Stand van zaken per 1 januari 2016

Meerjaren Perspectief Grondzaken

MPG 16.1

18 April 2016

Stand van zaken per 1 januari 2016

2016/91011

1

Inhoudsopgave 1. Inleiding 1.1. Kernboodschap Meerjaren Perspectief Grondzaken 16.1 1.2. Een impuls geven aan de woningmarkt 1.3. Een impuls geven aan de werkgelegenheid 1.4. Gemeentelijke focus in gebiedsontwikkeling

2. Algemene Reserve Grondzaken 2.1. Systematiek ARG 2.2. Reken parameters 2.3. Ontwikkeling ARG

3. Samenvatting per plansoort 3.1. Grondexploitaties 3.2. Exploitatieovereenkomsten 3.3. Plannen in voorbereiding

4. Laatste ontwikkelingen per Programma of Gebied 4.1. Inverdan 4.2. ZaanIJ 4.3. Noordzeekanaal gebied 4.4. Gebied Zuidoost 4.5. Gebied Noordwest

5. Investeringsfonds 5.1 Voortgang projecten 5.2 Actualisatie financiële gegevens

6. Reserves, voorzieningen en de begroting 6.1. Reserve infrastructurele werken 6.2. Voorzieningen 6.3. Bereikbaarheids- en parkeerfonds 6.4. Aanvullende toelichting van de ontwikkeling van de boekwaarden

7. Overzichten 7.1. Totaaloverzicht grondzaken 7.2. Aansluiting met de jaarrekening 7.3. Overzicht ontwikkeling ARG op basis van nieuwe BBV regelgeving 7.4. RAP-lijst

3 4 5 6 6 9 9 10 11 13 13 14 14 16 17 20 28 31 34 42 42 49 53 53 54 54 55 56 56 57 59 61

2

1. Inleiding Voor u ligt het Meerjaren Perspectief Grondzaken en Investeringen (MPG) naar de stand van 1 januari 2016 (MPG 16.1). Het MPG is een voortgangsrapportage, waarin het college de raad informeert over de stand van zaken van de lopende ruimtelijke ontwikkelingsplannen binnen gebiedsontwikkeling, de meerjarige gevolgen voor de Algemene Reserve Grondzaken (ARG) en de reserve Infrastructurele Werken. Ook wordt gerapporteerd over het investeringsfonds en over de stand van zaken omtrent de projecten in voorbereiding. De rapportage van de ruimtelijke ontwikkelactiviteiten is via de halfjaarlijkse actualisatie gekoppeld aan de gemeentelijke begroting- en verantwoordingsystematiek (P&C cyclus). In het MPG wordt aan de hand van de ontwikkelingen in gemeentelijke en private grondexploitaties gerapporteerd over resultaten, risico’s, financiën en looptijden. Daarmee is het MPG een instrument voor gemeenteraad en college om proactief ontwikkelingen te signaleren en om op basis daarvan te sturen. De gebiedsontwikkelingen, waarover in het MPG wordt gerapporteerd, zijn onder te verdelen in: - Gemeentelijke grondexploitaties (3.1); - Overeenkomsten particuliere grondexploitaties (3.2); - Exploitatieovereenkomsten en grondexploitaties in voorbereiding (3.3). De plansoorten zijn onderverdeeld naar werkvelden of ‘ruimtelijke programma’s’. In de gemeente Zaanstad worden momenteel de (ruimtelijke) programma’s Inverdan, Noordzeekanaal Gebied en ZaanIJ uitgevoerd. Voor alle overige plannen, die niet samenhangen met de genoemde ruimtelijke programma’s, worden de plannen voor het MPG ingedeeld in gebied Noordwest en gebied Zuidoost. De opbouw van deze rapportage is als volgt. Hoofdstuk 1 gaat in op de doelstellingen zoals genoemd in de meerjarenbegroting. Dit zijn drie onderdelen. Hoofdstuk 2 geeft de stand van zaken voor de ARG aan. In hoofdstuk 3 staan de financiële gevolgen per soort ruimtelijk ontwikkelingsplan verder uitgewerkt. Hoofdstuk 4 bevat per programma of gebied informatie met betrekking tot de laatste ontwikkelingen. In hoofdstuk 5 staat de actualisatie van het investeringsfonds. Hoofdstuk 6 bevat de stand van zaken met betrekking tot de reserve Infrastructurele Werken, een aanvullende toelichting op de begrotingswijziging, het bereikbaarheids- en parkeerfonds en de ontwikkeling van de verlies- en afwikkelingsvoorzieningen. Hoofdstuk 7 bevat het financiële totaaloverzicht, de aansluiting met de jaarrekening, een vooruitblik op de nieuwe BBV regelgeving voor grondexploitaties en de actuele RAP-lijst. Bedragen die met een ‘-‘ zijn gepresenteerd in de tabellen vertegenwoordigen opbrengsten. Bedragen zonder ‘-‘ vertegenwoordigen kosten. Dit betekent dat voor plannen een negatief saldo een financieel gunstig resultaat weergeeft.

3

1.1. Kernboodschap Meerjaren Perspectief Grondzaken 16.1 De huidige ontwikkeling van de woningmarkt in de Zaanstreek is zowel positief (toename aantal transacties en prijsniveau) als zorgelijk (forse afname aanbod). Er is sprake van een toename van het prijsniveau met 6,8% in vergelijking tot de jaarcijfers van 2014. De gemiddelde transactieprijs is daarmee weer op het niveau van 2008. Het aantal transacties heeft in 2014 en 2015 een goed herstel laten zien en heeft het niveau van voor de woningmarktcrisis bereikt. Het aantal transacties voor eengezinswoningen lijkt zich te stabiliseren in de afgelopen kwartalen. Het aantal verkochte appartementen is in het afgelopen kwartaal opnieuw fors toegenomen en was met 400 transacties historisch groot. Zorgelijk is het tempo waarin het aanbod afneemt. De keuze in het aantal bestaande koopwoningen dat een woningzoekend huishouden heeft daalt, en daalt dusdanig snel dat er in de Zaanstreek voor met name tussenwoningen al sprake is van krapte. Met een stabiel aantal transacties, een dalend aanbod en een toenemende druk van consumenten die de blik op de Zaanstreek richten vanuit Amsterdam zal dit op korte termijn niet veranderen. Als gevolg van financieel positieve ontwikkelingen binnen HoogTij en Inverdan kon een deel van de (verlies) voorziening voor gebiedsontwikkeling vrijvallen. Hierdoor is de bijdrage van € 4 mln. aan de ARG op basis van het MPG 15.1 niet nodig gebleken. Naar verwachting kan er in 2016 nog een deel van de ARG vrijvallen naar de Algemene reserve (AR), omdat het saldo zich boven 125% van het benodigde weerstandsvermogen bevindt. De actualisatie van het investeringsfonds laat financiële bijstellingen zien op de lopende projecten. Nieuwe investeringen worden afgewogen bij de kadernota 2017-2020 en zullen na besluitvorming in het MPG 16.2 worden opgenomen.

4

1.2. Een impuls geven aan de woningmarkt Ontwikkelingen op de woningmarkt. In de afgelopen jaren is door de crisis de nieuwbouwproductie aanzienlijk teruggelopen. Afnemende vraag van kopers en scherpere eisen ten aanzien van financiering voor zowel ontwikkelaars als kopers hebben hierbij een grote rol gespeeld. In 2014 is een voorzichtig herstel opgetreden. De lage hypotheekrente en het grote consumentenvertrouwen hebben ertoe bijgedragen dat het herstel van de woningmarkt zich in 2015 heeft voortgezet. De groei van de bevolking neemt in de Metropoolregio nog steeds toe. Door de stijgende vraag naar woningen in Amsterdam neemt de druk op de woningmarkt daar toe en dat heeft ook gevolgen voor de woningmarkt in de Metropoolregio. Ontwikkelaars zien weer meer kansen voor het op de markt zetten van nieuwbouwprojecten. Dit leidt ertoe dat meer projecten in ontwikkeling worden genomen. Het landelijk beeld van het 4e kwartaal 2015 laat een beeld zien van stijgende verkopen van bestaande koopwoningen ten opzichte van het jaar ervoor (+15%) en een stijging in transactieprijzen in vergelijking met het voorafgaande kwartaal (+1,8%) en zelfs 5% met een jaar eerder. Daarnaast is sprake van een dalend aanbod (-14%) en een stijgende vraagprijs (0,5%) ten opzichte van 2014. Ook 1 is de looptijd dat woningen te koop staan met ruim 15% gedaald . De daling van het aanbod komt door een sterke toename van het aantal transacties en het feit dat veel starters een woning kopen en geen aanbod in de koopsector achter laten.

De woningmarkt in Zaanstad. De landelijke trend is ook zichtbaar in de Zaanstreek. Het aantal transacties is gestegen met 24% gestegen ten opzichte van 2014 en ligt weer op het niveau van voor de crisis. De gemiddelde transactieprijs is in het 4e kwartaal 2015 in vergelijking tot het eerdere kwartaal gestegen met 2,7% en ligt nu op € 201.000,-. Op jaarbasis is sprake van een verhoging van 6,8 in 2015. Het aanbod daalt in 1 jaar snel van 1.000 naar 600 woningen(-42%) ten opzichte van 2014. Deze daling is dusdanig dat er in de Zaanstreek voor tussenwoningen een krapte ontstaat en een tekort is aan nieuwbouw 2 appartementen. De looptijd dat de woningen te koop staan is in het afgelopen jaar gelijk gebleven . Na een aantal jaren van de aanzienlijke gemiddelde nieuwbouwproductie van 800 woningen was de verwachting dat voor de komende jaren een halvering naar gemiddeld 400 zou optreden. De positieve ontwikkelingen op de woningmarkt leiden ertoe dat ontwikkelaars weer meer kansen zien voor nieuwbouwprojecten. In Zaanstad is deze trend ook merkbaar door een toename van projecten die door ontwikkelaars in ontwikkeling worden genomen. Uit een inventarisatie van nieuwbouwprojecten van de komende 5 jaar blijkt dat het planaanbod op gemiddeld 830 woningen ligt. Hierbij moet wel worden opgemerkt dat het werkelijk aantal op te leveren woningen lager zal zijn omdat in dit aantal geen rekening is gehouden met vertragingen die nog bij projecten kunnen optreden. De gemeente werkt momenteel aan het proces om te komen tot Maak.Zaanstad waarin een ambitie is opgenomen om vanaf 2018 een nieuwbouwproductie van 1.000 woningen per jaar te realiseren. Voor de jaren 2016 en 2017 geldt een aantal van minimaal 600 woningen per jaar.

1

Bron: woningmarktcijfers 4e kwartaal 2015, NVM

2

Bron: Kwartaalcijfers 2015-4 Regio Zaanstreek, HVMS

5

1.3. Een impuls geven aan de werkgelegenheid Economische ontwikkeling en werkgelegenheid. Wereldwijd zijn er tekenen van economisch herstel. In 2015 is de Nederlandse economie naar verwachting met 1% gegroeid (CBS, voorlopige cijfers). De Zaanse economie is naar verwachting nog wat harder gegroeid: 1,5%. De vooruitzichten zijn positief. Naar verwachting zet de economische groei in 2016 door (CPB). De werkgelegenheidsontwikkeling blijft nog achter bij de economische groei. Traditioneel reageert de arbeidsmarkt met vertraging op de conjuncturele ontwikkeling. In de bouwsector lijkt het dieptepunt zijn te overwonnen. Naar verwachting trekt de werkgelegenheid de komende jaren verder aan. Kantorenmarkt. De Nederlandse kantorenmarkt laat na jaren van tegenvallende berichten, nu weer wat positieve geluiden horen. Zo daalde eind 2015 de kantorenleegstand voor het eerst sinds 2008. Daarnaast groeide de opname in dit jaar met 13% (DTZ). Bedrijven op kantoorlocaties laten bij verplaatsing nog altijd meer vierkante meters achter dan dat zij betrekken. De daling van de leegstand komt dan ook voornamelijk door de transformatie van kantoren naar andere functies, zoals hotels of studentenwoningen (Dynamis). Landelijk gezien neemt de gemiddelde huurprijs neemt met 0,8% nog steeds iets af en bedraagt in 2015 €131 per m2 per jaar (DTZ). Bedrijfsruimte. Ook op de markt voor bedrijfsruimten zijn er positieve ontwikkelingen gaande. In 2015 was er landelijk een toename van het opnamecijfer, ten opzichte van een jaar eerder, van 18%. Een jaar eerder was er ook al sprake van een toename (14%). Het aanbod neemt licht toe. Er wordt, landelijk, ongeveer drie keer meer vierkante meter bedrijfsruimte aangeboden, dan dat er per jaar opgenomen wordt (DTZ). De huurprijs neemt landelijk met 0,6% nog wel iets af, en bedraagt € 44 per m2 per jaar (DTZ).

6

1.4. Gemeentelijke focus in gebiedsontwikkeling Gebiedsontwikkeling nieuwe stijl De economische crisis van de afgelopen jaren heeft ertoe geleid dat gebiedsontwikkeling op een andere manier wordt aangepakt. De markt is veranderd van een aanbod gestuurde naar een vraag gestuurde markt. Niet meer via grootschalige ontwikkelingen, maar kleinschalige projectontwikkelingen, waarbij de wensen van de afnemers/eindgebruiker een steeds belangrijkere rol innemen. Begroting 2015 – 2018 Samen het verschil maken De gemeente wil een impuls geven aan de werkgelegenheid, de woningmarkt en het warmtenet. Initiatieven op dit gebied door de gemeente gestimuleerd en gefaciliteerd. Dit kan door initiatiefnemers meer ruimte te geven door (planologische) maatregelen te treffen die bouwen eenvoudiger maken. Daarnaast wil de gemeente kansrijke initiatieven stimuleren en ondersteunen. Dit door te sturen met regels, inzetten van geld en begeleiding van het ontwikkelproces. Ook kan de gemeente haar grondposities inzetten om in kansrijke gebieden een gebiedsontwikkeling op gang te krijgen. Maak.Zaanstad Maak.Zaanstad wordt geen nieuwe visie, maar moet uitmonden in een integrale Investerings- en uitvoeringsagenda Zaanstad 2025. Een proces waarin de gemeente aangeeft waarin zij wil investeren en waar bewoners, organisaties en bedrijven mee aan de slag kunnen. Een gezamenlijke agenda die waar maakt dat er economische dynamiek is en ontstaat in Zaanstad. Een agenda die bewoners, organisaties en bedrijven bindt en uitdaagt om ook zelf kansen te grijpen en die dynamiek te versterken. Werkwijze en instrumenten voor versnelling gebiedsontwikkelingen Het ontstaan van vertragingen en stopzetten van gebiedsontwikkelingen ten gevolge van de economische crisis was voor de gemeente Zaanstad aanleiding om werkwijzen en instrumenten te ontwikkelen om gewenste ontwikkelingen toch weer in beweging te krijgen. Dit om de impuls te geven aan de woningmarkt, de werkgelegenheid en het warmtenet. Prioriteren Bij werkwijze ging het met name om prioriteren. De combinatie tussen het kwadrantenmodel als onderdeel van het project Prioritering: kiezen is noodzakelijk en de werkwijze van de Ruimtelijke Adviesgroep Projecten leidt tot een integrale afweging om te beslissen of een project als een kans worden gezien. Bij kansrijke projecten neemt de gemeente een actieve rol in en zet dan ook daar haar middelen (capaciteit en geld) in. Bij andere projecten kiest de gemeente voor meer ruimte geven / loslaten en laat het daar aan de markt over. Voorbeeld hiervan is de pilot ruimte geven, waar de gemeente bij een gebiedsontwikkeling op gemeentelijke grond, minder stuurt. Dit in ruil voor een rol voor de ontwikkelaar die moet aantonen dat er draagvlak voor het voorgestelde plan is. Inmiddels wordt dit proces voor de locatie Fortuinschool doorlopen. De ontwikkelaar werkt met de buurt aan draagvlak. De grond is door de gemeente aan de ontwikkelaar verkocht. Bij instrumenten om een versnelling bij gebiedsontwikkelingen op gang te brengen zijn wisselende resultaten geboekt. Afzetgarantieregeling De gemeente Zaanstad is bij een aantal projecten vóór de aanvang van de bouw garant gaan staan tot inkoop van een aantal woningen als deze bij oplevering niet waren verkocht. Dit tot maximaal 30% van het totaal aantal koopwoningen. Banken wilden pas financieren als een minimaal aantal woningen in de voorverkoop was verkocht. Met de 30% uit de afzetgarantieregeling en de door de ontwikkelaar in de voorverkoop verkochte woningen kon aan de door de bank vereiste voorwaarde worden voldaan en kon met de bouw worden begonnen. De gemeente Zaanstad is voor in totaal voor 154 woningen garant gaan staan. De afzetgarantieregeling heeft in een periode dat de woningbouwproductie landelijk aanzienlijk terugliep in Zaanstad toch tot een enorme bouw geleid. De projecten waarbij de garanties zijn afgegeven hebben geleid tot de oplevering van circa 900 koop- en huurwoningen. De Betaalbare Koopwoningen Zaanstad BV (BKZ BV) heeft het instrument namens de gemeente uitgevoerd en heeft uiteindelijk 105 woningen ingekocht. Alle 105 woningen zijn inmiddels via erfpachtregelingen van de BKZ BV verkocht.

7

BKZ Erfpachtvariant In het project Zaanse Strip hebben kopers de keuze om de grond in vol eigendom te kopen of via een erfpachtconstructie. Dit laatste gaat via de BKZ erfpachtvariant. Bij de BKZ erfpachtvariant koopt de koper de opstal en verkrijgt de grond in erfpacht. De tien jaar na de 1e uitgifte van het recht van erfpacht wordt er geen canon in rekening gebracht. Door deze wijze van kopen van een woning heeft de koper in het begin lagere lasten dan wanneer de woning met grond in vol eigendom wordt gekocht. Het te financieren bedrag komt dan lager te liggen, waardoor de woningen voor een grotere groep potentiële kopers bereikbaar worden. Voor de ontwikkelaar biedt dit grotere kansen op verkoop van de woningen,. Inmiddels zijn van de 75 woningen in de verkoop gegaan waarbij ook de erfpachtvariant is aangeboden. Hiervan zijn er inmiddels 21 ook daadwerkelijk met gebruikmaking van de erfpachtvariant verkocht. Inzet van dit instrument heeft er aan bijgedragen dat sneller met de start bouw is begonnen. Particulier opdrachtgeverschap Ook op het gebied van particulier opdrachtgeverschap zijn stappen gemaakt. Zo zijn op de locatie De Eilanden in Inverdan West vrije kavels met dit doel op de markt gezet. Inmiddels worden de eerste woningen gebouwd. Vrije sector huurwoningen Het stimuleren van de bouw van vrijesector huurwoningen is lastiger. Mede op verzoek van ontwikkelende partijen had de gemeente een model in ontwikkeling waarmee het voor ontwikkelaars rendabeler werd om deze woningen te bouwen. Kern van het model waren lagere (beheers)lasten op de grond waarmee de ontwikkelaar/belegger voldoende rendement kan realiseren gedurende de exploitatieduur van de huurwoningen. Bij verkoop van de woning zou de gemeente de volledige marktconforme grondwaarde ontvangen. Het model is niet verder uitgewerkt omdat door het aantrekken van de vraag naar koopwoningen ontwikkelaars kiezen voor het directe rendement van koopwoningen. In de woonvisie heeft de gemeente opgenomen om de bouw van vrije sector huurwoningen te stimuleren, bijvoorbeeld voor jonge tweeverdieners of de groeiende groep senioren, om de doorstroming te bevorderen. Daarom zal de gemeente het model onder de aandacht van ontwikkelaars / beleggers blijven brengen. Tijdelijke uitgifte gronden in erfpacht Een van de gevolgen van de kredietcrisis was dat ontwikkelaars moeite hadden om de financiering van een project rond te krijgen. Op verzoek van ontwikkelaars heeft de gemeente een erfpachtvariant ontwikkeld waarmee financiering makkelijker werd. De gemeente Zaanstad was bereid onder bijzondere voorwaarden grond in erfpacht uit te geven. Hierbij ging het niet om erfpacht gericht op de bewoning van de woning maar om het beperken van de financieringslasten. Het betreft een erfpachtvariant bestaande uit het tijdelijk uitgeven van gronden in erfpacht voor tijdens de bouw en lopende tot het moment dat tot verkoop of verhuur van de woning werd overgegaan. Tot het moment dat de verkoop van de bloot eigendom plaatsvond zou de gemeente een canon ter dekking van haar financieringslasten ontvangen. Op deze manier werd het beslag op de financieringsruimte van ontwikkelaars en corporaties beperkt. Immers zij hoefden dit deel niet te financieren en betaalden alleen een rentevergoeding. Bij het eerste moment van verkoop of verhuur van de woning zou de ontwikkelaar / corporatie de gemeente de bij uitgifte vastgestelde grondwaarde van de betreffende individuele eenheid, (= verkoop van de bloot eigendom) betalen en daarmee het vol eigendom verkrijgen. Uiteindelijk is van de erfpachtvariant geen gebruik gemaakt en hebben ontwikkelende partijen gekozen voor grond in vol eigendom of een reguliere erfpachtuitgifte. Tijdelijk gebruik van braakliggende gronden Gesprekken over een tijdelijke invulling van braakliggende terreinen en leegstaande panden hebben niet geleid tot concrete initiatieven. Het aantrekken van de economie heeft ertoe geleid dat de vraag van ontwikkelaars naar gemeentelijke posities sterk is toegenomen en de gemeente zich richt op de gebiedsontwikkeling en verkoop van gemeentelijke gronden in plaats van de tijdelijke invulling. Toekomstige inzet van instrumenten Bovenstaande voorbeelden geven aan dat het inzetten van instrumenten bijdraagt aan de versnelling van gebiedsontwikkelingen, maar geen garanties bieden. De gemeente zal ook de komende tijd kijken naar de gerichte inzet van huidige of nieuw te ontwikkelen instrumenten. Hierbij wordt speciaal aandacht geschonken de signalen en vragen vanuit de markt om te komen tot oplossingen van belemmeringen die de start bouw vertragen. 8

2. Algemene Reserve Grondzaken 2.1. Systematiek ARG De ARG fungeert als een buffer tussen de jaarlijkse algemene middelen van de gemeente en de grondexploitaties. De ARG fungeert tevens als een vereveningsreserve, omdat opbrengsten van rendabele plannen worden gebruikt om onrendabele plannen te dekken. Winsten kunnen uiteraard pas ingeboekt worden, als de winsten daadwerkelijk zijn gerealiseerd. Jaarlijks worden de afdrachten uit de ARG bij de jaarrekening bepaald op basis van een nieuwe berekening van het benodigde weerstandsvermogen en het werkelijk beschikbare weerstandsvermogen. De afdrachten worden gedaan als de ARG boven de bovengrens (125%) van het benodigde weerstandsvermogen zal uitkomen. Veranderingen in het weerstandsvermogen hangen samen met veranderingen in risico’s in de plannen (hoe hoger de risico’s hoe hoger het benodigde weerstandsvermogen). Als de ARG onder de 75% daalt, is een storting uit de algemene middelen noodzakelijk. Op basis van deze systematiek wordt de afdracht naar of storting uit de algemene middelen berekend. De afdrachten worden ten gunste van het investeringsfonds gebracht. De grafiek in het voorbeeldplaatje hieronder licht dit verder toe. In jaar 2 is het saldo meer dan de bovengrens. In dit geval wordt er uit de ARG een afdracht gedaan. In jaar 4 is het saldo van de reserve minder dan de ondergrens. Er moet dan aan aanvulling op de ARG gedaan worden uit de algemene middelen van de gemeente. 11 10 9

ondergrens 75% w eerstandsvermogen

8

bovengrens 125% saldo reserve

7 6 5 jaar 1

jaar 2

jaar 3

jaar 4

jaar 5

jaar 6

Het resultaat voor de ARG wordt opgebouwd uit: - Resultaten van vastgestelde gemeentelijke grondexploitaties (grondexploitaties); - Resultaten van of uit vastgestelde particuliere grondexploitaties (exploitatieovereenkomsten). Een plan (grondexploitatie of exploitatieovereenkomst) is pas definitief (vastgesteld), wanneer er bestuurlijk besloten is tot uitvoering van het plan of in geval van een exploitatieovereenkomst er een onvoorwaardelijke overeenkomst met een private exploitant of een onvoorwaardelijke overeenkomst over een publiek-private samenwerking is gesloten.

