Raalte Duurzaam 2050
Stand van zaken juni 2016
Raalte, 13 juni 2016
Inhoudsopgave 1.
Introductie...................................................................................................................................... 3
2.
Resultaten Raalte Duurzaam 2050 ................................................................................................... 3 2.1.
Het faciliteren van externe projecten (projecten uit de samenleving) ......................................... 4
2.2.
Projecten op/bij/in gemeentelijke infrastructuur en openbare ruimte ........................................ 7
2.3.
Bewustwording en kennisverspreiding ......................................................................................... 9
2.3.1
Gericht op de samenleving en bedrijfsleven ............................................................................. 9
2.3.2
Gericht op de interne organisatie............................................................................................ 11
2.4. 3.
4.
5.
Het ontwikkelen van nieuw beleid .............................................................................................. 12
Monitoring en evaluatie ................................................................................................................ 14 3.1.
Gemeentelijke Duurzaamheidindex ............................................................................................ 14
3.2.
Energiemonitoring ....................................................................................................................... 15
Geplande en nieuwe activiteiten ................................................................................................... 18 4.1.
Voortzetting huidige projecten ................................................................................................... 18
4.2.
Nieuwe activiteiten 2016............................................................................................................. 20
Financiën Raalte Duurzaam 2050 ................................................................................................... 21
2
1.
Introductie
In 2013 is aan de hand van een intensief traject met de samenleving en partijen de beleidsnota Visie Raalte Duurzaam 2050 opgesteld welke is vastgesteld door de Raad op 30 mei 2013. In dat jaar is een startnota grootschalige duurzame energieproductie voorbereid. De raad heeft besloten niet te kiezen voor windenergie maar wel grootschalige biomassaprojecten en zonne-energie projecten toe te staan. Mits deze passen in het beleid en bestemmingsplan. Projecten worden per stuk beoordeeld. De visie Raalte Duurzaam 2050 is een plan van aanpak gericht op de nieuwe rol van de gemeente: faciliterend, accelererend en bemiddelend. In voornamelijk eigen projecten zal ze zelf een initiërende en regisserende rol innemen. Met de beperkte capaciteit en middelen wordt onder andere ingezet op het leggen van verbindingen, het delen van kennis en inbedden van duurzaamheid in beleid. Daarnaast wordt zoveel mogelijk de beschikbare middelen als cofinanciering ingezet van projecten. Ook worden projecten in de interne organisatie opgezet die duurzaamheid steviger in de bedrijfsvoering en beleid verankeren. Tevens is in deze periode een belangrijke stap gemaakt qua beleid door de ontwikkeling van het nieuwe beleidskader Raalte Duurzaam 2050 in samenwerking met verschillende partijen uit de samenleving uit te voeren. In het nieuwe programma Raalte Duurzaam dat in 2014 van start is gegaan is ook in 2015 ingespeeld op de veranderende rol van de overheid en hiermee ook de gemeente. De gemeente heeft minder gestuurd en is als overheid meer ondersteunend en participerend opgetreden bij initiatieven vanuit de samenleving.
2.
Resultaten Raalte Duurzaam 2050
Het thema duurzaamheid heeft raakvlakken met verschillende programma’s binnen de gemeente. Het programma Raalte Duurzaam 2050 richt zich met name op ondersteuning van (kleinere) initiatieven vanuit de samenleving, het verbinden van initiatieven en het delen van kennis door communicatie en voorlichting. Daar waar initiatieven door een bijdrage van de gemeente een flink subsidiebedrag kunnen verwerven (o.a. Leader projecten) ondersteund gemeente ook financieel. Vanuit het programma Raalte Duurzaam 2050 worden de verschillende onderdelen gecoördineerd en op elkaar afgestemd. In het nieuwe programma onderscheiden we vier grote lijnen waar we op in zetten:
Het faciliteren van projecten vanuit de samenleving; het ontwikkelen en uitvoeren van projecten op/bij/in gemeentelijke infrastructuur en openbare ruimte; het organiseren van communicatie rondom bewustwording en kennisverspreiding over Raalte Duurzaam 2050 zowel intern als extern en het inbedden van duurzaamheid in de verschillende beleidsvelden van de gemeente (Woonvisie, Integrale Visie Openbare Ruimte, Bewust verlichten, etc.)
Hieronder een overzicht van de verschillende activiteiten en resultaten tot en met juni 2016 en inzet van nieuwe activiteiten vanaf juni 2016.
3
2.1. Het faciliteren van externe projecten (projecten uit de samenleving) Leaderprojecten Duurzaamheid afronding 2015 De afgelopen jaren heeft de samenleving een incidentele mogelijkheid gehad om projecten gericht op energiebesparing en duurzame energieopwekking in te dienen bij het Leaderprogramma Salland 20072013. Binnen de gemeenten zijn een flink aantal projecten ingediend. De laatste van deze projecten zijn in 2015 volledig financieel afgerond. Dat zijn: Zonnecollectoren de Laarman uitgevoerd in 2014, financiële afronding in 2015. Boeren met Zon installatie van zonne-energie bij agrarische ondernemers. Raalter deel in Sallandbreed project uitgevoerd in 2014 financiële afronding in 2015. Duurzame sporthal Luttenberg klaar in 2014, financiële afronding 2015. Alle Leaderprojecten zijn nu ook financieel afgerond met Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) Afgelopen jaar is veel gelobbyd om Salland weer als Leadergebied aangewezen te krijgen. De lokale Ontwikkelingsstrategie opgesteld door de Lokale Actie Groep (LAG) Leader is door landelijke commissie en provincie Overijssel goed gekeurd. Duurzaamheid vormt een van de pijlers in het nieuwe Leaderprogramma. Van 1 april tot 31 mei konden de eerste Leaderprojecten worden ingediend. Integrale projecten hebben de voorkeur. Over dit Leaderprogramma wordt u separaat geïnformeerd. Zonnepark