf in een kleiner bestem-
Raadsbijlage nummer aoS
mingsplan. Over de resultaten is gerapporteerd in een bijeenkomst waarvoor ook de leden van de commissie voor milieu waren uitgenodigd.
3 Zonne-energie. Betreft de stimulering van het gebruik van zonneboilers. In 1998 zal over het resultaat worden gerapporteerd.
4 Blixembosch. Betreft de toepassing van de experimentele SEV-Milieuclassificatie Woningbouw. Over de resultaten is het rapport SMW-Eindhoven gepresenteerd in een bijeenkomst waarvoor ook de leden van de commissie voor milieu waren uitgenodigd.
Activiteiten met betrekking tot communicatie en publiciteit. Het gevoel bestaat dat aan de successen die worden behaald bij duurzaam bouwen te weinig publiciteit wordt gegeven. De werkgroep zal hier bijzondere aandacht aan besteden. De gemeente Eindhoven heeft het Convenant duurzaam bouwen SRE bij nieuwbouw ondertekend. Medio 1998 wordt de eerste evaluatie van het SRE verwacht.
De plannen voor een kennisbank duurzaam bouwen zijn voorlopig van de baan. Ontwikkelingen op regionaal niveau worden afgewacht.
5 Maatschappelijke effecten en het meetpunt voor succes Het Werkprogramma Duurzaam Bouwen is er op gericht om zowel bij de gemeente als bij de bevolking duurzaam bouwen ingang te doen vinden. De bijdrage van de gemeente moet substantieel zijn. De gemeente kan pas aan de bevolking vragen een bijdrage aan duurzaam bouwen te leveren als zij zelf het goede voorbeeld geeft. Resultaat moet zijn dat bij de inrichting en het beheer van de woonomgeving duurzaamheidsaspecten alle aandacht krijgen, zodat een positieve bijdrage wordt geleverd aan duurzaam Eindhoven.
6 Gevolgen van de aanpak Het Werkprogramma Duurzaam Bouwen bevat de bijdragen die door de betrokken vakdiensten worden geleverd aan duurzaam bouwen. De kosten van de bijdragen zijn opgenomen in de desbetreffende begrotingen van de vakdiensten.
7 Resultaten van overleg / inspraak Het werkprogramma is totstandgekomen in overleg tussen de betrokken vakdiensten via de werkgroep duurzaam bouwen.
8 Communicatie De interne communicatie verloopt via de werkgroep duurzaam bouwen. Communicatie met externen verloopt via het sluiten van convenanten en de uitvoering
Raadsbijlage nummer aog
daarvan. Verder zal meer aandacht worden besteed aan voorlichting aan doelgroepen.
9 Advisering raadscomrnissie(s) De commissie voor middelen, milieu en sport hebben wij over dit voorstel gehoord. Haar positief advies ligt voor u ter inzage. De commissie heeft bij het voorstel de volgende bemerkingen; a zij verzoekt de (voor 1998 toegzegde evaluatie) voor de raadsvergadering van 12 oktober ter inzage te leggen; b aandacht te besteden aan de bespreking van de Lokale Agenda 21 op 2 november, waarbij tevens de bestrijding van het diuron-gebruik zal worden bezien;
c aansluitend bij het nationaal pakket (in overleg met collega wethouders) te bezien in hoeverre meer aandacht kan worden gegeven aan de paticuliere markt bij het gebruik van milieuvriendelijke stoffen/producten en d te willen bezien of meer financiele ruimte kan worden vrijgemaakt voor de stimulering van gebruik van zonneboilers door particulieren. De werkgroep duurzaam bouwen zal voor de raadsvergadering rapporteren hoever de evaluatie is gevorderd en de voorlopige resultaten ter inzage leggen. De Lokale Agenda 21 zal aan de wethouder worden voorgelegd en ten aanzien van het geven van aandacht aan de particuliere markt bij het gebruik van milieuvriendelijke stoffen/producten zal de vraag worden voorgelegd aan de werkgroep en worden beantwoord in het verslag van 1998. In het Milieuwerkprogramma 1999 zal als aandachtspunt worden opgenomen of meer financiele ruimte kan worden vrijgemaakt voor het stimuleren van het gebruik van zonneboilers door particulieren. Een ontwerpbesluit bieden wij u hierbij ter vaststelling aan.
Burgemeester en wethouders van Eindhoven,
R. Welschen, burgemeester.
C. Tetteroo, secretaris.
k
Raadsbijlage nummer aog
Besluit De raad van de gemeente Eindhoven; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders van 29 september 1998, nr. 208;
gelet op het advies van de commissie voor middelen, milieu en sport; besluit:
1 het Werkprogramma Duurzaam Bouwen 1998, zoals opgenomen in het schema Meerjarenprogramma 1995-2000, vast te stellen; 2 kennis te nemen van de in 1997 behaalde resultaten, zoals opgenomen in vermeld schema; 3 de werkgroep duurzaam bouwen te verzoeken bijzondere aandacht te besteden aan de in het raadsvoorstel vermelde knelpunten en aandachtspunten. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van 12 oktober 1998.
R. Welschen, voorzitter.
C. Tetteroo, secretaris.
98-1753.RAA