9

2.2. Reken parameters De uitkomsten van ramingen van (grond)exploitaties worden in grote mate bepaald door de vertaling in de cijfers van de geschatte marktontwikkelingen. De rente- en inflatie-index zijn de 'vaste' parameters, waarmee binnen (grond)exploitaties wordt gerekend. De betrouwbaarheid van de exploitatieramingen is dan ook sterk afhankelijk van de betrouwbaarheid van de inschatting van de invloed van marktontwikkelingen op het rentepeil en op het prijspeil van inkoop- en afzetmarkten. De inschatting van de markt kan per marktsector verschillend zijn. De parameters blijven gelijk aan die van actualisatie 15.2, zoals besloten in het B&W besluit betreffende de parameters voor actualisatie 16.1 (2015/239013). Prijzenboek De eenheidsprijzen voor civieltechnische werkzaamheden die door Zaanstad worden gehanteerd zijn gebaseerd op een door de Grontmij opgesteld prijzenboek. Deze eenheidsprijzen zijn geactualiseerd naar de stand van 1 januari 2016 en zijn gehanteerd in de grondexploitaties bij actualisatie 16.1. Uurtarieven De interne uurtarieven zijn aangepast naar de tarieven van de gemeente Zaanstad 2016. Voor kostensoorten die niet voorkomen in het prijzenboek is aansluiting gezocht bij het door het CBS vastgestelde indexcijfer. Grondopbrengsten Voor de geraamde grondopbrengsten wordt gerekend met marktconforme grondprijzen per 1 januari 2016. De grondprijzen worden zoveel mogelijk residueel berekend. De hieraan ten grondslag liggende berekeningen worden afgestemd met een makelaar van de afdeling Grondzaken. Parameters MPG 16.1 In de tabel hieronder staan de door B&W vastgestelde parameters ten behoeve van dit3 MPG 16.1. Tabel 2.2 Gehanteerde parameters Parameters

2016 e.v.

Rentepercentage

3,5%

Percentage contante waarde per 1-1-2016

3,5% 2%

Kostenstijging 2016 Opbrengstenstijging woningbouw Opbrengstenstijging bedrijfsterrein

2017 1,0%

2018

2019

1,0%

2,0%

2,0%

2,2%

2,3%

2,2%

2,0%

Rente Het vastgestelde (interne) rente percentage bedraagt 3,5% voor 2016 en verder, welke ook wordt gehanteerd bij de berekening van de contante waarde per 1-1-2016. Inflatie vanaf 1-1-2016 Voor de kostenstijging wordt in MPG 16.1 net zoals in voorgaande MPG’s met een verwachting van 2,0% gerekend, dit mede gezien het voorzichtigheidsbeginsel. Door de aantrekkende vastgoedmarkt is vanaf 2016 weer sprake van een stijging van de grondprijzen. Voor de stijging van de grondopbrengsten voor woningbouw wordt nog steeds voor 2018 en verder uitgegaan van 2,0%. De verwachting die hieraan ten grondslag ligt is dat de stijging van de grondopbrengsten uiteindelijk weer gelijk loopt met de verwachte kostenstijging van 2,0%. Evenals bij het vorige MPG 15.2 wordt er voor de jaren tot 2018 nog steeds uitgegaan van een lage opbrengst stijging. Voor de stijging van de grondopbrengsten van bedrijfsterreinen wordt gerekend met een afwijkend percentage. Voor HoogTij is op basis van een door Colliers uitgebracht taxatierapport een parameter voor opbrengststijging aangehouden van gemiddeld circa 2%, gekoppeld aan een bijgestelde grondwaarde. Ook in de grondexploitaties van de partners in HoogTij worden deze percentages aangehouden. 3

Dit MPG rekent vanuit de boekwaarden per 31-12-2015 en sluit aan bij de jaarrekening. Per 1-1-2016 wijzigingen de regels voor de verslaglegging dan wel boekhouding (BBV) van de gemeente met betrekking tot grondexploitaties. In hoofdstuk 7.3 is vooruitlopende op het komende MPG 16.2 ook een doorrekening met nieuwe parameters gemaakt.

10

2.3. Ontwikkeling ARG Boekjaar 2015 De beginstand van de ARG bij dit MPG was € 5,1 mln. Hierin zit € 4 mln. die in het begin van 2015 vanuit de algemene reserve (AR) naar de ARG was geboekt. Dit was nodig omdat de ARG niet op het niveau van de benodigde ondergrens van 75% zat. Uit exploitatieovereenkomsten is in 2015 € 91 duizend bijgedragen aan de ARG, vanuit 4 grondverkopen was dit € 1,8 mln. Bij het vorige MPG werd verwacht dat er € 0,7 mln. aan de ARG bijgedragen zou worden vanuit de vrijval van een deel van de (verlies) voorzieningen. Er is in werkelijkheid € 6 mln. naar de ARG vrij gevallen. Vrijval naar ARG als gevolg van ontwikkelingen binnen de RON/HoogTij en Inverdan De (verlies) voorzieningen kenden een saldo van € 12,2 mln. De vrijval van € 6 mln. uit de verliesvoorzieningen naar de ARG is een gevolg van de positieve ontwikkelingen uit de grondexploitaties (€ 2,5 mln.) en de vrijval van de voorziening NZKG (€ 3,5 mln.). Zie hiervoor ook tabel 6.2. Het saldo op contante waarde van de grondexploitaties HoogTij en Inverdan is respectievelijk met € 1,5 mln. en € 1 mln. verbeterd. Dit komt voornamelijk door een lagere kostenstijging in 2015. Ook is er sprake geweest van minder kosten dan in de ramingen was opgenomen. Daarnaast was er een voorziening ‘Noordzeekanaalgebied’ (NZKG) gevormd omdat er sprake was van negatief eigen vermogen bij de Regionale Ontwikkelingsmaatschappij Noordzeekanaalgebied N.V. (RON) waarin de gemeente deel neemt. Nu een meer dan sluitende businesscase ligt, met daarmee het vooruitzicht dat het tijdelijk negatief eigen vermogen per ultimo 2015 bij de RON kantelt naar een positief saldo, kon de voorziening van € 3,5 mln. per ultimo 2015 geheel vrijvallen5. De grondexploitatie, op basis van een sluitende businesscase, ziet er solide uit. Afdracht ARG Het eindsaldo van de ARG zou volgens tabel 2.3 uitkomen op € 13 mln., dat betekent dat het saldo boven de bovengrens van 125% uit komt. Hierom is de bijdrage, op basis van MPG 15.1, van € 4 mln. vanuit de AR aan de ARG terug geboekt naar de AR. Ook na het terug boeken van de € 4 mln. is de stand van de ARG per 31-12-2015 hoger dan de bovengrens. Bij het volgende MPG 16.2 zal verder gerapporteerd worden over de afdracht vanuit de ARG, naar aanleiding van de Kadernota 2017-2020. Weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen wordt bepaald door de hoogte van de financiële risico’s. De hoogte van de ARG moet minimaal 75% van het benodigde weerstandsvermogen zijn. Het benodigde weerstandvermogen voor het dekken van alle risico’s uit ontwikkelactiviteiten is bij dit MPG berekend op € 6,4 mln.

4

De gerealiseerde grondverkopen 2015 gericht op nieuwe ruimtelijke ontwikkeling waren vanuit eerdere MPG’s begroot voor de ARG. Deze zijn daarom ook zo verwerkt. Voor opbrengsten van alle toekomstige grondverkopen buiten een grondexploitatie worden deze voortaan als gewone vastgoed verkoop in de boekhouding verwerkt. Hierdoor vallen deze buiten de ARG, maar worden wel meegenomen in de berekening voor de afdracht van vastgoed verkopen aan het investeringsfonds. 5 Vanaf eind maart 2016 heeft de RON geen negatief eigen vermogen meer.

11

Verwachting 2016 en verder De verliesvoorziening is getroffen op de contante waarde. Ook voor de komende jaren staat nog een bedrag voor verliesvoorzieningen geraamd. Dit is voor het verschil van de verliesvoorziening op contante waarde en eindwaarde. Het is het aantal jaren vanaf het boekjaar tot aan het jaar van afsluiting van de plannen rekening houdend met het rentepercentage. Volgens de verwachting van dit MPG wordt in 2016 voor € 0,2 mln. uit de ARG toegevoegd aan de (verlies)voorziening. Tabel 2.3 Ontwikkeling van de ARG (bedragen x € 1000)

Beginsaldo ARG Grondexploitatie Exploitatieovereenkomsten Grondverkopen Te treffen voorzieningen Saldo ARG ondergrens ARG bovengrens ARG Benodigde weerstandvermogen Afdracht/bijdrage ARG

2015 MPG 15.2 5.121 0 248 1.829 +709 7.906 5.153 8.588 6.871 0

2015 MPG 16.1 5.121 0 91 1.783 +6.067 13.062 4.812 8.021 6.416 4.030

2016 9.032 0 65 0 -215 8.883 4.812 8.021 6.416 862

2017 8.021 0 16 0 -222 7.814 4.812 8.021 6.416 0

2018 7.814 0 0 0 -230 7.584 4.812 8.021 6.416 0

2019 7.584 0 0 0 -238 7.346 4.812 8.021 6.416 0

Grafiek 2.3 Ontwikkeling van de ARG en verwachte bijdragen

9.500

8.500

(x € 1.000)

7.500 Beginsaldo ARG

6.500

ondergrens ARG bovengrens ARG

5.500

4.500

3.500

2.500 2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

12

3. Samenvatting per plansoort 3.1. Grondexploitaties Onderstaande tabel laat alle actieve grondexploitaties van de gemeente zien. Het gaat in totaal om drie plannen. Tabel 3.1.1 Grondexploitaties (bedragen x € 1.000) Gebied

Grondexploitatie

Eind jaar

Besluit

Inverdan Noordwest Noordwest Totaal

Inverdan 629 HoogTij 795 Provily Slibkuil

2021 2035 2024

15.2 15.2 13.2

Boekwaarde MPG 16.1 MPG 15.2 31-12-2015 contante contante

9.723

waarde

waarde

6.136

7.818

In de tabel hierboven wordt gerapporteerd over de afwijking ten opzichte van het vorige MPG. Daarnaast is in de tabel aangegeven welke grondexploitatie begroting voor het laatst door de raad werd vastgesteld. De bij elkaar opgetelde contante waarde van alle lopende grondexploitaties was bij het vorige MPG 15.2 € 7,8 miljoen nadelig. Bij het huidige MPG 16.1 is de totale contante waarde van de grondexploitaties met € 1,7 mln. verbeterd tot € 6,1 miljoen nadelig. De verbetering wordt voornamelijk door Inverdan veroorzaakt. De drie actieve grondexploitaties kennen een totaal aan te verkopen gronden van € 153 mln. Van deze gronden is tot het eind van 2015 voor € 50 mln. verkocht. Het grootste gedeelte van de verkochte grond ligt binnen de grondexploitatie Inverdan. Voor Provily Slibkuil geldt dat de grondexploitatie onlangs is begonnen en is er nog geen grond verkocht. In tabel 3.1.2 zijn de cijfers op totaalniveau te zien. Tabel 3.1.2 Grondverkopen per plan (bedragen x € 1.000) Grondverkoop totaal Nog te verkopen Plan Inverdan Overtuinen Inverdan West Inverdan Knoop Inverdan Centrum HoogTij Provily Slibkuil 152.796 102.834 Totaal

In het cirkeldiagram is te zien dat er van de geraamde grondverkopen nog een derde van de omvang gerealiseerd moet worden. Van de totaal geraamde grondverkopen binnen Inverdan is van het totaalbedrag 50% nog in uitgifte. Bij HoogTij is 72% nog in uitgifte. In hoofdstuk twee is de ontwikkeling van de ARG tot en met 2018 weergegeven. Voor de volledigheid 6 staat hieronder de tabel op basis van de laatste berekeningen voor 2020 tot en met 2025 . Tabel 3.1.3 Ontwikkeling van de ARG voor de langere termijn Resultaat plannen Te treffen voorzieningen Saldo ARG Ondergrens ARG Afdracht/bijdrage ARG

2020 39 -246

2021 9 -255

2022 0 -142

2023 0 -147

2024 127 -152

2025 0 -126

7.139 4.812 0

6.893 4.812 0

6.751 4.812 0

6.604 4.812 0

6.579 4.812 0

6.454 4.812 0

6

Omdat HoogTij in dit MPG een raming heeft tot en met 2035, had de tabel ingevuld kunnen worden tot en met 2035. Mede vanwege de onzekerheid met hele lange termijn ramingen is dit in de tabel achterwege gelaten.

13

3.2. Exploitatieovereenkomsten Onderstaande tabel laat alle plannen zien waarvoor een anterieure (exploitatie) overeenkomst is gesloten. Het gaat in totaal om 16 plannen. Tabel 3.2.1 Exploitatieovereenkomsten (bedragen x € 1.000) Gebied

Exploitatieovereenkomst

Eind jaar

Zuidoost Zuidoost Zuidoost Noordzk. Noordwest Noordwest Noordwest Noordwest Noordwest Noordwest Noordwest Noordwest Noorderwelf Noorderwelf Noorderwelf ZaanIJ Totaal

686 Gibraltar 849 Straat Davis 859 Zaans Medisch Centrum 850 IKEA 638 Boon III 699 De Rietvelden Noord en Z.O. 752 Waterschouw 788 Plan de Molenaer 817 Zeilenmakerstraat 823 Westzanerwerf 829 Rietvelden Zuidwest 869 Plan Luyt 634 Saendelft vinex 679 Kreekrijk 775 De Overhoeken 819 Kan Palen

2015 2015 2016 2017 2015 2015 2015 2015 2016 2016 2017 2016 2020 2024 2021 2019

Over een komst 12.2 14.1 14.1 13.2 12.1 10.1 12.1 10.1 14.1 13.2 14.1 14.2 14.2 13.2 14.2 16.1

Boekwaarde 31-12-2015

1.000-

MPG 16.1 MPG 15.2 contante contante waarde waarde

303-

433-

De kolom ‘overeenkomst’ geeft aan in welk MPG het plan voor het eerst als nieuw gesloten dan wel getekende anterieure (exploitatie) overeenkomst werd opgenomen. Er is sinds het vorige MPG 15.2 één nieuwe overeenkomst bijgekomen.

3.3. Plannen in voorbereiding Ruimtelijke Adviesgroep Projecten (RAP) Het totaal beschikbare budget voor projecten in voorbereiding bedraagt jaarlijks € 0,7 mln. Daarnaast heeft de gemeente een egalisatie reserve specifiek voor de RAP. Het saldo van deze reserve bedraagt per 31-12-2015 € 0,9 mln. Voor de haalbaarheidstoetsing van nieuwe grondexploitaties en anterieure (exploitatie) overeenkomsten dient een voorbereidingsbudget aangevraagd te worden. Hieronder staan de budgetten per gebied voor projecten in voorbereiding waarvoor per januari al budget is toegekend voor 2016. Tabel 3.3.1 Voorbereidingen voor nieuwe initiatieven gedekt uit het RAP budget (bedragen x € 1.000) Ruimtelijk programma / Budget 2016 Gebied MPG 16.1 Diversen 277 Planstudies 128 NZKG 9 ZaanIJ 386 Inverdan 40 Zuidoost 186 Noordwest 149 Toegekend buget 1.173 Beschikbaar budget 727

14

De bovengenoemde budgetten voor 2016 zijn de toegewezen budgetten naar de stand van maart 2016. Gedurende het jaar kunnen meer budgetten toegekend worden. De tabel laat zien dat het jaarlijks beschikbare RAP budget voor 2016 naar verwachting niet toereikend is. Om dit op te vangen kan de egalisatiereserve worden aangesproken. De ervaring leert dat sommige projecten over de jaren heen lopen en dat daarmee niet per se het volledige toegekende budget gerealiseerd zal worden. Naast de bedragen uit de tabel hierboven zijn er ook voorbereidingsbudgetten die gedekt worden door externe partijen. Daartoe sluit de gemeente intentieovereenkomsten af met betrokken partijen. Hiermee komen de voorbereidingskosten niet ten laste van het RAP budget maar worden deze gedekt uit de intentieovereenkomst.

Te ontwikkelen gronden Hieronder worden gronden dan wel plangebieden getoond waarvoor nog een grondexploitatie kan worden opgesteld of die te verkopen zijn. Deze zijn ook wel bekend onder de noemer ‘niet in exploitatie genomen gronden’. De tabel laat aan de hand van het verwachte eindjaar zien tot en met welk jaar de rentelasten in de begroting zijn opgenomen. De waardering in de tabel is op basis van de boekwaarden die in de jaarrekening 2015 zijn opgenomen. Dit zijn niet de verwachte verkoopprijzen. 7

Vanaf 1 januari 2016 is met het intreden van het nieuwe BBV de categorie ‘niet in exploitatie genomen gronden’ komen te vervallen. Totdat er een grondexploitatie wordt vastgesteld met betrekking tot deze gronden dienen deze, conform de nieuwe BBV, op te balans te worden opgenomen als Materiële vaste activa en niet meer onder de Voorraad. Dit heeft verder geen consequenties, aangezien de gemeentelijke werkwijze al rekening hield met het niet toerekenen van kosten (voornamelijk rente) aan de boekwaarden van deze gronden. In het onderste deel van de tabel staan gronden die zijn opgenomen binnen de voorraad vastgoed. Deze gronden zijn niet opgenomen in de notitie ‘Project prioritering Kiezen is noodzakelijk’. Voor het totaaloverzicht van het MPG worden deze hieronder ook gemeld. Tabel 3.3.2 Verwachte boekwaarden van gronden in voorbereiding (bedragen x € 1.000) Gebied Zuidoost Noordwest ZaanIJ Noordwest Subtotaal Zuidoost Noordwest Noorderwelf Subtotaal

Omschrijving Oppervlakte (m²) 755 Bannehof terrein Zaandijk 855 Gasfabriekterrein Krommenie 846 De Hemmes Zaandam 851 Oostzijderveld Zaandam in exploitatie te nemen grond 145.016 625 Westerspoor-Zuid Zaandam 793 Gasfabriekterrein Wormerveer 633 Multifunctieterrein Saendelft (handels)voorraad grond 81.911

Boekwaarde

6.918

4.592

Schematische kaart met de ligging van de niet in exploitatie genomen gronden en de (handels)voorraad grond

7

Besluit Begroting en Verantwoording

15

4.

Laatste ontwikkelingen per Programma of Gebied

Een ruimtelijk programma is een samenstelling van diverse soorten plannen. Binnen een ruimtelijk programma of gebied kunnen grondexploitaties, anterieure (exploitatie) overeenkomsten, projecten en plannen in voorbereiding worden onderscheiden. In dit hoofdstuk wordt de ontwikkeling per programma of gebied geschetst. In de gemeente Zaanstad worden momenteel de programma’s Inverdan, Noordzeekanaal Gebied en ZaanIJ uitgevoerd. Voor alle overige plannen, die niet samenhangen met de genoemde ruimtelijke programma’s, wordt voor dit MPG gemakshalve de volgende gebiedsindeling gehanteerd: Diversen gebied Noordwest en Diversen gebied Zuidoost. Het onderstaande kaartje laat de verdeling tussen gebied Noordwest en Zuidoost zien.

Schematische kaart met de ligging van de gebieden Noordwest en Zuidoost

In de tabel hieronder wordt per ruimtelijk programma dan wel gebied een samenvatting gegeven van het totale saldo. Het saldo ofwel de verwachte eindwaarde per programma/ gebied is de som van het tot en met 2015 gerealiseerde saldo van kosten en opbrengsten en het nog te realiseren deel in de jaren die volgen. Dit laatste deel betreft een raming van de nog te verwachten baten en lasten. Uiteraard is er onzekerheid of het geraamde saldo ook daadwerkelijk zal worden behaald. Het college zal de raad via deze voortgangsrapportage blijven informeren over de ontwikkeling in het resultaat van de programma’s en tijdig met voorstellen komen, ingeval de ontwikkelingen afwijken van de door de raad vastgestelde kaders. Tabel 4.0.1 Samenvatting per programma (bedragen x € 1.000) Programma Inverdan Noorderwelf Noordzeekanaal Gebied Gebied Zuidoost Gebied Noordwest Projecten ZaanIJ Totaal

Boekwaarde 31-12-2015 -5.995 3.159 11.274 2.158 6.254 1.029 17.880

Verwachte kosten

59.670 7.643 45.272 2.449 29.571 5.480 150.085

Verwachte baten 50.18610.97751.3114.65535.0616.509-158.698

Verwachte 8 Eindwaarde 3.490 1755.235 47764 19.266

Voor de plannen die naar verwachting een negatief eindresultaat hebben bestaat de (verlies) voorziening gebiedsontwikkeling ter hoogte van € 6,1 mln9. Deze is op contante waarde gevormd. 8

In de overige tabellen wordt de contante waarde gebruikt om plannen met verschillende looptijden te kunnen vergelijken, in de hierboven gepresenteerd eindwaarde is ook de geschatte rentelast meegenomen. 9 Zie ook tabel 3.1.1.

16

4.1. Inverdan Inverdan is een binnenstedelijk herontwikkelingsprogramma met een oppervlakte van 100 hectare. Het is gericht op verdichting, toevoeging van recreatieve voorzieningen en stedelijke woonmilieus, en een verbinding tussen het oosten westdeel van het gebied. Ook een kwaliteitsverbetering van de openbare ruimte is onderdeel van het programma. Totaal worden er circa 2.350 woningen gerealiseerd. Tabel 4.1.1 Inverdan (bedragen x € 1.000) Procesgebied 700 Algemeen 705 Knoop 701 Overtuinen 702 West Totaal

Eind jaar


MPG 16.1 contante waarde


5.995-

2.839

3.990

2021 2021 2021 2021

Per 31-12-2021 wordt een negatieve eindwaarde (inclusief verwachte rentelasten) van € 3,5 miljoen verwacht. Op contante waarde is dit € 2,8 mln. De grondexploitatie van Inverdan verbetert met € 1,2 miljoen op netto contante waarde ten opzichte van het vorige MPG 15.2. Voor een belangrijk deel is dit het gevolg van het indexeren10 van de kosten met 0% per 1-1-2016 ten opzichte van 1-1-2015 daar waar de grex uitging van 2%, en een gunstig resultaat op de kosten voor zandophoging van Overtuinen. De belangrijkste aanpassingen van de grondexploitatie begroting zijn: Tabel 4.1.2 Inverdan belangrijkste aanpassingen (bedragen x € 1 mln.) Toelichting Geen indexering over de kosten over 2015 Extra kosten ten opzichte van Grondexploitatie 15.2 Lagere kosten dan geraamd. Een deel hiervan is begroot en een deel was in 2015 Aanpassing van de grondopbrengsten op basis van verwachtingen per 1-1-2016 Aanpassing van de fasering

Verschil € 0,70€ 0,30 € 0,90€ 0,10€ 0,20

700 Inverdan Algemeen Binnen het programma Inverdan is het herstel van de woningmarkt duidelijk merkbaar. Het betekent een toename van circa 300 woningen in het hele programmagebied (met name in de deelgebieden West en Knoop). Daarnaast zijn er aanvragen gedaan voor voorbereidingsbudget (RAP), zoals voor Merin en Vrodest. Het huidige bestemmingsplan loopt tot medio 2016. Het nieuwe bestemmingsplan is nog niet gereed, hiervoor komt een beheersverordening. Voor de meeste ontwikkellocaties in deelgebied West geldt een WABO-wijzigingsprocedure of bestemmingsplanherziening om de plannen tot uitvoer te brengen. Dit vraagt meer tijd dan de reguliere procedures.

10

Bij de indexatie wordt de ontwikkeling van de grond, weg en waterbouw index (GWW) van het CBS gevolgd. De daadwerkelijke kostenstijging over het jaar 2015 was circa 0%

17

701 Deelgebied Overtuinen Met Verkade loopt een traject om te komen tot een oplossing voor het inpassen van woningbouw op Overtuinen A en B. De aanleiding voor het opstarten van dit traject is de door Verkade geuite zorg over geur- en geluidsbelasting van de nieuwe woningen. De oplossing kan liggen in de aanpak van de bron, maar ook in maatregelen aan de woning of de situering van de woningen ten opzichte van het Verkadeterrein. Het is duidelijk dat deze oplossingen van invloed zijn op de uitvoering, zowel financieel als kwalitatief.