Heeten Het initiatief Zonnepark Heeten is volop in ontwikkeling. De gemeente heeft dit initiatief ondersteund door kaders aan te geven voor het gebruik van de grond aan de rand van Heeten waar het zonnepark gesitueerd zal worden. Daarnaast is er procesondersteuning geweest in de overleggen met de omgeving. Met de opgerichte coöperatie Endona zijn de voorbereidingen getroffen om over te gaan tot ruimtelijke inpassing en vergunningverlening. Zienswijzen zijn behandeld. Endona wil voor dit project SDE+ subsidie aanvragen. Een van de vereisten om deze subsidie te krijgen is een omgevingsvergunning. Als deze rond is zal Endona de SDE+ eind 2016 aanvragen. Waterrappunt Heino B&W heeft in 2015 besloten Duurzaam Heino te ondersteunen met de aanleg van een watertappunt model Join the Pipe) bij wijze van proef. De aanleg van dit tappunt is gecombineerd met de aanleg van het plein in Heino en de pomp is in het voorjaar 2016 geïnstalleerd. Duurzaam Heino zal zorg dragen voor onderhoud en betaling van gebruikte water. De gemeente zal de kwaliteit van het water monitoren. Indien succesvol (na een jaar pilot) dan hebben andere dorpen ook mogelijkheid een pomp te installeren indien ze dat willen. Het transporteren van water via het leidingnetwerk is veel efficiënter en duurzamer dan het transporteren van bronwater over de weg, terwijl de kwaliteit van het Nederlandse drinkwater niet onder doet voor die van bronwater. Duurzaamheidscentrum Carmel College Het Camel College wil een duurzaamheidscentrum (Oasis Centrum) oprichten in Raalte. Gemeente is gevraagd of zij een bijdrage kunnen leveren aan dit centrum. Mede naar aanleiding van het bijwonen van een presentatie het Living Green Duurzaamheidscentrum (http://www.livinggreen.eu/)waarvoor plannen zijn in Deventer, is Carmel getipt contact op te nemen met dit initiatief. Ondersteuning vanuit Raalte was er 4
door verbindingen te leggen in het netwerk duurzaamheid en o.a. advies over mogelijke subsidies. Op dit moment wordt gezocht naar financiering voor het centrum en het business-model. De financiële haalbaarheid van een volledig op te zetten centrum op langere termijn lijkt moeilijk. De gemeente blijft dit initiatief volgen en ondersteunen daar waar mogelijk (b.v. geven van subsidieadvies) Duurzaamheidsplein op Salland Natuurfair 2015 Duurzaamheid is een belangrijk begrip in onze huidige samenleving. Hoe kunnen we Salland nu ook zo duurzaam mogelijk maken? Dit was een van de vragen die ter discussie staan op het Sallandse duurzaamheidsplein die georganiseerd is tijden de Salland natuurfair 2015. Op het duurzaamheidsplein waren een twintigtal Sallandse partijen aanwezig, allen gericht op duurzaamheid, die zich gezamenlijk presenteerden. Hierdoor zijn unieke samenwerkingen en nieuwe netwerken ontstaan. Gemeenten heeft de Stichting ’t Natuurijk Huus die samen met Saxion (vanuit de afdeling Leefomgeving) het duurzaamheidsplein hebben opgezet ondersteund met een kleine financiële bijdrage. Magazine duurzaam en gezond Salland en Twente Een aantal ondernemers met duurzame producten in Salland waaronder de Maathoeve in Heeten, ondernemers uit Twente en de organisatie Duurzaam Holten hebben de handen ineen geslagen om het magazine Duurzaam en Gezond leven in Salland en Twente op te zetten. Dit magazine heeft als doel om aan eigen klanten het bestaande bredere aanbod van duurzame producten kenbaar te maken. Het magazine wordt in eigen winkels en onder eigen klanten verspreid. Het eerste exemplaar van het magazine wordt bij de Maathoeve in ontvangst genomen door burgemeester Martijn Dadema van gemeente Raalte. Duurzaam Mariënheem Duurzaam Mariënheem voert op dit moment het project Buurtkracht uit samen met Enexis. Het project is gestart in 2015 in de vorm van een wedstrijd op energiebesparing in het dorp. In april 2015 is er een duurzame informatieavond georganiseerd door Duurzaam Mariënheem samen met Buurkracht in het kader van de energiewedstrijd 2016 voor alle mensen uit Mariënheem die graag energie willen besparen. Bedrijven presenteerden concrete toepassingen voor energiebesparende installaties afgewisseld werden met informatie over een zonnepark in Heeten en subsidie mogelijkheden. Gemeente ondersteunde dit initiatief met een kleine bijdrage en subsidieadvies. LTO Salland Duurzaam verlichten stallen Aan LTO Salland is een cofinanciering verleend (regio Zwolle, gemeenten Haarle en Olst-Wijhe financierden mee) voor een onderzoek naar de mogelijkheden van installatie van ledverlichting in stallen (pluimvee-, varkens en melkveehouderijstal) en het verminderen van lichtuitstraling vanuit deze stallen. Er zijn 3 demostallen (kippen-, varkens- en koeienstal) gerealiseerd (een in Haarle, een in Wijhe en een in Raalte). Daarnaast is er succesvolle praktische informatie-uitwisseling tussen ondernemers en met name ook lokale installateurs over lichthinder en energiebesparing geweest. Er is studiegroep ontstaan met de 12 agrariërs en eigen installateurs welke op bezoek zijn geweest bij de demonstratieboeren en informatieavonden. Bij 9 agrariërs is een energiescan uitgevoerd. Bij de demonstratiebedrijven waar ook daadwerkelijk installaties 5
al zijn gerealiseerd zijn grote successen geboekt. Zo is de lichtuitstraling vanuit de serrestal van de familie Hutten met 98% verminderd. Hieronder 2 foto’s van uitstraling van licht. Eén voor de aanpassing van het licht in de stal links en één na de aanpassingen van de verlichting in de stal.
Zo heeft melkveehouder en kippenhouder Kievitsbosch een energiebesparing kunnen realiseren van 73% in totaal door aanleg van ledverlichting in koeienstal, pluimveestal en aanpassing van de compressor bij de melkrobot. De terugverdientijd van de investering wordt gerealiseerd binnen een jaar. Bij de varkenshouder Koekkoek is het aantal lichtpunten in de stal aangepast en ledverlichting toegepast. Hierdoor is de lichtspreiding in de stal verbeterd.
Het project is uiteindelijk verlengd tot april 2016 zodat ook de andere deelnemers nog hun maatregelen konden treffen en er nog een eindbijeenkomst is gehouden waar de resultaten zijn gepresenteerd. Er is een eindrapportage opgesteld waarin de bevindingen van deze pilot zijn weergegeven. Deze pilot is voor Regio Zwolle succesvol gebleken. LTO Noord is in gesprek met provincie Overijssel om dit project provinciebreed uit te rollen en dan in combinatie met asbestverwijdering.