De ondertekening van de verkoopovereenkomst ten behoeve van de uitbreiding van Goglio op Overtuinen C is met enkele maanden vertraagd, maar zal naar verwachting in de loop van 2016 alsnog plaatsvinden. Voor Overtuinen D is akkoord gegaan met de gecoördineerde besluiten van het uitwerkingsplan en het besluit hogere waarden. Hiermee is de realisatie van een woon(zorg)gebouw en een school mogelijk. Door twee eigenaren van panden aan de Mauritsstraat is beroep aangetekend bij de Raad van State. Verwacht wordt dat de Raad van State in maart uitspraak doet. Er wordt met met het laatste actieve bedrijf aan de Mauritsstraat gesproken over een mogelijke verplaatsing. 702 Deelgebied West De eerste zelfbouwer van ‘De Zaanse Eilanden’ is in oktober 2015 gestart met bouwen. In 2016 zullen meer zelfbouwers starten. Als het eerste eiland volledig is verkocht zal het tweede eiland op de markt worden gebracht. Naar verwachting rond de zomer van 2016. Met de ontwikkelaar van de ‘nul op de meter’ (energie neutrale) woningen op het derde eiland is de koopovereenkomst getekend. Van de ontwikkelaar van de Aubade is het gemeentelijke aandeel in de exploitatiewinst ontvangen. Dit is aangewend voor extra kwaliteit in de openbare ruimte van de Aubade en de Eilanden. Met de eigenaren van twee leegstaande kantoorpanden in het stationsgebied wordt gesproken over transformatie tot onder andere een hotel. De ontwikkelaar van bouwplan de Zaag is ook bezig met bouwplan de Heldin en het voormalige belastingkantoor aan de Houtveldweg. De bouw van blok 4 van de Zaanse Strip is gestart en wordt in het voorjaar van 2016 opgeleverd. Het project Zaans Goed loopt voorspoedig; voor de bouwvak van 2016 worden 17 woningen opgeleverd en in het najaar start de bouw van de laatste 27 grondgebonden woningen. Op Spoorstrip C start na de bouwvak de bouw van 17 koopappartementen met de naam ‘Fier Zaans’.

18

705 Deelgebied Knoop De winkels op de overbouwing over de Provincialeweg zijn inmiddels intern overgegaan naar het onderdeel Vastgoed van de gemeente. Dit is in de grondexploitatie 16.1 verwerkt. Daarmee is het project afgerond.

Voor de locatie Kop Noordschebos is een koop- en realiseringsovereenkomst afgesloten met een ontwikkelaar / bouwer. De ontwerpfase van de spooroverbouwing inclusief de fietsvoorziening aan de westkant van het station is gereed. De realiseringsovereenkomst met NS wordt opgesteld, waarna halverwege 2016 een Europese aanbesteding voor de aannemerscombinatie start. Voor de financiering van de fietsenstalling aan de westkant is de reservering in het Investeringsfonds beschikbaar en loopt er een subsidieaanvraag bij ProRail en de Stadsregio. Het ontwerp voor de fietsenstalling aan de oostzijde wordt meegenomen in het VO van het Cultuurcluster. Ook voor deze stalling wordt een beroep gedaan op de subsidieregeling van ProRail De locatie Icoon III was bedoeld voor kantoorontwikkeling. De ontwikkelaar vraagt nu medewerking aan de ontwikkeling van woningen. Ook voor de locatie Hoek Provincialeweg / Korte Rozengracht is interesse als locatie voor appartementen. Door een onafhankelijk adviseur is onderzoek gedaan naar het functioneren van de roltrappen in de openbare ruimte nabij hotel Inntel. Uitkomst is dat de kosten voor beheer en onderhoud te hoog zijn, waardoor wordt voorgesteld de roltrap te vervangen door een vaste trap. Bij de actualisatie 16.1 van Inverdan is hiervoor een besluitpunt opgenomen. Tabel 4.1.3 Woningbouwmonitor Inverdan (*) Oplevering

EGW MGW Type onbekend Sociale huur

2017

129

269

2018

53

287

0

2019

24

230

0

2020

45

2021 2022

76

2023

117

Onbekend Totaal Inverdan

399

40

Vrije sector huur Koop Onbekend Eindtotaal 72

326

120

120

100

398 340

100

114

0

254

45

45

45

45

45

196

272

272

97

117

20 400

0

1472

0

85

312

974

400

400

500

1.871

* De cijfers in de tabel lopen verder door dan de planperiode van de grondexploitatie.

19

4.2. ZaanIJ ZaanIJ heeft als kernvraagstuk om de braakliggende terreinen en leegstaande panden aan de Zaan en het IJ (Noordzeekanaal) nieuw leven in te blazen. Met het opnieuw betekenis geven aan die panden en plekken wil ZaanIJ in de komende decennia een bijdrage leveren aan de groei van Zaanstad en aan die van de metropoolregio Amsterdam. De gemeente heeft vooral een faciliterende rol bij initiatieven door particuliere partijen voor gebiedsontwikkelingen. Hierbij speelt ook het project Zaans Proeflokaal een hoofdrol. Dit om voor alle locaties aanvaardbare milieucondities te formuleren en creëren, zodat de toekomstige bewoners en gebruikers een goed en gezond leefklimaat tegemoet kunnen zien. ZaanIJ draagt bij aan vele en verschillende beleidsdoelstellingen, een greep hieruit: minder geur- en geluidbelasting, bodemsanering, bevordering van toerisme, het realiseren van nieuwe woonmilieus, hernieuwbare energie en energiezuinige woningen. Tabel 4.2.1 ZaanIJ (bedragen x € 1.000) Plan 607 Noordeinde 808 Hembrugterrein 874 Kogerveld-Zuid 819 Kan Palen 846 De Hemmes Totaal


34-


MPG 15.2 Eindjaar contante waarde 2015 2024 2014 2019 2015 10

Soort exploitatieovk. i.v. project project exploitatieovereenkomst grondexploitatie i.v.

Tabel 4.2.2 Dekking programmakosten ZaanIJ (bedragen x € 1.000) Budget plankosten

Soort

Budget 2016

ZaanIJ algemeen

Begroting

316 (*)

876 Zaandijkerkerk

Aanvraag Burap

100

Zaans Proeflokaal

Aanvraag Burap

120

808 Hembrugterrein

Begroting

250

Aanvraag Burap

250

846 Hemmes

Voorbereiding (RAP)

89

825 Jacob Visterrein Totaal

Voorbereiding (RAP)

47 1.172

808 Hembrugterrein omgevingsplan

(*) Exclusief 0,1 mln., deze is toegevoegd aan de afdeling netwerken en markten voor programmamanagement

846 Hemmes In de afgelopen maanden zijn belangrijke stappen gezet en inzichten verkregen, waarmee de ontwikkeling van de Hemmes mogelijk gemaakt kan worden. Er is door middel van rekenen tekensessies een basis gelegd voor de grondexploitatie en het stedenbouwkundig masterplan dat het uitgangspunt vormt voor het bestemmingsplan-plus. Verder zijn er gesprekken gevoerd met de medeeigenaren op het terrein, kranenbedrijf Joh. Schol BV en scheepswerf Kramer. In 2016 worden wederom gesprekken gevoerd met de firma Schol over de verhuizing naar een alternatieve locatie en met de firma Kramer over een aanpassing van de werkzaamheden in het scheepsreparatiebedrijf, zodanig dat op de toekomstige woninglocatie op de Hemmes geen geluidoverlast meer zal zijn. Ook wordt in 2016 een grondexploitatie opgesteld en gaat naar verwachting het bestemmingsplan-plus ter inzage. Om de ontwikkeling op de Hemmes mogelijk te maken zijn twee aspecten actueel en randvoorwaardelijk. 1. Met de mede grondeigenaren op het schiereiland, de firma Joh. Schol BV en scheepswerf Kramer tot overeenstemming komen om de woningbouw op de Hemmes mogelijk te maken. 11 2. Voor het bestemmingsplan-plus met de ‘Zaansproeflokaal’-bedrijven (OLAM , Cargill Cacao, Duyvis / Pepsico en Tate&Lyle) een akkoord bereiken over de geluids- en geurbelasting op de Hemmes.

11

Voorheen ADM

20

Daarnaast wordt met de Hemmesgroep een plan gemaakt voor één of meerdere molens in het gebied. Informatie over deze ontwikkeling volgt in latere besluitvorming. De aanvullende plankosten worden opgenomen in de Burap 2016. Zaans Proeflokaal Om de mix van wonen en werken toekomstbestendig te maken is nadrukkelijke aandacht noodzakelijk voor enerzijds de milieusituatie en leefbaarheid in de stad, en anderzijds de rechtszekerheid voor de binnenstedelijke industrie. Met het Zaans Proeflokaal is een innovatieve aanpak opgezet die door middel van een open dialoog op zoek gaat naar het verenigen van de belangen. Door de opgebouwde duurzame relatie met de bedrijven en het Rijk helpt het Zaans Proeflokaal de industrie te behouden voor de stad, de leefbaarheid te vergroten door de milieudruk van de industrie te verlagen en hierdoor ook ruimtelijke ontwikkeling mogelijk te maken voor woningbouw. Daarmee heeft het Zaans Proeflokaal zich bewezen als een effectieve aanpak om gewenste ontwikkelingen in de stad te versnellen. De gemeente voelt steeds meer druk om binnenstedelijk nieuwe locaties te vinden voor woningbouw. In de schaarse ruimte is een doel meer werkgelegenheid laten ontstaan, en tegelijkertijd ruimte te scheppen voor hoogwaardige woningen. ‘Samen verder met Zaans Mozaïek’, de recente actualisatie van de woonvisie, stelt dat Zaanstad behoefte heeft aan nieuwe woningen met grote aantrekkingskracht. “Op die locaties die bepalend zijn voor de identiteit van Zaanstad, of die een uniek woonmilieu kunnen toevoegen aan Zaanstad. Onze parels – locaties en wijken die toegevoegde waarde bieden - willen we op optimaal benutten.(….) Naast afronding van de centrumontwikkeling in Zaandam zal transformatie in het ZaanIJ-gebied hieraan de grootste bijdrage moeten leveren.” Deze transformatie, het beschikbaar krijgen van locaties die in alle opzichten voldoende kwaliteit hebben om woningbouw mogelijk te maken, is precies één van de doelstellingen waarop het Zaans Proeflokaal (ZPL) zich richt. Dit is het moment waarop wordt voorgesteld om het ZPL als werkwijze structureel in te bedden. Het ZPL is gestart als een experiment, met een innovatieve aanpak, en een looptijd tot eind 2015. Het ZPL blijkt een effectieve aanpak om gewenste ontwikkelingen in de stad te versnellen. Het budget voor het ZPL is in 2012 beschikbaar gesteld tot en met 2015. ZPL is de fase van pilot ontgroeid en kan als vaste werkwijze worden uitgerold over alle ZaanIJ projecten. Hiervoor is het nodig dat er middelen beschikbaar worden gesteld voor de procesmanager en de benodigde (milieu)onderzoeken. Het voorstel is om de kosten voor 2016 op te nemen in de Burap en binnen de integrale afweging bij de kadernota de kosten vanaf 2017 structureel te financieren. Wilhelminasluis De vier sluishoofden worden afgebouwd en zijn naar verwachting in april 2016 klaar. In het voorjaar van 2016 wordt tevens funderingsherstel uitgevoerd bij een pand aan de Wilhelminastraat (‘kapperspand’). De onderstaande planning is afgegeven door de provincie en Heijmans in november 2015. Werkzaamheden Sluishoofden gereed Funderingsherstel gereed Start uitvoering sluiskolk

Planning april 2016 april 2016 2e helft 2016

Stremming sluis en bruggen

1e helft 2017

Werkzaamheden gereed

eind 2017

Kwaliteitsimpuls Wilhelminasluis (investeringsfonds) De kwaliteitsimpuls behelst het aanpassen van de trap en de aansluiting op de kade. De opdracht voor de uitvoering van fase 1 van de kwaliteitsimpuls is door de gemeente richting de provincie gestuurd. De provincie is hoofdopdrachtgever in dit project en geeft direct opdrachten aan de aannemer. De uitvoering wordt geïntegreerd in het werk aan de Wilhelminasluis. De kwaliteitsimpuls Wilhelminasluis wordt naar verwachting uitgevoerd in het eindstadium van het project ‘Vernieuwen Wilhelminasluis’, naar verwachting eind 2017.

21

Zaanbrug Het Voorontwerp (VO) is naar verwachting gereed in het voorjaar van 2016. Dat is iets later dan gepland. De vertraging wordt veroorzaakt door het complexe vraagstuk om alle benodigde techniek in het Schetsontwerp in te passen.

De provincie Noord-Holland plant de uitvoering van het project in op basis van andere projecten in de omgeving. Niet alleen de uitvoering van de Velsertunnel is een hierin een belangrijke voorwaarde, maar ook andere projecten zijn inmiddels van invloed op de planning van de uitvoering van de Zaanbrug. De uitvoering staat vooralsnog gepland in 2017. 876 Zaandijkerkerk - Willem Dreeslaan 10 Voor het gehele gebied rondom de Zaandijkerkerk is door Hooyschuur Architecten een stedenbouwkundige visie opgesteld. Naast de renovatie van de Zaandijkerkerk, de realisatie van de bierbrouwerij met een proeflokaal, enkele woningen en de herinrichting van de openbare ruimte naar een gebied met een hoogwaardig karakter, is er nog een belangrijk onderdeel van het project. Dit betreft de bouw van 10 woningen met Zaans karakter op de locatie van de voormalige bloedbank met het adres Willem Dreeslaan 10. In eerste instantie zou een combinatie van de architect en een ontwikkelaar het gebied ontwikkelen. Echter na onderhandelingen en door een tegenvallende raming van de bodemsaneringskosten, hebben zij hiervan afgezien. Wel is overeenstemming met de architect bereikt over de aankoop van 26 m2 grond. Dit is eveneens verwerkt in de grondexploitatiebegroting evenals een kostenpost in verband met de bodemsanering. Om de voortgang te behouden, gezien de eisen vanuit de subsidie12 en het enthousiasme dat bij de andere initiatieven leeft, is het voorstel dat de gemeente zelf de grond bouwen woonrijp maakt en vervolgens verkoopt. Thans wordt de Zaandijkerkerk in opdracht van Stadsherstel gerenoveerd en is de bouw van de bierbrouwerij in volle gang. Door als gemeente zelf de grondexploitatie uit te voeren wordt een kosten- en planningsvoordeel behaald door synergie met de inrichting van de openbare ruimte. Een belangrijk financieel voordeel is namelijk dat dan de kosten van het bouwen woonrijp maken, waaronder de aanleg van de riolering en een parkeerterrein, meegenomen kunnen worden in het grotere geheel van het opknappen van de openbare ruimte rondom de kerk. Het nadeel is dat de gemeente financiële risico’s, bijvoorbeeld bij de sloop of bodemsanering, loopt en mogelijk tegenvallende grondverkoopresultaten naar zich toe trekt. Voor de benodigde aanvullende plankosten en budget voor een nieuw bestemmingsplan wordt voorgesteld deze deels op te nemen en aan te vragen bij de Burap 2016 en deels via het besluitvormingstraject van de Kadernota 2017-2020. Het betreft totaal € 0,2 mln.

12

Realisatie uiterlijk 31 december 2016

22

607 Noordeinde De locatie Noordeinde Wormerveer is gelegen tussen de Zaan en de Zeeheldenbuurt, met aan de overkant de cacaofabriek van Cargill (Wormer). De locatie is nog steeds in beeld om te transformeren naar woningbouw. Vof Zaanpracht, de oorspronkelijke initiatiefnemer bestaande uit Parteon en Bouwfonds (inmiddels BPD), hebben besloten dat Parteon niet langer het Noordeinde ontwikkelt en dat BPD de enige eigenaar/ontwikkelaar wordt. De afgelopen maanden is de locatie Noordeinde actief betrokken bij het locatieonderzoek voor nieuwbouw van basisschool de Toermalijn. Recent heeft de raad besloten dat de locatie Noordeinde de nieuwe locatie wordt voor vestiging van basisschool de Toermalijn. Nu de school onderdeel wordt van het totale plan is het uitgangspunt dat de ontwikkelingen van de woningen en school hand in hand gaan. Mocht de ontwikkeling van de school sneller gaan dan de woningen, dan zijn er terugvalopties (beheersmaatregelen) besproken om de school onafhankelijk te realiseren. Als overeenstemming bereikt is over de kwaliteit van het totale plan van woningbouw en de school, dan kan inzichtelijk worden gemaakt of de realisatie van het plan financieel haalbaar wordt. Recent heeft de ontwikkelaar aangegeven zich zorgen te maken over haalbaarheid van Noordeinde door de geureisen zoals gesteld in het Zaanse Geurbeleid. Er wordt nu naar een oplossing gezocht. Als die oplossing voor BPD aanvaardbaar is kan het traject van de anterieure overeenkomst en het opstellen van een bestemmingsplan worden vervolgd. 874 Kogerveld Zuid Met behulp van een provinciale HIRB-subsidie uit 2008 is in 2014 toestemming verkregen een aantal projecten te realiseren. Inmiddels is de vernieuwing van de weg en de riolering langs de Zaan gerealiseerd. In 2016 worden projecten uit het Visieboek Kogerveld 13uitgevoerd. De uitvoering van de projecten vraagt meer tijd dan in de beschikking is voorzien (medio 2016). Daarnaast maken externe onzekerheden14 realisatie onder de HIRB-beschikking lastig, inflexibel en risicovol. Besloten is de subsidie begin 2016 formeel af te sluiten en de daarmee te realiseren opbrengst als taakstellend budget te reserveren voor de projecten in Kogerveld in 2016 en eventueel later. De potentiele opbrengst daalt dan wel, echter de vermindering van regeldruk, de te realiseren bestedingsvrijheid / faseringsmogelijkheden en de vrijheid om projecten op de merites van elk project afzonderlijk te beoordelen maakt het verstandig nu formeel de beschikking af te ronden. 844 Noordzaan Brokking Brokking is één van de ontwikkellocaties in de Noordzaan. Het bedrijf ligt al geruime tijd stil en het terrein van dit voormalig veevoederproductiebedrijf ligt grotendeels braak. In juni 2015 is het ruimtelijke plan en stedenbouwkundig model aan de raad gepresenteerd. Vervolgens is besluitvorming nodig om het poldertje bij de locatie Brokking te bebouwen omdat dit afwijkt van de ontwerpvisie. Tegelijkertijd zal dan besluitvorming volgen om de anterieure overeenkomst met van Wijnen af te sluiten. Fietsroute van Dam tot Dam (Brug Zijkanaal H) Eén van de doelstellingen van programma ZaanIJ is om Amsterdam en Zaandam op verschillende manieren met elkaar te verbinden. De brug over het Zijkanaal is een krachtig symbool van de samenwerking in ZaanIJ. De fietsroute verbindt immers de stedelijke weefsels van Zaanstad en Amsterdam. De Dam tot Dam fietsroute heeft dan ook een aanjaagfunctie om de transformatie van het ZaanIJ gebied verder op gang te brengen. Medio 2014 heeft de Raad het bredere perspectief voor deze fietsroute vastgesteld. Allereerst gaat het om het realiseren van essentiële schakels in de route, en het opheffen van knelpunten als het 13

Het Visieboek Kogerveld is opgesteld door Stichting Gedachtengoederen in samenwerking met bewoners en bedrijven. Het omvat o.a. ideeën voor de openbare ruimte zoals het inrichten van zitplekken aan de Zaan, verduurzamen van de openbare verlichting, en verbetering van de sociaal onveilige spoorwegonderdoorgang. 14 Bijvoorbeeld overname grond van derden of het verkrijgen van toestemming voor werk aan eigendom van derden

23

oversteken van het Coentunneltracé en van Zijkanaal H. Het kunnen oversteken van het Coentunneltracé wordt bekostigd door de gemeente Amsterdam. De Stadsregio Amsterdam (SRA) heeft aangegeven de brug over Zijkanaal H te erkennen als ontbrekende schakel in het regionale netwerk waardoor een subsidie tot 70 procent van de kosten kan worden aangevraagd. SRA heeft op 12 december 2014 positief beschikt om het project op te nemen in de project uitwerkingsfase. Amsterdam heeft hun bijdrage voor de brug over zijkanaal vastgelegd en dat geldt ook voor Zaanstad. Hierdoor is een (taakstellend) budget van ongeveer € 3 mln. beschikbaar. In 2016 wordt verder gewerkt naar een definitief ontwerp en zal vervolgens de aanbestedingsprocedure kunnen starten. 819 Kan Palen Het Kan Palen terrein ligt aan de oostzijde in de wijk ten noorden van de Bernhardbrug. De eigenaar heeft een plan gemaakt voor woningbouw op het terrein. In november 2015 is een anterieure overeenkomst afgesloten waarin de voorwaarden en de afspraken met betrekking tot de ontwikkeling van woningbouw op het terrein van Kan Palen zijn vastgelegd en de onderlinge rechtsverhouding is geregeld. Separaat vindt besluitvorming plaats over de bodemsanering, nadat de onderzoeken naar de functiegerichte variant en de structurele (duurzame) variant zijn afgerond. De ‘functiegerichte’ variant betreft een standaardsanering met (bouw)maatregelen die met een leeflaag het humane risico wegnemen, waarbij de verantwoordelijkheid en de kosten liggen bij de eigenaar van het terrein. Bij deze saneringsvorm blijft de gemeente de verantwoordelijke instantie voor het uitvoeren van de beheersmaatregel ter voorkoming van verspreiding van verontreinigd grondwater. Ook blijft de gemeente verantwoordelijk voor de kosten hiervan. De tweede variant is een (structurele) sanering die verder gaat dan alleen het wegnemen van de humane risico’s, door de verontreinigde grond grotendeels te ontgraven. Beide varianten zijn in opdracht van de gemeente onderzocht door het bureau Tauw. Het onderzoek richt zich vooral op de haalbaarheid van een structurele sanering van het terrein, waarbij de bron van de verontreiniging wordt afgegraven en afgevoerd. Bij deze structurele saneringsvariant is de kans aanwezig dat de huidige maatregelen om de aanwezige verontreiniging te beheersen kunnen worden stopgezet. Er wordt dan mogelijk een besparing voor de gemeente aan structurele beheerskosten gecreëerd. Voor de uitvoering van de tweede variant moet eenmalig een groot bedrag geïnvesteerd worden. Bij de financiering van die structurele variant zal de gemeente ook moeten bijdragen, waarbij ook de subsidiekansen worden onderzocht. De kosten voor de structurele sanering zijn twee tot drie keer meer dan de functiegerichte sanering. 808 Hembrugterrein In 2016 is de rotonde in gebruik genomen, waarop de voornaamste toegangsweg tot het terrein wordt aangesloten. Daarmee krijgt het Hembrugterrein een nieuwe ingang, dichter bij het centrum en beter op het wegennet aangesloten dan de nu gebruikte toegang via de Hemkade. De realisatie van de rotonde door de gemeente draagt bij aan een goede verkeersafwikkeling op het terrein en zal de bewoners van de Hemkade ontlasten. De wijziging in de hoofdroute naar het terrein moet goed worden gecommuniceerd, zowel op de weg (bewegwijzering) als in de media. Marktconsultatie De afgelopen periode heeft het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) de voorbereidingen getroffen voor het houden van een marktconsulatie. De marktconsultatie heeft tot doel na te gaan of marktpartijen interesse hebben om het Hembrugterrein (deels) over te nemen, waardoor het RVB weet wat de opbrengst van de grondverkoop kan worden en of er een ontwikkelaar is die het gehele Hembrugterrein in eigendom wil overnemen. Het RVB en de gemeente hebben in de eventuele overname van de grondpositie als doel om de nu gestelde kwaliteitsaspecten en invulling van het Hembrugterrein als voorwaarde op te nemen in de transactie naar de nieuwe eigenaar.

24

OV en fietsverbinding naar het Hembrugterrein. In de winterdienstregeling van Connexxion die op 13 december 2015 is gestart is in het traject van buslijn 65/67 buslijn opgenomen dat deze via het Hemburgterrein rijdt (Zaandam-ProvincialewegSimon Spiersweg-Verbindingstocht). De bus heeft een halte bij de rotonde. De bootverbinding zal eveneens een belangrijke bijdrage leveren aan de bereikbaarheid van Hembrugterrein. Inmiddels heeft er een aantal jaren in de zomermaanden een boot gevaren tussen Amsterdam en Hembrugterrein. Met de komst van een boot van Rederij Wolfrat wordt ook gevaren tijdens de wintermaanden. De boot heeft een capaciteit van 150 passagiers. De boot vaart sinds 1 november 2015. De verdere ontwikkeling van de bootverbinding zal plaatsvinden op basis van resultaten en de verschillende evaluatiemomenten daarbij. De structurele oplossing voor de bootverbinding(en) wordt meegenomen in de claim van de Kadernota. HIRB subsidies De twee nog lopende HIRB projecten uit 2012 hebben onder andere betrekking op de rotonde, asbestsanering en het aanleggen van huisaansluitingen. Deze zijn naar verwachting in 2017 gereed. De eindverantwoording voor het HIRB Light Proces 2013 is in januari 2016 ingediend. In 2015 zijn er drie nieuwe aanvragen ingediend en door de provincie verleend. Wind en Waterdicht maken In 2015 is beperkt gebruik gemaakt van de subsidieregeling wind en waterdicht Hembrugterrein. De aanvragen voor de subsidie zijn gekoppeld aan de ontwikkelingen en geplande verhuur van de panden. Het RVB (eigenaar terrein en panden) zal in het begin van 2016 voor aanvullende objecten de subsidie aanvragen. De verwachting is dat hiermee het beschikbare budget in zijn geheel beschikt zal gaan worden. Evenementen en horeca De gemeente, RVB en bewoners willen gezamenlijk toewerken naar maatwerk voor het Hembrugterrein waar het evenementen en horeca betreft. Het Omgevingsplan Hembrugterrein zal een evenementen- en horecaparagraaf gaan bevatten met maatwerk voor het Hembrugterrein. Het Omgevingsplan wordt in 2017 vastgesteld. Tot die tijd zijn al nadere afspraken en aanvullende maatregelen nodig om de herontwikkeling ook voor de huidige bewoners en omwonenden leefbaar te houden. Het plan is om de evenementen- en horecaparagraaf vooruitlopend op het Omgevingsplan door het College vast te laten stellen. Het Hembrugterrein ontwikkelt zich tot een aantrekkelijke locatie voor bewoners en bezoekers die in cultuur, erfgoed, design en evenementen zijn geïnteresseerd. Het succes van de evenementen op het terrein (denk aan de Hembrug Happening en aan SAIL) heeft een keerzijde, er wordt door omwonenden meer overlast ervaren. Het evenementen- en horeca beleid streeft naar een redelijke verdeling tussen culturele en commerciële evenementen en naar spreiding over verschillende locaties. Ook in verband met de hinder voor omwonenden moeten er beperkingen worden gesteld aan de aard en de omvang van evenementen. Afspraken over beheer openbare ruimte Ten aanzien van het beheer en onderhoud van het Hembrugterrein is in dit stadium nog niet bepaald of de openbare ruimte na herontwikkeling in beheer en onderhoud overgaat naar de gemeente. De betrokken partijen organiseren in 2016 een expertmeeting om een beeld te krijgen van de mogelijkheden ten aanzien van beheer en toe te werken naar afspraken. Op dit moment voldoet de openbare ruimte op Hembrugterrein niet aan gemeentelijke kaders. Naar verwachting zal het ook op onderdelen blijven afwijken van gemeentelijke kaders, gezien het bijzondere karakter van het Hembrugterrein. Bovenplanse infrastructuur De transformatie van het Hembrugterrein heeft invloed op de infrastructuur in Zaandam Zuid. Op dit moment wordt onderzoek gedaan naar de toekomstige extra verkeersbewegingen ten gevolge van de ontwikkeling van het Hembrugterrein, de daarmee samenhangende investeringen, en het aandeel daarvan in de bovenplanse infrastructuur van de stad. De inzet is om met het RVB afspraken te maken over het kostenverhaal voordat de bebouwings- en gebruiksmogelijkheden voor het Hembrugterrein worden vastgesteld in het nieuwe bestemmingsplan. Als blijkt dat het af te spreken kostenverhaal niet voldoende dekkend is, na aanvulling met de eventueel beschikbare subsidie, zal hiervoor extra dekking moeten worden gevonden. 25

Investeringsfonds - Aanleg riolering Er is door de gemeente een rioolgemaal en persleiding aangebracht ten behoeve van het Hembrugterrein. Beide kunnen worden aangesloten op het systeem van persgemalen en riolen in het gebied. Over optimalisering van het systeem worden afspraken gemaakt tussen het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) en de gemeente. Daarbij wordt ook de herontwikkeling van het Hembrugterrein meegenomen. Het budget wordt doorgeschoven naar 2016. Inmiddels is duidelijk geworden dat er een besparing van € 0,5 mln. op de aanleg van het riool is, terwijl de aanleg van de rotonde € 0,4 mln. duurder is geworden. Separaat vind besluitvorming plaats met een voorstel om dit verschil te verevenen. Hierdoor is er een vrijval van € 0,1 mln. Voor dit bedrag wordt een bestedingsvoorstel gedaan voor € 80 duizend voor de uitvoering van een verlichtingsplan. Hierdoor is de vrijval binnen het investeringsfonds € 20 duizend. Investeringsfonds - Verkeersmaatregelen In het Investeringsfonds is eerder een bedrag van € 260 duizend beschikbaar gesteld. Dit bedrag is o.a. besteed aan tijdelijke verkeersmaatregelen rondom Sail, engineering toegangsweg Hembrugterrein aansluiten op de rotonde, bushalteplaatsen. Het resterende bedrag zal onder andere worden besteed aan duurzaamheidsprojecten zoals oplaadplaatsen voor elektrische fietsen en auto’s, een technisch engineer die de gebruikers van het Hembrugterrein kan adviseren over mogelijke duurzaamheidsmaatregelen die men zelf kan nemen. Gebiedspaspoorten Zaanstad heeft een eigen instrument gecreëerd om de ontwikkeling van het Hembrugterrein in goede banen te leiden. Met een gebiedspaspoort voor elk te onderscheiden deelgebied op het terrein geeft Zaanstad toekomstige investeerders inspiratie en randvoorwaarden mee voor de kwaliteit van hun projecten. Het doel is om een organische ontwikkeling te ondersteunen door niet teveel beperkende regels op te leggen maar juist de gewenste richting aan te geven. De gebiedspaspoorten geven kort en summier aan wat de kwaliteiten zijn van elk deel van het Hembrugterrein, wat de uitgangspunten zijn voor de toevoeging en invulling van het gebied. Het resultaat heeft iets weg van een korte welstandsparagraaf en komt vervolgens ook in de welstandsnota van de gemeente te staan. De Gebiedspaspoorten geven indicaties voor de mogelijkheden van de monumenten, waar kansen liggen voor nieuwbouw en wat het streven is voor de kwaliteit van de buitenruimte. Op die manier worden de condities gesteld om de cultuurhistorie hét uitgangspunt te maken voor nieuwbouw en herbestemming. Plankosten en planologisch kader Plankosten Om het Afsprakenkader 2012 na te kunnen leven, wordt elke 4 jaar een verzoek ingediend om middelen beschikbaar te stellen voor ambtelijke inzet voor projectleiding, planeconomie, financieel en juridisch control. Het afsprakenkader vereist verdere uitwerking op de thema’s kostenverhaal, vervreemding en beheer openbare ruimte. De projectleiding zal de komende jaren processen in gang blijven zetten en aansturen teneinde onder andere wonen mogelijk te maken op het Hembrugterrein. En daarnaast ook stimulerende maatregelen te nemen om initiatiefnemers te verleiden klimaatneutraal en duurzaam te (ver)bouwen. Daarmee kunnen de beoogde doelstellingen uit het Afsprakenkader worden gerealiseerd. Planologisch Kader Een onderdeel van het Afsprakenkader Hembrug is de ontwikkeling van een planologisch kader. Om de beoogde organische ontwikkeling van het gebied naar een gemengd gebied van wonen en bedrijvigheid in een milieubelaste omgeving mogelijk te maken bleek een traditioneel bestemmingsplan niet toereikend. Daarom is het Hembrugterrein als pilotproject aangemeld bij het ministerie van I&M om vooruitlopend op de nieuwe omgevingswet een omgevingsplan op te stellen dat meer mogelijkheden biedt om de beoogde planontwikkeling te realiseren. Gebruikmaking van de pilot is echter niet voldoende om de doelen te halen. In verband met de hoge milieubelasting moet permanent kunnen worden afgeweken van de industrielawaai normen. Hiervoor moet gebruik gemaakt worden van de Interimwet Stad- en Milieubenadering, het zogenaamde Stap 3 besluit. Deze bijzondere factoren leiden tot extra proces- en onderzoeks-lasten die de kosten van een regulier bestemmingsplan ruim te boven gaan.

26

Om de voortgang van de planontwikkeling en het planologische kader te waarborgen kan de nu voorgestelde aanvullende dekking meegenomen worden voor 2016 via de Burap en voor 2017 in de afweging rond de kadernota 2017. Tabel 4.2.3 Woningbouwmonitor ZaanIJ Oplevering

Vrije sector EGW MGW Type onbekend Sociale huur huur Koop Onbekend Eindtotaal

2019

29

60

89

89

2020

18

60

78

78

2021

80

80

80

2022

175

111

511

336

2030

200

200

625

625

625

Onbekend

18

300

18

300

318

Totaal ZaanIJ 302

354

1045

200

200

376

925

1701

Percentage

21%

61%

12%

12%

22%

54%

100%

18%

27

4.3. Noordzeekanaal gebied Tabel 4.3.1 Noordzeekanaal Gebied (bedragen x € 1.000) Plan


629 HoogTij 769 Nauerna en omgeving 850 Ikea Totaal

10.068


MPG 15.2 Eindjaar contante waarde 2035 2018 2015 2.631 3.066

Soort

grondexploitatie project exploitatieovereenkomst

629 HoogTij De totale omvang van de nog uit te geven gronden van HoogTij bedraagt 81 ha. Hiervan heeft 26 ha. betrekking op het havengedeelte. Deze gronden maken geen onderdeel uit van de gemeentelijke grondexploitatie HoogTij. De totale oppervlakte nog uit te geven droge gronden bedraagt 55 ha. Hiervan heeft 16 ha betrekking op het eigendom van de gemeente. De inzet is om een duurzaam bedrijventerrein te ontwikkelen, met ruimte voor bedrijven met hogere milieucategorieën. De einddatum van de ontwikkeling wordt verwacht in 2035. De werkzaamheden van het bouwen woonrijp maken zijn afgestemd op het tijdig beschikbaar hebben van voldoende voorraad om in de vraag te kunnen voorzien.

Realisatie In 2015 zijn twee kavels verkocht. Deze kavels zijn in het laatste kwartaal van 2015 in gebruik genomen. (Kuehne en Nagel en Netbewoond). Daarnaast lopen er gesprekken met negen klanten die geïnteresseerd zijn in een kavel op het droge terrein. Voor het haven gerelateerde gedeelte zijn twee geïnteresseerden in beeld. Aansluitend op de bouw van het bedrijfspand van Kuehne en Nagel is de ontsluitingsweg (Kleine Steng Zuid) en de rotonde aangepast en opgeleverd. Ook loopt er een haalbaarheidsonderzoek voor het vestigen van een zogenaamde bedrijvencamping op HoogTij. Naast de haalbaarheid wordt onderzocht; hoe een dergelijk concept vergunning technisch is te regelen en of hier een haalbare businesscase voor te vinden is. Diverse aanvragen voor tijdelijk gebruik zijn, voor zover dit gebruik geen overlast veroorzaakte, gehonoreerd. Dit betrof in 2015 de volgende activiteiten: -

Cliniclowns Parkeren voor de Dam tot Damloop Parkeren voor het Militair Weekeinde Staplaatsen voor de Salonwagens van de kermis (2 data) Camperplaatsen en een event voor ondernemers tijdens Sail 2015

Het Provinciaal InpassingPlan (PIP) geluid is na de uitspraak van de Raad van State onherroepelijk. Het Havenbedrijf Amsterdam is daarom gestart met het project de geluidsisolatie van de woningen. Bewoners zullen begin 2016 worden geïnformeerd over de werkwijze. Vooralsnog wordt vastgehouden aan de geprognotiseerde gronduitgifte.

28

Uit de grondonderhandelingen is gebleken dat een deel van het bestemmingsplan te rigide is voor de beoogde ontwikkeling. Daarom is een aanvang gemaakt het bestemmingsplan voor dit onderdeel van HoogTij te herzien. Met de herziening van het bestemmingsplan worden de vastgestelde uitgangspunten gehandhaafd, de invulling wordt echter flexibeler. In 2015 is het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) gestart met een preverkenning, die betrekking heeft op de waterkeringen langs het Noordzeekanaal. In deze preverkenning wordt de scope van het project op basis van de werkelijke veiligheid bepaald. De reden voor een pre-verkenning is grote onzekerheid omtrent de noodzaak en urgentie van de dijkversterking, in combinatie met potentieel hoge projectkosten. Het HHNK heeft aangegeven te streven naar een advies begin 2016, waarna dit advies naar de Provincie Noord-Holland zal worden gestuurd ten behoeve van de bestuurlijke besluitvorming. Prognose Het herziene bestemmingsplan zal naar verwachting in 2016 gereed zijn. In 2016 zal Liander starten met de realisatie van een nieuw 20 kV onderstation om zo HoogTij en de naaste omgeving van voldoende stroom te kunnen voorzien. Naar verwachting zal begin 2016 de overdracht van het beheer van de openbare ruimte van gemeente naar de bedrijfsvereniging HoogTij afgerond worden. Het Justitieel Complex Zaanstad (de PI) wordt in juni 2016 in gebruik genomen. De openbare ruimte rondom de penitentiaire inrichting, waaronder het park en het groen om de inrichting zullen dan definitief ingericht zijn. De verkenning van het Hoogheemraadschap kan consequenties hebben voor het ontwikkelpotentieel van HoogTij. 769 Nauerna en omgeving Het plan Nauerna voorziet in de gefaseerde en definitieve afbouw van de stortactiviteiten op de Nauernasche polder tot 1 april 2022. Op kortere termijn is er sprake van een capaciteitsuitbreiding van 2 miljoen m³. Daarnaast heeft de gemeente de Nauernasche Venen bestemd als natuurgebied en wordt de (her)bouw van molen ‘De Pauw’ mogelijk gemaakt door middel van een subsidie. Deze subsidie is inmiddels verleend. Op de Nauernasche polder wordt 15 hectare bestemd als bedrijfsterrein voor be- en verwerkingsactiviteiten en 60 hectare als openbaar betreedbaar park. Daarnaast voorziet het plan in een toevoeging van tussen de 5 á 5,5 hectare terrein aan de reeds bestemde groenstrook van 3 hectare bij de realisatie van Park Hoogtij. De vaststellingsovereenkomst is goedgekeurd door alle partijen. Daarnaast is de wijzigingsovereenkomst vastgesteld door alle partijen. Ook is de ‘verklaring van geen bedenkingen’ in het kader van de omgevingsvergunning voor de capaciteitsuitbreiding afgegeven door de raad en is het ontwerp bestemmingsplan vastgesteld. Er is sprake van een geringe overschrijding van de procesbegeleidingskosten voor 2015. Dit vanwege het begeleiden van het intensieve traject met de partijen en de behaalde ruimtelijke en contractuele resultaten. De grondaankopen en de subsidieverstrekking (compensatiemaatregelen voor buurtschap) worden uitgevoerd. De dekking van dit project vindt plaats vanuit bijdragen vanuit Havenbedrijf Amsterdam en Afvalzorg, de voorziening Nauerna en het restant wordt gefinancierd via het MIP voor wat betreft een deel van de grond voor het park. De bijdrage van het Havenbedrijf Amsterdam is inmiddels ontvangen.

29

850 Ikea De komst van IKEA en de ontwikkeling van Zuiderhout Noord levert werkgelegenheid op en zorgt voor revitalisering van het bedrijventerrein. De financiële en juridische afspraken tussen de gemeente en IKEA zijn vastgelegd in een anterieure overeenkomst (AO) die is ondertekend door IKEA en gemeente Zaanstad op 24 juni 2013 en zes aanvullende allonges die in 2014 en 2015 zijn ondertekend. In deze documenten is onder andere afgesproken dat de Bruynzeelhallen gesloopt zullen worden zonder dat bekend is wanneer en met welk ontwerp de locatie bebouwd zal worden. Daarbij is tevens vastgelegd dat bij elk ontwerp sprake moet zijn van referenties aan de Bruynzeelhallen (historiserende nieuwbouw). IKEA heeft aangegeven dat zij nog steeds het vertrouwen heeft dat zij zich gaat vestigen in Zaanstad. IKEA kan nog geen duidelijkheid verschaffen wanneer zij zal aanvangen met de bouw zolang het onderzoek naar een nieuw winkelconcept nog niet is afgerond. De locatie waar nu de Renault garage staat is nodig ter realisatie van de “tweede ontsluiting” van Zuiderhout-Noord. Er is door de gemeente een bod uitgebracht dat past binnen eerder genomen besluiten.

30

4.4. Gebied Zuidoost Het gebied Zuidoost betreft de voormalige gemeenten Zaandam, Koog aan de Zaan en Zaandijk. Tabel 4.4.1 Gebied Zuidoost (bedragen x € 1.000) Plan 686 Gibraltar 843 Rosmolenwijk algemeen 859 Zaans Medisch Centrum 849 Straat Davis Totaal Gebied Zuidoost

Boekwaarde MPG 16.1 31-12-2015 contante waarde

2.436-

MPG 15.2 Eind contante jaar waarde 2015 2014 2016 2014 1.4181.422-

Soort exploitatieovereenkomst expl.ovk. in voorber. exploitatieovereenkomst exploitatieovereenkomst

686 Gibraltar De uitbreiding van het winkelcentrum is eind 2015 opgeleverd en inmiddels (maart 2016) zijn de winkels in het nieuwe deel geopend. De openbare ruimte rondom het winkelcentrum, oud en nieuw, is gelijktijdig opgeknapt en is ook eind 2015 opgeleverd en in gebruik genomen. De financiële eindafrekening met de ontwikkelaar moet nog plaatsvinden. De ontwikkelaar heeft nog wel een verzoek gedaan de bestaande maatvoering van de parkeerplekken aan te passen, wat ten koste gaat van parkeerplaatsen. Hierover moet nog het een en ander kortgesloten worden. Het huidige ontwerp voldoet aan de omgevingsvergunning. 843 Rosmolenwijk Inrichting Openbare Ruimte In 2015 is er gestart met het vervangen van de riolering en de herinrichting van de Rosmolenwijk fase 2 (zuid). Dit project is inmiddels in uitvoering en zal in april 2016 gereed zijn. De uitvoering van Rosmolenwijk fase 3 (midden) zal starten in het najaar van 2016 en zal duren tot en met december 2017. Op 2 februari 2016 is er een informatieavond geweest voor de bewoners. Voor het voorlopig ontwerp wordt een raming opgesteld, zodat de budgetten kunnen worden geactualiseerd. In 2018 zal Rosmolenwijk fase 4 (noord) worden aangepakt. Eén en ander betekent dat meer financieel inzicht bij het volgende MPG bekend zal zijn. Dwarsstraten Het deelproject dwarsstraten betreft woningverbetering in een deelgebied van de Rosmolenwijk van woningen met een slechte fundering. Aankoop en doorverkoop van woningen maakte hier deel van uit. Begin oktober 2015 is de evaluatie door bureau DSP opgeleverd dat is gebaseerd op gesprekken met betrokken bewoners, projectmedewerkers van Parteon en gemeente. In oktober 2015 is in het bestuurlijk overleg tussen Parteon en de gemeente vervolgens besloten om: - Het project dwarsstraten op termijn op te laten gaan in de gemeente brede aanpak van funderingsherstel van de particuliere woningvoorraad. - Op korte termijn – gezien de voortdurende urgentie - het resulterende revolverende fonds (ongeveer 6 ton, na aftrek van de bijdrage aan de aanpak openbare ruimte) in te zetten in het project de Dwarsstraten. Parteon heeft aangegeven daarin mee te willen denken. - Daarvoor een duidelijke projectopdracht te formuleren met name als doel een echte verbetering van de kwaliteit van de woonomgeving. 849 Straat Davis Parteon bouwt in dit plan 57 grondgebonden woningen ter vervanging van portiekflats aan Straat Davis en verschillende panden aan het Sluispad. In 2015 is positief besloten op de Omgevingsvergunning. Begin 2016 is het beroep van twee partijen tegen het bouwplan afgewezen. In het vierde kwartaal van 2015 is Parteon met de uitvoering gestart. Er zijn geen wijzigingen opgetreden met betrekking tot eerdere afspraken, financiën of risico’s. Het bouwprogramma wordt naar verwachting in het derde kwartaal van 2016 geheel afgerond.

31

859 Zaans Medisch Centrum Medio 2014 is de nieuwe parkeergarage bij het ziekenhuis in gebruik genomen. In 2015 is door het Zaans Medisch Centrum (ZMC) gebouwd aan het nieuwe ziekenhuis op hun eigen terrein. Het totale programma bestaat uit een nieuw ziekenhuis in combinatie met een zorgboulevard. Inzet is intensivering van het ruimtegebruik waardoor toevoeging van woningbouw op termijn mogelijk is op de locatie van het huidige ziekenhuis. Medio 2015 is ook gestart met de bouw van de zorgboulevard. De zorgboulevard bestaat o.a. uit een zorghotel, oogkliniek, supermarkt en verschillende winkels. In de huidige planning is opgenomen dat het nieuwe ziekenhuis eind 2016 in gebruik wordt genomen. Tevens wordt in 2016 door het ZMC, in overleg met de gemeente, gestart met de voorbereiding voor de ontwikkeling van het huidige ziekenhuisterrein. Daarnaast wordt de tweede fase van de infrastructurele werkzaamheden uitgevoerd door de gemeente. 783 Erasmushuis, Noorderven e De 2 fase van het plan Erasmushuis wordt thans Noorderven genoemd. Het plan betreft het braakliggend terrein langs de Weer uitkijkend op het Darwinpark en tussen de Twiskeweg en de Noorderven. Volgens het oude plan zou er in de 2e fase onder meer een woontoren moeten komen met 80 koopappartementen. Vanwege de crisis ging het oude plan niet door. Thans heeft een bouwer/ontwikkelaar een plan uitgewerkt voor 46 grondgebonden woningen. Dit plan is middels een haalbaarheidsstudie met de gemeente getoetst en akkoord bevonden. Momenteel vindt overleg tussen de gemeente enerzijds en de ontwikkelaar anderzijds plaats om de punten op de i te zetten. De woningbouwcorporatie bezit het grootste gedeelte van het terrein circa 9/10 en de gemeente het kleinste deel 1/10. Er is thans tussen de woningbouwcorporatie, de gemeente en de ontwikkelaar overeenstemming over de grondprijs. Behalve grondinkomsten krijgt de gemeente nog plankosten en een bijdrage aan de reserve infrastructurele werken. Het plan is in de Welstandscommissie geweest en akkoord bevonden. Er moesten meer hoogte accenten worden aangebracht en er moesten meer accenten worden gelegd op groenvoorzieningen om de overgang van de hoogbouw naar dit laagbouwplan te verzachten. Naar verwachting wordt voor de zomer de koopovereenkomst met de woningbouwcorporatie afgesloten en een anterieure overeenkomst tussen de gemeente en de ontwikkelaar. Er zal een uitgebreide bestemmingsplanprocedure gelopen dienen te worden. Het plan zal in 2 fasen worden ontwikkeld. Plannen in voorbereiding: 755 Herontwikkeling Bannehof De Bannehof locatie te Zaandijk betreft de locatie van het voormalig gemeentehuis ‘de Bannehof’ te Zaandijk. De locatie ligt aan de John Lennonstraat. Deze locatie is bestempeld als ontwikkellocatie met als doel circa 140 à 160 woningen te realiseren. Het bouwprogramma moet voor circa 30% uit sociale huur bestaan en voor 10% uit particulier opdrachtgeverschap. Verder zal bij de uitvraag worden aangedrongen op een lage EPC waarde van de woningen en worden gewezen op de vergrijzing in de buurt en de hiermee stijgende vraag naar seniorenwoningen. De komende maanden zal worden gewerkt aan het formuleren van de uitvraag en de bijbehorende selectie -en wegingscriteria. De verwachting is dat deze eind mei gereed is en dat de aanbesteding kan starten. De verwachting is dat er in het derde kwartaal van dit jaar een overeenkomst kan worden gesloten. De opbrengst moet minimaal de boekwaarde en gemaakte plankosten bedragen. De Vang De doelstelling is het onderzoeken van de meest wenselijke invulling van de locatie waarop de oude, niet meer gebruikte, sporthal ‘De Vang’ zich bevindt in samenhang met de plannen voor het verouderde ernaast gelegen zwembad ‘De Slag’. In het collegebesluit van 1 maart 2011 (2011/27759) is geconstateerd dat sporthal ‘De Vang’ overbodig is geworden zodra de nieuwe vervangende sporthal ‘Zaandam Zuid’ aan De Weer 26 is voltooid. In de loop van dit jaar (2016) wordt meer duidelijkheid verwacht over de toekomst van zwembad ‘De Slag’. Voor de dan beschikbaar gebleken ruimte zal vervolgens een voorstel voor de gebiedsontwikkeling worden voorbereid ter besluitvorming. Bij gebiedsontwikkeling met woningen is de inschatting dat een bescheiden positief resultaat mag worden verwacht uit te verwachten grondopbrengsten. De ambtelijke voorbereiding vindt plaats ten laste van een daarvoor bedoeld voorbereidingsbudget (RAP). De sloop van de oude sporthal ‘De Vang’ is gewenst en het besluit 32