6
Mestverwerking Luttenberg Tijdens het kernenbezoek van de raad heeft varkenshouder Edwin Tijs zijn ideeën rondom mestverwerking gepresenteerd aan de raad. Naar aanleiding hiervan is vanuit de gemeente een oriënterend gesprek geweest met deze ondernemer en het advies bureau CCS over het initiatief. CCS gaat voor de ondernemers een haalbaarheidsstudie uitvoeren. Hierin wordt gekeken naar de mogelijkheden van duurzame energieproductie uit mest en daar aansluitend de verwerking van de mest tot hoogwaardige meststof, c.q. kunstmest. De combinatie van mestvergisting en mestverwerking is vooral interessant omdat voor mestverwerking energie nodig is, die geleverd wordt uit de vergisting. Het uiteindelijke doel is om tot een systeem te komen dat zowel financieel rendabel is als ook het energieverbruik van de boerderij kan afdekken en een oplossing biedt voor het mestoverschot. Door fossiele brandstoffen te vermijden zullen de CO2-emissies van bedrijf afnemen. Door de mest op te werken zal transport vermeden worden en hoeft minder energieverslindende kunstmest gebruikt te worden. Dit zal nog een extra besparing in CO2-emissies opleveren. De haalbaarheidsstudie wordt uitgevoerd voor de varkenshouders: • Marsman, Strenkhaarsweg 7, 8152 DL Lemlerveld; • Klein Koerkamp, Velnerweg 1, 8131 RM Wijhe; • Tijs Agri, Hottenvoortsweg 15, 8105 RX Luttenberg. Voor de haalbaarheidstudie is bij provincie Overijssel subsidie aangevraagd. Op dit moment ligt er geen vraag richting gemeente. Zodra deze gaat spelen is de afspraak gemaakt dat gemeente Raalte dit gezamenlijk gaat oppakken met gemeente Olst-Wijhe en Raalte (zal met name ook lopen via de RUD). Gemeente heeft nu alvast de informatie gedeeld de gemeenten Olst-Wijhe en Dalfsen over het initiatief. 2.2. Projecten op/bij/in gemeentelijke infrastructuur en openbare ruimte Nieuw Tijenraan Voor de ontwikkeling van Nieuw Tijenraan is op het gebied van duurzaamheid intensief advies gegeven over de mogelijkheden in de ontwikkeling van een Duurzaam Nieuw Tijenraan. De opdracht voor het realiseren van het multifunctionele sportcentrum Nieuw-Tijenraan is gegund aan Vaessen Algemeen Bouwbedrijf. Het gebouwontwerp van Vaessen Algemeen Bouwbedrijf is uit alle inschrijvingen het best beoordeeld. Zo heeft het gebouwontwerp een GPR-duurzaamheidsscore van 8,8 behaald. De gemeente van Raalte zegt hiermee de duurzaamste multifunctionele sport- en zwemaccommodatie van Nederland op te leveren. Naast het gebouwontwerp en de oplevering van de nieuwbouw, is Vaessen ook verantwoordelijk voor het onderhoud en gegarandeerd energieverbruik van het sportcomplex. De gemeente Raalte wil met het energie neutrale sportcentrum flinke kostenbesparingen op energie, schoonmaak, onderhoud en watergebruik realiseren. De nieuwbouw van sportcomplex Nieuw-Tijenraan zal beschikken over duurzame waterzuivering- en ventilatiesystemen in het zwembad. Met een EPC van -0,08, zal het nieuwe gebouw meer energie produceren dan het gebruikt. In het programma van eisen voor de aanbesteding is het duurzaam bouwen en onderhouden een belangrijk onderdeel. Voor de duurzame installaties is subsidie aangevraagd bij provincie Overijssel deze zal naar alle waarschijnlijkheid medio 2016 beschikt worden. Installatie zonnepanelen gemeentehuis In 2014 is SDE (productiesubsidie voor duurzame energie installaties) toegekend door de RVO (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland) aan gemeente voor het plaatsen van zonnepanelen op het gemeentehuis. Eind 2014 heeft B&W het voorstel goedgekeurd om de zonnepanelen te plaatsen. 7
Begin 2015 heeft de aanbesteding plaats gevonden voor het plaatsen van een PV systeem voor het gemeentehuis. Dit project is in 2016 afgerond. In de hal van het gemeentehuis is een scherm geplaatst waar opbrengsten van de panelen weergegeven zijn. De installatie zal per jaar gemiddeld 81.000 kWh opleveren wat gelijk is aan 48,6 ton CO2 reductie. Installatie zonnepanelen Hoftheater Voor het Hoftheater is ook een SDE subsidie aangevraagd in 2014 en beschikt in 2015. In overleg met het Hoftheater zijn de panelen geplaatst. Hiermee wordt gemiddeld per jaar 43.000 kWh opgewekt goed voor een reductie van 25,8 ton CO2 per jaar. Uitbreiding en renovatie Fietsenstalling Heino Er is een onderzoek gestart naar de noodzaak en mogelijkheid om bij het station in Heino een fietsenstalling te realiseren samen met Pro-rail en provincie Overijssel. Dit ter bevordering van het gebruik van de fiets naar het station en gebruik van het openbaar vervoer. Van provincie Overijssel is een beschikking ontvangen voor dit project. Het plan is klaar en dit project zal medio 2016 aan B&W worden voorgelegd voor goedkeuring. Afhankelijk van de planning van pro-rail zal het project eind 2016 of begin 2017 starten. Pilot bermenbeheer Raalte LTO Salland Binnen het programma Salland Deal (zie http://www.dekrachtvansalland.nl/projecten-inuitvoering/salland-deal/beheer-van-bermsloten) voert gemeente Raalte een pilot uit in het kader van het onderhoud van bermsloten. Deze pilot is in 2014 gestart met als doel te kijken of het beheer van bermsloten overgedragen kan worden aan derden. Het regelmatig schoonhouden en besparen op onderhoudskosten van gemeentelijke bermsloten is daarbij het doel. De gemeente voert dit project uit in samenwerking met loonbedrijven en LTO Salland. Door de werkzaamheden uit te besteden aan loonwerkers die in samenwerking met agrariërs het maaisel kunnen aanwenden op belendende percelen, waar het dient als structuurverbeteraar kan een win win situatie behaald worden. De pilot is gestart in 2014 met enkele sloten. In 2015 is het project uitgebreid over de hele gemeente. Medio 2016 zal het project geëvalueerd worden en indien succesvol ingebed in de structuur. Andere gemeenten zijn geïnteresseerd. Elektrische laadpalen Elektrisch rijden zal naar de toekomst toe steeds meer gebeuren. Begin 2016 heeft de raad de kaders voor de openbare laadinfrastructuur vastgesteld. De uitwerking van het kader in beleidsregels wordt samen met het laadpalenplan in juni aan het college ter vaststelling aangeboden. Duurzaam verlichten parkeerterrein centrum Raalte In het kader van de pilot duurzaam verlichten in samenwerking met Regio Zwolle is ook een subsidie aangevraagd voor het vernieuwen van de verlichting van de centrum parkeerplaats in Raalte. De verlichting is vervangen door ledverlichting.