daartoe is voorbereid (2015/293717). De planning is om de sloop uiterlijk in juni van dit jaar te hebben gerealiseerd. In de loop van 2016 wordt duidelijkheid verwacht die benodigd is om voor de gebiedsontwikkeling van dit blok een volgende stap te kunnen zetten. Een gebiedsontwikkeling met vermoedelijk woningbouw zal, naar verwachting, een bescheiden positief resultaat opleveren. De keuze rond de toekomst van zwembad ‘De Slag’ zal bepalend zijn voor omvang en programma van gebiedsontwikkeling op en eventueel nabij locatie ‘De Vang’. Poelenburg Oost De gemeentelijke grondpositie “Poelenburg Oost” is gelegen in Zaandam Zuidoost in de wijk Poelenburg en (gedeeltelijk) direct te ontwikkelen voor woningbouw. Het ontwikkelgebied betreft een viertal delen die terug te vinden zijn op www.vastgoedinzaanstad.nl. De locatie betreft een gemeentelijke grondpositie en valt binnen het ‘rode kwadrant’ zoals verwoord binnen de nota ‘prioriteren: kiezen is noodzakelijk’. De ontwikkeling van Poelenburg Oost moet een belangrijke impuls geven aan de diversiteit van het woningaanbod in Poelenburg en ervoor zorgen dat mensen uit de wijk een wooncarrière kunnen maken. Dit willen wij bereiken door grotendeels op grondgebonden woningbouw in te zetten, bestaande uit rijwoningen, tweekappers en vrijstaande woningen. Nabij het buurtcentrum wordt een kleinschalig appartementencomplex voorzien. De nieuw te ontwikkelen delen moeten goed aansluiten bij de bestaande wijk. Daartoe is de ‘Leidraad Ruimtelijke Kwaliteit Poelenburg’ opgesteld. De bestaande kwaliteit van de Watering wordt voor de gehele wijk ontsloten door het doortrekken van bestaande oost-westlijnen tot aan het water en het deels realiseren van openbaar toegankelijke oevers. Daarnaast wordt ingespeeld op de groeiende vraag van particulieren om meer invloed te hebben op de ontwikkeling van hun eigen woning en leefomgeving. In het plan van aanpak ‘Zelfdoen in Zaanstad’ is Poelenburg aangewezen één van de gemeentelijke locaties om Zelfdoen mogelijk te maken. De haalbaarheidsfase en de fase van programma en financiën zijn deels parallel uitgevoerd. De randvoorwaarden en uitgangspunten voor ontwikkeling en wijze van benaderen van markpartijen zijn bepaald. Momenteel wordt gewerkt aan een het opstellen van uitgangspunten en randvoorwaarden in de vorm van een Programma van Eisen en wordt een grex opgesteld. In juni 2016 wordt de besluitnotitie met grex Programma van Eisen Poelenburg Oost voorgelegd aan B&W, waarna in juli 2016 de gang naar de Raad volgt. Als de Raad instemt met het besluit dan wordt de markt gevraagd om een stedenbouwkundig schetsplan op te stellen. Op basis van het gekozen ontwerp wordt de bestemmingsplanprocedure gestart. De verwachting is dat, na het bouwrijp maken, vanaf begin 2018 gestart kan worden met de bouw van de woningen. Tabel 4.4.2 Woningbouwmonitor Zuidoost Oplevering

EGW MGW Type onbekend Sociale huur

2016

Koop Onbekend Eindtotaal

4

8

4

8

12

82

0

123

0

123

158

22

180

109

106

242

529

545

1074

24

29

177

2017

41

2018

150

8

22

2019

93

43

106

2020

345

384

345

2021

12

136

29

2022

59

120

2023

Vrije sector huur

12

2024

27 124 48

32

5

99

179

17

17

0

Onbekend

12

290

0

0

6

296

302

Totaal gebied Zuidoost

700

801

805

172

59

1069

1006

2.306

Percentage

30%

35%

35%

7%

3%

46%

44%

100%

33

4.5. Gebied Noordwest Het gebied Noordwest betreft de voormalige gemeenten Wormerveer, Krommenie, Westzaan en Assendelft. In de tabel hieronder zijn de plannen in Assendelft-Noord nog even apart weergegeven onder de noemer van het voormalige programma Noorderwelf. Tabel 4.5.1 Gebied Noordwest (bedragen x € 1.000) Plan


752 Waterschouw 823 Westzanerwerf 788 Plan De Molenaer 795 Provily Slibkuil 699 De Rietvelden N. / Z.O. 638 Boon 3 817 Zeilenmakerstraat 829 De Rietvelden ZW 869 Plan Luyt Totaal Gebied Noordwest 634 Saendelft 679 Kreekrijk 774 De Omzoom 775 De Overhoeken 633 Multifunctieterrein Saendelft Totaal voormalig prog. Noorderwelf

MPG 16.1 MPG 15.2 Eind contante contante jaar waarde waarde 2017 2017 2015 2024 2015 2016 2016 2017 2017 4.738 525 435 2020 2024 2016 2021 29

133-

Soort exploitatieovereenkomst exploitatieovereenkomst exploitatieovereenkomst grondexploitatie exploitatieovereenkomst exploitatieovereenkomst exploitatieovereenkomst exploitatieovereenkomst exploitatieovereenkomst exploitatieovereenkomst exploitatieovereenkomst project project voorraad grond

104-

699 De Rietvelden Het exploitatiegebied de Rietvelden te Wormerveer wordt in het zuiden begrensd door de Watering en de sportvelden van Fortuna Wormerveer, in het westen door de N246, in het noorden door de begraafplaats en het Noordsterpark, en in het oosten door de Watering. -

Rietvelden 1 noord (ten noorden van de Kerkstraat) Rietvelden 2 zuidoost (ten zuiden van de Krommenieërweg) Rietvelden 3 zuidwest (locatie Noordse Balk en omgeving).

De Rietvelden 1 en 2 zijn door Parteon ontwikkeld. In 2009 hebben Parteon en de gemeente hierover een koop-/anterieure exploitatieovereenkomst gesloten. De exploitatie is afgesloten in 2015. De grond van Rietvelden 3 is, na de sluiting van de Noordse Balk, op 1 juli 2014 beschikbaar gekomen. Voor de ontwikkeling van dit plandeel is een anterieure exploitatieovereenkomst gesloten met de door Evean voorgedragen Ontwikkelcombinatie Trebbe/Van Wijnen. De raad heeft in 2006 een Uitvoeringskader voor Zaanstad noord en in 2008 beeldkwaliteitscriteria voor de ruimtelijke plannen vastgesteld. Rietvelden Noord Het aantal woningen in het noordelijke gedeelte bedraagt 93 huur- en koopwoningen, waaronder 8 groepswoningen met 64 zorgplaatsen. Alle woningen zijn opgeleverd. De openbare ruimte is in beheer overgedragen aan de gemeente. Rietvelden Zuidoost Fase 2 omvatte de ontwikkeling 64 huur- en koopwoningen, waarvan 4 groepswoningen met 32 zorgplaatsen. De oplevering van de woningen is gerealiseerd in 2014. De overdracht van het beheer van de openbare ruimte heeft in 2015 plaatsgevonden.

34

829 Rietvelden Zuidwest Over de ontwikkeling van fase 3 is in 2014 een anterieure exploitatieovereenkomst met de Ontwikkelcombinatie Trebbe/VanWijnen gesloten. De ontwikkelaar realiseert 81 koopwoningen en een geluidscherm. In de kopersmarkt is een goede belangstelling voor de woningen, die een vraagprijs hebben onder de twee ton. Kopers worden veel opties geboden in opbouw en aankleding van de woningen. Het uiteindelijke straatbeeld is de resultante van de beslissingen van de kopers. De bouw is in 2015 gestart. Eind 2016 wordt de oplevering van de laatste woning verwacht. De oplevering en overdracht van de openbare ruimte zal in 2017 worden voltooid. 752 Waterschouw Assendelft De planlocatie Waterschouw ligt tussen de Delft en de Dorpsstraat in Assendelft. De locatie is eigendom van Duss Projecten B.V., een investeringsmaatschappij, die in 2013 met HKL Bouw B.V. een projectontwikkelingovereenkomst voor woningbouw had gesloten. Het woningbouwplan voor Waterschouw is in het bestemmingsplan Centrum Assendelft (2009) geregeld. Dit plan ging uit van ca. 122 woningen in de verhouding van 30% sociale koopwoningen en 70% vrije sector, waaronder 14 vrije kavels. In verband met de slechte woningmarkt was in 2012 is besloten om het project in 2 fases op de markt te brengen. Van de sociale koopwoningen in fase 1 konden voldoende woningen worden verkocht om de bouw te starten. De woningen in het segment boven de 3 ton bleven onverkocht. Duss Projecten heeft het plan verder in de markt gezet. Het concept van 2 onder 1 kapwoningen is aangepast en in een goedkoper segment aangeboden en verkocht. Enkele vrije kavels zijn omgezet naar twee onder 1 kapwoningen. Voor de ‘binnenring’ in fase 2 is gekozen voor een ander woningtype dan rijwoningen, geschikt voor een oudere doelgroep. Hiervoor is een omgevingsvergunning verstrekt. Kopers tonen belangstelling. Ook voor de vrije kavels dienen zich kopers aan. De openbare ruimte is nog niet opgeleverd. Plan Waterschouw omvat na alle door de markt gestuurde wijzigingen: 38 rijwoningen, goedkoop, (gebouwd) 34 twee onder 1 kap, middelduur (verkocht) 24 middelduur patio (vergund, in verkoop) 12 vrije kavels (10 verkocht) Resterende plancapaciteit: 5 woningen (nog niet op de markt gebracht). Fase 1 is gerealiseerd. Met fase 2 is in 2015 gestart. Verwacht wordt dat plan Waterschouw in 2017 afgerond wordt. 788 Plan De Molenaer Het project De Molenaer bestaat totaal uit zo’n 102 woningen op het voormalige bedrijfsterreinen van Marvos Folmer verdeeld over 5 clusters die ten behoeve van de bouw gefaseerd zijn. Het plan is gelegen aan het Zuideinde 93-121, 125a te Westzaan. Fase 1 Fase 1 van het project bestaat totaal uit 69 woningen als volgt verdeeld over de clusters: Cluster B: De Guit – 25 grondgebonden woningen Cluster C: De Wilde Vreugd – 23 appartementen (waarvan 11 voor BKZ), 6 bebo’s en 1 grondgebonden woning Cluster D: d’Oude Visscher – 10 grondgebonden woningen en 4 bebo’s15. In Fase 1 zijn 58 woningen opgeleverd. Van de overige 11 woningen zijn wel de funderingen gebouwd maar gezien de crisis afgelopen jaren zijn de woningen niet verkocht en heeft de ontwikkelaar besloten de woningen nog niet te bouwen. Momenteel is voor 10 van de 11 woningen een alternatief gepresenteerd die beter weg te zetten zijn in de woningmarkt. De oplevering van het openbaar gebied in Fase 1 is geweest. Er zijn een aantal opleverpunten die nog opgelost moeten worden voordat de gemeente het openbaar gebied kan overnemen. 15

Beneden/boven woningen

35

Fase 2 Fase 2 van het project bestaat uit 33 woningen als volgt verdeeld over de clusters: Cluster A: De Veldkat – 23 grondgebonden woningen Cluster E: De Veldkat – 10 grondgebonden woningen Fase 2 wordt herontwikkeld omdat de woningen in het huidige plan niet weg gezet kunnen worden in de woningmarkt. Op 15 juni 2015 is een omgevingsvergunning aangevraagd. Er moet nog een nieuw planschaderapport gemaakt worden voordat de vergunning afgegeven kan worden. Pas na het oplossen van de opleverpunten in fase 1 zullen de clusters A en E herontwikkeld worden. 795 Provily Slibkuil Het plangebied ligt op de sportcomplexen Provily en Slibkuil aan de westelijke buitenrand van Krommenie. De grondexploitatie heeft een financiële relatie met de sportinvesteringen in Zaanstad Noord. De grondexploitatie draagt bij in de verwervings- en verplaatsingskosten van nieuwe sportvoorzieningen in de Omzoom. De redenen om de herontwikkeling van de sportlocaties tot woonlocatie en de investeringen in nieuwe sportvoorzieningen integraal aan te pakken, zijn: - de nieuwe sportaccommodaties geven de sport in Zaanstad Noord een belangrijke impuls; - de sport- en recreatievoorzieningen in de Omzoom dragen bij aan de leefbaarheid in de wijk Saendelft; - Provily en Slibkuil zijn (deel)locaties waar nieuwe speciale woonmilieus gerealiseerd kunnen worden, die Zaanstad nog niet dan wel onvoldoende heeft. Realisatie In de grondexploitatie wordt nu uitgegaan van circa 250 grondgebonden woningen op basis van een ‘proefverkaveling’ die voldoende ruimte biedt voor het creëren van verschillende woonsferen, zoals ‘wonen aan water’ en ‘wonen aan het park’. Het woonprogramma is zo opgezet dat er iets te kiezen valt wat betreft typologie en prijsstelling en particulier dan wel mede-opdrachtgeverschap voor de consument bij het ontwikkelen en bouwen van de eigen woning. Het woonprogramma bevat geen sociale woningbouw. Het plangebied zal in fases worden ontwikkeld. De grondexploitatie loopt tot en met 2024. Gestart is met de planvoorbereiding voor de eerste fase: het plandeel Slibkuil. Werkzaamheden in het kader van bouwrijp maken van het sportcomplex Slibkuil zouden vanaf medio 2016 kunnen plaatsvinden, na het beschikbaar komen van dit deel van het plangebied. Pas nadat de bouw van fase 1 is gestart, zal met de tweede fase worden begonnen. Volgens planning zal dit niet eerder dan medio 2018 zijn. Prognose Het plandeel Slibkuil zal medio 2016 door middel van een meervoudig openbare verkoopprocedure door de gemeente op de markt worden gebracht. De selectie- en gunningsprocedure bestaat uit twee fasen. In de eerste fase vindt een ‘voorselectie’ plaats van maximaal 5 gegadigden op basis van algemene (selectie)criteria. In de tweede fase zal uit deze voorgeselecteerde gegadigden een definitieve keuze worden gemaakt op basis van gunningscriteria. De mogelijkheid bestaat dat de geselecteerde partij, na ontwikkeling en realisatie van het door haar beoogde woonprogramma op het plandeel Slibkuil, ook in aanmerking komt voor de ontwikkeling van het plandeel Provily. De gemeente zal zich echter het recht voorbehouden om voor laatstgenoemd plandeel een separate verkoopprocedure te doorlopen, waarin de eerder geselecteerde partij geen bevoorrechte positie krijgt. Tijdens het ontwikkelen realisatieproces op beide plandelen zal de rol van de gemeente vooral toetsend zijn op het hier beoogde hoogwaardige woonprogramma op grond van algemene en vooraf te stellen regels, eisen en voorwaarden. De grond zal worden gegund aan de inschrijver met uiteindelijk de beste prijs/kwaliteitsverhouding met de hoogste score op basis van de gestelde (gunnings)criteria. De gemeente verkoopt en levert de gronden in dit project in de huidige staat. De geselecteerde marktpartij dient deze zelf bouwen woonrijp te maken, waaronder ook de ophoging van de terreinen moet worden gerekend en de uiteindelijke verkeersontsluitingen. Het als gemeente niet actief bouwrijp maken leidt tot financiële wijzigingen ten opzichte van de vastgestelde grondexploitatie. Bij het volgende MPG 16.2 wordt hierover verder gerapporteerd. 36

638 Boon 3 Het projectgebied Boon 3 ligt langs de Marktstraat in Wormerveer, in het gebied tussen de nieuwe Aldi (Boon 4), grand café Rinconada en de Soldatensloot. Het project behelst de realisatie van ca. 1.000 m2 commerciële ruimte en 17 sociale huur appartementen. Woningbouwcorporatie Parteon heeft zijn balie functie naar deze locatie verhuisd. Parteon legt al lange tijd de laatste hand aan de openbare ruimte zodat deze kan worden opgeleverd aan de gemeente. De stukken zijn in januari voor toetsing ontvangen. Naar verwachting wordt de anterieure overeenkomst aan het begin van het voorjaar 2016 afgerond. Dan zal ook een aantal stukjes grond worden overgenomen die uit eerdere planfasen stammen maar niet overgenomen waren. 817 Zeilenmakersstraat De Zeilenmakersstraat behelst de ontwikkeling van 16 grondgebonden koopwoningen in Westzaan. Het project is opgedeeld in twee fases. In de eerste fase zijn 10 woningen gerealiseerd. De tweede fase bestaat uit 6 woningen. Hiervoor is een grondoverdracht nodig. De benodigde overeenstemming tussen de grondeigenaar en ontwikkelaar is op het moment van schrijven van dit MPG nog niet bereikt. 11039 Afwikkeling Durghorst Tussen de Eikelaan en de Durgsloot, aan het Durghorstplansoen is het verzorgingshuis de Durghorst gesitueerd. Eerdere plannen waarin een AHOED16 zou komen zijn gestrand. Het plan zou opnieuw uitgewerkt worden om tot een financieel haalbare herontwikkeling te komen. Momenteel heeft de woningbouwcorporatie het project stil gelegd en het huidige pand in gebruik genomen voor jongerenhuisvesting en short-stay verhuur voor de komende 4 tot 6 jaar. Na deze periode zal de corporatie de herontwikkeling opnieuw bekijken. Op het Durghorstplantsoen waar het marktplein zich bevindt is een groot gedeelte nog tijdelijk ingericht. De woningbouwcorporatie zal dit jaar de openbare ruimte van een definitieve inrichting voorzien. 869 Plan Luyt Plan Luyt in Assendelft ligt aan de Dorpsstraat, Willem Sijpestijnstraat en de dr. Bonstraat. Parteon bouwt hier 23 woningen. De omgevingsvergunning is op 8 mei 2014 aangevraagd. Er wordt gewerkt aan de ruimtelijke onderbouwing.

Plannen in voorbereiding: 793 Gasfabriekterrein Wormerveer Het gasfabriekterrein Wormerveer ligt centraal in Wormerveer tegenover het NS station en wordt ingesloten door de Stationsstraat, de Wandelweg, de bebouwing aan de Zaanweg en de Bleekerstraat. Een snelle integrale ontwikkeling van het hele gasfabriekterrein Wormerveer is door de gecompliceerde situatie van het terrein lastig. Het is echter gezien de ligging een interessante locatie om te ontwikkelen. Het terrein was tot 2014 aan de NS verhuurd als parkeerplaats. Het terrein heeft deze functie nog steeds. Het parkeren is momenteel gratis. Op het terrein staat een brandweerkazerne, deze blijft behouden, daar het pand een monumentale waarde heeft. Aan de zuidoostkant van het terrein zijn een aantal camperplaatsen gerealiseerd met een eigen stroomaansluiting, een eigen watertappunt en vuilwaterafvoer. In april 2015 heeft de gemeente een intentieovereenkomst gesloten met een ontwikkelaar voor de ontwikkeling van het gebied. Doel is te komen tot een haalbaar woningbouwplan, welke een kwalitatieve verbetering van het gebied tot gevolg heeft. Tevens is er gezien de ligging van de locatie bij een knooppunt behoefte aan verdichting. Het terrein heeft een boekwaarde op de balans van de gemeente. Bij een ontwikkeling dan wel verkoop van het terrein is het uitgangspunt dat de 16

AHOED betekent apotheek, (para medici) en huisartsen onder één dak.

37

boekwaarde wordt terugverdiend. In het voorjaar van 2016 moet duidelijkheid zijn of het haalbaar is een woningbouwplan te realiseren. Indien dit het geval is zal er een bestemmingswijzigingsprocedure gestart moeten worden. 832 Fortuinlocatie / 855 Gasfabriekterrein Krommenie In 2015 is aan de raad de aanpak voor de pilots ruimte geven voorgelegd (afsprakenlijst 2015/22506). Eerder heeft de raad ingestemd met Project prioritering Kiezen is noodzakelijk, waarbij de voormalige Fortuinschool Krommenie en het gasfabriekterrein Krommenie aangewezen zijn als twee van de drie pilotprojecten als het gaat om “Ruimte geven”. In de aanpak is aangegeven dat de gemeente openstaat voor het afwijken van bestaande gemeentelijke kaders en dat een ontwikkelende partij moet aantonen dat het een ruimtelijk verantwoorde ontwikkeling is, die draagvlak heeft in de omgeving. Bij een ontwikkeling dan wel verkoop van zo’n terrein is het uitgangspunt dat de boekwaarde zoveel mogelijk wordt terugverdiend. Locatie Fortuinlaan In de tweede helft van 2015 is een meervoudig onderhandse aanbesteding doorlopen voor de verkoop van de voormalige locatie van de Fortuinschool. De uiteindelijke verkoop aan één partij tegen een zo hoog mogelijke grondopbrengst voor de gemeente Zaanstad is gelukt en daarbij is de boekwaarde ruimschoots bereikt. Het betrof een koopovereenkomst. De financiële verwerking hiervan is in de jaarrekening 2015 verwerkt als vastgoed verkoop. De ontwikkelaar is het laatste kwartaal van 2015 met de ontwikkeling van de woningbouw gestart in samenspraak met de bewoners uit de directe omgeving. Daarmee wordt invulling gegeven aan het verwerven van het noodzakelijke draagvlak voor de voorgenomen woningbouw. De planning is dat in de loop van dit jaar het wijzigingsplan en de omgevingsvergunning voor de beoogde woningbouw kunnen worden verleend. Gasfabriekterrein Krommenie Voor het gasfabriekterrein Krommenie is tot een andere werkwijze van het creëren van draagvlak gekozen. Het voornemen is de grond middels een openbare selectieprocedure op de markt te brengen. De gemeente bepaalt een minimum grondprijs die bij een notaris wordt gedeponeerd. De plannen van de ontwikkelaars die gelijk of hoger dan de gedeponeerde grondprijs hebben geboden worden voorgelegd aan buurtbewoners die een bepalende keuze van het plan mogen maken. Voor de percelen die direct aan de Zuidervaartdijk liggen, is besloten deze kavels uit te geven als PO. Het terrein is als zodanig op de PO beurs van Zaanstad en Amsterdam gepresenteerd. Er hebben zich behoorlijk wat mensen als belangstellend opgegeven om zelf een huis op een kavel te bouwen. Het bureau De Wijde Blik is onder meer voor de marketing ingehuurd. Het ligt in de bedoeling het projectmatig gedeelte van het gasfabriekterrein Krommenie in 2016 op de markt te brengen. Voor het PO gedeelte is een uitwerkingsplan in voorbereiding. Dit uitwerkingsplan is nog wel afhankelijk van de uitkomsten van de bijstelling van het geurbeleid van de gemeente. Het gehele terrein ligt in de geurcontour van Forbo. 851 Oostzijderveld Begin 2015 heeft een ontwikkelaar een initiatief ingediend om woningbouw op het Oostzijderveld / VVZ terrein te realiseren. Eind augustus 2015 heeft gemeente Zaanstad een intentieovereenkomst afgesloten om dit initiatief te onderzoeken. De resultaten van dit onderzoek zijn positief en worden ter besluitvorming aangeboden aan B&W. De duur van de intentieovereenkomst is verlengd tot 15 maart 2016. De ontwikkelaar heeft opnieuw om verlenging gevraagd. Binnen het haalbaarheidsonderzoek is een globale planning opgesteld met daarin de belangrijkste stappen. De planning laat zien dat een mogelijke start van de bouw in de tweede helft van 2017 tot de mogelijkheden behoort. Er is een B&W-voorstel en Raadsinformatiebrief ten aanzien van de haalbaarheid van woningbouw op deze locatie in voorbereiding. 870 Eikelaan Het plan is gesitueerd aan de Eikelaan in Krommenie. Het project bestaat uit het slopen van 40 woningen en het terug bouwen van 32 woningen. Momenteel zijn de onderhandelingen gaande over de anterieure overeenkomst. Op 30 juni 2015 is door Parteon een vergunningaanvraag ingediend. De verwachting is dat de vergunning in het tweede kwartaal van 2016 wordt afgegeven. De planning is om na de zomer 2016 te starten met het slopen van de huidige bebouwing. 38

875 Bleekersstraat De ontwikkelaar en de woningbouwcorporatie ontwikkelen 26 grond gebonden woningen aan de Bleekersstraat in Zaandam. 11 juni 2015 is de intentieovereenkomst getekend. Eind 2015 is de quickscan uitgevoerd. De ontwikkelaar werkt het plan nu verder uit. In april zal de buurt geïnformeerd worden. De verwachting is dat het voorlopig ontwerp (VO) in februari wordt ingediend. De ontwikkelaar wil in mei een vergunning aanvraag gaan indienen. Daarnaast worden de onderhandelingen over de anterieure overeenkomst naar voren getrokken omdat de ontwikkelaar snelheid wil maken. De planning is dat begin 2017 wordt gestart met de bouw. In de zomer van 2017 moet de bouw gereed zijn. 756 Aldi 10+ Op de locatie van de Aldi aan de Westzanerdijk en het Parrera-terrein worden 55 woningen ontwikkeld. Aldi verhuisd naar de Aris van Broekweg waar zij een nieuwe conceptstore willen openen. De huidige snackbar aan de Westzanerdijk zal verplaatst moeten worden. De CPO woningen worden gerealiseerd door de stichting de Meerkoet. Zij willen ‘het nieuwe Zaanse huis’ bouwen voor maximaal 1 ton dat ook duurzaam moet worden. Op 27 januari 2015 is de intentieovereenkomst getekend. Afgelopen jaar is een quickscan gedaan en is onderhandeld over een grondprijs. De gemeente en de ontwikkelaar zijn een grondprijs overeengekomen. Er dient nog wel een marktconformiteitstoets gedaan te worden. Dit wacht echter omdat Aldi grond moet aankopen. Het is wachten tot er beweging komt in de onderhandelingen tussen de grondeigenaar en Aldi. Tabel 4.5.2 Woningbouwmonitor Noordwest Oplevering

EGW MGW

2016

21

2

2017

126

26

2018

179

2019

92

6

2020

141

34

2021

39

34

2022

140

2023

48

2024

89

Type onbekend

Sociale huur

Vrije sector huur

60

81 57 15

64

Koop Onbekend Eindtotaal

20

31

0

144

179 64

175

39

73

40 25

162

175 100

48

2025

83 152

67

34

2

95

48

64

0

140 89

0

0

Totaal gebied Noordwest

875

102

124

137

45

753

166

1101

Percentage

79%

9%

11%

12%

4%

68%

15%

100%

634 Saendelft Saendelft is de nieuwe woonwijk nabij Assendelft en Krommenie, in Zaanstad Noord. Met een uitstekende bereikbaarheid en gelegen in het groen is het aantrekkelijk wonen. Saendelft bestaat uit Waterrijk en Parkrijk. Alles ten oosten van het water de Kaaik heet Waterrijk, en alles ten westen ervan heet Parkrijk. Doelstelling is het realiseren van ongeveer 4.750 woningen met bijbehorende voorzieningen in de vorm van stadsuitbreiding in Zaanstad-Noord. Het plan Saendelft werd tot 18 juni 2014 uitgevoerd door de publiekprivate samenwerking (PPS) Sinds 18 juni 2014 is de gemeente geen deelnemer meer in de GEM. De gemeente heeft het bedrijventerrein overgenomen uit de GEM, de ontwikkelaars hebben de woningbouwgronden behouden. De bestemming van het bedrijventerrein is onlangs gewijzigd naar een multifunctioneel terrein. De gemeente heeft nu ze uit de GEM is getreden alleen nog een publieke taak en geen private rol meer ten aanzien van de GEM Saendelft. Er is nog een aantal locaties in Saendelft waar nog gebouwd wordt of moet worden. Het gaat om ongeveer 330 woningen dat is 7 % van het totaal aantal woningen. Er zijn in de tweede helft van 2015 in totaal 33 eengezinswoningen in de vrije sector verkocht. Herontwikkelingen zijn noodzakelijk om 39

aan te sluiten op de veranderende vraag naar type woningen. Als gevolg hiervan zijn de volgende uitwerkingsplannen bij de gemeente in behandeling: Tabel 4.5.3 Uitwerkingsplannen Saendelft Naam Saendelft Tuinwijk 1 Saendelft Tuinwijk 2 Saendelft Tuinwijk 3 Poort Saendelft woningen West Saendelft Tuinwijk 4

Fase Vastgesteld, is gepubliceerd, ter inzage t/m 29 april 2015 Ontwerp Vastgesteld 8 december 2015. Ter inzage t/m 3 maart 2016 Vastgesteld 8 december 2015. Ter inzage t/m 3 maart 2016 Vaststelling, is gepubliceerd, ligt ter inzage t/m 28 mei 2015 Vastgesteld Onherroepelijk

Ontwikkelaar OBAN OBAN VBM OBAN Noorderweg BV

Multifunctioneel terrein Een groot gedeelte van dit bouwrijpe terrein ligt nog braak. Het plan van een vestiging van een jongerencentrum aan de westkant van het terrein met Eigen Haard is komen te vervallen. Op het terrein is door een aantal bewoners een tijdelijk speeltuin / voetbalveld en basketbalveld gerealiseerd. Bewoners hebben dit zelf in beheer. Hiervoor is in het voorjaar 2015 een bruikleenovereenkomst getekend tussen de Gemeente Zaanstad en de bewoners. 679 Kreekrijk Kreekrijk is nieuw te bouwen woonwijk ten westen van Saendelft.De ontwikkeling van Kreekrijk levert een bijdrage aan het opheffen van het regionale woningtekort. Dit deelprogramma behelst de ontwikkeling van de woningbouwlocatie Kreekrijk met 920 woningen en onderwijsvoorzieningen, die ook voor Saendelft-West bestemd zijn. Naast de bovengenoemde opgave ligt er ook de opgave voor de realisatie van een klimaatneutrale wijk met een ontspannen woonmilieu. De grond in Kreekrijk is in eigendom bij verschillende ontwikkelaars. De gemeente wil bij de realisatie van Kreekrijk de door haar gemaakte en nog te maken kosten verhalen op de ontwikkelaars. Daartoe heeft de gemeente een anterieure exploitatieovereenkomst afgesloten met de ontwikkelaars. De ontwikkelaars bouwen de wijk. De gemeente heeft uitsluitend een toetsende rol. Op 24 april 2014 heeft de Raad het bestemmingsplan Kreekrijk vastgesteld. De ontwikkelaars van Kreekrijk hebben in 2015 de vergunning voor ophoging van een deel van het gebied (eerste fase) aangevraagd en zijn begin 2016 gestart met ophogen. De prognose voor de start van de bouw is in de eerste helft van 2017. In overleg met de ontwikkelaars van Kreekrijk en de schoolbesturen zijn afspraken gemaakt over het treffen van maatregelen zodat de kinderen veilig naar school kunnen. Deze afspraken zijn vastgelegd in een contract tussen de gemeente en de ontwikkelaars. 775 Overhoeken De Overhoeken ligt ten zuiden van Saendelft. Afgesproken is dat hier binnen ruimtelijke randvoorwaarden nog 150 woningen worden gebouwd. Dit ter compensatie van een deel van de woningen die niet konden worden gebouwd in Saendelft, in het gebied dat nu het multifunctieterrein heet, voorheen de Forbo strook. De ruimtelijke randvoorwaarden houden in dat de landschappelijke inpassing zorgvuldig wordt vormgegeven. Er moet in clusters worden gebouwd en het zicht naar de polder moet intact blijven. De gemeentelijke opgave is dat het bouwen van de woningen planologisch mogelijk wordt gemaakt. Sinds 18 juni 2014 is de gemeente geen deelnemer meer in de GEM. Met het uittreden uit de GEM zijn diverse overeenkomsten getekend door de marktpartijen en de gemeente. Planning van de besluiten in de eerste helft van 2016 - B&W besluit hogere waarden geluid; - B&W besluit aanbieden bestemmingsplan De Overhoeken aan gemeenteraad; - Raadbesluit vaststellen bestemmingsplan.

40

774 De Omzoom De Omzoom ligt ten zuiden van de (toekomstige) woonwijken Saendelft en Kreekrijk. Het project kent een voorgeschiedenis. In 2012 is een aan het nieuwe beschikbare budget gerelateerd maatregelenpakket opgesteld. Provinciale Staten heeft hierover op 11 maart 2013 een besluit genomen. Voor De Omzoom houdt dit in dat overgegaan kan worden tot de aanleg van het wandelpad S02 en de fietspaden S01 en S03 en het wandelpad (inclusief voetveer) Noorderveenpad. In 13 juni is het Algemeen Bestuur van het RAUM17 akkoord gegaan om de aanleg en beheer van S02 en S03 te verzorgen. Voor S01 volgt een dergelijk besluit. De provincie levert een financiële bijdrage in de vorm van een opdracht aan het RAUM voor S01, S02 en S03 en de inzet van ruilgronden. Ook de gemeente levert een financiële bijdrage (vanuit Tussen Y en Z). die samen 18 met een EFRO -subsidie de kosten zou dekken voor de realisering van S04-S07. De uitvoering van de paden staat gepland voor 2013-2017. De aanleg van S01, S02 en S03 (west) is meegenomen bij de aanbesteding/uitvoering van Sportpark De Omzoom. De overige paden worden separaat aanbesteed. Realisatie In 2015 zijn de paden S01 en S02 aangelegd. Bij S03 (west) ontbreekt de toplaag. Deze zal in eerste kwartaal van 2016 worden aangelegd. De uitvoering van S03 (oost) en S04-S07 heeft echter grote vertraging opgelopen (rondom grondaankoop, vergunning, gebruiksovereenkomst en opruimwerkzaamheden), waardoor de EFRO subsidie is ingetrokken. De regeling liep namelijk tot en met 31 december 2015. In 2015 is de grondovereenkomst met de opvolger GEM Saendelft gereed gekomen. Op 27 november 2015 is voor S06 bij de provincie in het kader van de Uitvoeringsregeling GROEN een nieuwe subsidieaanvraag ingediend. De aanleg van de paden is planologisch mogelijk gemaakt in het Bestemmingsplan Landelijk Gebied Assendelft, dat op 5 september 2013 is vastgesteld door de gemeenteraad en op 28 januari 2015 onherroepelijk is geworden, met uitzondering van S06. Deze zou mogelijk worden gemaakt door het bestemmingsplan De Overhoeken. Doordat dit bestemmingsplan nog niet was vastgesteld, moest alsnog een uitgebreide procedure worden doorlopen. Tabel 4.5.4 Woningbouwmonitor Noorderwelf Oplevering

EGW MGW Sociale huur Koop Eindtotaal

2018

46

2019

160

46

46

211

261

2020

75

75

75

2021

260

20

40

240

280

2022

230

2024

234

20

50

200

250

15

50

199

249

Totaal Noorderwelf 1005

156

190

971

1.161

Percentage

13%

16%

84%

100%

17 18

87%

101

50

Recreatieschap Alkmaarder- en Uitgeestermeer Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling

41

5. Investeringsfonds 5.1 Voortgang projecten Sporthal de Koog De huidige sporthal de Sprong is sterk verouderd en is niet meer geschikt voor sport op wedstrijdniveau. De sporthal voldoet niet meer wat betreft de staat van onderhoud, de technische aspecten en de functionaliteit. De oude sporthal wordt daarom vervangen door een nieuwe dubbele hal. De nieuwe sporthal wordt gebouwd op sportpark de Koog, iets meer dan een kilometer ten noorden van de huidige locatie. De omgeving biedt meer mogelijkheden voor het combineren van buitensport, binnensport, de bereikbaarheid en het ontwikkelen van de locatie tot een volwaardig sportcentrum. De planning is gewijzigd ten opzichte van de oorspronkelijke planning waarbij de nieuwe hal in het nieuwe seizoen 2016 (juli 2016) in gebruik genomen kan worden. De dubbele sporthal wordt gedekt uit diverse geldstromen: Dekking Investeringsfonds Reserve sport Subsidie Provincie Noord-Holland Bijdrage openbare ruimte MIP sport

€ 1,5 mln. € 0,7 mln. € 0,5 mln. € 0,1 mln. € 6,7 mln. € 9,5 mln.

Planning Tot nu toe verloopt de bouw geheel volgens planning. De verwachte oplevering van het Topsportcentrum is 1 juli 2016. Dan staat er een sportcentrum met een grote hal geschikt voor circa 1200 bezoekers. Het topkorfbal van KZ, Volleybalvereniging Zaanstad, gymvereniging Jahn, KNKV (RTC) en zaalvoetbalvereniging The Counters gaan hier gebruik van maken. Ook komt er een volwaardige, functionele sporthal voor breedtesport. Daarnaast is er ruimte voor een Sportmedisch Centrum en er komen drie leslokalen. De opleiding sport en bewegen van het Regio College (ROC) gaat deze drie lokalen gebruiken. De drie basisscholen gaan ook gebruik maken van de topsporthal. Zonnepanelen Er komen 500 zonnepanelen op het dak van het Topsportcentrum. Het verbruik van het centrum zal naar verwachting gelijk zijn aan de opwekking van de panelen (ca. 110.000kwh). De gemeente heeft hier een subsidie voor ontvangen van de provincie Noord-Holland ter hoogte van € 25 duizend. De gemeente heeft ook een SDE subsidie19 aangevraagd. Zwembad Noord Het nieuwe zwembad Noord komt in de plaats van zwembad de Watering op de locatie van de Crommenije in Krommnie. Het nieuwe bad zal ook weer de Crommenije worden genoemd. Op 23 april 2015 heeft de raad beslist over het ontwerp voor het zwembad en krediet beschikbaar gesteld voor de realisatie. Het programma omvat: - nieuwbouw van een 50m buiten bad en een afzonderlijke springkuil, een ondiep buiten bassin; - een wedstrijdbad, een instructiebad met beweegbare bodem en een peuterbad binnen; - een gymzaal. Voor de realisatie van het project Zwembad Noord heeft de raad een budget van € 11,2 mln. ter beschikking gesteld, te dekken uit: - Het Investeringsfonds € 4,7mln. - Het Meerjaren Investeringsprogramma sport € 5,1 mln. en onderwijs € 0,7 mln. - Bijdrage van de Stichting Sportbedrijf Zaanstad € 0,75 mln. Er is een procedure gevolgd voor een niet openbare Europese aanbesteding in twee fasen, een selectie- en een gunningsfase. Eind oktober 2015 bleek dat er voor de installaties en de 19

SDE staat voor Stimulering Duurzame Energieproductie

42

waterzuivering passende inschrijvingen waren gedaan, maar voor het bouwkundige deel van het project niet. Dit deel van de aanbesteding is mislukt. De oorzaak van het mislukken is onderzocht. Omdat sprake is van een oplopende markt, waarin de prijzen naar verwachting blijven stijgen, is besloten de aanbesteding voort te zetten via een onderhandeling met de oorspronkelijk geïnteresseerde aannemers. Deze onderhandeling heeft op 22 maart 2016 geresulteerd in een voorlopige gunning onder voorwaarde van bestuurlijke goedkeuring van een hoger projectbudget. Behalve een hogere bieding bij de aanbesteding dan begroot, worden er meer kosten gemaakt voor sloop, archeologisch onderzoek, bodemonderzoek en bodemsanering dan geraamd. De raad is gevraagd om in april 2016, vooruitlopend op de Kadernota, te besluiten het budget met € 1 miljoen te verhogen. Met een besluit in april blijft ingebruikname van de nieuwe buitenbaden in 2017 haalbaar; met een later besluit in juni is dit niet het geval. IHP Programma In november 2015 is de eerste actualisatie IHP (15.2) vastgesteld door de gemeenteraad (2015/198665). Hierin is een compleet beeld gegeven van het programma: welke projecten en ambities in het oorspronkelijk plan zijn beschreven, welke gebeurtenissen invloed hebben gehad op de uitvoering, hoe de gemeente ervoor staat en zijn enkele besluiten genomen om het programma haalbaar en betaalbaar te houden. Vastgesteld is dat het noodzakelijk was dat IHP een flexibel programma moest zijn waarbij beter ingespeeld kan worden op veranderende omstandigheden. Voor de actualisatie IHP 16.1 zijn alle projecten weer geactualiseerd voor wat betreft planning, risico’s en budget en op die basis doorgerekend op het effect hiervan op het totale programma. Voor de projecten MFA Kreekrijk, MFA Inverdan en Dynamica XL is dekking beschikbaar gesteld uit het investeringsfonds. MFA Kreekrijk Met de actualisatie IHP 15.2 is de omvang voor de MFA Kreekrijk vastgesteld op 4.300 m². Het ontwerpproces is hierop hervat. MFA Inverdan Voor Inverdan is op zoek gegaan naar een win-win situatie tussen de schoolbesturen en gemeente. Helaas hebben diverse bestuurlijke overleggen niet geleid tot overeenstemming. Dit betekent dat de gemeente aan zet is om een keuze te maken welk schoolbestuur de nieuwe school op Inverdan zal gaan bouwen. In de actualisatie IHP 16.1 wordt hiervoor een optie voorgelegd. Dynamica XL De bouw van de nieuwe school voor openbaar speciaal onderwijs Dynamica XL op de kavel van het huidige zwembad de Watering kan starten zodra het zwembad verhuisd is, naar verwachting eind 2017. De voorbereidingen zijn reeds opgestart waarbij wordt gestreefd naar een zo goed mogelijke afstemming met een aantal andere projecten die rondom de kavel van de Watering (gaan) plaatsvinden. Daarnaast vindt afstemming plaats met omwonenden. Voor meer informatie rondom het IHP wordt verwezen naar de rapportage ‘Integraal Huisvestingsplan Primair Onderwijs Zaanstad - Actualisatie 16.1 (2016/60248) die parallel aan de begroting aan de Raad wordt aangeboden. Verbinding A8/A9 Het doortrekken van de A8 tot aan de A9 is nodig om het doorgaande verkeer buiten de woonkernen Krommenie, Assendelft en Wormerveer om te leiden. Hiermee wordt niet alleen de ontsluiting, leefbaarheid en veiligheid in deze kernen verbeterd, maar ook de aansluiting van Zaanstad op de rest van Noord-Holland. Tegelijkertijd is het noodzakelijk in verband met de toenemende mobiliteit. De bestaande N8 verbinding (Provincialeweg N203-N246) zal in in de spits volledig aan de maximale capaciteit geraken, waardoor ook de ontsluiting van de woonkernen nadelig wordt beïnvloed. Er is een MER20 onderzoek gestart. Daaraan is in 2015 gewerkt door de betrokken partijen. Begin 2015 is er een andere zogenaamde nul-plus uitgewerkt omdat de in de Nota Reikwijdte en Detailniveau (NRD) vastgelegde variant geen voordeel zou bieden. In het kader van de afgesproken procedure is er in het najaar van 2015 voor gekozen om alle 7 route varianten verder uit te werken. Het MER rapport wordt in april 2016 verwacht. Vervolgens zou het kunnen dat er van 1 of 2 varianten een ontwerp wordt gemaakt. Een en ander is afhankelijk van bestuurlijke besluitvorming. 20

MER betekent milieu effect rapportage

43

In het investeringsfonds worden de jaarschijven 2019 en 2020 m.b.t. A8/A9 verschoven naar de jaren 2021 en 2022. De verwachting dat pas in 2022 de aansluiting A8/A9 gerealiseerd zal worden. Sport in de Omzoom Het beoogde eindresultaat van het project Sport in De Omzoom is dat er goede nieuwe buitensportvoorzieningen voor de bewoners van Saendelft, Kreekrijk, Krommenie en Assendelft zijn. Daarnaast wil Zaanstad dat de verenigingen gehuisvest zijn in een sportpark dat voldoet aan het vastgestelde beleid van de gemeente Zaanstad, op basis van de normen van NOC*NSF. Verplaatsing van drie sportverenigingen naar een nieuw complex maakt ruimte voor de ontwikkeling van de sportparken Provily en Slibkuil tot woningbouwlocatie. Vanuit het Investeringsfonds wordt bijgedragen aan de ontwikkeling en verbetering van sportaccommodaties rond Saendelft. Sporting Krommenie: verbetering en vernieuwing van de accommodatie SVA: verbetering en vernieuwing van het sportpark Sportpark De Omzoom: dit nieuwe complex wordt ontwikkeld ten zuidwesten van Saendelft voor Lycurgus (atletiek), Cromtigers (honk-softbal) en Furore (korfbal). Realisatie Het aangepaste en vernieuwde sportcomplex van de voetbalvereniging Sporting Krommenie is gereed. De velden zijn aangepakt en het clubgebouw waren in november 2013 opgeleverd. Op sportpark SVA te Assendelft zijn de werkzaamheden in 2015 afgerond: de nieuwe (kunst)velden, het parkeerterrein en de vernieuwde entree zijn in gebruik genomen. Daarnaast heeft SVA een nieuwe clubaccommodatie gerealiseerd. Sportpark De Omzoom is als laatste aan de beurt. Het proces van aanbesteding van het sportcomplex (exclusief de gebouwen) is in het laatste kwartaal van 2013 gestart en het contract is op 3 oktober 2014 ondertekend. De grondruil met de opvolger van GEM Saendelft is in 2015 afgerond. Met de sportverenigingen zijn afspraken gemaakt over programma’s van eisen voor de velden. Voor de gebouwen krijgen de verenigingen een verplaatsingsbijdrage. Hiervoor zijn convenanten met de verenigingen afgesloten. De beheerstichting is opdrachtgever voor de clubgebouwen. In 2015 zijn het honkbalveld, het softbalveld en de korfbalvelden gereed gekomen. Door vooral het slechte weer afgelopen najaar, kon de toplaag van de atletiekbaan nog niet geheel worden aangebracht. Verwacht wordt dat deze medio april 2016 kan worden aangebracht. De bouw van de clubgebouwen is ook vertraagd en daarmee ook de verhardingen rondom de gebouwen. Dit zijn het terras, parkeerterrein en ontsluiting. Financiën ten opzichte van de voorgaande actualisatie Voor het programma Sport in De Omzoom is in totaal € 14,7 mln. gereserveerd, waarvan € 7,3 mln. vanuit het investeringsfonds, € 6,9 mln. vanuit de grondexploitatie (795) Provily Slibkuil en een bijdrage uit (699) De Rietvelden vanwege verplaatsing korfbalvereniging Kievieten. Voor de realisatie van Sportpark De Omzoom is € 11 mln. beschikbaar. Dit is het resterende bedrag na aftrek van de investeringen in Sporting Krommenie en SVA. Het complexe proces met veel partijen heeft meer tijd gekost dan oorspronkelijk gedacht. Dit leidt ertoe dat een deel van de geplande investeringen worden doorgeschoven naar 2016. Voor de bijdrage uit de grondexploitatie (795) Provily Slibkuil betreft dit € 1,8 mln. en voor het investeringsfonds betreft dit € 0,8 mln. In situaties waar voorheen de BTW teruggaafregeling uit het Sportbesluit werd toegepast, is nu steeds vaker het standpunt van de Belastingdienst dat het sportbesluit niet van toepassing is. Sportpark De Omzoom voldoet volgens de belastingadviseurs van de gemeente aan de voorwaarden. In november 2013 heeft de rechtbank uitspraak gedaan in een vergelijkbare situatie als sportpark De Omzoom. Hierbij werd de stichting in het gelijk gesteld en kon teruggave van de BTW worden gerealiseerd. Volledige zekerheid is echter nu nog niet te geven. Teruggave van de btw is tot dusver steeds verleend. Hembrugterrein Het Hembrugterrein is onderdeel van het Programma ZaanIJ. Het project wordt deels gedekt uit het investeringsfonds. De voortgang van het project Hembrugterrein is beschreven in hoofdstuk 4.2 ZaanIJ.