8
2.3. Bewustwording en kennisverspreiding 2.3.1 Gericht op de samenleving en bedrijfsleven Programma Mooi Schoon Gemeente Raalte doet mee in het Zwerfvuilproject Mooi Schoon dat uitgevoerd wordt door ROVA. ROVA onderneemt allerlei activiteiten om met de samenleving zwerfvuil op te ruimen en de samenleving bewust te maken over zwerfvuil problematiek. Zwerfvuil op de stoep en in het openbaar groen staat al jaren in de top drie van ergernissen van Nederlanders. Mooi Schoon ondersteunt opschoonacties die door inwoners en verenigingen worden georganiseerd. Zoals ook het verzamelen en inleveren van vuurwerkresten. Het voorkomen van zwerfvuil en het schoonhouden van onze leefomgeving staan hoog in het vaandel. Energieloket: Verbeter en bespaar 2012-2015 Met Olst-Wijhe en provincie Overijssel is de stimuleringscampagne Verbeter en Bespaar Raalte-Olst-Wijhe opgezet om inwoners te informeren over de voordelen van isolatie en energiebesparing. Dit project liep door tot eind 2015 en heeft als doel om minimaal 200 huishoudens in Raalte te bewegen tot het nemen van energiemaatregelen. In de periode 2012-2015 zijn in Raalte 336 duurzaamheidspremies voor een bedrag van € 121.650 toegekend vanuit provincie Overijssel en 211 duurzaamheidsleningen voor een investeringsbedrag van € 1.546.993. Voor meer informatie zie website Verbeter en Bespaar Raalte en Olst-Wijhe Energieloket Duurzaam in Salland 2016-2020 Voor de periode 2016-2020 stelt provincie opnieuw middelen beschikbaar met als voorwaarde dat samenleving en bedrijfsleven na 2020 het loket door de samenleving/bedrijfsleven zelfstandig voorgezet moet worden. Deze middelen worden uitgegeven in het kader van de woonprestatie afspraken. Het doel is om in de gemeente Raalte minimaal 1561 koopwoningen om te vormen naar energielabel B. Vanuit de gemeente is het project voor deze subsidieaanvraag ontwikkeld met het kennisplatform Raalte/Salland Duurzaam. Medio 2016 wordt het project ingediend bij provincie Overijssel in samenwerking met OlstWijhe. Nieuw aan deze samenwerking is dat SallandCentraal het centrale medium wordt om kennis en informatie rondom duurzaamheid te verspreiden. Er is gekozen voor dit lokale medium omdat de site en het weekblad goed gelezen worden door de samenleving. Nieuwe Energie in bedrijf Het project Energie in Bedrijf is een project waarbij een subsidiescan is gedaan bij sportverenigingen. Het project is in 2015 afgerond. In totaal zijn er in Raalte 111 energiescans bij bedrijven gerealiseerd. In de laatste fase van dit project hebben sportverenigingen met een eigen accommodatie een aanbod gekregen voor het uitvoeren van een energiescan en nemen van direct uitvoerbare maatregelen. Tien sportverenigingen hebben meegedaan in dit project.
9
Kennis Platform Raalte/Salland Duurzaam In 2014 is een eerste bijeenkomst georganiseerd met een groep mensen uit de samenleving met als doel te kijken of het noodzakelijk is een soort kennisgroep of platform Raalte Duurzaam 2050 te organiseren. In 2015 is de kennisgroep een paar keer bij elkaar geweest. Sallandbreed zijn mensen uitgenodigd in dit platform. In 2015 is het kennisplatform Raalte/Salland Duurzaam 3 keer bij elkaar geweest op een locatie waar ook duurzaamheid speelt. Het kennisplatform gaat een centrale rol vervullen als verbinders naar de samenleving. Duurzame commissies uit de dorpen/plaatselijke belangen zijn hierin vertegenwoordigd. Maar ook het bedrijfsleven, Salland wonen en Saxion. Met deze partijen samen willen we de samenleving bewuster maken van de stappen die gezet kunnen worden op het gebied van energiebesparing, -productie en ander thema’s; lichtuitstraling, voedsel en voedselproductie, klimaat, water, etc. Vooralsnog is de gemeenten nog trekker van dit platform. De bedoeling is dat de samenleving en het bedrijfsleven dit op termijn zelfstandig oppakken. Het Kennisplatform wordt mede vanuit gemeente Olst-Wijhe georganiseerd. Het eerste initiatief vanuit die platform is om de communicatie rondom duurzaamheid te centraliseren. Er is voor gekozen om hier o.a. de website Salland Centraal voor te gebruiken. Dit is het lokale medium dat veel gelezen wordt. Er is een speciaal tabblad Salland is Duurzaam ingericht op de website van Salland Centraal waar samenleving alle informatie kan vinden en delen over duurzaamheid. Sallandcafé Duurzaam In mei 2015 is een Sallandcafé georganiseerd specifiek met het thema ‘Duurzaam zijn is eenvoudiger en lucratiever dan je denkt!. Het Sallandcafé begon met een excursie bij de Aardenhuizen in Olst. Daarna waren er presentaties en werksessies over Deventer Energie, het programma Mooi Schoon van Rova en een presentatie van De Buurman. Daarnaast waren er workshops over energiebesparing, isolatie en duurzaam in en rond je huis voor meer informatie zie het verslag van deze bijeenkomst. Gemeente Raalte heeft dit Sallandcafé gefinancierd vanuit het programma Duurzaam Raalte. Omdat er vanuit de Kracht van Salland een goed netwerk is opgebouwd wordt ook via dit medium informatie verspreid rondom duurzaamheid o.a. over subsidiemogelijkheden. Zie ook dit bericht over asbestverwijdering en deze over de Energy pitch 2016 van provincie Overijssel. Asbest van het dak bedrijfsleven Op initiatief van provincie Overijssel wordt aan MKB ondernemers op de bedrijven terreinen binnen de gemeente Raalte een aanbod gedaan voor een quick scan voor het asbest houdende dak op bedrijven. Binnen de gemeente is een inventarisatie gedaan van MKB bedrijven met asbesthoudende daken. Dit zijn er in totaal 16. Al deze ondernemers zijn benaderd voor het uitvoeren van de quick scan. Van de 16 ondernemers gaan er 10 meedoen. In de quick scan zal gekeken worden naar hoeveelheid asbest maar ook andere maatregelen die getroffen kunnen worden als asbest verwijderd wordt zoals isolatie, aanpassing verlichting naar led, aanleg van zonne-energie etc. Met deze actie wil provincie en gemeente bedrijven bewust maken rondom de noodzaak van asbestverwijdering ook richting regelgeving en o.a. verzekeringen. Vanuit de provincie is er een aanbod om minimaal 10 scans uit te voeren. De overige scans worden gefinancierd vanuit het programma Raalte Duurzaam.