44

Nieuwe inrichting straat Poelenburg De straat Poelenburg is na een gebruiksperiode van 50 jaar versleten en aan vernieuwing toe. Om de straat Poelenburg een inrichting te geven die past bij deze tijd, is er een groter ruimtebeslag nodig om het profiel aan te leggen. Door verlegging van het profiel wordt de harde scheiding die de straat nu vormt tussen het westelijke deel en het oostelijke deel doorbroken met het groen. Een deel van het groen dat zich nu aan de oostkant bevindt, wordt hierdoor bij de wijk betrokken en vormt daarmee een parkzone. De verkeersveiligheid en doorstroming wordt verbeterd doordat een vrij liggend fietspad wordt aangelegd. Daarnaast worden drie rotondes aangelegd en het aantal aansluitingen op de straat wordt verminderd van acht naar twee. Door het verminderen van het aantal aansluitingen, wordt ook de doorstroming van de bus bevorderd. Op 18 december 2014 heeft de raad ingestemd met een nieuw financieel kader voor de straat Poelenburg, dat bestaat uit: - € 2,7 mln. ten laste van het Investeringsfonds; - € 2,2 mln. ten laste van het MIP Beheer Openbare Ruimte - € 4,9 mln. totaal Eind 2014 leek het of de aanbesteding van het project had geresulteerd in een aanbestedingsvoordeel van € 964 duizend. Van dat aanbestedingsvoordeel was € 531 duizend toegerekend aan het Investeringsfonds. Er waren echter ook tegenvallers: 1. Het omleggen van kabels en leidingen is vertraagd waardoor de civiele aannemer de wegwerkzaamheden niet (volledig) kon opstarten. Het project heeft 12 weken vertraging opgelopen. De kosten als gevolg van deze vertraging zijn opgelopen met € 120 duizend. 2. Nadat voornoemd werk is afgerond volgt de inrichting van de parkzone, waarvan het ontwerp volgende maand aan de bewoners wordt getoond. De kosten voor aanleg van het park bedragen ca. € 150 duizend. Dit valt buiten het al aanbestede werk, maar behoort wel tot de originele projectscope. In het aanbestedingsvoordeel is hier onverhoopt geen rekening mee gehouden. Rekening houdend met bovenstaand kan geconcludeerd worden dat de aanbesteding van het project heeft geresulteerd in een aanbestedingsvoordeel van € 694 duizend. Van dit aanbestedingsvoordeel kan € 380 duizend worden toegerekend aan het Investeringsfonds. In het raadsvoorstel voor het financieel kader voor straat Poelenburg is opgenomen dat het werk rond de zomer van 2016 wordt opgeleverd. Ondanks de eerder genoemde vertraging wordt het project nog ruim voor de zomer (juni 2016) opgeleverd. De bijdrage uit het Investeringsfonds voor het gehele project was bij actualisatie 15.2 naar beneden bijgesteld naar € 2,2 mln., waarbij al rekening gehouden werd met het verwachte aanbestedingsvoordeel van € 0,5 mln. In 2015 is een bijdrage gedaan van € 1,5 mln. en in 2016 was een bijdrage ter hoogte van € 0,67 mln. gepland. Rekening houdend met het uiteindelijke aanbestedingsvoordeel van € 0,38 mln. wordt de bijdrage vanuit het investeringsfonds in 2016 bijgesteld naar € 0,82 mln.. Dit verklaart het verschil van € 0,15 mln. in tabel 5.2.2. De totale bijdrage uit het IF in Straat Poelenburg wordt dan € 2,32 mln. Spoorse Doorsnijdingen Spoorse Doorsnijdingen bestaat uit vier deelprojecten: de Zuidelijke Randweg, de Buiging in Inverdan, de Dorpsstraat/Assendelft en de Guisweg. Twee deelprojecten, Zuidelijke Randweg en overweg Dorpsstraat, zijn reeds afgerond. M.b.t. de Buiging is inmiddels het VO+ van de spooroverbouwing afgerond. Op basis van een realiseringsovereenkomst wordt halverwege 2016 een Europese aanbesteding opgestart. Het project Guisweg, dat nog in de studiefase zit, is met € 1,5 miljoen opgenomen in het Investeringsfonds. De problematiek is inmiddels regionaal geagendeerd en in concreto opgenomen in de Investeringsagenda Weg van SRA en de MIRT Verkenning A7/A8 (zicht op financiële bijdrage). Momenteel wordt er in opdracht van Zaanstad opnieuw gestudeerd op een verdiepte ligging van het spoor, dit naar aanleiding van het burgerinitiatief van Hart voor Start, waarbij ook nieuwe oplossingen waarbij auto en fiets onder het spoor doorgaan worden onderzocht. Deze studie is naar verwachting in het tweede kwartaal van 2016 afgerond. De uitkomsten zullen worden ingebracht in de MIRT Verkenning, die tot in 2017 doorloopt. Dan ontstaat ook meer duidelijkheid of uitvoering van een oplossing reëel is.

45

ZaanIJtangent (voorheen HOV Zaancorridor) Het project HOV Zaancorridor voorziet in het verbeteren van het openbaar vervoer tussen Zaanstad en Amsterdam. In het investeringsfonds is 5% van de totale investering opgenomen. De overige 95% wordt gesubsidieerd door de SRA. In 2015 is het werk aan deze lijn in Amsterdam begonnen. Tevens is gestart met de studie naar de aanpak van de route nabij de Gedempte Gracht. Uitvoering daarvan is gekoppeld aan de herinrichting van de Vinkenstraat en Westzijde zodat er een integraal ontwerp komt. 21 Het risico bestaat dat door de brede voorbereiding de VAT kosten oplopen, tot boven de gangbare en gesubsidieerde 16%. Op de straat Poelenburg zijn alle bushaltes vernieuwd. In de Lijnennetvisie22 is aangegeven op welke wijze de ZaanIJtangent zal aansluiten op de te openen Noord-Zuid metrolijn in Amsterdam. Een website over de ZaanIJtangent is gemaakt. In de loop van 2016 wordt het vervoerplan van Connexxion verwacht. In dit plan zal zij aangeven hoe de bussen op de ZaanIJtangent gaan rijden in 2017. ZVVP Voor de uitvoering van het in 2009 vastgestelde Zaans Verkeers- en VervoersPlan (ZVVP) is tot 2017 een budget beschikbaar van € 2,85 mln. vanuit het investeringsfonds. In het afgelopen halfjaar is wederom een aantal maatregelen uitgevoerd. Het dynamische Parkeer VerwijsSysteem (PVS) is geplaatst en in gebruik genomen. De dynamische afsluitingen, ook wel selectieve toegang, in het centrum zijn nog niet uitgevoerd. Dit zal medio 2016 het geval zijn. Het project parkeren Saendelft is uitgevoerd. Diverse campagnes ter bevordering van de verkeersveiligheid zijn uitgevoerd. Voor de komende twee jaar is er binnen het ZVVP nog budget voor een aantal acties als het gaat om verkeersveiligheid en verbeteringen voor de fiets en de bus. Kwaliteitsimpuls Wilhelminasluis Kwaliteitsimpuls Wilhelminasluis is onderdeel van het Programma ZaanIJ. Het project wordt gedekt uit het investeringsfonds. De voortgang van het project is beschreven in hoofdstuk 4.2 ZaanIJ. Brug Zijkanaal H (fietsroute van dam tot dam) De brug over zijkanaal H is onderdeel van het Programma ZaanIJ. Het project wordt deels gedekt uit het investeringsfonds. De voortgang van het project is beschreven in hoofdstuk 4.2 ZaanIJ Fietsenstalling Centrum DAM Uit een locatieonderzoek blijkt dat een unit in het winkelcentrum de Rozenhof, aan de Zilverpadsteeg, de best beschikbare locatie is voor een gebouwde fietsparkeervoorziening. Voor de huidige situatie wordt ook gekeken naar het mogelijk maken van fiets- /scooterparkeren in ruimtes onder de Beatrix- en de Wilhelminabrug (die deels leegstaan). Onderzocht wordt of een van deze ruimtes ingezet kan worden voor bewaakt fietsparkeren tijdens de horecatijden op bepaalde piekmomenten (weekenden). Na een onderzoek blijkt dat de ruimte onder de Beatrixbrug de meest haalbare optie is. Er vindt nu een aanvullend onderzoek plaats. Dit is naar onder andere de brandveiligheid. Afhankelijk van de uitkomsten kan deze ruimte mogelijk in de loop van 2016 beschikbaar komen. Fietsenstalling Station Zaandam In het ontwerp van de spooroverbouwing is de nieuwe fietsenstalling aan de westzijde van het spoor meegenomen. Deze stalling voorziet in een capaciteit van circa 1.350 stallingsplaatsen, verdeeld over diverse categorieën fietsen. Start bouw is dit jaar, oplevering wordt in 2017 verwacht. Ikea Zuiderhout Het plan Ikea Zuiderhout is onderdeel van het Programma Noordzeekanaal Gebied. Het project wordt deels gedekt uit het investeringsfonds. De voortgang van het project is daarom beschreven in hoofdstuk 4.3 Noordzeekanaal Gebied.

21 22

VAT kosten zijn kosten voor voorbereiding, toezicht en administratie nota SRA najaar 2015

46

Wachtplaatsvoorzieningen en kruising S153 – Zuiderweg Aanleg wachtplaatsvoorzieningen Oude Haven en Wim Thomassenhaven Het doel van dit project is het realiseren van wachtplaatsen voor de beroepsbinnenvaart in de Thomassenhaven en Oude Haven te Zaandam. In het afgelopen halfjaar zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd: uitvoeren detailengineering23, (pre)fabricage, plaatsing en ingebruikname per 12-2015. Het project bevindt zich in de onderhoudstermijn van de aannemer en is naar verwachting gereed in het tweede kwartaal van 2016. Reconstructie kruising S153 – Zuiderweg De kruising S153 – Zuiderweg bevindt zich ten noorden van de wijk ’t Kalf. De reconstructie van de kruising S153 – Zuiderweg is noodzakelijk om verkeersveiligheid van vooral de fietsers te verbeteren en de doorstroming van het openbaar vervoer en het autoverkeer op de kruising te vergroten. De gemeente heeft in het kader van dit project een bedrag van € 0,25 mln. aan de provincie toegezegd. Dit bedrag is inmiddels aan de provincie overgemaakt. Het budget in het investeringsfonds bedraagt € 0,25 mln. De totale projectkosten bedragen ongeveer € 5,5 mln. het project bevindt zich in de zgn. planstudiefase. Er is een informatiebijeenkomst geweest en de opmerkingen worden verwerkt in het Schetsontwerp. Omwonenden zijn met een alternatief gekomen voor de fietstunnel (i.c. fietsbrug over de Braaksloot). Dit alternatief wordt nader bestudeerd. De realisering van het project (fase 4) is gepland in 2017 / 2018. Aanlegvoorzieningen riviercruisevaart Bodecentrumkade Het doel van dit project is het aantrekken van riviercruiseschepen door middel van de aanleg van diverse riviercruisevoorzieningen bij de Bodecentrumkade en Prins Hendrikkade zoals walstroom, inen uitstapfaciliteiten en toegang tot de kades (lift, trap, looproutes). In het Investeringsfonds is € 0,35 mln. beschikbaar gesteld. De totale projectkosten bedragen ongeveer € 0,6 mln. Voor het project was ook een subsidie, groot € 0,2 mln. in het kader van de WED24 aangevraagd. Per brief van 21 januari 2016 is deze subsidie door de provincie niet verleend. Dit heeft tot gevolg, dat er geen budget is voor het aan de welstandseisen laten voldoen van de lift bij het Zaan Theater en ook niet voor een aantal aanvullende wensen van de rederijen van de riviercruise, zoals een walwatervoorziening en walafvalvoorziening voor schepen. Deze welstandseisen kosten € 0,15 mln. en worden voorgelegd bij de afwegingen van de kadernota 2017. Voorgesteld wordt om het budget Bodecentrumkade voor de bekabeling van de lift met € 30.000 te verhogen, deze is hoger uitgevallen dan geraamd. De realisatie van de voorzieningen (basisvariant) staat voor 1 april 2016 gepland. Bouw Sluiswachtershuis Groote Sluis Het doel van dit project is het realiseren van een definitief bedieningsgebouw als onderkomen voor de vrijwillige bedienaars van de Groote Sluis. Er is toestemming van het HHNK verkregen voor plaatsing van een aangepast nieuw bedieningsgebouw. De ontwerpfase is afgerond, de vergunningen zijn verleend, de aanbesteding is gehouden. In maart wordt gestart met de bouw van het bedienhuis. Het project is naar verwachting gereed in het tweede kwartaal van 2016. De kosten voor instandhouding van het bedienhuis en de kosten van de nutsvoorzieningen zijn bij elkaar € 4.000 en worden als areaaluitbreiding meegenomen bij de Kadernota. Fietsbrug Troelstralaan De aanleg van de fietsbrug past in de doelstelling van het Zaans Verkeers- en Vervoersplan en de gemeentelijke fietsnota om fietsroutes, behorend tot het regionale fietsnetwerk, te verbeteren. De brug maakt onderdeel uit van één van deze fietsroutes. Het project is aanbesteed en gegund. Binnenkort wordt begonnen met de uitvoering, i.c. de bouw van de fietsbrug. De aanleg van de fietsbrug is naar verwachting eind april 2016 gerealiseerd.

23

24

uitwerken van voorlopig ontwerp naar definitief ontwerp naar bouwtekeningen etc. WED betekent water als economische drager

47

IF naar Vervangingsinvestering MIP Er zijn binnen het investeringsfonds middelen gereserveerd voor onderwijsinvesteringen in het kader van areaaluitbreiding. Dit was voor Kreekrijk en Inverdan. Een deel van deze investeringen is (nog) niet noodzakelijk i.v.m. achterblijvende leerlingaantallen in het betreffende gebied. Conform de systematiek van het investeringsfonds vloeien ongebruikte investeringsbudgetten terug naar het investeringsfonds waarna opnieuw een integrale afweging over de inzet ervan kan plaatsvinden. Met betrekking tot de onderwijsinvesteringen zijn de investeringsbudgetten die niet worden ingezet voor areaaluitbreiding, beschikbaar gehouden voor de vervanging van onderwijshuisvesting (in het MIP). Vrijval uit het investeringsfonds als gevolg van het activeren van vervangingsinvesteringen Door de budgetten in het investeringsfonds voor vervangingsinvesteringen te laten vrijvallen en deze vervolgens als kapitaallasten weer op te nemen in de exploitatie, ontstaat incidenteel ruimte in het investeringsfonds. De vervangingsinvesteringen waarvoor dit is gedaan waren de Wilhelminasluis, het zwembad (50% is vervanging) en de Zaanbrug.

48

5.2 Actualisatie financiële gegevens Het investeringsfonds is bedoeld voor uitbreidingsinvesteringen en bevat een risicobuffer van 10%. Deze risicobuffer vangt eventuele tegenvallers bij projecten of de voeding aan het fonds op, zonder dat dit direct de exploitatie raakt. In de grafiek met het saldoverloop van het fonds is rekening gehouden met deze risicobuffer. In de investeringsplanning wordt met een planningshorizon van tien jaar gewerkt. De in de tabel opgenomen kolom 16.1 telt nu op tot en met 2025. Bij de structurele dotatie vanuit ‘Plannen Met Zaanstad’ leidt dit in de tabel tot een verschil van 2.700 door opname van de extra jaarschijf. De dotatie vanuit de reserve infrastructurele werken laat ook een verschil zien ten opzichte van MPG 15.2 als gevolg van de extra jaarschijf en de financiële actualisatie van alle plannen die bijdragen aan bovenwijkse voorzieningen. Nuon gelden Per juli 2015 is de laatste tranche Nuon aandelen verhandeld. In deze laatste tranche is nog een preferent dividend van 2% over de nog niet verhandelde aandelen overeengekomen en is lager dan destijds begroot (€ 685 duizend). De lager dan begrote tranche Nuon betekent een evenredige lagere dotatie aan het investeringsfonds. Verkoop vastgoed: Binnen Grondzaken is oorspronkelijk tot en met 2016 een opbrengsttaakstelling opgenomen betreffende de verkopen van vastgoed ter hoogte van € 0,6 mln., hiervan is bepaald dat € 0,2 mln. wordt gedoteerd aan het Investeringsfonds. Afhankelijk van de werkelijke verkoopopbrengsten wordt duidelijk of dit wel of niet mogelijk is in die jaren. Meer of minder opbrengsten vanuit omzettingen naar vol eigendom betreffende erfpachtterreinen worden in de berekening betrokken. Als gevolg van meevallende verkoopcijfers vanuit vastgoed is er in 2015 € 0,7 mln. als dotatie aan het investeringsfonds geboekt in plaats van de € 0,2 mln. die begroot was. Het verschil heeft voornamelijk te maken met de verkoopopbrengst van de grond van de voormalige Fortuinschool.

49

5.2.1 Voeding Bij de actualisatie 15.2 was € 132,5 mln. beschikbaar als voeding voor de projecten uit het Investeringsfonds. Ten aanzien van deze voeding zijn onderstaand de mutaties weergegeven. De actuele omvang van de voeding t/m 2025 is € 135,5 mln. Tabel 5.2.1 Voeding (bedragen x € 1.000,-) bedragen x € 1000 tm 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 15.2 16.1 Verschil Nuon gelden 54.254 54.939 54.254 -685 Rekeningresultaat 2014 8.817 8.817 8.817 0 Reserve Infra 2.976 495 90 95 750 750 80 80 170 1.140 180 6.406 6.806 400 Reserve investeringen 513 513 513 0 ISV3 gelden 3.900 3.900 3.900 0 Niet doteren AR 2.500 2.500 2.500 0 Vrijval ARG 3.212 3.212 3.212 0 Verkoop vastgoed 2.433 200 200 2.333 2.833 500 PMZ 3.643 2.406 2.465 2.523 2.581 2.600 2.700 2.700 2.700 2.700 2.700 27.018 29.718 2.699 Opbrengst Abri's 1.977 403 403 403 403 403 403 403 403 403 5.604 5.604 0 Spoorse doorsnijding 3.900 2.700 5.400 12.000 12.000 0 Vrijval reserve erfpacht 1.000 1.000 1.000 0 BMS 3.048 3.048 3.048 0 Zuidelijke randweg 800 800 800 0 Prins Bernardplein 450 450 450 0 subtotaal 6.204 8.558 3.021 3.734 3.753 3.183 3.183 3.273 4.243 2.880 132.541 135.455 2.914 Voeding cumulatief 93.423 99.627 108.185 111.206 114.940 118.693 121.876 125.059 128.332 132.575 135.455

50

Tabel 5.2.2 Onttrekkingen (bedragen x € 1.000,-) bedragen x € 1000 Afgeronde projecten IHP Programma (Kreekrijk OR) IHP Programma (Kreekrijk gebouw) IHP Programma (o.a. Inverdan school) De Omzoom HOV ZVVP Poelenburg IKEA/Zuiderhout Sporthallen A8/A9 Brug Zijkanaal H Spoorse Doorsnijdingen Zwembad Noord Kwaliteitsimpuls sluis Hembrugterrein IF naar Verv investering MIP Vrijval ivm activering verv. invest. Fietsenstalling Centrum DAM Fietsenstalling Westkant station Riviercruise bodemcentrumkade Sluiswachtershuisje Groote sluis Fysieke investering Museum Hembrug Fiets- en voetgangersbrug Troelstralaan – Zuiderven Hembrugterrein openbare verlichting Reservering MAAK.Zaanstad.nl

subtotaal Uitgaven cumulatief

tm 2015 24.713 130 10.720 1.203 6.551 113 2.202 1.499 65 650 0 0 0 150 154 1.027 3.896 3.700 26 0 7 37 0 0 0 0

2016 124 541 200 807 100 324 821 4.575 850

2017

6.941 610 100 324

50

400

3.885 154 182 634 1.600 74 500 343 63 268 110 80

1.613 592 1.988

2018

2019

91 924 2.916

1.217

100

100

2020

2021

2022

2023

2024

2025 15.2 24.713 852 18.740 5.991 7.358 751 2.850 2.169 4.640 1.500 14.000 450 1.500 4.648 900 3.300 4.530 5.300 1.000 1.000 350 100 268 110 0 8.817

100

38

7.000

7.000

0 -298 386 157 0 0 0 151 0 0 0 0 0 1.000 0 -103 0 0 0 0 30 0 0 0 80 0

0 115.839 117.241

1.402

1.500

900 500 30

8.817 16.286

13.998

4.031

3.028

100

7.100

7.038

0

8.817

Verschil

24.713 555 19.126 6.147 7.358 751 2.850 2.320 4.640 1.500 14.000 450 1.500 5.648 900 3.197 4.530 5.300 1.000 1.000 380 100 268 110 80 8.817

211

100

16.1

56.844 73.130 87.128 91.158 94.186 94.286 101.386 108.424 108.424 117.241 117.241

51

In onderstaande tabel en grafiek is het totaalverloop van het Investeringsfonds weergegeven. Tabel 5.2.3 Totaalverloop Investeringsfonds (bedragen x € 1.000,-) Voeding cumulatief Uitgaven cumulatief Saldo 16.1

ultimo 2015 93.423

ultimo 2016 99.627

ultimo 2017 108.185

ultimo 2018 111.206

ultimo 2019 114.940

ultimo 2020 118.693

ultimo 2021 121.876

ultimo 2022 125.059

ultimo 2023 128.332

ultimo 2024 132.575

ultimo 2025 135.455

56.844 36.579

73.130 26.497

87.128 21.057

91.158 20.048

94.186 20.754

94.286 24.407

101.386 20.490

108.424 16.635

108.424 19.908

117.241 15.334

117.241 18.214

Grafiek 5.2.3 Totaalverloop Investeringsfonds

52

6. Reserves, voorzieningen en de begroting 6.1. Reserve infrastructurele werken Als uitvloeisel van de planologische ontwikkelingen ontstaat een zekere druk op de wijze, waarop de openbare ruimte is ingericht. Vooral waar het gaat om investeringen, die het plangebied overstijgen zoals infrastructuur, grootschalige recreatieve voorzieningen en openbaar vervoersvoorzieningen. De problematiek die zich hierbij voordoet is de bekostiging van deze voorzieningen. Het gaat hierbij veelal om bovenwijkse voorzieningen van openbaar nut waarvan de kosten niet rechtstreeks ten laste van een plan kunnen worden gebracht. Deze voorzieningen worden bekostigd uit de reserve infrastructurele werken. Dotaties aan de reserve komen uit getekende exploitatieovereenkomsten en grondexploitaties. In de onderstaande tabel worden de verwachte bijdragen en de onttrekkingen aan de reserve voor de komende jaren geschetst. Tabel 6.1 Reserve infrastructurele werken (bedragen x € 1.000) Plan Beginsaldo HoogTij Westzanerwerf Provily Slibkuil Saendelft, Assendelft Zeilenmakerstraat De Rietvelden Zuidwest Kan Palen Saendelft overhoeken Subtotaal storting Westzanerwerf Provily Slibkuil Plan De Molenaer Saendelft overhoeken Subtotaal onttrekking Uitname Investeringsfonds Eindsaldo 16.1

2016 605 72 0 0 111 2 56 0 0 241 0 0 0 0 0 495 351

2017 351 73 213 0 45 0 0 27 200 558 162 0 57 200 419 90 399

2018 399 447 0 0 0 0 0 0 0 447 0 0 0 0 0 95 751

2019 751 783 0 0 0 0 0 27 0 810 0 0 0 0 0 750 811

2020-2025 811 2.077 0 718 0 0 0 0 0 2.795 0 718 0 0 718 2.400 488

53

6.2. Voorzieningen Omdat van te voren al in te zien is dat een aantal plannen nadelig eindigen, worden bij de jaarrekening bedragen uit de ARG apart gezet als voorziening voor de verwachte verliezen. Daarnaast zijn er bij de jaarrekening en eerdere jaarrekeningen voorzieningen getroffen voor afgesloten plannen waarvoor nog kosten werden verwacht. Deze voorzieningen en het gebruik ervan worden in de tabel hieronder ook toegelicht. Tabel 6.2 Ontwikkeling voorzieningen/verantwoording voorzieningen (bedragen x € 1.000) Voorzieningen

31-12-2014

31-12-2015 Reden mutaties

Gebiedsontwikkeling (algemeen)

Mutatiesaldo 8.674.3302.538.755

Gebiedsontw. noordzeekanaalgebied

3.497.354-

3.497.354

12.171.684-

6.036.109

Afwikkeling gebiedsontwikkeling

245.806-

307.388-

Gebruik van de voorziening 553.194- en vormen voorziening voor afgesloten plannen

Totaal voorziening afgesloten plannen

245.806-

307.388-

553.194-

Totaal (verlies)voorziening

6.135.576-

Actualisatie 16.1

0 Actualisatie 16.1 6.135.576-

De mutatie van de bijstelling van de verliesvoorzieningen is ook terug te vinden in tabel 2.0 van de ARG. Er is in totaal € 6 mln. vanuit de (verlies) voorzieningen vrijgevallen naar de ARG. De voorziening voor reeds afgesloten plannen is deels gebruikt en aangevuld voor administratief afgesloten plannen waar nakomende kosten verwacht worden.