10
Blije billen Gemeente Raalte heeft zich gecommitteerd aan de landelijke richtlijnen voor het percentage hergebruik van huishoudelijk restafval: 65% in 2015 en 75% in 2020. De sorteerproeven uitgevoerd in 2014 tonen aan dat het gemiddeld percentage wegwerpluiers in het huishoudelijk restafval in Raalte 17% is. Dit kan verminderd worden door het gebruik van wasbare luiers, waardoor het % hergebruik stijgt. Om het gebruik van wasbare luiers te promoten is in 2016 is het project Blije billen gestart in Raalte. In dit project wordt ingezet op de promotie van gebruik van wasbare luiers. Jonge ouders in Raalte testen gedurende een periode van 8 weken de wasbare luier voor hun kind. Het project zal rond de zomer 2016 worden geëvalueerd. 2.3.2 Gericht op de interne organisatie Personeel gemeente Raalte Duurzaam 2050 Vanuit het programma Raalte Duurzaam 2050 worden sessies georganiseerd met de verschillende teams van de gemeente om Duurzaamheid aan de orde te stellen. In 2015 zijn enkele sessies gedaan met teams. Daarnaast is er een serie artikelen geplaats op intranet door collega’s voor collega’s over welke duurzaamheidsmaatregelen zij thuis nemen. Wethouders Niens heeft daar als eerste zijn stuk geplaatst. Daarna volgende meerder collega’s die hun ervaringen deelden. Daarnaast kunnen medewerkers met ideeën en vragen terecht bij de medewerker duurzaamheid. Duurzaam inkopen gemeentelijke organisatie Het huidige inkoopbeleid is herschreven en duurzaam inkopen heeft hierin een belangrijkere rol gekregen. In het toekomstige aanbestedingsregister moet verantwoording afgelegd worden over de duurzame inkoop. Bij steeds meer projecten is al rekening gehouden met duurzame inkoop waaronder: Postvoorziening DOWR, Zonnepanelen op het gemeentehuis, ontwikkelingen Nieuw Tijenraan en de verschillende brede scholen. Inkoop duurzame energie De gemeente Raalte, en ook Deventer en Olst-Wijhe, nemen deel aan het ‘Collectief Stedendriehoek’. In februari 2016 is er een Europese aanbesteding geweest voor de levering van elektriciteit en aardgas aan Collectief Stedendriehoek voor de leveringsperiode 2018-2019 met vier optiejaren. De aanbesteding is uitgevoerd conform de Aanbestedingswet met een openbare procedure. Het gunningscriterium was ‘laagste prijs’. De zaken t.a.v. duurzaamheid zijn verwerkt in het programma van eisen. Binnen de aanbesteding van elektriciteit is ervoor gekozen om de benodigde Garanties van Oorsprong (GvO’s) apart in te kopen en geen onderdeel te laten zijn van de Europese aanbesteding. Op die manier blijft optimale flexibiliteit behouden in de keuze en kosten van de manier van vergroenen. Bij de inkoop van duurzaam opgewekte elektriciteit (lees GvO’s) wordt er door het collectief bewust gekeken naar de mogelijkheden om duurzame opwekcapaciteit in de regio te stimuleren door de aankoop van Garanties van Oorsprong van die projecten. Op die manier kan additionaliteit (lees: de bouw van nieuwe projecten in de regio) via inkoop worden gestimuleerd. Voor 2016 zijn de GvO’s afkomstig van de volgende projecten: - Windmolenpark Zutphen (12,4%) - Windmolenpark Netterden in de Achterhoek (19,4%) - Biomassacentrale in Overijssel (68,2%) 11
Per kalenderjaar wordt bekeken of het aandeel GvO’s van duurzame – en waar mogelijk additionele – projecten uit de regio kan worden vergroot. Daarin spelen alle deelnemende gemeenten/ instellingen een proactieve rol. 2.4. Het ontwikkelen van nieuw beleid Inbedding van duurzaamheid in het gemeentelijk beleid is een ontwikkeling die constant doorgaat. De medeweker duurzaamheid wordt steeds vaker betrokken bij het maken van het gemeentelijk beleid. Ook wordt actief duurzaamheid gepromoot bij de verschillende collega’s. Hieronder staat weergegeven op welke onderdelen actief is ingezet op duurzaam beleid. Woonvisie en prestatieafspraak wonen Vanuit het programma Raalte Duurzaam 2050 is en wordt meegedacht in het opstellen van de nieuwe woonvisie voor de gemeente, aandachtspunten hierin zijn energie, duurzame materialen en water. Binnen de prestatie afspraak wonen met provincie Overijssel zijn een aantal afspraken gemaakt in het kader van de prestatieafspraak wonen gerelateerd aan duurzaamheid en woonkwaliteit. In de afgelopen 3 jaren heeft Salland Wonen het aantal groene woningen in haar portefeuille uitgebreid van 53% (begin 2012) naar 72% (eind 2014). De komende twee jaar streven ze er naar om er nog 350 aan toe te voegen, om hiermee op het gestelde doel van 800 groene woningen te komen gedurende de periode van het ondernemingsplan (2012-2016). Kijken we voor 2014 naar de concrete inzet van SallandWonen in Raalte dan kan vermeld worden dat maar liefst 3% van het bezit middels grootonderhoud naar een A of B-label gebracht wordt. Daarnaast wordt verder gegaan met het verduurzamen van de woningen bij mutatie en planmatig onderhoud. In het kader van de stimuleringsregeling van de Provincie Overijssel hebben we een laagrentende lening ontvangen van € 3,8 miljoen. Deze lening wordt volledig ingezet ten behoeve van het plan projectmatig isoleren. Het totale investeringsbedrag van dit project is geraamd op € 11 miljoen (periode t/m 2018). De inzet vanuit SallandWonen is aanwezig ook door de aanpak voor installatie van zonne-energie via Wocozon. Voor het resultaat zijn we echter mede afhankelijk van de medewerking van huurders. Daarom gaat SallandWonen in samenwerking met de gemeente wijkgerichte avonden organiseren met als doel kennis te verspreiden en te komen tot een duurzame aanpak van de woningen in het kader van het Energieloket 2016-2020. Salland wonen participeert in het kennisplatform Raalte/Salland Duurzaam. Project Duurzaam verlichten Regio Zwolle De gemeente doet mee in het project Duurzaam Verlichten van de Regio Zwolle gefinancierd door provincie Overijssel. Daarin zijn een aantal projecten ontwikkeld die uitgevoerd worden met de samenleving. Ook om beter inzicht te krijgen in het gebruik van Ledverlichting maar ook om energie te besparen en lichtuitstraling te minimaliseren. Ledverlichting sportvelden MFA De Belte De gemeente heeft een bijdrage geleverd voor de aanleg van Ledverlichting bij de sportvelden van MFA De Belte. Voorwaarde voor deze bijdrage was dat het gebruik van deze verlichting gemonitord zou worden om kennis op te doen over voor en nadelen van ledverlichting bij sportvelden. Eind 2015 is besloten van deze monitoring af te zien. Er was geen nulmeting voor handen, er zouden kosten gemaakt moeten worden voor het plaatsen van een extra meter en tussen de aanleg toentertijd en nu heeft led zich voldoende bewezen en is het een betrouwbaar product geworden op de Nederlandse markt. 12
Een goed vervolg op dit project heeft plaats gevonden in de aanbesteding van de aanleg/renovatie van drie kunstgrasvelden. Voor de sportclubs Raalte, Heeten en Mariënheem is in de aanbesteding van de aanleg/renovatie van kunstgras de vernieuwing van de verlichting met ledverlichting meegenomen in de aanbesteding. Deze drie clubs zullen als eerste ledverlichting krijgen tegelijkertijd met het aanleggen van de velden. Voor de aanleg van ledverlichting bij de andere sportvelden zal een plan van aanpak gemaakt moeten worden gerelateerd aan het onderhoudsplan en/of mogelijkheden voor subsidies. Beleid duurzaam verlichten gemeente Raalte In het kader van dit project zal in samenwerking met andere gemeenten een traject gestart worden om te kijken waar en hoe beleid aangepast/gemaakt kan worden om duurzamer te gaan verlichten niet alleen in het buitengebied maar ook in de kernen en steden van gemeenten. Het duurzaam verlichten beleid is opgenomen in het beleid van de gemeente Raalte. De gemeente kiest voor ‘Donker waar mogelijk, licht waar nodig’. Dit betekent dat zij alleen verlicht waar en wanneer dat nodig is. Voor ieder gebied uit de Integrale Visie voor de Openbare Ruimte maakt de gemeente (per wegcategorie en zo mogelijk per wegvak) een afweging op maat. Daarbij houdt de gemeente rekening met het Gemeentelijk Verkeers- en Vervoersplan en haar duurzaamheidsbeleid. Doelen: de gemeente plaatst verlichting in de openbare ruimte om bij te dragen aan: verkeersveiligheid sociale veiligheid van de leefomgeving kwaliteit van de leefomgeving inclusief de sfeer
De gemeente houdt bij iedere keuze rekening met duurzaamheid, leefbaarheid en de maatschappelijke kosten. De gemeente wil zorgvuldig omgaan met: energie materialen (lampen, armaturen, lantaarnpalen) leefomgeving in de avond en nacht: voorkomen van lichthinder,-vervuiling ,beschermen van donkerte leefomgeving overdag: lantaarnpalen en armaturen voor ruimtelijke kwaliteit en de gewenste sfeer de kosten die verlichting met zich meebrengt over de totale levensduur gerekend Ambitie: ontwikkelen zonder verdere toename van licht. Meer informatie kunt u hier vinden. Op dit moment wordt er gewerkt aan het beheerplan duurzaam verlichten. Klimaatsverandering Klimaatsverandering leidt ertoe dat er de laatste jaren steeds meer overlast is van water door intense regenval in korte tijd. Afkoppelen van hemelwater op het riool blijft een aandachtspunt. Naar de toekomst toe zal ook kennisverspreiding en bewustwording aangaande water een belangrijk onderdeel worden binnen het duurzaamheidsprogramma. (Foto Deventerweg juni 2016) Ontwikkeling van fietssnelweg Met de provincie en de buurgemeenten Hellendoorn en Zwolle zijn overleggen over het opwaarderen van de fietsroute Nijverdal - Raalte – Heino – Zwolle. De route kan in Nijverdal aansluiten op de F35 (fietssnelweg in de regio Twente). Geconcludeerd werd dat het opwaarderen van de route Raalte – Heino – Zwolle voldoende nut heeft voor een nadere uitwerking. Met de gemeente Zwolle is bepaald dat uitwerking van twee routes binnen de gemeente hierbij aandacht verdient. In 2016 gaan deze ontwikkelingen door.
13
3. Monitoring en evaluatie 3.1. Gemeentelijke Duurzaamheidindex De gemeentelijke duurzaamheidsindex (GDI) is een onafhankelijke tool die op basis van algemeen beschikbare kengetallen in de breedste zin de duurzaamheid van een gemeente toetst. Toetsing vindt plaats op de onderwerpen mens en maatschappij, economie en natuur, milieu en grondstoffenkringloop. Voor 2015 scoort gemeente Raalte een gemiddeld 5,0 op al deze onderdelen.
Ter toelichting: het middelpunt van het spinnenweb geeft een score 0 weer: geen duurzaamheid. De buitenste cirkel geeft de score 10 weer: volledige duurzaamheid. De rode lijn geeft de gemiddelde scores van alle 403 gemeenten weer. Voor meer informatie kijk op GDI. In de tabel hieronder is per gemeten onderdeel een vergelijk gemaakt met de score van Raalte met de score van de gemiddelde grootteklasse en stedelijkheidsklasse waartoe Raalte behoort. Gemeente Minima Onderwijs Sociale zekerheid Gender Gezondheid Sport Burgerparticipatie Veiligheid Water Lucht Natuur Huishoudelijk afval Afvalscheiding Energiegebruik Energiebesparing CO2 uitstoot Hernieuwbare energie Vervoerswijze CO2 uitstoot wegverkeer Werkloosheid totaal Jeugdwerkloosheid Werkgelegenheid EV/VV OZB-Tarief Mens en Maatschappij Milieu, Natuur & Grondstoffen Economie GDI
Raalte 6,9 6,6 6,1 8,2 6,2 5,9 5,9 8,2 2,6 8,7 3,1 8,5 6 6,8 1,2 1,8 3,3 5,2 4,4 3,8 8,3 7 3 6,2
Grootteklasse 7 5,9 5,5 5,5 7,7 6 5,5 5,7 6,7 3,4 7,9 3,9 6,4 5,8 6,8 3,9 1,8 2,7 5,5 6,2 3,7 8 4,6 2,3 6
Stedelijkheidsklasse 4 6,3 5,9 6 7,8 6,2 5,3 5,8 6,9 3,6 7,8 4,1 6,7 6,2 6,8 3,8 1,8 2,9 5,3 5,8 4,1 8,3 5 2,7 6
6,7 4 5,3 5
5,9 4,3 4,4 4,8
6,1 4,4 4,6 4,9
14
Uit deze gegevens blijkt dat we qua gemiddelde score nog boven het gemiddelde zitten. Op de onderdelen energie besparing en uitstoot wegverkeer scoren we lager dan gemiddeld. We scoren we weer hoger op hernieuwbare energie. Zoals ook aangegeven op de website van GDI zijn dit referentiecijfers. Voor energiebesparing en productie zijn bijvoorbeeld de cijfers van 2013 gebruikt. Daar zijn we overigens goed op weg binnen de gemeente zoals blijkt uit recentere energie gegevens die we halen uit de gegevens van energie in beeld. Vooralsnog gaan we het ingezette beleid niet aanpassen.
3.2. Energiemonitoring De samenwerkende netwerk bedrijven hebben de tool Energie in beeld ontwikkeld die op basis van meetgegevens en schattingen laat zien hoeveel energie er gebruikt en opgewekt wordt. Wanneer we de gegevens bekijken zien we dat het particulier verbruik in Raalte ieder jaar licht daalt.
15
Bij het zakelijk gebruik zien we zowel bij gas al bij elektra een daling in het gebruik vanaf 2015 duidelijk in beeld is. Het aantal energie producerende installaties is de afgelopen periode fors toegenomen. In de particuliere sector is het aantal aansluitingen met zonne-opwek fors toegenomen naar 1700 aansluitingen. (in 2014 was dat nog rond de 830 aansluitingen). Dit komt neer op bijna 13,8%. Dit ligt een stuk hoger dan het landelijk gemiddelde dat op 1,2% ligt.