6.3. Bereikbaarheids- en parkeerfonds Bij de aanvraag van een bouwvergunning of functiewijziging dient de aanvrager te voorzien in de parkeereis op eigen terrein. De Parkeernota geeft de basis voor deze parkeereis. Wanneer het voor een ontwikkelaar niet haalbaar is om parkeerplaatsen te realiseren op eigen grond, kan in bepaalde gevallen de parkeereis worden afgekocht. De afkoopbedragen worden door de gemeente gestort in het bereikbaarheids- en/of parkeerfonds. De gemeente besteedt deze bedragen aan de bereikbaarheid van de functie, waar parkeren een onderdeel van is. Bedragen moeten worden besteed binnen 10 jaar nadat de afdracht heeft plaatsgevonden. Tabel 6.3 Ontwikkeling van het Bereikbaarheids- en parkeerfonds (bedragen x € 1000) Bereikbaarheids- en parkeerfonds stand 31-12-2014 stortingen t/m 31-12-2015 onttrekkingen t/m 31-12-2015 stand 31-12-2015 verwachte storting 2016 verwachte onttrekking 2016 Verwachte eindstand

Bedrag 5569734 6195050 619-

54

6.4. Aanvullende toelichting van de ontwikkeling van de boekwaarden In hoofdstuk 3 staan de financiële gevolgen per soort ruimtelijk ontwikkelingsplan uitgewerkt. Het hoofdstuk laat verwachte eindresultaten dan wel de contante waarden van de plannen zien. De grafiek hieronder laat de meerjarige ontwikkeling van het saldo van de kosten en opbrengsten van de vastgestelde ruimtelijke plannen zien. Het saldo van de gerealiseerde kosten minus de opbrengsten noemen we de boekwaarde. Een boekwaarde moet minimaal terugverdiend worden om een project niet met verlies af te sluiten. De grafiek laat de meerjarige ontwikkeling vanuit de laatste ramingen van actieve plannen (grondexploitaties en exploitatieovereenkomsten) van het huidige MPG 16.1 zien. Daarnaast wordt de meerjarige ontwikkeling vanuit de ramingen van het vorige MPG 15.2 getoond. Grafiek 6.4.1 Ontwikkeling van de boekwaarde

Uit de grafiek en de tabel kan het volgende worden afgelezen: -

-

Het huidige saldo van de kosten en baten, dit is de boekwaarde per 31-12-2015, is lager dan werd verwacht op basis van het vorige MPG. De boekwaarde loopt in de komende jaren op. Het oplopen betekent dat de komende jaren op totaalbasis er meer kosten dan opbrengsten worden verwacht. Een van de plannen waarin dit duidelijk plaatsvind is de grondexploitatie 795 Provily Slibkuil. Hier wordt de komende jaren geïnvesteerd in een bouwlocatie. Later in de tijd neemt de boekwaarde af. Dit sluit aan bij de verwachting dat het programma Inverdan wordt afgebouwd. Het eindjaar van dit programma is 2021.

De onderstaande tabel laat de waarden van de grafiek zien. Het saldo ultimo 2015 van € 12 mln. sluit aan bij het totaaloverzicht grondzaken, tabel 7.1. Tabel 6.3.3 Ontwikkeling van de boekwaarden (bedragen x € 1.000) ultimo 31-12-2015 2016 Verwachting 16.1 12.216 15.333 Verwachting 15.2 19.821 43.050

ultimo 2017 26.946 47.593

ultimo 2018 33.740 53.079

ultimo 2019 43.740 47.635

ultimo 2020 38.369 44.003

55

7. Overzichten 7.1. Totaaloverzicht grondzaken Onderstaande tabel vat het cijfermateriaal van dit MPG samen. Het laat twee keer dezelfde gegevens zien. Een keer wordt de benadering vanuit de ruimtelijke programma’s dan wel de gebieden uit hoofdstuk vier gebruikt. Het tweede deel is de benadering per plansoort. De totale boekwaarde per 25 31-12-2015 zijn ook in de jaarrekening terug te vinden onder ‘Balans en toelichting – 4 Voorraden’ . Tabel 7.1 Totaaloverzicht Grondzaken (bedragen x € 1.000) Omschrijving

Boekwaarde Geraamde 31-12-2015 kosten 2016 t/m eindjaar

Inverdan Noorderwelf Zaan/IJ Gebied Zuidoost Noordzeekanaal Gebied Gebied Noordwest Voorziening Planafsluitingen Eindtotaal

-5.995 3.159 1.029 2.158 11.274 6.254 -6.136 389 12.133

subtotaal bouwgrond in exploitatie

Grondexploitaties in voorbereiding Exploitatieovereenkomsten i.v. subtotaal bouwgrond niet in exploit.

Voorziening subtotaal bouwgrond (*) Projecten Handelsvoorraad grond Eindtotaal

Contante Verwacht waarde eindjaar 31-12-2015

50.18610.9776.5094.65551.31135.061-

3.490 1751475.235 764

2.839 1331422.631 525

150.085

-158.698

9.266

5.818

t/m eindjaar

9.723 -1.000 389 9.112 6.918 -2.354 4.564 -6.136 7.624 0 4.592 12.133

Geraamd eindresultaat

59.670 7.643 5.480 2.449 45.272 29.571

Boekwaarde Geraamde 31-12-2015 kosten 2016 Omschrijving Grondexploitaties Exploitatieovereenkomsten Planafsluitingen per 2015

Geraamde opbrengsten 2016 t/m eindjaar

Geraamde opbrengsten 2016 t/m eindjaar

Geraamd eindresultaat

2021 2024 2018 2022 2035 2024

Contante Verwacht waarde eindjaar 31-12-2015

124.334 16.959

124.42516.308-

9.632 348-

6.136 303-

141.293 0 2.361 2.361

140.7326.918256.943-

9.284 1818-

5.833 1414-

143.654 6.431 0 150.085

-147.675 6.4314.592-158.698

9.266 9.266

5.818 5.818

25

In de jaarrekening wordt op hoofdlijnen onderscheid gemaakt tussen complexen in en niet in exploitatie. De totale boekwaarde volgens de tabel en de jaarrekening voor complexen in exploitatie is € 9,1 mln. (Balans en toelichting – 4 Voorraden). Het totaalbedrag van complexen die (nog) niet in exploitatie zijn is € 4,6 mln. Daarnaast is de voorziening gebiedsontwikkeling (algemeen) € 6,1 mln. Samen geeft dit een boekwaarde van 9,1 + 4,6 – 6,1 = € 7,6 mln.

56

7.2. Aansluiting met de jaarrekening Het verschil in lasten en baten valt uiteen in meerdere categorieën. Bij grondexploitaties wordt het jaarlijkse saldo van baten en lasten toegevoegd aan de boekwaarde of het wordt afgerekend met reserves. Dit betekent dat voor een groot deel het saldo voor de jaarrekening zelf nihil bedraagt. Er zijn echter onderdelen binnen 04.08 gebiedsontwikkeling met een jaarlijks saldo. Van dit totaal saldo is het verschil van baten en lasten inclusief reserves is € -0,23 mln. Dit voordelige verschil komt voornamelijk vanwege minder apparaatskosten dan begroot. In de tabel hieronder staan de lasten en baten van 2015 inclusief de grondexploitaties gespecificeerd. Product 04.08 gebiedsontwikkeling per categorie Grondexploitaties Anterieure overeenkomsten Exploitatie.ovk in voorbereiding Saldo afgetrokken van de boekwaarden Subtotaal ruimtelijke plannen Projecten Vrijval uit voorzieningen Interne doorboekingen Overige lasten en baten Subtotaal projecten en overig Saldo

Lasten begroot 17.101 4.195 186 1.942 23.425 7.177

Lasten Werkelijk 9.742 1.128 58 9.188 20.116 4.418

6.993 14.169 37.594

1.555 6.907 12.880 32.997

Baten begroot 17.8122.9652.389-

Baten Werkelijk 16.9373.0172.386-

23.1654.088709-

22.3403.4066.0521.55530511.31833.659-

1214.91928.084-

Verschillen verklaring lasten: Grondexploitaties: Dit zijn de grondexploitaties Inverdan, HoogTij en Provily Slibkuil. Voor Inverdan zijn er minder kosten (-3.110) geweest dan bij het vorige MPG waren begroot. De kosten schuiven door naar het tijdvak 2016/2017. Voor HoogTij zijn er ook minder kosten (-1.023) geweest dan bij het vorige MPG was begroot. Ook hier gaat het om vertraging. Voor Provily Slibkuil geldt dat de verplaatsingskosten dan wel de bijdrage aan het nieuwe sportpark De Omzoom deels doorschuift. Er waren hierdoor in 2015 minder kosten (-3.227). Anterieure overeenkomsten: Dit betreft o.a. Ikea, Gibraltar en De Rietvelden. Voor Ikea is vertraging in de voorbereiding en uitvoering. Dit is de belangrijkste oorzaak van het doorschuiven van kosten. Verschillen verklaring baten: Grondexploitaties: Dit zijn de grondexploitaties Inverdan en HoogTij. Voor Inverdan zijn er minder baten ontvangen dan begroot (520). Dit heeft te maken met grondverkoop en schuift door naar 2016. Daarnaast zijn er voor Inverdan minder interne baten geweest dan begroot (6.625). De interne bijdrage schuift door naar 2017. Voor HoogTij zijn er meer baten gerealiseerd dan begroot (-6.720). Dit heeft te maken met een hogere opbrengst voor grondverkoop. Daarnaast waren grondverkopen niet verdeeld over diverse partijen in het gebied, maar voor het hele deel ten gunste van de gemeente gekomen. Het meer of minder ontvangen van gelden in het jaar 2016 betekent niet dat het uiteindelijke project saldo van de grondexploitaties met hetzelfde bedrag wijzigt. Voor meer informatie over de verwachte eindwaarden van de grondexploitaties wordt verwezen naar hoofdstuk 3.2 in dit MPG. Voor grondexploitaties en anterieure overeenkomsten wordt elk jaar het verschil van baten en lasten inclusief de boekingen van en naar reserves afgehaald aan de boekwaarde van de plannen. Als er een nadelig saldo is, dan wordt het bij de boekwaarde van de plannen opgeteld. Voor 2015 werd een voordelig saldo van € 1,9 mln. verwacht. Vooral vanwege het meerdere aan baten voor HoogTij is het werkelijke saldo € 9,2 mln. Dit totale bedrag is van de boekwaarde van de plannen afgehaald. Verschillen verklaring lasten: Projecten: Dit zijn de projecten Hembrugterrein, De Omzoom, Nauerna en omgeving. Voor het Hembrugterrein zijn minder lasten (-1.543) geweest dan bij het MPG werd begroot. Ook voor De Omzoom (-1.166) en Nauerna en omgeving (-222) zijn minder lasten geweest dan begroot. De kosten schuiven door naar 2016. Voor het project Kogerveld Zuid zijn de kosten meer geweest dan begroot. Dit komt door het doteren aan een voorziening in verband met onzekerheid van de subsidie (172). 57

Interne doorboekingen: Er zijn binnen gebiedsontwikkeling voor de voorbereidingsprojecten (RAP) en de fietstunnel Overtuinen gelden doorgeboekt naar de betreffende projecten. Dit doorboeken is voor de jaarrekening geboekt als baten en lasten binnenin 04.08 gebiedsontwikkeling. Het saldo van deze interne doorboekingen is voor interne baten en lasten precies gelijk. Overige baten en lasten: Voor alle apparaatskosten die niet onder de ruimtelijke plannen vallen zijn op totaalniveau minder lasten geweest. Er is minder uitgegeven aan beleid en het budget voor zelfbouw is minder aangesproken. Verschillen verklaring baten: Projecten: Dit zijn de projecten Hembrugterrein, De Omzoom, Nauerna en omgeving en Kogerveld Zuid. Voor deze projecten schuiven kosten door vanwege vertraging in de uitvoering en voorbereiding. Het doorschuiven van kosten betekent dat bijbehorende opbrengsten, veelal subsidie inkomsten, ook in de boekhouding doorschuiven. Vrijval uit de voorzieningen: Er werd bij MPG 15.2 verwacht dat er € 0,7 mln. zou vrijvallen uit (verlies) voorzieningen om terug te storten naar de ARG. Zoals is te lezen in hoofdstuk twee is dit verbeterd op basis van de nieuwste inzichten. Er is totaal € 6 mln. uit aan vrijval geboekt. Interne doorboekingen: Er zijn binnen gebiedsontwikkeling voor de voorbereidingsprojecten (RAP) en de fietstunnel Overtuinen gelden doorgeboekt naar het project. Dit doorboeken is voor de jaarrekening geboekt als baten en lasten binnenin 04.08 gebiedsontwikkeling. Het saldo van deze doorboekingen is voor interne baten en lasten precies gelijk. Bij MPG 15.2 werd een bedrag van verwacht aan vrijval uit de (verlies)voorzieningen voor gebiedsontwikkeling. Zoals aangegeven in tabel 2.0 is het bedrag van dit MPG hoger (-5.343). Het bedrag van dit MPG is in de jaarrekening opgenomen. Overige baten en lasten: Er zijn meer opbrengsten opgenomen in de boekhouding voor het algemene ZaanIJ budget. Hiervoor zijn ook meer lasten opgenomen in de boekhouding. In de tabel hieronder staan de onttrekkingen en toevoegingen van 2015 inclusief de grondexploitaties gespecificeerd. Product 04.08 gebiedsontwikkeling per categorie Anterieure overeenkomsten Projecten ZaanIJ & NZKG Interne doorboekingen Saldo

Toevoegingen Toevoegingen Onttrekkingen Onttrekkingen begroot Werkelijk begroot Werkelijk 2.224 0 3.279

2.233 0 8.637

-2.484 -3.088 -2.570

-9 -984 -2.570

5.504

10.870

-8.142

-3.563

Verschillen verklaring reserves: Anterieure overeenkomsten: Dit betreft o.a. Ikea, Gibraltar en De Rietvelden. Voor Ikea is vertraging in de voorbereiding en uitvoering. Daarom is er minder onttrekking uit reserves nodig geweest. Projecten: Omdat er minder kosten zijn gemaakt voor de projecten zijn de bijbehorende reserves ook minder aangesproken. Omdat de reserves minder zijn aangesproken blijven de gelden beschikbaar voor de betreffende projecten. Interne doorboekingen: Op basis van dit MPG is de toevoeging aan de ARG meer dan op basis van het vorige MPG 15.2 (5.358). Dit bedrag sluit aan bij tabel 2.0 uit dit MPG.

58

7.3. Overzicht ARG op basis van nieuwe BBV regelgeving Per 1 januari 2016 wijzigt de regelgeving (BBV) voor de grondexploitaties. In de notitie grondexploitaties uit maart 2016 is het volgende opgenomen: De toe te rekenen rente aan bouwgronden in exploitatie (BIE) moet worden gebaseerd op de daadwerkelijk te betalen rente over het vreemd vermogen. Het is niet toegestaan om rente over het eigen vermogen toe te rekenen aan BIE. Het percentage voor de contante waarde berekening (de disconteringsvoet) ten behoeve van het treffen van een verliesvoorziening voor negatieve grondexploitaties wordt voor alle gemeenten gelijk gesteld aan het maximale meerjarig streefpercentage van de Europese Centrale Bank voor de inflatie binnen de Eurozone. Om de risico’s die samenhangen met lang lopende projecten te beperken mag de looptijd van een grondexploitatiecomplex maximaal 10 jaar bedragen. Deze 10 jaar dient te worden gehanteerd als richttermijn, die voortschrijdend moet worden bezien en waar alleen gemotiveerd van kan worden afgeweken. Dit betekent voor de gemeente Zaanstad dat de interne rente parameter lager wordt omdat over het eigen vermogen van de gemeente geen rente wordt berekend. De berekening hiervan gaat met behulp van globale verhoudingen. Daarnaast wordt er per 1-1-2016 geen interne rente meer berekend over de boekwaarden van de exploitatieovereenkomsten. Voor de contante waarde berekening wordt het rente percentage ook lager. Dit percentage is gebaseerd op het streven van de Europese Centrale Bank (ECB) naar een percentage van onder, maar dichtbij, de 2 procent voor inflatie. De gemeente Zaanstad heeft één grondexploitatie met een looptijd langer dan 10 jaar, waarmee wordt afgeweken van de beperking dat een grondexploitatie maximaal 10 jaar mag bedragen. Er is echter in de berekening van dit hoofdstuk een risico beperking opgenomen door in de raming grondopbrengsten na 10 jaar niet verder te indexeren. Hiermee wordt voldaan aan de volgende uitspraak: De motivatie moet tevens zijn voorzien van risico-beperkende beheersmaatregelen die de gemeente heeft genomen om de onzekerheden en risico’s die gepaard gaan met de langere looptijd te mitigeren. In de tabel hieronder staan de alternatieve parameters voor de gemeente die dan volgen uit de wijzigingen in de regelgeving. Tabel 7.3.1 Alternatieve parameters Parameters Rentepercentage grondexploitaties

2016 e.v. 26

2,56%

Rentepercentage exploitatieovereenkomsten

0,00%

Percentage contante waarde per 1-1-2016

2,00% 2,00%

Kostenstijging 2016

2017

2018

2019

Opbrengstenstijging woningbouw

1,0%

1,0%

2,0%

2,0%

Opbrengstenstijging bedrijfsterrein

2,2%

2,3%

2,2%

2,0%

Opbrengstenstijging bedrijfsterrein na 10 jaar: 0,0%

26

Niet alleen is het rentepercentage lager, ook wordt de berekening eenvoudiger omdat in de cijfers alleen nog rente over de boekwaarde aan het begin van elk jaar wordt berekend. Aanvullende rente over het verschil van kosten en uitgaven binnen een jaar wordt niet meer berekend.

59

Uitkomsten van verkennende berekening op basis van gewijzigde parameters Voornamelijk bij de grondexploitaties hebben deze gewijzigde parameters effecten. De verwachte eindresultaten van de grondexploitaties verbeteren door de lagere rente. Volgens het totaaloverzicht uit hoofdstuk 7.1 was het verwachte eindresultaat € 9,6 mln. (nadelig) een contante waarde van € 6,1 mln. Hiervoor is een voorziening getroffen. Dit is berekend met de vastgestelde 3,5% parameters voor de rente. Op basis van de alternatieve parameters verbetert het verwachte eindresultaat naar € 7,7 mln. nadelig met een contante waarde van € 5,9 mln. Het betekent dat de contante waarde verbetert met € 0,25 mln. en waardoor een lagere (verlies)voorziening nodig is. Hieronder staat de ontwikkeling van de ARG op basis van deze gewijzigde parameters. Tabel 7.3.2 Ontwikkeling van de ARG (bedragen x € 1.000) Beginsaldo ARG Grondexploitatie Exploitatieovereenkomsten Grondverkopen Te treffen voorzieningen Saldo ARG ondergrens ARG bovengrens ARG Benodigde weerstandvermogen Afdracht/bijdrage ARG

2015

2016

2017

2018

2019

2020

5.121 0 91 1.783 +6.067 13.062 4.812 8.021 6.416 4.030

9.032 0 59 0 -87 9.005 4.812 8.021 6.416 984

8.021 0 6 0 -124 7.902 4.812 8.021 6.416 0

7.902 0 -101 0 -127 7.674 4.812 8.021 6.416 0

7.674 0 -2 0 -129 7.543 4.812 8.021 6.416 0

7.543 0 -21 0 -132 7.390 4.812 8.021 6.416 0

De tabel 7.3.2 gaat voor 2015 uit van dezelfde cijfers als waarmee de rest van dit MPG wordt gerekend. Per 2016 worden de veranderingen zichtbaar. Waar in de tabel 2.3 voor de ontwikkeling van de ARG wordt gesproken over een toevoeging in 2016 aan de voorziening van € 215 duizend, wordt in de tabel hierboven een toevoeging aan de voorziening van € 87 duizend vermeld. Door het niet meer toerekenen van interne rente aan boekwaarden van anterieure (exploitatie) overeenkomsten laat deze bovenstaande tabel ook zien dat er in de jaren 2017 en verder nadelige resultaten zijn te verwachten. Dit betekent dat hiervoor een aanvullende voorziening moet worden getroffen. Als alleen naar deze jaren wordt gekeken, dan gaat het volgens de tabel om € 124 duizend. Een mogelijkheid is om het eerder genoemde voordelige verschil van de toevoeging aan de verliesvoorziening 2016 in te zetten voor een aanvullende verliesvoorziening. Deze is dan nodig vanwege het niet meer toerekenen van rente aan boekwaarden van ontvangen gelden vanuit anterieure overeenkomsten. Conclusie: Voor de ontwikkeling van de ARG van de Gemeente Zaanstad zijn de verwachte effecten van de wijzigingen in de landelijke BBV regelgeving niet groot. Er wordt vanwege lagere rente een gunstig resultaat verwacht waardoor een deel van de (verlies)voorziening vrijvalt. Echter wordt vanwege het niet meer berekenen van interne rente voor ontvangen bedragen uit anterieure overeenkomsten een aanvullende voorziening verwacht. Bij het volgende MPG 16.2 wordt verder gerapporteerd op basis van de nieuwe regelgeving. Dan wordt ook meer duidelijk uitgewerkt hoe de precieze resultaten en voorzieningen worden beïnvloed.

60

7.4. RAP-lijst Onderstaande lijst presenteert de projecten waaraan de gemeente prioriteit geeft, de zogenaamde projecten ‘doorgaan’. De lijst bevat zowel projecten waar RAP budget aan is toegekend als andere projecten in voorbereiding. Vervolgens worden de ‘gestarte’ en de ‘af te voeren' projecten gepresenteerd. Gebied Diversen Inverdan Inverdan Inverdan Inverdan Inverdan Inverdan Inverdan Inverdan Inverdan Inverdan Inverdan Inverdan Inverdan Noordwest Noordwest Noordwest Noordwest Noordwest Noordwest Noordwest NZKG ZaanIJ ZaanIJ ZaanIJ ZaanIJ Zuidoost Zuidoost Zuidoost Zuidoost Zuidoost Zuidoost Zuidoost Zuidoost Zuidoost Zuidoost

Projecten ‘doorgaan’ Tijdelijkheid/Speldenprikken Centrum - Herstel Synagoge Rozengracht / Rozenhof Knoop - Figaro Noordschebos Kop Overtuinen Fietspad Overtuinen Veld B Overtuinen Strip D1 Overtuinen Veld C West - C100 West - Cypres 19-3 West - Eilanden Drie West - Fietsparkeren Stationsgebied West - Torens 3 - 4 Eikenlaan Krommenie Fortuinlocatie Krommenie Gasfabriekterrein Krommenie Uitvaartcentrum Krommenie Gasfabriekterrein Wormerveer Dubbele buurt Wormerveer Chromos Krommenie Zuiderhout Noord Dam tot Dam fietspad De Hemmes Noordeinde Noordzaan AH A8erna Oostzijderveld / locatie VVZ Zaandijker Kerk en omgeving Bannehof Aldi 10+ De Vang Bleekerstraat Poelenburg Oost Paviljoens Oostkade Westzijde nabij Klokbaai

61

Gebied Inverdan Inverdan Noordwest ZaanIJ Zuidoost Zuidoost

Projecten ‘doorgaan’ / nieuw West - Merin West - Vrodest De Veldkat Jacob Visterrein locatie Breedweer Koog a/d Zaan Verplaatsen Westzijde 181

De projecten in de tabel ‘gestart’ worden bij het volgende MPG niet meer vermeld in de RAP-lijst. Dit omdat de projecten zich niet meer in de voorbereidende fase bevinden. Gebied Inverdan ZaanIJ ZaanIJ

Projecten ‘gestart’ Fietsparkeren Centrumgebied Vernieuwen Zaanbrug Zaans Proef Lokaal

Voor ‘af te voeren’ projecten geldt dat deze niet meer op de RAP-lijst (doorgaan) staan. Een van de redenen kan zijn dat een onderzoek voor de voorbereiding is afgerond. Een andere reden kan zijn dat het betreffende project voor de gemeente momenteel geen prioriteit heeft of de ontwikkelaar zich terug heeft getrokken. Gebied Inverdan ZaanIJ

‘Af te voeren’ Projecten Dam initiatief North Sea Venue

62

63

Stand van zaken per 1 januari 2016

Recommend Documents