Opmerkelijk is de toegenomen hoeveelheid opgewekte kWh in de zakelijke sector. Aannemelijk is dat de agrarische sector hier een belangrijk deel voor zijn rekening neemt. In Raalte hebben immers 20 ondernemers meegedaan aan het “Boeren met zon” project waarin POP2 Europese plattelandsmiddelen ter beschikking kwamen via Leader. Zij hebben een grote hoeveelheid zonnepanelen op bedrijfsdaken gerealiseerd.
16
17
In de onderstaande tabel zijn de gegevens van “Energie in Beeld” weergegeven voor de gemeente Raalte. Hieruit blijkt dat we van de particuliere gebruikte stroom al 18% zelf opwekken. Dat de CO2 afname de afgelopen jaren 2% is (doelstelling 1% per jaar). Voor de zakelijke aansluitingen zitten we op een eigen opwekpercentage elektriciteit van 4%. Energie in Beeld gemeente Raalte CO2 gebruik
2013
2014
2015
kg CO2 Electra particulier
24.513.737
23.161.485
22.929.608
kg CO2 Electra Zakelijk
73.640.828
74.010.776
71.679.373
kg CO2 Electra Totaal
98.154.565
97.172.261
94.608.981
kg CO2 Gas particulier
35.996.903
34.754.594
34.667.230
kg CO2 Gas Zakelijk
40.975.483
39.181.081
37.793.590
kg CO2 Gas Totaal
76.972.386
73.935.675
72.460.820
175.126.951
171.107.936
167.069.801
2
2
41.548.707
39.256.755
38.863.743
kWh Electra Zakelijk
124.814.962
125.441.994
121.490.462
kwh Electra Totaal
166.363.669
164.698.749
160.354.205
m3 Gas particulier
20.222.979
19.525.053
19.475.972
m3 Gas Zakelijk
23.019.934
22.011.843
21.232.354
m3Gas Totaal
43.242.913
41.536.896
40.708.326
Zonne-energie opwek KV kWh werkelijke getallen tot en met 2015 particuliere aansluitingen
2.608.978
4.145.012
6.907.191
Overige opwek kWh werkelijke getallen tot en met 2015 zakelijke aansluitingen
0
1.269.103
5.233.588
2.611.587
5.418.260
12.147.686
% opwek PV particulier van particulier elektriciteitsgebruik.
6%
11%
18%
Overige opwek kWh van overig elektriciteitsgebruik
0%
1%
4%
1,6%
3,3%
7,6%
kg Co2 Totaal werkelijke getallen tot en met 2015 daarna jaarlijkse afname 1% werkelijke afname in % (doelstelling is 1% per jaar) kWh gebruik kWh Electra particulier
Gas gebruik m3
kWh opwek
Opwek totaal kWh
Totaal opwek % duurzaam opgewekt van alle elektriciteitsgebruik
4.
Geplande en nieuwe activiteiten
4.1. Voortzetting huidige projecten In deze rapportage is bij de verschillende projecten al aangegeven of ze door lopen in 2016. In de onderstaande tabel staat een overzicht van deze activiteiten die doorlopen en de nieuwe activiteiten die opgestart worden in 2016 (grijs vlak).
18
Tabel: Activiteiten die in 2016-2017 nog afgerond en opgestart worden. Het faciliteren van externe projecten Zonnepark Heeten daar waar nodig ondersteunen en faciliteren Watertappunt Duurzaam Heino monitoren en evalueren in 2017 en resultaten aan andere dorpen kenbaar maken dat zij ook een financiële bijdrage kunnen krijgen voor de aanleg van een dergelijk punt. Carmel College/Oasis centre indien nodig ondersteunen in de ontwikkeling van het Duurzaamheidscentrum. Op vraag van samenleving ondersteuning van nieuwe projecten. IJsbaan Heeten ondersteunen in verduurzamingsprogramma. Ontwikkelen en uitvoeren van projecten op/bij/in gemeentelijke infrastructuur en openbare ruimte Nieuw Tijenraan start bouw en zoektocht subsidies Fietsenstalling Stationslocatie Heino uitwerken plan van aanpak uitvoering in 2016/2017 Pilot bermenbeheer Raalte LTO Salland resultaten uitdragen en verder invoeren gemeentebreed gestart in 2016 als pilot. Evalueren 2016 dan verder inbedden in de structuren. Elektrische Laadpalen plan van aanpak opstellen en voorleggen aan B&W en raad zomer 2016 Scan van gemeentelijke gebouwen op energiegebruik en mogelijke investeringen in energiebesparing. Kennisverspreiding en bewustwording over Raalte Duurzaam 2050 Extern Project Mooi Schoon Raalte verder laten uitrollen door Rova. Loopt door tot 2018 Energieloket 2012-2015 project afronden en evalueren. Energieloket 2016-2020 Nieuw project met samenleving, Olst-Wijhe en provincie 2016-2020. Al in gesprek met kennisplatform Raalte Duurzaam voor opzet project. Wordt ingediend bij provincie in juni 2016 voor financiering. Nieuwe energie in bedrijf project afronden en evalueren Kennisgroep of platform Raalte Duurzaam 2050 verder ontwikkelen en blijven organiseren. Er is een eerste gesprek met KRW is geweest. Na de zomer zal een werkgroep gestart worden om samen te kijken hoe een impuls gegeven kan worden aan de bedrijven in Raalte om te verduurzamen. Starten bewustwordingsproject/uitvoeringsproject met bedrijfsleven van Raalte rondom de sanering van asbestdaken op bedrijven en woningen (schuren) om in 2024 klaar te zijn. Faciliteren van initiatieven vanuit samenleving in netwerk, kennis en subsidiemogelijkheden. Verkenning met Sallandwonen naar mogelijkheid clustering particuliere woningen tussen huurwoningen voor aanleg zonnepanelen. Initiatief Duurzaam Heino energieproductie faciliteren. Intern Elektrische fietsen gemeente gebruik monitoren. Duurzaam inkopen blijven benadrukken bij de verschillende projecten. Samenwerking met Olst-Wijhe en Deventer blijven inzetten Het ontwikkelen van nieuw beleid gerelateerd aan Raalte Duurzaam 2050 Klimaatbestendige omgeving eerste inzicht in wat gemeente vanuit programma kan doen (naast de inzet die al gedaan wordt via afkoppelen en via de projecten van Salland Deal: waterberging, waterkwaliteit, watervasthoudend vermogen bodem etc.) Eigen gebouwen verduurzamen in brede zin: bewustwording maar ook daar waar nodig fysieke maatregelen. Plan 2016-2020 alle gebouwen langs lopen, energiescan en daar waar mogelijke maatregelen treffen richting 2020 energieneutraal voor nieuwe en te renoveren gebouwen. Start met deze actie in 2016. Duurzame inrichting van de Molenhof. Proces met betrokkenen is gestart. Samenleving en bedrijfsleven vanaf begin meenemen in dit traject. Duurzaam plein in brede zin. (veilig, groen, klimaatvriendelijk, etc) Monitoring en evaluatie GDI blijven volgen. Monitoren energiecijfers gemeente Raalte. Financiën Onderzoek naar de mogelijkheden voor het opzetten van een revolving fund Raalte Duurzaam 2050 mogelijk voor breder onderwerpen ook ontstaan uit economisch werkaterlier.
19
4.2. Nieuwe activiteiten 2016 Klimaatbestendige omgeving Het doel van dit onderdeel van het programma is dat de gemeente Raalte maatregelen zal opnemen voor adaptatie in de ruimtelijke en stedenbouwkundige ontwikkelingen, waterbeheer en gezondheidszorg. De openbare ruimte wordt toekomstbestendig ingericht waardoor problemen als gevolg van de klimaatverandering niet of minder zullen voorkomen. Hiervoor zal een toets klimaatbestendige omgeving ontwikkeld worden ook naar aanleiding van het onderzoek naar klimaatsverandering. Wel worden er al maatregelen genomen voor o.a. wateropvang en het langer vasthouden van water in een aantal projecten zoals: Afkoppelprojecten waarbij hemelwater afgevoerd wordt naar het oppervlaktewater in plaats van naar het riool. Bij nieuwbouwwijken is ruimte gemaakt voor het opslaan van en de infiltratie van hemelwater. Belangrijk is om de samenleving ook bewust te maken van de mogelijkheden voor aanpassingen m.b.t. het klimaat bijvoorbeeld minder bestrating in de tuinen waardoor water beter infiltreert in de grond. Revolving fund Op dit moment kunnen veel (sport)verenigingen met eigen accommodaties niet investeren in duurzaamheidsmaatrelen om energiebesparing of energieproductie te bewerkstellingen. Het opzetten van een revolving fund is nog als activiteit genoemd in de vorige rapportage. Op landelijk niveau is er de regeling voor sportclubs geweest in het voorjaar 2016. Deze wordt ook in 2017 weer opengesteld. Of er nog een revolving fund wordt opgezet ligt niet erg voor handen. Particulieren en bedrijven kunnen via provincie leningen en subsidies ontvangen voor duurzame maatregelen. Als er een revolving fund wordt opgestart zal dat in lijn liggen met het op te starten fund bedacht tijdens het economisch werkatelier te Raalte. De initiatiefgroep die hiervoor ontstaan is zal nauw gevolgd worden. Integraal Huisvesting Plan onderwijs (IHP) Vanuit gemeente Raalte hebben wij ons aangemeld als pilot bij Rijksdienst Voor Ondernemend Nederland (RVO) voor het opnemen van duurzaamheid in het op te stellen Onderwijs Huisvestingsplan. Dit plan wordt gezamenlijk opgesteld met gemeente Olst-Wijhe en de beide onderwijs stichtingen. Vanuit RVO kan gemeente Raalte en bijdrage krijgen voor de inzet van een adviseur om duurzaamheid/klimaat binnen scholen mee te nemen in het plan. Dit project start medio 2016. Buurtaanpak energiebesparing In het najaar 2016 zal gemeente Raalte in 3 buurten de buurtaanpak energiebesparing uitvoeren. Dit is een project dat uitgevoerd wordt door Verbeter en Bespaar. Raalte draait mee in deze opzet van VNG om buurtgewijze aanpak van energiebesparing te realiseren. De aanpak zal plaats vinden in Raalte Noord, Heino en de Nieuwstraat. Voor de Nieuwstraat zal een innovatieve aanpak gelden. Daar waar de gemeenten op verzoek van de bewoners de straat senioren proof maakt ondersteund de gemeente de bewoners te kijken naar het seniorenproof maken van hun woning en te kijken of er nog energie besparingsmogelijkheden zijn of dat energieproductie mogelijk is. Deze integrale aanpak is een pilot waarin we samenwerken met provincie Overijssel. Indien deze aanpak succesvol blijkt zal gekeken worden of deze aanpak verder uitgerold wordt.
20
Promotie energiebesparing en productie bedrijfsleven In 2016 zal gestart worden met een eerste analyse samen met Kring Raalte Werkgevers naar potentieel en uitvoerbaarheid van energiebesparingen en -productie bij MKB ondernemingen in Raalte. Gezamenlijk zal gekeken worden naar benodigde promotie en ondersteuning bij het MKB en of deze vanuit gemeente ondersteund dient te worden.
5. Financiën Raalte Duurzaam 2050 In de onderstaande tabel is een overzicht weergegeven van de uitgaven gerelateerd aan het programma Raalte Duurzaam 2050 voor de jaren 2014, 2015 tot en met mei 2016. Voor het programma is budget gereserveerd tot en met 2019 welke in de reserve klimaatbeleid wordt opgenomen.
Reserve 707 Klimaatbeleid 2014
2015
2016
2017
2018
2019
Stand per 01-01
€
145.484
€
47.458
€
56.260
€
99.914
€ 159.914
€
239.914
Vermeerderingen
€
-
€
98.812
€ 100.000
€
60.000
€
€
80.000
Verminderingen
€
98.026
€
90.010
€
56.346
€
-
€
Stand per 31-12
€
47.458
€
56.260
€
99.914
€
159.914
80.000 -
€ 239.914
€ €
319.914
Op dit moment zijn de uitgaven voor 2016 € 56.346. De komende periode zullen meer uitgaven gedaan worden binnen bestaande programmabudget. In de onderstaande tabel staan de reserveringen aangegeven voor de komende periode. Opgemerkt moet worden dat er een reservering is gedaan voor watertappunten. Indien het gebruik van het watertappunt Heino positief lijkt kunnen andere dorpen een deel van de kosten vergoed krijgen. Hiervoor is alvast een reservering in kosten opgenomen. Een deel van de kosten zal gemaakt worden in 2017. Nog te verwachten uitgaven komende periode Watertappunt investering 50% 9 kernen Watertappunt bemonstering Communicatieplan Raalte Duurzaam 2050 Ondersteuning kleine initiatieven/dorpen Programma grote bedrijven energie asbest Energieloket 2.2 cofinanciering met geld en uren IJsclub Raalte voor PV installatie Bewust verlichten beleid gemeente Raalte Inzet programmamanager Fietsenstalling Heino Molenhof Duurzaam plein ontwikkeling plan elektrische laadpalen Totaal
€ 21.000 € 20.000 € 30.000 € 10.000 € 20.000 € 15.000 € 5.000 € 10.000 € 20.000 € 18.400 € 5.000 € 7.500 € 181.900
Er wordt getracht om met deze middelen ook overige middelen van bijvoorbeeld provincie te verkrijgen. Tot nu toe is dat gelukt bij de projecten Bewust verlichten, Energieloket, Fietsenstalling Heino. Daarnaast doet de samenleving ook een beroep op middelen bij rijk en provincie. In 2017 zal een evaluatie plaats vinden van het ingezette beleid. Dan loopt het programma bijna 4 jaar en zal gekeken worden op ingezette activiteiten en middelen resulteren in de gestelde doelen.
21
